More Related Content
Similar to ศูนย์ฟื้นฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว 4 (20)
ศูนย์ฟื้นฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว 4
- 1. ศูนยฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการ
ทางการเคลื่อนไหว
โดย นางสาวสุธิดา สัจจะหฤทัย 49050019
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
ความเปนมาของโครงการ
พญ.ดารณี สุวพันธ ผูอํานวยการศูนยสิรินธรฯ กลาววา อุบัติการณของเด็กที่พิการแตกําเนิดมี
ประมาณ 0.9 คนตอพันของเด็กที่คลอดมีชีพ หรือประมาณ 1,500-2,000 คนตอเด็กไทยที่เกิดใหมใน
แตละป หากรวมยอดสะสมประมาณเปนแสนราย ทั้งนี้หากรวมถึงกลุมเด็กที่มีอาการพิการทางสมอง ซึ่ง
ทําใหเกิดการพิการทางการเคลื่อนไหวดวย หากรวมทั้ง 2 กลุมนี้คาดวาจะมีประมาณ 4-5 แสนคน แต
ทั้งนี้ยังไมเคยมีการเก็บขอมูลดังกลาววามีเด็กที่พิการที่แทจริงจํานวนเทาใด
ในปจจุบันประเทศไทยมีศูนยฟนฟูเฉพาะทางเกี่ยวกับการพิการทางการเคลื่อนไหวยังไมมีเฉพาะมีแต
ศูนยเวชศาสตรฟนฟูสวางนิวาส จ.สมุทรปราการ และศูนยสิรินธรเพื่อการฟนฟูสมรรถภาพทางการ
แพทยแหงชาติ จ.นนทบุรีและสวนมากจะเปนผูใหญมากกวาและอุปกรณและสิ่งอํานวยความสะดวก
ของเด็กก็มีไมเพียงพอตอความตองการของเด็กและศูนยฟนฟูก็ยังมีไมเพียงพอตอจํานวนเด็กพิการที่
มากขึ้นทุกปในทั้งนี้จึงเห็นวาควรทําศูนยฟนฟูตั้งแตยังเด็กเพราะเด็กยังสามารถมีพัฒนาการไดอีกแตถา
เปนผูใหญแลวจะทําใหการรักษาบําบัดทําเปนไปไดยาก
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 2. วัตถุประสงคของโครงการ
1.เพื่อรักษาและบําบัดฟนฟูความพิการทางรางกายของเด็กตั้งแตอายุ 3-6 ป
2.ใหบริการเปนศูนยกลางในการรักษาเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
3. เปนสถานฟนฟูที่ใหบรรยากาศเด็กรูสึกเหมือนอยูบาน
4.ใหบริการเฉพาะในกรุงเทพและปริมณฑล
5.เปนสถานที่เด็กไปกลับได
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
วัตถุประสงคของการศึกษา
1.เพื่อศึกษาถึงลักษณะของเด็กพิการทางการเคลื่อนไหวใหทราบถึงความตองการเพื่อตอบสนองตอ
ความตองการและพฤติกรรมมาตรฐานตางๆ เพื่อนํามาใชแกปญหาที่เกิดขึ้นใหสามารถตอบสนอง
ตอความตองการของผูใช
2.เพื่อศึกษาถึงโครงการ หนวยงาน สภาพการณและปญหาที่เกี่ยวของกับคนพิการทางการ
เคลื่อนไหว ในปจจุบันเพื่อเปนแนวทางการจัดตั้งโครงการ
3.เพื่อศึกษาทางดานการออกแบบรายละเอียดสําหรับคนพิการทางการเคลื่อนไหวเพื่อใหเกิด
บรรยายการที่ดีในการฟนฟู
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 4.
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
ขั้นตอนและวิธีดํานการศึกษา
เนิ
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 5.
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
1.4 ศึกษารายละเอียดของโครงการเพื่อนําขอมูลมาใชในการออกแบบ
1.4.1 วัตถุประสงคของโครงการ
1.4.2 การจัดรูปแบบของโครงสรางของโครงการ
1.4.3 กําหนดฐานะและรูปแบบโครงการ
1.4.4 โครงสรางการบริหาร
1.5 งานศึกษาประเภทเดียวกัน หรือคลายคลึงกัน
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 6. แนวทางการจัดกิจกรรมในเด็กกลุมบกพรองทางรางกายหรือสุขภาพชนิดตาง ๆ
1.เด็กสมองพิการแบบแข็งเกร็ง
ในการจัดกิจกรรมสําหรับเด็กในกลุมนี้สิ่งที่จะตองดูแล คือ
•การจัดทาทางที่เหมาะสม
•การนั่งบนเกาอี้จะตองจัดใหเด็กนั่งตัวตรง เทาทั้งสองขางวางราบกับพื้น มีสายรัดตัวเพื่อปองกันการตก มี
โตะวางดานหนาเพื่อรองรับแขนทั้งสองขาง
•การเลนไมควรใหอยูในทาใดทาหนึ่งนานเกิน 20 นาที
•การนั่งกับพื้นไมควรใหเด็กนั่งในทากบ หรือ W sitting เพราะจะสงเสริมใหเด็กเกิดความพิการผิดรูป ควร
แนะนําใหเด็กนั่งขัดสมาธิ นั่งพับเพียบ หรือนั่งเหยียดขา กิจกรรมที่ใหควรสงเสริมการเคลื่อนไหวของมุม
ขอตาง ๆ ใหกวางขึ้น เชน วางตําแหนงของกิจกรรมใหสูงขึ้น หรือวางใหหางจากลําตัวมากขึ้น เพื่อใหเด็ก
พัฒนาความสามารถในการเคลื่อนไหวในทุกทิศทาง
ของเลนหรือวัตถุตาง ๆ ที่ใชในการเลนควรมีขนาดใหพอเหมาะกับมือใหเด็กสามารถกําและปลอยไดงาย
ของเลนขนาดเล็กเกินไปเด็กจะตองใชความพยายามในการหยิบจับเนื่องจากเด็กมีการเกร็งกลามเนื้อ สวน
ของเลนที่ใหญเกินไปทําใหเด็กหยิบจับไดไมมั่นคง
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
2. เด็กสมองพิการแบบสั่นหรือไมสามารถควบคุมแขนและมือได
เด็กในกลุมนี้จะมีการเปลี่ยนแปลงความตึงตัวของกลามเนื้อไปมาทําใหบางครั้งเด็กไมสามารถที่จะควบคุม
การทํางานของแขนและมือใหอยูนิ่งได ดังนั้นแนวทางในการในชวยเหลือ คือ
• การจัดทาทางใหเหมาะสมดังที่กลาวในขางตน
• จัดวางตําแหนงของกิจกรรมใหอยูในแนวกึ่งกลางและดานของลําตัว เนื่องจากเด็กในกลุมนี้การ
เคลื่อนไหวของแขนและมือจะเปะปะไปทั่ว
• ใชของเลนที่มีน้ําหนัก
• ใชถุงทรายหรือถุงน้ําหนักถวงบริเวณขอมือเพื่อลดการสั่นและใหเด็กสามารถควบคุมแขนและมือ
ไดดีขึ้น
• เนนใหเด็กนําวัตถุไปยังเปาหมายตาง ๆ ใหแมนยํา
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 7. 3. เด็กอัมพาตครึ่งซีก
ภายหลังจากการที่เสียหนาที่ของสมองซีกใดซีกหนึ่งแลวจะสงผลใหการทํางานของรางกายดานตรงขาม
สูญเสียการหนาที่ไปจึงทําใหเกิดการเสียสมดุลของรางกาย ขาดความสามารถในการใชมือ การเดินลด
นอยลง ดังนั้น จึงมีวิธีการชวยเหลือเด็กในกลุมนี้ คือ
•การจัดทานั่งใหเหมาะสม คือ จัดใหเด็กนั่งพับเพียบมาดานของแขนขางที่เปน (Effected side) โดยการ
จัดใหมีการเหยียดแขน เหยียดศอก กระดกขอมือ นิ้วมือกางและวางราบกับพื้น และกระตุนใหมีการลง
น้ําหนักมาทางแขนดานที่เสีย ดังรูป
•จัดใหเด็กนั่งบนโตะ เกาอี้ควรมีความสูงพอเหมาะกับเด็ก มือทั้งสองขางวาวบนโตะ กระตุนใหเด็กใชทั้ง
สองมือในการทํากิจกรรม ถาเด็กใชมือขางเดียวจะตองจัดทาของแขนขางที่เปนใหคลายตัวโดยจัดให
ไหลโนมมาดานหนา วางขอศอกบนโตะ กางนิ้วมือวางบนโตะอยูเสมอ ดังรูป
•เนนการจัดกิจกรรมที่ใชสองมือรวมกัน เชน การโยนบอลโดยใชมือสองขางการเลนของเลนที่ไขลาน
•ใชผาขนหนูที่หยาบจนถึงละเอียด เช็ด ลูบ บริเวณผิวหนังดานที่เปนเพื่อกระตุนอวัยวะรับความรูสึกของ
ผิวหนัง
•จัดทาในการเลนซึ่งอาจะจัดในทายืนบนเขา ทายืน กระตุนใหเด็กมีการลงน้ําหนักมาทางดานที่เปน ฝก
การทรงตัวในทาตาง ๆ มีการบิดตัวซายขวาเพื่อเปนกระตุนการรับรูความรูสึกจากเอ็นและขอ ดังรูป
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
กลุมเด็กพิการทางกายและการเคลื่อนไหวที่นักกิจกรรมบําบัดเขาไปชวยเหลือ
1. เด็กสมองพิการ (Cerebral Palsy) : CP
2. เด็กที่มีพัฒนาการลาชากวาวัย (Delay development)
3. เด็กที่มีการยึดติดของขอและกลามเนื้อ : AMC
4. เด็กที่ไดรับบาดเจ็บทางไขสันหลัง : Spianl cord Injury
5. เด็กไขสันหลังฝอ : SMA
6. เด็กที่มีปญหาการรับรูทางสายตา
7. เด็กที่มีปญหาในทักษะการใชดินสอและการเขียน
8. เด็กที่ตองการอุปกรณชวยในการทํากิจวัตรประจําวัน
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 8. เปาหมายการใหบริการทางกิจกรรมบําบัดในเด็กบกพรองทางรางกายหรือสุขภาพ
เมื่อนักกิจกรรมบําบัดไดประเมินเด็กเพื่อคนหาปญหาของเด็กแลว ขั้นตอไป คือ การแจงปญหา
และการวางเปาหมายในการรักษา รวมทั้งวางแผนกิจกรรมที่จะใชเพื่อบําบัดรักษาปญหาของเด็กแตละคน
ซึ่งเปาหมายการรักษาจะครอบคลุมในหัวขอตอไปนี้
1. พัฒนาทักษะการทํางานของกลามเนื้อมัดใหญและกลามเนื้อมัดเล็ก (Improving gross and
fine motor skill)
2. พัฒนาความสามารถในการทํากิจวัตรประจําวันดานตาง ๆ (Improving activitites of daily
living)
3. พัฒนาความแข็งแรงและความทนทานของกลามเนื้อโดยเฉพาะกลามเนื้อแขนและมือ (Improving
muscle strength / endurance)
4. พัฒนาความสามารถของรางกายโดยใชอุปกรณชวยและอุปกรณเสริม (Improving of
adaptive equipment / devices)
5. ปองกันความพิการที่อาจจะเกิดขึ้น (Prevention of further dysfunction)
6. ปองกันความพิการผิดรูปของรางกาย (Prevention of deformities)
7. พัฒนาชวงการเคลื่อนไหวของขอตอ (Improving range of motion)
8. พัฒนาทักษะการเคี้ยว การกลืน และลดภาวะน้ําลายไหล
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 9. ลูกบอล(Blowster ball)
ใชฝกกระตุนพัฒนาการตางๆ เชนการกลิ้ง
การพลิกตะแคงตัว การนั่งการชันคอเพิ่มความ
แข็งแรงของกลามเนื้อหลัง ฝกการลงน้ําหนัก ฝกการ
ทรงตัวในทานั่ง กระตุนการรับรูและทิศทาง
ราวฝกเดิน
ใชฝกการทรงตัวซึ่งมีความมั่นคงมากกวาอุปกรณ
ชนิดอื่น เชนไมค้ํายัน เหมาะสําหรับการเริ่มฝกเดิน
ชีวิตประจําวันชีวิตประจําวันเพื่อกระตุนพัฒนาการ
ทางดานการเคลื่อนไหว ฝกการทรงตัว
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
ถุงหนังบรรจุเม็ดเหล็กกลม (Sand bag)
ใชฝกรวมกับอุปกรณอื่นไดโดยมีน้ําหนักตั้งแต
0.5 , 1 , 1.5 , 2 ,2.5 , 3 กิโลกรัม เพื่อใชถวงน้ําหนัก
ในสวนตางๆของรางกาย ตามที่ตองการเพื่อเปนการ
ฝกการทรงตัว เพิ่มความแข็งแรงของกลามเนื้อแขน
และขา
กระดานฝกกลามเนื้อขา
อุปกรณชิ้นนี้ใชรวมกับถุงทราย โดยใชเด็กนอน
บนเตียงวางขาบนอุปกรณชิ้นนี้ ใหบริเวณขอพับชวงเขาอยู
ตรงมุมแหลมสวนบนของอุปกรณ
โดยใชถุงทรายผูกที่ขอเทาแลวเตะขาขึ้นโดยที่เขาวางที่เดิม
การเพิ่มระดับความยาก และเพิ่มความแข็งแรงของกลามเนื้อ
สามารถทําไดโดยปรับมุมความสูงของกระดาน เพิ่มขนาด
น้ําหนักของถุงทราย หรือเพิ่มจํานวนครั้งของการยก
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 14. ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
ภาวะสมองพิการ ( Cerebral palsy )
ภาวะสมองพิการเปนกลุมอาการที่มีสาเหตุจากความผิดปกติหรือมีการทําลายในสวน
ของสมองของเด็กที่กําลังเจริญเติบโต ซึ่งสามารถเกิดขึ้นไดกับเด็กในชวงนับตั้งแตอยูในครรภ
มารดาจนกระทั่งเด็กอายุ 7 ป ซึ่งความผิดปกติของสมองที่เกิดขึ้นนี้จะไมมีการลุกลามมากขึ้น
สาเหตุของการเกิดภาวะสมองพิการ
ภาวะสมองพิการเกิดจากมีความผิดปกติของการเจริญเติบโตของสมอง หรือภาวะขาด
เลือดไปเลี้ยงสมอง ตลอดจนสาเหตุใดๆ ก็ตามที่ทําใหมีการทําลายในสวนของสมอง ซึ่งอาจจะแบง
สาเหตุของการเกิดภาวะสมองพิการออกไดเปน 3 ชวงระยะเวลา คือ
1. ระยะกอนคลอด คือระยะที่ทารกยังอยูในครรภมารดาในชวง 3 เดือน และ 6 เดือนแรก
ซึ่งสาเหตุของความพิการอาจเกิดจากตัวมารดาหรือทารกเอง
2. ระยะระหวางคลอด คือ ระยะที่ทารกอยูในครรภมารดา ชวง 3 เดือนหลัง และระยะระหวางคลอด
จนถึงเมื่อทารกอายุ 1 สัปดาหหลังคลอด สาเหตุของความพิการอาจเกิดได
3. ระยะหลังคลอด คือ ระยะการเจริญเติบโตของเด็ก ตั้งแตอายุ 1 สัปดาหเปนตนไป สาเหตุของภาวะ
สมองพิการในชวงระยะนี้
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 15. ชนิดของภาวะสมองพิการในเด็ก
การแบงชนิดของภาวะสมองพิการในเด็กสามารถแบงได ดังนี้
1. แบงตามลักษณะความผิดปกติของกลามเนื้อและการเคลื่อนไหว
1.1 ภาวะสมองพิการชนิดหดเกร็ง เปนลักษณะที่พบไดมากที่สุด คือ ประมาณสามในสี่ของผูเด็ก
สมองพิการทั้งหมด โดยจะพบอาการเกร็งกระตุกของกลามเนื้อ แขน ขา ลําตัว และมักจะมีปญหาแทรก
ซอนคือขอยึดติด
1.2 ภาวะสมองพิการชนิดอะทีตอยด เด็กกลุมนี้จะมีการเคลื่อนไหวของแขน-ขาและลําตัวที่
ผิดปกติ มีการเคลื่อนไหวของรางกายที่ควบคุมไมได ซึ่งจะเกิดกับสวนของศีรษะ ปลายแขน
และปลายขามากกวาสวนอื่น ๆ
1.3 ภาวะสมองพิการชนิดอะแท็กเซีย เด็กจะมีปญหาเกี่ยวกับการทํางานประสานกันของกลามเนื้อ
เด็กจะมีอาการสั่น การทรงตัวไมคอยดี
1.4 ภาวะสมองพิการชนิดออนปวกเปยก เปนอาการแสดงในเด็กที่มีอายุนอย เด็กจะมีลักษณะแขน
ขา ลําตัวออนปวกเปยก แตเมื่อเด็กอายุเพิ่มขึ้น ความตึงตัวของกลามเนื้อจะเพิ่มขึ้น ดังนั้นจะทํา
ใหเด็กมีอาการหดเกร็งหรืออาการอะทีตอยดตามมา
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
1.5 ภาวะสมองพิการแบบผสมเด็กบางรายอาจมีลักษณะผิดปกติดังกลาวเบื้องตน
ปนกัน ที่พบบอยคือ แบบหดเกร็งรวมกับแบบอะทีตอยด
1.6 ภาวะสมองพิการไฮเปอรไคเนเซีย เปนภาวะที่เด็กมีการเคลื่อนไหวมากกวา
ปกติ เด็กจะไมอยูนิ่ง ทําอะไรเร็ว ๆ โดยขาดการควบคุม การใชมือไมดี มักโยนหรือ
เหวี่ยงของเลน เด็กจะวิ่งมากกวา เดิน ขณะวิ่งจะลมบอย เพราะการทรงตัวไมดี
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 16. การดูแลรักษาเด็กสมองพิการ
เนื่องจากเด็กมีความผิดปกติรวมกันหลายอยาง การรักษาเด็กสมองพิการจึงตองอาศัยการ
ดูแลเปนพิเศษ เพื่อใหเด็กเติบโต และสามารถชวยเหลือตนเองไดมากที่สุด ซึ่งตองอาศัยความรวมมือ
ในการรักษาระหวางแพทยผูเชี่ยวชาญหลายสาขา นักกายภาพบําบัด นักกิจกรรมบําบัด นักอรรถบําบัด
นักสังคมสังเคราะห ครู และที่สําคัญที่สุดคือ ผูปกครองเด็กพิการ ซึ่งเปนผูที่มีบทบาทมากที่สุดในการ
ดูแลรักษา โดยเนนที่การสรางความเขาใจและความสัมพันธที่ดีกับเด็ก รวมทั้งสรางสิ่งแวดลอมใน
ครอบครัวใหเหมาะสมสําหรับเด็กพิการ
หลักการดูแลรักษาเด็กสมองพิการ
1. รักษาความพิการหรือปญหาทางกาย
2. ฝกหรือกระตุนเด็กใหมีพัฒนาการใกลเคียงเด็กปกติมากที่สุด
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
โรคไขสันหลัง ฝ อ ( Spinal Muscular Atrophy )
โรคไขสันหลังฝอ เปนโรคทางพันธุกรรมที่พบไดไมบอยนัก เปนโรคที่มีการเสื่อมสลาย
ของกลุมเซลลประสาทสวนหนาของไขสันหลัง และบางครั้งอาจพบที่เซลลประสาทยนตของ
เสนประสาทสมอง ผูปวยจะมีความตึงตัวของกลามเนื้อลดลงไปเรื่อย ๆ และมีการออนแรงของ
กลามเนื้อ โดยมากมักจะเกิดการออนแรงของกลามเนื้อสวนปลายแขน ขา มากกวาสวนตนแขน ตน
ขา แลขามักจะออนแรงมากกวาแขน สวนการรับรูสัมผัสจะปรกติ
โรคไขสันหลังฝอ ถายทอดทางพันธุกรรม พบไดในเพศชายและเพศหญิงเทา ๆ กัน แต
จะมีอาการรุนแรงมากในเพศชาย จะพบคนเปนโรคไขสันหลังฝอ 1 คน ในจํานวนคน 15,000 คน
แตพบวาคนที่เปนพาหะของโรคมีจํานวนมากกวาคือพบ 1 คน ใน 80 คน
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 17. การรักษา
•เนื่องจากเด็กที่เปนโรคไขสันหลังฝอ จะมีอาการออนแรงของกลามเนื้อ ทําใหเด็กไมสามารถใชงานใน
อวัยวะนั้นๆ ไดอยางเต็มที่ จึงมักเกิดการหดรั้งของกลามเนื้อตามมา โดยมากมักเกิดกับกลามเนื้องอขา
ดังนั้นจึงมีความจําเปนตองปองกันการยึดกลามเนื้อแขน และขา เปนประจํา และใหนอนคว่ําบอย ๆ
เพื่อยึดกลามเนื้องอสะโพก
•สงเสริมใหเด็กทํากิจกรรมตาง ๆ เทาที่เด็กมีศักยภาพที่จะทําได เพื่อคงกําลังของกลามเนื้อ และ
ความสามารถในการชวยเหลือตนเอง ทั้งในเรื่องของการเคลื่อนยายตัวเองและการทํากิจวัตรประจําวัน
•แนะนําและฝกการใชอุปกรณเครื่องชวยตาง ๆ เชน รถเข็น ประกับขา (เบรส)
•จัดทาทางที่เหมาะสมในทาตาง ๆ โดยเฉพาะทานั่ง เนื่องจากอาจเกิดหลังคดได จากการที่เด็กนั่งตัว
เอียง และหลังงอเปนเวลานาน
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
โรคกระดูกออน ( Osteogenesis Imperfecta )
โรคกระดูกออนเปนโรคที่ถายทอดทางพันธุกรรม ซึ่งสามารถพบไดทั้งในเพศหญิงและ
เพศชาย โรคกระดูกออนเกิดขึ้น เนื่องจากความผิดปกติในการสรางเซลลของกระดูก ซึ่งผูที่เปนโรค
นี้จะมีกระดูกที่เปราะบาง ไมแข็งแรง กระดูกเกิดการแตกหักงาย
ระดับความรุนแรงของโรคกระดูกออน สามารถแบงได 3 ระดับ คือ
1. ระดับที่มีความรุนแรงมากที่สุด พบวามีการแตกหรือหักของกระดูกในขณะที่เด็กอยูในครรภ ซึ่ง
พบวาสามารถเปนอันตรายถึงชีวิตได
2. ระดับที่มีความรุนแรงปานกลาง พบวามีการแตกหรือหักของกระดูกขณะที่มีอายุอยูในชวงวัยเด็ก
เล็ก หรือวัยกอนเขาเรียน ซึ่งการแตกหรือหักมักพบในกระดูกทอนยาว ความผิดปกติที่พบคือ จะ
เกิด การผิดรูปของกระดูกแขนหรือขา รางกายจะมีการเจริญเติบโตชากวาปกติเมื่อเทียบกับอายุ
3. ระดับที่มีความรุนแรงนอยที่สุด พบวามีการแตกหรือหักของกระดูกขณะที่เด็กมีอายุในชวงวัย
เรียน
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 18. การรักษา
ทางการแพทย
•แกไขการผิดรูปของกระดูก
•รักษาการแตกหรือหักของกระดูก
•ใหเครื่องดามเพื่อแกไขการผิดรูปของกระดูก
•ใหอุปกรณชวยหรืออุปกรณเสริม เชน เหล็กประกับขา เพื่อชวยในการเคลื่อนยายตัวเอง
ทางกายภาพบําบัด
•ออกกําลังกายเพื่อเพิ่มความแข็งแรงของกลามเนื้อ และเพิ่มชวงในการเคลื่อนไหว
•ฝกเดินและการเคลื่อนยายตัวเอง
•แนะนําวิธีการใชอุปกรณเสริมตาง ๆ เชน เหล็กประกับขา
•ใชความรอนและความเย็นในการรักษา เพื่อชวยเพิ่มชวงการเคลื่อนไหวและลดบวม เชน หากเกิดการหัก
ของกระดูก ควรจะใชแผนเย็นหรือน้ําแข็งประคบกอนเพื่อลดการคั่งของเลือด และลดบวม เมื่อกระดูกติด
ดีแลวอาจใชแผนรอนหรือกระเปาไฟฟาประคบ เพื่อลดการปวดและชวยเพิ่มการเคลื่อนไหวของขอตอ
•ธาราบําบัด เพื่อเพิ่มความแข็งแรงของกลามเนื้อและเพิ่มการเคลื่อนไหวของขอตอ
•ใหคําแนะนําในการดูแลสําหรับครอบครัวอของเด็กที่เปนโรคกระดูกออน
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
เด็กพิการแขน ขาแตกําเนิด
สาเหตุของแขนขาพิการแตกําเนิด
ในการศึกษาถึงสาเหตุความพิการของแขน ขา แตกําเนิด เชื่อวาความพิการของแขนขาจะ
เกิดขึ้นในระยะที่เด็กเปนตัวออนอยูในครรภ หรือในระหวาง 8 สัปดาหหลังจากปฏิสนธิ ซึ่งเปนระยะที่
ตัวออนมีการแบงตัวและสรางเซลลตาง ๆ จากการรวบรวมขอมูล พอที่จะสรุปสาเหตุที่อาจทําใหเด็กเกิด
มาแขน ขาพิการได คือ
1. การที่มารดาไดรับสารเคมีหรือยาบางชนิดในขณะมีครรภ มารดาควรหลีกเลี่ยงการใชยาโดยไม
จําเปน และหากมีความจําเปนตองใชยาควรจะปรึกษาแพทยกอน นอกจากนี้สารเคมีที่ปนเปอนมากับ
ผัก หรือผลไม เชน สารปรอท สารตะกั่ว อาจเปนสาเหตุที่เกี่ยวของกับความพิการได
2. มารดามีอาการตกเลือดในระยะแรกของการมีครรภ
3. โรคติดเชื้อ เชน หัดเยอรมัน
4. มีความผิดปกติของฮอรโมนมารดา
5. มารดาไดรับสารกัมมันตภาพรังสี เชน รังสีเอกซ
6. อุบัติเหตุหรือการกระทบกระแทกโดยตรง
7. ความผิดปกติของยีนและโคโมโซน
8. ภาวะทุพโภชนาการของมารดา
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 19. ลักษณะของแขนขาที่พิการแตกําเนิด
สามารถแบงไดเปน 2 ลักษณะใหญ ๆ คือ
1. ลักษณะความพิการแบบแขนขาสวนปลายถูกตัดหายไป เปรียบคลายกับการถูกขวานฟน ทําใหแขน
ขา สวนปลายขาดหายไป เหลือเพียงสวนตอแขน หรือตอขา
2. ลักษณะความพิการแบบแขน ขาบางสวนขาดหายไป แตสวนปลายลงไปยังเจริญเติบโต เปรียบ
เหมือนกับถูกสัตวรายขบกัด ทําใหมีบางสวนขาดหายไป แตบางสวนยังเหลืออยู
แนวทางในการใหการรักษาและฟนฟู
•ผาตัดแกไขหรือตบแตงตอแขน หรือตอขา เพื่อสะดวกในการทําแขนเทียม หรือขาเทียม ซึ่งแพทยผูทํา
การผาตัดจะพิจารณาถึงวิธีการเปนเฉพาะกรณีของผูพิการ
•ฝกการใส และฝกการใชงานของแขน ขาเทียม
•ฝกทักษะและความสามารถพิเศษ เชน ฝกการใชอวัยวะที่เหลืออยูในการทํางานทดแทนสวนที่ขาด
หายไป
•ฝกการชวยเหลือตนเองในการทํากิจวัตรประจําวัน
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
การบาดเจ็บไขสันหลัง
ไขสันหลังเปรียบเสมือนสายโทรศัพท ที่ใชติดตอสั่งการและรับรูเรื่องราวตาง ๆ จากที่
หนึ่งไปยังอีกที่หนึ่ง เมื่อสายโทรศัพทขาดหรือชํารุดจึงทําใหไมสามารถรับหรือสงขอความได
หรือรับสงไดแบบกระทอนกระแทน ไมชัดเจน ที่เปนเชนนี้เพราะไขสันหลังประกอบดวยใย
ประสาทที่เชื่อมติดตอกับสมองที่เปนศูนยกลางของความคิดอานทําหนาที่รับรูและสั่งการมายัง
เซลลประสาทที่อยูในไขสันหลัง ซึ่งเซลลประสาทเหลานี้มีใยประสาทสงตอไปควบคุมกลามเนื้อที่
อวัยวะตาง ๆ ของรางกาย เมื่อทุกอยางปกติสมองสามารถรับความรูสึกจากผิวหนังได และสั่งการ
ใหอวัยวะตาง ๆ ทํางานดังที่ใจนึก แตเมื่อใดไขสันหลังไดรับบาดเจ็บ ชอกช้ํา ใยประสาทรับ
ความรูสึกขาด เราจะไมสามารถรับรูวามีสิ่งเรามากระทบผิวหนัง นั้นคือ หมดความรูสึก หรือ
รับรูไดแตนอยกวาปกติที่เรียกวาชา สวนใยประสาทสั่งการหรือเซลลประสาทสั่งการที่ไขสันหลัง
เมื่อไดรับบาดเจ็บหรือถูกทําลายสมองไมสามารถสั่งการใหกลามเนื้อหดตัว ขอไมเคลื่อนไหวอยาง
ที่ตองการซึ่งเราเรียกสภาวะนี้วา เปนอัมพาต ถายังพอขยับเขยื้อนไดบางเรียกวา ออนแรง
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 20. ความผิดปกติทางการพูด (Communication Disorders)
หมายถึง ความผิดปกติซึ่งเกิดจากการพูดผิดปกติในดานความชัดเจนในเรื่องการเปลงเสียง
สระ พยัญชนะ การใชเสียง จังหวะและความคลองในการพูด การใชภาษาและความเขาใจ ภาษาพูด
ตลอดจนความผิดปกติที่เกี่ยวกับการไดยิน
หมายเหตุ ความผิดปกติทางการพูดมีความหมายเชนเดียวกับความผิดปกติในการสื่อความหมาย
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
ประเภทของความผิดปกติทางการพูด (Types of Speech Disorders)
มี 5 ประเภท
1. พูดชา (Delayed Speech) อายุในการพูดไมเหมาะสมกับวัย
2. พูดไมชัด (Articulatory Disorders) การเปลงเสียง เชน กิน อิน ฯลฯ
3. เสียงผิดปกติ (Voice Disorders) ความผิดปกติที่เกี่ยวของกับการทํางานของสายเสียง เชน
เสียง เสียงแหบ – หาว พูดไมมีเสียง เสียงแตก ฯลฯ
4. ความผิดปกติทางภาษา (Language Disorders) เปนความผิดปกติทางการับรู และแปล
ความหมายของคําพูด เชน ใชภาษาพูดไมถูกตองตามหลักไวยากรณ มีความผิดปกติในการรับฟง
5. มีความผิดปกติเกี่ยวกับความคลองในการพูดและจังหวะ เชน พูดติดอาง
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 21. ปญหาการพูดของเด็กสมองพิการ
1. บางรายมีปญหาการควบคุมอวัยวะที่ใชเปลงเสียง ทําใหพูดลําบาก พูดไมชัด ฟงเขาใจยาก
2. มีปญหาในการเขาใจคําพูด ทั้ง ๆ ที่หูไดยิน
3. พูดไมไดทั้ง ๆ ที่เขาใจ สังเกตไดจากการที่ทําตามคําสั่งถูกตอง
4. ถาพูดไดอาจพูดเหมือนเปนประโยค แตมีคําที่มีความหมายเพียงไมกี่คํา หรือ ใชคําสลับที่กัน
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
การวิเคราะหโครงการ
โครงการประเภทเดียวกันในประเทศ
ศูนยสิรินธรเพื่อการฟนฟูสมรรถภาพทางการแพทยแหงชาติ
ศูนยฟนฟูสวางคนิวาส
โครงการประเภทเดียวกันในตางประเทศ
National Rehabittation Center For Disable
Rehabittation roof garden Patricia Neal Rehabittation Center
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 22. ศูนยสิรินธรเพื่อการฟนฟูสมรรถภาพทางการแพทยแหงชาติ
ที่ตั้ง : ซอยโรงพยาบาลบําราศนราดูร ถนนติวานนท อําเภอเมือง จังหวัดนนทบุรี
บริเวณกระทรวงสาธารณสุข
พื้นที่ : 33 ไร
ลักษณะโครงการ
ศูนยสิรินธรเพื่อการฟนฟูสมรรถภาพทางการแพทยแหงชาติเปนหนวยงานระดับกอง
สังกัดกรมการแพทยกระทรวงสาธารณะสุข มีจุดหมายในการเปนศูนยกลางของ
ภาครัฐในการรับผิดชอบทางวิชาการและการประสานงาน เพื่อพัฒนางานฟนฟู
สมรรถภาพผูปวยและผูพิการของประเทศไทย โดยดําเนินการภายใตแผนพัฒนา
เศรษฐกิจ และ สังคมแหงชาติ และ แผนเเมบทการฟนฟูสมรรถภาพคนพิการแหงชาติ
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
ภารกิจขององคกรแบงไดเปน 2 สวนคือ
•การวิจัยและพัฒนาองคความรู เทคโนโลยี รูปแบบ และ โปรแกรมการฟนฟู
สมรรถภาพผูปวย ผูพิการ ที่มีคุณภาพ ประสิทธิภาพ และ เหมาะสมกับสังคมไทย
•การสนับสนุนและการถายทอดทางวิชาการเพื่อการพัฒนาบริการฟนฟูสมรรถภาพ
ผูปวย ผูพิการในสวนภูมิภาค เพื่อใหเกิดการกระจายการบริการ จนผูปวย/ผูพิการที่
ตองการรับบริการสามารถเขาถึงได
เทาเทียมกัน ทั่วประเทศ
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 23. สวนประกอบโครงการ
•สวนอาคารผูปวยนอก
สวนรักษาทางการแพทยและสวนบริหาร
-โรงอาหาร รานคาสวัสดิการ -สวนกายภาพบําบัด กิจกรรมบําบัด
-สวนอาชีวะบําบัด -สวนกายอุปกรณ
-งานวิชาการ -หอพักผูปวยหญิง
-หอพักผูปวยชาย -อาคารโภชนาการกลาง
-อาคารซอมบํารุง -หองเครื่องอาคารเก็บของ
-อาคารซักฟอก -หองเก็บศพ
-อาคารกีฬาในรม -สนามฟุตบอล
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 24. ลักษณะการวางผัง
มีการจัดแบงพื้นที่ใชสอยเปน 2 สวน อยางชัดเจน คือสวนที่ทําการ บําบัด กับสวนที่พักผูปวย โดย
แบงกลางดวยทางเดินหลัก กวาง 3 เมตร จัดกลุมตามลําดับการเขาถึง และ สะดวกตอการติดตอ เชน
สวน service ที่สามารถติดตอโดยตรงกับสวนที่พักผูปวย โดยไมตองผานถนน และ สวนอื่น ๆ กอน
จัดกลุมอาคารที่ใชสอยโดยผูปวยใหอยูในกลุมเดียวกัน มีทางสัญจรเชื่อมถึงกันโดยไมผานทางรถ
(ยกเวนสวนของโรงอาหารที่สรางขึ้นมาทีหลัง ที่แยกตัวออกไปทําใหเกิดความยากลําบากในการ
สัญจรของผูใช
( Wheelchair ) มีการเชื่อมตอ open space ของสนามกับสวนของโรงพยาบาลศรีธัญญา สราง
มุมมองที่ดีใหกับบริเวณทาง สัญจรหลัก ผูปวยจะใชบริเวณทางสัญจรนี้เปนพื้นที่พักผอน อาน
หนังสือ และ พบญาติมิตร ยังไมคอยมีการคํานึงถึงการสรางสภาพแวดลอมที่ดีมากนัก เชนทางรถที่
ผานสวนที่พักผูปวยตลอดเวลา และการวาง สวน service ที่เกิดเสียงรบกวน (โภชนาการ) ไวใกล
ผูปวยเกินไป
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
รูปแบบการสัญจร
ทางเดินสัญจรวางตัวในลักษณะเปนเสนแลวทางแยก อาจสะดวกในดาน orientation แตในแง
การติดตอกันจะไมสะดวกเพราะระยะทางที่ยืดยาว ตองเดินยอนกลับทางเดิมตลอดเวลา
การขึ้นลงอาคารของผูปวย wheelchair เสนทางหลักคือ ramp ระหวางกึ่งกลางหมายเลข 1 และ
2 แตทDrop off รถยนตที่มีหลังคาคลุม อยูบริเวณหนาตึกผูปวยนอก ซึ่งไมสัมพันธกัน และ ramp ที่
ี่
ขึ้นอาคาร บริเวณจุด drop off ก็มีความชันเกินมาตรฐานเนื่องจากไมไดออกแบบพื้นที่เผื่อไว
การสัญจรทางตั้งระหวางชั้น และ สําหรับผูปวย wheelchair สวนใหญใชทาง ลิฟทซึ่งอยู
กึ่งกลางระหวางหอพักชายและหญิงเปนหลัก มีการทํา ramp เชื่อมในระดับความชัน 1 : 12 ที่ผูใช
wheelchair ที่ฝกหัดแลวสามารถขึ้นไดดวยตัวเอง แตเมื่อสังเกตการใชงานแลว ผูที่ใช ramp กลับเปน
คนปกติมากกวา อาคารเก็บศพวางตัวอยูที่ปลายสุดทางเดินที่จะไปอาคารกีฬาในรม ใหบรรยากาศไม
ดี
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 25. ลักษณะรูปแบบการและการวางตัวอาคาร
อาคารสวนใหญสูง 2 ชั้น วางอาคารตาม orientaion แนว ตอ – ตต. แตภายในอาคาร
ยังไมคํานึงถึงกับการรับแสงธรรมชาติมากนัก
ลักษณะอาคาร ที่ทําการบําบัด จัดวางแบบ open plan ยืดหยุนการใชงานของผูปวย
อาคารที่พักผูปวย จัดแบบsingle corrdor รับลมธรรมชาติ พื้นที่ชั้นหนึ่งสูงขึ้นจาก
พื้น 1 เมตร เพื่อปองกันน้ําทวม ทําใหดูตัดขาดจากพื้นดิน ผูปวยไมสามารถ ลงไปที่
สนามที่เห็นอยูขางหนาโดยตรงได แตตองเดินออมไปลงที่อาคารกีฬาในรม
การใชพื้นที่วางระหวางอาคาร มีการจัดวางตนไมประดับไว แตก็เปนไดเพียง
เพื่อการมองเพียงอยางเดียวไมสามารถเขาถึงได
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
หองฝงเข็ม ที่นั่งรอ
ทางเดินไปยังอาคารตางๆ
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 26. หองกายภาพบําบัด ทางเดินภายในอาคาร
หอพักผูปวยในชาย หญิง สนามกีฬา
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
ชองวางระหวางตึก ทางลงจากตัวอาคาร
หองทํางาน ทางขึ้นอาคาร
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 27. หองกายภาพ ที่หัดเดิน
ที่ฝกการใชชีวิตประจําวัน ที่ฝกพัฒนาการพูด
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 28. ปญหาที่เกิดขึ้นในโครงการ
สวนใหญเปนปญหาเรื่องการใชงานที่แตกตางกัน ของผูปวยใช wheelchair
ผูปวยที่มีปญหาเรื่องกระดูกสันหลังและ ผูปวยที่ใชไมเทา เชน
ระดับ dimension ของผูปวยที่นั่งเกาอี้จะต่ํากวาระดับปกติ ทําใหการออกแบบ
เฉพาะสวน เชน ระดับเคาทเตอร ระดับเสียง ที่ต่ํากวาปกติ สรางปญหาใหผูปวยที่มี
ปญหาเรื่องกระดูกสันหลัง ที่ไมสามารถกมตัวได
การออกแบบพื้นที่เปลี่ยนระดับ ควรตองมีทั้ง ramp และบันไดไปพรอม ๆ กัน
เพราะผูปวยที่ใชไมเทา สามารถขึ้นดวยบันไดสะดวกกวา ramp
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
ศูนยฟนฟูสวางคนิวาส
ที่ตั้ง : ศูนยเวชศาสตรฟนฟูสวางนาคนิวาส หมู2 ถนนสุขุมวิท (สายเกา) ต.ทายบาน อ.
เมือง จ.สมุทรปราการ
การเดินทาง :นั่งรถสองแถววินรถ 36 เดินทางจากตลาดปากน้ํา ระยะทาง 6 กิโลเมตร
หรือขับรถยนตบนเสนทางสุขุมวิทสายเกาประมาณกิโลเมตรที่ 32
สิ่งที่นาสนใจสวางคนิวาส
เนนเรื่องการบริการสาธารณสุขเปนสวนใหญ และยังเปนที่พักผอนหยอนใจที่มีชื่อเสียง
มากที่สุดแหงหนึ่ง มีทั้งที่พักไวบริการดวยปจจุบันสวางคนิวาสซึ่งเปนสวนหนึ่งของ
โรงพยาบาลจุฬาฯ เปนที่ตั้งสถานีกาชาดที่ 3 ใหบริการผูปวยนอกและการสาธารณสุขทุก
อยาง และยังมีตึกผูปวยในไวเปนสถานพักฟนหลังการผาตัดของผูปวยจากโรงพยาบาล
จุฬาฯ และยังมีตึกสถานพักฟนคนชราสําหรับขายเปนหองๆ หรือจายเปนรายเดือน โดย
สวางคนิวาสจะมีบริการอาหาร กายภาพบําบัด และดูแบบอยางดี นอกจากนี้ยังมีหอง
ประชุมตางๆดวย
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 29. แนวความคิดในการวางผัง
เนื่องจากศูนยสวางคนิวาสเปนการนําเอาอาคารเกามาดัดแปลงทําจึงคอนขาง
มีขอจํากัดในแง Space การใชงาน การแบงพื้นที่ใชงานระหวาง Function ที่เกี่ยวของ
และไมเกี่ยวของไมเดนชัด
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
แนวความคิดในดานการออกแบบประโยชนใชสอย
ศูนยฟนฟูสวางคนิวาสเดิมใชเปนสถานพักฟนอยางเดียวจนภายหลัง
ไดเปลี่ยนแปลงและปรับปรุงเปนศูนยฟนฟูสวางคนิวาส ซึ่งรองรับคนพิการที่พนขีด
อันตรายแลวจากโรงพยาบาลจุฬาฯ และในบางสวนยังตองไดรับการดูแลเปนระยะเวลา
ยาวนาน การรักษามุงเนนเรื่องการฟนฟูสภาพของผูปวยใหกลับเปนปกติหรือใหดีที่สุด
เทาที่จะทําได โดยมีอาคารตางๆดังนี้
อาคารสถานีกาชาดที่ 5 ทําหนาที่เปนอาคารตรวจโรคพรอมอุปกรณ
ที่จะอํานวยความสะดวกในการตรวจรางกายโดยระเอียด รวมทั้งทําหนาที่เปนตึก
อํานวยการดวย
ศูนยเวชศาสตรฟนฟู เปนอาคาร 4 ชั้น โดยอาคารนี้มีหองนอนเดี่ยว
และหองน้ําสวนตัว 40 หอง สวนมากเปนคนไขหญิง และคนไขอัมพาตที่อาการ
คอนขางมาก สวนคนไขที่เหลือเปนคนไขชาย จะไปอยูบริเวณตึก 9 ซึ่งเปนอาคาร 2 ชั้น
โดยชั้นบนเปนที่พักเจาหนาที่
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 30. แนวความคิดในการออกแบบรูปทรงสถาปตยกรรม
เนื่องจากศูนยฟนฟูสวางคนิวาสเปนการนําเอาอาคารเกามาดัดแปลง ทําใหงาน
สถาปตยกรรมที่ออกมามีการจํากัด Space ในแงการใชงาน ซึ่งปรากฎใหเห็นถึงความ
คับแคบในการใชงานของเจาหนาที่และผูปวย นอกจากนี้ในการออกแบบอาคารเดิม
ผูออกแบบไมไดพิจารณาความคิดเปนของเจาหนาที่ทางการแพทยทําใหลักษณะทั่วไป
บางจุดไมสอดคลองกับการใชงาน
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
โครงการในตางประเทศ
National Rehabittion Center For Disable
ที่ตั้ง : 1 Namiki 4 – Chome Tokorozawa Coty Saitama Prefecture 359 Japan
พื้นที่ : 140 ไร
ลักษณะโครงการ
เปนศูนยฟนฟูสมรรถภาพคนพิการระดับชาติของญี่ปุน โดยมีกิจกรรมที่ใหบริการแบง
ออกเปน 4 สวนใหญ ๆ คือ
1. Comprehensive Rehabittation Services
การใหบริการฟนฟูสมรรถภาพคนพิการ โดยทีมผูเชี่ยวชาญทางดานตาง ๆ ที่เกี่ยวของ
กับการฟนฟูสมรรถภาพคนพิการ ซึ่งรวมทั้งคนพิการแขนขา ลําตัว คนตาบอด หูหนวก
เปนใบ จุดประสงคเพื่อใหสามารถกลับเขาสูสังคม
ได (Re – Entry into Society )
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 31. ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
2.Research and Development of Rehabittation Technique
สวนบริการ มีหนาที่ทําการคนควาวิจัยและพัฒนาเทคนิคตาง ๆ ที่จะชวยในการฟนฟูผู
พิการ
3.Training of Professional Staff
สวนของวิทยาลัย ทําหนาที่ผลิตบุคลากรทางการแพทย ที่เกี่ยวของกับผูพิการ
• Infotmation Service
เปนศูนยรวมขาวสารตาง ๆ ที่เกี่ยวกับการฟนฟูสมรรถภาพคนพิการในญี่ปุนและประเทศ
ตาง ๆ ทั่วโลก
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 32. สวนประกอบโครงการดานลักษณะอาคารและเนื้อที่ (ตารางเมตร)
สวนโรงพยาบาล (Nursing ) 13,087
สวนงานวิจัย 3,108
ศูนยฝก 7,655
วิทยาลัย 2,314
หอพักผูฝก (Non – nursing) 17,064
หอพักนักศึกษา 3,768
โรงยิมเนเซียมและสระวายน้ําในรม 2,919
สวนบริการ บริการ และ อื่น ๆ 22,050
สวนกายอุปกรณเทียมและโรงงานผลิต 1,339
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 33. รูปแบบการวางผัง
มีการจัดวางผังใหมีความสัมพันธกันตามความตองการการใชสอยและลําดับ
การเขาถึงอยางชัดเจน เชนการจัดวางผังแบงตาม พื้นที่ Public (Admin) Semi – public
(hospital vocational education active receation)และสวน Private (non – nursing
dorm service staff dorm) และ การจัดความสัมพันธของแตละสวน เชนสวน
Service ที่สามารถบริการสวนของโครงการไดคอนขางทั่วถึง สวนของที่พัก staff ที่จัด
ใหใกลสวนที่พักผูใชแบบNon – nursing ทําใหผูใชรูสึกปลอดภัย และปองกันในกรณี
ตองชวยผูใชซึ่งเปนผูพิการยามฉุกเฉิน เชน อุบัติเหตุไฟไหม สวนของ recreation ที่
สะดวกตอผูใชพิการและ ความเชื่อมโยงกับสวนบําบัด
เนื่องจากสภาพพื้นที่ลอมรอบดวยถนน จึงมีการวางพื้นที่โดยกันสวนที่พัก
ผูปวยและสวนการบําบัดซึ่งตองการความสงบมากที่สุด ใหอยูหางจากถนนดวยพื้นที่ใช
สอยอื่นจัดสวน sport rectation ซึ่งเปน open – space ผืนใหญในโครงการใหมี
ความสัมพันธกับ พื้นที่ขาง ๆ ที่เปน Open space ผืนใหญใหตอเนื่องกัน
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
รูปแบบการสัญจร
เนื่องจากพื้นที่ขนาดใหญ และ ตองมีทาง service ของรถยนตเขาถึงโดยรอบ
จึงมีทางเขาออกและทางสัญจรเปนจํานวนมาก
มีการแยกระบบสัญจรของผูพิการกับรถออกจากกันโดยในสวนทางสัญจรของคนจะ
เชื่อมดวย cover way ตลอดแตก็ยังมีการตัดกันของทางรถและคนในบางจุดซึ่งอาจ
เกิดอันตรายไดเสนทางเดินมีลักษณะตรงไปตรงมา ซึ่งจะสะดวกตอผูใช wheelchair
ผูพิการทางตา
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 35. Rehabittation roof garden Patricia Neal Rehabittation Center
ที่ตั้ง : downtown Knoxville Tenessee
พื้นที่ : 1,300 ตรม
ลักษณะโครงการ
เปนโครงการปรับปรุงหลังคาของโรงพยาบาลใหเปนสวนเพื่อการบําบัด ที่ชวยสงเสริม
การฟนฟูสภาพผูปวย โดย
มีแนวความคิดหลักคือการตอบสนองทางรางกาย อารมณ และ จิตวิญญาณตอผูปวย
รวมทั้งญาติครอบครัวและเจาหนาที่ในโรงพยาบาล
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 36. สวนประกอบโครงการ
มีการแบงพื้นที่หลังคารูปตัว L ออกเปน 5 สวน ที่มีความหลากหลายตางกัน เพื่อใหมี
space ที่หลากหลายสามารถเลือกใชไดตามตองการ แลวเชื่อมสวนตาง ๆ เขาดวยกัน
ดวยทางเดินรูปรางคดเคี้ยว ซึ่งแตละ spaceสามารถเชื่อมถึงกันดวยสายตาได โดยการ
ออกแบบที่คํานึงถึงผูใชเกาอี้ลอเลื่อนเปนหลัก โดยมี sequence
ในการเขาถึงโดยบริเวณ lifft (A) ซึ่งมีคนเขาถึงมากจะเปน active zone แลวคอย ๆ
ลดความ active ลงมาเรื่อย ๆ
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
การแกปญหาในงานออกแบบ
1.ดานการรับน้ําหนัก เนื่องจากเปน สวนหลังคา จึงมีการคํานึงถึงความมั่นคงของโครงสราง โดยการ
วางตําแหนงตนไมตามหัวเสา และ การเลือกใชวัสดุปลูกที่ลดน้ําหนักแลว
2.ดานการระบายน้ํา ใชระบบการระบายน้ํา 3 ระบบดวยกัน คือ การระบายตามรองน้ํา และ
การระบายน้ําออกจากผิวพื้นโดยตรงในกรณีฉุกเฉิน นอกจากนี้ยังมีการควบคุมระบบรดน้ําโดยการให
น้ํา แบบอัตโนมัติตามอุณหภูมิ เพื่อควบคุมน้ําหนักที่จะรองรับ และ ใหน้ํามีปริมาณที่เหมาะสมกับ
ตนไม
การใชพืชพรรณ เนื่องจากบริเวณสวนถูกลอมรอบดวยอาคารสูง 4 – 6 ชั้น จึงตองมีการเลือกใชพืช
พรรณใหเหมาะสมกับปริมาณแสงแดด โดยผูออกแบบไดเลือกใชพืชพรรณทองถิ่นที่ชอบรมเงาใน
สวนที่รับแสงนอย
พืชพรรณที่ใชเปนประเภท texture ละเอียด ซึ่งนอกจากจะไมดานลมแลวยังทําใหเห็นความ
เคลื่อนไหวของใบที่พัดปลิวตามแรงลม ที่ดูมีชีวิตชีวา
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 37. ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
รายละเอียดของประเภทและจํานวนผูใช
โครงการศูนยฟนฟูฯ มีผูใช 3 กลุมหลักคือ
1. คนไข Patient ไดแก patient ผูปวยใน
Out-patient ผูปวยนอก
2. เจาหนาที่ Staff ไดแก แพทยทางดานเวชศาสตรฟนฟูและ
กายภาพบําบัด พยาบาล และเจาหนาที่ทั่วไป
3. ผูมาเยี่ยม Visitor ไดแก ผูมาเยี่ยมผูปวย ผูมาติดตองานทั่วไป
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 38. 1. คนไข Patient
ประเภทของคนไข คนไขที่มาทําการบําบัดในศูนย ไดแก ผูที่มีความเสื่อม หรือ
สูญเสียการทํางานของอวัยวะบางสวน จากสาเหตุตางๆ เชน โรคภัยไขเจ็บ การ
ผาตัด และการเปนมาแตกําเนิด ซึ่งตองการการบําบัดเพื่อฟนฟูสมรรถภาพใหใช
การไดหรือดําเนินชีวิตไดตามปกติ อาจเปนผูพิการจริงหรือผูที่มีความบกพรองทาง
รางกายและอวัยวะเปนการชั่วคราวที่สามารถฟนฟูใหดีดังเดิมได โดยทั้งผูปวยใน
และนอกจะมีปญหาทางสมรรถภาพคลายคลึงกัน โดยสามารถแบงประเภทผูปวย
ความจําเสื่อม สมรรถภาพทางรางกายได คือ ผูมีปญหาทางแขนขาและลําตัว
เมื่อดูจากสถิติ 10 อันดับของจํานวนผูปวยในและนอกของศูนยสิรินทรเพื่อการฟนฟูฯ
แลว ปรากฎวา ผูปวยสวนใหญนั้นเปนผูที่มีปญหาทางแขนขาและลําตัวเปนหลัก
เชน ภาวะการเจ็บปวยของระบบกระดูกและกลามเนื้อ ภาวะอัมพาตครึ่งซีก ครึ่ง
ทอนและทั้งตัว และผูพิการแขนขาขาด ซึ่งเปนประเภทที่มากที่สุดของผูพิการใน
ภาคกลาง
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
ประเภทของผูปวยนอก
ผูปวยนอกสวนใหญคือผูที่อยูในจังหวัดกรุงเทพหรือจังหวัดใกลเคียงที่สามารถ
เดินทางไปกลับไดมาทําการบําบัดตามโปรแกรมที่ทีมแพทยกําหนดไว เชนการทํา
กายภาพบําบัดแบบตางๆ โดยกําหนดเวลาในการตรวจวินิจฉัยผูปวยนอกใหมเฉพาะ
ชวงเวลาเชา 8.00-12.00 น. และมีการจัดการเวลานัดมาทํากายภาพบําบัดอยาง
แนนอน รวมถึงมีการจํากัดปริมาณของผูปวยใหเหมาะสมกับการรองรับของ
เจาหนาที่ และ facility ที่มี คือประมาณ 40 คน ตอวัน เพื่อไมใหกระทบกับการบําบัด
ผูปวยใน ประเภทผูปวยนอกสวนใหญมีภาวะการเจ็บปวยของกระดูกและกลามเนื้อที่
ไมจําเปนตองรักษาดวยการผาตัด ภาวะอัมพาตครึ่งซีก ผูมาทําแขน ขาเทียมโรคปวด
หลัง เปนตน
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
- 39. ประเภทผูปวยใน
ประเภทผูปวยใน เปนผูปวยที่พักอาศัยภายในโครงการ โดยทําการบําบัดตาม
โปรแกรมการรักษาจากทีมแพทย โดยมีจํานวนวันพักเฉลี่ย 20 คนตอวัน หรือสูงสุด
ประมาณ 1 ป ประเภทของผูปวยในสวนใหญมีภาวะที่มีผลพวงจากระบบประสาท เชน
อัมพาตครึ่งทอน อัมพาตทั้งตัว ผูพิการแขนขาขาด และผูปวยในระบบกระดูกและ
กลามเนื้อ เปนตน
สาเหตุที่จําเปนตองมีที่พักผูปวยใน ไดแก
- มีความจําเปนตองควบคุมสภาพแวดลอมกิจวัตรประจําวันและการ
บําบัดรักษาอยางตอเนื่อง
- การติดตอรายวันทําไมไดเนื่องจากอยูไกลและมีอุปสรรคทางการเดินทาง
- ปญหาทางสภาพแวดลอมที่บานหรือที่พักใกลศูนยไมเหมาะสมกับผูปวย
- ตองการฝกสภาพจิตใจในการอยูรวมกับคนหมูมากเพื่อที่จะเรียนรูที่จะ
ออกไปใชชีวิตอยางสมบูรณ และชวยใหมีการดูแลซึ่งกันและกัน
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว
กลุมอายุคนไข พิจารณาจากสถิติของผูพิการ ที่จะเปนผูใชหลักในโครงการ
ซึ่งจากตาราง สรุปไดวากลุมผูใชเปนเด็กทีมีอายุตั้งแต 3-6ป เปนหลัก
เจาหนาที่ Staff
การบําบัดรักษาจําเปนตองมีกลุมบุคลากรซึ่งเรียกวากลุมเวชศาสตรฟนฟู
ทํางานรวมกันในการบําบัดรักษา
ผูมาเยี่ยม Visitor
เปนกลุมที่มาใชเปนครั้งคราว ในชวงเวลาสั้นๆ มีจุดประสงคของการมา
ตางๆกัน
ศูนย ฟนฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางการเคลื่อนไหว