1. ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ
ΟΡΓΑΝΙ΢ΜΟ΢ ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΙΚΗ ΔΚΠΑΙΓΔΤ΢Η΢ ΚΑΙ ΚΑΣΑΡΣΙ΢Η΢
Ι.Δ.Κ. ΥΑΛΚΙΓΑ΢
Τυπογραφικόσ Σχεδιαςμόσ Εντφπων
& Εφαρμογών πολυμζςων
Εκπαιδευτήσ Ανδρζασ Κόλλιασ
09.10.2009

2. Δηζαγσγή ζηελ εηθαζηηθή γιώζζα θαη επηθνηλσλία
΢ηνηρεία γξαθηθνύ ζρεδηαζκνύ
΢εκείν, Γξακκή, ΢ρήκα, Γηεύζπλζε, Σόλνο, Υξώκα, Τθή.
Αξρέο γξαθηθνύ ζρεδηαζκνύ
Γηαζηάζεηο, Ιζνξξνπία, Κίλεζε, Έκθαζε, ΢ύλζεζε.
Βαζηθνί ηξόπνη έθθξαζεο
Αλαπαξάζηαζε, ΢πκβνιηζκόο, Αθαίξεζε

3. Βαζηθά ζηνηρεία γξαθηθνύ ΢ρεδηαζκνύ.
5 ζηνηρεία βαζηθνύ ζρεδηαζκνύ: •΢εκείν
•Γξακκέο
•΢ρήκαηα
•Γηεύζπλζε
•Σόλνο
•Υξώκα
•Τθή / texture

4. Βαζηθά ζηνηρεία γξαθηθνύ ΢ρεδηαζκνύ.
΢εκείν
•Η απινύζηεξε κνξθή θαη ην κηθξόηεξν ζηνηρείν κηαο εηθόλαο
•Διάρηζηε γξαθή
•Μπνξεί λα είλαη ειάρηζην πάλσ ζε κηα επηθάλεηα, άιια κπνξεί λα
είλαη θαη κεγαιύηεξν ή θαη λα θαηαιάβεη όιε ηελ επηθάλεηα
•Δπηζεκαίλεη ηα όξηα αλάκεζα ζην ππαξθηό θαη ην αλύπαξθην

5. Βαζηθά ζηνηρεία γξαθηθνύ ΢ρεδηαζκνύ.
΢εκείν
•Αόξαηεο αιιά αλύπαξθηεο δπλάκεηο θαίλεηαη λα
επηδξνύλ ζην ζεκείν
΢πκβνιηζκνί ζε ζρέζε κε ηελ ζέζε:
΢ην θέληξν: ην ζεκείν ηζνξξνπεί ζηηο ίζεο
δπλάκεηο
Έμσ από ην θέληξν: νη δπλάκεηο πνπ επηδξνύλ
είλαη άληζεο θαη ην ζεκείν κνηάδεη λα θηλείηαη.
Οη επηθάλεηα ιεηηνπξγεί ζαλ πεξηβάιινλ ρώξνο θαη
ην ζεκείν ππνηάζζεηαη ζηνπο λόκνπο ηεο Φύζεο.
Πάλσ κέξνο: νπξαλόο, ην ειαθξύ, άπιν
Κάησ κέξνο: Γή, βαξύ, ην πιηθό
Αξηζηεξό κέξνο: ε αξρή, ην μεθίλεκα
Γεμί κέξνο: ην ηέινο

6. Βαζηθά ζηνηρεία γξαθηθνύ ΢ρεδηαζκνύ.
Γξακκή
•΋ηαλ έλα ζεκείν θηλείηαη πάλσ ζε έλα επίπεδν έρνπκε ηε γξακκή
•Γελ είλαη πνηέ ζηαηηθή, πεξηθιείεη έλα δπλακηζκό
•Η δηεύζπλζε ηεο ππνδειώλεη ζθνπό
•Καζνξίδεη ηελ επηθάλεηα θαη πεξηγξάθεη έλα ζρήκα
•Υαξαθηεξίδεη ηελ θαηεύζπλζε
Δπζεία γξακκή (νξηδόληηα):
•Γελληέηαη από ηελ επίδξαζε κηαο κόλν εμσηεξηθήο δύλακεο πάλσ
ζέλα ζεκείν
•Γελ απαληάηαη ζηελ θύζε
•Απνθαζηζηηθή θαη βέβαηε
•Τπνβάιιεη ηελ εξεκία
•Θπκίδεη ηελ γαιήληα ζάιαζζα
θαη ηνλ νξίδνληα

7. Βαζηθά ζηνηρεία γξαθηθνύ ΢ρεδηαζκνύ.
Γξακκή
Κάζεηε γξακκή:
•Γπλακηθή, απζηεξή
•Θπκίδεη ηελ όξζηα ζηάζε, ηελ αλάπηπμε
Γηαγώληα γξακκή
•Δθθξάδεη θίλεζε θαη αζηάζεηα
•Σαιαληεύεηαη αλάκεζα ζηελ παζεηηθόηεηα ηεο
νξηδόληηαο θαη ηελ ελεξγεηηθόηεηα ηεο θάζεηεο
•Μεηαδίδεη ηελ κεγαιύηεξε ζπγθίλεζε θαη δηέγεξζε
Η γξακκή πνπ μεθηλάεη από ηελ αξηζηεξή θάησ
γσλία θαη θαηαιήγεη ζηελ δεμηά πάλσ γσλία κνηάδεη
λα αλεβαίλεη εθθξάδεη αηζηνδνμία, επηηπρία, ραξά.
Η γξακκή πνπ μεθηλάεη από ηελ αξηζηεξή πάλσ
γσλία θαη θαηαιήγεη ζηελ δεμηά θάησ γσλία κνηάδεη
λα αλεβαίλεη εθθξάδεη απαηζηνδνμία, απνηπρία
θαη ζιίςε.

8. Βαζηθά ζηνηρεία γξαθηθνύ ΢ρεδηαζκνύ.
Γξακκή
Γηαθεθνκέλε επζεία:
•Δίλαη ξπζκηθή
•Ήξεκε ξπζκηθή όηαλ είλαη νξηδόληηα
•Γπλακηθή ξπζκηθή όηαλ είλαη θάζεηε
•Αλήζπρε ξπζκηθή όηαλ είλαη πιάγηα
Σεκλόκελεο επζείεο:
Τπνβάιινπλ ηελ ζύγθξνπζε θαη ηελ νμύηεηα
Κακπύιε γξακκή:
•Δίλαη ε γξακκή πνπ ραξαθηεξίδεηαη
ζαλ ε αληίζεηε ηεο επζείαο
•Δλεξγνύλ ηαπηόρξνλα πνιιέο δπλάκεηο
•Δθθξάδεη θίλεζε, ειεπζεξία,
αλεκειηά θαη δπλακηζκό
•Απζόξκεηεο θίλεζεο θαη ζπλαηζζήκαηνο

9. Γξακκή
Οη γξακκέο δίλνπλ δηεύζπλζε ζε έλα
ζρεδηαζκό. Σηο ρξεζηκνπνηνύκε γηα λα
κεηαβηβάδνπκε έλα ζπλαίζζεκα ή γηα λα
δείμνπκε έλα πνιύ ζεκαληηθό ζηνηρείν ηνπ
ζρεδηαζκνύ.
Οη γξακκέο κπνξεί λα είλαη νξηδόληηεο
θάζεηεο δηαγώληεο ή θαη λα δεκηνπξγνύλ
πιέγκαηα.

10. Βαζηθά ζηνηρεία γξαθηθνύ ΢ρεδηαζκνύ.
Σν ζρήκα
•Η γξακκή πεξηγξάθεη έλα ζρήκα.
•Σν πεξίγξακκα ηεο πνξείαο κηαο γξακκήο από ην
ζεκείν εθθίλεζεο ηεο σο ηελ επηζηξνθή ηεο ζην ίδην
ζεκείν ιέγεηε ζρήκα
•Σα ηξία βαζηθά ζρήκαηα είλαη ν θύθινο, ην
ηεηξάγσλν θαη ην ηξίγσλν.
Σεηξάγσλν: ηέιεην, ζπγθεληξσκέλν ζρήκα. Μνηάδεη
αθίλεην, ηζνξξνπεκέλν, ινγηθό, ζνβαξό θαη έληηκν.
Η ηειεηόηεηα ηνπ όκσο θαη ε απόιπηε ηζνξξνπία ηνπ
ην θάλνπλ ηειηθά πιεθηηθό θαη αδηάθνξν γηα ην
αλζξώπηλν κάηη.
Παξαιιειόγξακκν: είλαη έλα ζρήκα πνπ
ππεξηζρύνπλ νη ηδηόηεηεο ηεο θάζεηεο γξακκήο.
Δθθξάδεη δπλακηζκό, απζηεξόηεηα θαη
κεγαινπξέπεηα.
«Υξπζό νξζνγώλην»: νλνκάδνπκε ην νξζνγώλην
πνπ δεκηνπξγείηαη κε βάζε ηε ζρέζε ηεο ρξπζήο
ηνκήο ηελ αλαινγία 1:1,618. Δίλαη ην πνην επράξηζην
θαη πνην αξκνληθό ζρήκα πνπ θεληξίδεη
ην ελδηαθέξνλ ρσξίο λα πξνθαιεί.

11. Σν ζρήκα
Σν ζρήκα αλαθέξεηαη ζηελ θόξκα θάπνηνπ
αληηθεηκέλνπ.
΋ηαλ κηα γξακκή πεξηθιείεη έλαλ ρώξν ηόηε
δεκηνπξγείηαη ην ζρήκα.

12. Βαζηθά ζηνηρεία γξαθηθνύ ΢ρεδηαζκνύ.
Η δηεύζπλζε
•Σν θάζε ζρήκα εθθξάδεη κηα νξηζκέλε δηεύζπλζε,
πνπ έρεη έλα ζπγθεθξηκέλν λόεκα θαη ελδηαθέξνλ.
•Η θάζε δηεύζπλζε εθπέκπεη ην δηθό ηεο νπηηθό
κήλπκα πνπ είλαη ζπλάξηεζε ησλ δπλάκεσλ πνπ
ηελ θαζνξίδνπλ.
Οξηδόληηα / Κάζεηε δηεύζπλζε: ζαλ ηηο νξηδόληηεο
θαη θάζεηεο γξακκέο. Δθθξάδνπλ ηελ ζρέζε ηνπ
αλζξώπνπ κε ην πεξηβάιινλ ηελ όξζηα ζηάζε θαη
ηελ μαπισηή ζηάζε.
Γηαγώληα δηεύζπλζε: έρεη ηηο ηδηόηεηεο ηεο
πιάγηαο γξακκήο. Γελ ηζνξξνπεί είλαη αζηαζήο,
αβέβαηε θαη εθθξάδεη ηελ έληαζε θαη ηελ
ζπγθίλεζε.
Πεξηζηξνθηθή δηεύζπλζε: ε θίλεζε πνπ
εκπεξηέρεη ηελ επηζηξνθή ζην ζεκείν εθθίλεζεο,
εθθξάδεη νηθεηόηεηα θαη δεζηαζηά.

13. Βαζηθά ζηνηρεία γξαθηθνύ ΢ρεδηαζκνύ.
Ο ηόλνο
•Σν θώο έρεη πνιιέο δηαβαζκίζεηο από ηελ έληνλε
θσηεηλόηεηα σο ην ζθνηάδη. Οη δηαβαζκίζεηο απηέο
θαη κε ηνλ ηξόπν πνπ επηδξνύλ δεκηνπξγνύλ ηνπο
ηόλνπο
•Οη ηόλνη πιάζνπλ ηνπο όγθνπο
•Απαιή ελαιιαγή ηνπ ηόλνπ δεκηνπξγεί ήζπρν θαη
αξκνληθό απνηέιεζκα
•Απόηνκή ελαιιαγή ηνπ ηόλνπ δεκηνπξγεί ηνληθά
θνληξάζηα πνπ δεκηνπξγνύλ αληίζεζε θαη έληαζε.

14. Η ρξήζε ηεο ηνληθόηεηαο

15. Υξώκα
• Σν ρξώκα καδί κε ην ζρήκα είλαη ηα πην
βαζηθά ζηνηρεία ηεο νπηηθήο επηθνηλσλίαο.
• Σν ζρήκα επεξεάδεη ηνλ λνπ
• Σν ρξώκα επεξεάδεη ην ζπλαίζζεκα.

16. Η γιώζζα ηνπ ρξώκαηνο
• Ίζσο ην πην θαθνκεηαρεηξηζκέλν ζηνηρείν ζηνλ
ζρεδηαζκό ησλ εληύπσλ.
• Απμάλεηαη ε επηθνηλσλία.
• Πεξηζζόηεξν ρξώκα ζπάληα δίλεη κεγαιύηεξε
εηθαζηηθή αμία.

17. Κόθθηλν
• Σν θόθθηλν εθπέκπεη επηζπκία, δεζηαζηά, αηζηνδνμία,
έξσηα, νξκεηηθόηεηα, παξνηξύλεη ζε αληαγσληζκό,
πξσηνηππία, νδεγεί ζην μεπέξαζκα ησλ νξίσλ.
• Κηλεηνπνηεί ζπκπεξηθνξέο γηαηί είλαη ρξώκα
εξεζηζηηθό θαη νη θξαδαζκνί ηνπ δηεγείξνπλ ην
απηόλνκν λεπξηθό ζύζηεκα κε ηελ επηηάρπλζε ηνπ
θαξδηαθνύ ρηύπνπ.
• Σν αλνηρηό θόθθηλν –λεπξηθόηεηα, παξνξκεηηζκό

18. Κίηξηλν
• Δίλαη ην πην νξαηό από όια ηα ρξώκαηα.
• Δίλαη ην πην ραξνύκελν από όιν ην θάζκα.
• ΢πκβνιίδεη ηελ ζεόηεηα
• Σν θσηεηλό αλνηρηό θίηξηλν είλαη ην πην θνπξαζηηθό
θαη ελνριεηηθό γηα ην κάηη.

19. Μπιε
• ΢πζρεηίδεηαη κε ην πλεύκα ηνπ αλζξώπνπ, κε ην
όλεηξν.
• Η ηδέα ηεο πλεπκαηηθήο αλύςσζεο.
• Σν θσηεηλό θπαλό είλαη ε αγλόηεηα, ή αλαδήηεζε ηεο
εζηθήο ηειεηόηεηαο, ην ζύκβνιν ηεο ζεηαο ζνθίαο θαη
ε γλώζε.
• Γεληθά είλαη ην ρξώκα ηεο εξεκίαο ηεο γαιήλεο, ηεο
εκπηζηνζύλεο, νδεγεί ζε ραιάξσζε ζηελ ζέαζε ηεο
ζεηηθήο πιεπξάο ησλ πξαγκάησλ.

20. Μέγεζνο / Mass and Size
• Πνζό κεγάιν είλαη;
• Γώζηε έκθαζε ζην κέγεζνο θαη ην νπηηθό βάξνο ελόο
γξαθηθνύ ε ζηνηρείν θεηκέλνπ. Καζε ζηνηρείν πνπ
δεκηνπξγνύκε έρεη έλα θπζηθό κέγεζνο
• Βαζηθό ζηνηρείν ηνπ ζρεδηαζκνύ.
Υξεζηκνπνηείηε γηα:
Να θηινμελήζνπλ πιεξνθνξίεο
Να δεκηνπξγήζνπλ πεξηνξηζκνύο ή εμαηξέζεηο
Να πξνθαιέζνπλ ηελ δηάζεζε ή λα δώζνπλ
Δκθαζε
Να δεκηνπξγήζνπλ αληίζεζε

21. Τθή

22. Βαζηθά ζηνηρεία γξαθηθνύ ΢ρεδηαζκνύ.
Τθή - Μαηηέξα
•Σελ πθή ηελ αλαγλσξίδνπκε κε ηελ όξαζε αιιά
θπξίσο κε ηελ αθή (ιεία, ζθιεξή, απαιή, άγξηα).
•Η πθή ησλ επηθαλεηώλ δηαθνξνπνηείηαη νπηηθά
αλάινγα κε ηνλ ηξόπν πνπ νη επηθάλεηεο δέρνληαη ην
θώο
•Αιιηώο δέρεηαη ην θώο έλα ύθαζκα, αιιηώο έλα μύιν,
αιιηώο έλα γπαιί.

23. Παξάδεηγκα
Υξώκα, Γξακκή, ΢ρήκα, Τθή, Μέγεζνο

24. Αξρέο γξαθηθνύ ΢ρεδηαζκνύ.
Κίλεζε
•Η θίλεζε εθθξάδεη ηελ δσή, ζηε δσγξαθηθή θαη ηε
θσηνγξαθία ππνβάιιεηαη κε ηε ζύλζεζε ησλ
εηθαζηηθώλ ζηνηρείσλ.
•Η γξακκή θαη ε δηεύζπλζε είλαη απηέο πνπ θπξίσο
εθθξάδνπλ ηελ θίλεζε ζε κία εηθόλα, αιιά θαη ε
δηάηαμε ησλ ζρεκάησλ καο ππνβάιιεη θίλεζε θαη
ξπζκό.
•Σα θαζαξά ζηνηρεία ηεο ζύλζεζεο θαη νη δπλάκεηο πνπ
ηα θαηεπζύλνπλ θαζνξίδνπλ ην ζέκα ηνπ έξγνπ θαη
ππνβάιινπλ ηελ θίλεζε, ηελ έθθξαζε θαη ην
εζσηεξηθό ηνπ κήλπκα.

25. ΢ύλζεζε:
ηνπνζέηεζε αληηθεηκέλσλ ζηνλ ρώξν είηε είλαη ζεηηθά είηε αξλεηηθά.

26. Αξρέο γξαθηθνύ ΢ρεδηαζκνύ.
΢ύλζεζε
•Σα βαζηθά νπηηθά ζηνηρεία θαη ηα αληηθείκελα ηνπ
πεξηβάιινληνο θόζκνπ καο δελ βξίζθνληαη πνηέ
μεθνκκέλα, ζπλππάξρνπλ, αιιεινεπεξεάδνληαη.
•Μόλν ην θελό θαη ην ράνο είλαη έμσ από νπνηαδήπνηε
έλλνηα ζύλζεζεο.
•Αθόκα θαη ην ειάρηζην ζηνηρείν ζ΄έλα ρώξν
δεκηνπξγεί ζύλζεζε.
•Η κνξθή ελόο εηθαζηηθνύ έξγνπ εμαξηάηαη από
ρεηξηζκό ησλ βαζηθώλ γξαθηθώλ ζηνηρείσλ (ζεκείν,
γξακκή, ζρήκα, ρξώκα, καηηέξα θιπ) θαη ηε ζύλζεζε
ηνπο ζην δνζκέλν ρώξν.

27. Έκθαζε

28. Ιζνξξνπία

29. Ρπζκόο - Κίλεζε

30. Διθηηθή δύλακε
• Μηαο θαη ιεηηνπξγνύκε κέζα από κηα κεζνδνινγία
ζθέςεο κεηαθξάδνπκε ηηο νπηηθέο καο παξαζηάζεηο.
• Η πξνζεθηηθή ρξήζε ηνπ ρξώκαηνο ‘αλεβάδεη’ ηελ
ηθαλόηεηα κηαο ζύλζεζεο λα πεξηγξάθεη
πιεξνθνξίεο κε έλα πην νπζηαζηηθό ηξόπν.

31. Βαζηθνί ηξόπνη έθθξαζεο
Αλαπαξάζηαζε – ΢πκβνιηζκόο - Αθαίξεζε
Αλαπαξάζηαζε: είλαη ν απινύζηεξνο θαη ακεζόηεξνο
ηξόπνο εηθαζηηθήο έθθξαζεο. Ο θαιιηηέρλεο
αλαπαξηζηά ην ζέκα όπσο αθξηβώο ην βιέπεη λα
ππάξρεη ζηνλ αληηθεηκεληθό θόζκν.
΢πκβνιηζκόο: είλαη έλαο ζύλζεηνο ηξόπνο εηθαζηηθήο
έθθξαζεο, ν θαιιηηέρλεο αληιεί ηα ζέκαηα/κελύκαηα
ηνπ από ηνλ πινύζην θόζκν ησλ ζπκβόισλ θαη ησλ
θσδηθώλ ζπζηεκάησλ.
Αθαίξεζε: ν δπζθνιόηεξνο ηξόπνο εηθαζηηθήο
έθθξαζεο. Ο θαιιηηέρλεο απνζπά ηελ πξνζνρή ηνπ
από ηα εμσηεξηθά γλσξίζκαηα ηνπ θόζκνπ θαη
ζηξέθεηαη ζηελ αλαδήηεζε ησλ βαζηθώλ νπηηθώλ
ζηνηρείσλ.