Παρουσίαση του Α' παγκόσμιου πολέμου

1. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 1

2. Το βιομηχανικό δυναμικό κάθε έθνους αναγκάζεται να παράγει, να
υπερπαράγει. Αυτή την υπερπαραγωγή πρέπει να τη διαθέσουμε. Κι
έτσι ριχνόμαστε στις παγκόσμιες αγορές ενώ κλείνουμε τη δική μας
αγορά με προστατευτικά μέτρα. […] Έτσι με φυσική νομοτέλεια, η μία
χώρα βαδίζει εναντίον της άλλης, συγκρούεται μαζί της. Ποια θα
εξασφαλίσει την οριστική υπεροχή των εθνικών βιομηχανικών της
προϊόντων και με ποιο τρόπο; […] Μήπως με πόλεμο; Η Αγγλία και η
Γερμανία αλληλοΰποβλέπονται˙ ο πόλεμος είναι η μόνη τους λύση.
Α. Μερχέμ, Η εργατική ζωή, 1911
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 2

3. Ο θρίαμβος των εθνών συνεπήρε ολόκληρη την Ευρώπη με μια
μεταδοτική κίνηση που κάνει ολόκληρη την ήπειρο να ενδιαφέρεται για
οποιαδήποτε αλλαγή επέρχεται σε μια από τις χώρες που την
απαρτίζουν. Συγχρόνως το εθνικό συναίσθημα μετατράπηκε σιγά σιγά
σε ένα αλαζονικό και απόλυτο πάθος, που δεν ικανοποιείται παρά
μόνο με την εξύψωση ενός κράτους σε βάρος των άλλων.
S. Berstein & P. Milza, Ιστορία της Ευρώπης, μτφρ. Α.Κ. Δημητρακόπουλος, Αλεξάνδρεια,
Αθήνα 1997, τόμ. 2, σ. 266.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 3

4. Μας εκπαίδευσαν δέκα εβδομάδες σ’ ένα στρατόπεδο κι αυτό
το διάστημα μας επηρέασε πιο βαθιά από τα δέκα χρόνια του
σχολείου. Μάθαμε πως ένα γυαλιστερό κουμπί βαραίνει
περισσότερο από τέσσερις τόμους του Σοπενάουερ [Γερμανός
φιλόσοφος]. Ξαφνιασμένοι στην αρχή, ύστερα πικραμένοι και
στο τέλος αδιάφοροι παραδεχτήκαμε πως, σημασία δεν έχει ο
νους μα η βούρτσα των παπουτσιών, το πνεύμα μα το
σύστημα, η ελευθερία μα τα γυμνάσια.
Ε.Μ. Ρεμάρκ, Ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο, μτφρ. Σ. Βουρδουμπά.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 4

5. Αίτια Ιμπεριαλισμός: η πολιτική επέκτασης
των βιομηχανικά αναπτυγμένων κρατών
σε βάρος άλλων κρατών
• Η ταχύτατα αναπτυσσόμενη Γερμανία προσπαθεί
επιθετικά να καλύψει τις ανάγκες της σε πρώτες
ύλες, καύσιμα και αγορές μέσω της αναδιανομής
του παγκόσμιου πλούτου και των αποικιών.
• Η πολιτική αυτή την έφερε γρήγορα αντιμέτωπη με
τη Βρετανία και τη Γαλλία, τις χώρες που έλεγχαν
τότε τις περισσότερες και πλουσιότερες αποικίες.
1) Ιμπεριαλισμός
2) Εθνικισμός
3) Μιλιταρισμός
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 5
Ο μιλιταρισμός: ο
υπερτονισμός των
στρατιωτικών αξιών και
η πεποίθηση ότι οι
διακρατικές διαφορές
μπορούν να επιλυθούν
μόνο με ένοπλη
σύγκρουση
• Η ανάπτυξη της γερμανικής
πολεμικής βιομηχανίας και η
στρατιωτική ενίσχυση της
Γερμανίας ώθησαν και τις
άλλες ευρωπαϊκές Δυνάμεις
στην κλιμάκωση των
στρατιωτικών εξοπλισμών.
• Παράλληλα, όλο και πιο
πολλές φωνές τόνιζαν τη
σημασία και την αξία του
πολέμου ως μέσου επίλυσης
των διεθνών διαφορών.
Ο εθνικισμός: η απόλυτη και με πάθος
προσήλωση των ατόμων στο έθνος τους, η
οποία φτάνει ως την περιφρόνηση και την
εχθρότητα προς άλλα έθνη·
• Στην Ευρώπη των αρχών του 20ου αιώνα οι πολιτικές
αποφάσεις είχαν πάψει πλέον να αφορούν μόνο τους
ηγέτες, και οι συμπεριφορές των λαών είχαν
βαρύτητα.
• Εκτός από κάποιους φανατικούς, οι λαοί της
Ευρώπης δεν επιθυμούσαν τον πόλεμο. Δεν ήταν και
διατεθειμένοι να καταπνίξουν τα εθνικά τους
αισθήματα για να διατηρηθεί η ειρήνη.

6. Αφορμή του πολέμου
Στις δολοφονείται στο
Σεράγεβο ο Αρχιδούκας Φραγκίσκος
Φερδινάνδος, διάδοχος του
αυστροουγγρικού θρόνου από ένα Σέρβο
εθνικιστή.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
6

7. Αίτια Α’ Παγκοσμίου
πολέμου και Αφορμή
Παρακολουθήστε το video.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 7

8. ΤΑ ΑΝΤΙΠΑΛΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 8

9. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
9

10. Παρατηρήστε το χάρτη του βιβλίου σελίδα 90 και
συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα:
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 10
Οι δύο
συνασπισμοί
Σύμμαχοι πριν
την έναρξη του
πολέμου (1914)
Οι δύο
συνασπισμοί
Κεντρικές
Δυνάμεις ή Τριπλή
Συμμαχία
Εγκάρδια ή Τριπλή
Συνεννόηση
(Entente Cordiale)
Σύμμαχοι πριν την
έναρξη του πολέμου
(1914)
Γερμανία,
Αυστροουγγαρία,
Ιταλία
Βρετανία,
Γαλλία,
Ρωσία

11. ΚΗΡΥΞΗ ΠΟΛΕΜΟΥ
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 11
Η Ρωσία και η
Γαλλία
εκδήλωσαν τη
συμπαράστασή
τους στη Σερβία
Η Γερμανία τάχθηκε
στο πλευρό της
Αυστροουγγαρίας
Στα επόμενα
τέσσερα χρόνια
έγιναν συνολικά
εξήντα κηρύξεις
πολέμων
Η Αυστροουγγαρία
κήρυξε τον πόλεμο
στη Σερβία (Ιούλιος
1914)
Ο Μεγάλος
Πόλεμος ή Α’
Παγκόσμιος
πόλεμος

12. ΤΑ ΚΥΡΙΑ ΜΕΤΩΠΑ
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 12

13. Στα τέλη του 1914 τα μέτωπα
σταθεροποιήθηκαν.
Δυτικό Μέτωπο
• Οι Γερμανοί εισέβαλαν στο
Βέλγιο και κινήθηκαν προς το
Παρίσι, αλλά αποκρούστηκαν
από τον γαλλικό στρατό (μάχη
του Μάρνη).
• Η Βρετανία κήρυξε τον
πόλεμο στη Γερμανία.
• Γερμανοί και Γάλλοι έσκαψαν
σε μια γραμμή εκατοντάδων
χιλιομέτρων (δυτικό μέτωπο)
χαρακώματα, όπου οι
συνθήκες ζωής ήταν τραγικές.
Ανατολικό Μέτωπο
• Η Ρωσία προελαύνει
στην Ανατολική Πρωσία
και ανακόπτεται από
γερμανικές δυνάμεις.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 13

14. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 14

15. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 15

16. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 16

17. Ανακατατάξεις συμμαχιών και νέες συμμαχίες
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 17
Οι δύο
συνασπισμοί
Κεντρικές Δυνάμεις
ή Τριπλή Συμμαχία
Εγκάρδια ή Τριπλή
Συνεννόηση
(Entente Cordiale)
Σύμμαχοι πριν την
έναρξη του πολέμου
(1914)
Γερμανία,
Αυστροουγγαρία
Βρετανία,
Γαλλία,
Ρωσία
Ανακατατάξεις Ιταλία (1915)
Νέοι Σύμμαχοι Οθωμανική
Αυτοκρατορία (1914)
Βουλγαρία (1915)
Σερβία (1914)
Μαυροβούνιο (1914)
Ρουμανία (1916)
Πορτογαλία (1916)
Ελλάδα(1917)
ΗΠΑ (1917)Οι Κεντρικές Δυνάμεις με την
είσοδο στο πλευρό τους της
Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
και της Βουλγαρίας
κυριάρχησαν στα Βαλκάνια

18. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ 1915
• Επιχείρηση κατάληψης των
Στενών των Δαρδανελίων
από τις δυνάμεις της Αντάντ
(Φεβρουάριος 1915).
• Η επιχείρηση αποκρούστηκε από
τον οθωμανικό στρατό.
• Αποβίβαση στρατευμάτων
της Αντάντ στη
Θεσσαλονίκη (Οκτώβριος
1915) (η Ελλάδα παρέμενε
ακόμη ουδέτερη).
• Η Ιταλία εγκατέλειψε τους έως
τότε συμμάχους της, τη
Γερμανία και την
Αυστροουγγαρία και
συμμάχησε με την Αντάντ
• έλαβε υποσχέσεις ότι μετά το
τέλος του πολέμου θα της
παραχωρηθούν εδάφη,
ανάμεσα στα οποία και
τμήμα της Μικράς Ασίας.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 18

19. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ 1915
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 19

20. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ 1916
Τον Φεβρουάριο του 1916 οι Γερμανοί έκαναν μεγάλη επίθεση στο Βερντέν, η
οποία κόστισε χιλιάδες νεκρούς αλλά δεν άλλαξε τα δεδομένα.
Η γαλλοβρετανική επίθεση στο Σομ επανέφερε το δυτικό μέτωπο στην αρχική
θέση του.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 20

21. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 21
ΜΑΧΗ ΣΤΟ ΒΕΡΝΤΕΝ
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ – ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1916
Στα τέλη του 1915 οι πολεμικές επιχειρήσεις στο Δυτικό Μέτωπο είχαν βαλτώσει. Τη
γερμανική προέλαση του 1914 διαδέχθηκε ο πόλεμος των χαρακωμάτων.
Ο αρχηγός του Γερμανικού Επιτελείου, Έριχ φον Φαλκενχάιν, πίστευε ότι μια μαζική
επίθεση του στρατού του θα προκαλούσε μεγάλες απώλειες στους Γάλλους και θα
ανέτρεπε την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή. Διάλεξε το Βερντέν, που ήταν
απομονωμένο από τα τρία σημεία του ορίζοντα, με μικρές δυνατότητες υποχώρησης και
μόνο μία οδό ανεφοδιασμού για τους Γάλλους. Επιπλέον, σε μια ενδεχόμενη νίκη του, ο
δρόμος για το Παρίσι θα ήταν ανοικτός.
Η επιχείρηση σχεδιάστηκε με μεγάλη μυστικότητα, αλλά διέρρευσε στους Γάλλους,
λίγες μέρες πριν από την έναρξή της, που καθυστέρησε εξαιτίας του κακού καιρού. Έτσι,
οι Γάλλοι πρόφτασαν να ενισχύσουν τις δυνάμεις τους στο Βερντέν με δύο μεραρχίες και
ανέβασαν τις δυνάμεις τους στους 30.000 άνδρες.

22. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 22
Η επίθεση των Γερμανών άρχισε στις 7 το πρωί της 21ης Φεβρουαρίου 1916 με
σφοδρό κανονιοβολισμό των γαλλικών θέσεων. Υπολογίστηκε ότι μέχρι το απόγευμα
ρίχτηκαν πάνω από ένα εκατομμύριο βόμβες.
Ακολούθησε επίθεση από τρία σώματα στρατού, συνολικής δυνάμεως 150.000
ανδρών. Οι Γερμανοί χρησιμοποίησαν για πρώτη φορά φλογοβόλα όπλα για να
«καθαρίσουν» τα γαλλικά χαρακώματα, αλλά και χημικά αέρια. Δύο μέρες αργότερα
είχαν προελάσει 7 χιλιόμετρα μέσα στις εχθρικές γραμμές, ενώ στις 25 Φεβρουαρίου
κατέλαβαν το Φορ Ντουαμόν, ένα σπουδαίο κρίκο στην οχυρωματική αλυσίδα του
Βερντέν.
Η κατάσταση έγινε απελπιστική για τους Γάλλους. Τους έσωσαν, όμως, οι
ενισχύσεις υπό τον στρατηγό Πετέν, που κατόρθωσε να σταθεροποιήσει το μέτωπο. Οι
έντονες χιονοπτώσεις και η αριθμητική ισορροπία οδήγησαν τη μάχη σε στασιμότητα
και τέλμα, γνώριμο στοιχείο των επιχειρήσεων στο Δυτικό Μέτωπο.

23. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 23
Οι γερμανικές δυνάμεις αποδυναμώθηκαν, όταν οι Αγγλογάλλοι άνοιξαν νέο μέτωπο
βόρεια στη Σομ και το φθινόπωρο ήταν εξουθενωμένες από τις μεγάλες απώλειες. Τη
μεγάλη ευκαιρία εκμεταλλεύτηκε ο Νιβέλ και στις 21 Οκτωβρίου εκδήλωσε την
αντεπίθεσή του. Μέχρι τις 18 Δεκεμβρίου 1916 οι Γερμανοί είχαν απωθηθεί στις θέσεις
που κατείχαν στις 21 Φεβρουαρίου, όταν ξεκίνησαν τη μάχη
Το Βερντέν έγινε σύμβολο της γαλλικής αποφασιστικότητας με τρομακτικό κόστος σε
ανθρώπινες ζωές.
Οι Γάλλοι στην «Κιμαδομηχανή του Βερντέν» έχασαν 378.000 άνδρες (163.000 νεκροί
και 215.000 τραυματίες) και οι Γερμανοί 330.000 (143.000 νεκροί και 187.000
τραυματίες).
Η αντοχή και η αποτελεσματικότητα των οχυρώσεων στο Βερντέν οδήγησε τους Γάλλους
στην κατασκευή της περίφημης Γραμμής Μαζινό, η οποία αποδείχθηκε εντελώς
ανεπαρκής για τις συνθήκες του Β' Παγκοσμίου Πόλεμου.
https://www.sansimera.gr/articles/365

24. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 24
ΜΑΧΗ ΣΤΟ ΣΟΜ
Η πιο αιματηρή μάχη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και στην ιστορία της ανθρωπότητας, μαζί με
αυτή του Βέρντεν, ήταν η Μάχη του Σομ που διεξήχθη το 1916 με περισσότερα από ένα
εκατομμύριο θύματα μέσα σε τέσσερις μήνες.
Ένας από τους στόχους της μάχης ήταν οι Βρετανοί να αποσπάσουν τις γερμανικές δυνάμεις
από τη μάχη του Βερντέν. Τα σχέδια για την κοινή επίθεση είχαν μόλις αρχίσει να παίρνουν μορφή,
όταν στις 21 Φεβρουαρίου 1916 εκδηλώθηκε η επίθεση των Γερμανών στο Βερντέν. Οι Γάλλοι που
αναγκάστηκαν να υπερασπιστούν το Βερντέν δεν μπόρεσαν να συμμετάσχουν στη μάχη του Σομ.
Έτσι το βάρος της μάχης έπεσε στους Βρετανούς. Στο τέλος της αναμέτρησης, οι απώλειες στο
Σομ ήταν μεγαλύτερες εκείνων του Βερντέν. Την πρώτη ημέρα της μάχης, την 1η Ιουλίου,
τουλάχιστον 20.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Επρόκειτο για την πιο αιματηρή μάχη που
έδωσαν οι Βρετανοί. Όπως και στο Βέρντεν, της μάχης ακολούθησε σφυροκόπημα του πυροβολικού.
Ένα συνεχές σφυροκόπημα για πέντε ημέρες και νύχτες όπου έπεσαν τουλάχιστον 1,7 εκατομμύρια
βλήματα. Έπειτα άρχισαν οι μάχες.

25. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 25
Το βασικό χαρακτηριστικό των μαχών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν οι μάχες
των χαρακωμάτων επρόκειτο για μια προστατευτική μέθοδο εξαιτίας της ευρείας
χρήσης των πολυβόλων και του πυροβολικού.
Στη Μάχη του Σομ τα πυροβόλα θέριζαν κυριολεκτικά όπως προκύπτει από τις
συγκλονιστικές μαρτυρίες των στρατιωτών που πολέμησαν. H τεχνολογική υπεροχή της
γερμανικής οπλοβιομηχανίας στον τομέα των πολυβόλων, με τα Maschinengewehr 08
(400 βολές/λεπτό και μέγιστο βεληνεκές 3.900 μέτρα) και Bergmann MP18, έδωσε το
αμυντικό πλεονέκτημα. Eπίσης, χρησιμοποιήθηκαν χημικές βόμβες με δηλητηριώδη
αέρια. Επίσης για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκαν άρματα μάχης από τους Βρετανούς.
Οι βομβαρδισμοί, η βροχή, η λάσπη είχαν δημιουργήσει ένα περιβάλλον εφιαλτικό,
μια κόλαση. Οι στρατιώτες στην προσπάθειά τους να σκαρφαλώσουν σε υψώματα για
να βγουν από τα χαρακώματα και τους κρατήρες που άνοιγαν οι οβίδες διαμελίζονταν
από τις σφαίρες των πυροβόλων. Αιμόφυρτοι, αποπροσανατολισμένοι έπρεπε μόνο να
προχωρούν μπροστά. Όποιος οπισθοχωρούσε εκτελείτο από τους αξιωματικούς επί
τόπου.

26. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 26
Οι στρατιώτες έπρεπε συνεχώς να σκαρφαλώνουν σε μικρά υψώματα και να
ξεπερνούν τους κρατήρες και τα χαρακώματα. Στην προσπάθειά τους να
αναρριχηθούν, έπεφταν πάνω στα γερμανικά πολυβόλα που τους θέριζαν από παντού.
Οι Bρετανοί περιέγραψαν αργότερα ανατριχιαστικές σκηνές, όπου αιμόφυρτοι και
εντελώς αποπροσανατολισμένοι, έπεφταν πάνω στα πτώματα για να καλυφθούν. Στις
13 Νοεμβρίου 1916 οι Βρετανοί είχαν καταλάβει τις πόλεις Beaumont, Hamel και
Beaucourt, ενώ πέντε ημέρες αργότερα Γάλλοι και Βρετανοί αποφάσισαν να
τερματίσουν την επίθεση. Έως σήμερα παραμένει αμφίβολο κατά πόσον η επίθεση
στον ποταμό Σομ ήταν επιτυχής. Το Δυτικό Μέτωπο δεν κατέρρευσε. Το συμμαχικό
μέτωπο μέσα σε τέσσερις μήνες είχε προωθηθεί περίπου 9,7 χιλιόμετρα σε ένα
μέτωπο 25 χιλιομέτρων με κόστος σε ανθρώπινες ζωές 419.000 Βρετανούς και
202.567 Γάλλους, ενώ από την πλευρά των Γερμανών οι απώλειες έφτασαν τους
465.181.
http://www.mixanitouxronou.gr/

27. Στιγμές από το μέτωπο
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
27
Συγκλονιστικές είναι οι μαρτυρίες στρατιωτών τις οποίες έχει συμπεριλάβει στο
βιβλίου του Richard Van Emden και αναδημοσιεύει η Daily Mail.
o Γράφει στο ημερολόγιό του ένας στρατιώτης «Ακούγαμε τις σφαίρες να
σφυρίζουν δίπλα μας. Ο υπολοχαγός Hirst ήταν κοντά μου σχεδόν τον
άγγιζα, ήταν νιόπαντρος και ωραίος τύπος όμως την πρώτη ημέρα της μάχης
αποκεφαλίστηκε από τις σφαίρες των Γερμανών».
o Ένας άλλος, ο στρατιώτης Lindley γράφει: «Ήμουν στο πρώτο κύμα της
επίθεσης, δεν υπήρχαν επευφημίες απλά τρέχαμε μπροστά, δεν είχαμε ιδέα,
δεν μπορούσαμε να σκεφτούμε, ο θόρυβος μας είχε αποπροσανατολίσει, όλοι
μας ήμασταν σε μια σύγχυση…προχωρούσαμε όπως μπορούσαμε και όποιος
τολμούσε να γυρίσει πίσω τον εκτελούσαν επιτόπου».

28. Στιγμές από το μέτωπο
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
28
Συγκλονιστικές είναι οι μαρτυρίες στρατιωτών τις οποίες έχει συμπεριλάβει στο
βιβλίου του Richard Van Emden και αναδημοσιεύει η Daily Mail.
o «Καθώς ήμουν πεσμένος στο έδαφος εκεί στο πουθενά ένας αξιωματικός με
το πιστόλι στο χέρι μας φώναξε «ελάτε, ελάτε, πάμε», δεν πρόλαβε να κάνει
δύο βήματα πριν απογειωθεί στον αέρα τον είχαν γαζώσει τα γερμανικά
πυροβόλα».
o «Οι σφαίρες ήταν σαν ένα σμήνος από μέλισσες, σχεδόν τις ένιωθες,
διαπερνούσαν τα ρούχα… άλλες φορές βλέπαμε χέρια ή πόδια στον αέρα».
o Ένας άλλος περιγράφει πως ήταν η ζωή στα χαρακώματα: « Τα γαλλικά
χαρακώματα δεν ήταν τόσο καλά, κατέρρεαν και πλημμύριζαν και όταν
έκανε κρύο πάγωναν».
o «Τα χαρακώματα ήταν γεμάτα με αρουραίους, καφέ αρουραίοι με άσπρες
κοιλιές σαν νεαρές γάτες, καλοθρεμένοι, αδίστακτοι και βίαιοι».

29. Στιγμές από το μέτωπο
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
29
Συγκλονιστικές είναι οι μαρτυρίες στρατιωτών τις οποίες έχει συμπεριλάβει στο
βιβλίου του Richard Van Emden και αναδημοσιεύει η Daily Mail.
o «Προσπάθησα να χτυπήσω τον ελεύθερο σκοπευτή και σήκωσα το κεφάλι
μου τότε άκουσα ένα ηχηρό κρακ το κράνος μου εκτοξεύθηκε από το κεφάλι
μου και ένιωσα ένα πόνο στο λαιμό. Έπεσα και έμεινα για ώρες στο έδαφος
με ένα απίστευτο βουητό μέσα στα αυτιά μου δεν ήξερα εάν είχα χάσει το
μισό μου κρανίο…».
o «Ήμουν μέσα σε ένα κρατήρα για μέρες τα πτώματα είχαν αρχίσει να
μαυρίζουν…».
o «Πιάσαμε κάποιους Γερμανούς αιχμαλώτους ένας νεαρός στρατιώτης με τα
χέρια ψηλά φώναζε “έλεος, έλεος” τον πυροβόλησαν αμέσως και έπεσε σαν
άδειο σακί».
Πηγή: http://www.mixanitouxronou.gr/

30. Η ΚΑΜΠΗ ΤΟΥ 1917
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 30

31. ΓΑΛΛΙΑ
• Αναπτύχθηκε ένα ισχυρό
αντιπολεμικό κίνημα με
σοσιαλιστική ιδεολογία,
• Εκδηλώθηκαν ανταρσίες
στο μέτωπο που
καταπνίγηκαν με εκτελέσεις
δεκάδων Γάλλων
στρατιωτών.
ΡΩΣΙΑ
• Φεβρουάριος 1917 - επανάσταση
που ανέτρεψε τον τσάρο.
• Η φιλελεύθερη ρώσικη κυβέρνηση
θέλησε να συνεχίσει τον πόλεμο.
• Νέα σοσιαλιστική επανάσταση τον
Οκτώβριο του 1917 ανατροπή της
κυβέρνησης
• Η σοσιαλιστική Ρωσία σύναψε
αμέσως συνθήκη ειρήνης με τη
Γερμανία (συνθήκη του Μπρεστ-
Λιτόφσκ, 3 Μαρτίου 1918) και
αποσύρθηκε από τον πόλεμο.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 31
Το 1917 άρχισαν να
αποκαλύπτονται οι
κοινωνικές διεργασίες
που είχε πυροδοτήσει ο
πόλεμος.
Σοσιαλιστική
ιδεολογία

32. ΓΕΡΜΑΝΙΑ
• Φθινόπωρο 1918 -
Ξέσπασε σοσιαλιστική
επανάσταση που
ανέτρεψε τον κάιζερ
(αυτοκράτορας) Γουλιέλμο
Β‘
• Ανέρχεται στην εξουσία το
Σοσιαλδημοκρατικό
Κόμμα.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 32
Το 1917 άρχισαν να
αποκαλύπτονται οι
κοινωνικές
διεργασίες που είχε
πυροδοτήσει ο
πόλεμος.
Σοσιαλιστική
ιδεολογία

33. ΗΠΑ
• Συμμάχησαν με την
Αντάντ (Απρίλιος
1917)
• Προσφέρουν
1.000.000 περίπου
στρατιώτες και τα
άφθονα υλικά μέσα
• Επηρέασαν καταλυτικά
την έκβαση του
πολέμου
ΕΛΛΑΔΑ
• Τον Ιούνιο του 1917
εισήλθε στον πόλεμο και
η Ελλάδα ως σύμμαχος
της Αντάντ, μετά από
βαθιά εσωτερική κρίση
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 33

34. Προς το τέλος του πολέμου
Το φθινόπωρο του 1918, οι Κεντρικές
Δυνάμεις και οι σύμμαχοί τους άρχισαν να
συνθηκολογούν.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 34

35. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ Α’ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ
ΠΟΛΕΜΟΥ
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 35

36. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 36
Παρατηρήστε τα
διπλανά
διαγράμματα και τις
παρακάτω εικόνες.
Αντάντ
Κεντρικές Δυνάμεις
περίπου
8.000.000
νεκροί

37. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 37
Η πόλη Υπρ του Βελγίου
Τραυματίες
Η πόλη Βερντέν (1916)
Στρατιώτες τυφλωμένοι από αέρια

38. ΑΠΩΛΕΙΕΣ
• περίπου 8.000.000 νεκροί
• 20.000.000 τραυματίες
• τεράστιες υλικές καταστροφές
Η Ευρώπη έβγαινε από αυτόν
αλλαγμένη, εξαντλημένη και με την
παγκόσμια πρωτοκαθεδρία της
κλονισμένη.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 38