Έχουμε τη χαρά να σας ανακοινώσουμε ότι στο Πολιτιστικό Κέντρο του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (Βίλα Καπαντζή, Βασιλίσσης Όλγας 108) παρουσιάζεται από την Τετάρτη 15 Νοεμβρίου 2017 η έκθεση «ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΜΑΣ ΠΟΛΗΣ.
Θεσσαλονίκη 1870-1917» η οποία θα διαρκέσει έως και την Κυριακή 18 Φεβρουαρίου 2018.
Έχουμε τη χαρά να σας ανακοινώσουμε ότι στο Πολιτιστικό Κέντρο του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (Βίλα Καπαντζή, Βασιλίσσης Όλγας 108) παρουσιάζεται από την Τετάρτη 15 Νοεμβρίου 2017 η έκθεση «ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΜΑΣ ΠΟΛΗΣ.
Θεσσαλονίκη 1870-1917» η οποία θα διαρκέσει έως και την Κυριακή 18 Φεβρουαρίου 2018.
Οι μαθητές του Δ2 τμήματος
“ταξίδεψαν” σε προορισμούς της Ελλάδας και
μοιράστηκαν τις εμπειρίες τους γι’ αυτά που “είδαν” κι έμαθαν: Θρύλους, παραδόσεις, ιστορία, φυσικά
τοπία, ιστορικά μνημεία…
“Γνώρισαν” και τα σημαντικά πρόσωπα κάθε περιοχής
και μας τα παρουσιάζουν!
Η έρευνα των παιδιών έγινε με αφορμή το μάθημα της Μελέτης Περιβάλλοντος και την θεματική ενότητα «Γνωρίζω την Ελλάδα».
Απολαύστε τους!!!
Υπεύθυνη εκπαιδευτικός:
Βασιλική Σούπου
Οι μαθητές του Δ2 τμήματος
“ταξίδεψαν” σε προορισμούς της Ελλάδας και
μοιράστηκαν τις εμπειρίες τους γι’ αυτά που “είδαν” κι έμαθαν: Θρύλους, παραδόσεις, ιστορία, φυσικά
τοπία, ιστορικά μνημεία…
“Γνώρισαν” και τα σημαντικά πρόσωπα κάθε περιοχής
και μας τα παρουσιάζουν!
Η έρευνα των παιδιών έγινε με αφορμή το μάθημα της Μελέτης Περιβάλλοντος και την θεματική ενότητα «Γνωρίζω την Ελλάδα».
Απολαύστε τους!!!
Υπεύθυνη εκπαιδευτικός:
Βασιλική Σούπου
Τα γλυπτά του Παρθενώνα, η Αφροδίτη της Μήλου, η Νίκη της Σαμοθράκης, η Αρτεμις των Βερσαλλιών… Οχι, δεν βρίσκονται στην πατρίδα τους. Είναι σε χέρια ξένων και εκτίθενται σε ξένα μουσεία.Από τα Μάρμαρα του Παρθενώνα στο «Αγόρι που προσεύχεται» και από την «Πληγωμένη Αμαζόνα» στον «Αρπιστή», κομμάτια της αρχαίας ελληνικής ιστορίας βρίσκονται διασκορπισμένα στα καλύτερα Μουσεία του κόσμου.π.χ
1.ΛΟΥΒΡΟ – ΠΑΡΙΣΙ
2.ΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ - ΛΟΝΔΙΝΟ
3.ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΕΡΓΑΜΟΥ- ΒΕΡΟΛΙΝΟ
4. ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΡΜΙΤΑΖ -ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗΣ -ΜΟΥΣΕΙΑ ΤΟΥ ΒΑΤΙΚΑΝΟΥ
2. 1. Νόμισμα που απεικονίζει τον Μεγάλο Κωνσταντίνο (324-337 μ.Χ). Ασήμι.
Μόναχο, Κρατική Νομισματική Συλλογή.
3. 2. Λεπτομέρεια του Πεουτιγγέρειου Πίνακα που εικονίζει μία προσωποποίηση της
Κωνσταντινούπολης. 12ος-13ος αιώνας, περγαμηνή. Βιέννη, Αυστριακή Εθνική Βιβλιοθήκη.
4. 3. Υφαντό παραπέτασμα, με παράσταση
ενός ζεύγους Κοπτών που προσεύχεται.
Αίγυπτος, 5ος-6ος αιώνας, λινό και
μαλλί. Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη.
5. 4. Άποψη της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, όπως την αντικρίζουν στις μέρες μας
οι επισκέπτες.
6. 5. Η αυτοκράτειρα Θεοδώρα με τις ακόλουθές της. 547, ψηφιδωτό.
Ραβέννα, ναός του Αγίου Βιταλίου .
7. 6. Εικόνα με τον Χριστό Παντοκράτορα.
Α’ μισό 6ου αιώνα, εγκαυστική πάνω σε ξύλο.
Σινά, Αίγυπτος, Μονή Αγίας Αικατερίνης.
8. 7. Τμήμα από μωσαϊκό δάπεδο που κοσμούσε
το Μεγάλο Παλάτιο στην Κωνσταντινούπολη.
9. 8. Πιάτο με παράσταση της Ινώς και του Μελικέρτη πάνω σε θαλάσσιο κένταυρο. Αίγυπτος,
α’ μισό 7ου αιώνα, ασήμι με έκτυπο επιχρυσωμένο διάκοσμο. Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη.
10. 9. Η Σταυροθήκη Fieschi Morgan. Κωνσταντινούπολη, αρχές 9ου αιώνα, ασήμι, χρυσός,
περίκλειστο σμάλτο και νιέλο. Νέα Υόρκη, Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης.
11. 10. Μικρογραφία από το περίφημο
Ψαλτήρι Χλουντόφ.
Εικονογραφημένο χειρόγραφο,
Κωνσταντινούπολη, μέσα 9ου
αιώνα, τέμπερα σε περγαμηνή.
Μόσχα, Κρατικό Ιστορικό
Μουσείο.
12. 11. Ζεύγος βραχιολιών. Θεσσαλονίκη (?), τέλη 9ου-αρχές 10ου αιώνα, χρυσός και περίκλειστο
σμάλτο. Θεσσαλονίκη, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού.
13. 12. Άποψη της ανατολικής πλευράς του καθολικού της Μονής Μεγίστης Λαύρας, στο Άγιο Όρος.
14. 12. Σταυρός λιτανείας. Αδριανούπολη, περ. 1000,
ασήμι και διάκοσμος με επιχρύσωση και νιέλο.
Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη.
16. 15. Το Τρίπτυχο Harbaville. Κωνσταντινούπολη, μέσα 11ου αιώνα, ελεφαντοστό.
Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου.
17. 16. Εικόνα-Δίπτυχο μηνολόγιο. Β’ μισό 11ου αιώνα, αυγοτέμπερα σε ξύλο.
Σινά, Αίγυπτος, Ιερά Μονή της Αγίας Αικατερίνης.
18. 17. Μικρογραφία από το Ευαγγελιστάρι
Morgan. Κωνσταντινούπολη,
περ. 1050-1100, τέμπερα και χρυσός
σε περγαμηνή. Νέα Υόρκη,
Βιβλιοθήκη Pierpont Morgan.
19. 18. Μικρογραφία από τις Ομιλίες του Ιωάννη Δαμασκηνού.
11ος αιώνας, τέμπερα σε περγαμηνή. Παρίσι, Εθνική
Βιβλιοθήκη.
20. 19. Μικρογραφία από τις Ομιλίες του Γρηγορίου Ναζιανζηνού.
12ος αιώνας, τέμπερα σε περγαμηνή.
Μονή Αγίου Παντελεήμονος, Άγιον Όρος.
21. 20. Μικρογραφία από τη χρονογραφία του Ιωάννη Σκυλίτζη. Νότιος Ιταλία (Παλέρμο),
περ. 1150-75, τέμπερα σε περγαμηνή. Μαδρίτη, Εθνική Βιβλιοθήκη.
22. 21. Μικρογραφία στην οποία απεικονίζεται ο πατριάρχης Φώτιος, από τη χρονογραφία
του Ιωάννη Σκυλίτζη. Νότιος Ιταλία (Παλέρμο), περ. 1150-75, τέμπερα σε περγαμηνή.
Μαδρίτη, Εθνική Βιβλιοθήκη.
23. 22. Μικρογραφία που αναπαριστά την επίθεση των Αράβων εναντίον της Θεσσαλονίκης το 904,
από τη χρονογραφία του Ιωάννη Σκυλίτζη. Νότιος Ιταλία (Παλέρμο), περ. 1150-75,
τέμπερα σε περγαμηνή. Μαδρίτη, Εθνική Βιβλιοθήκη.
24. 23. Αμφιπρόσωπη εικόνα με την Παναγία Οδηγήτρια στη μία πλευρά και την Άκρα Ταπείνωση
στην άλλη. Βόρεια Ελλάδα, τελευταίο τέταρτο 12ου αιώνα, αυγοτέμπερα σε ξύλο.
Καστοριά, Βυζαντινό Μουσείο.
25. 24. Εικόνα με την Ουρανοδρόμο Κλίμακα.
Όρος Σινά ή Κωνσταντινούπολη,
τέλη 12ου αιώνα, αυγοτέμπερα σε ξύλο.
Σινά, Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης.
26. 25. Εικόνα με τον άγιο Παντελεήμονα
και σκηνές από τη ζωή του. Όρος Σινά
(?), αρχές 13ου αιώνα, αυγοτέμπερα
και χρυσός σε ξύλο. Σινά, Αίγυπτος,
Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης.
27. 26. Κύπελλο με εγχάρακτη παράσταση χορεύτριας που κρατάει κρόταλα. Κύπρος 13ος αιώνας,
εφυαλωμένη κεραμική. Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη.
28. 27. Χρυσοκεντημένος αήρ από την εκκλησία της Παναγίας στη Θεσσαλονίκη (κεντρικό τμήμα).
Θεσσαλονίκη, αρχές 14ου αιώνα. Αθήνα, Βυζαντινό Μουσείο.
30. 29. Εικόνα με τη Φιλοξενία του Αβραάμ. Κωνσταντινούπολη, τελευταίο τέταρτο 14ου αιώνα,
αυγοτέμπερα σε ξύλο. Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη.
31. 30. Εικόνα με την Παναγία Καρδιώτισσα.
Άγγελος, Κρήτη, μέσα 15ου αιώνα,
αυγοτέμπερα σε ξύλο.
Αθήνα, Βυζαντινό Μουσείο.
32. 31. Βημόθυρο με τον Ευαγγελισμό και τους αγίους Πέτρο
και Ιωάννη τον Θεολόγο. Ανδρέας Ρίτζος (?), δεύτερο
μισό 15ου αιώνα. Πάτμος, Άγιος Γεώργιος Απορθειανών.
33. 33. Περγαμηνό αργυρόβουλλο του έτους 1456 με την υπογραφή του Δημητρίου Παλαιολόγου.
Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη.
34. 33. Μικρογραφία από χειρόγραφο
που απεικονίζει την πολιορκία της
Κωνσταντινούπολης από τους
Οθωμανούς Τούρκους.
Γαλλία, 15ος αιώνας.
Παρίσι, Εθνική Βιβλιοθήκη.
35. 34. Εικόνα με τη Γέννηση.
Κρήτη, αρχές 16ου αιώνα,
αυγοτέμπερα σε ξύλο.
Βενετία, Ελληνικό
Ινστιτούτο.
36. 35. Η Προσκύνηση των Μάγων. Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, 1560-67, αυγοτέμπερα σε ξύλο.
Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη.
0. Σήμερα θα μιλήσουμε για το Βυζάντιο και τους Βυζαντινούς, για τις ημέρες και κυρίως για τα έργα των κατοίκων μιας σπουδαίας και μακρόβιας αυτοκρατορίας.
Η ονομασία "Βυζαντινοί" δόθηκε στους πολίτες του χριστιανικού κράτους που απλώθηκε κατά τους μεσαιωνικούς αιώνες γύρω από τη λεκάνη της Μεσογείου, από τους νεότερους επιστήμονες. Η πρώτη εντύπωση είναι ότι η λέξη θυμίζει τις ρίζες της πρώτης και σημαντικότερης πόλης του κράτους: Βυζάντιο, αρχαία αποικία των Μεγαρέων, φωλιασμένη σε μία τοποθεσία-κλειδί, ανάμεσα σε διαφορετικές ηπείρους και θάλασσες, να ενώνει σταθερά και διαχρονικά την Ανατολή με τη Δύση. "Εώας τε και εσπερίου λήξεως οίον σύνδεσμον" (σύνδεσμος ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση), είναι τα λόγια του Γρηγορίου του Ναζιανζηνού. Ωστόσο τίποτα δεν είναι τυχαίο. Η καινούργια πρωτεύουσα του ρωμαϊκού κράτους, η Κωνσταντινούπολη, η Νέα Ρώμη, η "βασιλεύουσα των πόλεων" η "Πόλις" όπως την αποκαλούσαν οι Βυζαντινοί, έδεσε άρρηκτα τη μοίρα της με την τύχη ολόκληρης της αυτοκρατορίας. Η διάρκεια ζωής της ταυτίστηκε με την αντοχή στο χρόνο του κράτους στο οποίο δέσποζε: Από τις 11 Μαΐου του 330, όταν εγκαινιάστηκε επίσημα, μέχρι έναν άλλο Μάιο, ένδεκα αιώνες αργότερα, όταν στις 29 του μήνα ο πυρήνας του βυζαντινού κόσμου αλώθηκε από τους Οθωμανούς Τούρκους.
1. Η ίδρυση της Κωνσταντινούπολης, της πόλης του Κωνσταντίνου, συνδέεται με τον αυτοκράτορα που την οραματίστηκε και της έδωσε το όνομά του. Στις 8 Νοεμβρίου του 324 τελέστηκε με λαμπρότητα ο "πολισμός", που από τα αρχαία χρόνια σηματοδοτούσε για τους Ρωμαίους τη θεμελίωση μιας πόλης. Άλλωστε δύο από τα βασικά χαρακτηριστικά που διαμόρφωσαν το πρόσωπο της νέας αυτής φάσης στην οποία πέρασε η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία σχετίζονται με τη συχνά αμφιλεγόμενη προσωπικότητά του ανώτατου άρχοντά της: Η επιλογή μιας νέας πρωτεύουσας και η εύνοια προς μία νέα θρησκεία, το Χριστιανισμό.
Με την πεποίθηση ότι η δύναμη του Χριστού, μέσα από το σύμβολο του μονογράμματός του εξασφάλιζε προστασία και οδηγούσε στη νίκη, ο Κωνσταντίνος το αποτύπωσε στα λάβαρά του, από εκεί στα νομίσματα που κόπηκαν επί των ημερών του και το 321 στην περικεφαλαία του.
Ασημένιο νόμισμα που απεικονίζει τον Μεγάλο Κωνσταντίνο να φορά κράνος πάνω στο οποίο είναι χαραγμένο το Χριστόγραμμα, το μονόγραμμα του Χριστού, Μόναχο, Κρατική Νομισματική Συλλογή (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος Ζ, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1978, σελ. 36).
Ζητήστε από τα παιδιά να χρονολογήσουν κατά προσέγγιση, με βάση τις παραπάνω πληροφορίες, το εικονιζόμενο νόμισμα.
2. Πέρα από τη φροντίδα του Κωνσταντίνου να υλοποιήσει στην καινούργια του πρωτεύουσα έργα λαμπρά, αριστουργήματα αντάξια του ρόλου που καλούνταν να διαδραματίσει η "δεύτερη Ρώμη", πρωταρχικό του μέλημα υπήρξε η προστασία της. Τόσο με πανίσχυρα τείχη με τα οποία την περιέβαλε όσο και με την προσπάθεια να εξασφαλίσει την αμέριστη εύνοια των θεϊκών δυνάμεων προς αυτή. Στα πλαίσια αυτής της αγωνίας η Κωνσταντινούπολη πλουτίστηκε με δύο νέους ναούς, που ο ένας αφιερώθηκε στη Ρέα, τη μητέρα των θεών και ο άλλος στην Τύχη. Σε αυτό το δεύτερο ναό τοποθετείται, κατά διαταγή του αυτοκράτορα, το άγαλμα της Τύχης που μεταφέρεται από την προκάτοχο Ρώμη γι αυτό το σκοπό. Για να ενδυναμώσει το συμβολικό χαρακτήρα αυτών των ενεργειών, ο Κωνσταντίνος φέρνει το 330 από το Ίλιο, τόπο καταγωγής του
γενάρχη των Ρωμαίων Αινεία, το άγαλμα του Απόλλωνα-Ήλίου. Στο έργο αυτό που ενσάρκωνε την αδιάσπαστη συνέχεια της αυτοκρατορίας δόθηκαν τα χαρακτηριστικά του ίδιου του ηγεμόνα. Στηριγμένο πάνω σ' ένα κίονα από πορφυρίτη λίθο, το ολοφάνερο σύμβολο δέσποζε στην αγορά, στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης, μέχρι το 1105, οπότε τη θέση του πήρε ένας χριστιανικός σταυρός.
Ο "Πεουτιγγέρειος Πίνακας" είναι ένας περγαμηνός χάρτης του 12ου-13ου αιώνα, πιστό αντίγραφο ενός παλαιότερου, που στον 5ο αιώνα έδινε πληροφορίες στους περιηγητές για τον τότε γνωστό κόσμο.
*Ο μοναδικός αυτός χάρτης σώζεται σχεδόν ολόκληρος και όταν ξετυλιχτεί έχει μήκος 6,75 μ. Απεικονίζει όλους τους τόπους που εκτείνονταν από τη Γαλατία μέχρι την Ινδία και την Κεϋλάνη, αναφέρει περίπου 4.000 περιοχές, τις αποστάσεις που τις συνδέουν, κάποια ξεχωριστά χαρακτηριστικά τους καθώς και λεπτομερή στοιχεία για 555 πόλεις: κάστρα, ναούς, λουτρά, αποθήκες, λιμάνια και φάρους. Μέσα στην τεράστια επικράτεια που αποτυπώνει ο Πεουτιγγέρειος Πίνακας τρεις πόλεις βαστούν τα πρωτεία και γι αυτό παρουσιάζονται ως προσωποποιήσεις της Τύχης: Η Ρώμη, η Κωνσταντινούπολη και η Αντιόχεια.
Λεπτομέρεια του "Πεουτιγγέρειου Πίνακα" που εικονίζει την πρωτεύουσα του βυζαντινού κράτους. Η πόλη παίρνει τα χαρακτηριστικά μίας γυναίκας που κάθεται σε θρόνο. Με το αριστερό χέρι κρατά ασπίδα και δόρυ ενώ με το δεξί δείχνει τον κίονα με το άγαλμα του Κωνσταντίνου ως Ηλίου. Βιέννη, Αυστριακή Εθνική Βιβλιοθήκη (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος Ζ, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1978, σελ. 9).
