1. ดร.รัง สรรค์ โฉมยา

2.  การเจริญเติบโต
 พัฒนาการ
 การเปลี่ยนแปลงเนื่องมาจาก
พัฒนาการ
 หลักพัฒนาการ
 ทฤษฎีพัฒนาการ

3. การเจริญ เติบ โต
การเปลี่ยนแปลงด้านขนาด
ส่วนสูง นำ้าหนัก และ
สัดส่วนในร่างกายของ
บุคคล ซึ่งเป็นการ
เปลี่ยนแปลงในแง่ที่เจริญ
ขึ้น ดีขึ้นตามอายุทเพิ่มขึ้น
ี่

4. พัฒนาการ
(Development)
การเปลี่ยนแปลงของบุคคล
ในทุก ๆ ด้านตามระยะเวลา
ที่เปลี่ยนไป การ
เปลี่ยนแปลงนั้นเป็นผลมา
จาก ระบบชีววิทยาในตัว
การเรียนรู้จากสิ่งแวดล้อม

5. พัฒนาการ 4 ด้าน
1. พัฒนาการทางกาย
2. พัฒนาการทางสติ
ปัญญา
3. พัฒนาการทาง
อารมณ์

6. การเปลี่ย นแปลงเนื่อ ง
มาจากพัฒ นาการ
1. การเปลี่ยนแปลงด้าน
ขนาด
2. การเปลี่ยนแปลงด้าน
สัดส่วน
3. การเปลี่ยนแปลงที่เกิด
ขึ้นทำาให้ลักษณะเก่า ๆหาย

7. หลักของพัฒนาการ
1. ตามแบบแผน
1.1 ทิศ ทางจากส่ว นบนลง
สู่ส ่ว นล่า ง
เฉลยวะส่ว นใดจะขยับ ได้
อวัย อัน ดับ 1 = ศีร ษะ
อัน ดับ 1และอัน ดับ สุด ท้า ย
อัน ดับ สุด ท้า ย = นิ้ว เท้า
1.2 ทิศ ทางจากใกล้ต ัว ไป
เฉลย กลตัดับ 1 = ร่า งกาย
สู่ไ อัน ว
อัน ดับ สุด ท้า ย = นิ้ว มือ

8. หลักของพัฒนาการ
(ต่อ)
2. ลัก ษณะรวม ๆ กว้า ง
เด็ก เกิด ใหม่จ ะเคลื่อ นไหวทัง
้
ตัว ก่อ นทีจ ะเคลื่อ นไหวได้
่
เฉพาะแขน
3. เป็น ลำา ดับ
เช่น เด็ก จะเริ่ม ต้น พัฒ นาการ
จากหงาย ควำ่า คืบ คลาน

9. หลักของพัฒนาการ (ต่อ)
4. มีล ัก ษณะแตกต่า งกัน
5. มีอ ัต ราการเจริญ เฉพาะ
ด้า นเป็น ส่ว น ๆ ไป
6. มีค วามสัม พัน ธ์ก ัน ทุก ๆ
ด้า น

10. ทฤษฎีพัฒนาการ
1. ทฤษฎีพัฒนาการของ
ฟรอยด์
2. ทฤษฎีพัฒนาการของ
เพียเจท์
3. ทฤษฎีพฒนาการของ
ั
อีริคสัน

11. ทฤษฎีการพัฒนา
ของฟรอยด์
พัฒ นาการความต้อ งการทาง
เพศและบุค ลิก ภาพของบุค คล
ต้อ งอาศัย การพัฒ นาที่ต ่อ
เนื่อ งอย่า งเป็น ลำา ดับ ขั้น จน
กลายเป็น บุค ลิก ภาพที่ถ าวร
ในที่ส ุด
พัฒ นาการแต่ล ะขั้น เป็น การ

12. ลำาดับขั้นพัฒนาการของซิ
กมันด์ฟรอยด์
1. ขั้นพึงพอใจทางปาก
(Oral Stage)
2. ขั้นพึงพอใจทางทวาร
(Anal Stage)
3. ขั้นสนใจอวัยวะเพศของ
ตน (Phallic)

13. ตั้ง แต่แ รกเกิด ถึง ประมาณ
1-2 ปี เด็ก จะชอบ ดูด กัด
อม เช่น ดูด นม กัด แทะ
ของเล่น ดูด นิ้ว เล่น
นำ้า ลาย และทำา เสีย งต่า ง ๆ
ถ้า ถูก ขัด ขวางจะเกิด Oral

14. อยู่ใ นช่ว งอายุ 2-3 ปี ระยะนี้
เด็ก จะพึง พอใจกับ การขับ
ถ่า ย การฝึก การขับ ถ่า ย
ควรทำา ค่อ ยเป็น ค่อ ยไปด้ว ย
ความอ่อ นโยนอย่า บัง คับ
ถ้า เกิด การติด ตรึง จะทำา ให้
เป็น พวกชอบสะสมของ

15. อยู่ร ะหว่า ง 3-5 ปี เด็ก จะมี
ความพึง พอใจกับ การได้ส ม ผัส ั
อวัย วะเพศของตนเองถ้า ไม่ไ ด้
รับ การตอบสนองจะเกิด ความ
แปรปรวนทางเพศขึ้น ในวัย
ผู้ใ หญ่
ชาย = ปมออดิป ุส หญิง

16. อายุ 6 -12 ปี ระยะนี้จ ะเป็น
ระยะพัก เด็ก จะเริ่ม
แสวงหาบทบาทที่เ หมาะ
สมให้ก บ ตนเอง ชอบเล่น
ั
ในกลุ่ม เพศเดีย วกัน เล่น
กีฬ า เล่น เกม และ

17. อายุต ั้ง แต่ 13 ปีข ึ้น ไป ถ้า
เด็ก ผ่า นขั้น อวัย วะเพศ
ไปได้อ ย่า งราบรื่น เด็ก
จะแสดงบทบาทความ
เป็น ชายและหญิง ตรง
ตามเพศของตน

18. ทฤษฎีการพัฒนา
ของเพียเจท์
1. ขั้น ใช้อ วัย วะสัม ผัส
และกล้า มเนื้อ
2. ขั้น เริ่ม คิด เริ่ม เข้า ใจ
3. ขั้น คิด ออกเองโดย
ไม่ต ้อ งใช้เ หตุผ ล
4. ขั้น ใช้ค วามคิด เชิง รูป

19. ตัง แต่แ รกเกิด ถึง 2 ปี เป็น วัย ที่เ ริ่ม
้
เรีย นรู้โ ดยใช้ป ระสาทสัม ผัส
และการเคลือ นไหวของ
่
ร่า งกายเพือ ตอบสนองสิง
่ ่
แวดล้อ มเด็ก ที่ส ามารถใช้
ประสาทสัม ผัส กับ สิ่ง แวดล้อ ม
ได้ม ากเท่า ใดก็จ ะช่ว ยพัฒ นา

20. อายุต ั้ง แต่ 2-4 ขวบ เริ่ม เรีย น
รู้ก ารใช้ภ าษาเรีย กสิ่ง ของ
เช่น ข้า ว นม เป็น ต้น

21. อายุ 4 -7 ปี เชื่อ ตัว เองไม่
ยอมเปลีย นความคิด หรือ
่
เชือ ในเรื่อ งการทรงภาวะ
่
เดิม ของวัต ถุ
ก ข

22. อายุ 7 – 11 ปี เป็น ระยะที่เ ด็ก
สามารถคิด อย่า งมีเ หตุผ ลใน
เรื่อ งทีเ ป็น รูป ธรรม ถ้า ให้ว าด
่
ภาพครอบครัว ของฉัน เด็ก ใน
วัย นี้จ ะสามารถวางภาพได้
ใกล้เ คีย งความเป็น จริง จัด
หมวดหมู่ไ ด้ เรีย งลำา ดับ ได้

23. เด็ก อายุร ะหว่า ง 11 ถึง 15 ปี
เด็ก จะเริ่ม คิด ได้แ บบผู้ใ หญ่
สามารถเข้า ใจสิ่ง ที่เ ป็น
นามธรรมได้ คิด ตั้ง
สมมติฐ านและสร้า งทฤษฎี
แบบนัก วิท ยาศาสตร์ไ ด้
เป็น ตัว ของตนเอง ต้อ งการ

24. ทฤษฎีก ารพัฒ นาของอีร ิค สัน
1. ขั้น ไว้ใ จกับ ไม่ไ ว้ใ จผู้อ ื่น
2. ขั้น ที่ม ีค วามอิส ระกับ ความ
สงสัย
3. ขั้น ความคิด ริเ ริ่ม กับ ความ
รู้ส ึก ผิด
4. ขั้น ขยัน หมั่น เพีย รกับ ความ
รู้ส ึก มีป มด้อ ย
5. ขั้น เข้า ใจเอกลัก ษณ์ข อง
ตนเองกับ ไม่เ ข้า ใจตนเอง

25. ตั้ง แต่แ รกเกิด จนถึง 1 ปี ถ้า เด็ก
ได้ร ับ ความรัก ความอบอุ่น
และการดูแ ลจากคนใกล้ช ิด
เด็ก โตขึ้น ก็จ ะเกิด ความรู้ส ึก
ไว้ว างใจสัง คม เด็กถพ่ไม่ไ ด้ผู้ ับ
ผู้ท ี่ม ีบ ทบาทกับ แต่ า อ แม่ ร
้
ความรัก ความอบอุ่น เมื่อ โต
ปกครอง หรือ พี่เ ลี้ย ง
ขึ้น ก็จ ะหลีก หนีส ัง คม

26. อายุ 2-3 ปี เด็ก จะเรีย นรู้ก าร
เดิน การพูด และทำา อะไร
ตามอิส ระ พ่อ แม่ค วรให้
อิส ระกับ เด็ก ในการทำา
กิจ กรรมต่า ง ๆ ด้ว ยตนเอง
พยายามให้เ ด็ก ช่ว ยเหลือ
ตนเองให้ม ากที่ส ุด ไม่ข ่ม ขู่
ผู้ม ีบ ทบาท พ่อ แม่ทำา ผิด อย่างดู
ลงโทษเมื่อ เด็ก แ ละผู้เ ลี้ย ง

27. อายุ 3 - 5 ปี เด็ก จะใช้ข องเล่น
ทดแทนจิน ตนาการ โดยนำา
ของเล่น รวมกัน แล้ว สร้า ง
เป็น เรื่อ งราวขึ้น มา เด็ก
พอใจที่จ ะเลีย นแบบ
พฤติก รรมผู้ใ หญ่ท ี่ใ กล้ช ิด
ผู้ท ม ีบ ทบาทคือ บุคอ แม่แ ละคน ว
ี่ ดัง นั้น หากพ่ คลในครอบครั

28. อายุ 6-11 ปี เด็ก ในวัย นีไ ม่อ ยู่น ิ่ง
้
ชอบเขีย น อ่า น ทำา ในสิ่ง ที่ต น
อยากทำา ขยัน ในการทำา งานต่า ง
ๆและภาคภูม ิใ จในผลงานทีไ ด้ ่
รับ ความสำา เร็จ เนื่อ งจากความ
พยายามของตน ผู้ใ หญ่ต ้อ งไม่
คาดหวัง ในตัวพ่อก สูง เกิน ไป จน
ผู้ม ีบ ทบาท เด็ แม่ ครู และ

29. อายุ 12-18 ปี ช่ว งนี้ถ ือ เป็น ช่ว ง
วิก ฤตมากที่ส ุด เมื่อ เด็ก เกิด
ปัญ หาใด ๆ ขึ้น เขาจะเกิด
ความสับ สนว่า ควรจะเชือ ใคร ่
ดีร ะหว่า งพ่อ แม่ ตนเอง หรือ
เพื่อ น เด็ก วัย นี้ค ือ การ
แสวงหาตนเองเพื่อ ให้ร ู้จ ัก
ตนเองในแง่ม ุม ต่า ง ๆ

30. วัย ผู้ใ หญ่ต อนต้น เริ่ม นัด หมาย
การแต่ง งานและชีว ิต
ครอบครัว ถ้า หากว่า แต่ล ะคน
ได้พ ัฒ นาความเข้า ใจ
เอกลัก ษณ์ต นเองดีพ อ แต่ถ ้า
บุค คลใดไม่ส ามารถผ่า นขั้น นี้
ไปได้ จะกลายเป็น คนรัก
ตนเองและไม่ส ามารถจะแสดง

31. ระยะวัย กลางคนเป็น ระยะที่
จะคอยให้ค วามช่ว ยเหลือ
คนรุ่น หลัง สำา หรับ ผู้ท ี่ผ ่า น
ขั้น พัฒ นาการต้น ๆ มาเป็น
อย่า งดี แต่ถ า บุค คลใดไม่
้
สามารถแก้ป ัญ หาขัด แย้ง ใน
อดีต ของตนได้จ ะกลายเป็น

32. วัย ชรา เขาจะมีค วามไว้ว างใจ
เพื่อ นร่ว มโลกและตัว เองถ้า
เขามีค วามทรงจำา ในด้า น
ความสุข ความสบายใจ แต่
ถ้า เขามีค วามทรงจำา เกี่ย วกับ
ความผิด หวัง ตลอดเวลาเขาก็
ไม่ม ีค วามสุข ในชีว ิต