El documento describe la conquista de Durango, México por el explorador español Francisco de Ibarra en 1554. Reunió un grupo de 140 hombres y partió de Zacatecas en septiembre. Cruzaron un gran río y llegaron a varios pueblos indígenas, bautizando a los habitantes. El 29 de septiembre llegaron a un valle fértil con bosques y animales, donde fundaron la ciudad de Durango.
Natur eta nekazal paisaiak, nekazal paisaiaren elementuak eta iruzkina egiteko urratsak, nekazaritza tradizionalaren eta garatuaren ezaugarriak, nekazal paisaiak, nekazaritzaren arazoak eta konponbideak, nekazaritza ekologikoa.
El documento describe la conquista de Durango, México por el explorador español Francisco de Ibarra en 1554. Reunió un grupo de 140 hombres y partió de Zacatecas en septiembre. Cruzaron un gran río y llegaron a varios pueblos indígenas, bautizando a los habitantes. El 29 de septiembre llegaron a un valle fértil con bosques y animales, donde fundaron la ciudad de Durango.
Natur eta nekazal paisaiak, nekazal paisaiaren elementuak eta iruzkina egiteko urratsak, nekazaritza tradizionalaren eta garatuaren ezaugarriak, nekazal paisaiak, nekazaritzaren arazoak eta konponbideak, nekazaritza ekologikoa.
Aurten, 2007 eta 2008an, Arrasate institutuan 4DBH-Bko ikasleek egindako lana da. Zehazki, Gizarte arazoetako taldeak eginikoa: Ane Jimenez, Andrea Paredes, Jon Ander Arrizabalaga eta Ander Torrecillak landu dute blog bat (http://gizarte4b.blogspot.com) eta power poit hau. Falta da amaitzea movie maker bat "Magallanes eta Elkano" lanarekin.
Aurten, 2007 eta 2008an, Arrasate institutuan 4DBH-Ako ikasleek egindako lana da. Zehazki, Ekonomia arazoetako taldeak eginikoa: Maria Amasene, Iker Agirre, Iker Arriolabengoa eta Natalia Diazek landu dute blog bat (http://gizarteblog.blogspot.com) eta power poit hau. Falta da amaitzea movie maker bat "Indiarren suntsipen demografikoa" lanarekin.
El documento describe la historia de Al-Andalus desde su conquista por los musulmanes en el siglo VIII hasta su caída en 1492. Resalta que Al-Andalus fue dividido en reinos taifas en el siglo XI y que solo quedó el reino nazarí de Granada, el cual fue conquistado por los Reyes Católicos en 1492. También describe aspectos de la sociedad, economía, arquitectura y legado cultural de Al-Andalus.
Los reinos cristianos peninsulares ( Gaztelaniaz)IES F.J.Z. BHI
El documento resume la formación y desarrollo de los reinos cristianos en la Península Ibérica entre los siglos VII y XV. Explica cómo surgieron reinos como Asturias, Navarra, Aragón y Castilla en el norte peninsular tras la conquista musulmana. Describe la expansión de estos reinos cristianos y la formación de las Coronas de Castilla y Aragón, así como aspectos culturales como el Camino de Santiago.
El resurgir de las ciudades (hirien susperraldia)IES F.J.Z. BHI
El documento resume los principales cambios sociales, económicos y políticos que ocurrieron en Europa entre los siglos XII y XIV, incluyendo el crecimiento de la población, el desarrollo de la agricultura y el comercio, el renacimiento de las ciudades, el surgimiento de las monarquías centralizadas y el fortalecimiento de las instituciones políticas como los parlamentos.
2. m inicio de la edad media - el islam- rg - 10-11IES F.J.Z. BHI
El documento resume la historia del surgimiento y extensión del Islam. Comenzó en la península arábiga en el siglo VII con Mahoma como profeta. La Hégira en el año 622 marcó la huida de Mahoma de La Meca a Medina y es el punto de partida del calendario musulmán. El Islam se extendió rápidamente por conquista militar llegando hasta la península ibérica y el norte de África.
C:\Fakepath\2 1 Inicio De La Edad Media Itzulpena 10 11IES F.J.Z. BHI
El documento resume la llegada de los pueblos germanos a Europa occidental tras la caída del Imperio Romano de Occidente en el siglo V. Los germanos se establecieron en varios reinos y su estilo de vida se basaba principalmente en la agricultura y la ganadería. También se describe brevemente el Imperio Bizantino y la expansión del Islam en el Mediterráneo y Oriente Medio durante la Edad Media.
2. Gaiaren mapa AURKIKUNTZEN GARAIA Aurkikuntza geografikoak Garai Modernoaren hasieran Amerika europearrak iritsi zirenean EUROPEARREK XV. MENDEAN EZAGUTZEN ZUTEN LURRALDEA AURKIKUNTZEN KAUSAK ESPLORAZIO NAGUSIAK AURKIKUNTZEN ONDORIOAK EGOERA OROKORRAK MAIAK INKAK AZTEKAK
3.
4.
5.
6.
7. Horregatik beharrezkoa egiten zen itsas-bide berriak bilatzea. Aurkikuntzen kausak – Zetaren bideak moztu egiten dira ... eta ekialdearekin (Asia) zeuden merkataritza bide tradizionalak moztu egin zituzten.
8.
9.
10.
11.
12. Testua: bizitza karabela baten gainean Bizitza karabela gainean Itsasontziek langileak behar dituzte eguneko 24 ordutan; horregatik, lau orduko txandak osatzen ziren eta zintzotasun osoz bete behar izaten ziren. Goiz eko lehen lana gauean itsasontzi ra sartutako ura txikatzea (ura itsasontzitik kanporatzea) zen. Ondoren, sokak, belak eta bestelako aparailuak konpondu; belak jaso, ontzigaina garbitu edo sareak konpondu. Askotan, marinelek abestitxoak abesten zituzten . Eguerdian, egune ko bazkari bero bakarra hartzeko etena egiten zuten. Gizon bakoitzak bere arrantxoa (janari neurria) egurrezko plater batean hartzen zuen. Hala ere, tripulazioko pertsona garrantzitsuenek banatuta jaten zuten eta euren jantokia eduki ohi zuten. Arratsaldeetan, giroa lasaiagoa zen eta astialdirako jarduerak egiten zituzten, abestu, musika-tresnaren bat jo edo esperientzia handieneko marinelen historiak eta abenturak entzun besteak beste. Batzuetan, bertan zihoazen animalien lasterketak eta borrokak antolatu ohi ziren edo arrantza lehiaketak egin ohi zituzten.
19. Testua: Esperantza Onaren lurmuturra Esperantza Onaren lurmuturra Afrikako kostako leku zehatzetan kontaketak egiteko harrizko estelak jartzeaz gain, ezagutzen zituzten lurmuturrei eta itsasarteei izena jartzen zieten. […] ... irten eta lurmutur handia ikusi zuten, hainbeste mendetan ezkutatuta, lurrez beteriko beste mundu bat erakusten zuena, eta honi Bartolomé Dias-ek eta bere burkideek Ekaiztsu deitu zioten, zeharkatzean jasan zituzten ekaitz eta arriskuengatik. Baina Don Juan erregeak, erresumara itzuli zirenean izen ederragoa eman zion, eta Esperantza Onaren lurmuturra deitu zion, hainbeste urtetan desiratutako Indiaren aurkikuntza iragartzen zuelako. J. DE BARROS, Portugaldarrek mendebaldeko itsasoak eta lurrak aurkitzean eta konkistatzean egin zituztenei buruz, 1552-1563
24. Testua: 1492ko urriaren 12a 1492ko urriaren 12a Almirantea ontzi armatuan lurreratu zen eta Martin Alonso Pinzon eta Vicente Yanez, bere anaia, Niña ren kapitaina [...]. Lurrean zeudela zuhaitz oso berdeak ikusi zituzten, ur asko eta mota ezberdineko fruituak. Almiranteak lur hartu zuten beste kapitanei eta gizonei deitu zien eta Errege-erreginari berak lur hura hartu zuela azal zezaten eskatu zien. FRAY BARTOLOME DE LAS CASAS Kolonen itsasontzi gaineko egunerokoaren laburpena. Egokitua
25. Kolon Ameriketara iritsi zen: XIX. mendeko margolari batek egindako irudi idealizatua Guanahami irla, San Salvador izenarekin bataiatua Indigenak, Kolonen arabera “kanarioen kolorekoak, ez zuriak, ez eta beltzak ere” Pinzon anaiak, karabelen kapitainak, espedizioko banderak dituztela: gurutze berdea fondo zuriaren gainean . Kristobal Kolon errege banderarekin .
35. Juan Sebastian Elkano (1486/87 – 1526), euskal esploratzailea izan zen, Getarian jaioa. Munduari bira osoa eman zion lehenbiziko espedizioan parte hartu eta azkenengo partea berak gidatu zuen. Magallaes esploratzaile portugaldarrak prestatutako espedizioan parte hartu zuen 23 urterekin. Molukak irletara mendebaldetik heltzea zuten helburu. Munduari lehen itzulia
36.
37.
38.
39.
40. Testua: Magallanesek eta Elkanok munduari emandako bira 1520ko apirilaren 20a [...] Gutxien espero genuen egunean altuera ikaragarria zuen gizon bat agertu zen. Hondartza ia hutsik zegoen aldi berean abesten eta dantzatzen eta burutik behera harea botatzen [...]. Hain zen altua gizona non buruarekin ozta-ozta iristen gintzaizkion gerrira. Ondo osatua zegoen, aurpegi zabala zuen eta gorriz margotua zegoen, begiak horiz inguratuta zeuzkan, eta bihotz itxura zuten bi orbain zituen masailetan [...]. Bere jantzia, edo hobe esan, bere kapa, herrialdean ugari zen animalia larru josiekin egina zegoen. Animalia horrek mandeme burua eta belarriak zituen, gamelu gorputza, orein hankak eta zaldi buztana, eta baita haren irrintzia ere. Gizon horrek larru berdinarekin egindako oinetako antzekoak zituen. Ezkerreko eskuan arku motz eta trinkoa zuen [...] eta beste eskuan, kanaberazko geziak, motzak, eta haiek alde batean lumak zituzten. ANTONIO PIGAFETTA, Munduari emandako lehen bira. Egokitua
48. Maiak - Bonampaken horma-irudia Gatibu sakrifikatu baten gorpua Arerio garaituak torturatu dituzte eta sakrifikatzeko zain daude. Gerlari handiak gatibuak aurkezten. Chan Muan nagusia lantzari eusten Eliteko gerlariak burukoekin eta jaguarren larruekin Bonampaken gorteko ordezkariak sakrifizio erritualean
51. Inkak - Quipuak Quipuak kolore eta korapilo ezberdinak zituzten sistemak ziren. Inka inperioko funtzionarioek datuak jasotzen zituzten, jaiotze eta heriotze kopurua, armak eta abere kopurua besteak beste... Funtzionario bakoitzak quipu asko zaindu behar izaten zituen eta ontzitan gordeta izaten zituzten.
52. Aztekak - Tenochtitlan espainiarrak iritsi aurretik Tenochtitlaneko azokako eszena baten berreraiketa
54. Testua: Tenochtitlanen sorrera Tenochtitlanen sorrera (1325) Aztekak Aztlan izeneko toki mitiko batetik zetozen, koartza lekua esan nahi duen tokitik. Aztlanen kokapen nagusia ezezaguna da, Mexiko bailararen iparraldean zegoela baino ez dakigu. Egun batean, bertako jainko nagusiak, Huitzilopochtik (gudaren jainkoa), apaizekin hitz egin zuen eta hegoalderantz joan behar zutela esan zien, bertan hiri berri bat sortuko zuten eta. Hiri hartan indartsu egingo ziren eta bertatik lau aldeetarantz zabalduko ziren. Huitzilopochtlik Aztekei zin egin zien bidaian lagunduko ziela aukeratutako lekuraino hiri berri bat sor zezaten. Jainkoaren arabera, ondoko ezaugarriak izan behar zituen aukeratutako lekuak: harri bat aurkitu behar zuten, harriaren gainean indipikondo bat hazi behar zen eta indipikondoaren gainean sugea jaten ari zen arranoa ikusi behar zuten. Aztekak erromesaldian abiatu ziren, zenbait belaunaldi iraun zituen erromesaldiak. Mexikoko bailarara iritsi aurretik hainbat tokitan kokatu ziren baina guztietatik bota zituzten. Texcoco lakura iritsi zirenean, irla batean Huitzilopochtlik esandakoaren arrastoak topatu zituzten. Lur sakratu hari Tenochtitlán izena eman zioten eta harien jainkoa gurtzeko lehen tenplua sortu zuten. Testu egokitua