Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ TOY ΔΕΔΟΥΛΕΥΜΕΝΟΥ ΣΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΥΓΕΙΑΣ: ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ΤΑ ΟΦΕΛΗ.
5ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ, ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΤΙΣ
ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΥΓΕΙΑΣ (ΕΣΔΥ),
2-5 Δεκεμβρίου 2009
Ξενοδοχείο "Athens Hilton", Αθήνα
5ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ, ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΥΓΕΙΑΣ
1. 5ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ, ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΤΙΣ
ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΥΓΕΙΑΣ (ΕΣΔΥ),
2-5 Δεκεμβρίου 2009
Ξενοδοχείο "Athens Hilton", Αθήνα
“Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ TOY
ΔΕΔΟΥΛΕΥΜΕΝΟΥ ΣΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ
ΜΟΝΑΔΕΣ ΥΓΕΙΑΣ:
ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ΤΑ ΟΦΕΛΗ”
ΣΤΑΜΑΤΙΑΔΗΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ
2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Τις τελευταίες δεκαετίες η δημόσια απαίτηση για
πιο αποτελεσματικές και αποδοτικές
παρεχόμενες υπηρεσίες από τους οργανισμούς
του δημόσιου τομέα είχε ως αποτέλεσμα την
υλοποίηση αρκετών ριζικών οργανωτικών και
διοικητικών μεταρρυθμιστικών προγραμμάτων
παγκοσμίως. Πολλά από αυτά τα
μεταρρυθμιστικά προγράμματα επιδεικνύουν
κοινά χαρακτηριστικά και συχνά αποκαλούνται
Νέα Δημόσια Διοίκηση - New Public
Management.
3. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Αναλυτικότερα, η Νέα Δημόσια Διοίκηση είναι
μια διοικητική πρακτική που χρησιμοποιείται
από τις κυβερνήσεις από την δεκαετία του
1980 με σκοπό τον εκσυγχρονισμό του
δημόσιου τομέα.
Η βασική υπόθεση και παραδοχή της ΝΔΔ
είναι ότι η κατεύθυνση το δημόσιου τομέα
προς την αγορά (μπόλιασμα με στοιχεία και
χαρακτηριστικά του ιδιωτικού τομέα) θα
οδηγήσει στην αποδοτικότερη και
αποτελεσματικότερη διαχείριση του.
4. Στόχοι της ΝΔΔ
Εξοικονόμηση των δημοσίων δαπανών
Βελτίωση της ποιότητας των παρεχομένων δημοσίων
υπηρεσιών
Επίτευξη αποτελεσματικότητας στη διαχείριση των
πόρων
Αύξηση της αποτελεσματικότητας της εφαρμογής
πολιτικών στο δημόσιο
Διευκόλυνση των δημόσιων λειτουργών στην άσκηση
διοίκησης μέσω της μείωσης της γραφειοκρατίας
Αύξηση της λογοδοσίας του δημοσίου στους πολίτες σε
σχέση με τα ακολουθούμενα προγράμματα και τις
πολιτικές
5. Αποτελέσματα από εφαρμογή
στην πράξη
Προσπάθειες εφαρμογής σε πολλές χώρες την
τελευταία 20ετία
Επίτευξη ορισμένων μόνο από το σύνολο των
στόχων
Βασικοί άξονες εφαρμογής:
– Χρηματοοικονομική διάσταση
– Σχέσεις με εργαζόμενους
– Οργανωσιακές δομές
– Μέτρηση της απόδοσης
6. Χρηματοοικονομική διάσταση της ΝΔΔ
1. Αναμορφώσεις στα συστήματα Προϋπολογισμών
(αλλαγή της μορφής και του περιεχομένου των
προϋπολογισμών από ανά κατηγορία κονδυλίων σε
προϋπολογισμούς που θα περεχούν στοιχεία για την
απόδοση)
3. Εκσυγχρονισμός των λογιστικών Συστημάτων (αλλαγή
από την παραδοσιακή λογιστική της ταμειακής βάσης
στην εφαρμογή της λογιστικής της δεδουλευμένης
βάσης και του διπλογραφικού συστήματος)
5. Έλεγχος (ελεγκτική) (αλλαγή από τον παραδοσιακό
έλεγχο νομιμότητας των δαπανών σε ελέγχους
σκοπιμότητας που συνδέονται με την αποδοτικότητα)
7. Εκσυγχρονισμός των λογιστικών συστημάτων
Οι αλλαγές, με βάση την εμπειρία των διαφόρων χωρών,
μπορούν να χωριστούν σε τρεις βασικές φάσεις:
1η φάση: Παραδοσιακό λογιστικό σύστημα ταμειακής
βάσης (cash based accounting system)
2η φάση: Διπλογραφική λογιστική, με στοιχεία
κοστολόγησης, στο πλαίσιο προσαρμοσμένης
ταμειακής βάσης (modified cash basis) ή
προσαρμοσμένης δεδουλευμένης βάσης (modified
accrual basis)
3η φάση: Πλήρης εφαρμογή της λογιστικής
δεδουλευμένης βάσης (accrual accounting) με
έμφαση στην παροχή πληροφόρησης σε σχέση με την
απόδοση
8. Ενδεικτικά Διεθνή Παραδείγματα
εφαρμογής της Δεδουλευμένης βάσης
USA OECD, 1993; 2003; Abernethy, 2007;
Cobb1994
UK (Mellett, 2002; and Lapsley and
Pallot, 2000; and Lapsley and
Oldfield,2001)
Australia (Potter, 2002)
New Zealand (Lapsley and Pallot, 2000; and Pallot,
2001)
Scandinavian countries (Pettersen, 2001; and Johnsen et al.,
2001),
Netherlands (ter Bogt, 2001)
Belgium (Christiaens, 1999)
Spain (Torres and Pina, 2001)
Italy (Panozzo, 2000, Pessina, 2007)
9. Η Ελληνική Πραγματικότητα
Η Ελλάδα ακλουθώντας το παράδειγμα των άλλων
χωρών στην Ευρώπη και παγκόσμια εισήγαγε το
διπλογραφικό λογιστικό σύστημα και την αρχή της
δεδουλευμένης στις Δημόσιες Μονάδες Υγείας το 2003
με το Π.Δ. 146/2003.
Το νέο λογιστικό πλαίσιο του Π.Δ. 146 αναφέρει την
παράλληλη λειτουργία και συνύπαρξη δύο λογιστικών
συστημάτων (ταμειακής βάσης και δεδουλευμένης
βάσης) με το καθένα να διατηρεί την αυτονομία του.
Το Π.Δ. 146 προσδιόριζε την καταληκτική ημερομηνία
εισαγωγής της χρηματοοικονομικής λογιστικής από τις
ΔΜΥ είναι η 01/01/2005 και για την αναλυτική λογιστική η
01/01/2006
10. Σκοπός της Έρευνας
Η ερευνά μας έχει ως σκοπό να απαντήσει στις
ακόλουθες ερωτήσεις :
Τον βαθμό υιοθέτησης του νέου λογιστικού
πληροφοριακού συστήματος από τις ΔΜΥ
Να παρουσιάσει τα οφέλη που αποκόμισαν οι ΔΜΥ
από την υιοθέτηση του ΚΛΣ
Να προσδιορίσει τα προβλήματα κατά την διαδικασία
υλοποίησης του ΚΛΣ από τις ΔΜΥ
Να αξιολογήσει τον στάση (ικανοποίηση) των
ερωτηθέντων απέναντι στην υιοθέτηση του νέου
λογιστικού πληροφοριακού συστήματος
11. Μεθοδολογία
Μια εμπειρική έρευνα με την χρήση δομημένων
ερωτηματολογίων πραγματοποιήθηκε το 2008 στο
σύνολο των 132 ΔΜΥ. Το ερωτηματολόγιο στάλθηκε
στους Οικονομικούς Διευθυντές. Από τα 132
ερωτηματολόγια επεστράφησαν 54, ποσοστό
απάντησης 41%.
Μετά από στατιστικό έλεγχο του δείγματος βρέθηκε ότι
το δείγμα είναι αντιπροσωπευτικό αφού η κατανομή του
δεν είναι στατιστικά σημαντικά διαφορετική από την
πληθυσμό των ΔΜΥ(Chi-square : 2.009; p = 0.08)
12. Αποτελέσματα Έρευνας- Δείγμα
Regional Health Total No of Hospitals % of Hospitals
Authorities Number answered the answered
(ΥΠε) of questionnair the
Hospitals e questionnai
re
1st Attiki 27 11 (40.7%)
2nd Peiraia- Aigaio 20 8 (40%)
3rd Makedonia 17 10 (59%)
4th Anat. Makedonia & 15 5 (33%)
Thraki
5th Thessalia - Sterea Ellada 13 4 (31%)
6th Peloponnisos - Ionia Nisia 31 13 (42%)
– Dytiki Ellada
7th Kriti 9 3 (42%)
Total number 132 55 (41%)
13. Αποτελέσματα Έρευνας- ποσοστό
υιοθέτησης ΚΛΣ
Υιοθέτηση Μη υιοθέτηση Σύνολο
Σύστημα 45 9 54
Χρηματο- (83.3%) (16.7%) (100%)
Οικονομικής
λογιστικής
(N = 54)
Σύστημα 10 44 54
Αναλυτικής (18.5%) (81.5%) (100%)
Λογιστικής
(N = 54)
14. Λόγοι μη υιοθέτησης Κοστολογικού συστήματος
Λόγοι μη υιοθέτησης Mean St. deviation Ranking
Έλλειψη εξειδικευμένου 4.00 1.118 1
προσωπικού
Έλλειψη κινήτρων 3.89 1.269 2
(Αναδρομικό σύστημα
Αποζημίωσης)
Έλλειψη επιβολής 3.78 0.972 3
κυρώσεων
Πολυπλοκότητα λειτουργίας 3.56 0.882 4
του νέου λογιστικού
συστήματος (συνύπαρξη)
Υψηλό κόστος υλοποίησης 3.44 1.333 5
Ανεπάρκεια Υπολογιστικών 3.00 1.425 6
Συστημάτων (ΟΠΣ)
Έλλειψη υποστήριξης 2.63 1.323 7
Διοικητή Νοσ/μείου
Ικανοποίηση με το υπάρχον 2.33 1.414 8
λογιστικό σύστημα
*Notes: scale 1= strongly Disagree to 5 = strongly Agree
15. Αποτελέσματα Έρευνας- Βαθμός ικανοποίησης με
το νέο λογιστικό πληροφοριακό σύστημα
Με βάση τους Lucus 1975; Robey 1979; McGowan and
Klammer 1997; Balley and Pearson 1983; Ives et all,
1983; Doll and Torkzadeh 1988, η εφαρμογή ενός
πληροφοριακού συστήματος θεωρείται επιτυχημένη όταν
οι χρήστες του συστήματος εκφράζουν θετική στάση.
Σχετικά ο Shields (1995) αναφέρει : «if users’ attitudes
toward a system are unfavourable, it is likely that they
will not accept it…..and concludes that….from the
practitioner’s perspective, users’ satisfaction, as an
attitude towards the system change, may be the most
important and widely used success factor because it will
drive changes in decision making and use patterns»
16. Αποτελέσματα Έρευνας- Βαθμός ικανοποίησης με το ΚΛΣ
Για την μέτρηση του βαθμού ικανοποίησης των
ερωτηθέντων από την εφαρμογή του ΚΛΣ
χρησιμοποιήθηκε το one sample t-test και
ελέγχθηκε η ακόλουθη υπόθεση:
Hypothesis : Οι χρήστες ανέφεραν θετική
στάση στην εφαρμογή της λογιστικής του
δεδουλευμένου στις ΔΜΥ.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ισχύει η ανωτέρω
υπόθεση εργασίας και ότι οι ερωτηθέντες έχουν
θετική και ευνοϊκή στάση απέναντι στην εφαρμογή
της αρχής του δεδουλευμένου στις ΔΜΥ με (Μέσο
= 3.84, st =1, 224) σε 0.01 Βαθμό
σημαντικότητας και (t = 4.62).
17. Aποτελέσματα έρευνας – Οφέλη του ΚΛΣ
Ποσοστό (%) Νοσοκομείων
Εκτιμώμενα Οφέλη
1* 2 3 4 5 Mean St Ranking
deviation
Καλύτερη διαχείριση και 0.0% 0.0% 8.9% 55.6% 35.6% 4.27 0.618 1
παρακολούθηση των
περιουσιακών στοιχείων και
υποχρεώσεων
Παρακολούθηση της 0.0% 2.2% 11.1% 44.4% 42.2% 4.25 0.751 2
πραγματικής οικονομικής
θέσης
Ομοιόμορφος λογιστικός 4.4% 2.2% 15.6% 42.2% 35.6% 4.02 1.011 3
χειρισμός και απεικόνιση της
οικονομικής κατάστασης των
ΔΜΥ που βοηθάει την
συγκριτική ανάλυση μεταξύ
των διαχρονικά και
διαστρωματικά
Βελτίωση της 2.2% 13.9% 6.7% 37.8% 40.0% 3.98 1.108 4
Αποτελεσματικότητας της
διοίκησης και λήψη
ορθολογικών αποφάσεων
βασιζόμενη στην παροχή
ποιοτικότερων πληροφοριών
*Notes: measured on scale 1 = strongly disagree to 5 = strongly agree.
18. Aποτελέσματα έρευνας – Οφέλη του ΚΛΣ (συν.)
Βελτίωση της διαφάνειας 2.2% 13.3% 26.7% 24.5% 28.9% 3.62 1.173 5
και λογοδοσίας μέσω του
ουσιαστικότερου και
πλήρους διαχειριστικού,
οικονομικού και
διοικητικού έλεγχου των
ΔΜΥ
Βελτίωση της οικονομικής 6.7% 17.8% 26.7% 24.4% 24.4% 3.42 1.234 6
αποδοτικότητας μέσω της
καλύτερης κατανομής των
πόρων
Πλήρης και ορθή 20.0% 8.9% 15.6% 31.1% 24.4% 3.31 1.459 7
κοστολόγηση των
υπηρεσιών υγείας των ΔΜΥ
Μείωση του λειτουργικού 13.3% 22.2% 28.9% 28.9% 6.7% 2.93 1.156 8
κόστους και των δαπανών
των ΔΜΥ
19. Aποτελέσματα έρευνας – Δυσκολία εφαρμογής του ΚΛΣ
Το 62,2% των ερωτηθέντων ανέφεραν ότι η διαδικασία εφαρμογής του
ΚΛΣ στις ΔΜΥ ήταν μια πολύ δύσκολή και χρονοβόρα διαδικασία με
αρκετά λογιστικά, οργανωτικά και τεχνικά θέματα που έπρεπε να
επιλυθούν.
Percentage of Hospitals
1* 2 3 4 5 Mean St deviation
Η Διαδικασία 40,0% 22,2% 28,9% 4,4% 4,4% 2,11 1,133
εφαρμογής του ΚΛΣ
(N=45) (18) (10) (13) (2) (2)
*Notes: measured on scale 1 = very difficult to 5 = Very easy.
20. Προβλήματα κατά την διαδικασία εφαρμογής του ΚΛΣ
Percentage of Hospitals
Problems
1* 2 3 Mean St. deviation RANKING
Συλλογή λογιστικών 8,9% 51,1% 40,0% 2,31 0,633 1
στοιχείων για την υλοποίηση
του ΚΛΣ
Έλλειψη υλικών & 15,6% 37,8% 46,7% 2,31 0,733 2
ανθρώπινων πόρων
Έλλειψη κατάλληλων 20,0% 37,8% 42,2% 2,22 0,765 3
γνώσεων και εμπειρίας από το
προσωπικό
Έλλειψη κινήτρων για τη 20,0% 37,8% 42,2% 2,22 0,765 4
μετάβαση στο νέο πλαίσιο
Αντίδραση από το Ιατρικό 13,3% 53,3% 33,3% 2,20 0,661 5
προσωπικό
Έλλειψη επιμορφωτικών 20,0% 48,9% 31,1% 2,11 0,714 6
προγραμμάτων
Ασαφείς νομοθετικές 22,2% 46,7% 31,1% 2,09 0,733 7
διατάξεις αναφορικά με τα
λογιστικά πρότυπα
Επιλογή κατάλληλου 42,2% 48,9% 8,9% 1,67 0,640 8
λογισμικού
Έλλειψη στήριξης από τη 57,8% 37,8% 4,4% 1,62 0,716 9
Διοίκηση
*Notes: measured on scale 1= no problems encountered to 3 = significant problems encountered
21. Αποτελέσματα Έρευνας- χρόνος υιοθέτησης
του ΚΛΣ από τις ΔΜΥ
Number of
Hospitals
Years Frequency (%)
1 7 15.6
2 19 42.2
3 5 11.1
4 4 8.9
5 3 6.7
6 2 4.4
7 1 2.2
8 2 4.4
9 2 4.4
Total 45 100
22. Αποτελέσματα Έρευνας- Επίπεδο
εκπαίδευσης
Δευτεροβάθμια Τριτοβάθμια
Εκπαίδευση Εκπαίδευση
ΑΕΙ/ΤΕΙ MSc/PhD Total
Τύπος 57.8% 39.2% 2.2 % 100 %
Εκπαίδευσης
Επίπεδο Low Medium High (N=45)
Εκπαίδευσης
23. Αποτελέσματα Έρευνας- Μέγεθος
Δημόσιων Νοσοκομείων
Christiaens, 1999 and 2001: Το Μέγεθος των
οργανισμών έχει θετική επίδραση με την επιτυχία
του λογιστικού πληροφοριακού συστήματος.
Evans and Patton, 1983; Robbins and Austin, 1986
: Το Μέγεθος των οργανισμών έχει ουδέτερη σχέση
με την επιτυχία του λογιστικού πληροφοριακού
συστήματος.
Luder, 1990; Cohen and Kaimenakis, 2007 : Το
Μέγεθος των οργανισμών έχει αρνητική επίδραση
με την επιτυχία του λογιστικού πληροφοριακού
συστήματος.
24. Αποτελέσματα Έρευνας- Μέγεθος
Δημόσιων Νοσοκομείων
Number of Hospitals
Hospitals size Frequency %
Μέχρι 100 κλίνες 12 26.7
100 – 350 κλίνες 17 37.8
350 – 500 κλίνες 4 8.9
Άνω 500 κλίνες 12 26.7
Total 45 100
25. Ανάλυση συσχέτισης
Variables Ικανοποίηση Οφέλη Προβλήματα Μέγεθος Κόστος Χρόνος Εκπαίδευσ
(N = 45) υιοθέτησης η
Ικανοποίηση 1.000 0.672** -0.505** 0.371* -0.678** -0.135 0.310*
Οφέλη 0.804** 1.000 -0.410* 0.495** -0.574** -0.054 0.157
Προβλήματα -0.506** -0.468* 1.000 -0.357* 0.611** 0.063 -0.091
Μέγεθος 0.371* 0.493** -0.354* 1.000 -0.259 0.023 -0.186
Κόστος -0.750** -0.690** 0.633** -0.266 1.000 0.004 -0.111
Χρόνος υιοθέτησης -0.135 -0.063 0.068 0.023 0.014 1.000 0.116
Επίπεδο 0.306* 0.242 -0,124 -0.191 -0.122 0.110 1.000
Εκπαίδευσης
Notes : The correlations above the diagonal correspond to Spearman two-tailed correlations. The correlations below the diagonal
correspond to Pearson two-tailed correlations.
* * Significance at 1% level (two-tailed); * Significance at 5% level (2-tailed)
4Παραδοσιακοί προϋπολογισμοί ανά κατηγορία κονδυλίων (Γερμανία, Βέλγιο, Ελλάδα) 4Α. Συμμετοχή κάποιου είδους πληροφόρησης για την απόδοση (Γαλλία, Ε.Ε, Ιταλία) 4Α+Β. Αλλαγή μορφής και περιεχομένου και πρόσθεση και άλλων εγγράφων (ΗΠΑ) 4Α+Β+Γ. Προσαρμογή διαδικασιών και χρονισμού (Ολλανδία, Καναδάς, Σουηδία, Φιλανδία) 4Α+Β+Γ+Δ. Αλλαγή μεθόδου κατάρτισης και υιοθέτηση της δεδουλευμένης λογιστικής (ΗΒ, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία)
i. Το ισχύον νομικό πλαίσιο που καθορίζει τη συνύπαρξη του Λογιστικού των Ο.Τ.Α. και του Διπλογραφικού Συστήματος . Με βάση τα όσα ισχύουν σήμερα, το Λογιστικό των Ο.Τ.Α λειτουργεί πλήρως και παράλληλα με το Διπλογραφικό Σύστημα. Μάλιστα, η παρακολούθηση του προϋπολογισμού του Δήμου θα γίνεται και Διπλογραφικά μέσω λογαριασμών τάξεως (πληροφοριακοί λογαριασμοί του Διπλογραφικού Συστήματος). Η συνύπαρξη των δύο Λογιστικών Συστημάτων (Λογιστικού των Ο.Τ.Α. και Διπλογραφικού), βοηθά στο να μην "αναστατωθεί" η σημερινή λειτουργία των υπηρεσιών και εξασφαλίζει την ομαλή μετάβαση στο Διπλογραφικό.
Ασαφείς νομοθετικές διατάξεις αναφορικά με τα λογιστικά πρότυπα Αναγνώριση και αποτίμηση παγίων 2. Υπολογισμός αποσβέσεων
Public hospitals that have at least two years of experience in implementing the new accounting system are assumed to have gathered all the relevant necessary experience and to be familiar with the accrual concept by now. These hospitals are expected to have resolved most of the accounting and implementation problems emerged during the accrual accounting system installation and to have progressively overcome most of these difficulties as they are getting familiarized with it. Thus, hospitals with long-term experience in accrual accounting are assumed to exhibit a higher satisfaction level with the new accounting system. The results indicate that, the 57.8 percent of the respondents replied that they have just introduced the new accounting system in their organizations, compared to a 42.2 percent of hospitals that present an experience of more than two years of accrual accounting adoption. The number of years since adoption is included in our study as a variable in order to capture at least some of the variation due to timing issues.
The last two factors of the RQ4, education level as an indicator of general professionalism of accounting staff and hospital size , are described as implementation barriers affecting the successful implementation of accounting systems at Lüders’s (1990) contingency model. Accordingly, these factors are included in our study in order to quantify its impact and effect on the implementation success of accrual accounting.