Εργασία της μαθήτριας του Δημοτικού, Κατσαρού Λυδίας (Στ2). Οκτώβριος 2014

1. 1940

2. Η αρχή του πολέμου
• Τις πρώτες πρωινές ώρες στις 28 Οκτωβρίου του 1940 η τότε Ιταλική
Κυβέρνηση απέστειλε στην Ελλάδα τελεσίγραφο, δια του Ιταλού Πρέσβη
στην Αθήνα Εμανουέλε Γκράτσι, ο οποίος και το επέδωσε ιδιόχειρα στον
Ιωάννη Μεταξά, στην οικία του δεύτερου, στην Κηφισιά, με το οποίο και
απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση του Ιταλικού στρατού από την
Ελληνοαλβανική μεθόριο προκειμένου στη συνέχεια να καταλάβει κάποια
στρατηγικά σημεία του Βασιλείου της Ελλάδος, (λιμένες, αεροδρόμια κλπ.),
για ανάγκες ανεφοδιασμού και άλλων διευκολύνσεών του, στη μετέπειτα
προώθησή του στην Αφρική.
• Μετά την ανάγνωση του κειμένου ο Μεταξάς έστρεψε το βλέμμα του στον
Ιταλό Πρέσβη και του απάντησε στα γαλλικά (επίσημη διπλωματική
γλώσσα) την ιστορική φράση: «Alors, c'est la guerre», (προφέρεται από τα
γαλλικά, αλόρ, σε λα γκερ, δηλαδή, Λοιπόν, αυτό σημαίνει πόλεμο),
εκδηλώνοντας έτσι την αρνητική θέση επί των ιταμών ιταλικών αιτημάτων.
2

3.  O ίδιος ο Γκράτσι στα απομνημονεύματά του, που εξέδωσε το 1945, περιγράφει τη
σκηνή: «Έχω εντολή κ. πρωθυπουργέ να σας κάνω μία ανακοίνωση και του έδωσα το
έγγραφο. Παρακολούθησα την συγκίνηση εις τα χέρια και εις τα μάτια του. Με
σταθερή φωνή και βλέποντάς με κατάματα ο Μεταξάς μου είπε: αυτό σημαίνει
πόλεμο. Του απήντησα ότι αυτό θα μπορούσε να αποφευχθεί. Μου απήντησε ΟΧΙ. Του
πρόσθεσα ότι αν ο στρατηγός Παπάγος..., ο Μεταξάς με διέκοψε και μου είπε: ΟΧΙ!
Έφυγα υποκλινόμενος με τον βαθύτερο σεβασμό, προ του γέροντος αυτού, που
προτίμησε την θυσία αντί της υποδουλώσεως».
 Ο Μεταξάς εκείνη τη στιγμή είχε εκφράσει το ελληνικό λαϊκό συναίσθημα, την
άρνηση της υποταγής, και αυτή η άρνηση πέρασε στον τότε ελληνικό
δημοσιογραφικό τύπο με την λέξη «ΟΧΙ». Σημειώνεται πως αυτούσια η λέξη «ΟΧΙ»
παρουσιάσθηκε για πρώτη φορά ως τίτλος στο κύριο άρθρο της εφημερίδας
«Ελληνικό Μέλλον» του Ν. Π. Ευστρατίου στις 30 Οκτωβρίου του 1940.
 Δύο ώρες μετά την παραπάνω επίδοση, ξεκίνησε ο Ελληνοϊταλικός Πόλεμος με
εισβολή των ιταλικών στρατευμάτων στην Ήπειρο, οπότε η Ελλάδα αμυνόμενη
ενεπλάκη στον πόλεμο.
3
Συνέχεια

4. Γερμανικές Ενισχύσεις
• Ο Χίτλερ, βλέποντας ότι οι Ιταλοί παρά τον τελειότερο εξοπλισμό και τις
μεγαλύτερες δυνάμεις τους δεν μπορούσαν να κατακτήσουν την Ελλάδα,
αποφάσισε να επέμβει ο ίδιος τον Απρίλιο του 1941. Ο στρατός μας, που
υπερασπιζόταν το Ρούπελ και τα άλλα οχυρά στα σύνορα με τη Βουλγαρία,
αγωνίστηκε ηρωικά. Η Ελλάδα όμως δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει
ταυτόχρονα και τους δυο επιδρομείς. Οι Γερμανοί, για να την κατακτήσουν,
αναγκάστηκαν να θυσιάσουν διαλεχτά τμήματα του στρατού τους.
Ο ηρωικός αγώνας του ελληνικού στρατού, εκτός από τις μεγάλες απώλειες
που προκάλεσε στον Άξονα, ανάγκασε τη Γερμανία να καθυστερήσει την
επίθεση της εναντίον της Ρωσίας. Αυτή η καθυστέρηση συνέβαλε στην
τελική ήττα των Γερμανών, οι οποίοι, εκτός από την αντίσταση των Ρώσων,
είχαν να αντιμετωπίσουν και τον ανυπόφορο ρωσικό χειμώνα.
10/24/2014 Template copyright 2005 www.brainybetty.com 4

5. Τριπλή κατοχή
• Οι Γερμανοί, όταν κατέλαβαν την Ελλάδα, παραχώρησαν τμήματα της
Μακεδονίας και της Θράκης στους συμμάχους τους Βουλγάρους. Την
υπόλοιπη χώρα τη μοιράστηκαν με τους Ιταλούς. Έτσι, για την Ελλάδα
άρχιζε η φρίκη της τριπλής κατοχής. Πείνα και εξαθλίωση μάστιζε το λαό.
Τα τρόφιμα ήταν ελάχιστα, αφού τα περισσότερα τα έπαιρναν οι
κατακτητές. Η κατάσταση στις πόλεις και κυρίως στην Αθήνα ήταν
απελπιστική.
Template copyright 2005 www.brainybetty.com 5

6. Έναρξη Αντίστασης
• Ο λαός, όμως, δεν έσκυψε το κεφάλι, παρότι βρέθηκαν, όπως και στην υπόλοιπη
Ευρώπη, κάποιοι άνθρωποι που δε δίστασαν να συνεργαστούν με τους κατακτητές.
Σύντομα δημιουργήθηκαν αντιστασιακές οργανώσεις στις πόλεις, που
αντιμετώπισαν αρχικά το ζήτημα της επιβίωσης του πληθυσμού μετά την τρομερή
εμπειρία των εκατοντάδων χιλιάδων νεκρών της πείνας το χειμώνα του 1941-42
στην Αθήνα και τον Πειραιά, και στη συνέχεια οργάνωσαν την αντίσταση στην
πολιτική επιστράτευση που επέβαλε την υποχρεωτική αποστολή Ελλήνων εργατών
στη Γερμανία.
Παράλληλα, άρχισε ο ανταρτοπόλεμος εναντίον των κατακτητών στα ελληνικά
βουνά. Περιοχές ολόκληρες απελευθερώθηκαν και στην «Ελεύθερη Ελλάδα» που
δημιουργήθηκε με τον τρόπο αυτό λειτούργησαν νέοι θεσμοί.
Οι Γερμανοί αντέδρασαν με μανία: φυλάκιζαν, βασάνιζαν, κατάστρεφαν και
έκαιγαν πόλεις και ολόκληρα χωριά, όπως τα Καλάβρυτα και το Δίστομο. Χιλιάδες
άνθρωποι αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν
6

7. Εθνική Αντίσταση
• Η Εθνική αντίσταση θέριευε και προκαλούσε στον κατακτητή σοβαρές
απώλειες. Κορυφαίο κατόρθωμα, κατά την πρώτη φάση ανάπτυξης της
αντίστασης, ήταν η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου (25
Νοεμβρίου 1942). Με την καταστροφή της καθυστέρησε ο ανεφοδιασμός
των στρατευμάτων του Άξονα, που πολεμούσαν στην Αφρική. Από την
άλλη μεριά η αντίσταση ανάγκασε τους κατακτητές να διατηρήσουν πολύ
στρατό στην Ελλάδα, ενώ τους ήταν απαραίτητος σε άλλα μέτωπα. Ήταν
μια ακόμη προσφορά των Ελλήνων στη συμμαχική ΝΙΚΗ εναντίον των
δυνάμεων του Άξονα. Αυτή η νίκη οδήγησε και στην απελευθέρωση της
Ελλάδας στις 12 Οκτωβρίου 1944
Template copyright 2005 www.brainybetty.com 7
Η γέφυρα του
Γοργοπόταμου

8. Template copyright 2005 www.brainybetty.com 8