SlideShare a Scribd company logo
ХӨРСНИЙ МОРФОЛОГИ
ХИЧЭЭЛИЙН АГУУЛГА.
•хөрсний морфологийн тухай судалсан эрдэмтдийн тухай
•хөрсний морфологийн шинжүүд
•хөрсний морфологийн чухал шинж тэмдгүүдийн тухай
АГУУЛГА
 хөрсний морфологийн тухай судалсан эрдэмтдийн тухай
 хөрсний морфологийн шинжүүд
 хөрсний морфологийн чухал шинж тэмдгүүдийн тухай
Хөрсний морфологийг судлахад ихээхэн бүтээл
туурвисан эрдэмтдийн тоонд
С.А.Захаров, Б.Г.Розанов нар зүй ѐсоор ордог.
Тэдний бүтээлүүдийн дотор Б.Г. Розановын “
морфология почв”(1983) онцгой байр эзлэнэ.
хөрсний морфологийн тухай судалсан
эрдэмтдийн тухай
ХӨРСНИЙ МОРФОЛОГИЙН ШИНЖҮҮД
 Хөрс-газрын өнгөн гадарга түүний бүрхүүл үед оршино.
 Хөрс-байгалийн онцгой биет мөн.
 хөрс- уур амьсгал, эх чулуулаг, амьд ба сөнөмөл организм, газрын хотгор гүдгэр, орон нутгийн
нас, хүний үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаа зэрэг хүчин зүйлийн нөлөөн дор үүсдэг.
 хөрс- үржил шимтэй байна. В.р.вильямсын тодорхойлсноор үржил шим бодис, ус, агаар, дулаанаар
нэгэн зэрэг тасралтгүй хангах хөрсний чадвар юм.
 хөрс- хатуу, хий, шингэн, амьд организм гэсэн 4 бие бүрэлдэхүүнтэй
 хөрс- харилцан адилгүй хэмжээтэй олон ширхэгтэй дисперсийн систем мөн.
 хөрс- хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлийн үндсэн хэрэгсэл бөгөөд барилга байгууламж зэрэг бусад
обьектын түшиц, суурь дэвсгэр болно.
 хөрс- хүрээлэн буй орчинтойгоо тухайлбал, агаар мандал, шим мандал, усан мандал, чулуун
мандалтай бодисын үргэлжийн солилцоотой байдаг нээлттэй систем мөн.
БАГТАНА.
Хөрсний морфологийн чухал шинж тэмдгүүдэд
1. Хөрсний байгууламж
•Гарал үүслээрээ өөр хоорондоо холбоотой үе давхаргуудын нийлбэр цогц
бол хөрсний профилий байгууламж мөн.
•Өөрөөр хэлбэл, хөрсийш бүрдүүлж буй үе давхаргууд нийлээд тодорхой
нэгэн босоо ханыг үүсгэнэ.
•Энэхүү босоо ханын гадна төрх байдлыг бүхэлд нь профиль гэх бөгөөд
тэрээр олон янз байна.
•Хөрсний үе давхарга нэг нь нөгөөгөөсөө
өнгөөр, бүтцээр, нийцээр, химийн шинж чанараар ялгагдах бөгөөд зарим
тохиолдолд механик бүрэлдэхүүн, микробиологийн үйл явцаараа өөр өөр
байдаг.
•Профилийн байгууламж гэж чухамдаа олон үе давхаргуудын хослол юм.
• Хөрсний давхаргыг зузаан
•Хөрс үүсэх үйл явцын үр дүнд бүрэлдэн тогтсон бүх үе
давхаргуудын ерөнхий үргэлжлэл юм.
•Хөрсний зузаан өнгөн гадаргаас эх чулуулгаа хүртэл см-
ээр хэмжигдэх бөгөөд хөрс үүсэх үйл явцын эрч,үржил
шимийг илэрхийлнэ.
•Оросын хөрс судлалын ихэнх сурах бичигт хөрсийг
ялзмагт үеийн үргэлжлэх байдлаар нь
• зузаан
• дунд зэргийн зузаан
• нимгэн гэж ангилан үздэг.
3. ӨНГӨ
хөрсний морфологийг таних үндсэн шинж тэмдэг. Тийм ч учраас ихэнх хөрсний
хэв шинжийг өнгөөр нь нэрлэж ирсэн.
Тухайлбал,
Хар шороон хөрс, цөлийн бор саарал хөрс, улаан шороон хөрс, чандруулаг хөрс
гэх мэт.
Оросын эрдэмтэн С.А.Захаровын боловсруулсан гурвалжинг ашиглан монголын
хөрсний өнгийг тодорхойлж ирсэн.
Энэхүү гурвалжингаас үзэхэд хөрс хар, цагаан, улаан гэсэн 3 үндсэн өнгөтэй.
Харин өнгө цэвэр дангаараа байх нь нэн ховор бөгөөд ихэвчлэн завсрын байна.
Жишээлбэл: хараас- хар хүрэн, хүрэн, цайвар хүрэн, улаан хүрэн гэх зэрэг
завсрын өнгийг дамжин улаан өнгөнд хүрэх жишээтэй.
Хөрсний өнгийг үе давхаргуудаас ингэж ялгахад тухайн хүний өнгө ялгах
чадвар, нүдний хараа, дадлага туршлагаас ихээхэн шалтгаална.
4. БҮТЭЦ
Бүтэц нь (структура, structure) нь хөрсний
морфологийн үндсэн үзүүлэлт мөн.
В.Р.Вильямс “ хөрс түүний үржил шимийг
бүтэцгүйгээр ойлгох аргагүй.”гэжээ.
Бүтэц бүхэлдээ хөрсний ус
, агаар, дулааныг горимыг тодорхойлохыг
зэрэгцээ хөрс боловсруулах технологи
ургамлын өсөлт хөгжилтөд тохиромжтой
нөхцөл бүрдүүлэхэд нэн ач
холбогдолтой.

More Related Content

Viewers also liked

Estudar e pesquisar na Alemanha.
Estudar e pesquisar na Alemanha.Estudar e pesquisar na Alemanha.
Estudar e pesquisar na Alemanha.
Sociedade Brasileira de Pesquisa em Materiais
 
дидактик
дидактикдидактик
дидактикotgooPhh
 
La nova generació de Consoles
La nova generació de ConsolesLa nova generació de Consoles
La nova generació de Consolesasaumell
 
Üslü Sayılar
Üslü SayılarÜslü Sayılar
Üslü Sayılar
kaston5757
 
Mobiteli
MobiteliMobiteli
Mobiteli
Karlo Dovečer
 
Facebook uygulamaları için performans pazarlama
Facebook uygulamaları için performans pazarlamaFacebook uygulamaları için performans pazarlama
Facebook uygulamaları için performans pazarlamaReklamAction
 
XV Brazil MRS Meeting.
XV Brazil MRS Meeting.XV Brazil MRS Meeting.
Apresentacao retrato paulista oficial (corretor humberto)
Apresentacao retrato paulista oficial (corretor humberto)Apresentacao retrato paulista oficial (corretor humberto)
Apresentacao retrato paulista oficial (corretor humberto)
Humberto Anzzelotti
 
Nom urj last
Nom urj lastNom urj last
Nom urj last
otgooPhh
 
Mapas mentales
Mapas mentalesMapas mentales
Mapas mentales
lauracorichi
 
SF Giants
SF GiantsSF Giants
01.nakit çek hareketleri
01.nakit çek hareketleri01.nakit çek hareketleri
01.nakit çek hareketleriUmut Karademir
 
бернулли
бернуллибернулли
бернуллиritulya
 
Science and technology of multifunctional oxide and ultrananocrystalline diam...
Science and technology of multifunctional oxide and ultrananocrystalline diam...Science and technology of multifunctional oxide and ultrananocrystalline diam...
Science and technology of multifunctional oxide and ultrananocrystalline diam...
Sociedade Brasileira de Pesquisa em Materiais
 
Opportunities at the Alexander von Humboldt Foundation (AvH).
Opportunities at the Alexander von Humboldt Foundation (AvH).Opportunities at the Alexander von Humboldt Foundation (AvH).
Opportunities at the Alexander von Humboldt Foundation (AvH).
Sociedade Brasileira de Pesquisa em Materiais
 
Amit engineering-co
Amit engineering-coAmit engineering-co
Amit engineering-co
Amit Engineering Co.
 
УПРИЗМ - просто о сложном
УПРИЗМ - просто о сложномУПРИЗМ - просто о сложном
УПРИЗМ - просто о сложном
Sergei Penkov
 

Viewers also liked (20)

Estudar e pesquisar na Alemanha.
Estudar e pesquisar na Alemanha.Estudar e pesquisar na Alemanha.
Estudar e pesquisar na Alemanha.
 
лекц4
лекц4лекц4
лекц4
 
лекц1
лекц1лекц1
лекц1
 
дидактик
дидактикдидактик
дидактик
 
La nova generació de Consoles
La nova generació de ConsolesLa nova generació de Consoles
La nova generació de Consoles
 
Üslü Sayılar
Üslü SayılarÜslü Sayılar
Üslü Sayılar
 
Mobiteli
MobiteliMobiteli
Mobiteli
 
лекц6
лекц6лекц6
лекц6
 
Facebook uygulamaları için performans pazarlama
Facebook uygulamaları için performans pazarlamaFacebook uygulamaları için performans pazarlama
Facebook uygulamaları için performans pazarlama
 
XV Brazil MRS Meeting.
XV Brazil MRS Meeting.XV Brazil MRS Meeting.
XV Brazil MRS Meeting.
 
Apresentacao retrato paulista oficial (corretor humberto)
Apresentacao retrato paulista oficial (corretor humberto)Apresentacao retrato paulista oficial (corretor humberto)
Apresentacao retrato paulista oficial (corretor humberto)
 
Nom urj last
Nom urj lastNom urj last
Nom urj last
 
Mapas mentales
Mapas mentalesMapas mentales
Mapas mentales
 
SF Giants
SF GiantsSF Giants
SF Giants
 
01.nakit çek hareketleri
01.nakit çek hareketleri01.nakit çek hareketleri
01.nakit çek hareketleri
 
бернулли
бернуллибернулли
бернулли
 
Science and technology of multifunctional oxide and ultrananocrystalline diam...
Science and technology of multifunctional oxide and ultrananocrystalline diam...Science and technology of multifunctional oxide and ultrananocrystalline diam...
Science and technology of multifunctional oxide and ultrananocrystalline diam...
 
Opportunities at the Alexander von Humboldt Foundation (AvH).
Opportunities at the Alexander von Humboldt Foundation (AvH).Opportunities at the Alexander von Humboldt Foundation (AvH).
Opportunities at the Alexander von Humboldt Foundation (AvH).
 
Amit engineering-co
Amit engineering-coAmit engineering-co
Amit engineering-co
 
УПРИЗМ - просто о сложном
УПРИЗМ - просто о сложномУПРИЗМ - просто о сложном
УПРИЗМ - просто о сложном
 

Similar to хөрсний морфологи сэдэв 2

хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2otgooPhh
 
Газарзүй 7 Шим мандал.pptx
Газарзүй 7 Шим мандал.pptxГазарзүй 7 Шим мандал.pptx
Газарзүй 7 Шим мандал.pptx
Enkh Tseba
 
Mongol gazar nutgiin ner
Mongol gazar nutgiin nerMongol gazar nutgiin ner
Mongol gazar nutgiin ner
National University Of Mongolia
 
Oij lekts 10
Oij lekts 10Oij lekts 10
Oij lekts 10
batsaikhan khongorzul
 
Oij lekts 10
Oij lekts 10Oij lekts 10
Oij lekts 10
batsaikhan khongorzul
 
монгол улсын их сургууль
монгол улсын их сургуульмонгол улсын их сургууль
монгол улсын их сургууль
Mungunkhundaga Tskh
 

Similar to хөрсний морфологи сэдэв 2 (10)

хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2
 
лекц1
лекц1лекц1
лекц1
 
лекц1
лекц1лекц1
лекц1
 
Газарзүй 7 Шим мандал.pptx
Газарзүй 7 Шим мандал.pptxГазарзүй 7 Шим мандал.pptx
Газарзүй 7 Шим мандал.pptx
 
Mongol gazar nutgiin ner
Mongol gazar nutgiin nerMongol gazar nutgiin ner
Mongol gazar nutgiin ner
 
Cem12
Cem12Cem12
Cem12
 
Lects5
Lects5Lects5
Lects5
 
Oij lekts 10
Oij lekts 10Oij lekts 10
Oij lekts 10
 
Oij lekts 10
Oij lekts 10Oij lekts 10
Oij lekts 10
 
монгол улсын их сургууль
монгол улсын их сургуульмонгол улсын их сургууль
монгол улсын их сургууль
 

More from otgooPhh

зхлекц6
зхлекц6зхлекц6
зхлекц6otgooPhh
 
мал амьтны зохиомол хээлтүүлэг лекц5
мал амьтны зохиомол хээлтүүлэг лекц5мал амьтны зохиомол хээлтүүлэг лекц5
мал амьтны зохиомол хээлтүүлэг лекц5otgooPhh
 
зх лекц4
зх лекц4зх лекц4
зх лекц4otgooPhh
 
үржлийн биологи сэдэв 3
үржлийн биологи сэдэв 3үржлийн биологи сэдэв 3
үржлийн биологи сэдэв 3otgooPhh
 
хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2otgooPhh
 
үржилийн биологи лекц1
үржилийн биологи лекц1үржилийн биологи лекц1
үржилийн биологи лекц1otgooPhh
 
үржилийн биологи лекц1
үржилийн биологи лекц1үржилийн биологи лекц1
үржилийн биологи лекц1otgooPhh
 
Uhriin aj ahui
Uhriin aj ahuiUhriin aj ahui
Uhriin aj ahuiotgooPhh
 
Uhriin aj ahui
Uhriin aj ahuiUhriin aj ahui
Uhriin aj ahuiotgooPhh
 
хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8
хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8
хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8otgooPhh
 
хөрсний ус 7
хөрсний ус 7хөрсний ус 7
хөрсний ус 7otgooPhh
 
хөрсний агаар 6
хөрсний агаар 6хөрсний агаар 6
хөрсний агаар 6otgooPhh
 
хөрсний менж лекц2
хөрсний менж лекц2хөрсний менж лекц2
хөрсний менж лекц2otgooPhh
 

More from otgooPhh (20)

лекц8
лекц8лекц8
лекц8
 
лекц7
лекц7лекц7
лекц7
 
зхлекц6
зхлекц6зхлекц6
зхлекц6
 
мал амьтны зохиомол хээлтүүлэг лекц5
мал амьтны зохиомол хээлтүүлэг лекц5мал амьтны зохиомол хээлтүүлэг лекц5
мал амьтны зохиомол хээлтүүлэг лекц5
 
зх лекц4
зх лекц4зх лекц4
зх лекц4
 
үржлийн биологи сэдэв 3
үржлийн биологи сэдэв 3үржлийн биологи сэдэв 3
үржлийн биологи сэдэв 3
 
хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2
 
үржилийн биологи лекц1
үржилийн биологи лекц1үржилийн биологи лекц1
үржилийн биологи лекц1
 
үржилийн биологи лекц1
үржилийн биологи лекц1үржилийн биологи лекц1
үржилийн биологи лекц1
 
Uhriin aj ahui
Uhriin aj ahuiUhriin aj ahui
Uhriin aj ahui
 
Uhriin aj ahui
Uhriin aj ahuiUhriin aj ahui
Uhriin aj ahui
 
хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8
хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8
хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8
 
хөрсний ус 7
хөрсний ус 7хөрсний ус 7
хөрсний ус 7
 
хөрсний агаар 6
хөрсний агаар 6хөрсний агаар 6
хөрсний агаар 6
 
лекц4
лекц4лекц4
лекц4
 
лекц8
лекц8лекц8
лекц8
 
лекц8
лекц8лекц8
лекц8
 
лекц7
лекц7лекц7
лекц7
 
лекц6
лекц6лекц6
лекц6
 
хөрсний менж лекц2
хөрсний менж лекц2хөрсний менж лекц2
хөрсний менж лекц2
 

хөрсний морфологи сэдэв 2

  • 1. ХӨРСНИЙ МОРФОЛОГИ ХИЧЭЭЛИЙН АГУУЛГА. •хөрсний морфологийн тухай судалсан эрдэмтдийн тухай •хөрсний морфологийн шинжүүд •хөрсний морфологийн чухал шинж тэмдгүүдийн тухай
  • 2. АГУУЛГА  хөрсний морфологийн тухай судалсан эрдэмтдийн тухай  хөрсний морфологийн шинжүүд  хөрсний морфологийн чухал шинж тэмдгүүдийн тухай
  • 3. Хөрсний морфологийг судлахад ихээхэн бүтээл туурвисан эрдэмтдийн тоонд С.А.Захаров, Б.Г.Розанов нар зүй ѐсоор ордог. Тэдний бүтээлүүдийн дотор Б.Г. Розановын “ морфология почв”(1983) онцгой байр эзлэнэ. хөрсний морфологийн тухай судалсан эрдэмтдийн тухай
  • 4. ХӨРСНИЙ МОРФОЛОГИЙН ШИНЖҮҮД  Хөрс-газрын өнгөн гадарга түүний бүрхүүл үед оршино.  Хөрс-байгалийн онцгой биет мөн.  хөрс- уур амьсгал, эх чулуулаг, амьд ба сөнөмөл организм, газрын хотгор гүдгэр, орон нутгийн нас, хүний үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаа зэрэг хүчин зүйлийн нөлөөн дор үүсдэг.  хөрс- үржил шимтэй байна. В.р.вильямсын тодорхойлсноор үржил шим бодис, ус, агаар, дулаанаар нэгэн зэрэг тасралтгүй хангах хөрсний чадвар юм.  хөрс- хатуу, хий, шингэн, амьд организм гэсэн 4 бие бүрэлдэхүүнтэй  хөрс- харилцан адилгүй хэмжээтэй олон ширхэгтэй дисперсийн систем мөн.  хөрс- хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлийн үндсэн хэрэгсэл бөгөөд барилга байгууламж зэрэг бусад обьектын түшиц, суурь дэвсгэр болно.  хөрс- хүрээлэн буй орчинтойгоо тухайлбал, агаар мандал, шим мандал, усан мандал, чулуун мандалтай бодисын үргэлжийн солилцоотой байдаг нээлттэй систем мөн.
  • 6. 1. Хөрсний байгууламж •Гарал үүслээрээ өөр хоорондоо холбоотой үе давхаргуудын нийлбэр цогц бол хөрсний профилий байгууламж мөн. •Өөрөөр хэлбэл, хөрсийш бүрдүүлж буй үе давхаргууд нийлээд тодорхой нэгэн босоо ханыг үүсгэнэ. •Энэхүү босоо ханын гадна төрх байдлыг бүхэлд нь профиль гэх бөгөөд тэрээр олон янз байна. •Хөрсний үе давхарга нэг нь нөгөөгөөсөө өнгөөр, бүтцээр, нийцээр, химийн шинж чанараар ялгагдах бөгөөд зарим тохиолдолд механик бүрэлдэхүүн, микробиологийн үйл явцаараа өөр өөр байдаг. •Профилийн байгууламж гэж чухамдаа олон үе давхаргуудын хослол юм.
  • 7. • Хөрсний давхаргыг зузаан •Хөрс үүсэх үйл явцын үр дүнд бүрэлдэн тогтсон бүх үе давхаргуудын ерөнхий үргэлжлэл юм. •Хөрсний зузаан өнгөн гадаргаас эх чулуулгаа хүртэл см- ээр хэмжигдэх бөгөөд хөрс үүсэх үйл явцын эрч,үржил шимийг илэрхийлнэ. •Оросын хөрс судлалын ихэнх сурах бичигт хөрсийг ялзмагт үеийн үргэлжлэх байдлаар нь • зузаан • дунд зэргийн зузаан • нимгэн гэж ангилан үздэг.
  • 8.
  • 9. 3. ӨНГӨ хөрсний морфологийг таних үндсэн шинж тэмдэг. Тийм ч учраас ихэнх хөрсний хэв шинжийг өнгөөр нь нэрлэж ирсэн. Тухайлбал, Хар шороон хөрс, цөлийн бор саарал хөрс, улаан шороон хөрс, чандруулаг хөрс гэх мэт. Оросын эрдэмтэн С.А.Захаровын боловсруулсан гурвалжинг ашиглан монголын хөрсний өнгийг тодорхойлж ирсэн. Энэхүү гурвалжингаас үзэхэд хөрс хар, цагаан, улаан гэсэн 3 үндсэн өнгөтэй. Харин өнгө цэвэр дангаараа байх нь нэн ховор бөгөөд ихэвчлэн завсрын байна. Жишээлбэл: хараас- хар хүрэн, хүрэн, цайвар хүрэн, улаан хүрэн гэх зэрэг завсрын өнгийг дамжин улаан өнгөнд хүрэх жишээтэй. Хөрсний өнгийг үе давхаргуудаас ингэж ялгахад тухайн хүний өнгө ялгах чадвар, нүдний хараа, дадлага туршлагаас ихээхэн шалтгаална.
  • 10.
  • 11. 4. БҮТЭЦ Бүтэц нь (структура, structure) нь хөрсний морфологийн үндсэн үзүүлэлт мөн. В.Р.Вильямс “ хөрс түүний үржил шимийг бүтэцгүйгээр ойлгох аргагүй.”гэжээ. Бүтэц бүхэлдээ хөрсний ус , агаар, дулааныг горимыг тодорхойлохыг зэрэгцээ хөрс боловсруулах технологи ургамлын өсөлт хөгжилтөд тохиромжтой нөхцөл бүрдүүлэхэд нэн ач холбогдолтой.