3. ภาษีอากร หมายถึง สิ่งที่รัฐบาลบังคับจับเก็บจากบุคคล
ทรัพย์สิน หรือธุรกิจ และนามาใช้เพื่อประโยชน์ของสังคม
ส่วนรวม โดยมิได้มีสิ่งตอบแทนโดยตรงแก่ผู้เสียภาษี

4. หลักเกณฑ์ในการจัดเก็บภาษีอากร
รัฐบาลอาจกาหนดให้ผู้มีหน้าที่เสียภาษีอากรตามกฎหมายคานึงถึงหลังการต่อไปนี้
► หลักความเป็นธรรม
► หลักความแน่นอนและชัดเจน
► หลักความเป็นธรรมทางเศรษฐกิจ
► หลักความยืดหยุ่น (แต่อย่างไรก็ตามผู้มีหน้าที่เสียภาษีต้องมีจริยธรรม)
► หลักอานวยรายได้
► หลักประสิทธิภาพในการบริหารจัดเก็บ

5. สิทธิและหน้าที่ของผู้เสียภาษีอากร
ภาษีที่จัดเก็บจากรายได้นั้น ครอบครุมผู้มีรายได้ที่เป็นบุคคลธรรมดา
คณะบุคคล และนิติบุคคลประเภทต่าง ๆ โดยมีหน้าที่เสียภาษีเงินได้แตกต่างกัน
ไป ได้แก่ ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาจัดเก็บจากผู้มีรายได้ที่เป็นบุคคลทั่วไป
สาหรับภาษีเงินได้นิติบุคคล และภาษีเงินได้ปิโตรเลียมจะจัดเก็บจากนิติบุคคลที่มี
รายได้

6. ประเภทของภาษีอากร
1. การจาแนกตามหลักการรับภาระภาษีอากร
- ภาษีทางตรง
- ภาษีทางอ้อม
2. การจาแนกตามฐานภาษี
- ฐานรายได้
- ฐานการบริโภค
- ฐานความมั่นคง
- ฐานสิทธิพิเศษ ได้แก่ ค่าภาคหลวง อากรรังนกอีแอน

7. 3. การจาแนกตามมูลค่าหรือสภาพของสินค้า
- ภาษีตามมูลค่า
- ภาษีตามสภาพหรือภาษีต่อหน่วย
4. การจาแนกตามอัตราภาษี
- ภาษีอัตราคงที่
- ภาษีอัตราก้าวหน้า
- ภาษีอัตราถอยหลัง

8. วิธีการชาระภาษี
1. การเสียภาษีโดยการยื่นรายการประเมิน
ตนเอง
2. การเสียภาษีโดยเจ้าพนักงานประเมิน
เรียกเก็บ

10. ผู้มีหน้าที่เสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา
1. บุคคลธรรมดา (Ordinary Person)
4. กองมรดกที่ยังมิได้แบ่ง (The Undevided Estate)
2. ห้างหุ้นส่วนสามัญหรือคณะบุคคลที่มิใช่นิติบุคคล
(Non Juristic Partnership or Group of Person)
3. ผู้ถึงแก่ความตายระหว่างปีภาษี (Person who died during tax year)

11. วิธีการเสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา
4. การเสียภาษีเงินได้แทนกัน
5. การเลือกเสียภาษีเงินได้
2. การเสียภาษีโดยผู้มีเงินได้ยื่นรายการประเมินตนเอง
3. การเสียภาษีโดยเจ้าพนักงานประเมินเรียกเก็บ
1. การเสียภาษีโดยวิธีหักภาษีเงินได้ไว้ ณ ที่จ่าย

12. ประเภทของเงินได้พึงประเมิน (ม.40)
(1) เงินได้ เนื่องจากการจ้างแรงงาน
(4) เงินได้จากเงินลงทุน ดอกเบี้ย เงินปันผล ส่วนแบ่งกาไร
(3) เงินได้จากค่าแห่งกู๊ดวิลล์ ค่าสิทธิ ค่าสิทธิบัตร และเงินปี
(2) เงินได้ เนื่องจากหน้าที่หรือตาแหน่งงานที่ทาหรือการรับทางานให้
(5) เงินได้ เนื่องจากการให้เช่าทรัพย์สิน ผิดสัญญาเช่าซื้อหรือการ
ซื้อ ขายเงินผ่อน

13. (6) เงินได้จากวิชาชีพอิสระ
(7) เงินได้จากการรับเหมาทั้งค่าแรงและค่าของ
(8) เงินได้จากการประกอบธุรกิจ การพาณิชย์ การเกษตร การ
อุตสาหกรรม การขนส่งหรือการอื่นๆ นอกจากที่ระบุไว้ใน (1)-
(7)

15. การหักภาษีเงินได้ ณ ที่จ่าย คือ การที่ประมวลรัษฎากรบัญญัติให้ผู้
จ่ายเงินได้พึงประเมินบางประเภทหักภาษีเงินได้พึงประเมิน ซึ่งตนมี
หน้าที่จ่ายให้แก่ผู้รับเงินตามอัตรา หลักเกณฑ์ แล้วนาเงินนั้นส่งให้แก่
รัฐบาล เงินที่ได้หักถือเป็นเครดิตในการเสียภาษีเงินได้ เมื่อถึง
กาหนดเวลายืนรายการเสียภาษี

16. หลักแหล่งเงินได้บุคคลธรรมดาจะมีหลักในการพิจารณาอยู่ 2 หลัก
ด้วยกันคือ
1. หลักแหล่งเงินได้ คือ ผู้มีเงินได้จากแหล่งในประเทศใด ต้องเสียภาษี
ให้กับประเทศนั้น ไม่ว่าจะมีสัญชาติใดหรือมีถิ่นที่อยู่ในประเทศนั้น
หรือไม่ เป็นการเก็บภาษีที่เกิดขึ้นภายในอาณาเขตประเทศนั้น
2. หลักถิ่นที่อยู่ คือ ผู้มีถิ่นที่อยู่ในประเทศใดต้องเสียภาษีให้แก่ประเทศ
นั้น ไม่ว่าผู้นั้นจะมีเงินได้จากแหล่งในประเทศใดหรือเป็นคนสัญชาติของ
ประเทศนั้นหรือไม่ เป็นการเก็บภาษีจากเงินได้ทั่วโลกของบุคคลนั้น

17. หลักเกณฑ์และวิธีการหักค่าใช้จ่ายจากเงินได้พึงประเมิน มี 2 วิธี
1. การหักค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นจริงตามความจาเป็นและเหมาะสม
2. การหักค่าใช้จ่ายเป็นการเหมาตามอัตราร้อยละของเงินได้พึงประเมิน
แต่ละประเภท

19. ผู้มีหน้าที่ต้องเสียภาษีเงินได้
1. บริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลที่ตั้งขึ้นตามกฎหมาย
ไทย
2. บริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลที่ตั้งขึ้นตามกฎหมาย
ต่างประเทศ
3. กิจการซึ่งดาเนินการเป็นทางค้า หรือหากาไร
4. กิจการร่วมค้า (Joint Venture)
5. มูลนิธิหรือสมาคมที่ประกอบกิจการซึ่งมีรายได้
6. นิติบุคคลที่อธิบดีกาหนดโดยอนุมัติรัฐมนตรีและประกาศ
ในราชกิจจานุเบกษา

20. นิติบุคคลที่ไม่ต้องเสียภาษีเงินได้
1. บริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลตามข้อผูกพันที่ประเทศไทยมีอยู่ตาม
สัญญาว่าด้วยความร่วมมือทางเศรษฐกิจ หรือทางเทคนิคระหว่างรัฐบาล
ไทยกับรัฐบาลต่างประเทศ
2. บริษัทจากัดที่ได้รับการยกเว้นภาษีเงินได้ตามกฎหมายว่าด้วยการส่งเสริม
การลงทุน
3. บริษัทจากัดและนิติบุคคลที่มีสภาพเช่นเดียวกับบริษัทจากัดซึ่งตั้งขึ้นตาม
กฎหมายไทยหรือกฎหมายต่าง ประเทศได้รับการยกเว้นภาษีเงินได้นิติ
บุคคลตามพระราชบัญญัติภาษีเงินได้ปิโตรเลียม
4. บริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลที่อยู่ในประเทศที่มีอนุสัญญาว่าด้วยการ
เว้นการเก็บภาษีซ้อนกับประเทศไทย ตามเงื่อนไขที่กาหนดในอนุสัญญา

21. ฐานภาษีของภาษีเงินได้นิติบุคคล
(1) กาไรสุทธิ
(2) ยอดรายได้ก่อนหักรายจ่าย
(3) เงินได้ที่จ่ายออกนอกประเทศหรือในประเทศไทย
(4) การจาหน่ายเงินกาไรออกไปจากประเทศไทย

22. รอบระยะเวลาบัญชี
มีหน้าที่เสียภาษีจากกาไรสุทธิ ต้องคานวณกาไรสุทธิ จากรายได้จาก
กิจการ หรือเนื่องจาก กิจการที่กระทาในรอบระยะเวลาบัญชี หักด้วยรายจ่าย
ตามเงื่อนไขที่ระบุไว้ในมาตรา65 ทวิ และมาตรา 65 ตรี ซึ่งประมวลรัษฎากรได้
กาหนดรอบระยะเวลาบัญชีหนึ่งๆ ไว้ดังนี้
☺ รอบระยะเวลาบัญชีโดยทั่วไปตามบทบัญญัติมาตรา 65
☺ รอบระยะเวลาบัญชีซึ่งน้อยกว่า 12 เดือน
☺ รอบระยะเวลาบัญชีมากกว่า 12 เดือน

27. ภาษีมูลค่าเพิ่ม คือ ภาษีที่เก็บจากมูลค่าของสินค้าหรือบริการเฉพาะที่เพิ่มขึ้นใน
แต่ละขั้นตอนการผลิตและการจาหน่ายสินค้า

28. ผู้มีหน้าที่เสียภาษีมูลค่าเพิ่มแบ่งเป็น 3 ประเภท
1. ผู้ประกอบการ
- เป็นบุคคลธรรมดา คณะบุคคลที่มิใช่นิติบุคคล
- ขายสินค้าหรือให้บริการในทางธุรกิจ
2. ผู้นาเข้า (ผู้ประกอบการหรือบุคคลซึ่งนาเข้า)
3. ผู้ที่กฎหมายกาหนดให้มีหน้าที่เสียภาษีมูลค่าเพิ่มเป็นกรณีพิเศษ

29. กิจการที่ได้รับยกเว้นภาษีมูลค่าเพิ่ม ได้แก่
1. กิจการที่มีรายรับไม่เกิน 600,000 บาท/ปี
2. การขายสินค้าทางการเกษตร
3. การขายหนังสือพิมพ์

30. ภาษีซื้อและภาษีขาย
ภาษีซื้อ คือ ภาษีมูลค่าเพิ่มที่ผู้ประกอบการจ่ายให้ผู้ขายสินค้าใน
อัตราร้อยละ 7
ภาษีขาย คือ ภาษีที่ผู้ประกอบการเรียกเก็บจากผู้ซื้อสินค้าใน
อัตราร้อยละ 7

31. หลักในกาคานวณภาษีมูลค่าเพิ่ม
ภาษีที่ต้องชาระ = ภาษีขาย – ภาษีซื้อสูตร

33. ภาษีธุรกิจเฉพาะ จัดเป็น ภาษีทางอ้อม จัดเก็บจาก ฐานบริโภคทั่วไป เริ่ม
บังคับใช้เมื่อ 1 มกราคม 2535
ผู้มีหน้าที่เสียภาษีธุรกิจเฉพาะ คือ
1. บุคคลธรรมดา 2. คณะบุคคลที่มิใช่นิติบุคคล
3. กองมรดก 4. ห้างหุ้นส่วนสามัญ
5. กองทุน 6. หน่วยงานหรือกิจการของเอกชน
7. องค์การของรัฐบาล สหกรณ์

34. กิจการที่ต้องเสียภาษีธุรกิจเฉพาะ
1. การธนาคาร
2. การประกอบธุรกิจเงินทุน
3. การรับจานา
4. การรับประกันชีวิต
กิจการที่ไม่ต้องเสียภาษีธุรกิจเฉพาะ
1. กิจการของธนาคารแห่งประเทศไทย
2. กิจการของบริษัทเงินทุนอุตสาหกรรม
3. กิจการของสหกรณ์ออมทรัพย์
4. กิจการของกองทุนสารองเลี้ยงชีพ

35. สูตรการคานวณภาษีธุรกิจเฉพาะ
ภาษีธุรกิจเฉพาะ = ฐานภาษี x อัตราภาษีธุรกิจเฉพาะสูตร

37. อากรแสตมป์ จัดเก็บจาก การกระทาตราสารโดยคาว่า
กระทา หมายความว่า การลงลายมือชื่อตามบทบัญญัติแห่ง
ประมวณกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ 28 ลักษณะ

38. ผู้มีหน้าที่เสียอากรแสตมป์ มีดังนี้
1. บุคคลตามที่ระบุไว้ในช่องที่ 3 ของบัญชีอัตราอากรแสตมป์ เช่น ผู้ให้
เช่าผู้โอน ผู้ให้กู้ ผู้รับประกันภัย ฯลฯ
2. ถ้าตราสารทาขึ้นนอกประเทศ ให้เป็นหน้าที่ของผู้ทรงตราสารคนแรกใน
ประเทศเป็น ผู้เสียอากรภายใน 30 วัน นับแต่วันที่ได้รับตราสารนั้น
3. ตั๋วเงินที่ยื่นให้ชาระเงิน มิได้ปิดแสตมป์ บริบูรณ์ ผู้รับตั๋วจะเสียอากรและ
ใช้สิทธิไล่เบี้ยจาก ผู้มีหน้าที่เสียอากร หรือหักค่าอากรจากเงินที่จะชาระก็ได้
4. ผู้มีหน้าที่เสียอากร ตามที่ระบุไว้ในบัญชีอัตราอากรแสตมป์ อาจตกลง
ให้คู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่ง เป็นผู้เสียอากรแทนตนก็ได้ เว้นแต่กรณีตาม 2.

39. วิธีการเสียอากร
ประกอบด้วย
1. ปิดทับ
2. ดุล
3. ชาระเป็นตัวเงิน

40. ผลเสียของการไม่ติดอากรแสตมป์
คือ จะใช้เป็นหลักฐานในคดีแพ่ง หรือใช้ในการฟ้ องร้องไม่ได้