DE SPREEKSTALMEESTER MET POFBROEK, RODE SLIPJAS MET GOUDEN KNOPEN EN ONBERISPELIJK GEPOETSTE LAARZEN ZUL JE IN DEZE PISTE NIET TEGENKOMEN. NET ZO MIN ALS DAT LEEUWEN JE TOEBRULLEN EN DE KONING DER DURFALS ZICH IN EEN KANON NAAR DE NOK VAN DE TENT LAAT SCHIETEN. TOCH IS DIT CIRCUS, ‘REIZENDCIRCUS’ - COMMUNICATIETOVENAARS BIJ UITSTEK - NIET MINDER SPECTACULAIR. HIJS HET DOEK, ONTVLAM DE LAMPEN. ZET JE SCHRAP VOOR EEN DIALOOG OP VOLLE KRACHT.

1. 8 PL
WeekendGezet  Onder de aandacht
Half drie. De koffieautomaat laat het de tweede ronde
afweten. Who cares? Met reeds een stevig gevulde
mok achter de kiezen (automatencappucino hoeft zo
slecht nog niet te zijn) en met tafelgenoten Rob Oost-
dam en Patrick van Schendel is er geen ruimte voor
wegzakken of indutten. Het is tijd voor de vraag, ‘Rei-
zendcircus, wat is dat?’
Schulp
‘Leuk!’ luidt het staccatoachtige antwoord per sms. De
nieuwsgierigheid is gewekt. In welke karavaan laten
we ons meetrekken en zijn we überhaupt nog wel vei-
lig wanneer we dit gesprek aangaan? Rob Oostdam
zelf blijkt ook digitaal kort, krachtig, no-nonsense en
tegelijkertijd sympathiek. ‘Godzijdegreep’, iemand van
‘geen gezeiver’ (al zou de journalist eigenlijk onpartij-
dig moeten blijven). Het is 18 januari 2011 wanneer
Oostdam op uitnodiging van de Zuyd Hogeschool een
gastcollege geeft. Thema: social media of iets anders
(who cares?), met Oostdam voor je neus maakt het im-
mers niet uit waarover gesproken wordt, aantrekkelijk
is het altijd. Even serieus: De zaal zit vol met studen-
ten. Op een nogal onorthodoxe manier zet Oostdam
koers richting zijn doel, als dat al als een lezing geven
betiteld mag worden. Een foto van één van zijn be-
kende poses moet het werk doen. ‘Ik ben ondernemer.
Wat vinden jullie van de afbeelding?’ De openings-
vraag aan de zaal is gesteld. ‘Kan het, kan het niet’?
Wat Oostdam niet kan bevroeden gebeurt; de vraag
leidt tot een aangename explosie aan inmenging. Ac-
tie, interactie, dialoog, yes, that’s the way aha, aha,
we like it, aha aha! Rob Oostdam: “Voorlezen uit mijn
eigen werk, hou op, ik kan het niet, ik wil het niet.
Sterker nog, ik wil geen kuddegedrag maar bereiken
dat mensen nadenken, in beweging komen, uit hun
schulp kruipen. Net zo goed als dat ik meningen wil
horen. ‘Wat vind je zelf? Jij, ja, jij! Zeg wat je denkt!’
Dat is waar het bij dialogen om draait.”
Snoozebutton
‘Reizendcircus’ compagnon Patrick van Schendel: “Sa-
men met nog enkele andere vrije geesten zat ik ten
tijde van Rob’s presentatie in de zaal. We werden in
de dialoog meegezogen. Een hele ervaring”, blikt Van
Schendel terug op Rob’s optreden dat volledig voor-
bij ging aan de verwachting van de studenten en een
handjevol volwassenen. Wat een uurtje had moeten
duren loopt flink uit de hand. 3,5 uur later, de zaal
is positief moe, wordt afscheid genomen van een op-
getogen groep studenten. Gebiologeerd door de wijze
waarop jongeren zich actief opstellen (in plaats van
een aandacht curve van 5 minuten, zoals pedagogisch
bewezen) is gebleken dat deze zaal het spontaan veel
langer heeft volgehouden. Het geheim? “Jezelf veilig
voelen wanneer je spreekt, je gerespecteerd voelen
wanneer je wat zegt, iedere mening ertoe laten doen,
en vooral, geen winnaar of verliezer benoemen. En-
kele minuten later, Oostdam puft met de volwassen
gasten Van Schendel, Bertrand, Eussen en Munnich uit
in de koffiehoek, ‘piept’ er een leerlinge binnen. Van
Schendel: “Zegt ze, ‘jullie leken wel vijf wekkers zon-
der snoozebutton’. Waarop een andere studente, blijk-
baar ook uit het luchtledige gevallen met haar hoofd
half in de deuropening er goedlachs aan toevoegt: ‘dat
is wel grappig, zo’n reizend circus’.”
Rondreizen
Van Schendel: “Toegegeven, hoewel we ons (de vol-
wassen aanwezigen Patrick van Schendel, Marc Ber-
trand, Carlo Eussen en Max Munnich) geheel onbe-
vangen in de dialoog hebben gemengd, is het toch
bijzonder wanneer leerlingen je van een dergelijk po-
sitieve terugkoppeling voorzien. De ‘pluim op de hoed’
tot zich genomen valt het besluit: jongeren verdienen
het om iets terug te krijgen. De laatste koffie wegge-
werkt (cappuccino? who cares?), de school is inmiddels
aardig leeggestroomd en lampen worden langzaam-
aan gedoofd, is Reizendcircus - in een later stadium
gecompleteerd met de komst van Jan Mulder - een
feit. Rob Oostdam: “De naam had de lading niet beter
kunnen dekken. Een reizend circus is een rondreizend
circus. Maar ook: een circus stemt zijn programma af
op het publiek. Dat is wat Reizendcircus doet. Dialogen
creëren, voor scholen en bedrijven, in een soms geva-
rieerde samenstelling. De ene keer is het Carlo Eussen
die de kar trekt, de andere keer leidt Jan Mulder het
gesprek. Ongeacht de ‘trapezemedewerker’ of ‘dieren-
temmer van dienst’ houden we vast aan dezelfde lijn,
namelijk die van scherp en confronterend zijn. Een en-
kele keer met als predicaat ‘heftig’, maar daarom niet
minder leuk. ‘Carte blanche’, opereren in het hier en
nu, is de manier waarop we acte de présence geven
en de piste van haar houterigheid verlossen. Mensen
in beweging brengen, aan het denken zetten zonder
dat we ze vertellen wat ze moeten doen. Gefaseerd,
in stapjes, triggerend, maar wel met de nadruk op ver-
antwoordelijk zijn voor je eigen handelen en denken
en met de essentie: bij Reizendcircus doet iedereen er
toe, zonder dooddoeners, zonder ongeschreven wet-
ten, maar hoe dan ook met scherpte.”
Tekst: Nicolien Bout | Foto: Wim Langohr
Natusor
Reizend
Reizendcircus opent de dialoog op zowel scholen
als voor bedrijven. Interesse?
Neem dan contact op met ‘spreekstalmeester’
Rob Oostdam via r.oostdam@mc-advisory.nl
Vijf wekkers zonder
snoozebutton
DE SPREEKSTALMEESTER MET POFBROEK, RODE SLIPJAS MET GOUDEN KNO-
PEN EN ONBERISPELIJK GEPOETSTE LAARZEN ZUL JE IN DEZE PISTE NIET TE-
GENKOMEN. NET ZO MIN ALS DAT LEEUWEN JE TOEBRULLEN EN DE KONING
DER DURFALS ZICH IN EEN KANON NAAR DE NOK VAN DE TENT LAAT SCHIE-
TEN. TOCH IS DIT CIRCUS, ‘REIZENDCIRCUS’ - COMMUNICATIETOVENAARS BIJ
UITSTEK - NIET MINDER SPECTACULAIR. HIJS HET DOEK, ONTVLAM DE LAM-
PEN. ZET JE SCHRAP VOOR EEN DIALOOG OP VOLLE KRACHT.
Reizend
circus