1. ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ, ΣΤΟΝ
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΩΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ
1Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ
ΤΑΞΗ-ΤΜΗΜΑ: Β3
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΖΙΜΟΥΡΤΟΥ ΜΑΤΙΝΑ
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΜΩΥΣΗΣ ΣΑΛΤΙΕΛ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Γ΄ ΤΡΙΜΗΝΟΥ
1

2. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Μια πιθανή σύνδεση δύο διαφορετικών χώρων όπως είναι η Λογοτεχνία και τα
Μαθηματικά, φαντάζει ίσως σε μερικούς αδιανόητη και πολύπλοκη. Παρόλα αυτά
υπάρχουν πολλοί συγγραφείς από το λογοτεχνικό χώρο που εμπνεύστηκαν από τα
Μαθηματικά. Αυτή η τάση σύνδεσης των μαθηματικών με τη λογοτεχνία ανήκει σε ένα
ευρύτερο ρεύμα σύνδεσης της λογοτεχνίας με τις φυσικές επιστήμες. Η σύνθεση των δύο
΄΄πολιτισμών΄΄ κινείται ανάμεσα στη δημιουργική λογοτεχνία και στις φυσικές επιστήμες
με διαφορετικούς τρόπους.
Έχουν γραφτεί διεθνώς, αρκετά κείμενα, άρθρα ή αποσπάσματα βιβλίων, για τη σύνδεση
της επιστήμης με τη λογοτεχνία, στα οποία αναφέρονται λογοτεχνικά βιβλία που
εμπνεύστηκαν από τα Μαθηματικά, τη Φυσική, τη Χημεία, την Αστρονομία, την
Κοσμολογία, για βιογραφίες επιστημόνων, για τον τρόπο γραφής και το ύφος αυτών των
κειμένων, καθώς και με ιστορικές αναδρομές αυτής της σχέσης. (Beer, 1990; Cartwright,
2007, Gossin, 1999; Naumann, 2005).
΄΄Η αλληλεπίδραση λογοτεχνίας και μαθηματικών είναι φυσική και ενδιαφέρουσα και
βασίζεται στο γεγονός ότι τα μαθηματικά είναι μια γλώσσα που πηγάζει από την ανάγκη να
περιγράψουμε τον κόσμο που ζούμε. Γι΄ αυτό τα μαθηματικά ανταποκρίνονται στην
ανθρώπινη εμπειρία και παρέχουν τους συγγραφείς με υλικό για να δημιουργήσουν
ενδιαφέροντα θέματα και εικόνες. Συνήθως, οι συγγραφείς εμπνέονται από τη γεωμετρία,
τις πιθανότητες και τη στατιστική γιατί σχετίζονται πιο πολύ με τον κόσμο που ζούμε.΄΄
(Koehler, 1982)
Παρακάτω αναφέρονται κάποια λογοτεχνικά έργα με μαθηματικούς όρους:
Ν.Γκετζ : Το θεώρημα του παπαγάλου
Ένα γράμμα κάποιου φίλου από τα παλιά, ένα φορτίο
πολύτιμων βιβλίων και ένας φλύαρος παπαγάλος
έρχονται να κάνουν άνω κάτω την ήρεμη ζωή των
ενοίκων της οδού Ραβινιάν στους πρόποδες της
Μονμάρτης. Προσπαθώντας να εξιχνιάσουν τον
περίεργο θάνατο του φίλου τους αναζητούν την λύση
του μυστηρίου μέσα στις σελίδες μαθηματικών
συγγραμμάτων. Η παρέα των ηρώων κάνει έτσι ένα
ταξίδι στους αιώνες μέσα από το μαγικό κόσμο των
Μαθηματικών, ένα κόσμο πολύ πιο ανθρώπινο απ όσο
αφήνουν να φανεί οι περίπλοκες εξισώσεις που τον
πλαισιώνουν συνήθως.Το Παρίσι, οι ταξιδιωτικές
περιγραφές, η περιπετειώδης αφήγηση και τα
Μαθηματικά είναι τα συστατικά στοιχεία αυτού του
εκρηκτικού μείγματος που με τη μορφή του μυθιστορήματος μυεί με διασκεδαστικό
τρόπο μεγάλους και μικρούς στον κόσμο των αριθμών και στη λογική τους.
Τ.Μιχαηλίδης: Πυθαγόρεια εγκλήματα
2

3. Αθήνα, 1929. Ο μαθηματικός Στέφανος Κανταρτζής βρίσκεται νεκρός στο δωμάτιό
του. Ο επιστήθιος φίλος του, επίσης μαθηματικός, Μιχαήλ Ιγερινός, καλείται για να
αναγνωρίσει το πτώμα. Όρθιος μπροστά στο νεκρό φίλο του, ο Ιγερινός αναπολεί τα
κάπου τριάντα χρόνια της γνωριμίας τους. Την πρώτη τους συνάντηση, σ ένα
μαθηματικό συνέδριο του 1900, τις παρέες τους με την αβάν γκαρντ της παρισινής
διανόησης, τις περιπλανήσεις τους στο Παρίσι της Μπελ Επόκ, τους Βαλκανικούς
Πολέμους, το Διχασμό, τη Μικρασιατική Καταστροφή. Θυμάται τις θυελλώδεις
μαθηματικές τους διαφωνίες, τους έρωτές τους, τις πολεμικές τους περιπέτειες. Ο
ήχος μια ρομβίας τον επαναφέρει στο παρόν. Το ερώτημα είναι επιτακτικό: Ποιος
σκότωσε τον Στέφανο Κανταρτζή, και κυρίως γιατί τον σκότωσε;
Bertolt Brecht: Ο κύκλος με την
κιμωλία
Η Άννα, μια υπηρέτρια, ανακαλύπτει το βρέφος των
αφεντικών της ξεχασμένο στο το παιδί μαζί της γιατί δεν
μπορεί να το αφήσει μόνο του. Κάποια στιγμή όμως μετά
από καιρό θα εμφανιστεί η πραγματική μητέρα του παιδιού
διεκδικώντας το πίσω και τότε θα πρέπει να αποδείξουν
ποια από τις δυο το αγαπάει περισσότερο.
Α. Τσέχωφ: Ένας αριθμός
Στο σύντομο αφήγημα του Τσέχωφ «Ένας αριθμός»
η δεσποινίς Ιουλία αντιπροσωπεύει τον άβουλο
ανθρώπινο τύπο, δεν τολμά να διεκδικήσει τα
δικαιώματά της και συχνά πέφτει θύμα
οικονομικής και κοινωνικής εκμετάλλευσης. O
Τσέχωφ σκιαγραφεί με απλό και ευτράπελο
τρόπο την παθητική ψυχολογία.
Επίσης συχνά συναντάμε μαθηματικούς όρους και στην ποίηση:
Γ. Βαφόπουλος: Ο μεγάλος κώνος
Κυρίαρχο στοιχείο στο συγκεκριμένο ποίημα είναι το γεωμετρικό μοντέλο: ο
κώνος, η σπειροειδής γραμμή, το τετράγωνο, ο κύβος και η τεθλασμένη γραμμή
περιγράφουν την πορεία της ζωής ενός ανθρώπου από τη γέννηση ως τον θάνατο.
Παρακάτω ακολουθεί ένα απόσπασμα :
3

4. «O άνθρωπος του οιδιπόδειου αινίγματος
ξεκινά την αυγή, πάνω στ' αχνάρια της γραμμής,
με τα τέσσερα πόδια. Στα μισά του δρόμου
στυλώνεται στα δυο του, για να ιδεί κατάματα τον ήλιο του λαμπρού μεσημεριού.
Και το βράδυ φθάνει στην κορφή του κώνου, σέρνοντας τώρα το τρίτο του ποδάρι,
έτοιμος να αντικρίσει τη μεγάλη δύση.
αλλά έμεινε ατελής του αινίγματος η λύση».
" Ο άνθρωπος είναι ένα κλάσμα
που αριθμητή έχει την πραγματική του αξία
και παρονομαστή την ιδέα που έχει για τον
εaυτό του. Ο αριθμητής παραμένει ο ίδιος
( δηλαδή η πραγματική αξία του ανθρώπου ).
Γι' αυτό όσο μεγαλύτερος είναι ο παρονομαστής
( η ιδέα που έχει για τον εαυτό του ) τόσο
μικρότερο είναι το κλάσμα (δηλαδή ο άνθρωπος )".
Λέων Τολστόι . Ρώσος λογοτέχνης.
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΣΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ
ΤΟ ΤΡΙΓΩΝΟ ΤΩΝ ΒΕΡΜΟΥΔΩΝ
Απελπισμένος από τις μυστηριώδεις εξαφανίσεις αρκετών
εμπορικών του πλοίων, που περνούσαν από την περιοχή των
Βερμούδων, ο επιχειρηματίας Έρικ Μπένιρολ οργανώνει μια
ομάδα εμπειρογνωμόνων. Αποστολή τους είναι να ερευνήσουν
το φαινόμενο και να ρίξουν φως στο μυστήριο. Μια αποστολή
κάθε άλλο παρά εύκολη, καθώς θα φέρει τα μέλη της ομάδας
αντιμέτωπους με θανάσιμες καταστάσεις.
"Π"
Ο ήρωας του «Π», του Ντάρεν Αρονόφσκι, ζει σε ένα
διαμέρισμα της Νέας Υόρκης μέσα σε μια «ζούγκλα»
καλωδίων, που τροφοδοτούν τον «Ευκλείδη», τον
υπερυπολογιστή του, και μελετά μαθηματικά. Σκοπός του
είναι να αποδείξει πως υπάρχει μια μαθηματική λογική
πίσω από κάθε πολύπλοκο σύστημα και προσπαθεί να
αναπτύξει μια τέλεια μέθοδο πρόβλεψης της συμπεριφοράς
του Χρηματιστηρίου. Αυτό τον κάνει στόχο των ανθρώπων
της Γουόλ Στριτ, καθώς και ραβίνων που, μέσα από τα
μαθηματικά, ελπίζουν να επικοινωνήσουν με τον Θεό.
PROOF (=ΑΠΟΔΕΙΞΗ)
Η Κάθριν, πιστή κόρη ενός ιδιοφυούς μαθηματικού που πάσχει
από σχιζοφρένεια, συντρίβεται από τον θάνατό του.
4

5. Συγκρούεται με την "απούσα" μέχρι τώρα αδελφή της, ενώ ένας μαθητής του πατέρα
της αναζητά στα χειρόγραφα του τελευταίου την επίλυση ενός σημαντικού
μαθηματικού προβλήματος. Η συμβολή του θα είναι καταλυτική στην αποκάλυψη
της "κληρονομιάς" του πατέρα προς την κόρη. Από το ομώνυμο θεατρικό έργο του
Ντέιβιντ Όμπερν.
"21"
Ο Ben (Jim Sturgess) μόλις έγινε 21, διαθέτει κοφτερό μυαλό,
οι σπουδές του πηγαίνουν περίφημα και ονειρεύεται την
ιατρική σχολή του Harvard. Το πρόβλημα είναι πως χωρίς την
πολυπόθητη υποτροφία η απόσταση από το όνειρο απέχει
χιλιάδες δολάρια Όταν όμως οι δυνατότητές του υποπέσουν
στην αντίληψη του καθηγητή Micky Rosa , θα δεχθεί μία
ανέλπιστη πρόταση για συμμετοχή σε μυστική ομάδα νεαρών
φοιτητών που θα επιχειρήσουν να στήσουν μία καλοστημένη,
ημι-παράνομη 'επιχείρηση' χαρτοπαιξίας. Το κόλπο είναι απλό:
αφού το blackjack είναι μαθηματικά, μαθαίνουμε τα μυστικά
του και ανοίγουμε πανιά για τα καζίνο του Vegas.
Ο Κύβος 1-2-3
Έξι άνθρωποι, άγνωστοι μεταξύ τους, ξυπνούν ξαφνικά
στον ίδιο χώρο,ανακαλύπτοντας πως βρίσκονται
παγιδευμένοι σε μια εξωπραγματική φυλακή -μια
ατελείωτη μάζα από διαπλεκόμενα δωμάτια, ασφαλισμένα
με θανατηφόρες παγίδες.Ποιος άραγε δημιούργησε τη
διαβολική αυτή μάζα και γιατί ;Ανάμεσα στα σκοτεινά
ερωτήματα που τους τριβελίζουν το μυαλό, ένα πράγμα
γίνεται ξεκάθαρο:αν δεν αρχίσουν γρήγορα να
συνεργάζονται, για να βρουν τα μυστικά αυτής της
θανάσιμης παγίδας,οι μέρες τους είναι μετρημένες.
Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΩΝ ΧΑΜΕΝΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ
Η υπόθεση έχει να κάνει με έναν νέο καθηγητή που έρχεται να
διδάξει στα παιδιά λογοτεχνία. Το όλο στοιχείο του σχολείου
χαρακτηρίζεται από αυστηρούς κανονισμούς με σκοπό την
πειθαρχία των παιδιών και τη διαμόρφωση των «σωστών»
αξιών. Ενώ λοιπόν όλοι οι καθηγητές εμφανίζονται αυστηροί κι
πολύ απαιτητικοί, όταν έρχεται η ώρα τα παιδιά να γνωρίσουν
τον καινούργιο καθηγητή λογοτεχνίας, μπαίνουν μέσα σε έναν
διαφορετικό τρόπο ζωής και σκέψης.
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ
Πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν κάθε μέρα εκφράσεις που μπορεί να αγνοούν την
μαθηματική σημασία τους αλλά τις έχουν εντάξει απόλυτα στο λεξιλόγιο , στις
συνομιλίες τους και στην καθημερινότητά τους. Μερικές φράσεις που όλοι έχουμε πει
κατά καιρούς, και περιέχουν μαθηματικούς όρους, αριθμούς , έννοιες:
5

6.  -Δεν είναι του επιπέδου μου…  -Τετράγωνη λογική
 -Δεν θα κατεβώ στο επίπεδό
σου!  -Δεν ξέρει που πάνε τα τέσσερα
 -Ευθύς άνθρωπος  -Σίγουρα! ! 100% (ή 1000%)
 -Ευθεία επίθεση  -Είμαι εκ διαμέτρου αντίθετος
 -Στάσου στο ύψος σου…  -Μη μου τους κύκλους
τάραττε…
 -Ο κύβος ερρίφθη…
 -Έκανε στροφή 1800
 -Κάθετη άποψη
 -Παράλληλοι δρόμοι, κάθετοι
δρόμοι
 -Παράλληλες ζωές
 -Βρήκε τη χρυσή τομή  -Είμαστε στον ίδιο
παρονομαστή
 -Δεν έχουμε κοινά σημεία  -Θα σας φερθώ ανάλογα
 -Αντιδιαμετρικές απόψεις  -Έχει τα θετικά του και τα
αρνητικά του
 -Τον έστησε στη γωνία
 -Ούτε μία στο εκατομμύριο…
 -Απόλυτος στις απόψεις
 -Τι έκανε; Μηδέν στο
 -Η ζωή μου κύκλους κάνει πηλίκον…
 -Ευαίσθητες χορδές  -Είσαι ένα μηδενικό!
 -Φαύλος κύκλος  -Είμαστε στο σημείο μηδέν…
 -Στο επίκεντρο του  -Ένα κι ένα κάνουν δυό!
ενδιαφέροντος
 -Αυτό που λες είναι άτοπο!
 -Ανάλογα με… (αντιστρόφως
ανάλογα με…)  -Δια της ατόπου, καταλήξαμε
ότι…
 -Δυσκολεύτηκε! Λες και είχε
να τετραγωνίσει τον κύκλο!  -Διαφωνώ κάθετα!
 -Του κύκλου τα γυρίσματα  -Με γνώμονα τη λογική …
 -Με ακρίβεια χιλιοστού  -Οι όροι αντιστράφηκαν
6

7.  -Ο αγώνας ήταν άνισος  -Αφαίρεσε μια ζωή!
 -Βρίσκεται σε σημείο καμπής  -Κάθε πρόβλημα έχει τη λύση
του
 -Είναι συνάρτηση πολλών
πραγμάτων …  -Έπεσε έξω στους
υπολογισμούς του
 -Είναι βλάκας στο τετράγωνο!
 -Άλυτο πρόβλημα! Σαν το
 -Διαίρει και βασίλευε… τετραγωνισμό του κύκλο
 -Τα έξοδα
πολλαπλασιάστηκαν…
 -Μου προστέθηκε άλλο ένα
πρόβλημα
Φαύλος κύκλος: «Φαύλος κύκλος είναι η κατάσταση
όπου επιλύοντας ένα πρόβλημα, δημιουργείται ένα άλλο, το
οποίο όμως οδηγεί ξανά στο αρχικό πρόβλημα και κατά
συνέπεια σε αδιέξοδο».
Ο κύβος ερρίφθη: Όταν ο Ιούλιος Καίσαρ το 49 π.Χ. αποφάσισε να περάσει τον
ποταμό με τις λεγεώνες του προκειμένου να συγκρουστεί με το στρατό του
Πομπήϊου, είπε την περίφημη φράση «ο κύβος ερρίφθη» (Λατινικά alea jacta est) η
οποία σήμερα εχει μεταφορικά την ίδια έννοια με την φράση «διέβη τον Ρουβίκωνα»,
σημαίνοντας και οι δύο την λήψη ριψοκίνδυνης και παράτολμης απόφασης χωρίς
επιστροφή.
Μή μου τους κύκλους τάραττε: Σύμφωνα με την
παράδοση, ο Αρχιμήδης βυθισμένος στα γεωμετρικά του
σχήματα δεν έδωσε σημασία σ' ένα Ρωμαίο στρατιώτη που τον
πλησίασε απειλητικά, έτοιμος να τον σκοτώσει, λέγοντάς του
ήρεμα το περίφημο: "Μή μου τους κύκλους τάραττε!" . Όμως ο
στρατιώτης έβγαλε το σπαθί του και τον σκότωσε.
7

8. " Για να φανταστούμε τη χρησιμότητα των
μαθηματικών στη ζωή μας , αρκεί να φανταστούμε
τη ζωή μας χωρίς μαθηματικά"
Λάο Τσε. Κινέζος φιλόσοφος.
ΠΗΓΕΣ:
www.wikipedia.gr
http://thanasiskopadis.blogspot.com
http://mathmosxos.blogspot.gr
http://nsmavrogiannis.gr
8

9. " Για να φανταστούμε τη χρησιμότητα των
μαθηματικών στη ζωή μας , αρκεί να φανταστούμε
τη ζωή μας χωρίς μαθηματικά"
Λάο Τσε. Κινέζος φιλόσοφος.
ΠΗΓΕΣ:
www.wikipedia.gr
http://thanasiskopadis.blogspot.com
http://mathmosxos.blogspot.gr
http://nsmavrogiannis.gr
8

10. " Για να φανταστούμε τη χρησιμότητα των
μαθηματικών στη ζωή μας , αρκεί να φανταστούμε
τη ζωή μας χωρίς μαθηματικά"
Λάο Τσε. Κινέζος φιλόσοφος.
ΠΗΓΕΣ:
www.wikipedia.gr
http://thanasiskopadis.blogspot.com
http://mathmosxos.blogspot.gr
http://nsmavrogiannis.gr
8