1. Chương 5: TRANSISTOR LƯỠNG CỰC (BJT) ThS. Nguyễn Bá Vương

7. 2.Nguyên lý hoạt động Để Transistor làm việc, người ta phải đưa điện áp 1 chiều tới các điện cực của nó, gọi là phân cực cho Transistor

8. 2.Nguyên lý hoạt động

9. sơ đồ phân cực trong BJT J E J C

10. sơ đồ phân cực trong BJT J E J C

12. 3. Các dạng mắc BJT

13. 3.1 Mạch chung Emitter (EC)

14. Họ đường đặc tuyến vào I B = f(U BE ) khi U CE = const

15. Đặc tuyến truyền đạt và đặc tuyến ra của sơ đồ EC Họ đường đặc tuyến ra: I C = f(U CE ) khi I B =const Họ đường đặc tuyến truyền đạt: I C = f(I BE ) khi U CE = const

16. Hệ số khuếch đại Theo định luật Kiếchôp ta có Giải phương trình với IC, chúng ta có mối quan hệ giữa IC và IB Trong đó β =  (1-  ) là hệ số khuếch đại CE ( thông thường  = 0,99; β = 99)

17. Một số mạch EC

19. 3.2 Mạch chung Base (BC)

20. Họ đường đặc tuyến vào I E =f(U EB ) khi điện áp ra U CB =const

21. Họ đường đặc tuyến ra và truyền đạt Đặc tuyến ra: I C = f(U CB ) khi giữ dòng vào I E =const Đặc tuyến truyền đạt: I C =f(I E ) khi khi U CB = const

22. 3.3 Mạch chung Collector (CC)

23. Họ đường đặc tuyến vào

24. Đặc tuyến ra của sơ đồ CC

26. Đường thẳng lấy điện cho EC

29. Phân giải bằng đồ thị

30. 4. Phân cực của BJT

33. 4.1 Phân cực cố định của BJT (Fixed – Bias)

36. Nếu Thì V C ≤V B , nối CB (thu-nền) phân cực thuận, BJT hoàn toàn nằm trong vùng bão hòa và dòng điện được gọi là dòng cực thu bão hòa I Csat tức V CE = 0V (thực ra khoảng 0.2V)

37. 4.2 Phân cực ổn định cực phát Mạch cơ bản giống mạch phân cực cố định, nhưng ở cực emitter được mắc thêm một điện trở R E xuống mass. Cách tính phân cực cũng có các bước giống như ở mạch phân cực cố định.

38. Ta có: Thay Ở mạch CE(thu-phát): Trong đó: (suy ra I C từ liên hệ: I C =βI B )

40. 4.3 Phân cực bằng cầu chia điện thế Dùng định lý Thevenin biến đổi thành mạch tương đương

41. Trong đó: Thay: I E =(1+β)I B Suy ra: Mạch CE (thu phát): Vì Mạch BE (nền phát): Từ liên hệ Ngoài ra:

42. Sự bảo hòa của BJT Tương tự như phần trước:

43. 4.4 Phân cực với hồi tiếp điện thế Ðây cũng là cách phân cực cải thiện độ ổn định cho hoạt động của BJT

45. 4.5 Một số dạng mạch phân cực khác

46. 5. Thiết kế mạch phân cực

52. Chọn R B =1.2 MΩ

54. Ta có: Ðiện trở R 1 , R 2 không thể tính trực tiếp từ điện thế chân B và điện thế nguồn. Ðể mạch hoạt động tốt, ta phải chọn R 1 , R 2 sao cho có V B mong muốn và sao cho dòng qua R 1 , R 2 gần như bằng nhau và rất lớn đối với I B . Lúc đó:

55. Ta có thể chọn: Ta có thể chọn: R 1 =39kΩ hoặc 47kΩ

56. 6. BJT hoạt động như một chuyển mạch

60. Thí dụ: Xác định R C và R B của mạch điện nếu I Csat =10mA Ta chọn I B =60μA để đảm bảo BJT hoạt động trong vùng bảo hòa Do đó ta thiết kế: R C =1kΩ R B =150kΩ

62. Thí dụ ở 1 BJT bình thường: t s =120ns ; t r =13ns t f =132ns ; t d =25ns Vậy: t on =38ns ; t off =132ns

63. Một số ứng dụng của BJT hoạt động như một chuyển mạch

64. Using a transistor as a switch NPN PNP

65. Using a transistor switch with sensors

66. Đóng ngắt đèn

67. 7. Tính khuếch đại của BJT

71. Dạng mạch tương đương

72. Mạch cực Emitter và Collector chung Dạng đơn giản Dạng đầy đủ kiểu mẫu r e Dạng đơn giản Dạng đầy đủ thông số h

73. Mạch cực nền chung Dạng đơn giản Dạng đầy đủ kiểu mẫu r e Dạng đơn giản Dạng đầy đủ thông số h

74. Các liên hệ cần chú ý: ; Ngoài ra: Do đó nguồn phụ thuộc βi b có thể thay thế bằng nguồn g m .v be

75. 8. Mạch khuếch đại cực phát (E) chung

76. Trị số β do nhà sản xuất cho biết Trị số r e được tính từ mạch phân cực: Từ mạch tương đương ta tìm được các thông số của mạch.

80. Mạch tương đương Trong trường hợp nối thêm C E hoặc nối chân E xuống mass

81. Phân giải mạch ta sẽ tìm được:

82. Mạch khuếch đại cực phát chung với kiểu phân cực bằng cầu chia điện thế và ổn định cực phát

83. Mạch tương đương Trong trường hợp nối thêm C E hoặc nối chân E xuống mass

84. Mạch khuếch đại cực phát chung phân cực bằng hồi tiếp điện thế và ổn định cực phát

86. liên hệ 2 mạch tương đương

91. mạch khuếch đại micro dùng cho máy tăng âm

92. Mạch tạo dao động sóng hình sin

93. Mạch đa hài tự dao động dùng tranzito lưỡng cực

94. Hình dạng thực của Transistor BJT