1. วิชา คณิตศาสตร์ช่างเชื่อม
รหัส 2103 - 2112
หน่วยที่ 6 ระบบส่งกาลังทางกล 2 คาบ
ใบความรู้ เรื่อง 6.2 ระบบส่งกาลังและอัตราทด
 ผู้สอน
 ผู้เรียน
รูปแสดงส่วนต่าง ๆ ของสายพานลิ่มวี
ด้วยเหตุที่สายพานจะต้องวางฝังตัวอยู่ในร่องของล้อ ถ้าใช้ค่า d หรือ ขนาดวัดผ่านศูนย์กลางของล้อแทนค่าลง
ในสูตรเดิม เพื่อคานวณจะได้คาตอบที่คลาดเคลื่อนจากความเป็นจริงมาก จึงให้ใช้ค่า dm ( ค่าเฉลี่ย ) แทน.
โดยค่า c จะหาได้จากตารางที่ 6.1
และ dm คือ ค่า d เฉลี่ย ( d mean)
ส่วนการคานวณรอบและอัตราทด ยังใช้วิธีเดิม แต่เปลี่ยนจาก d เป็น dm แทน
คือ จาก d1n1 = d2n2 เป็น
และ
เมื่อกาหนด
dm1 = ความยาวเส้นผ่านศูนย์กลางเฉลี่ยของล้อขับ ( มม. )
= d1 – 2c
dm2 = ความยาวเส้นผ่านศูนย์กลางเฉลี่ยของล้อตาม ( มม. )
= d2 – 2c
dm = d - 2 c
dm1 n1 = dm2 n2
i =
2n
1n
=
1m
2m
d
d
D dm

2. วิชา คณิตศาสตร์ช่างเชื่อม
รหัส 2103 - 2112
หน่วยที่ 6 ระบบส่งกาลังทางกล 2 คาบ
ใบความรู้ เรื่อง 6.2 ระบบส่งกาลังและอัตราทด
 ผู้สอน
 ผู้เรียน
ตัวอย่างที่ 6.9 ล้อขับและล้อตามที่ใช้สายพาน v - belt ชุดหนึ่งเป็นล้อขนาด Ø 125 มม. และ Ø 480
มม. ตามลาดับ สายพานที่ใช้อยู่มีหน้ากว้าง 13 มม. ถ้าล้อขับหมุน 750 รอบ/นาที จง
คานวณความเร็วของล้อตามและอัตราทด
วิธีทา เมื่อพิจารณาค่า c ของสายพานลิ่มหน้ากว้าง 13 มม. จาก ตารางที่ 6.1 จะได้ค่า c = 4
มม.
จาก dm = d - 2 c
ดังนั้น dm1 = d1 - 2 c
 dm1 = 125 - ( 2  4 ) = 117 มม.
และ dm2 = d2 - 2 c
 dm2 = 480 - ( 2  4 ) = 472 มม.
จากสูตร dm1 n1 = dm2 n2
n1 = 750 รอบ/นาที
n2 = ? รอบ/นาที
i = ?
แทนค่า 117  750 = 472  n2
n2 =
472
750117
= 186 รอบ/นาที
ความเร็วรอบของล้อตาม = 186 รอบ/นาที ตอบ
จาก i =
2
1
n
n
แทนค่า i =
186
750
=
1
03.4
 อัตราทด = 4.03 : 1 ตอบ
หรือ i =
1m
2m
d
d
แทนค่า i =
117
472
=
1
03.4
 อัตราทด = 4.03 : 1 ตอบ

3. วิชา คณิตศาสตร์ช่างเชื่อม
รหัส 2103 - 2112
หน่วยที่ 6 ระบบส่งกาลังทางกล 2 คาบ
ใบความรู้ เรื่อง 6.2 ระบบส่งกาลังและอัตราทด
 ผู้สอน
 ผู้เรียน
ตัวอย่างที่ 6.10 ล้อขับสายพานมีความยาวเส้นผ่านศูนย์กลาง 120 มม. และล้อตามมีความยาว เส้นผ่าน
ศูนย์กลาง 400 มม. สายพานที่ใช้มีขนาดหน้ากว้าง 17 มม. ถ้าล้อขับหมุนด้วยความเร็วรอบ
700 รอบ/นาที จงคานวณหา
1. ความเร็วรอบของล้อตาม
2. อัตราทดของล้อสายพานคู่นี้
วิธีทา หาค่าระยะ c จากตารางที่ 6.1 ได้ค่า c ของสายพานลิ่มหน้ากว้าง 17 มม. จะได้ค่า c
= 5 มม.
จากสูตร dm = d - 2 c
dm1 = d1 - 2 c
= 120 - ( 2 5 ) = 110 มม.
dm2 = d2 - 2 c
= 400 - ( 2  5 ) = 390 มม.
จากสูตร dm1 n1 = dm2 n2
n1 = 700 รอบ/นาที
n2 = ? รอบ/นาที
i = ?
แทนค่า 110  700 = 390  n2
n2 =
390
700110
= 197.44 รอบ/นาที
 ความเร็วรอบของล้อตาม = 197.44 รอบ/นาที ตอบ
i =
2
1
n
n
แทนค่า i =
44.197
700
=
1
55.3
 อัตราทดของล้อสายพานคู่นี้ = 3.55 : 1 ตอบ