SlideShare a Scribd company logo
1 of 34
Download to read offline
Шоқан Уәлиханов
(1835-1865)
Шоқан Уәлихан
Шоқан Шыңғысұлы Уәлиханов
Қазақтан шыққан тұңғыш ғалым
тарихшы
фольклоршы
этнограф
географ
саяхатшы
ағартушы-демократ
әдебиетші
заңгер
аудармашы
Шоқан туралы мәлімет
Шоқан 1835 жылдың қараша айында
Көкшетау облысының Құсмұрын бекінісінде,
Абылай ханның шөбересі, Ресей патша
әскерінің полковнигі, қазақ сұлтаны
Шыңғыстың отбасында дүниеге келді.
Көкшетау.
Арқаның кербез сұлу Көкшетауы.
Дамылсыз сұлу бетін жуған жауын.
Жан-жақтан ертелі-кеш бұлттар келіп,
Жүреді біліп кетіп есен-сауын.
Сексен көл Көкшетаудын саясында,
Әрқайсы алтын кесе аясында.
Ауасы дертке дауа, жұпар иісті
Көкірек қанша жұтса, тоясың ба?Сәкен Сейфуллин
Жекеменшік қазақ мектебінде
сауат ашып, сурет салуды
үйренді. Әдебиетті, араб тілін
оқыды.
Алған білімі
Шоқан әкесі
Шыңғыс пен
әжесі
Айғанымның
тәрбиесінде
болды.
Шоқанның әкесі – Шыңғыс
Уәлиханов
Шоқан және әжесі
Айғаным
1847-1853 жылы
Шоқанды әкесі сол кезде
Сібірдегі ең таңдаулы оқу
орны деп есептелінетін
Омбы кадет корпусында
оқытады. Онда әскери
сабақтарға қоса жалпы
және Ресей географиясы
мен тарихы, батыс, орыс
әдебиеттері, философия,
физика, математика
негіздері, шетел тілдері
жүрген.
Шоқан Уәлиханов – Омбы Кадет
корпусының тәрбиеленушісі
Кадет корпусында
Г.Н.Потанин,
С.Н.Анненский,
П.П.Семенов-Тян-
Шанский,
Ф.М.Достоевский
сияқты көрнекті
тұлғалар.
С.Н.Анненский
Оның араласқан оқымыстылары
«...Сіз мені жақсы
көремін деп жазыпсыз.
Мен сізге ғашық
болып қалдым.
Мен еш уақытта да,
ешкімге де тіпті
туған ініме де,
тап сізге көңілім
түскендей
құштарлықты
сезген емеспін...»
Ф.М. Достоевский.
Шоқан Уәлиханов және Федор
Достоевский
Белгілі ғалым және
саяхатшы
П.П.Семенов-Тян-
Шанский
Уәлихановты:«Ұлт-
тық аймақтардың
ішінде ең оқыған,
білімді адамдардың
бірі еді,» - деп
бағалаған болатын.
П.П.Семенов-Тян-Шанский
Шоқан Уәлиханов ХІХ
ғасырдың орта шенінде
бейнелеу
профессионалды
салаларында еңбек
еткен, қазақ халқының
шын мәніндегі тұңғыш
суретшілерінің бірі
екендігін ең алғаш
зерттеп, дәлелдеген –
академик Ә.Х.Марғұлан.
Ә.Х.Марғұлан
Батыс-Сібір генерал-
губернаторлығында
қызмет еткен. Ғылым
Академиясы мен Орыс
География қоғамы
жұмыстарына белсене
араласады.
1857 жылы 2
ақпанда Орыс
жағрафиялық
қоғамының толық
мүшесі болып
сайланады.
Атқарған қызметтері
Ол Орта Азия,
Қазақстан, Шығыс
Түркістанды аралай
жүріп, осы жерлерді
мекендеген түрік
халықтарының
тарихы мен
мәдениетіне
байланысты құнды
мәліметтерді жазып
алды.
Саяхаттары
1858-1859 жылдары өзінің әйгілі Қашқарияға
саяхатын жасайды. Қашқария мәліметтері
Шоқанның дүниежүзілік ғылымға қосқан зор үлесі
болып табылады.
1852 жылы И. Н. Березин Шоқанды
«Тоқтамыс ханның жарлығы
туралы» мақала жазуды өтінді
және бұл мақала– оның бірінші
зерттеу жұмысы. Березин Шоқан
жинаған қазақтың ауыз әдебиеті
нұсқаларымен және «Қозы Көрпеш -
Баян сұлу» жырымен таныс еді.
Зерттеулері
Шоқаннан қалған
мұраның бірі –
бейнелеу өнері
туындылары. Олар
Шоқанның осы өнер
саласында қазақтың
тұңғыш
профессионал
суретшісі болғанын
дәлелдейді.
Ғалым негізінен
портрет, пейзаж
және халықтың
тұрмыс-салтын
бейнелеумен
айналысты. Одан
150—дей сурет
қалған.
Шоқан – суретші
Суреттері
“Мешіт” Қарындаш.1856
“Қабан” Қарындаш. 1856
“Қарақұйрықтар”
Қарындаш.
1856
Шығыс Түркістан ұйғырларының кескін-келбеті.
Қарындаш. 1859
Шоқан Уәлихан
Шоқан Уәлихановтың аса маңызды еңбектері:
Ш. Уәлиханов өз ғұмырының ең
соңғы күніне дейін өз Отанын
жан-тәнімен сүйген нағыз
патриот болды. Оның
еңбектерін бүкіл дүние жүзі
жоғары бағалады.
Шоқан – патриот ғалым
Ғалымдар Шоқан туралы
П.И.Небельсон: «Ш.Уәлиханов – қазақтың
атақты ғалымы.»
И.В.Веселовский: Шоқан – шығыстану
әлеміндегі жарық жұлдыз”
Е.И.Ковалевский:“Шоқан – қазақтардың нағыз
досы”
Н.И.Ядринцев: “Шоқан – өз халқын сүйді, ол
еуропалық және қазақтың
ұлттық қасиетін
ұштастырды.”
Шоқан Уәлихан
Сабақ тақырыбы: Шоқан Уәлиханов.
Грамматикалық тақырыбы: Тыныс белгілері.
Сабақтың базалық мақсаты: Оқушылардың тақырып бойынша алған білімін
мәлімдей алу, дұрыс оқи, жаза, айта білу,
тілдесу, ақпаратты дұрыс пайдалану, сөз бен
сөйлем мағынасын дұрыс түсіну қабілетін
жаттықтыру.
Пәндік мақсаты: Қойылған мақсаттарға жету үшін жеке және
ұжымдық оқушылардың сұранысын
қанағаттандыру мақсатында білімділік
дәрежесін арттыру,тілдердің үштұғырлылығын
жүзеге асыру.
Ұлттық: Әр оқушыға дербес бағытталған құндылықтар:
мәдениет, шығармашылық, отаншылдыққа
бағыттау.
Түрі: Қалыптан тыс.
Әдісі: Эвристикалық, баяндау.
Көрнекілік: Слайдтар, кітаптар.
Барысы:
I. Ұйымдастыру. Сәлемдесу, жоқ оқушыларды түгендеу.
II. Үй тапсырмасын сұрау: жалғау түрлері; 4-тапсырма.
Олардың жалғану жүйесі (түбір+жұрнақ+жалғау+...)
III. Жаңа сабақ Ш.Уәлиханов(айтылым).
Сөздікпен жұмыс:
• Шөбере – правнук;
• Ең таңдаулы – избранный;
• Әскери сабақ – военное дело;
• Көрнекті тұлғалар- знаменитые личности;
• Құштарлықты сезген емеспін – не испытывал
любовь;
• ХІХ ғасырдың орта шенінде – в средней
половине ХІХ века;
• Белсене араласады – активно участвовал;
• Бейнелеу өнері – изобразительное искусство.
Шоқан 1835 жылдың қараша айында Көкшетау облысының Құсмұрын
бекінісінде, Абылай ханның шөбересі, Ресей патша әскерінің полковнигі, қазақ
сұлтаны Шыңғыстың отбасында дүниеге келді.
Жекеменшік қазақ мектебінде сауат ашып, сурет салуды үйренді.
Әдебиетті, араб тілін оқыды.
Шоқан әкесі Шыңғыс пен әжесі Айғанымның тәрбиесінде болды.
1847-1853 жылы Шоқанды әкесі сол кезде Сібірдегі ең таңдаулы оқу орны
деп есептелінетін Омбы кадет корпусында оқытады. Онда әскери сабақтарға
қоса жалпы және Ресей географиясы мен тарихы, батыс, орыс әдебиеттері,
философия, физика, математика негіздері, шетел тілдері жүрген.
Шоқанның араласқан адамдары: Г.Н.Потанин, С.Н.Анненский,
П.П.Семенов-Тян-Шанский, Ф.Достоевский сияқты көрнекті тұлғалар және
басқалар болды.
Ғалымдар Шоқанды өте жоғары бағалады.
«Сіз мені жақсы көремін деп жазыпсыз. Мен сізге ғашық болып қалдым.
Мен еш уақытта да, ешкімге де тіпті туған ініме де, тап сізге көңілім түскендей
құштарлықты сезген емеспін,-» деп жазды Ф.М. Достоевский.
Белгілі ғалым және саяхатшы П.П.Семенов-Тян-Шанский Уәлихановты:
«Ұлттық аймақтардың ішінде ең оқыған, білімді адамдардың бірі еді,-» деп
бағалаған болатын-ды.
Шоқан Уәлиханов ХІХ ғасырдың орта шенінде бейнелеу профессионалды
салаларында еңбек еткен, қазақ халқының шын мәніндегі тұңғыш
суретшілерінің бірі екендігін ең алғаш зерттеп, дәлелдеген академик
Ә.Х.Марғұлан.
Шоқан Уәлиханов
Ол Орта Азия, Қазақстан, Шығыс Түркістанды аралай жүріп, осы жерлерді
мекендеген түрік халықтарының тарихы мен мәдениетіне байланысты құнды
мәліметтерді.жазып алды.
1858-1859 жылдары өзінің әйгілі Қашқарияға саяхатын жасайды.
Қашқария мәліметттері Шоқанның дүниежүзілік ғылымға қосқан зор үлесі
болып табылады
1852 жылда И.Н.Березин Шоқаннан «Тоқтамыс ханның жарлығы туралы»
мақала жазуды өтінді және бұл мақала-оның бірінші зерттеу жұмысы. Березин
Шоқан жинаған қазақтың ауыз әдебиеті нұсқаларымен, «Қозы Көрпеш – Баян
Сұлу» жырымен таныс еді.
Шоқанның қалған мұраның бірі – бейнелеу өнері туындылары. Олар
Шоқанның осы өнер саласында қазақтың тұңғыш профессионал суретшісі
болғанын дәлелдейді.
Ғалым негізінен портрет, пейзаж және халықтың тұрмыс-салтын
бейнелеумен айналысты. Одан 150-дей сурет қалған.
Ш.Уәлиханов өз ғұмырының ең соңғы күніне дейін өз Отанын жан-тәнімен
сүйген нағыз патриот болды. Оның еңбектерін бүкіл дүние жүзі жоғары
бағалады.
П.И.Небельсон: «Ш.Уәлиханов – қазақтың атақты ғалымы».
И.В.Веселовский: «Шоқан – шығыстану әлемдегі жарық жұлдыз».
Е.И.Ковалевский: «Шоқан – қазақтардың нағыз досы».
Н.И.Ядринцев: «Шоқан - өз халқының сүйді, ол еуропалық және қазақтың
ұлттық қасиетін ұштастырды».
Жаңа сабақты бекіту.
• Грамматикалық ережелерді тыңдау (тыңдалым).
• Мәтінмен жұмыс (оқылым).
• Мәтіндегі тыныс белгілерін айтқызту.
• Мәтінмен жұмыс (қазақ, ағылшын тілдеріне аудару, жазылым).
Отец Шокана Уалиханова был человеком передового взгляда. Он был этнографом,
фольклористом, собирал памятники литературы и археологии казахского народа, вносил
немалый вклад в дело пропаганды народного искусства в Европе. Он привил Шокану любовь
к науке и искусству, а также уважение к народному творчеству.
Сөздік.
Народное искусство – халық өнері ;
Передовой взгляд – алдыңғы ойлы;
Привил любовь – жақсы көру қабілетін қалыптастырды;
Немалый вклад – көп еңбек етті.
Сөйлем түрін ажыратыңыз, тыныс белгілерін қойыңыз.
1. Шоқан Уәлиханов талантты ғалым әдебиет зерттеуші саяхатшы географ суретші
2. Кадет корпусында Шоқан өзінің дарынымен ерекшеленді ол орыс тілін тез меңгерді
3. Қашқардан әскери саяси экономикалық деректер жинап Шоқан керуені 1859 жылы сәуір
айында елге оралды
4. Мақалдардың мәнін ашыңыз (тілдесім).
1. Ғылыммен жақын болсаң,
Қолың жетер,
Залыммен жақын болсаң,
Басың кетер.
2. Білімді өссе,
Қағазда аты қалар,
Ұста өлсе,
Істеген заты қалар.
• Жаңа сабақты нығайту:
• Шоқан Уәлиханов мәтіні бойынша
монолог
• Үйге тапсырма: 140 бет, 2 тапсырма.
Рефлексия:
• Не білдім?
• Не білгім келеді?

More Related Content

What's hot

Українська співачка світової слави
Українська співачка світової славиУкраїнська співачка світової слави
Українська співачка світової славиНБУ для дітей
 
Бібліотека – дім твоїх друзів (знайомство з бібліотекою, правила спілкування ...
Бібліотека – дім твоїх друзів (знайомство з бібліотекою, правила спілкування ...Бібліотека – дім твоїх друзів (знайомство з бібліотекою, правила спілкування ...
Бібліотека – дім твоїх друзів (знайомство з бібліотекою, правила спілкування ...НБУ для дітей
 
Додаток 48. Презентація вчителя до проекту: "Архітектура як художній образ" д...
Додаток 48. Презентація вчителя до проекту: "Архітектура як художній образ" д...Додаток 48. Презентація вчителя до проекту: "Архітектура як художній образ" д...
Додаток 48. Презентація вчителя до проекту: "Архітектура як художній образ" д...School 20, Zaporizhzhya
 
Марія Приймаченко "Химерні звірі та птахи"
Марія Приймаченко "Химерні звірі та птахи"Марія Приймаченко "Химерні звірі та птахи"
Марія Приймаченко "Химерні звірі та птахи"Терновская Библиотека
 
література 70 90 рр.
література 70 90 рр.література 70 90 рр.
література 70 90 рр.annakalinichenko11
 
Мистецтво, 8 клас календарно-тематичний план за підр.Кондратової л.г.
Мистецтво, 8 клас календарно-тематичний план за підр.Кондратової л.г.Мистецтво, 8 клас календарно-тематичний план за підр.Кондратової л.г.
Мистецтво, 8 клас календарно-тематичний план за підр.Кондратової л.г.ZHOIPPO
 
Образи тварин у мистецтві
Образи тварин у мистецтвіОбрази тварин у мистецтві
Образи тварин у мистецтвіYulia Novichenko
 
Марія Приймаченко
Марія ПриймаченкоМарія Приймаченко
Марія ПриймаченкоOksana
 
Кафка "Перевтілення"
Кафка "Перевтілення"Кафка "Перевтілення"
Кафка "Перевтілення"ДПТНЗ СВПУ
 
Музичне мистецтво 7 клас (методичні матеріали для учителя)
Музичне мистецтво 7 клас (методичні матеріали для учителя)Музичне мистецтво 7 клас (методичні матеріали для учителя)
Музичне мистецтво 7 клас (методичні матеріали для учителя)Ковпитська ЗОШ
 
тарас шевченко презентація
тарас шевченко презентаціятарас шевченко презентація
тарас шевченко презентаціяOstap Oprysko
 
2 дума маруся богуславка
2 дума маруся богуславка2 дума маруся богуславка
2 дума маруся богуславкаTetiana Oliynyk
 
презентація 5. звідси починався миколаїв. проект
презентація 5. звідси починався миколаїв. проектпрезентація 5. звідси починався миколаїв. проект
презентація 5. звідси починався миколаїв. проектliliya2896
 
Нетрадиційні форми методичної роботи
Нетрадиційні форми методичної роботиНетрадиційні форми методичної роботи
Нетрадиційні форми методичної роботиbti14
 
мухтар ауезов слайд 5
мухтар ауезов слайд 5мухтар ауезов слайд 5
мухтар ауезов слайд 5sanvia
 
Презентація художньо-естетичне виховання
Презентація художньо-естетичне вихованняПрезентація художньо-естетичне виховання
Презентація художньо-естетичне вихованняdiosa37
 

What's hot (20)

Українська співачка світової слави
Українська співачка світової славиУкраїнська співачка світової слави
Українська співачка світової слави
 
Бібліотека – дім твоїх друзів (знайомство з бібліотекою, правила спілкування ...
Бібліотека – дім твоїх друзів (знайомство з бібліотекою, правила спілкування ...Бібліотека – дім твоїх друзів (знайомство з бібліотекою, правила спілкування ...
Бібліотека – дім твоїх друзів (знайомство з бібліотекою, правила спілкування ...
 
Додаток 48. Презентація вчителя до проекту: "Архітектура як художній образ" д...
Додаток 48. Презентація вчителя до проекту: "Архітектура як художній образ" д...Додаток 48. Презентація вчителя до проекту: "Архітектура як художній образ" д...
Додаток 48. Презентація вчителя до проекту: "Архітектура як художній образ" д...
 
Марія Приймаченко "Химерні звірі та птахи"
Марія Приймаченко "Химерні звірі та птахи"Марія Приймаченко "Химерні звірі та птахи"
Марія Приймаченко "Химерні звірі та птахи"
 
література 70 90 рр.
література 70 90 рр.література 70 90 рр.
література 70 90 рр.
 
Мистецтво, 8 клас календарно-тематичний план за підр.Кондратової л.г.
Мистецтво, 8 клас календарно-тематичний план за підр.Кондратової л.г.Мистецтво, 8 клас календарно-тематичний план за підр.Кондратової л.г.
Мистецтво, 8 клас календарно-тематичний план за підр.Кондратової л.г.
 
Образи тварин у мистецтві
Образи тварин у мистецтвіОбрази тварин у мистецтві
Образи тварин у мистецтві
 
Український Сократ
Український СократУкраїнський Сократ
Український Сократ
 
Марія Приймаченко
Марія ПриймаченкоМарія Приймаченко
Марія Приймаченко
 
Кафка "Перевтілення"
Кафка "Перевтілення"Кафка "Перевтілення"
Кафка "Перевтілення"
 
М. Әуезов Абай жолы
М. Әуезов Абай жолыМ. Әуезов Абай жолы
М. Әуезов Абай жолы
 
Музичне мистецтво 7 клас (методичні матеріали для учителя)
Музичне мистецтво 7 клас (методичні матеріали для учителя)Музичне мистецтво 7 клас (методичні матеріали для учителя)
Музичне мистецтво 7 клас (методичні матеріали для учителя)
 
тарас шевченко презентація
тарас шевченко презентаціятарас шевченко презентація
тарас шевченко презентація
 
2 дума маруся богуславка
2 дума маруся богуславка2 дума маруся богуславка
2 дума маруся богуславка
 
Шістдесятники
Шістдесятники Шістдесятники
Шістдесятники
 
презентація 5. звідси починався миколаїв. проект
презентація 5. звідси починався миколаїв. проектпрезентація 5. звідси починався миколаїв. проект
презентація 5. звідси починався миколаїв. проект
 
Нетрадиційні форми методичної роботи
Нетрадиційні форми методичної роботиНетрадиційні форми методичної роботи
Нетрадиційні форми методичної роботи
 
мухтар ауезов слайд 5
мухтар ауезов слайд 5мухтар ауезов слайд 5
мухтар ауезов слайд 5
 
Ювілейний книгоград
Ювілейний книгоградЮвілейний книгоград
Ювілейний книгоград
 
Презентація художньо-естетичне виховання
Презентація художньо-естетичне вихованняПрезентація художньо-естетичне виховання
Презентація художньо-естетичне виховання
 

Similar to Шоқан Уәлихан

Қазақтың көрнекті ғалымы Шоқан Уәлиханов
Қазақтың көрнекті ғалымы Шоқан УәлихановҚазақтың көрнекті ғалымы Шоқан Уәлиханов
Қазақтың көрнекті ғалымы Шоқан УәлихановАйбек Қуандықұлы
 
«Шоқан Уәлиханов» тақырыбына арналған жоба сабағы
«Шоқан Уәлиханов» тақырыбына арналған жоба сабағы«Шоқан Уәлиханов» тақырыбына арналған жоба сабағы
«Шоқан Уәлиханов» тақырыбына арналған жоба сабағыАйбек Қуандықұлы
 
Виртуалды кітап көрмесі
Виртуалды кітап көрмесіВиртуалды кітап көрмесі
Виртуалды кітап көрмесіguldika
 
мұхтар омарханұлы әуезов
мұхтар омарханұлы әуезовмұхтар омарханұлы әуезов
мұхтар омарханұлы әуезовGotov .kz
 
Ғылым мен білімнің дамуы
Ғылым мен білімнің дамуыҒылым мен білімнің дамуы
Ғылым мен білімнің дамуыBilim All
 
халық жауы әйелдері.pptx
халық жауы әйелдері.pptxхалық жауы әйелдері.pptx
халық жауы әйелдері.pptxNurgulNugul
 
103067Шакарим Кудайбердыотоир рисааамиип
103067Шакарим Кудайбердыотоир рисааамиип103067Шакарим Кудайбердыотоир рисааамиип
103067Шакарим Кудайбердыотоир рисааамиипdianazhumi
 
Виртуалды көрме (мысал)
Виртуалды көрме (мысал)Виртуалды көрме (мысал)
Виртуалды көрме (мысал)guldika
 
“Әлемге танылған – Ұлы Абай”
“Әлемге танылған – Ұлы Абай”“Әлемге танылған – Ұлы Абай”
“Әлемге танылған – Ұлы Абай”Auyelbek Mombayev
 
рухани жаңғыру . мақала
рухани жаңғыру . мақаларухани жаңғыру . мақала
рухани жаңғыру . мақалаAsem Sarsembayeva
 
«Әлем әдебиетінің алыбы» Мұхтар Әуезовке 120 жыл
«Әлем әдебиетінің алыбы» Мұхтар Әуезовке 120 жыл «Әлем әдебиетінің алыбы» Мұхтар Әуезовке 120 жыл
«Әлем әдебиетінің алыбы» Мұхтар Әуезовке 120 жыл Daniyar Kuntubayev
 
2-сабақ Қаныш Сәтбаев.ppt
2-сабақ Қаныш Сәтбаев.ppt2-сабақ Қаныш Сәтбаев.ppt
2-сабақ Қаныш Сәтбаев.pptssuser7a793e
 
сасанова инабат. (1)
сасанова инабат. (1)сасанова инабат. (1)
сасанова инабат. (1)Nina Panasenko
 

Similar to Шоқан Уәлихан (20)

Moldajanfdd
MoldajanfddMoldajanfdd
Moldajanfdd
 
Shakarim
ShakarimShakarim
Shakarim
 
Қазақтың көрнекті ғалымы Шоқан Уәлиханов
Қазақтың көрнекті ғалымы Шоқан УәлихановҚазақтың көрнекті ғалымы Шоқан Уәлиханов
Қазақтың көрнекті ғалымы Шоқан Уәлиханов
 
11111111111111
1111111111111111111111111111
11111111111111
 
«Шоқан Уәлиханов» тақырыбына арналған жоба сабағы
«Шоқан Уәлиханов» тақырыбына арналған жоба сабағы«Шоқан Уәлиханов» тақырыбына арналған жоба сабағы
«Шоқан Уәлиханов» тақырыбына арналған жоба сабағы
 
Виртуалды кітап көрмесі
Виртуалды кітап көрмесіВиртуалды кітап көрмесі
Виртуалды кітап көрмесі
 
мұхтар омарханұлы әуезов
мұхтар омарханұлы әуезовмұхтар омарханұлы әуезов
мұхтар омарханұлы әуезов
 
Ғылым мен білімнің дамуы
Ғылым мен білімнің дамуыҒылым мен білімнің дамуы
Ғылым мен білімнің дамуы
 
халық жауы әйелдері.pptx
халық жауы әйелдері.pptxхалық жауы әйелдері.pptx
халық жауы әйелдері.pptx
 
103067Шакарим Кудайбердыотоир рисааамиип
103067Шакарим Кудайбердыотоир рисааамиип103067Шакарим Кудайбердыотоир рисааамиип
103067Шакарим Кудайбердыотоир рисааамиип
 
Виртуалды көрме (мысал)
Виртуалды көрме (мысал)Виртуалды көрме (мысал)
Виртуалды көрме (мысал)
 
“Әлемге танылған – Ұлы Абай”
“Әлемге танылған – Ұлы Абай”“Әлемге танылған – Ұлы Абай”
“Әлемге танылған – Ұлы Абай”
 
Ulyzhenis75zhyl ardager1
Ulyzhenis75zhyl ardager1Ulyzhenis75zhyl ardager1
Ulyzhenis75zhyl ardager1
 
Abaikunanbaiuly
AbaikunanbaiulyAbaikunanbaiuly
Abaikunanbaiuly
 
рухани жаңғыру . мақала
рухани жаңғыру . мақаларухани жаңғыру . мақала
рухани жаңғыру . мақала
 
«Әлем әдебиетінің алыбы» Мұхтар Әуезовке 120 жыл
«Әлем әдебиетінің алыбы» Мұхтар Әуезовке 120 жыл «Әлем әдебиетінің алыбы» Мұхтар Әуезовке 120 жыл
«Әлем әдебиетінің алыбы» Мұхтар Әуезовке 120 жыл
 
2-сабақ Қаныш Сәтбаев.ppt
2-сабақ Қаныш Сәтбаев.ppt2-сабақ Қаныш Сәтбаев.ppt
2-сабақ Қаныш Сәтбаев.ppt
 
Kanyshsatbaev
KanyshsatbaevKanyshsatbaev
Kanyshsatbaev
 
Егеменді еңселі елім менің!
Егеменді еңселі  елім менің!Егеменді еңселі  елім менің!
Егеменді еңселі елім менің!
 
сасанова инабат. (1)
сасанова инабат. (1)сасанова инабат. (1)
сасанова инабат. (1)
 

More from Айбек Қуандықұлы

Ауыр металл иондарының соя өсімдігінің морфо-анатомиялық құрылыс ерекшеліктер...
Ауыр металл иондарының соя өсімдігінің морфо-анатомиялық құрылыс ерекшеліктер...Ауыр металл иондарының соя өсімдігінің морфо-анатомиялық құрылыс ерекшеліктер...
Ауыр металл иондарының соя өсімдігінің морфо-анатомиялық құрылыс ерекшеліктер...Айбек Қуандықұлы
 
үшбұрыштың элементтерінің арасындағы байланыстар
үшбұрыштың элементтерінің арасындағы байланыстарүшбұрыштың элементтерінің арасындағы байланыстар
үшбұрыштың элементтерінің арасындағы байланыстарАйбек Қуандықұлы
 
Жүйке жүйесінің бөлімдері. Жұлынның құрылысы мен қызметі
Жүйке жүйесінің бөлімдері. Жұлынның құрылысы мен қызметіЖүйке жүйесінің бөлімдері. Жұлынның құрылысы мен қызметі
Жүйке жүйесінің бөлімдері. Жұлынның құрылысы мен қызметіАйбек Қуандықұлы
 
Электроника және импульсті техника
Электроника және импульсті техникаЭлектроника және импульсті техника
Электроника және импульсті техникаАйбек Қуандықұлы
 
"Мың бұралған бишілер» би байқауының сценарийі
"Мың бұралған бишілер»  би байқауының сценарийі"Мың бұралған бишілер»  би байқауының сценарийі
"Мың бұралған бишілер» би байқауының сценарийіАйбек Қуандықұлы
 
Бақытты отбасында--бақытты бала
Бақытты отбасында--бақытты балаБақытты отбасында--бақытты бала
Бақытты отбасында--бақытты балаАйбек Қуандықұлы
 
Жыл басы – Наурыз, мол болсын дәм – тұз
Жыл басы – Наурыз, мол болсын дәм – тұзЖыл басы – Наурыз, мол болсын дәм – тұз
Жыл басы – Наурыз, мол болсын дәм – тұзАйбек Қуандықұлы
 
Екі таңбалы санды бір таңбалы санға ауызша бөлу
Екі  таңбалы  санды  бір  таңбалы  санға  ауызша  бөлуЕкі  таңбалы  санды  бір  таңбалы  санға  ауызша  бөлу
Екі таңбалы санды бір таңбалы санға ауызша бөлуАйбек Қуандықұлы
 

More from Айбек Қуандықұлы (20)

Бұл – менің отбасым
Бұл – менің отбасымБұл – менің отбасым
Бұл – менің отбасым
 
Корей халық аспаптары
Корей халық аспаптарыКорей халық аспаптары
Корей халық аспаптары
 
Англия мен Франция
Англия мен ФранцияАнглия мен Франция
Англия мен Франция
 
Ауыр металл иондарының соя өсімдігінің морфо-анатомиялық құрылыс ерекшеліктер...
Ауыр металл иондарының соя өсімдігінің морфо-анатомиялық құрылыс ерекшеліктер...Ауыр металл иондарының соя өсімдігінің морфо-анатомиялық құрылыс ерекшеліктер...
Ауыр металл иондарының соя өсімдігінің морфо-анатомиялық құрылыс ерекшеліктер...
 
үшбұрыштың элементтерінің арасындағы байланыстар
үшбұрыштың элементтерінің арасындағы байланыстарүшбұрыштың элементтерінің арасындағы байланыстар
үшбұрыштың элементтерінің арасындағы байланыстар
 
Италия мен Испания
Италия мен ИспанияИталия мен Испания
Италия мен Испания
 
Зейін
ЗейінЗейін
Зейін
 
табиғат тіршілік анасы
табиғат тіршілік анасытабиғат тіршілік анасы
табиғат тіршілік анасы
 
Жүйке жүйесінің бөлімдері. Жұлынның құрылысы мен қызметі
Жүйке жүйесінің бөлімдері. Жұлынның құрылысы мен қызметіЖүйке жүйесінің бөлімдері. Жұлынның құрылысы мен қызметі
Жүйке жүйесінің бөлімдері. Жұлынның құрылысы мен қызметі
 
Ғажайыптар әлемі
Ғажайыптар әлеміҒажайыптар әлемі
Ғажайыптар әлемі
 
Open lesson everything is good in its season
Open lesson everything is good in its seasonOpen lesson everything is good in its season
Open lesson everything is good in its season
 
Weather “Seasons”.
Weather “Seasons”.Weather “Seasons”.
Weather “Seasons”.
 
Ғылыми жоба
Ғылыми жобаҒылыми жоба
Ғылыми жоба
 
Мың бұралған бишілер
Мың бұралған бишілерМың бұралған бишілер
Мың бұралған бишілер
 
Электроника және импульсті техника
Электроника және импульсті техникаЭлектроника және импульсті техника
Электроника және импульсті техника
 
"Мың бұралған бишілер» би байқауының сценарийі
"Мың бұралған бишілер»  би байқауының сценарийі"Мың бұралған бишілер»  би байқауының сценарийі
"Мың бұралған бишілер» би байқауының сценарийі
 
Бақытты отбасында--бақытты бала
Бақытты отбасында--бақытты балаБақытты отбасында--бақытты бала
Бақытты отбасында--бақытты бала
 
Жыл басы – Наурыз, мол болсын дәм – тұз
Жыл басы – Наурыз, мол болсын дәм – тұзЖыл басы – Наурыз, мол болсын дәм – тұз
Жыл басы – Наурыз, мол болсын дәм – тұз
 
Тұмар түйіндер
 Тұмар түйіндер Тұмар түйіндер
Тұмар түйіндер
 
Екі таңбалы санды бір таңбалы санға ауызша бөлу
Екі  таңбалы  санды  бір  таңбалы  санға  ауызша  бөлуЕкі  таңбалы  санды  бір  таңбалы  санға  ауызша  бөлу
Екі таңбалы санды бір таңбалы санға ауызша бөлу
 

Шоқан Уәлихан

  • 3. Шоқан Шыңғысұлы Уәлиханов Қазақтан шыққан тұңғыш ғалым тарихшы фольклоршы этнограф географ саяхатшы ағартушы-демократ әдебиетші заңгер аудармашы
  • 4. Шоқан туралы мәлімет Шоқан 1835 жылдың қараша айында Көкшетау облысының Құсмұрын бекінісінде, Абылай ханның шөбересі, Ресей патша әскерінің полковнигі, қазақ сұлтаны Шыңғыстың отбасында дүниеге келді.
  • 5. Көкшетау. Арқаның кербез сұлу Көкшетауы. Дамылсыз сұлу бетін жуған жауын. Жан-жақтан ертелі-кеш бұлттар келіп, Жүреді біліп кетіп есен-сауын. Сексен көл Көкшетаудын саясында, Әрқайсы алтын кесе аясында. Ауасы дертке дауа, жұпар иісті Көкірек қанша жұтса, тоясың ба?Сәкен Сейфуллин
  • 6. Жекеменшік қазақ мектебінде сауат ашып, сурет салуды үйренді. Әдебиетті, араб тілін оқыды. Алған білімі
  • 9. 1847-1853 жылы Шоқанды әкесі сол кезде Сібірдегі ең таңдаулы оқу орны деп есептелінетін Омбы кадет корпусында оқытады. Онда әскери сабақтарға қоса жалпы және Ресей географиясы мен тарихы, батыс, орыс әдебиеттері, философия, физика, математика негіздері, шетел тілдері жүрген. Шоқан Уәлиханов – Омбы Кадет корпусының тәрбиеленушісі Кадет корпусында
  • 11. «...Сіз мені жақсы көремін деп жазыпсыз. Мен сізге ғашық болып қалдым. Мен еш уақытта да, ешкімге де тіпті туған ініме де, тап сізге көңілім түскендей құштарлықты сезген емеспін...» Ф.М. Достоевский. Шоқан Уәлиханов және Федор Достоевский
  • 12. Белгілі ғалым және саяхатшы П.П.Семенов-Тян- Шанский Уәлихановты:«Ұлт- тық аймақтардың ішінде ең оқыған, білімді адамдардың бірі еді,» - деп бағалаған болатын. П.П.Семенов-Тян-Шанский
  • 13. Шоқан Уәлиханов ХІХ ғасырдың орта шенінде бейнелеу профессионалды салаларында еңбек еткен, қазақ халқының шын мәніндегі тұңғыш суретшілерінің бірі екендігін ең алғаш зерттеп, дәлелдеген – академик Ә.Х.Марғұлан. Ә.Х.Марғұлан
  • 14. Батыс-Сібір генерал- губернаторлығында қызмет еткен. Ғылым Академиясы мен Орыс География қоғамы жұмыстарына белсене араласады. 1857 жылы 2 ақпанда Орыс жағрафиялық қоғамының толық мүшесі болып сайланады. Атқарған қызметтері
  • 15. Ол Орта Азия, Қазақстан, Шығыс Түркістанды аралай жүріп, осы жерлерді мекендеген түрік халықтарының тарихы мен мәдениетіне байланысты құнды мәліметтерді жазып алды. Саяхаттары
  • 16. 1858-1859 жылдары өзінің әйгілі Қашқарияға саяхатын жасайды. Қашқария мәліметтері Шоқанның дүниежүзілік ғылымға қосқан зор үлесі болып табылады.
  • 17. 1852 жылы И. Н. Березин Шоқанды «Тоқтамыс ханның жарлығы туралы» мақала жазуды өтінді және бұл мақала– оның бірінші зерттеу жұмысы. Березин Шоқан жинаған қазақтың ауыз әдебиеті нұсқаларымен және «Қозы Көрпеш - Баян сұлу» жырымен таныс еді. Зерттеулері
  • 18. Шоқаннан қалған мұраның бірі – бейнелеу өнері туындылары. Олар Шоқанның осы өнер саласында қазақтың тұңғыш профессионал суретшісі болғанын дәлелдейді. Ғалым негізінен портрет, пейзаж және халықтың тұрмыс-салтын бейнелеумен айналысты. Одан 150—дей сурет қалған. Шоқан – суретші
  • 23. Шығыс Түркістан ұйғырларының кескін-келбеті. Қарындаш. 1859
  • 25. Шоқан Уәлихановтың аса маңызды еңбектері:
  • 26. Ш. Уәлиханов өз ғұмырының ең соңғы күніне дейін өз Отанын жан-тәнімен сүйген нағыз патриот болды. Оның еңбектерін бүкіл дүние жүзі жоғары бағалады. Шоқан – патриот ғалым
  • 27. Ғалымдар Шоқан туралы П.И.Небельсон: «Ш.Уәлиханов – қазақтың атақты ғалымы.» И.В.Веселовский: Шоқан – шығыстану әлеміндегі жарық жұлдыз” Е.И.Ковалевский:“Шоқан – қазақтардың нағыз досы” Н.И.Ядринцев: “Шоқан – өз халқын сүйді, ол еуропалық және қазақтың ұлттық қасиетін ұштастырды.”
  • 29. Сабақ тақырыбы: Шоқан Уәлиханов. Грамматикалық тақырыбы: Тыныс белгілері. Сабақтың базалық мақсаты: Оқушылардың тақырып бойынша алған білімін мәлімдей алу, дұрыс оқи, жаза, айта білу, тілдесу, ақпаратты дұрыс пайдалану, сөз бен сөйлем мағынасын дұрыс түсіну қабілетін жаттықтыру. Пәндік мақсаты: Қойылған мақсаттарға жету үшін жеке және ұжымдық оқушылардың сұранысын қанағаттандыру мақсатында білімділік дәрежесін арттыру,тілдердің үштұғырлылығын жүзеге асыру. Ұлттық: Әр оқушыға дербес бағытталған құндылықтар: мәдениет, шығармашылық, отаншылдыққа бағыттау. Түрі: Қалыптан тыс. Әдісі: Эвристикалық, баяндау. Көрнекілік: Слайдтар, кітаптар. Барысы: I. Ұйымдастыру. Сәлемдесу, жоқ оқушыларды түгендеу. II. Үй тапсырмасын сұрау: жалғау түрлері; 4-тапсырма. Олардың жалғану жүйесі (түбір+жұрнақ+жалғау+...) III. Жаңа сабақ Ш.Уәлиханов(айтылым).
  • 30. Сөздікпен жұмыс: • Шөбере – правнук; • Ең таңдаулы – избранный; • Әскери сабақ – военное дело; • Көрнекті тұлғалар- знаменитые личности; • Құштарлықты сезген емеспін – не испытывал любовь; • ХІХ ғасырдың орта шенінде – в средней половине ХІХ века; • Белсене араласады – активно участвовал; • Бейнелеу өнері – изобразительное искусство.
  • 31. Шоқан 1835 жылдың қараша айында Көкшетау облысының Құсмұрын бекінісінде, Абылай ханның шөбересі, Ресей патша әскерінің полковнигі, қазақ сұлтаны Шыңғыстың отбасында дүниеге келді. Жекеменшік қазақ мектебінде сауат ашып, сурет салуды үйренді. Әдебиетті, араб тілін оқыды. Шоқан әкесі Шыңғыс пен әжесі Айғанымның тәрбиесінде болды. 1847-1853 жылы Шоқанды әкесі сол кезде Сібірдегі ең таңдаулы оқу орны деп есептелінетін Омбы кадет корпусында оқытады. Онда әскери сабақтарға қоса жалпы және Ресей географиясы мен тарихы, батыс, орыс әдебиеттері, философия, физика, математика негіздері, шетел тілдері жүрген. Шоқанның араласқан адамдары: Г.Н.Потанин, С.Н.Анненский, П.П.Семенов-Тян-Шанский, Ф.Достоевский сияқты көрнекті тұлғалар және басқалар болды. Ғалымдар Шоқанды өте жоғары бағалады. «Сіз мені жақсы көремін деп жазыпсыз. Мен сізге ғашық болып қалдым. Мен еш уақытта да, ешкімге де тіпті туған ініме де, тап сізге көңілім түскендей құштарлықты сезген емеспін,-» деп жазды Ф.М. Достоевский. Белгілі ғалым және саяхатшы П.П.Семенов-Тян-Шанский Уәлихановты: «Ұлттық аймақтардың ішінде ең оқыған, білімді адамдардың бірі еді,-» деп бағалаған болатын-ды. Шоқан Уәлиханов ХІХ ғасырдың орта шенінде бейнелеу профессионалды салаларында еңбек еткен, қазақ халқының шын мәніндегі тұңғыш суретшілерінің бірі екендігін ең алғаш зерттеп, дәлелдеген академик Ә.Х.Марғұлан. Шоқан Уәлиханов
  • 32. Ол Орта Азия, Қазақстан, Шығыс Түркістанды аралай жүріп, осы жерлерді мекендеген түрік халықтарының тарихы мен мәдениетіне байланысты құнды мәліметтерді.жазып алды. 1858-1859 жылдары өзінің әйгілі Қашқарияға саяхатын жасайды. Қашқария мәліметттері Шоқанның дүниежүзілік ғылымға қосқан зор үлесі болып табылады 1852 жылда И.Н.Березин Шоқаннан «Тоқтамыс ханның жарлығы туралы» мақала жазуды өтінді және бұл мақала-оның бірінші зерттеу жұмысы. Березин Шоқан жинаған қазақтың ауыз әдебиеті нұсқаларымен, «Қозы Көрпеш – Баян Сұлу» жырымен таныс еді. Шоқанның қалған мұраның бірі – бейнелеу өнері туындылары. Олар Шоқанның осы өнер саласында қазақтың тұңғыш профессионал суретшісі болғанын дәлелдейді. Ғалым негізінен портрет, пейзаж және халықтың тұрмыс-салтын бейнелеумен айналысты. Одан 150-дей сурет қалған. Ш.Уәлиханов өз ғұмырының ең соңғы күніне дейін өз Отанын жан-тәнімен сүйген нағыз патриот болды. Оның еңбектерін бүкіл дүние жүзі жоғары бағалады. П.И.Небельсон: «Ш.Уәлиханов – қазақтың атақты ғалымы». И.В.Веселовский: «Шоқан – шығыстану әлемдегі жарық жұлдыз». Е.И.Ковалевский: «Шоқан – қазақтардың нағыз досы». Н.И.Ядринцев: «Шоқан - өз халқының сүйді, ол еуропалық және қазақтың ұлттық қасиетін ұштастырды».
  • 33. Жаңа сабақты бекіту. • Грамматикалық ережелерді тыңдау (тыңдалым). • Мәтінмен жұмыс (оқылым). • Мәтіндегі тыныс белгілерін айтқызту. • Мәтінмен жұмыс (қазақ, ағылшын тілдеріне аудару, жазылым). Отец Шокана Уалиханова был человеком передового взгляда. Он был этнографом, фольклористом, собирал памятники литературы и археологии казахского народа, вносил немалый вклад в дело пропаганды народного искусства в Европе. Он привил Шокану любовь к науке и искусству, а также уважение к народному творчеству. Сөздік. Народное искусство – халық өнері ; Передовой взгляд – алдыңғы ойлы; Привил любовь – жақсы көру қабілетін қалыптастырды; Немалый вклад – көп еңбек етті. Сөйлем түрін ажыратыңыз, тыныс белгілерін қойыңыз. 1. Шоқан Уәлиханов талантты ғалым әдебиет зерттеуші саяхатшы географ суретші 2. Кадет корпусында Шоқан өзінің дарынымен ерекшеленді ол орыс тілін тез меңгерді 3. Қашқардан әскери саяси экономикалық деректер жинап Шоқан керуені 1859 жылы сәуір айында елге оралды 4. Мақалдардың мәнін ашыңыз (тілдесім). 1. Ғылыммен жақын болсаң, Қолың жетер, Залыммен жақын болсаң, Басың кетер. 2. Білімді өссе, Қағазда аты қалар, Ұста өлсе, Істеген заты қалар.
  • 34. • Жаңа сабақты нығайту: • Шоқан Уәлиханов мәтіні бойынша монолог • Үйге тапсырма: 140 бет, 2 тапсырма. Рефлексия: • Не білдім? • Не білгім келеді?