1. 1.5 การกาหนดขนาด (Dimension)
การกาหนดขนาดที่เป็นมาตรฐานสากลมีหลักการดังนี้
1. เส้นกาหนดขนาดเส้นแรกห่างจากเส้นขอบรูปประมาณ 10 มม.
2. เส้นถัดไปห่างประมาณ 7 มม.
3. ตัวเลขบอกขนาดสูง 3 มม.
4. เส้นกาหนดขนาดต้องลากเลยหัวลูกศรประมาณ 2 มม.
5. หัวลูกศรปลายเล็กแหลมระบายทึบ
d = ขนาดของเส้นรอบรูปใช้กลุ่มของเส้นประมาณ 5 มม.
l = ความยาวของหัวลูกศรประมาณ 2.5-3 มม.
h = ความสูงของหัวลูกศรประมาณ 0.7-1.5 มม.
รูปที่ 1.7 แสดงการกาหนดขนาด
รูปที่ 1.8 แสดงระยะห่างของการกาหนดขนาด

2. รูปที่ 1.9 แสดงการกาหนดขนาดที่สั้น ยาว และการกาหนดค่าในแนวดิ่ง
6. ตัวเลขบอกขนาดในแนวนอนเขียนบนเส้นบอกขนาดในแนวดิ่งให้อ่านได้ทางขวามือและเขียนกึ่งกลางเส้นห่าง
จากเส้นบอกขนาดประมาณ 5 มม.
7. ขนาดที่สั้นจะอยู่ใกล้เส้นรอบรูปและขนาดที่โตกว่าจะอยู่ถัดมาตามลาดับ
รูปที่ 1.10 แสดงการบอกขนาดในพื้นที่เล็ก
8. การบอกขนาดพื้นที่เล็กกว่า 10 มม.ให้เขียนหัวลูกศรไว้ข้างนอก
รูปที่ 1.11 แสดงการบอกขนาดเป็นมุม
2
8
8

3. 9. การบอกขนาดมุมเส้นบอกขนาดจะต้องเขียนเป็นเส้นโค้ง
รูปที่ 1.12 แสดงข้อห้ามในการกาหนดขนาด
10. การกาหนดขนาดไม่ควรใช้เส้นขอบรูปกาหนดขนาด
11. ไม่ควรเขียนเส้นบอกขนาดตัดกัน
รูปที่ 1.13 แสดงการกาหนดขนาดวงกลม
12.การให้ขนาดวงกลมขนาดเล็กไม่สามารถให้ขนาดภายในได้จะใช้วิธีใช้ลูกศรชี้บอกขนาด
รูปที่ 1.14 แสดงการกาหนดขนาดชิ้นงานโค้ง
13. ขอบของชิ้นงานที่เป็นส่วนโค้งที่ไม่สามารถมีจุดศูนย์กลางได้การบอกขนาดให้บอกค่ารัศมีโดยมีตัวอักษร R และ
ตามด้วยตัวเลขเช่น R5

4. 14.การบอกขนาดความโค้งที่มีจุดศูนย์กลางให้เขียนตัวอักษร Rและตามด้วยตัวเลข เช่นR12
รูปที่ 1.15 แสดงการกาหนดรัศมีส่วนโค้ง
15. ส่วนโค้งที่มีรัศมีต้องเขียนตาแหน่งจุดศูนย์กลางถ้าพื้นที่ไม่พอต้องย่อส่วนลงและ
เขียนเส้นบอกขนาดเป็นมุมฉากเช่น R80
รูปที่ 1.16 แสดงการกาหนดสัญลักษณ์ของเส้นผ่าศูนย์กลาง
16.หมายถึงสัญลักษณ์เส้นผ่าศูนย์กลางโตประมาณ 35 มม. เส้นกึ่งกลางวงกลมลากผ่านเอียงเป็นมุม 75๐
ความหนา
ของเส้นเท่ากับความหนาของตัวเลขบอกขนาดและแสดงถึงชิ้นงาน มีพื้นที่หน้าตัดกลม
รูปที่ 1.27 แสดงทิศทางของการกาหนดขนาด
17. การเขียนตัวเลขบอกขนาดต้องอ่านได้ในแนวนอน จากซ้ายไปขวา หรือจากทางด้านขวามือตามแนวดิ่ง ควร
หลีกเลี่ยงการกาหนดขนาดบริเวณเส้นตัดมุม 30º ถ้าจาเป็นต้องให้ขนาดให้เขียนตัวเลขอ่านได้ทางด้านซ้ายมือ

5. รูปที่ 1.18 แสดงการกาหนดขนาดของมุม
18. การกาหนดขนาดมุมให้เขียนตัวเลขเหนือเส้นบอกขนาดอ่านได้จากซ้ายไปขวา
ตามแนวนอนและจากทางขวามือตามแนวดิ่งหลีกเลี่ยงการการกาหนดขนาดบริเวณเส้นตัดมุม 30º
ถ้าจาเป็นต้องให้ขนาดให้เขียนตัวเลขอ่านได้ทางด้านซ้ายมือ
รูปที่ 1.19 แสดงตัวอย่างของการกาหนดขนาด