2. ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΟΥΒΩΝ
ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
• Το Γυμνάσιο Γουβών συμμετέχει στη
δράση « Ψηφιακό Αρχείο 1821» με
την καταγραφή της συμμετοχής του
Δήμου Χερσονήσου του νομού
Ηρακλείου στην Επανάσταση του
1821.
• Επιτόπια έρευνα, συνεντεύξεις,
φωτογραφικό υλικό, ρεπορτάζ…
• Η προσπάθεια των μαθητών του να
αποτυπώσουν την ιστορία του
τόπου τους και τη συμβολή του στην
Ένδοξη Ελληνική Επανάσταση.
• Ο ρόλος της απομακρυσμένης , αλλά
δραστήριας επαναστατικά Κρήτης!
3. ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ
• Το συντονισμό της δράσης ανέλαβε
η φιλόλογος του Γυμνασίου Γουβών,
κα Κοθρά Βαρβάρα.
• Συνεργάστηκε με μαθητές της Γ΄
Γυμνασίου.
• Το ενδιαφέρον υπήρξε μεγάλο, αλλά
η χρονική συγκυρία δύσκολη. Τέλος
πολύμηνης τηλεκπαίδευσης, αλλά
και σχολικού έτους, διακοπές Πάσχα,
κλειστά μουσεία, εξετάσεις για
πτυχία ξένων γλωσσών.
• Αποτέλεσμα η συμμετοχή του
σχολείου μας στο « Ψηφιακό Αρχείο
1821» με δύο αξιόλογες ερευνητικές
εργασίες.
4. ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΟΥΒΩΝ
ΣΤΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΑΡΧΕΙΟ
1821
Οι εργασίες για τη σχέση της
περιοχής μας, Δήμου Χερσονήσου
νομού Ηρακλείου με την
Επανάσταση του 1821,
αναρτήθηκαν στο γνωστό χάρτη με
σχολεία από όλη την Ελλάδα.
Ο σύνδεσμος για να
παρακολουθήσετε το ψηφιακό
υλικό για το 1821 είναι
https://1821.digitalarchive.gr/ .
5. ΔΕΛΤΙΟ ΕΡΕΥΝΗΤΗ 1-
ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΑΒΔΟΥ
• Δημιουργός εργασίας: ονομάζομαι
Κανδηλιεράκη Μαρία , είμαι 15 ετών
και φοιτώ στο τμήμα Γ1 του Γυμνασίου
Γουβών.
• Αντικείμενο της έρευνάς μου ήταν η
συμμετοχή του χωριού Αβδού του
Δήμου Χερσονήσου ,στον οποίο
ανήκει και το σχολείο μου, στην
Επανάσταση του 1821.
Για να είμαι αποτελεσματική αποφάσισα
να χωρίσω την εργασία μου σε τρία
τμήματα.
- Συνέλεξα όσες πιο πολλές
πληροφορίες μπορούσα από το
διαδίκτυο, εγκυκλοπαίδειες και
ιστορικά βιβλία για την περιοχή
ενδιαφέροντος, δηλαδή το χωριό
Αβδού.
6. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ
-Τηλεφώνησα στον πρόεδρο του
χωριού που μου έδωσε τις βασικές
πληροφορίες που ήθελα.
Κατόπιν με παρέπεμψε στον Πρόεδρο
του Μορφωτικού Εκπολιτιστικού
Συλλόγου Αβδού κ. Κωνσταντίνο
Φυσαράκη, ο οποίος είναι
διακεκριμένος ιστορικός και έχει
διεξάγει μεγάλη έρευνα για την
ιστορία του χωριού.
Επικοινώνησα με τον κ. Κωνσταντίνο
Φυσαράκη και είχαμε μία πολύ
μεγάλη συζήτηση σχετικά με την
συνεισφορά του Αβδού στον
απελευθερωτικό αγώνα του 1821.
- Τέλος πραγματοποίησα μία
βιωματική επίσκεψη στο χωριό,
ώστε να αισθανθώ από κοντά την
ατμόσφαιρα του χωριού, να
παρατηρήσω τους κατοίκους και να
θαυμάσω τα ηρωικά μνημεία του.
Το μοναδικό μου παράπονο είναι ότι
δεν κατάφερα να επισκεφτώ το
θεματικό μουσείο του χωριού, λόγω
των μέτρων της πανδημίας. Η
έρευνα μου θα ήταν σίγουρα πιο
πλήρης…
7. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΑΒΔΟΥ
ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΤΟΥ 1821
Το μεγαλύτερο πρόβλημα των Τούρκων στην
Ανατολική Κρήτη αποτελούσε το χωριό Αβδού,
που λόγω της φυσικής του τοποθεσίας ήταν το
προγεφύρωμα της προάσπισης του Οροπεδίου
Λασιθίου. Ο Τούρκος στρατιωτικός διοικητής
Ηρακλείου Σερίφ Πασάς το αποκαλούσε
«Κουτέσι Σφακιά» δηλ. Μικρά Σφακιά.
Το Αβδού έπρεπε να βρίσκεται πάντα σε υψηλή
στρατιωτική ετοιμότητα, με αποτέλεσμα οι
κάτοικοι να γαλουχούνται με τις αρχές τις
φιλοπατρίας και του πατριωτισμού. Γι’ αυτό το
λόγο, διαχρονικά υπήρχαν γενναίοι άνδρες με
πολεμικές δεξιότητες, ικανοί να ηγηθούν κάθε
επιχείρησης. Αυτοί στην κρητική ντοπιολαλιά
ονομάζονταν ¨καπετάνιοι¨.
Όλο το Αβδού συμμετείχε στον απελευθερωτικό
αγώνα του 1821 με κύριους αρχηγούς τον
Νικόλαο Καγιαμπή ή Χατζηκουκούλα και τον
Μανούσο Ξανθουδάκη.
8. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΓΙΑΜΠΗΣ
Αξιοσημείωτη ήταν η δράση του Καγιαμπή,
ο οποίος συμμετείχε ηρωικά σε όλες τις
μάχες της Επανάστασης του 1821 γύρω από
το Αβδού, την Πεδιάδα και τις Ανατολικές
Επαρχίες της Κρήτης.
Δεν αρκείται όμως μόνο σ’ αυτά. Μπαρκάρει
εθελοντικά στην άλλη Ελλάδα. Κατατάσσεται
και πολεμά ως πρωτοπαλίκαρο στο
στράτευμα του Γεωργίου Καραϊσκάκη στην
μάχη του Φαλήρου και συμμετέχει στην
ναυμαχία του Ναβαρίνου. Παίρνει μέρος στη
δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου το
1825.
Επιστρέφει στην Κρήτη και συνεχίζει τον
ανταρτοπόλεμο και τα συνεχιζόμενα
επαναστατικά κινήματα. Για την προσφορά
του παρασημοφορήθηκε από τον Βασιλιά
της Ελλάδος, Όθωνα. Πέθανε το 1889 χωρίς
να προλάβει να δει την Κρήτη ελεύθερη.
Στο αγαπημένο του χωριό, το Αβδού,
σώζεται το ημερολόγιο του και άλλα
πολύτιμα κειμήλια του, φυλασσόμενα στο
μουσείο Ξανθουδίδη.
9. Οι μάχες στην Κρήτη…
Τον Σεπτέμβριο του 1821 δόθηκε η πρώτη μεγάλη μάχη
στο Αβδού κοντά στο σπήλαιο της Αγίας Φωτεινής, όπου
ο μόλις 23 ετών οπλαρχηγός Καγιαμπής, συνέτριψε τα
πολυάριθμα τουρκικά στρατεύματα του Χασάν Πασά και
εξύψωσε το ηθικό σε όλη την Κρήτη.
Κατά την επιστροφή του στην Κρήτη το 1827 οι Τούρκοι
θέλησαν να τον βγάλουν από την μέση πάση θυσία.
Συγκέντρωσαν μεγάλες δυνάμεις με επικεφαλής τον
Χάλη Πασά και δόθηκε μία αποφασιστικής σημασίας
μάχη στο χωριό Μοχός. Εκεί δυστυχώς ο κρητικός
στρατός με αρχηγό τον Χατζή Νικόλα Καγιαμπή, δεν τα
κατάφερε και γνώρισε συντριπτική ήττα
Όσοι διασώθηκαν, άντρες και γυναικόπαιδα,
προκειμένου να μην πιαστούν στα χέρια των Τούρκων,
επέλεξαν να αυτοκτονήσουν ομαδικά πέφτοντας στον
Αποσελέμη ποταμό.
Ο Καγιαμπής κατάφερε να διασωθεί και να κρυφτεί σε
ένα σπήλαιο, για να μεταβεί λίγο αργότερα στην πάνω
Ελλάδα και να συνεχίσει να προσφέρει τις υπηρεσίες
του στο απελευθερωτικό αγώνα από εκεί.
10. Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ
Ήταν πραγματικά μία μοναδική και
πρωτόγνωρη εμπειρία για μένα.
Ένιωσα ότι ήμουν κάτι ανάμεσα σε
δημοσιογράφο, ιστορικό και ερευνητή.
Πάντα πίστευα ότι ήμουν ένα άτολμο
και ντροπαλό άτομο. Με αυτήν την
εργασία ξεπέρασα τις ανασφάλειες μου
και γνώρισα έναν άλλο εαυτό, που δεν
σας κρύβω μου αρέσει πολύ
περισσότερο…
Οι γονείς μου δεν πίστευαν στα μάτια
τους που με έβλεπαν να παίρνω τέτοιες
πρωτοβουλίες και να μιλάω με άνεση
σε τόσο σημαντικούς ανθρώπους.
Σίγουρα αυτή την εμπειρία θα την
θυμάμαι για πάντα και πιστεύω ότι θα
λειτουργήσει θετικά για το μέλλον.
11. ΔΕΛΤΙΟ ΕΡΕΥΝΗΤΗ 2-
ΜΟΝΗ ΚΑΡΔΙΩΤΙΣΣΗΣ
ΚΕΡΑΣ
ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Ονομάζομαι
Καρδουλάκη Χριστίνα και είμαι
μαθήτρια του τμήματος Γ1.
Στα πλαίσια του εκπαιδευτικού
προγράμματος "Ψηφιακό αρχείο 1821",
ασχολήθηκα με το θέμα «Εκπαίδευση
υπό δύσκολες συνθήκες κατά την
περίοδο της Τουρκοκρατίας», και
ειδικότερα με την ύπαρξη του κρυφού
σχολειού.
Αυτό που μου προκάλεσε μεγαλύτερη
εντύπωση στην έρευνα μου ήταν η
συγκέντρωση ιστορικών στοιχείων για
την απόδειξη του κρυφού σχολειού,
όπως η συνέντευξη με μοναχή της
μονής.
12. ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Η Κερά απέχει από το Ηράκλειο περίπου 50
χιλιόμετρα και 25 χιλιόμετρα από το Λιμάνι
Χερσονήσου
Το Μοναστήρι της Παναγίας Καρδιώτισσας (9ος
αι.) είναι ιστορικό και εκκλησιαστικό μνημείο,
τόπος λατρείας, κέντρο των επαναστατών της
ανατολικής Κρήτης εναντίον όλων των κατά
καιρούς κατακτητών της.
Η Μονή συμμετείχε στον Αγώνα του 1821 εναντίον
των Τούρκων και μάλιστα μνημονεύεται η ύπαρξη
κρυφού σχολειού για τα Κρητικόπουλα της
περιοχής.
Το κρυφό σχολειό, σύμφωνα με τον κώδικα της
μονής (έγγραφα με ιστορικά στοιχεία) λειτούργησε
τα χρόνια της επανάστασης, αλλά δεν γνωρίζουμε
τον ακριβή χρόνο λειτουργίας του. Σώζεται η
αίθουσα όπου υπήρξε το κρυφό σχολειό και
δείχνεται σήμερα στους επισκέπτες.
13. Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ
ΜΟΝΑΧΩΝ
Οι μοναχοί είχαν ενεργό συμμετοχή την
περίοδο των μεγάλων κρητικών
επαναστάσεων και γι ΄ αυτό η μονή έγινε
στόχος των Οθωμανών. Αρκετές φορές
κάηκε, κελιά και εγκαταστάσεις
κατεδαφίστηκαν.
Έχει περισωθεί μόνο ένα μικρό μέρος από τα
κειμήλια που υπήρχαν στη μονή, αφού η
παράδοση αναφέρει ότι οι μοναχοί έφυγαν
από το μοναστήρι για να ξεφύγουν από τους
κατακτητές, παίρνοντας μαζί τους μερικά
από τα ιερά σκεύη.
Ελάχιστα λειτουργικά αντικείμενα και
εικόνες του 18ου και 19ου αιώνα έχουν
σωθεί.
14. Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ
Θα πρότεινα και σε άλλα παιδιά να
ασχοληθούν με παρόμοιες έρευνες, γιατί
συμβάλλουν στην ανακάλυψη της
γνώσης από εμάς τους μαθητές και στην
ανάπτυξη της ιστορικής μας σκέψης και
συνείδησης, ώστε να ελέγχουμε και να
αξιολογούμε τις πληροφορίες που
συλλέγουμε.
Όπως, τέλος, λέει ο L'von Ranke:
"Στην ιστορία έχει ανατεθεί το έργο να
κρίνει το παρελθόν, να οδηγεί το παρόν
και να ωφελεί το μέλλον" .
15. ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε πολύ το
Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές
Επιστήμες (KEAE), που συντονίζει το
μεγάλο ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο
«Η Ελληνική Επανάσταση του 1821:
Ψηφιακό Αρχείο», για την ευκαιρία
που μας έδωσε να βγούμε εκτός
σχολείου και να αναζητήσουμε μόνοι
μας την ιστορική αλήθεια.
Ευχόμαστε δράσεις σαν αυτή ν ΄
αποτελέσουν καθημερινότητα στην
εκπαιδευτική διαδικασία, γιατί
οδηγούν στην κατάκτηση της γνώσης με
τρόπο ευχάριστο, πρωτότυπο και
ενδιαφέρον. Επιπλέον ενισχύουν και
την αυτοπεποίθηση των μαθητών.
Καλό Καλοκαίρι!
