5. HighTechAutomotiveCampus
Masterplan
Samenvatting
In de afgelopen jaren is hard gewerkt aan de High Tech Automotive Campus in Helmond.
Op het terrein langs de N270 (Europaweg) zitten al meerdere decennia lang een aantal
toonaangevende bedrijven en instellingen. Rondom het “Automotive House”(een plek van
uitwisseling en kennisoverdracht in de sector) is inmiddels een cluster aan topfaciliteiten
ontstaan en nieuwe faciliteiten staan op stapel. In de nabije toekomst zal de High Tech
Automotive Campus doorgroeien tot een volwaardige en complete campus. Een campus
waar onderwijs, onderzoek, kennisuitwisseling en marketing samengaan met commer-
ciële activiteiten voor starters, doorgroeiers en topspelers. De ruimtelijke setting zal een
ingrijpende transformatie ondergaan tot een inspirerende en stimulerende omgeving voor
werken, leren, onderzoek en ontmoeting. High Tech Automotive Campus wordt de plek
voor betekenisvolle innovatie op het gebied van mobiliteit in Nederland en daarmee een
belangrijke pijler van Brainport.
Het voorliggende masterplan schept de kaders voor deze transformatie. Gemeente
Helmond en Hurks vastgoedontwikkeling hebben hiervoor intensief samengewerkt. Om
te komen tot dit masterplan, zijn een drietal sporen gelijktijdig onderzocht en uitgewerkt:
Het marktperspectief, de ruimtelijke visie en de financiële haalbaarheid.
In het marktperspectief zijn de kansen en uitdagingen vanuit de markt vertaald naar
uitgangs- en aandachtspunten voor de ruimtelijke opzet en de ontwikkelingsstrategie. Via
een ruimtelijke scenariostudie zijn de mogelijkheden en beperkingen die het terrein heeft
onderzocht. Vervolgens is in een proces van rekenen en tekenen gezocht naar een optimale
balans tussen ruimtelijke kwaliteit en haalbaarheid. Dit is overigens geen gemakkelijke
opgave: Net als bijna elke herstructureringsopgave is er weliswaar sprake van duurzaam
grondgebruik, maar ook van hoge kosten voor verwerving en bouwrijp maken.
De zoektocht naar een eenvoudig, efficient, krachtig en duurzaam ruimtelijk concept heeft
veel creatieve energie in beslag genomen. Het resultaat laat zich omschrijven als een plan
met bijzondere allure, maar zonder poespas en gouden randjes. Met een krachtig casco van
openbare ruimte, maar ook veel flexibiliteit voor de toekomst.
Met name de openbare ruimte krijgt een nieuwe rol op High Tech Automotive Campus.
De huidige setting kenmerkt zich door een aantal grote en kleine bedrijven, omgeven
door groene restruimtes en wat slootjes en bosjes. Het masterplan zal veel van deze nu
ongebruikte kwaliteiten van de openbare ruimte concentreren, verbinden, verweven en
een nieuwe betekenis geven. In het hart van het gebied komt een riant en ruim entreege-
bied: Het campuspark. Hier is naast ruimte voor exposure, paviljoens, lunchgesprekken en
ontspannen ontmoetingen ook ruimte voor parkeren, experimenten en testopstellingen
in de buitenlucht. Daaromheen, op een drietal stroken die voor een deel al bebouwd zijn,
ontstaat een scala aan flexibele vestigingsmilieus waar aan de eisen van uiteenlopende
commerciële en institutionele partijen kan worden voldaan.
Daarnaast kunnen veel zaken efficient en duurzam gezamenlijk geregeld worden, van
catering en duurzame energievoorziening tot beheer van een onderscheidende openbare
ruimte en management van de parkeerplaatsen. Dit laatste aspect is van bijzonder belang:
In dit plan wordt ingezet op een flexibele collectieve parkeervoorziening, waardoor
bedrijven ontzorgd worden, ruimte en geld bespaard wordt en de auto als het ware in de
etalage komt te staan.
Het masterplan is geen blauwdruk. Innovatie, beweging en mobiliteit behelsen ook
inspelen op het onvoorziene. Het masterplan is daarom in de eerste instantie uitgewerkt
als een raamwerk van openbare ruimte, waarbinnen uiteenlopende ontwikkelingen en
programmeringen mogelijk zijn. Ruimtelijke spelregels en beeldregie zijn met name vorm-
gegeven als inspirerende voorbeelden en handleidingen en niet als beperkende kanon.
Het ruimtelijke beeld moet gaan worden zoals de bedrijven en instellingen van High Tech
Automotive Campus nu al zijn en werken: dynamisch, vernieuwend, duurzaam, flexibel,
no-nonsense en af en toe met een vleugje show en glamour.
pag 5
9. HighTechAutomotiveCampus
Masterplan
Ambitie: automotive in de hoogste versnelling
In de automotive sector (wat na ICT het grootste industriële cluster ter wereld is) zijn de
uitdagingen voor bedrijven, onderzoeks- en onderwijsinstellingen en overheden nog nooit
zo groot geweest. Het oplossen van milieuproblemen, zoals uitputting van fossiele brand-
stoffen (“zero emission”), fileforming (“zero congestion”) en onveiligheid (“zero collision”)
vraagt om toptechnici, werkend in een internationale open innovatiesstructuur en in een
omgeving van topfaciliteiten.
High Tech Automotive Campus is gesitueerd in het hart van de Nederlandse automotive
industrie en geeft ruimtelijk en inhoudelijk vorm aan het speerpunt automotive innovatie
binnen Brainport. De wisselwerking tussen intelligente voertuigen en een intelligente
infrastructuur opent een uitdagend, nieuw perspectief voor de combinatie opleiden,
onderzoeken en ondernemen.
De High Tech Automotive Campus zal een substantiële bijdrage leveren aan:
• Open innovatie;
• De kwalitatieve en kwantitatieve versterking van onderzoek en onderwijs op alle
niveaus;
• Het vertalen naar nieuwe businessproposities;
• Het faciliteren van starters en snelle groeiers en
• Acquisitie- en promotieactiviteiten voor de automotive sector.
Deze ambitie is vertaald naar “de vijf O’s”: Opleiden /Onderzoeken en Innoveren /
Ondernemen /Organiseren /Omgeving, waarin de High Tech Automotive Campus een
toonaangevende en excellerende positie kan innemen bij elk van de “O’s”. Het voorliggende
masterplan is daarmee ook een uitwerking van het speerpunt Omgeving: Het creëren
van een duurzaam werklandschap voor open innovatie. Wat moet fungeren als nationale
nucleus voor de sector, waarmee zich naast het terrein zelf , ook de Brainportregio als
“living lab”voor duurzame en innovatieve mobiliteit ontsluit.
In de afgelopen jaren zijn op het terrein reeds een aantal topinstellingen gevestigd: De
test- en researchfaciliteiten en de onderwijsinstellingen. Samen met een innovatief
campusmanagment creeërt dit een uniek vestigingsmilieu in Nederland.
De kern hiervan wordt gevormd door de toonangevende test- en researchfaciliteiten van
PDE Automotive, TNO Automotive, TÜV Rheinland en TNO Automotive international (TTAI).
Als faciliteiten zijn onder andere te noemen de crashlabs voor conventionele en electroni-
sche auto’s, de klimaat- en hoogtekamers, het Vehil Lab en de testfaciliteiten voor trillingen
en voertuigdynamica van PDE.
Een groeiend netwerk van onderwijsinstellingen heeft deze omgeving reeds opgezocht,
variërend van TU Eindhoven tot Fontys Automotive Eindhoven en ROC ter Aa. Daarnaast
zijn diverse startende bedrijven in de sector reeds gevestigd binnen High Tech Automotive
Campus.
Het campusmanagment moet er voor zorgen dat partijen nauw met elkaar samenwerken.
Het faciliteert en verbindt partijen binnen de High Tech Automotive Campus.
De ontwikkeling van High Tech Automotive Campus heeft tot doel om voor 2020 minimaal
één grote global player naar Nederland te trekken, 5-10 startende bedrijven per jaar te
genereren en als opleidingsplek voor meer dan 1000 leerlingen en studenten te fungeren.
Als de campus vol ontwikkeld is, zal het een inspirende werkomgeving zijn voor circa 2500
kenniswerkers in de sector. Als afgeleidde hiervan ontstaan in de sector circa 20.000
fulltime banen.
(bron: visie Brainport 2020, d.d. 2011; brochure “In de hoogste versnelling”, d.d. 2009)
1.1
pag 9
10. Rendement
Ruimtelijke kwaliteit
Personeel
Werkomgeving
Kennis
Open innovatie
Science park /
Industriële campus
Science park /
Industriële campus
Science park /
Industriële campus
Science park /
Industriële campus
Business parkBusiness parkBusiness parkBusiness park
Enjoy workEnjoy workEnjoy workEnjoy work
Functioneel concept en mogelijke positionering van de High Tech Automotive Campus
10
11. HighTechAutomotiveCampus
Masterplan
Marktperspectief1.2
Aan het begin van het masterplantraject is door Royal Haskoning / Prof. Jacques van
Dinteren studie gedaan naar het marktperspectief. Dit is tevens onderbouwd door een
twintigtal interviews met bedrijven in de sector. Hierdoor zijn sterktes, zwaktes, kansen
en bedreigingen voor het succes van de High Tech Automotive Campus op scherp gesteld.
Bij het verder uitwerken van de ontwikkelstrategie en het ruimtelijk kader kan hierdoor
gebouwd worden op scherpe en marktconforme uitgangspunten.
High Tech Automotive Campus staat in een context van toenemende globalisering en
verdere specificatie van het ontwikkelings- en productieproces van hightech goederen
en knowhow. Meer nog dan andere sectoren is er sprake van een vergaand globaal geori-
enteerde netwerkeconomie. Innovatieve kracht (onder andere gedreven door startende
bedrijven en kleine of middelgrote spelers) wordt steeds belangrijker, sterker nog, zij is van
levensbelang voor het overleven van bedrijven en kennisinstellingen. De campus kan een
belangrijke rol spelen in het creëren van een stimulerende, op innovatie en kruisbestuiving
gerichte, open omgeving. Dit laatste laat zich vertalen naar de volgende onderscheidende
factoren: De aanwezigheid van toegankelijke test- en researchfaciliteiten, de aanwezigheid
van topspelers in de sector, onderwijs op alle niveau’s, een prettige werk- en leefomgeving
voor hoogopgeleid personeel en de strategische positie in het hart van de Brainport regio
met een duurzame pool aan innovatieve bedrijven en kenniswerkers.
Belangrijke kanttekening is dat de genoemde samenwerking in netwerken ook virtueel kan
plaatsvinden, zodat met name voor regionale bedrijven de noodzaak om zich op de campus
te vestigen lastig hard te maken is. Daarnaast is er in de automotive sector sprake van en
uiterst conjunctuur gevoelige globale omgeving en een daarmee gepaard gaande grillige
marktvraag. Globale spelers, die in de eerste jaren van het nieuwe millenium grootschalig
investeerden en expandeerden, stellen zich in de afgelopen jaren veel terughoudender
op. De marktvraag naar vestigingsruimte staat daarom in grote mate los van de regionale
markt en zal onderhevig zijn aan globale schommelingen. Een succesvolle ontwikkeling
van de High Tech Automotive Campus gaat dus niet ten koste van andere regionale vesti-
gingslocaties, maar is een grote toegevoegde waarde voor de economische kracht van de
regio.
Als conclusie voor de ontwikkelingsstrategie komen onder andere de volgende aanbeve-
lingen naar boven:
• De aanwezige topfaciliteiten vormen de belangrijkste onderscheidende factor. Het
uitbouwen van de nu al unieke omgeving van faciliteiten, onderwijs en bovenregio-
nale bedrijven zal bepalend zijn voor concurrentiekracht. Voorinvesteren in een Shared
Facility Center is dan ook zeer zinvol;
• Een goede inbedding in het Brainport programma kan aanwezige onderscheidende
factoren bundelen en vergroten;
• Een flexibel plan met een scala aan vestigingsmilieu’s en groeiruimte is noodzakelijk
om in te spelen op de grillige markt in de sector;
• Dynamisch campusmanagement is belangrijk. Campusmanagement kan zorgen
voor een inspirerende fysieke omgeving, maar belangrijker nog, het kan bedrijven
ontzorgen gedurende hun levensloop (veranderende ruimte- en parkeervraag,
gebruik van toegankelijke faciliteiten, werving en selectie van passend hoogopgeleid
personeel, congressen en activiteiten gericht op het bovenregionale en internationale
netwerk in de sector). Dit is noodzakelijk om de onderscheidende kracht van de
campus uit te bouwen.
(bron: Masterplan HTA Campus, Marktkansen, functioneel concept en ruimtelijke voor-
waarden, Royal Haskoning / Prof. Jacque van Dinteren, Nijmegen 14-04-2010)
pag 11
13. HighTechAutomotiveCampus
Masterplan
Ruimtelijke bouwstenen1.3
In het begin van het masterplantraject zijn een achttal ruimtelijke ambities geformuleerd
die de onderscheidende ruimtelijke identiteit van de High Tech Automotive Campus
definieren. Gedurende het opstellen van het plan hebben deze ambities gefunctioneerd
als “script”dat het ontwerpproces stuurt. Daarnaast hebben deze ambities ook gefunctio-
neerd als “wensenlijstje”om achteraf te kunnen meten in hoeverre het plan aansluit en als
“toetskader”om gestructureerde afwegingen te kunnen maken. Deze ambities zijn:
• De campus als motor van open innovatie: Denk aan een open en uitnodigend terrein
met prominente ontmoetingsplekken, flexibiliteit van vestigingsmilieu’s en het facili-
teren van gesloten en beveiligde onderzoeksomgevingen binnen de campus;
• De campus als knooppunt in een automotive netwerk: Denk aan testfaciliteiten,
showcases voor prototypes en drive-in-gebouwen;
• Een campus met onderscheidende identiteit en (inter) nationale uitstraling: Denk aan
specifieke testbanen, expliciete showcasing elementen naar binnen en buiten,
collectief parkeren, collectief vervoer, uniek en origineel straatmeubilair, bewegwijze-
ring en signage en een openbare inrichting die expliciet afwijkt van de standaard van
de gemeente Helmond.
• De campus als motor voor communicatie van hightech naar de consument en het
onderwijs: Denk aan mogelijkheden voor evenementen en infotainment, studentenfa-
ciliteiten, goede bereikbaarheid vanuit openbaar vervoer en shortstay-accomodaties;
• Een campus die hecht is verbonden met zijn omgeving en het landschap: Denk aan
doorgaande fietsroutes over het terrein, benutting en versterking van de aanwezige
landschappelijke waarden en het zichtbaar maken van de cultuurhistorie van het
gebied;
• De campus als “enjoy work” werkomgeving die het nieuwe werken en een dynami-
sche en gezonde lifestyle ondersteund: Denk aan dynamisch campusmanagement
dat bedrijven en medewerkers ontzorgt, onderscheidende en gezonde catering op
een prominente plek, faciliteiten voor de dagelijkse behoeften van medewerkers en
mogelijkheden voor kinderopvang en binnen-en buitensport.
pag 13
16. Eindhoven
Helmo
nd
Veldhov
en
Eindhovens Kanaal
v
en
en
vens Kanaal
A2zone
Bedrijventerrein Heide (Best) Bedrijventerrein De Rijtacker
Statio
n
Eindhove
n
Netwerk van High Tech Hotspots in Brainport
N270 (Europaweg) als snelle corridor tussen de stadscentra Helmond en Eindhoven, met in de
toekomst een gesloten ringweg eromheen.
Schema van het Middengebied als regionaal landschapspark met de locatie High Tech Auto-
motive Campus grenzend aan de centrale “hoogdynamische zone”
16
17. HighTechAutomotiveCampus
Masterplan
Beleidskaders en ruimtelijke analyse2.1
High Tech Automotive Campus is de transformatie van een bestaand bedrijfsterrein aan de
westkant van Helmond naar een moderne campus van innovatie, ondernemen en onder-
zoek. Deze ontwikkeling is een belangrijke bouwsteen voor een drietal ontwikkelingen op
een hoger schaalniveau: De functieverandering van de N270 (Europaweg) in de toekomst,
de ontwikkeling van het Middengebied naar gedifferentieerd landschapspark tussen Eind-
hoven en Helmond en de ontwikkeling van een reeks vooraanstaande innovatiecampussen
binnen de Brainport regio.
Door de directe auto-ontsluiting vanaf de N270 (Europaweg) is de locatie uiterst geschikt
voor publieks- en personeelsintensieve functies. In de toekomstige situatie met een
gesloten snelwegruit rondom Helmond en Eindhoven, zal de ligging aan de N270 (Euro-
paweg) zelfs nog beter passen bij de High Tech Automotive Campus. Zodra deze snelle
verbinding tussen de stadscentra geen onderdeel meer is van de regionale wegenstructuur,
kan de N270 (Europaweg) veelvuldiger gebruikt worden als “field lab”voor de automobiele
innovatie.
De High Tech Automotive Campus grenst aan de “hoogdynamische zone”van het Midden-
gebied: Het regionale landschapspark en het cultuurhistorisch en ecologisch waardevolle
landschap tussen Eindhoven en Helmond. De aanwezige natuurwaarden binnen de
plangrenzen vragen om een zorgvuldige integratie en hoogwaardige overgangen naar het
bestaande landschap.
Binnen Brainport is de ontwikkeling van toonaangevende wetenschappelijke campussen
als motoren van open innovatie een belangrijk speerpunt. De ontwikkeling van High Tech
Automotive Campus heeft hierin een belangrijke rol en bouwt voort op een reeds aanwezig
netwerk van campussen die excelleren op een bepaald gebied.
High Tech Automotive Campus markeert voorts een belangrijke westelijke entree naar
Helmond. Het ligt voor de hand dit entree-moment te ensceneren naar een betekenisvolle
binnenkomst van de stad, maar ook als schakel binnen Brainport.
Regiokaart Eindhoven
pag 17
19. HighTechAutomotiveCampus
Masterplan
Scenario’s en optimalisatie2.2
Gedurende het planproces is uitgaande van een aantal schetsmodellen een nadere
uitwerking gegeven aan het masterplan. Het ruimtelijk programma, de identiteit, de
vestigingsmilieu’s, de mogelijke flexibiliteit en de uitgangspunten van de grondexploitatie
zijn nader bepaald. De eerste studiemodellen hebben hierbij op uiteenlopende wijze speci-
fieke ruimtelijke elementen (zoals een bijzonder circuit) als uitgangspunt genomen. In de
doorwerking is gebleken dat de ontwikkelingsflexibiliteit hierdoor beperkt kan worden. Om
nu en in de toekomst aan uiteenlopende huisvestingsbehoeftes te kunnen voldoen, is voor
een flexibele opzet gekozen. Een aantal ruimtelijke ambities, waaronder extra testbanen,
lijken vooralsnog niet haalbaar. Wel kan de N270 (Europaweg) als testbaan ingezet worden.
Indien de campus een succes wordt, is de ruimtelijke opzet zodanig dat extra testbanen
later nog toegevoegd kunnen worden.
Het uiteindelijke plan put haar kracht uit een bundeling van zaken die in de eerdere
studies naast elkaar geplaatst zijn: Landschappelijke weidsheid, exposure, geparkeerde en
tentoongestelde auto’en stedelijk water. Dit komt samen in de campuspark, wat als hart
van het gebied moet functioneren. De verschillende huisvestingsbehoeftes hebben hun
neerslag gevonden in een drietal zones met verschillende kwaliteiten, maar ook binnen
deze drie zones zelf is gestreefd naar zoveel mogelijk flexibiliteit. De specifieke elementen,
zoals testopjecten of uitgestalde showmodellen, vormen kleine en bijzondere accenten in
de open opzet van de campus.
Tussenrapportage
Ruimtelijk Ambitie/
Programmatisch
Programma
Analyse Brainport
en Autmotive
Analyse
denkrichtingen
Marktverkenning
Analyse locatie /
plangebied
Ambitieniveau’s /
ruimtelijke middelen
2 Modellen
Voorkeursmodel
voor
masterplan
PvE
workshop
workshop workshop workshop
Voorkeursmodel
voor
masterplan
workshopoptimalisatie, rekenen en teken
Masterplan
Schema stappenplan
pag 19
20.
21. HighTechAutomotiveCampus
Masterplan
Campuspark: een inspirerend casco van openbare ruimte2.3
Casco
High Tech Automotive Campus krijgt een robuuste en stabiele basis door een helder en
hoogwaardig casco van openbare ruimte. Daarin worden de bestaande landschappelijke
kwaliteiten met elkaar verbonden en geconcentreerd, waardoor ze een nieuwe betekenis
krijgen als ontvangst-, ontmoetings- en rustruimte en drager zijn van het plan. De huidige
enigzins gefragmenteerde afwisseling van gebouwen en open ruimtes wordt geconsoli-
deerd naar een stelsel van drie herkenbare elementen. Deze drie elementen vormen samen
het casco van het plan: De beekzone rondom de Schootense loop aan noordzijde, de N270
(Europaweg) aan zuidzijde en in het hart het nieuwe campuspark. Op twee plekken raken
deze zones elkaar en ontstaan er bijzondere verbindingen: In het westen verbindt de beek
de N270 (Europaweg) met het campuspark, in het oosten verbindt de nieuwe vijver voor
het Automotive House de entree vanaf de N270 (Europaweg) met het campuspark.
Campuspark
In het hart van de High Tech Automotive Campus komt het campuspark. Het campuspark is
een open, afwisselend en groen ingericht gebied, waar ruimte is voor parkeren,
paviljoens, tentoongestelde auto’s, exposities en exposure voor de zittende bedrijven.
Rondom het campuspark loopt de nieuwe ontsluitingslus (die voor een deel op de plek van
de Vlamovenweg loopt) die alle bestaande en nieuwe entree’s van van zittende en nieuwe
bedrijven met elkaar verbindt. Alle bedrijven kijken dus uit op het campuspark.
Het campuspark is de plek voor ontmoetingen, exposure en parkeren waarbij de inrichting
op duurzame wijze vormgegeven wordt. Er wordt water opgevangen en gezuiverd in het
campuspark en via het parkmanagment vindt gezamelijke warmte-koudeopslag plaats.
Daarnaast is de campus onderdeel van een ecologische hoofdstructuur.
Campuspark, zicht op de centrale vijver
pag 21
23. HighTechAutomotiveCampus
Masterplan
Een scala aan vestigingsmilieus2.4
Het plan biedt een gedifferentieërd palet aan vestigingsmilieus voor uiteenlopende
bedrijven: Van incubators en start-ups tot doorgroeiende bedrijven, van shared facilities
tot global players en van intitutionele R&D tot productie. Op deze wijze ontstaan er
doorgroeimogelijkheden en ruimte voor verandering en succes in de toekomst. High Tech
Automotive Campus is daarmee een plek waar bedrijven gedurende hun gehele dynami-
sche levensloop duurzaam en concurrerend een plek kunnen vinden. Op de verschillende
stroken zijn diverse mogelijkheden voor collectieve beveiliging en security, zonder het beeld
van een open campus te frustreren.
De boulevard zone, grenzend zowel aan de N270 (Europaweg) als aan het campuspark,
leent zich voor extraverte bedrijven die belang hechten aan exposure en een herkenbare
en karakteristieke plek. Hoogteaccenten en kantoorachtige bebouwing passen hier goed in
het beeld.
De campuszone geeft veel mogelijkheden voor bedrijven en instellingen die veel raakvlak
hebben met de R&D faciliteiten die daar al aanwezig zijn. Hier kan geprofiteerd worden
van zowel de open gelegen kant aan de campuszijde, als van de meer omsloten noordkant.
Naast prominente plekken bij TNO en Automotive House, zijn er ook meer omsloten en
eenvoudig te beveiligen locaties.
De beekzone is een ontspannen werkmilieu, aansluitend op het reeds in ontwikkeling
zijnde bedrijvenpark Schooten. Hier kan ook ruimte worden gegeven aan bedrijven of
instellingen met een huisvestingswens die een grotere ruimtebeslag vergt. Zoals bijvoor-
beeld kennisintensieve fabricage en assemblage van nichevoertuigen in een testomgeving.
pag 23
35. HighTechAutomotiveCampus
Masterplan
Campusmanagement
High Tech Automotive Campus zal voorzien in gezamenlijk beheer van een aantal facili-
teiten door middel van het campusmanagement. Het streven is om bedrijven en mede-
werkers integraal te ontzorgen gedurende hun hele levensloop op High Tech Automotive
Campus.
De belangrijkste functies van deze organisatie zijn het gezamenlijk beheer van de shared
facilities en openbare ruimte van het campuspark en het beheer van alle parkeerplaatsen
op het terrein. Daarnaast kunnen in deze organisatie uiteenlopende zaken gezamenlijk
geregeld worden. Hier valt bijvoorbeeld te denken aan gezamenlijke warmte-koudeopslag,
een distriebutiesysteem van warmte en kou, een eigen duurzame energiemaatschap-
pij, security, data netwerken, catering (wellicht ook in de vorm van een grand cafe op de
campus) en gezamenlijke exposisities en acquisitie activiteiten, zoals de reeds bestaande
Automotive week.
Duurzaam en dynamisch
Campussen en scienceparks lenen zich bij uitstek voor de realisatie van kringlopen van
energie, water, warmte, kou en afvalstoffen. Mogelijke restwarmte kan ook worden
getransporteerd naar omringende agrarische gebruikers of woningen. Via campusma-
nagement wordt een platform gecreërd die deze kansen en uitdagingen kan oppakken, die
alleen collectief efficient verzilverd kunnen worden. De mate van integratie van innovatieve
duurzame technologieen op gebiedsniveau zal samen met de gebruikers nog nader
worden onderzocht.
Campusmanagement: duurzaam en dynamisch2.8
outside view
PV panels produce
electricty for local network
concrete core activation
concrete ensures
high thermal mass
for stabilizing
temperatures
operable windows
for natural ventilation
green roof improves
biodiversity
windows under skylight
can be opened in summer
individual regulation
of fresh air supply
horizontal lamellas
protect from
direct sunlight
air is cleaned
by plants in the atrium
atrium
used air is sucked out
from the offices
by creating underpressure
in the atrium
rainwater
storage
toilet use
heat from combi plant
heat from ICT data center
Skolkovo electricity network
heat
storage
cold
storage
b
heat
pump
prefabricated elements
thus short construction
time + energyreduction
local materials
conctruction allows
full flexibility for users
presence detector
for lighting
heat recovery
from exhaust air
watersaving measures
Schema “zero energie”lab en kantoor, gebruik makend van gezamenlijke energiekringlopen,
VHP / Royal Haskoning / Mecanoo 2010
Schets voor een locaal energie systeem
pag 35
37. HighTechAutomotiveCampus
Masterplan
Landschappelijke inpassing2.9
Landschappelijke en ecologische inpassing
Het Brabantse coulisselandschap is in de zone van kasteel Croy tot Brandevoort vermengd
met bospercelen en groene Kamers van landgoederen en boerderijen. Het plangebied
ligt op de overgang van het binnenstedelijke gebied van Helmond en dit waardevolle
cultuurlandschap. In het westen wordt de High Tech Automotive Campus begrenst door
een grote samenhangende structuur van bospercelen, welke blijven gehandhaafd. Binnen
het plangebied bevindt zich daarnaast de Schootense loop en een tweetal bospercelen,
welke onderdeel uitmaken van een ecologische hoofdstructuur. Waar mogelijk worden
deze landschappelijke en ecologische waarden gebruikt als gebiedsidentiteit en behouden
of doorontwikkeld tot landschappelijke parels in het nieuwe campuspark.
De beek Schotense loop krijgt een nieuwe ecologische inrichting en wordt waar mogelijk
verbreedt. Waar de beek en het nieuwe campuspark elkaar kruisen, bevindt zich een
bosperceel dat grotendeels gehandhaafd wordt. Op deze plek komt ook nieuwe waterber-
ging en waterzuivering in de vorm van rietland en een helofytenfilter, waardoor er veel
ruimte ontstaat voor natte natuur. Via een tweetal bestaande sloten zijn er ecologische
verbindingen in noordelijke richting, via de beek is er een verbinding in oostelijke en zuide-
lijke richting. Het ecologisch ingerichte terrein rondom de Schotense Loop beslaat circa 4,5
ha, het gehandhaafde bosperceel ten westen van de campus is circa 5,0 ha groot.
Een losliggend en driehoekig bosperceel van circa 0,7 ha langs de Europaweg kan niet
gehandhaafd worden en wordt opgeheven en gecompenseerd. Er wordt nog nader uitge-
zocht of op het terrein zelf voldoende ruimte is om te zorgen voor natuurcompensatie op
het terrein zelf.
Waterbeheer
De huidige situatie wordt gekenmerkt door de beek als herkenbare en mooie waterstruc-
tuur en door en een aantal geïsoleerde stukjes water langs de N270 (Europaweg) en
rondom het terrein. De beek heeft een hoge waterkwaliteit, voor de geïsoleerde water-
partijen geldt dat soms in mindere mate. In het plan wordt het oppervlaktewater buiten
de Schootense loop verbonden tot een blauwe slinger, van de N270 (Europaweg), over het
campuspark en weer terug naar de N270 (Europaweg). De sloten langs de N270 (Euro-
paweg) en in het campuspark worden fors verbreed, onderling verbonden en komen op
hetzelfde peil. Naar verwachting zal op deze wijze de fluctuatie van het waterpeil vermin-
deren waardoor de waterkwaliteit, de oevervegetatie en het visueel aangezicht erop voor-
uitgaan.
Voorbeelden ecologische herinrichting beekzone, situatie met wederzijds voldoende ruimte
(links) en situatie met ruimtelijke krapte aan zuidzijde (rechts)
Landschappelijke onderleggers:
Landschapszonering, historische kaart, hoogtekaart en grondgesteldheid.
pag 37
39. HighTechAutomotiveCampus
Masterplan
Ontsluiting en bereikbaarheid2.10
Inleiding
De High Tech Automotive Campus is gelegen aan de westzijde van Helmond en in het
hart van de Brainportregio. De locatie is goed ontsloten voor de bedrijven, werknemers en
klanten via het openbaar vervoer, auto en langzaam verkeer. Niet onopgemerkt mag blijven
dat deze locatie op slechts 30 minuten rijden van Eindhoven Airport ligt.
Trein
De Brainportregio kent een uitgebreid spoornetwerk, met vooral binnen de grenzen van de
gemeente Helmond een hoge dichtheid aan treinstations. De locatie ligt op minder van 15
fietsminuten van drie NS stations waarvan één intercity station. Het meest nabij gelegen
treinstation is station Helmond ‘t Hout, op 1,3 km. Dit zijn gemiddeld 15 loopminuten en 5
fietsminuten. Alle Stations hebben een directe verbinding met Centraal Station Eindhoven
dat binnen 6-10 minuten wordt bereikt. De frequentie op de lijn Eindhoven – Helmond is
afhankelijk van het station 2 tot 4 maal per uur.
Busvervoer
De High Tech Automotive Campus zal ook ontsloten worden via het busvervoer. Dit kan op
een drietal manieren:
A) Streekvervoer;
B) Stadsbuslijn (lijn 52);
C) Campusvervoer (bedrijfsvervoer).
Streekvervoer
Op dit moment is er een directe verbinding tussen station Eindhoven centraal en Helmond
centraal, voor wat betreft het busstreekvervoer (lijn 22). De High Tech Automotive Campus
is hier (vooralsnog) niet op aangesloten. De meest nabijgelegen halte ligt op ongeveer 1
km lopen. Mede gezien de nabijheid van het spoor (concurrentie) zal in de toekomst onder-
zocht moeten worden of het haalbaar en wenselijk is de campus een directe aansluiting te
geven op het streekvervoer per bus.
Stadsvervoer (lijn52)
Het is kansrijk dat de High Tech Automotive Campus wordt aangesloten op lijn 52 van het
stadsvervoer. Deze buslijn functioneert nu al tussen station Helmond Centraal en station
Brandevoort en keert dan om. De verwachting is dat deze lijn wordt vervolmaakt door in de
toekomst vanaf station Brandevoort via de High Tech Automotive Campus terug te keren
naar station Helmond Centraal. Hierdoor ontstaat er een “rondje”, waarbij er twee bussen
tegengesteld ten opzichte van elkaar het rondje rijden. Aangezien de campus is gelegen
tussen beide stations zal de maximale reistijd op termijn 15 minuten zijn met de bus vanaf
één van beide stations.
Campusvervoer
De campusorganisatie spreekt de ambitie uit om te onderzoeken wat de mogelijkheden
zijn voor het inzetten van “campusvervoer”. Hierbij kan gedacht worden aan bijvoorbeeld
een shuttle vanaf de stations, maar ook naar en vanaf de TU/e.
Autoverkeer en fiets/voetganger
Binnen de plannen van het masterplan High Tech Automotive Campus is voorzien in de
realisatie van een nieuwe aansluiting van de campus op de N270 (Europaweg). Hiermee
krijgt de High Tech Automotive Campus een eigen en directe aansluiting op het omlig-
gende wegennetwerk. Dit zal ook de hoofdingang van de campus worden. Daarnaast
is het campusterrein met de auto ontsloten via de Schootensedreef (noordwest) en de
Steenovenweg (oost).
De nieuwe aansluiting is niet alleen belangrijk voor het gemotoriseerd verkeer, maar zal
tevens leiden tot een nieuwe voet- en fietsoversteekplaats, waardoor een korte en directe
route ontstaat naar het station Helmond ’t Hout voor fietsers en voetgangers. Mogelijk kan
deze vervoersmodaliteit worden gestimuleerd door een project “campusfietsen”.
pag 39
40. Voorbeeld signage als identiteisdrager op een campus
Referentiebeeld inrichting parkeerterreinen binnen Campuspark als “boomgaarden”
40
41. HighTechAutomotiveCampus
Masterplan
Collectief parkeren en bewegwijzering (signage)2.11
Parkeren
Het collectief beheer van parkeerplaatsen is een onderscheidende factor van High Tech
Automotive Campus. De uiteindelijke parkeervraag is op dit moment namelijk niet bekend
en zal zich tevens gedurende de tijd dynamisch ontwikkelen. Een volgende generatie
heeft vaak hele andere parkeerbehoeftes. De aanleg van parkeerplaatsen is echter duur en
ruimtevretend, losse parkeerterreinen zijn dan ook vaak suboptimaal. Door het collectieve
beheer kunnen parkeerplaatsen door de bedrijven worden ingehuurd vanuit een gezamen-
lijke pool, die gefaseerd ontwikkeld wordt naar gelang de vraag groeit. Ook kan er optimaal
gebruik worden gemaakt van dubbelgebruik. In de illustratieve verkaveling van het master-
plan is voorzien in circa 2200 parkerplaatsen totaal, hetgeen conform de parkeernorm is
en naar alle waarschijnlijkheid ruim toereikend. Hiervan worden ongeveer de helft in de
inrichting van de campuspark opgenomen, de andere helft in een aantal pockets tussen de
bebouwing. Het huidige terrein van TNO met een aantal reeds bestaande parkeerplaatsen
valt overigens buiten deze constructie.
Indien de campus een succes wordt en er meer parkeerplaatsen nodig zijn, kan in de
toekomst ruimte worden vrijgemaakt voor nieuwe bebouwing door (deels) over te gaan
op collectief gebouwd parkeren zoals bijvoorbeeld op de Philips High Tech Campus. Op
dit moment is hiermee echter geen rekening gehouden omdat in de nabije toekomst de
aanlegkosten niet opwegen tegen de verwachtte opbrengsten. Ruimtelijk blijft gebouwd
parkeren ook in de toekomst inpasbaar.
Bewegwijzering en identiteit (signage)
De inrichting van de openbare ruimte, bewegwijzering en verlichting op de High Tech Auto-
motive Campus zijn de voornaamste middelen om een onderscheidende identiteit aan het
gebied te geven. De uitwerking van een krachtige beeldtaal voor meubilair en openbare
inrichting is dan ook cruciaal. Hierbij horen ook elementen als oplaadstations voor electri-
sche auto’s en fietsen en andere onderdelen van duurzame mobiliteitsconcepten die op
de campus ontwikkeld of onderzocht worden: Zo wordt de campus een “living lab”. Het
voorstel is dan ook om op de High Tech Automotive Campus heel expliciet af te wijken van
de inrichrichtingsstandaard openbare ruimte van de gemeente.
Voorbeeld e-bus
Voorbeeld oplaadstation e-auto in de stad
pag 41
43. HighTechAutomotiveCampus
Masterplan
Ontwikkelingsstrategie2.12
Het masterplan biedt een kader voor de ontwikkeling van de High Tech Automotive
Campus. In dit masterplan is een robuuste hoofdstructuur weergegeven die de drager
van de ruimtelijke en functionele kwaliteiten van de campus zal vormen. Belangrijke
onderdelen hiervan vormen de hoofdontsluiting, het campuspark met onder andere het
collectieve parkeren en de beekzone. Verder wordt hiermee de zonering van het terrein in
grote lijnen vastgelegd.
Binnen deze hoofdstructuur bestaat vanzelfsprekend nog veel flexibiliteit. Het inspelen
op de wensen van de huidige en toekomstige campusbewoners is daarbij cruciaal. Econo-
mische ontwikkeling, de concrete vraag van bedrijven en instellingen, maar ook ontwik-
kelingen op het gebied van huisvesting of duurzaamheid bepalen hoe de diverse vlekken
zullen worden uitgewerkt.
Na vaststelling van het masterplan zal uitwerking in een verkavelingsplan, een inrichtings-
plan en een bestemmingsplan plaatsvinden. Ook in deze planvorming zal nadrukkelijk
aandacht aan flexibiliteit worden besteed. Het masterplan vormt daarvoor een referentie-
kader.
Een van de aspecten die van belang zijn voor een campus vormt een selectief vestigingsbe-
leid: In de komende periode zullen de direct betrokken partijen daarover nadere afspraken
maken die zo mogelijk worden vertaald in een bedrijvenlijst. Onderdeel van deze afspraken
vormen flexibiliteitsbepalingen waarin de mogelijkheid wordt geboden om onder
bepaalde voorwaarden, zoals bijvoorbeeld een bepaalde economische ontwikkeling, tot
wijziging van profiel of segmentering te komen. Hierbij vormen financiele haalbaarheid
maar ook complementariteit met andere Helmondse locaties criteria.
De High Tech Automotive Campus wordt niet alleen ontwikkeld door bedrijven en instel-
lingen in de Automotive, voor de ontwikkeling van de campus is ook de medewerking
van meerdere eigenaren nodig. De gemeente nodigt deze partijen uit om tot nadere
afspraken over de ontwikkeling van de campus te komen, de gemeente vervult hierin een
faciliterende rol. Het kader voor de ontwikkeling wordt gevormd door dit masterplan. In
de samenwerkingsafspraken zullen afspraken over het masterplan, de uitgiftecriteria, de
fasering maar ook de bijdrage aan de kosten van de hoofdstructuur worden vastgelegd.
Na het afronden van deze afspraken zal de gemeente de plannen verder uitwerken en het
benodigde publiekrechterlijke instrumentarium inzetten.
Mocht de eigenaar van de gronden ten noorden van de campus vooralsnog niet willen
kiezen voor een transformatie van het terrein binnen de kaders van het masterplan dan
worden de huidige gebouwen en terreinen ingepast, op kleine onderdelen zal dan overleg
plaatsvinden zodat de ontsluitingsweg en het campuspark kunnen worden aangelegd.
De locatieontwikkeling van de High Tech Automotive Campus vraagt om een onrendabele
investering, niet alle kosten komen terug in de vorm van opbrengsten van gronduitgifte.
Omdat de campus bijdraagt aan de economische structuurversterking is de inzet van
publieke middelen gerechtvaardigd. De gemeente Helmond is dan ook in gesprek met
andere publieke partijen om gezamenlijk de ontwikkeling van de High Tech Automotive
Campus op te pakken en hierin te investeren.
Bedrijven en instellingen in de Automotive, overheden en private partijen moeten samen
de handen ineenslaan om de eerste resultaten die in de afgelopen jaren bereikt zijn door
te ontwikkelen tot de High Tech Automotive Campus zoals deze in dit masterplan is neer-
gezet.
pag 43
47. HighTechAutomotiveCampus
Masterplan
High Tech Automotive Campus zal zich als een samenhangende ontwikkeling presen-
teren, verglijkbaar met de wijze hoe historische fabriekscomplexen zijn ontwikkeld:
Trots en statig naar de stad, maar ook geheimzinnig, met naar het binnengebied
een eigen wereld die zich niet volledig en niet naar iedereen opent. Net als toen,
zit de uitdaging in het ontwikkelen van een herkenbare samenhang van de gehele
ontwikkeling en het regisseren van een choreografie van representatieve en actieve
onderdelen.
De beeldregie is opgebouwd op basis van de onderstaande filosofie:
• De openbare ruimte zal drager worden die op de lange termijn de eenheid waar-
borgt. Met name het campuspark, maar ook de beekzone, krijgen een herkenbare
en eigen inrichting;
• Gebouwen openen met riante transparante delen en hoge entreepartijen naar
het campuspark, zodat het ontmoeten wordt gestimuleerd en visuele openheid
wordt versterkt. Naar de N270 (Europaweg) ontstaat een andere vorm van
exposure, niet zozeer op begane grond, maar via koppen van kantoordelen van de
gebouwen;
• Een uniforme, sobere, zakelijke architectuur met overwegend platte daken
waarin horizontale en verticale lijnen de boventoon voeren. De architectuur
van het individuele pand is ondergeschikt aan het architectonisch/ steden-
bouwkundig hoofdconcept. De gebouwen zullen zoveel als mogelijk als clusters
worden ontwikkeld;
• De materialisatie van de gebouwen is niet homogeen, maar is overwegend opge-
bouwd uit natuurlijke, ingetogen materialen zoals natuursteen, beton, metaal,
hout, glas en klinker, in ingetogen kleuren;
• De positie en orientatie van gebouwen verschilt per bouwstrook, maar de boven-
genoemde uitgangspunten gelden op het gehele terrein.
Visie op beeldregie3.1
inspiratiebeelden materialisatie gebouwen
pag 47
49. De gebouwen van de High Tech Automotive Campus onderscheiden zich
door een aantal beeldbepalende identieitsdragers van hun omgeving. Deze
zijn:
• Grote transparante openingen waardoor de activiteiten binnen zicht-
baar worden vanuit de openbare ruimte;
• Grote lobbies, foyers, of gezamenlijke lunchruimtes;
• Indien mogelijk vloeiende overgangen van de lab- en kantoorgedeeltes,
waardoor het fysiek werken aan de auto en het werken aan de
computer dicht bij elkaar komen.
3.2 Identiteitsdragers
Bedrijfsactiviteit en onderzoeksobjecten bepalen de uitstraling,
naar binnen en naar de weg toe
51. HighTechAutomotiveCampus
Masterplan
De uitstraling van de High Tech Automotive Campus wordt voor de meeste passanten en
bezoekers aan de zuidzijde bepaald. Het groen en water van het binnengebied prikt op
twee plaatsen door het gevelfront heen en begeleidt de blik naar binnen toe. Hierdoor
ontstaat er diepte in de campus lay-out en wordt de gelaagdheid van het masterplan
zichtbaar en voelbaar.
De zuidelijke strook profiteert van een dubbele oriëntatie, zowel op de N270 (Europaweg)
als op het binnengebied. Afzonderlijke bedrijven kunnen zich zowel naar de buitenwereld
als naar de klant optimaal presenteren.
De boulevard zone wordt verdeeld in kavels van 60 tot 100 meter breedte, waarop in
clusters gemengde bebouwing kan worden ontwikkeld. Tussen de kavels blijft steeds een
strook van minimaal 20 meter breedte open ten behoeve van collectief parkeren.
Per kavel dient een kantoorvolume met de kopgevel in zowel de noordelijke als in de
zuidelijke rooilijn gebouwd te worden. Tussenliggende transparante laagbouwvolumes
dienen zoveel mogelijk de rooilijnen te raken. Groene (patio)tuinen kunnen open aan de
rooilijn gesitueerd worden, maar mogelijk ook centraal op de kavel of achter een glazen
gevelscherm.
Belangrijk kenmerk van de boulevard zone is de open transparante oriëntatie naar de N270
(Europaweg) toe. Bij meer kantoorachtige bebouwing, ontstaat een spel van open en dicht.
Bij een meer open werkomgeving, kan een geheel open glazen doos als referentiebeeld
gebruikt worden.
Per kavel moet gezocht worden naar een evenwicht tussen hoge en lage volumes, open en
gesloten elementen, kantoorachtige en researchachtige invullingen. Door het ritme van
grote volumes, haaks op de ontsluiting, en door de wisselende hoogte en diepte, ontstaat
er een transparante skyline die meer is dan een gevelwand.
Een aantal verdere beeldregels zijn: Laagbouwvolumes ontwikkelen zich parallel aan de
ontsluiting, laagbouwvolumes zijn zeer transparant en open van karakter, de kantoor-
volumes hebben relatief gesloten zijgevels, de koppen aan de N270 (Europaweg) zijn
vensters, de koppen aan binnengebied zijn entrees en de velden tussen de kantoorvolumes
zijn ad random ingevuld als laagbouw, parkeerveld of (binnen)tuin.
3.3 Boulevardzone
pag 51
55. HighTechAutomotiveCampus
Masterplan
De campuszone is het hart van de High Tech Automotive Campus. Onderzoek en productie
gaan hand in hand, maar er is ook een grote(re) behoefte aan beslotenheid en geheimhou-
ding. De campuszone is heeft een eigen wereld die zich niet volledig opent. TNO, die reeds
in deze zone gelegen is, is hiervan een voorbeeld.
Een aantal beeldregels waar aan voldaan moet worden zijn:
• Clustering van doosachtige volumes;
• Startend in de rooilijn;
• De kavel wordt inclusief buitenterrein direct “afgebouwd”met gebouwde erfschei-
dingen die onderdeel uitmaken van het hoofdvolume;
• Binnen deze eigen “ommuring”zijn hoogte-accenten mogelijk;
• Kavels kunnen geclusterd worden tot grote eenheden met dezelfde randvoorwaarden;
• Lange strakke gevellijnen;
• Spelen met open en gesloten en
• Accentueren van entree.
3.4 Campuszone
Referentiebeelden lage halachtige gebouwdelen binnen de campuszone
pag 55
57. HighTechAutomotiveCampus
Masterplan
De beekzone is de meest noordelijke zone die tegenover het bestaande bedrijvenpark
Schooten gelegen is. De toekomstige invulling van het bedrijvenpark Schooten kan
meegaan in het High Tech Automotive Campus profiel, maar zal door dit plan geen
nieuw beeldkwaliteitsregime krijgen. De bebouwing gelegen op de High Tech Automotive
Campus zal aansluiting zoeken bij de landschappelijke opzet van bedrijvenpark Schooten,
maar ook de identiteitsdragers van de campus zelf in zich dragen.
3.5 Beekzone
pag 57