สวัสดีค่ะหนูสวยมาก

2. -ประวัติวันลอยกระทง
-วิธีการทากระทง
-เพลงลอยกระทง
-วัตถุประสงค์ของการทากระทง
-ตานานและความเชื่อเกี่ยวกับวันลอยกระทง
-วีดิโอ
-ผู้จัดทา

3. ประเพณีลอยกระทงนั้นมีมาแต่โบราณ โดยมีคติความเชื่อหลายอย่าง
เช่น เชื่อว่าเป็นการบูชาและขอขมาแม่พระคงคา เป็นการสะเดาะเคราะห์
เป็นการบูชาพระเจ้าในศาสนาพราหมณ์ หรือเป็นการบูชารอยพระพุทธ
บาท เป็นต้น การลอยกระทงนิยมทากันในวันเพ็ญ เดือน 12 ของทุก ๆ
ปี อันเป็นช่วงที่น้าในแม่น้าลาคลองขึ้นสูงและอากาศเริ่มเย็นลง ตามพระ
ราชนิพนธ์พระราชพิธีสิบสองเดือน

4. นางนพมาศ สนมเอกของพระร่วงเจ้ากรุงสุโขทัย คิดทากระทงรูปดอกบัว
และรูปต่างๆถวาย พระร่วงทรงให้ลอยกระทงตามสายน้าไหล ในหนังสือ
ตารับท้าวศรีจุฬาลักษณ์ พระร่วงตรัสว่า "แต่นี้สืบไปเบื้องหน้า โดยลาดับ
กษัตริย์ในสยามประเทศ ถึงกาลกาหนดนักขัตฤกษ์วันเพ็ญเดือน 12 ให้ทา
โคมลอย เป็นรูปดอกบัวอุทิศสักการบูชาพระพุทธบาทนัมฆทานที ตราบเท่า
กัลปาวสาน"

5. ปัจจุบันประเพณีลอยกระทง มีการจัดงานกันแทบทุกจังหวัด ถือเป็นงาน
ประจาปีที่สาคัญ โดยเฉพาะที่จังหวัดเชียงใหม่มีการจัดขบวนแห่กระทงใหญ่
กระทงเล็ก มีการประกวดกระทง และประกวดธิดางามประจากระทงด้วย
ชาวบ้านจะนากระดาษ มาทาเป็นโคมขนาดใหญ่สีต่างๆ ถ้าลอยตอนกลางวัน จะทาให้
โคมลอยโดยใช้ควันไฟ ถ้าเป็นเวลากลางคืน ก็จะใช้คบจุดที่ปากโคม ให้ควันพุ่งเข้าใน
โคม ทาให้ลอยไปตามกระแสลมหนาว

6. 1.3ประวัติวันลอยกระทง
ครั้นถึงสมัยรัตนโกสินทร์ มีการทากระทงขนาด
ใหญ่และสวยงาม ดังพระราชพงศาวดารกรุง
รัตนโกสินทร์ ของเจ้าพระยาทิพาราชวงศ์ กล่าวไว้
ว่า "ครั้นมาถึงเดือน 12 ขึ้น 14 ค่า 15 ค่า แรมค่า
หนึ่งพิธีจองเปรียงนั้น เดิมได้โปรดให้ขอแรง พระ
บรมวงศานุวงศ์ฝ่ายหน้า ฝ่ายใน และข้าราชการที่
มีกาลังพาหนะมาทากระทงใหญ่

7. วันลอยกระทง การลอยกระทงในเมืองไทย มีมาตั้งแต่
ครั้งกรุงสุโขทัย เรียกว่า การลอยพระประทีป หรือ
ลอยโคม เป็นงานนักขัตฤกษ์รื่นเริงของประชาชนทั่วไป
ต่อมานางนพมาศหรือท้าวศรีจุฬาลักษณ์สนมเอกของ
พระร่วง ได้คิดประดิษฐ์ดัดแปลงเป็นรูปกระทงดอกบัว
แทนการลอยโคม การลอยกระทงหรือลอยโคมในสมัย
นางนพมาศ กระทาเพื่อเป็นการสักการะรอยพระพุทธ
บาทที่แม่น้านัมมทานที

8. 1. ตัดใบตองขนาดความกว้าง 1.5 นิ้ว ยาว 6 นิ้ว โดยประมาณ
2. พับตามรูป จานวน 3 กลีบ จากนั้นนามาวางซ้อนให้ลดหลั่นกันไปตาม
ภาพ ซึ่งจะนับเป็น 1 ตับ
3. นาไปติดโดยรอบที่ขอบของฐานกระทง ซึ่งเป็นต้นกล้วยตัดเป็นแว่น
ความหนา 1.5 – 2 นิ้ว โดยประมาณ ทั้งนี้ปริมาณของกลีบกระทงที่ใช้จะ
มากหรือน้อยนั้นขึ้นอยู่กับขนาดของตัว ฐาน
4. จากนั้นประดับด้วยดอกไม้ตามความชอบ และปักธูปเทียนลงไป เป็นอัน
เสร็จ
วิธีที่ 1 พับใบตอง กลีบผกา

9. 1. ตัดใบตองขนาดความกว้าง 1.5 นิ้ว ยาว 6 นิ้ว โดยประมาณ
2. พับเป็นกลีบกุหลาบตามรูป จานวน 3 กลีบ จากนั้นนามาสวมเีีรียงกันให้
มีระยะห่างพองามตามความชอบ ออกมาดูสวยงามเป็นระเบียบเรียบร้อย
3. ใช้ด้ายสีเขียวใกล้เคียงกับใบตอง หรือสีดามาเย็บติดกันด้วยด้นถอยหลังให้
เป็นแนวตรงเสมอกันโดยตลอด
4. พับกลีบใบตองแล้วเย็บต่อเนื่องไปเรื่อยๆ จนกระทั่งสามารถหุ้มขอบของ
ฐานกระทงได้โดยรอบ ตรึงกลับใบตองกับฐานของกระทงด้วยหมุด แล้วขลิบ
ส่วนที่เลยพ้นฐานลงมาให้เรียบร้อยเสมอกับฐาน เมื่อทาเสร็จแล้วจะมีลักษณะ
คล้ายกับมงกุฏสวมศีรษะ
5. จากนั้นประดับด้วยดอกไม้ตามความชอบ และปักธูปเทียนลงไป เป็นอัน
เสร็จ
วิธีที่ 2 พับใบตอง กลีบกุหลาบ

10. วิธีที่ 3 พับใบตอง หัวขวาน
1. ตัดใบตองขนาดความกว้าง 1.5 นิ้ว ยาว 6 นิ้ว โดยประมาณ
2. พับตามรูป จานวน 3 กลีบ จากนั้นนามาสวมเีีรียงกันให้มีระยะห่างพองาม
ตามความชอบ เพื่อให้ผลงานออกมาดูสวยงามเป็นระเบียบเรียบร้อย
3. ใช้ด้ายสีเขียวใกล้เคียงกับใบตอง หรือสีดามาเย็บติดกันด้วยด้นถอยหลังให้
เป็นแนวตรงเสมอกันโดยตลอด
4. พับกลีบใบตองแล้วเย็บต่อเนื่องไปเรื่อยๆ จนกระทั่งสามารถหุ้มขอบของฐาน
กระทงได้โดยรอบ แล้วขลิบส่วนที่เลยพ้นฐานลงมาให้เรียบร้อยเสมอกับฐาน
เมื่อทาเสร็จแล้วจะมีลักษณะคล้ายอ่างน้า
5. จากนั้นประดับด้วยดอกไม้ตามความชอบ และปักธูปเทียนลงไป เป็นอันเสร็จ

11. 2.3วิธีการทากระทงวิธีที่ 4 พับใบตอง กลีบหัวนก..ลายเปีย
๑. ฉีกใบตองกว้าง ๑ ๑/๒ นิ้ว
๒. แบ่งครึ่งใตองให้เท่ากัน
๓. พับใบตองริมขวา ให้ชิดเส้นกึ่งกลางใบ
๔. พับทบทั้งสองข้างเข้าหากัน
๕. คว่ากลีบให้สันตองอยู่ด้านบน พับใบตองลงมาให้เป็นมุม
ฉาก
๖. พับด้านซ้ายหลังมาทบตรงเส้นตั้งฉาก
๗. พับอีกด้านเหมือนกัน
๘. พับตลบสันทบกลับมาทางขวา ให้เป็นแนวโค้งทะแยง
๙. นากลีบต่อมาสวมด้านหน้า ให้เส้นโค้งทะแยงขนานกัน
๑๐. เย็บต่อกันจนได้ความยาวตามต้องการ

12. วิธีที่ 5 พับใบตอง กลีบการเวก
๑. พับทบใบตองเข้าหากัน
๒. พับสันทบขวาไขว้มาทางซ้าย
๓. พลิกกลับด้านหลัง พับสันทบซ้ายไขว้ไป
ทางขวา
๔. พับริมสันทบขวาไขว้ไปทางด้านซ้าย
๕. พลิกกลับ พับริมสันทบซ้ายไขว้ไปทาง
ด้านขวา
๖. นากลีบมาสวม เย็บต่อกัน ความยาวตาม
ต้องการ

13. วิธีที่ 6 การถักตัวตะขาบ
๑. ฉีกใบตองกว้าง ๑/๒ เซ็น้ติเมตร แล้วม้วนโดยเส้นทางขวามือ
ซ้อนทับบนเส้นทางซ้ายมือ
๒. จับเส้นทางขวามือสอดเข้าในห่วง
๓. ดึงเส้นด้านซ้ายให้แน่น
๔. สอดเส้นด้านซ้ายเข้าในห่วง ดึงเส้นด้านขวาให้แน่น
๕. สอดสลับไปมา จนเส้นใบตองสั้นสุดใบตอง
๖. ต่อตัวตะขาบ ให้สอดใบตองด้านหน้าตัวตะขาบ อ้อมสอดเก็บ
ปลายทางด้านหลัง แล้วก็ทาเช่นเดียวกัน
๗. ถักจนได้ความยาวตามต้องการ

14. วันเพ็ญเดือนสิบสอง น้านองเต็มตลิ่ง เราทั้งหลายชายหญิง
สนุกกันจริง วันลอยกระทง
ลอย ลอยกระทง ลอย ลอยกระทง ลอยกระทงกันแล้ว ขอ
เชิญน้องแก้วออกมาราวง
ราวงวันลอยกระทง ราวงวันลอยกระทง บุญจะส่งให้เราสุข
ใจ บุญจะส่งให้เราสุขใจ
วันเพ็ญเดือนสิบสอง น้านองเต็มตลิ่ง เราทั้งหลายชายหญิง
สนุกกันจริง วันลอยกระทง
ลอย ลอยกระทง ลอย ลอยกระทง ลอยกระทงกันแล้ว ขอ
เชิญน้องแก้วออกมาราวง
ราวงวันลอยกระทง ราวงวันลอยกระทง บุญจะส่งให้เราสุข
ใจ บุญจะส่งให้เราสุขใจ

15. วัตถุประสงค์
1. เพื่อบูชารอยพระบาทที่ประดิษฐ์ ณ หาดทราย
แม่นานัมมทา อันเป็นการเจริญพุทธานุสติราลึกถึง
คุณค่าพระพุทธเจ้าเช่นเดียวกับที่ผู้นับถือศาสนา
พราหมณ์บูชาพระผู้เป็นเจ้าของเขา
2. เพื่อแสดงความสานึกคุณของนาในแหล่งนาต่างๆ
อันเป็นสิ่งจาเป็นของชีวิต ซึ่งสมมุติเป็นแม่พระคงคา”
และขอขมาลาโทษที่อาจทาการใดๆ

16. 3. เพื่อความรื่นเริงบันเทิงใจและสังสรรค์กันระหว่างผู้
ไปร่วมงาน เพราะเดือน 12 เป็นฤดูกาล ที่นาเต็มฝั่ง
เมื่อถึงวันพระจันทร์ เพ็ญจะแลดูงดงามมาก จึงมีลอย
กระทงซึ่งทาให้เกิดแสงวอมแวมชวนให้ชื่นชม
ในการลอยกระทง
4. เพื่อส่งเสริมงานช่างฝีมือในการประดิษฐ์กระทงด้วย
ใบตอง กาบกล้วยหรือวัสดุพืนบ้านต่างๆ

17. 5. เพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อมคือ
แหล่งนาให้ปราศจากมลภาวะ โดย
ตักเตือนกันมิให้มักง่ายทิงสิ่งปฏิกูล
ลงในแม่นา
6. เพื่อธารงส่งเสริมวัฒนธรรม
ประเพณีไทย และเป็นการส่งเสริม
การท่องเที่ยวนารายได้มาสู่
ประเทศชาติไปในขณะ

18. 1.ลอยกระทง เพื่อแสดงความสานึกคุณของน้าในแหล่งน้าต่างๆ อัน
เป็นสิ่งจาเป็นของชีวิต ซึ่งสมมุติเป็นแม่พระคงคา” และขอขมาลาโทษ
ที่อาจทาการใดๆ อันเป็นเหตุให้แหล่งน้านั้นๆ ไม่สะอาด การสานึก
คุณและขออภัยถือเป็นวัฒนธรรมอันดีงามอย่างหนึ่งของไทย
2.ลอยกระทง เพื่อความรื่นเริงบันเทิงใจและสังสรรค์กันระหว่างผู้ไป
ร่วมงาน เพราะเดือน 12 เป็นฤดูกาล ที่น้าเต็มฝั่งเมื่อถึงวันพระจันทร์
เพ็ญจะแลดูงดงามมาก จึงมีลอยกระทงซึ่งทาให้เกิดแสงวอมแวมชวน
ให้ชื่นชม

19. เป็นการขอขมาพระแม่คงคา ที่มนุษย์ได้ใช้นา
ได้ดื่มกินนา รวมไปถึงการทิงสิ่งปฏิกูลต่างๆ ลง
ในแม่นา
การลอยกระทง เพื่อบูชาพระผู้เป็นเจ้าตามคติ
พราหมณ์
เป็นการสักการะรอยพระพุทธบาท ที่
พระพุทธเจ้าทรงได้ประทับรอยพระบาทไว้
หาดทรายแม่นานัมมทานที ในประเทศ
อินเดีย

20. 3.2ตานานและความเชื่อเกี่ยวกับวันลอยกระทง
เพื่อบูชาพระแม่คงคา เป็นการแสดงการ
ขอบคุณนา เพราะมนุษย์เราอยู่ได้เพราะนา
ตังแต่โบราณมาชุมชนทังหลายเวลาสร้างเมือง
ต่างก็เลือกติดแม่นา ดังนันถึงเวลาในรอบ 1
ปี ก็เลือกเอาวันเพ็ญเดือนสิบสอง ระลึกว่า
ตลอดปีที่ผ่านมา เราได้อาศัยนาในการ
ดารงชีวิต ต้องราลึกว่าต้องรู้จักใช้นาอย่างถูกวิธี
และใช้นาอย่างคุ้มค่า ไม่ใช้ทิงขว้าง ไม่ทาให้นา
สกปรก ไม่ปล่อยของเสียลงแม่นา เป็นการขอ
ขมาและขอบคุณพระแม่คงคา

21. ชื่อว่าเป็นการ บูชาพระเกศแก้วจุฬามณีบน
สวรรค์ชันดาวดึงส์ ซึ่งเป็นที่บรรจุพระเกศาของ
องค์พระพุทธเจ้า
– เชื่อว่าเป็นการ บูชาพระอุปคุตเถระ ที่
บาเพ็ญบริกรรมคาถาในท้องทะเลลึก หรือ
สะดือทะเล ซึ่งตานานเล่าว่าเป็น พระเถระที่มี
อิทธิฤทธิ์มาก สามารถปราบพญามารได้
– เชื่อว่าเป็นการ ต้อนรับพระพุทธเจ้าในวัน
เสด็จกลับจากเทวโลกเมื่อครังไปโปรดพระพุทธ
มารดาบนสวรรค์ ชันดาวดึงส์

23. จัดทาโดย
ด.ญ.นัฐวรรณ ดิษฐสันเทียะ ป.6/1 เลขที่ 37