Arnhem ambieert een nieuw leisureplein op Olympus. De gemeente Arnhem is op zoek naar ondernemers en ontwikkelende beleggers met plannen voor één of meerdere (grootschalige) commerciële vormen van recreatie. Ook de bestaande Rijnhal is te koop.

1. Koers gebiedsvisie centrum -Zuid
vastgesteld door de gemeenteraad van arnhem op 31 mei 2011
1

2. co-
lo-
fon
2

3. inhoudsopgave
1. INLEIDING
2. HOOFDUITGANGSPUNTEN
3. TERUGBLIK: GEBIEDSVISIE 2010
4. KOERS 2011
BIJLAGE:
RUIMTELIJKE AANBEVELINGEN
3

4. Voortraject: model 4 Kwadranten; vastgesteld door de Raad (26-05-2008) als uit te werken model
4

5. 1. INLEIDING de voorgestelde koers is voorzichtiger met beter
faseerbaar programma en minder dure elementen.
aanleiding, doel en leeswijzer met een groeimodel wordt de voorgestelde koers
in dit document wordt een nieuwe koers beschre- toegelicht.
ven voor de ontwikkeling van het gebied centrum
Zuid. bij het opstellen van de koers is gebruik dit document start met een beschrjiving van de
gemaakt van de in januari 2010 afgeronde ge- hoofduitgangspunten. de gebiedsvisie uit 2010
biedsvisie centrum Zuid. de raad had opdracht wordt vervolgens inhoudelijk toegelicht, waarna
gegeven voor het opstellen van deze gebiedsvisie. met een groeimodel een aangepaste koers wordt
bij het gereedkomen van de visie bleek al snel dat voorgesteld. in de bijlage worden ruimtelijke aan-
de visie ingehaald was door de tijd. om meerdere bevelingen voor de nadere uitwerking benoemd.
redenen is de gebiedsvisie niet meer toereikend:
a) de veranderde marktsituatie,
b) ontbreken serieuze belangstelling vanuit de
markt voor een ‘intensieve brug’ met bebouwing,
c) het niet kunnen koppelen van hov aan de brug
en
d) de beperking vanuit externe veiligheid om ver-
blijfsfunkties te maken op de brug.
uit de gebiedsvisie van 2010 zijn onderdelen benut
die nog wel actueel zijn en deze zijn gebruikt om
een nieuwe koers te bepalen.
5

6. Kapstok tbv thematisering denkbaar programma in relatie tot Gebiedskenmerken
6

7. 2. HOOFDUITGANGSPUNTEN
groencompensatie (i.v.m. reconstructie nijmeeg- nieuw programma wordt aanzienlijk bepaald door het
in eerdere verkenningen en analyses van het seweg); verkeersvraagstuk, waaronder kosten en ruimtevraag
gebied centrum Zuid zijn verschillende beleidsuit- van de bijbehorende parkeeroplossing, mogelijkhe-
gangspunten vastgesteld. hieronder de urgenties - stedenbouwkundige opzet waarin faseerbare den voor dubbelgebruik parkeren ed;
die op dit moment het meest actueel zijn en samen ontwikkeling mogelijk is en flexibiliteit bij nieuwe
met algemeen beleid als uitgangspunt dienen voor bebouwing (herprogrammeren en/of uitbreiding/ - optimaliseren gebruik parkeervoorzieningen kwa-
de ontwikkeling van het gebied. inkrimping). dranten
ruimtelijk & planologisch programmatisch - het parkeerregime moet voorzien in een regime pas-
send bij het gebruik en de functie van de gebouwen;
- scheppen van ‘een hart’ in arnhem-Zuid door - benutten van de huidige ruimte in de markt voor
verdere ontwikkeling van de kwadranten en door detailhandel en leisure. onderzoeken kansen - bewaken goede doorstroming hoofdverkeersaders
betere verbindingen en uitwisseling tussen de voor maatschappelijke voorzieningen (scholen, kwadranten tijdens grote evenementen;
kwadranten; gemeenteloket, buurtcentra, bibliotheek, kinder-
opvang, mfc ed). inzetten op functies met een - ontbrekende of kwalitatief slechte schakels in lv-
- het stadsdeel arnhem-Zuid zichtbaar maken met bijzondere betekenis met reikwijdte; verbindingen verbeteren.
kwaliteit aan de hoofdstructuur en verbeteren van
de entree van arnhem vanaf de a325; - op korte termijn geen of zeer beperkt toevoegen
van nieuwe kantoren en woningen. indien moge-
- stedenbouwkundige structuur en werking pu- lijk inzetten op differentiatie binnen de bestaande
bliek domein van het gebied verbeteren: introverte woningvoorraad (Kronenburg).
gebouwen een gezicht geven naar de publieke
ruimte (Kronenburg); verkeerstechnisch
- upgraden kwaliteit openbare ruimte: sociaal - mogelijkheden en beperkingen voor toevoege-
veiliger, minder verharding, meer groen en water. 7

8. Gebiedsvisie afgerond januari 2010
Gebiedsvisie afgerond januari 2010
8

9. INTERNE OMLOOP / VERDEELLAAG GELREDOME OP 6
METER = TWEE PARKEERLAGEN
landschappelijke daken variant rijnhalgebied met grote gebouwclusters
publieksfunkties Kronenburg en gelredome veel programma realiseren met parkeren eronder)
3. TERUGBLIK: GEBIEDSVISIE 2010 o de (funktie) rijnhal zou in dit model
worden vanaf hetzelfde ‘niveau’ ontsloten.
bovendien sluit dit niveau goed aan op het niveau verplaatsen in nieuwbouw in de grote
de gebiedsvisie afgerond in januari 2010 is een gebouwstruktuur bij gelredome (voordeel
omvangrijke studie, waarin vele belangrijke van de dijken.
o hov is in de visie gekoppeld aan het uitwisseling parkeren en andere bijkomende zaken
thema’s stevig onderzocht zijn. de belangrijkste met omliggende funkties)
inhoudelijke kenmerken van de gebiedsvisie zijn: knooppunt ter hoogte van de brug hov, maar
is inmiddels op de locaties matsersingel en o ten zuiden van de gebouwstruktuur
batavierenweg gedacht, daarmee is een intensief gelredome is een leisure park gedacht, waarin ruimte
de visie gaat uit van een groots totaalidee, is voor een modern skulpturaal skatepark en tribune
knooppunt moeilijker waar te maken, aangezien
waarmee het gevoel van centrum en ‘reuring’
bezoekers met hov niet in- en uitstappen ter (in de vorm van een amfitheater gekoppeld aan de
in arnhem Zuid letterlijk met grote ruimtelijke brug)
hoogte van de brug.
ingrepen gepaard gaat. de verbinding tussen de o Winkelcentrum Kronenburg breidt in
o op het gelredomekwadrant wordt
kwadranten gelredome en Kronenburg heeft als naast de matserzijde in elk geval ook aan zijde
een grote gebouwstruktuur rondom het
eigenschap dat het een centrale schakel is om ook a325 uit, vanwege de intensieve brugverbinding
voetbalstadion gemaakt. deze bestaat uit een
te verblijven (i.p.v. alleen te passeren). met verblijfskwaliteit. aan de zuidwestzijde van
‘dek’, ofwel verhoogd maaiveld met hieronder
3 lagen parkeren. via het dek zijn verschillende Kronenburg is een woontoren gedacht.
enkele hoofdkenmerken van de visie: o op het rijnhalgebied zijn 2 woonbuurten
funkties bereikbaar voor publiek. vanaf dit dek
zou bovendien ver het landschap ingekeken (laagbouw in hoge dichtheden) getekend. de visie
o intensieve (brug)verbinding tussen heeft hier ook een variant met grote gebouwclusters
kunnen worden, een prachtige ervaring. in
Kronenburg en gelredome met bij voorkeur op gevuld met stedelijke appartementen.
de gebouwstruktuur zou voornamelijk de
de brug begeleidende funkties (horeca, shops). o de visie pleitte voor veelvuldig gebruik van
woonshoppingmall (oostelijk) en grootschalige
hiervoor moeten 2 kantoorpanden gesloopt landschappelijke daken mede ingegeven door de
leisure plaatsnemen ‘afgezoomd’ met eventueel
moeten worden en een oplossing om de barriere klimaatdiscussie (hitte-eiland ed tegengaan).
hier en daar kleinschaliger programma. Zodat
te slechten van de tegen het winkelcentrum o rondom het nijmeegseplein is een ensemble
blinde gevels voorkomen worden. het bouwen van
aangebouwde flat en aan te haken op een te van 3 grote kantoren gedacht. het parkeren bij de
de grote struktuur is moeilijk faseerbaar (ineens
maken goede publieke route. voordeel: alle kantoren vind deels plaats onder de gebouwstruktuur
9

10. 10

11. verblijf en vermaak gekoppeld aan de brug: bijvoorbeeld een skulpturaal skatepark
gelredome (tunneltjes als verbinding naar
parkeren)
o enkele torens (wonen en kantoren) aan de
westzijde van de gebouwstruktuur gelredome.
o er is meer programma getekend, dan door
de raad meegegeven; ook op enkele plekken die
tot discussies leiden (o.a. 2 solitaire woontorens
langs dijk westelijk van gelredome)
11

12. voorgestelde koers 2011: groeimodel
vertaald beeld gebiedsvisie jan. 2010
a. 12
b.

13. naar woningen in het gebied
4. KOERS 2011 -kantoren
model a gaat uit van meer voorzichtigheid en rijnhal:
faseerbaarheid. de kwadranten bestaan opzichzelf -mix van funkties, waaronder: (grootschalige)
en hebben elk zo hun eigen identiteit en sfeer. leisure gecombineerd met bijpassende
in model b is groei voorzien met de toevoeging (grootschalige) detailhandel, onderwijs, sport,
van een eenvoudiger brug en ‘doorgroei’ van kantoren, ondersteunende horeca, wonen, etc.
programma.
overig:
het kansrijke programma in de 3 kwadranten is in -zoekgebied kantoren m.n. in de hoeken van het
de basis gelijk als in de gebiedsvisie 2010 (zie ook verkeersplein nijmeegseweg
blz 6). te denken valt aan:
een sterke focus en regie op het juiste programma
gelredomekwadrant: in het juiste kwadrant versterkt de synergie
-(grootschalige) leisure in het gelredomekwadrant die programma’s met elkaar aangaan, zodat er
-woonmall / life style, sterkere themagebieden ontstaan.
-aanvullend programma als horeca in de praktijk zijn ‘overlappingen’ niet direct
-specifieke formules als bijv. flag ship stores schadelijk. dat kan van geval tot geval onderzocht
-kantoren worden.
Kronenburg:
-uitbreiding van het winkelcentrum Kronenburg
(detailhandel, horeca, maatschappelijk etc.)
-optioneel valt te denken aan woningen op / aan
het winkelcentrum of transformeren van kantoren
13

14. A: KWadranten op eigen Kracht
14

15. model a: KWadranten op eigen Kracht o de overgang naar elden en het oostelijk zijn bij de hoofdingangen van de kwadranten zijn
(‘arnhemse schaal’) landschap wordt met zorg gemaakt door aan deze passend bij de opzet van dit groeimodel
zijde lagere gebouwen en een groene buffer. o het versterken van de lv-route over de
Kenmerken: o voor het rijnhalgebied wordt het (Kronenburgdijk / schepen van ommerenstraat) is
campusmodel rondom 1 (bijv. gezamenlijk) een pre om het gebied beter te ontsluiten
o arnhem-Zuid is in stap a al beter zichtbaar domein. dit domein kan in de nadere uitwerking o parkeren is momenteel op maaiveld voorzien.
aan de hoofdstruktuur in zorgvuldige samenhang lager- of hogerwaardig worden. van plein tot bij de verdere ontwikkeling van plannen met de markt
met de groen aangeplante verkeersprofielen. parkeerplein, afhankelijk van het type programma. zal gezocht worden naar een optimale openbare
o Winkelcentrum Kronenburg richt zich de gebouwvolumes in dit kwadrant hebben een parkeervoorziening, waarbij dubbelgebruik een
meer naar buiten en bedt zich in een aangenaam optimale maat, passend bij de nu reeds aanwezige uitgangspunt is, afhankelijk van de te vestigen
verbeterd publiek domein. de funktie breidt m.n. grootschalige funkties. handhaven van de rijnhal funkties. parkeren zal zoveel mogelijk geintegreerd
aan matsersingelzijde uit en in beperkte mate is geen uitgangspunt, maar mede afhankelijk van worden met de gebouwontwikkelingen.
aan de zijde aan de a325, deze ontwikkeling is plannen in het gebied. o de hoogte, architectonische
sterk afhankelijk van de ontwikkelingen bij het o kantoren zijn bewust nog als zoekgebied verschijningsvorm en afmetingen van gebouwen zal
gelredome, de rijnhal en de markt. in de eerste aangegeven en hoeven niet zozeer één passend zijn bij de maat en schaal van gebied en type
fase is uitbreiding aan de zijde a325 mogelijk, ruimtelijk ensemble te zijn, maar gaan meer op funktie in het gebouw. aandacht zal besteed worden
maar stedenbouwkundig niet perse noodzakelijk. in de stedenbouwkundige struktuur van de 3 aan de uitstraling van de gebouwen en de aansluiting
o Zowel voor het gelredome- als kwadranten. bij de omgeving. gebouwen maken zichtbaar wat
rijnhalkwadrant wordt ingezet op een campus o het publiek domein en de langzaam er intern plaatsvindt (tegengaan dichte gevels) en
opzet met grote gebouwvolumes met een alzijdig verkeersnetwerk (verbindingen in de kwadranten, versterken de leefbaarheid in het gebied.
karakter. nadere uitwerking is nodig en moet naar buiten en onderling) hebben in alle modellen
o.a. uitwijzen welk parkeerconcept gehanteerd aanzienlijke aandacht nodig en zullen in de
zal worden. te denken valt aan: clustering, uitwerking nader opgepakt moeten worden. er is
onder gebouwen etc. de campusopzet is een niet direct een verbinding tussen Kronenburg en
gemakkelijker faseerbare opzet dan het grote gelredome nodig.
gebouwencluster uit de gebiedsvisie 2010. o de hov -haltes zoals deze reeds bedacht
15

16. B: Kwadranten nader verbinden
16

17. model b: KWadranten nader verbinden sloop van de school en het sportcomplex op het
(‘arnhemse schaal doorontwikkeld’) terrein.
voor model b gelden de kenmerken zoals reeds
benoemd in model a, waarbij tevens de volgende
toevoegingen zijn opgenomen:
o een brug, waarbij aantakkende langzaam
verkeersverbindingen centraal door het gebied
de ‘dooradering’ verbeteren voor stadsbewoners
en overige gebruikers, vanwege snellere
comfortabeler routes naar interessante funkties
of het buitengebied. ook funkties direct in de
omgeving hebben er voordeel van. (combineren
van bezoek aan funkties, uitwisseling parkeren van
funkties) de verbinding is minder kollosaal dan in
de gebiedsvisie uit 2010 en is niet zozeer ingericht
voor verblijf. nader onderzoek is nodig naar
eventuele aantakkende lv-verbindingen.
o Winkelcentrum Kronenburg breidt zonodig
ook aan de zijde van de a325 uit, zodat zij ook vanaf
deze kant ‘gezicht’ toont.
o het overige gebied kan zich in het algemeen
nader vullen met programma. het model toont ook
hoe een ver toekomstbeeld op het rijnhalgebied
eruit kan zien, echter er is nu geen aanleiding voor
17

18. 18

19. buffer tussen kleinschalig en ‘grootschalige wereld’ matsersingel: gr.struktuur fors, en redelijk intakt de kwadranten zijn ‘stenig’
BIJLAGE: invullen met groen in een openbaar hart ergens een dergelijk groen buffergebied brengt bovendien
centraal in dit kwadrant. meer groen centraler in arnhem-Zuid, zodat bewoners
RUIMTELIJKE AANBEVELINGEN straks gemakkelijker kunnen profiteren van het groen.
de groene/blauwe schakels door de 3 kwadranten
groenstruKtuur zijn niet alleen klein in aantal en omvang, maar verbeteren zichtlijnen langs de dijk bij gelredome
aangezien het groen (en blauw) van formaat de weinige snippers zijn ook zeer mager van door (middels een ontwerpuitwerking) opensnijden
in arnhem-Zuid vooral buiten het verstedelijkt kwaliteit, en slecht toegankelijk. van de aanwezige beplanting (struiken).
gebied ligt , zou extra groen (en blauw) tussen
de 2 grote longen welkom zijn. bijvoorbeeld met name voor het woongebied in Kronenburg zijn
aangehaakt op de kamstruktuur van groene lijnen weinig groene verblijfs- en ontmoetingsplekken.
in oostwestrichting (malburgen, huissensedijk). gezien de verwachte toekomst met meer
hitteproblematiek, is investeren in groen en blauw
investeren in groen (en blauw) is extra van belang extra van belang in de wijk.
aangezien alle kwadranten erg stenig zijn. met
name voor de woonwijk in Kronenburg is dit zeer De groene ‘dijkenwereld’ qua profielopbouw
nadelig omdat groengebieden van formaat ook verbeteren, m.n. ter hoogte van de stortlocatie de
nog eens op aanzienlijke afstand liggen. mogelijkheden bekijken hiertoe.
verbeteren van de wijze waarop met name de aandacht voor een goede overgang van
kwadranten gelredome en Kronenburg zijn grootschalig in het gelredomekwadrant naar
aangehaakt op de overkoepelende doorgaande kleinschalig en groen in elden in de vorm van
groenstrukturen. een buffergebied. beplanting, gebruik van relief,
maar ook water, kunnen daarin een belangrijke
Het kwadrant Rijnhal meer laten profiteren van de rol spelen. ook zou bebouwing aan deze zijde in
Zeegsingel. dit is de groene as noordelijk van het bouwhoogte en uitwerking kunnen reageren op
rijnhalgebied. benutten van de kans van het mede het kleinschaliger karakter aan deze zijde.
19

20. Formele rij-opstellingen
20

21. Kleinschalige dijkwereld, fraaie beleving waterzone & natuur terug aan de voet van hele dijk? Referentie continu dijkprofiel & kruising: kans A-325!
beleving vanuit hoofdverKeersWegen plaatsing in afstemming met het fraaie profiel ‘dicht’ zetten. het opensnijden van vooral
dient onderdeel van studie te zijn. onderbeplating, zodat met enige ‘zichten’ ontstaat,
Opvallend zijn de groene profielen van de is wenselijk.
hoofdinfra in arnhem zuid, waarbij beplantingen Kronenburgsingel
zowel begeleiding van de route als eenzelfde type het noordoostelijk deel van de Kronenburgsingel a325 / nijmeegseweg
‘schild’ zijn ten aanzien van bebouwing erachter. is om onduidelijke reden aangetast door het de a-325 is met haar snelwegkarakter nu een
het maakt dat arnhem-Zuid zich in veel gevallen ontbreken van bomen langs de route, in een barrière in het stadsweefsel en (vooral in het
niet duidelijk en herkenbaar manifesteert aan toch al kale en stenige ruimte. hier nieuwe jonge zuiden) een anonieme weg. belangrijke arnhemse
de doorgaande bezoeker. Zuid presenteert zich bomen aanplanten is aanbevelingswaard. programma’s als gelredome, Kronenburg en
daarmee anoniem en heeft een magere identiteit. rijnhal hebben geen direct adres aan de a-325,
pleij /batavierenweg een belangrijke entree vanuit arnhem-Zuid. er
matsersingel ten tijde van de reconstructie van het kruispunt zijn omrijdbewegingen nodig om de funkties
aan de matsersingel zou de stad zich veel nijmeegseplein zijn veel bomen gekapt langs de te bereiken. Winkelcentrum Kronenburg is
duidelijker kunnen presenteren. pleijroute en batavierenweg. door de komst van niet zichtbaar vanaf de a-325 en heeft haar
De inrichting van het rijwegprofiel Matsersingel gelredome en haar bijbehorende infrastructuur zichtbaarheid en adres aan de matsersingel.
met begeleidend robuust groen is qua concept wel (tunnels, fietspaden etc) is aan de noordzijde attentiewaarde aan de a325 dat zich hier in
nog fraai, samenhangend en vrijwel intakt. maar van het terrein structurele (zware) beplanting arnhem een belangrijk winkelcentrum en
er zijn te weinig duidelijke orientatiepunten in de weggenomen en is jonge beplanting bij de concentratie van overige funkties bevindt, is
vorm van kwalitatieve bebouwing aan de weg. om entree terug ontworpen op het terrein in een aanbevelenswaard.
winkelcentrum Kronenburg uit haar anonimiteit losse strooiing. in zijn algemeenheid zijn er nu
te halen, liggen de kansen voor uitbreiding aan ‘kale zichten’ op de bebouwing ontstaan. een de a-325 (provincie gelderland wegbeheerder) zou
de matsersingel, zodat het gebouw zich sterker toekomstig beplantingsconcept dient helderheid wellicht op termijn een vriendelijker stadsentree
presenteert aan de route. in het ontwerp voor en ‘verzachting’ te verschaffen. kunnen zijn met bijvoorbeeld een middenberm
de nieuwe uitbreiding dient rekening te worden (en geen vangrail), passend bij de rijsnelheid
gehouden met de directe omgeving, waaronder langs de dijk bij gelredome is een wirwar aan die nu al wordt voorgeschreven. Zo krijgt men
de beleving van het groene profiel en schaal en verschillende bomen en dichte struiken te vinden, het gevoel het stedelijk gebied in te rijden. de
maat van het gebied. Zorgvuldige inpassing en die het terrein aan deze zijde nu behoorlijk exacte inrichting zou afgestemd moeten worden
21

22. Ligging stadsentree A325-Nijmeegseweg en haar snelwegkarakter
stel: de A-325 met fraaier entree (minder als snelweg)
huidige stedelijke hoofdstruktuur (geen uitspraken architectuur kwaliteit)
22

23. omrijdbewegingen groene beeld a325 ter hoogte van elden stedelijke hoofdstruktuur (vigerend struktuurplan)
op de nijmeegseweg. de gebouwen aan de a325 groot deel van de kwaliteit van de gebieden wordt
zouden zich bovendien directer op de weg kunnen hierin bepaald.
oriënteren.
het binnenrijden van arnhem-Zuid is langdurig
een voornamelijk landschappelijke ervaring
tot en met de dijk. alleen de ohra-toren
en de ‘achterkanten’ van het laagwaardig
bedrijventerrein laten iets van Zuid zien. elden
ligt op deze hoogte prettig verscholen achter
de groene dijk. na de dijk manifesteerd de stad
zich op kwalitatieve wijze aan de oostzijde
met aantrekkelijke kantoortorens en westelijk
met het gelredomegebouw, vervolgens zakt
het stedelijke en kwalitatieve behoorlijk in. de
woongebouwen bij Kronenburg hebben weinig
kwaliteit, boomstrukturen zijn aangetast bij het
nijmeegseplein. het binnenrijden van malburgen
geeft weer enig contact met de stad arnhem.
men heeft het stedelijke moment dan als het ware
‘gemist’ en ziet in malburgen een grotendeels
suburbaner karakter.
in zijn algemeenheid zou de opbouw van
(principe)profielen van wegen en begeleidend
groen meegenomen moeten worden in de verdere
ontwikkeling van de 3 kwadranten. immers een
23

24. 24

25. het anWb-gebouw en jeugdgebouw aan de woonbuurt). aan de noordzijde kan een mooie
stedenbouWKundige struKtuur
matsersingel zijn qua maat, schaal of solo-positie heldere parkeerplaats in het groen gemaakt
slecht ingebed in de struktuur. dit geldt ook voor worden, waarbij de verblijfskwaliteit beter. in elk
de studiegebieden rijnhalgebied, Kronenburg
het dwars tegen het winkelcentrum geplaatste geval een beter publiek domein. de ruimte heeft
en gelredome verschillen in stedenbouwkundige
appartementenblok die een doorgaand maaiveld levendige ‘voorkanten’ nodig. dit kan o.a. door
struktuur.
blokkeert. het verzorgingstehuis aan de oostzijde deze aan het winkelcentrum te ‘plakken’.
matsersingel is ontmanteld. hier ligt momenteel aan de zijde matsersingel is wellicht ruimtewinst
rijnhal
een nieuwe ontwikkelingskans. mogelijk door een slimmere organisatie van het
het rijnhalgebied is nu een verzameling ‘losse’
busstation hier. bovendien zouden levendige
gebouwen. nodig is een helder uitgewerkt
het winkelcentrum heeft uitbreidingsruimte ‘stationslocatiefunkties’ met ‘voorkanten’ hier
stedenbouwkundig concept met o.a.: entrees
nodig. een hoogwaardig en opener karakter bijdragen aan een beter werkend publiek domein.
duidelijk ‘gericht’ (bijvoorbeeld alle entrees aan
de binnenruimte), gebouwen meer in relatie tot verbeteren het funktioneren van het gebied.
langs verschillende randen liggen kansen, maar gelredome
elkaar brengen door maat, schaal, beeldkwaliteit,
de attentiewaarde aan de matsersingel is vooral het gelredomekwadrant bestaat aan gebouwen
orientatie (veelal alzijdigheid) betere positionering
van belang. het bijbehorend parkeren zal goed vooral uit het grote stadion dat als ‘einzelganger’
van gebouwvolumes aan omliggende
opgelost moeten worden. dit kan wellicht op het ‘gedraaid’ een vrij centrale positie inneemt in de
infrastrukturen en dergelijke.
gebouw (= efficient ruimtegebruik), maar hier ruimte. het gebouw is kollossaal en vanuit vele
liggen ook kansen voor extra buitenruimte (met standpunten in de stad ervaarbaar. er is veel
Kronenburg
groen en blauw) in de wijk Kronenburg. ruimte om gebouwen toe te voegen, maar het
in Kronenburg dient de leefbaarheid te
ten dele zichtbaar houden van het stadion heeft
verbeteren. er is veel aandacht nodig voor het
het gebied rondom het winkelcentrum moet meerwaarde voor de stad.
verbeteren van de slecht op elkaar aansluitende
stedenbouwkundige onderdelen (eilanden). verbeteren door het maken van een beter publiek
domein met levendige funkties die zich openen opvallend is het fragiele weefsel langs de
er gaat veel mis in de overgangen tussen
naar de publieke ruimte. de kansen liggen vooral eldensedijk en in het dorp elden zelf. Zowel langs
gebieden (voor- en achterkantenproblematiek,
aan matsersingel en de noordzijde (naar de de dijk als aan de dorpslinten is veel fraaie dorpse
erfafscheidingen, inrichting openbare ruimte).
bebouwing te vinden met een kleine korrelgrootte.
25

26. 26

27. omrijdbewegingen bestaande brug over a325: sober en degelijk fietstunnels weinig zicht (sociale- en verkeersveiligheid)
verKeer fietser aan te verbinden. is.
• aan de noordkant van gelredome bestaat nu geen • vanuit het dorp elden ligt een kans voor een
het studiegebied ligt goed aangetakt op het gemakkelijke fietsroute (oost-west) en entree naar lv-entree naar een te maken parkachtige zijde
hoofdautonetwerk. echter, belangrijke arnhemse het gebied (oversteken via malburgen en terug via van het gelredomekwadrant. deze entree zou
programma’s als gelredome, Kronenburg fietsbrug met mager ontworpen ‘fietshelling’ (of bijvoorbeeld aangehaakt kunnen worden op de
en rijnhal hebben geen direct adres aan de alternatief). ‘middenas’ van het dorp.
belangrijke entree vanuit arnhem-Zuid. er zijn • Vanuit de wijk Kronenburg fietst men niet in alle kwadranten is in de nadere uitwerking
omrijdbewegingen nodig als men de kwadranten gemakkelijk en rechtstreeks richting de ook aandacht nodig voor het parkeren, de
nadert. (Winkel)centrum Kronenburg is niet groene long van het waterrijke meinerswijk. de autonetwerken en het laden & lossen. op vele
zichtbaar aan de a-325 en heeft haar adres aan de entrees liggen ver pas bij de noordwestpunt plekken zijn verbeteringen mogelijk door een
matsersingel. van malburgen of via de huissense dijk. een efficienter heldere organisatie.
rechtstreekser of beter optie dan de huidige
de komst van een mogelijke hov-lijn (bus) moet variant ten noorden van gelredome zou welkom
de ontsluiting van het gebied en aantakking op zijn. Welke opties de beste zijn ter verbetering van
overige (centrum-)gebieden kunnen verbeteren. het fietsen ‘naar het buitengebied’, dient nader
afgewogen te worden. te denken valt aan een
opvallend aan de langzame verkeersnetwerken die extra en rechtstreekser oostwest fietslijn tussen
de opgave ‘raken’: de kwadranten gelredome en Kronenburg, maar
• alle kwadranten zijn zeer slecht op de ook een vrijliggend fietspad aan de Schepen van
fietser en voetganger ingericht. Doorgaande ommerenstraat is een onderzoek waard.
strukturen, duidelijke entrees en voorzieningen • in de kwadranten zelf is de interne orientatie en
voor de fietser en voetganer ontbreken in verblijfskwaliteit voor voetgangers en fietsers
grote mate. Met de fiets rijdt men vooral zeer slecht. grote terreinen van asfalt, diverse
‘om’ de 3 kwadranten ipv ‘erdoor’. indien er parkeerterreinen, hekwerken, bebording, rare
aantrekkelijke milieus worden gemaakt, liggen overgangen, weinig fraaie entrees en dergelijke
er kansen om hier verbeteringen voor de maken dat er in alle kwadranten weinig overzicht
27

28. huidige waterstruktuur met A-watergangen
28

29. ligging in grotere watersysteem
Water • Wielen en kolken (oude dijkdoorbraken) fraai zijn deze door te trekken, maar er is dan wel
behorende bij de historische dijk ruimte nodig (zone). nu staat de bebouwing erg
Qua ligging begeeft centrum Zuid zich in het • een fortgracht (rond de locatie waar het fort niet dicht op de dijk. bovendien zullen technische
van nature natte poldersysteem van malburgen/ meer bestaat) mogelijkheden verder moeten worden nagegaan.
Kronenburg en nabij 2 andere watersystemen, • historische fragmenten van de grift (oude
nl: het poldersteldel van de zuidelijke wijken trekvaart richting nijmegen) ten westen van het
in arnhem-Zuid en het rivierenlandschap met gelredometerrein?
haar dijken. toch is het fenomeen water in de • het waterrijke landschap meinerswijk behorend bij
3 kwadranten erg ondergeschikt en in de wijk rivierenlandschap.
Kronenburg bijna niet aanwezig. het verdient
aanbeveling om water waar mogelijk een grotere in het cultuurhistorisch (landschappelijk) onderzoek
rol te geven in de inpassing. in de wijk Kronenburg kan bekeken worden wat over is van en wat de
is vernatting extra wenselijk gezien de grote mate waarde of kans van historische waterstrukturen is en
van stenigheid in dit gebied. zou kunnen zijn.
de waterstrukturen in het studiegebied zelf Water of andere landschappelijke middelen
(linkerbeeld) bestaan uit: zouden wellicht ingezet kunnen worden in het
• ontwateringsstelsels bestaande uit brede gelredomekwadrant als natuurlijke omheining en
a-watergangen met stromingsrichting ter voorkoming van een situatie, waarbij het terrein
naar het zuiden. ter hoogte van elden is volledig afgesneden wordt van haar omgeving met
een lange duiker onder het dorp getrokken grote hekken.
om de verbinding te maken. de watergang
aan de ooszijde van de a325 loopt dood? de waterzone met natuurontwikkeling aan de voet
onderzoeken of deze lijn verbonden kan van de dijk iets zuidoostelijker verderop langs de
worden. wijk is fraai, maar loopt niet continu door. het zou
29

30. Doorsnede: Schets dijkprofiel t.h.v. stort op basis van globale hoogtegege-
vens
Let wel: factor 10 schaalverschil is getekend om hoogteverschil beter inzichtelijk te maken
Ter hoogte van de stortplaats / Huissensedijk
Alternatief plan ipv de (middelste) wateras gewenst
30

31. relief: veel dijken en taluds
relief
er ligt een mooie kans om het historisch
dijkprofiel met aflopende taluds te herstellen tot
een fraai profiel; dwz het grondlichaam niet meer
tegen de dijk ‘aanplakken’, maar weghalen of
uitsnijden middels een gravure. de identiteit van
het ooit fraaie dijkprofiel is nu niet herkenbaar,
vanwege de ‘aankoeking’, de beplanting en de
aanwezige opslag. het geheel oogt rommelig.
de dijklichamen en het gronddepot ten zuiden/
oosten gelredome biedt natuurlijke begrenzing
van een eventueel te maken buffer / park en kan
tevens een rol spelen als natuurlijke omheining.
Bij opgaande fietsroutes van en naar de dijk is
aandacht nodig voor een ‘gemakkelijke’ oplossing,
met bijvoorbeeld een flauwe hellingshoek.
31

32. 32

33. veel cultuurhistorie om en bij de dijkenwereld elden, ‘lintdorp’ omringd door buffer van groen
cultuurhistorie
op de gemeentelijke erfgoedkaart vinden wij
een veelheid aan historische relicten. deze
leveren veel kwaliteit in de ervaring van m.n.
het dijkgebied ten zuiden en westen van het
gelredometerrein.
aangrijpingspunt voor verdere ontwikkeling
op de vormt de zogenaamde ‘limes’. dit is de
voormalige grens van het romeinse rijk. deze
grens bewoog vroeger mee met de ligging van
de rivier. in het project meinerswijk denkt men
momenteel na wat men met deze limes in het
ontwerp zou willen doen. afstemming ten aanzien
van de overige delen (o.a. bij gelredometerrein) is
van belang.
33

34. Impressie Kronenburg
34

35. Impressie Rijnhalgebied
35

36. Impressie Gelredome
Randen Gelredome - noordoostzijde
Randen Gelredome - noordzijde
Randen Gelredome - oostzijde
Randen Gelredome - westzijde
36

37. Zuidzijde
Noordwestzijde
37

38. 38