42ลอยกระทง

1. ภาพลอยกระทง ประเพณีลอยกระทง
วันลอยกระทง ตรงกับจันทร์ที่ 14 พฤศจิกายน
ประเพณีลอยกระทงเป็นประเพณีโบราณ
ของอินเดียที่ประเทศไทยรับเข้ามาปฏิบัติ
แต่ไม่ปรากฏหลักฐานชัดเจนว่า ทากันมา
ตั้งแต่เมื่อไร เท่าที่ปรากฏกล่าวได้ว่ามีมา
ตั้งสมัยสุโขทัยเป็นราชธานี
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ทรงสันนิษฐานว่า เดิมทีเดียวเห็นจะเป็น
พิธีของพราหมณ์กระทาเพื่อบูชาพระผู้เป็น
เจ้าทั้งสาม คือ พระอิศวร พระนารายณ์
และพระพรหมต่อมาได้ถือตามแนวทาง
พระพุทธศาสนามีการชักโคมเพื่อบูชาพระ
บรมสารีริกธาตุพระจุฬามณีในชั้นดาวดึงส์
และลอยโคมเพื่อบูชารอยพระพุทธบาท ซึ่ง
ประดิษฐาน ณ หาดทรายแม่น้านัมมทา
(แม่น้านัมมทา เป็นแม่น้าที่คู่ขนานกับทิว
เขาวินธัย
พระแม่คงคาเป็นเทพ
สตรีในคติศาสนาพรามณ์-
ฮินดู เป็นเทพนารีผู้ดูแล
และรักษาแม่น้าคงคาใน
ประเทศอินเดีย และในคติ
ความเชื่อของประเทศไทย
และเป็นเทพสตรีผู้รักษา
แม่น้า ห้วย หนอง
คลอง บึง

2. ประวัติประเพณีลอย กระทงแบบต่างๆ เนื้อเพลงลอยกระทง
วันเพ็ญเดือนสิบสอง น้านองเต็มตลิ่ง
เราทั้งหลายชายหญิง
สนุกกันจริง วันลอยกระทง
ลอย ลอยกระทง ลอย ลอยกระทง
ลอยกระทงกันแล้ว
ขอเชิญน้องแก้วออกมาราวง
ราวงวันลอยกระทง ราวงวันลอยกระทง
บุญจะส่งให้เราสุขใจ บุญจะส่งให้เราสุขใจ
วันเพ็ญเดือนสิบสอง น้านองเต็มตลิ่ง
เราทั้งหลายชายหญิง
สนุกกันจริง วันลอยกระทง
ลอย ลอยกระทง ลอย ลอยกระทง
ลอยกระทงกันแล้ว
ขอเชิญน้องแก้วออกมาราวง
ราวงวันลอยกระทง ราวงวันลอยกระทง
บุญจะส่งให้เราสุขใจ บุญจะส่งให้เราสุขใจ
เดิมเชื่อกันว่าประเพณีลอยกระทง
เริ่มมีมาแต่สมัยสุโขทัย ในรัชสมัย
พ่อขุนรามคาแหง โดยมีนางนพ
มาศหรือท้าวศรีจุฬาลักษณ์ เป็นผู้
ประดิษฐ์กระทงขึ้นครั้งแรก โดยแต่
เดิมเรียกว่าพิธีจองเปรียง ที่ลอย
เทียนประทีป และนางนพมาศได้นา
ดอกโคทม ซึ่งเป็นดอกบัวที่บาน
เฉพาะวันเพ็ญเดือนสิบสองมาใช้ใส่
เทียนประทีป แต่ปัจจุบันมีหลักฐาน
ว่าไม่น่าจะเก่ากว่าสมัย
รัตนโกสินทร์ตอนต้น โดยอ้างอิง
หลักฐานจากภาพจิตรกรรมการ
สร้างกระทงแบบต่างๆ ในสมัย
รัชกาลที่ 1