HR2020 - Van ego naar eco-systeem in de zorg - Erik Heineman

1. Van EGO naar
ECO-systeem in de Zorg
Start bijeenkomst
Durf samen te Excelleren HR2020
Erik Heineman
26 november 2013

2. Van EGO naar
ECO-systeem in de Zorg
• Het paradigma van de zorg:
ego of eco-systeem?
• Kenmerken van een Complex Adaptive
System (CAS/eco-systeem)
• Veranderen: meer van hetzelfde òf
wisselen van context
• Het belang van wederkerigheid
• Het oefenen van wederkerigheid

3. Van EGO naar
ECO-systeem in de Zorg
• Het paradigma van de zorg:
ego of eco-systeem?
• Kenmerken van een Complex Adaptive
System (CAS/eco-systeem)
• Veranderen: meer van hetzelfde òf
wisselen van context
• Het belang van wederkerigheid
• Het oefenen van wederkerigheid

4. Het paradigma van de zorg:
EGO-systeem of ECO-systeem?
‘Hoe weten de waterdruppels dat ze samen een
rivier zijn?’
Erik Heineman
2 maart 2010

5. ECO - SYSTEEM
1. Individuele groei
2. Diversiteit
3. Onderlinge
afhankelijkheid
4. Beweging

6. Gezondheidszorg instelling
=
LIVING SYSTEM/
ECO - SYSTEEM

7. Diversiteit, Onderlinge
afhankelijkheid, Beweging!!!

8. Van EGO naar
ECO-systeem in de Zorg
• Het paradigma van de zorg:
ego of eco-systeem?
• Kenmerken van een Complex Adaptive
System (CAS/eco-systeem)
• Veranderen: meer van hetzelfde òf
wisselen van context
• Het belang van wederkerigheid
• Het oefenen van wederkerigheid

9. Complex Adaptive System (CAS)
 ‘A system that emerges over time into a
coherent form, and adapts and organizes itself
without any singular entity deliberately
managing or controlling it’ (Holland 1995).
 Ecosysteem/Zorgorganisatie.
 Diversiteit, onderlinge afhankelijkheid,
individuele groei, beweging (altijd beweging).
 Complexiteit en onzekerheid
 Niet-lineaire verandering
 ‘The edge of chaos’

10. Tayloristische visie op management
 Een bedrijf is een fijn afgesteld uurwerk.
 ‘one best way’: voor elke taak is er één en slechts één
juiste manier om te optimaliseren – voor iedereen.
 In een productieomgeving met gestandaardiseerde
producten leidt dit tot grote efficiëntie en kwaliteit van
producten.
 In een omgeving waar geen sprake is van
gestandaardiseerde producten (complexe organisaties),
maar met vragen van klanten naar creatieve antwoorden
op vragen, is er geen ‘one best way’ en dus voldoet deze
visie op management niet.

11. Kenmerken Leiderschap
Complex adaptief
systeem
 Bouwen van relaties
 Flexibele verbanden
 Complex maken
 Diversifiëren
 Zingeving
 Leren
 Improviseren
 Denken over de
toekomst
Professionele
bureaucratie
 Rollen definiëren
 Strikte relaties
 Simplificeren
 Socialiseren
 Besluitvorming
 Kennen
 Controleren
 Plannen voor de
toekomst

13. Van EGO naar
ECO-systeem in de Zorg
• Het paradigma van de zorg:
ego of eco-systeem?
• Kenmerken van een Complex Adaptive
System (CAS/eco-systeem)
• Veranderen: meer van hetzelfde òf
wisselen van context
• Het belang van wederkerigheid
• Het oefenen van wederkerigheid

14. Boven en onderstromen:
‘zwakke’ signalen zijn een voorbode van een nieuwe toekomst voor de
organisatie op een hoger niveau van complexiteit
Dominant denken
‘sterk signaal’
I
II
Organisatie ontwikkeling:
dromen ‘zwak signaal’
complexiteit
‘de ontwikkellijn’ in de tijd
I = veranderen
binnen de bestaande
context
II = veranderen
door wisselen van
context

15. Van EGO naar
ECO-systeem in de Zorg
• Het paradigma van de zorg:
ego of eco-systeem?
• Kenmerken van een Complex Adaptive
System (CAS/eco-systeem)
• Veranderen: meer van hetzelfde òf
wisselen van context
• Het belang van wederkerigheid
• Het oefenen van wederkerigheid

16. Het probleem:
‘Health care organisations
are tribal societies’
Pieter J. Degeling

17. Wederkerigheid
‘het behandelen van een ander
op dezelfde voet als men door
hem behandeld wordt’
LerVaen Dnale – Gdrooet Woloerdennboe kw Der Naedenrlantds e dTaalan
kan je vermenigvuldigen

18. Mind set:
kennis, vaardigheden en gedrag?
• ‘Humility’: ‘a commitment to self-reflection,
self-critique, lifelong
learning, and reflective practice’
• ‘Discipline’
• ‘Teamwork’
Ajul Gawande, Amsterdam in lezing DSCA april 2011

19. Mind set:
kennis, vaardigheden en gedrag?
• ‘Humility’: ‘a commitment to self-reflection,
self-critique, lifelong
learning, and reflective practice’
• ‘Discipline’
• ‘Teamwork’
Ajul Gawande, Amsterdam in lezing DSCA april 2011

20. Van EGO naar
ECO-systeem in de Zorg
• Het paradigma van de zorg:
ego of eco-systeem?
• Kenmerken van een Complex Adaptive
System (CAS/eco-systeem)
• Veranderen: meer van hetzelfde òf
wisselen van context
• Het belang van wederkerigheid
• Het oefenen van wederkerigheid

21. ‘Harkjes’ denken
(stabiele en rigide
structuren)
‘Amoebe’ denken
(levende systemen)
• Proces denken
• Houvast in beweging:
‘co- leiderschap en co-creatie’
• Wie het weet mag het zeggen
(leidende coalitie)
• Structuur denken
• Houvast in regels: ‘command
and control’
• Wie de baas is mag het zeggen

22. Leidende
coalitie
Leidende Coalities als Netwerken in
het ‘Harkje’

23. Proces: door de bocht
gaan
TOEKOMST
NU
Kijken
Afstand nemen
Loslaten
Bron: www.presence.net
Implementeren
Prototypes
ontwikkelen en
uitproberen
Ideeën
materialiseren
Ideeën komen

24. An invitation for transformation
when we’re creating new dots through prototype initiatives, the next curve will emerge

25. Dank U!