Recommended
More Related Content
More from Konrad Juszczyk
More from Konrad Juszczyk (20)
Typologia języków wg spoistości wyrazów
- 1. Typologia języków według budowy wyrazów w zdaniu Konrad Juszczyk – LINGWISTYKA 2012 sobota, 7 kwietnia 12 1
- 2. Po czym poznać relacje składniowe? 1.Szyk wyrazów 1.jest regularny i znaczący w językach analitycznych (chiński, angielski), choć zależny od trybu i emfazy. 2.jest różnorodny w językach syntetycznych (fleksyjnych, aglutynacyjnych i alternacyjnych) 2.Wyrazy funkcyjne 1.są znaczące w językach analitycznych 2.rzadziej zmieniają swoją formę 3.Forma wyrazów 1.jest zmienna i znacząca w językach fleksyjnych, zwłaszcza w wyrazach samodzielnych, takich jak rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki i tak dalej... 2.jest stała w językach analitycznych i aglutynacyjnych, w których dodaje się morfemy do rdzeni wyrazów. sobota, 7 kwietnia 12 2
- 3. analityczne syntetyczne alternacyjne polisyntetyczne słowo=morfem słowo>morfem słowo=fraza aglutynacyjne alternacyjne fleksyjne japoński chiński (czasownik) wietnamski sanskryt koreański, japoński (rzeczownik) turecki angielski polski grecki, litewski, angielski (czasy) (przymiotnik) (zamówić-‐ łotewski, polski węgierski zamawiać) joruba eskimoskie, arabski !Xosa australijskie, hebrajski języki Syberii sobota, 7 kwietnia 12 3
- 4. analityczne syntetyczne polisyntetyczne słowo=morfem słowo>morfem słowo=fraza polisynt analityczne aglutynacyjne alternacyjne fleksyjne etyczne fleksja poprzez fleksja poprzez fleksja fleksja poprzez brak fleksji alternację aglutynację i wewnątrz aglutynację samogłosek zmianę rdzenia frazy brak derywacji (nowe wyrazy powstają derywacja słowotwórcza i kompozycyjna przez zestawienie morfemów) rdzeń zmienny rdzeń morfemy stały rdzeń wyraźny podział wyrazów spółgłoskowy plus prefiksy połączone w plus prefiks na gramatyczne i leksykalne zespolony z lub/i sufiksy jedną frazę lub/i sufiks transfiksem oraz infiksy (wyraz-‐zdanie) morfemy wyraźnie oddzielone morfemy wyraźnie, choć tworzą 1 wyraz wielofunkcyjne i niepodzielne sobota, 7 kwietnia 12 4
- 5. język polisyntetyczny: mohawk Wahi?serehtóhare?se. Wa-‐ -‐hi-‐ -‐?sereht-‐ -‐óhare-‐ -‐?se. On-‐ -‐samochód-‐ -‐umył-‐ -‐dla-‐ -‐mnie. Ja umyłem jego samochód. Mithun, Marianne. 2001. The difference a category makes in the expression of possession and inalienability w: Dimensions of Possession http://elchacocomoarealinguistica.wikispaces.com/Lingüística Tipológica sobota, 7 kwietnia 12 5
- 6. język analityczny: chiński 去年暑假的时候我们去海边。 去 年 暑 假 的 时 候 我 们 去 海 边。 qu4 nian2 shu3 jia4 de shi2 hou2 wo3 men qu4 hai3 bian1 czas party-‐ liczba zeszły rok ciepło pod czas ja jechać morze strona wolny kuła mnoga wakacje podczas my W zeszłym roku w wakacje pojechaliśmy nad morze. sobota, 7 kwietnia 12 6
- 7. alternacyjne: arabski !"#$/#"! ا+#*)! ا+#"*ب -, ا+#"*)(! '& ا Yaktubu al-‐kaVbu al-‐kitaba an al-‐kataVbi fi al-‐maktabaV. szkółkach-‐ Pisze piszący książkę o w bibliotece. koranicznych k-‐t-‐b k-‐t-‐b k-‐t-‐b k-‐t-‐b k-‐t-‐b Yaktubu al-‐kaVbu al-‐kitaba an al-‐kataVbi fi al-‐maktabaV. Pisarz w bibliotece pisze książkę o szkółkach-‐koranicznych. sobota, 7 kwietnia 12 7
- 8. aglutynacyjny: japoński Tarowa jibunde kurumawo arrata. Taro-‐ -‐wa jibun-‐ -‐de kuruma-‐ -‐wo arrata. Taro -‐NOM reflecVve “sobie” car -‐ACC washed Taro washed the car himself. ๏ http://wals.info/example/all/wals_code_jpn sobota, 7 kwietnia 12 8
- 9. język fleksyjny: polski Przygotowuje tę prezentację od godziny. przygotować-‐> prezentacja -‐> godzina -‐> -‐e tę -‐ę od -‐y przygotowuj-‐ prezentacj-‐ godzin-‐ czasownik zaimek rzeczownik końcówka przy-‐ jednostka końcówka 3. osoba (orzeczenie) wskazujący w bierniku biernika imek czasu dopełniacza czas teraźniejszy liczba pojedyncza sobota, 7 kwietnia 12 9
- 10. język angielski: aglutynacja, analityczność i supletywizm She has been preparing this presentaVon for an hour. She has been prepar ing this presentaVon for an hour. have be -‐> imiesłów present zaimek czasownik zaimek przedimek -‐> has been (gerund) +a(on fleksyjne formy supletywne przygotowująca tę prezentacja od (tej) godzina (inny rdzeń) analityczność aglutynacyjność rodzaj Ona (osobne wyrazy (dodana końcówka nieokre-‐ (derywacja) funkcyjne) -‐ing jako gerund) ślony Przygotowuje tę prezentację od godziny. przygotować-‐> prezentacja -‐> godzina -‐> -‐e tę -‐ę od -‐y przygotowuj-‐ prezentacj-‐ godzin-‐ czasownik zaimek rzeczownik końcówka przy-‐ jednostka końcówka 3. osoba (orzeczenie) wskazujący w bierniku biernika imek czasu dopełniacza fleksyjna forma forma fleksyjna forma fleksyjna (deklinacja) (koniugacja) (deklinacja) sobota, 7 kwietnia 12 10