SlideShare a Scribd company logo
1 of 11
Монгол хэл 4в ангийн багш: Р.Гандиймаа
Бидний уриа Бодолгүй бүү хий Олон талаас нь бод Огт  болохгүй гэж бүү бод Бүхнийг бүү шүүмжил
Зорилго Эхийн хэв маяг, түүний эхлэл ба гол, төгсгөл хэсгүүдийг ялгах
Зорилт Гол хэсгийг ялгаж бичих  Өгүүлбэрийг ангилах  Үгийг утгын зүйлчлэлээр бүлэглэх Нэрийн хувиллаар хувиргах Хамтын бүтээл хийх
ЭХ Цогцолбор Өгүүлбэр Холбооүг Үг Бүтээвэр
Оньсого Тэмээн уруултай Ямаан сүүлтэй Нохой сарвуутай Адуун дотортой
бяцхан Туулайн бүжин
Туулай  Туулайны чих толгойноос нь урт байдаг. Хойд хөл нь сайн хөгжсөн, богино сүүлтэй энэ амьтны  дээд уруул сэтэрхий байдаг. Ойролцоогоор 60 см урт, сүүл нь 7 см, 7 кг жинтэй,      5-10 жил амьдардаг.Үсэрч дэгдэж явдаг туулай нэг харайхдаа 4м орчим зам туулдаг. Маш хурдан бөгөөд заримдаа 70км хүртэл хурдлах чадвартай байдаг.Маш энгийн хооллодог. Зуны эхээршошийн болон, буудайн төрлийн нугын өвс,өвөл нь сарнайн төрлийн болон өвс ургамал,царс,хар модны хатсан навч, холтос, намхан мөчир, ойн цоорхойн хөвдийг мэрж иднэ. Юмыг мэрэхдээ зөвхөн хооллохын тулд биш  шүдээ хурцлах гэж мэрдэг. Туулай 7сартайдаа бие гүйцэн боловсорч үржилд ордог.Хээлээ 42 хоног тээж, нэг удаа 3-6 бүжин гаргана. Төрснөөс хойш 7-8 долоо хоногийн дараа бүжин сүүнээсээ гарна.Туулай жилд 2 удаа зүсээ  хувилдаг. Манай оронд ой шугуйн чандага, хээр талаар тархсан бор туулай, говийн туулай зэрэг гурван зүйл туулай байдаг.
Лууван 		Лууван бол үндсийг нь хүнсэнд хэрэглэдэг ногоо бөгөөд улбар шар,цагаан өнгөтэй байдаг.Хоёр настай энэ ургамал 2дахь жилдээ цэцэглэж,1м орчим өндөртэй болох бөгөөдцагаан өнгийн цэцэг гардаг. Лууван нь тэжээллэг чанараараа төмс, манжингийн дараа гуравт бичигддэг бөгөөд 89% нь ус байдаг. Луувангийн шүүсэнд талст болон талсжаагүй сахар, бага зэрэг цардуул, уураг, ууршимтгай тос, ургамлын гель, эрдэс давс, хүчил болон талсжуулж болдог, хүрэн улаан өнгийн үнэр амтгүй каротин агуулагддаг. Лууванд их хэмжээгээр агуууллагддаг В-каротин, А аминдэмээс шалтгаалан улбар шар өнгөтэй. Үрийг 3-р сарын дундуур эсвэл 4-р сарын эхээр суулгана. Лууван 50-60 хоногийн дотор боловсордог. Хадгалахадаа оройгоос нь 1инчийн дээгүүр тайрч 320ф хэмд чийглэг байлгаж, 4-6 сар хадгалдаг. Лууванг туулга халуун жин маягаар элэгний өвчний үед, хүүхдийн гэдэсний хорхойг гаргахын тулд, яр шарханд түрхэх зэргээр хэрэглэдэг.  Луувангийн ханд нь усан хаван, бөөрний архаг өвчин,давсагны өвчинд маш тустай. 57 л усанд 283грамм  хатаасан лууван хийж хандалсанцай болгож уух ашигтай
Шинэ үгийн утга Чарлах-орилох Огло харайх-үсэрч харайх Соотон чих-босоо чих.     Зугатаж арилав-зугатаж явах Янгинах-их өвдөх.  Тухтай амрах-тавтай амрах
Хошин бодлого Бүжин дэгдээхий нийлээд 49 тэдний хөл яг зуу хэдэн бүжин хэдэн дэгдээхий байсан бэ?

More Related Content

What's hot

нээлттэй хичээл
нээлттэй хичээлнээлттэй хичээл
нээлттэй хичээлZiZi Zaya
 
амьтны экологийн орчин үеийн судалгааны аргууд
амьтны экологийн орчин үеийн судалгааны аргуудамьтны экологийн орчин үеийн судалгааны аргууд
амьтны экологийн орчин үеийн судалгааны аргуудKherlen Shinebayar
 
таван хошуу мал 3
таван хошуу мал 3таван хошуу мал 3
таван хошуу мал 3uuganaa_ch3
 
таван хошуу мал
таван хошуу малтаван хошуу мал
таван хошуу малtogs99
 
хавтгай
хавтгайхавтгай
хавтгайduya0809
 
говь цөлийн амьтан
говь цөлийн амьтанговь цөлийн амьтан
говь цөлийн амьтанChimeg Tsetseg
 
тал хээрийн амьтад
тал хээрийн амьтадтал хээрийн амьтад
тал хээрийн амьтадChimeg Tsetseg
 
амьтдын амьдралын орчин гэж юу вэ
амьтдын амьдралын орчин гэж юу вэ амьтдын амьдралын орчин гэж юу вэ
амьтдын амьдралын орчин гэж юу вэ todoohuu
 
цахим хэрэглэгдэхүүн 2
цахим хэрэглэгдэхүүн 2цахим хэрэглэгдэхүүн 2
цахим хэрэглэгдэхүүн 2tseeegiii
 
цахим хэрэглэгдэхүүн
цахим хэрэглэгдэхүүнцахим хэрэглэгдэхүүн
цахим хэрэглэгдэхүүнd_nasaa79
 
Hicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтадHicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтадotgoo80
 
цахим хич1
цахим хич1цахим хич1
цахим хич1undar79
 
7 р ангийн хэрэглэгдэхүүнүүд-111
7 р ангийн хэрэглэгдэхүүнүүд-1117 р ангийн хэрэглэгдэхүүнүүд-111
7 р ангийн хэрэглэгдэхүүнүүд-111davkadaa
 

What's hot (17)

нээлттэй хичээл
нээлттэй хичээлнээлттэй хичээл
нээлттэй хичээл
 
амьтны экологийн орчин үеийн судалгааны аргууд
амьтны экологийн орчин үеийн судалгааны аргуудамьтны экологийн орчин үеийн судалгааны аргууд
амьтны экологийн орчин үеийн судалгааны аргууд
 
хавтгай.
хавтгай.хавтгай.
хавтгай.
 
таван хошуу мал 3
таван хошуу мал 3таван хошуу мал 3
таван хошуу мал 3
 
таван хошуу мал
таван хошуу малтаван хошуу мал
таван хошуу мал
 
хавтгай
хавтгайхавтгай
хавтгай
 
говь цөлийн амьтан
говь цөлийн амьтанговь цөлийн амьтан
говь цөлийн амьтан
 
тал хээрийн амьтад
тал хээрийн амьтадтал хээрийн амьтад
тал хээрийн амьтад
 
Uvuljdug shuvuud
Uvuljdug shuvuudUvuljdug shuvuud
Uvuljdug shuvuud
 
амьтдын амьдралын орчин гэж юу вэ
амьтдын амьдралын орчин гэж юу вэ амьтдын амьдралын орчин гэж юу вэ
амьтдын амьдралын орчин гэж юу вэ
 
цахим хэрэглэгдэхүүн 2
цахим хэрэглэгдэхүүн 2цахим хэрэглэгдэхүүн 2
цахим хэрэглэгдэхүүн 2
 
цахим хэрэглэгдэхүүн
цахим хэрэглэгдэхүүнцахим хэрэглэгдэхүүн
цахим хэрэглэгдэхүүн
 
Tsaxim
TsaximTsaxim
Tsaxim
 
Hicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтадHicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтад
 
Hicheel2
Hicheel2Hicheel2
Hicheel2
 
цахим хич1
цахим хич1цахим хич1
цахим хич1
 
7 р ангийн хэрэглэгдэхүүнүүд-111
7 р ангийн хэрэглэгдэхүүнүүд-1117 р ангийн хэрэглэгдэхүүнүүд-111
7 р ангийн хэрэглэгдэхүүнүүд-111
 

Similar to гандиймаа

Chatsargana
ChatsarganaChatsargana
Chatsarganadavaa627
 
Hicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтадHicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтадChangmi Rose
 
монгол хэл цээний цэцэг
монгол хэл цээний цэцэгмонгол хэл цээний цэцэг
монгол хэл цээний цэцэгenhstesteg
 
Hicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтадHicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтадUuganaa_9x9
 
Дархан-Уул аймгийн ногоон байгууламжинд чимэглэлийн модлог ургамлын нутагшсан...
Дархан-Уул аймгийн ногоон байгууламжинд чимэглэлийн модлог ургамлын нутагшсан...Дархан-Уул аймгийн ногоон байгууламжинд чимэглэлийн модлог ургамлын нутагшсан...
Дархан-Уул аймгийн ногоон байгууламжинд чимэглэлийн модлог ургамлын нутагшсан...Ankhbileg Luvsan
 
хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2otgooPhh
 
хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2otgooPhh
 
тууш тодруулан бичих эх 60 хуудас
тууш тодруулан бичих эх 60 хуудастууш тодруулан бичих эх 60 хуудас
тууш тодруулан бичих эх 60 хуудасTsolmonEnkhtuul
 
хичээл2.23
хичээл2.23хичээл2.23
хичээл2.23sek_0103
 
хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2otgooPhh
 
шувууны анатоми
шувууны анатомишувууны анатоми
шувууны анатомиZiyakhan Raimbek
 
Мандал сорт
Мандал сортМандал сорт
Мандал сортMandalveriety
 
алимны мод эхэд эхийн задлал хийх аргачлал (2) 4.5
алимны мод эхэд  эхийн задлал хийх аргачлал (2) 4.5алимны мод эхэд  эхийн задлал хийх аргачлал (2) 4.5
алимны мод эхэд эхийн задлал хийх аргачлал (2) 4.5Goo-uzegslen4753
 

Similar to гандиймаа (20)

Khishigjargal 2
Khishigjargal 2Khishigjargal 2
Khishigjargal 2
 
Chatsargana
ChatsarganaChatsargana
Chatsargana
 
Hicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтадHicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтад
 
монгол хэл цээний цэцэг
монгол хэл цээний цэцэгмонгол хэл цээний цэцэг
монгол хэл цээний цэцэг
 
Hicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтадHicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтад
 
2013 эмчилгээ 03
2013 эмчилгээ  032013 эмчилгээ  03
2013 эмчилгээ 03
 
Дархан-Уул аймгийн ногоон байгууламжинд чимэглэлийн модлог ургамлын нутагшсан...
Дархан-Уул аймгийн ногоон байгууламжинд чимэглэлийн модлог ургамлын нутагшсан...Дархан-Уул аймгийн ногоон байгууламжинд чимэглэлийн модлог ургамлын нутагшсан...
Дархан-Уул аймгийн ногоон байгууламжинд чимэглэлийн модлог ургамлын нутагшсан...
 
монгол тарвага
монгол тарвагамонгол тарвага
монгол тарвага
 
хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2
 
хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2
 
тууш тодруулан бичих эх 60 хуудас
тууш тодруулан бичих эх 60 хуудастууш тодруулан бичих эх 60 хуудас
тууш тодруулан бичих эх 60 хуудас
 
хичээл2.23
хичээл2.23хичээл2.23
хичээл2.23
 
Hicheel1
Hicheel1Hicheel1
Hicheel1
 
хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2
 
Lekts 13
Lekts 13Lekts 13
Lekts 13
 
шувууны анатоми
шувууны анатомишувууны анатоми
шувууны анатоми
 
2013 эмчилгээ 04
2013 эмчилгээ  042013 эмчилгээ  04
2013 эмчилгээ 04
 
2013 эмчилгээ 04
2013 эмчилгээ  042013 эмчилгээ  04
2013 эмчилгээ 04
 
Мандал сорт
Мандал сортМандал сорт
Мандал сорт
 
алимны мод эхэд эхийн задлал хийх аргачлал (2) 4.5
алимны мод эхэд  эхийн задлал хийх аргачлал (2) 4.5алимны мод эхэд  эхийн задлал хийх аргачлал (2) 4.5
алимны мод эхэд эхийн задлал хийх аргачлал (2) 4.5
 

More from shuree53

математик а
математик аматематик а
математик аshuree53
 
õóâèëáàð1
õóâèëáàð1õóâèëáàð1
õóâèëáàð1shuree53
 
õóâèëáàð
õóâèëáàðõóâèëáàð
õóâèëáàðshuree53
 
H ajil 4angi mat
H ajil 4angi matH ajil 4angi mat
H ajil 4angi matshuree53
 
Mhel huvilbar 4
Mhel huvilbar 4Mhel huvilbar 4
Mhel huvilbar 4shuree53
 
Eruul mendiin zovlomj
Eruul mendiin zovlomjEruul mendiin zovlomj
Eruul mendiin zovlomjshuree53
 
Usrr herhen archlah zovolgoo
Usrr herhen archlah zovolgooUsrr herhen archlah zovolgoo
Usrr herhen archlah zovolgooshuree53
 
Tsahim uzuulen
Tsahim uzuulenTsahim uzuulen
Tsahim uzuulenshuree53
 
цахим судалгаа шүрээ
цахим судалгаа шүрээцахим судалгаа шүрээ
цахим судалгаа шүрээshuree53
 
цахим тест шүрээ
цахим тест шүрээцахим тест шүрээ
цахим тест шүрээshuree53
 
Untitled 1
Untitled 1Untitled 1
Untitled 1shuree53
 
бие гэж юу вэ
бие гэж юу вэбие гэж юу вэ
бие гэж юу вэshuree53
 
мат 4 byamba
мат 4 byambaмат 4 byamba
мат 4 byambashuree53
 

More from shuree53 (15)

математик а
математик аматематик а
математик а
 
õóâèëáàð1
õóâèëáàð1õóâèëáàð1
õóâèëáàð1
 
õóâèëáàð
õóâèëáàðõóâèëáàð
õóâèëáàð
 
Mhel
MhelMhel
Mhel
 
H ajil 4angi mat
H ajil 4angi matH ajil 4angi mat
H ajil 4angi mat
 
Mhel huvilbar 4
Mhel huvilbar 4Mhel huvilbar 4
Mhel huvilbar 4
 
Eruul mendiin zovlomj
Eruul mendiin zovlomjEruul mendiin zovlomj
Eruul mendiin zovlomj
 
Usrr herhen archlah zovolgoo
Usrr herhen archlah zovolgooUsrr herhen archlah zovolgoo
Usrr herhen archlah zovolgoo
 
Tsahim uzuulen
Tsahim uzuulenTsahim uzuulen
Tsahim uzuulen
 
цахим судалгаа шүрээ
цахим судалгаа шүрээцахим судалгаа шүрээ
цахим судалгаа шүрээ
 
цахим тест шүрээ
цахим тест шүрээцахим тест шүрээ
цахим тест шүрээ
 
Untitled 1
Untitled 1Untitled 1
Untitled 1
 
бие гэж юу вэ
бие гэж юу вэбие гэж юу вэ
бие гэж юу вэ
 
Negj
NegjNegj
Negj
 
мат 4 byamba
мат 4 byambaмат 4 byamba
мат 4 byamba
 

гандиймаа

  • 1. Монгол хэл 4в ангийн багш: Р.Гандиймаа
  • 2. Бидний уриа Бодолгүй бүү хий Олон талаас нь бод Огт болохгүй гэж бүү бод Бүхнийг бүү шүүмжил
  • 3. Зорилго Эхийн хэв маяг, түүний эхлэл ба гол, төгсгөл хэсгүүдийг ялгах
  • 4. Зорилт Гол хэсгийг ялгаж бичих Өгүүлбэрийг ангилах Үгийг утгын зүйлчлэлээр бүлэглэх Нэрийн хувиллаар хувиргах Хамтын бүтээл хийх
  • 5. ЭХ Цогцолбор Өгүүлбэр Холбооүг Үг Бүтээвэр
  • 6. Оньсого Тэмээн уруултай Ямаан сүүлтэй Нохой сарвуутай Адуун дотортой
  • 8. Туулай Туулайны чих толгойноос нь урт байдаг. Хойд хөл нь сайн хөгжсөн, богино сүүлтэй энэ амьтны дээд уруул сэтэрхий байдаг. Ойролцоогоор 60 см урт, сүүл нь 7 см, 7 кг жинтэй, 5-10 жил амьдардаг.Үсэрч дэгдэж явдаг туулай нэг харайхдаа 4м орчим зам туулдаг. Маш хурдан бөгөөд заримдаа 70км хүртэл хурдлах чадвартай байдаг.Маш энгийн хооллодог. Зуны эхээршошийн болон, буудайн төрлийн нугын өвс,өвөл нь сарнайн төрлийн болон өвс ургамал,царс,хар модны хатсан навч, холтос, намхан мөчир, ойн цоорхойн хөвдийг мэрж иднэ. Юмыг мэрэхдээ зөвхөн хооллохын тулд биш шүдээ хурцлах гэж мэрдэг. Туулай 7сартайдаа бие гүйцэн боловсорч үржилд ордог.Хээлээ 42 хоног тээж, нэг удаа 3-6 бүжин гаргана. Төрснөөс хойш 7-8 долоо хоногийн дараа бүжин сүүнээсээ гарна.Туулай жилд 2 удаа зүсээ хувилдаг. Манай оронд ой шугуйн чандага, хээр талаар тархсан бор туулай, говийн туулай зэрэг гурван зүйл туулай байдаг.
  • 9. Лууван Лууван бол үндсийг нь хүнсэнд хэрэглэдэг ногоо бөгөөд улбар шар,цагаан өнгөтэй байдаг.Хоёр настай энэ ургамал 2дахь жилдээ цэцэглэж,1м орчим өндөртэй болох бөгөөдцагаан өнгийн цэцэг гардаг. Лууван нь тэжээллэг чанараараа төмс, манжингийн дараа гуравт бичигддэг бөгөөд 89% нь ус байдаг. Луувангийн шүүсэнд талст болон талсжаагүй сахар, бага зэрэг цардуул, уураг, ууршимтгай тос, ургамлын гель, эрдэс давс, хүчил болон талсжуулж болдог, хүрэн улаан өнгийн үнэр амтгүй каротин агуулагддаг. Лууванд их хэмжээгээр агуууллагддаг В-каротин, А аминдэмээс шалтгаалан улбар шар өнгөтэй. Үрийг 3-р сарын дундуур эсвэл 4-р сарын эхээр суулгана. Лууван 50-60 хоногийн дотор боловсордог. Хадгалахадаа оройгоос нь 1инчийн дээгүүр тайрч 320ф хэмд чийглэг байлгаж, 4-6 сар хадгалдаг. Лууванг туулга халуун жин маягаар элэгний өвчний үед, хүүхдийн гэдэсний хорхойг гаргахын тулд, яр шарханд түрхэх зэргээр хэрэглэдэг. Луувангийн ханд нь усан хаван, бөөрний архаг өвчин,давсагны өвчинд маш тустай. 57 л усанд 283грамм хатаасан лууван хийж хандалсанцай болгож уух ашигтай
  • 10. Шинэ үгийн утга Чарлах-орилох Огло харайх-үсэрч харайх Соотон чих-босоо чих. Зугатаж арилав-зугатаж явах Янгинах-их өвдөх. Тухтай амрах-тавтай амрах
  • 11. Хошин бодлого Бүжин дэгдээхий нийлээд 49 тэдний хөл яг зуу хэдэн бүжин хэдэн дэгдээхий байсан бэ?