1. ‫ایالم‬ ‫خلبانی‬ ‫آموزشگاه‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
Air mass
‫هوا‬ ‫توده‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
Masoud Faraji
www.ilam-aviation.loxblog.com
Royalfalcan@yahoo.com
www.facebook.com/iranianfalcon

2. ‫ایالم‬ ‫خلبانی‬ ‫آموزشگاه‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
( ‫دما‬ ‫کاهش‬ ‫آهنگ‬ ‫و‬ ‫رطوبت‬ ‫و‬ ‫دما‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫بویژه‬ ‫آن‬ ‫فیزیکی‬ ‫خصوصیات‬ ‫که‬ ‫هوا‬ ‫از‬ ‫عظیمی‬ ‫حجم‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫عبارت‬ ‫هوا‬ ‫توده‬Lapse Rate)
.‫باشد‬ ‫همسان‬ ‫تقریبا‬ ‫کیلومتر‬ ‫صدها‬ ‫برای‬ ‫افقی‬ ‫سطح‬ ‫در‬
.‫دارد‬ ‫اثر‬ ‫اقلیم‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫گفت‬ ‫باید‬ ‫ساده‬ ‫بسیار‬ ‫تعریف‬ ‫یک‬ ‫در‬
‫می‬ ‫باعث‬ ‫کند‬ ‫حرکت‬ ‫آن‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫آرامی‬ ‫به‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫بماند‬ ‫باقی‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫از‬ ‫قسمتی‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫هوا‬ ‫یک‬ ‫اگر‬ ‫حال‬‫سطوح‬ ‫در‬ ‫ویژه‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫شود‬
‫می‬ ‫رد‬ ‫آن‬ ‫روی‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫خصوصیات‬ ‫آن‬ ‫تحتانی‬.‫نماید‬ ‫کسب‬ ،‫شود‬
.‫است‬ ‫یکسان‬ ‫بیش‬ ‫و‬ ‫کم‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫خصوصیات‬ ‫طوالنی‬ ‫مسافات‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫جائی‬ ‫در‬
‫مثال‬ ‫برای‬‫بماند‬ ‫باقی‬ ‫هوایی‬ ‫هر‬ ، ‫مرکزی‬ ‫آسیای‬ ‫نظیر‬ ‫کوهستان‬ ‫رشته‬ ‫بدون‬ ‫وسیع‬ ‫خشکی‬ ‫سطوح‬ ‫یا‬ ‫بزرگ‬ ‫اقیانوسهای‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫روی‬ ‫بر‬
.‫کرد‬ ‫خواهد‬ ‫کسب‬ ،‫دارد‬ ‫کمی‬ ‫تغییرات‬ ‫افقی‬ ‫مسیر‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫خصوصیاتی‬ ‫کند‬ ‫حرکت‬ ‫آن‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫آرامی‬ ‫به‬ ‫یا‬
‫می‬ ‫افقی‬ ‫هماهنگی‬ ‫چنین‬‫این‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫گسترده‬ ‫بزرگی‬ ‫مسافات‬ ‫در‬ ‫تواند‬‫شوند‬ ‫می‬ ‫نامیده‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫یک‬ ‫هوا‬ ‫از‬ ‫حجم‬
‫توده‬ ‫که‬ ‫مناطقی‬‫می‬ ‫شکل‬ ‫آنها‬ ‫در‬ ‫هوا‬ ‫های‬‫هوا‬ ‫توده‬ ‫منشأ‬ ‫مناطق‬ ‫گیرند‬Air Mass Source‫نامیده‬‫می‬‫شوند‬.
‫برای‬‫اینکه‬‫توده‬‫های‬‫هوا‬‫شکل‬‫بگیرند‬‫الزم‬‫است‬‫هوا‬‫به‬‫مدت‬‫طوالنی‬‫در‬‫یک‬‫منطقه‬‫ثابت‬‫باقی‬‫بماند‬‫در‬‫نهایت‬‫گردش‬‫مع‬‫ه‬ ‫مولی‬‫وا‬
‫مو‬.‫شود‬ ‫می‬ ‫آنها‬ ‫آمدن‬ ‫در‬ ‫حرکت‬ ‫به‬ ‫جب‬
‫توده‬( ‫سرچشمه‬ ‫مناطق‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫شوند‬ ‫می‬ ‫تشکیل‬ ‫مکانها‬ ‫سایر‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫دنیا‬ ‫نقاط‬ ‫از‬ ‫بعضی‬ ‫در‬ ‫معموال‬ ‫هوا‬ ‫های‬Source region‫گفته‬ )
‫می‬.‫شود‬
‫نشا‬ ، ‫منشاء‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫میکنند‬ ‫نامگذاری‬ ‫و‬ ‫بندی‬ ‫طبقه‬ ‫آنها‬ ‫تشکیل‬ ‫منشاء‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫هوا‬ ‫های‬ ‫توده‬‫به‬ ‫آنها‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫معینی‬ ‫های‬ ‫نه‬
.‫میبرند‬ ‫کار‬

3. ‫ایالم‬ ‫خلبانی‬ ‫آموزشگاه‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
‫حدود‬ ‫یعنی‬ ‫تروپسفر‬ ‫باالی‬ ‫فضای‬ ‫در‬ ‫هوا‬ ‫های‬ ‫توده‬ ‫توصیف‬81‫دو‬ ‫به‬ ‫معموال‬ ‫که‬ ‫چرا‬ ، ‫است‬ ‫آسانتر‬ ‫بمراتب‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫از‬ ‫باالتر‬ ‫کیلومتر‬
.‫شوند‬ ‫می‬ ‫بندی‬ ‫تقسیم‬ ‫قطبی‬ ‫سرد‬ ‫هوای‬ ‫توده‬ ‫و‬ ‫ای‬ ‫حاره‬ ‫گرم‬ ‫هوای‬ ‫توده‬
‫اما‬‫به‬‫دو‬‫دلیل‬‫توصیف‬‫توده‬‫ه‬‫ا‬: ‫است‬ ‫آن‬ ‫فوقانی‬ ‫های‬ ‫قسمت‬ ‫از‬ ‫تر‬ ‫پیچیده‬ ‫تروپسفر‬ ‫از‬ ‫پایینتر‬ ‫قسمتهای‬ ‫هوای‬ ‫ی‬
‫توده‬ ‫این‬ ‫و‬ ‫یابند‬ ‫می‬ ‫توسعه‬ ‫عبوری‬ ‫و‬ ‫موقتی‬ ‫های‬ ‫توده‬ ‫انواع‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫پیچیده‬ ‫پایینتر‬ ‫سطوح‬ ‫در‬ ‫جو‬ ‫عمودی‬ ‫جریانهای‬
‫آورند‬ ‫می‬ ‫بوجود‬ ‫را‬ ‫دارند‬ ‫کوتاه‬ ‫عمری‬ ‫اغلب‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫هایی‬ ‫جبهه‬ ‫هوا‬ ‫های‬.
‫ها‬ ‫قاره‬‫کنند‬ ‫می‬ ‫منتقل‬ ‫هوا‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫مختلفی‬ ‫خصوصیات‬ ‫گیرند‬ ‫می‬ ‫قرار‬ ‫آنها‬ ‫روی‬ ‫که‬ ‫هوای‬ ‫با‬ ‫تماس‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫اقیانوسها‬ ‫و‬.
‫بمراتب‬ ‫تروپسفر‬ ‫پایین‬ ‫قسمتهای‬ ‫در‬ ‫هوا‬ ‫های‬ ‫توده‬ ‫بین‬ ‫تفاوت‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫آمده‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫ورطوبت‬ ‫دما‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫متضاد‬ ‫های‬ ‫توده‬ ‫بنابراین‬
.‫است‬ ‫آن‬ ‫فوقانی‬ ‫قسمتهای‬ ‫از‬ ‫آشکارتر‬
‫میگیرد‬ ‫صورت‬ ‫منشا‬ ‫وسطح‬ ‫دما‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫ها‬ ‫توده‬ ‫بندی‬ ‫طبقه‬
‫که‬‫نوع‬‫اول‬‫حاره‬‫ای‬،‫قطبی‬‫و‬‫ارکتیکی‬(‫منجمد‬)‫و‬‫نوع‬‫دوم‬‫قاره‬‫ای‬‫یا‬‫دریایی‬‫خاونده‬‫می‬‫شوند‬.
‫قراردادی‬ ‫حروف‬ ‫از‬ ‫بندی‬ ‫طبقه‬ ‫معرفی‬ ‫برای‬m‫و‬c‫برای‬‫نشان‬‫دادن‬‫منابع‬‫قاره‬‫ای‬‫یا‬‫دریای‬‫قبل‬‫از‬‫نام‬‫جغرافیای‬‫توده‬‫هوا‬‫اس‬‫تفاده‬‫می‬
‫شود‬.
‫این‬‫تقسیم‬‫بندی‬‫بر‬‫اساس‬‫انکه‬‫دمای‬‫توده‬‫هوا‬‫از‬‫سطح‬‫که‬‫بر‬‫روی‬‫آن‬‫قرار‬‫دارد‬‫سردتر‬‫یا‬‫گرمتر‬‫باشد‬‫به‬‫نوع‬‫سرد‬‫یا‬‫گرم‬‫تقسی‬‫م‬‫میشو‬‫د‬
‫برا‬‫دادن‬ ‫نشان‬ ‫ی‬‫آن‬‫از‬‫حروف‬k‫و‬w‫شود‬ ‫می‬ ‫استفاده‬
‫قبل‬‫ازحرف‬c‫و‬‫یا‬m‫گیرد‬ ‫می‬ ‫قرار‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫جغرافیایی‬ ‫منبع‬ ‫نام‬
‫تود‬ ‫اگر‬‫آن‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫گفته‬ ‫گرم‬ ‫هوای‬ ‫توده‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫کند‬ ‫حرکت‬ ‫سرد‬ ‫زمین‬ ‫روی‬ ‫از‬ ‫هوا‬ ‫ه‬w‫اضافه‬‫می‬‫شود‬‫و‬‫اگر‬‫توده‬‫هوا‬‫از‬‫روی‬
‫زمین‬‫گرم‬‫حرکت‬‫کند‬‫به‬‫آن‬‫توده‬‫ه‬‫آن‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫گفته‬ ‫سرد‬ ‫وای‬k‫اضافه‬‫می‬‫شو‬‫د‬

4. ‫ایالم‬ ‫خلبانی‬ ‫آموزشگاه‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
‫هوا‬ ‫های‬ ‫توده‬ ‫بندی‬ ‫طبقه‬
‫نام‬Name‫نشانه‬‫منشا‬‫خصوصیت‬
‫منجمد‬ArcticA‫قطبی‬ ‫مناطق‬‫زمستان‬ ‫هوای‬ ‫توده‬ ‫سردترین‬
‫بری‬ ‫قطبی‬Maritime PolarcP‫جنب‬ ‫های‬ ‫خشکی‬
‫قطبی‬
‫پایدار‬ ‫بسیار‬ ‫و‬ ‫خشک‬ ‫و‬ ‫سرد‬
‫بحری‬ ‫قطبی‬Maritime
Tropical
mP‫و‬ ‫قطبی‬ ‫جنب‬
‫منجمد‬
‫ناپایدار‬ ‫و‬ ‫مرطوب‬ ‫و‬ ‫سرد‬
‫بری‬ ‫ای‬ ‫حاره‬Continental
Polar
cT‫عرضهای‬ ‫بیابانهای‬
‫صحراو‬ ‫بویژه‬ ‫پایین‬
‫استرال‬‫یا‬
‫پایدار‬ ‫و‬ ‫خشک‬ ‫و‬ ‫گرم‬ ‫بسیار‬
‫بحری‬ ‫ای‬ ‫حاره‬Continental
Tropical
mT‫منطقه‬ ‫اقیانوسهای‬
‫حاره‬ ‫جنب‬
‫جهت‬ ‫به‬ ‫شدید‬ ‫ناپایداری‬ ‫مرطوب‬ ‫و‬ ‫گرم‬
‫اقیانوسها‬ ‫غربی‬ ‫کناره‬
‫استوایی‬EquatorialE‫استوایی‬ ‫دریاهای‬
‫وحاره‬
‫زیاد‬ ‫رطوبت‬ ‫و‬ ‫گرما‬

5. ‫ایالم‬ ‫خلبانی‬ ‫آموزشگاه‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
Arctic Air mass
‫آر‬ ‫هوای‬ ‫توده‬‫كتیك‬
‫(کالهک‬ ‫قطبی‬ ‫عرضهای‬ ‫از‬ ‫باالتر‬ ‫نواحی‬ ‫مخصوص‬ ‫هوایی‬ ‫توده‬ ‫این‬‫می‬ )‫قطبی‬ ‫های‬‫آنتی‬ ‫داخل‬ ‫در‬ ً‫ا‬‫عمدت‬ ‫و‬ ‫باشد‬‫قطبی‬ ‫سیکلونهای‬
‫می‬ ‫تشکیل‬‫که‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫باعث‬ ‫عامل‬ ‫همین‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫کم‬ ‫بسیار‬ ‫تبخیر‬ ‫میزان‬ ،‫است‬ ‫پائین‬ ‫بسیار‬ ‫مناطق‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫هوا‬ ‫دمای‬ ‫که‬ ‫آنجایی‬ ‫از‬ .‫شود‬
‫هو‬ ‫مطلق‬ ‫رطوبت‬ ‫میزان‬‫تا‬ ‫نسبی‬ ‫رطوبت‬ ،‫هوا‬ ‫دمای‬ ‫بودن‬ ‫پائین‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫چند‬ ‫هر‬ .‫گیرد‬ ‫قرار‬ ‫پائین‬ ‫بسیاری‬ ‫حد‬ ‫در‬ ‫مناطق‬ ‫این‬ ‫ای‬
.‫است‬ ‫باال‬ ‫حدودی‬
:‫شود‬ ‫می‬ ‫تقسیم‬ ‫بخش‬ ‫دو‬ ‫به‬ )‫(آرکتیک‬ ‫منجمد‬ ‫هوای‬ ‫توده‬
8.‫قاره‬ ‫آرکتیک‬ ‫هوای‬ ‫توده‬( ‫ای‬Continental Arctic Air mass) CA
2.‫دریایی‬ ‫آرکتیک‬ ‫هوای‬ ‫توده‬MA (Maritime Arctic Air mass)
Continental Polar air mass
‫قاره‬ ‫قطبی‬ ‫هوای‬ ‫توده‬‫ای‬
‫یخ‬ ‫و‬ ‫سرد‬ ‫نواحی‬ ‫روی‬ ‫بر‬ )‫(زمستان‬ ‫سرد‬ ‫فصول‬ ‫طی‬ ‫در‬ ً‫ا‬‫عمدت‬ ،‫است‬ ‫شمالی‬ ‫نیمکرة‬ ‫مخصوص‬ ‫که‬ ‫هوا‬ ‫تودة‬ ‫این‬‫عرض‬ ‫زدة‬‫که‬ ‫شمالی‬ ‫های‬
‫می‬ ‫تشکیل‬ ،‫است‬ ‫سیبری‬ ‫و‬ ‫کانادا‬ ،‫آالسکا‬ ،‫آسیا‬ ‫شمال‬ ‫شامل‬‫فص‬ ‫در‬ ‫و‬ .‫گردد‬‫(تابستان‬ ‫سال‬ ‫گرم‬ ‫ول‬‫عرض‬ ‫به‬ ،‫دما‬ ‫افزایش‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ )‫ها‬‫های‬
‫شمالی‬ ‫نواحی‬ ‫و‬ ‫باالتر‬‫عقب‬ ،‫تر‬‫می‬ ‫نشینی‬.‫کند‬‫با‬ ‫را‬ ‫هوا‬ ‫تودة‬ ‫این‬ ً‫ال‬‫معمو‬CP‫می‬ ‫نشان‬.‫دهند‬
Marintime Polar air mass
‫بحری‬ ‫قطبی‬ ‫هوای‬ ‫توده‬
‫می‬ ‫زمستان‬ ‫هم‬ ‫و‬ ‫تابستان‬ ‫فصول‬ ‫طی‬ ‫هم‬ ،‫هوا‬ ‫تودة‬ ‫این‬‫ش‬ ‫تشکیل‬ ‫تواند‬‫می‬ ‫قرار‬ ‫تأثیر‬ ‫تحت‬ ‫را‬ ‫اروپا‬ ً‫ا‬‫عمدت‬ ‫و‬ ‫ود‬‫تشک‬ ‫اصلی‬ ‫منبع‬ .‫دهد‬‫یل‬
‫اقیانوس‬ ‫تمامی‬ ‫جنوبی‬ ‫نیمکرة‬ ‫در‬ ‫و‬ ،‫اطلس‬ ‫و‬ ‫آرام‬ ‫اقیانوس‬ ‫شمالی‬ ‫نیمکرة‬ ‫در‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫این‬‫می‬ ‫ها‬‫می‬ ‫حقیقت‬ ‫در‬ .‫باشند‬ ‫توانند‬‫گ‬ ‫توان‬‫فت‬
‫هوای‬ ‫توده‬ ‫یافتة‬ ‫تغییر‬ ‫حالت‬ ‫همان‬ ،‫هوا‬ ‫تودة‬ ‫این‬ ‫که‬CP‫از‬ ‫عبور‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬‫شرایط‬ ‫و‬ ‫داده‬ ‫ماهیت‬ ‫تغییر‬ ،‫اقیانوسها‬ ‫و‬ ‫دریاها‬ ‫سطح‬
‫می‬ ‫پیدا‬ ‫مشروط‬ ‫ناپایداری‬.‫کند‬
‫با‬ ‫را‬ ‫هوا‬ ‫تودة‬ ‫این‬MP‫می‬ ‫نشان‬‫دهند‬

6. ‫ایالم‬ ‫خلبانی‬ ‫آموزشگاه‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
Continental Tropical Air mass
)‫ای‬ ‫(حاره‬ ‫تراپیكی‬ ‫هوای‬ ‫توده‬‫بر‬‫ی‬
‫م‬‫می‬ ‫تشکیل‬ ‫حاره‬ ‫مناطق‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫خشکیهای‬ ‫را‬ ‫هوا‬ ‫تودة‬ ‫این‬ ‫اصلی‬ ‫نشأ‬‫زمستان‬ ‫در‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫این‬ .‫دهند‬‫شمالی‬ ‫نواحی‬ ‫در‬ ً‫ا‬‫عمدت‬ ‫ها‬
‫تابستان‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫آفریقا‬‫شبه‬ ‫و‬ ‫غربی‬ ‫جنوب‬ ‫آسیای‬ ،‫شمالی‬ ‫آفریقای‬ ‫در‬ ‫ها‬‫می‬ ‫تشکیل‬ ‫بالکان‬ ‫جزایر‬‫تشک‬ ‫محل‬ ‫تنها‬ ‫جنوبی‬ ‫نیمکرة‬ ‫در‬ .‫شود‬‫یل‬
.‫است‬ ‫استرالیا‬ ‫غربی‬ ‫جنوب‬ ‫و‬ ‫مرکزی‬ ‫بخشهای‬ ،‫هوا‬ ‫تودة‬ ‫این‬
‫با‬ ‫را‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫این‬CT‫نمایش‬‫می‬.‫دهند‬
Maritime Tropical Air mass
‫بحری‬ )‫ای‬ ‫(حاره‬ ‫تراپیكی‬ ‫هوای‬ ‫توده‬
‫اقیانوس‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫این‬‫آنتی‬ ‫مجاورت‬ ‫در‬ ،‫تراپیکی‬ ‫جغرافیایی‬ ‫عرضهای‬ ‫دریاهای‬ ‫و‬ ‫ها‬‫می‬ ‫تشکیل‬ ‫حاره‬ ‫جنب‬ ‫سیکلونهای‬،‫شود‬
‫ویژگی‬ ‫مهمترین‬‫مطل‬ ‫و‬ ‫نسبی‬ ‫رطوبت‬ ‫و‬ ‫باال‬ ً‫ا‬‫نسبت‬ ‫دمای‬ ،‫هوا‬ ‫توده‬ ‫این‬.‫است‬ ‫آن‬ ‫باالی‬ ‫ق‬
‫با‬ ‫را‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫این‬MT‫می‬ ‫نمایش‬.‫دهند‬
‫هوای‬ ‫توده‬ ‫تشکیل‬ ‫منشأ‬MT‫آنتی‬ ،‫زمستان‬ ‫در‬‫سیکلون‬‫می‬ ‫قرار‬ ‫تأثیر‬ ‫تحت‬ ‫را‬ ‫مدیترانه‬ ‫دریای‬ ‫وحوضه‬ ‫است‬ ‫اطلس‬ ‫اقیانوس‬ ‫های‬.‫دهد‬
‫کوهستان‬ ‫مجاورت‬ ‫در‬ ‫صعود‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫توده‬ ‫این‬‫جبهه‬ ‫مناطق‬ ‫و‬ ‫ها‬‫می‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫پیدا‬ ‫ناپایدار‬ ‫حالت‬ ،‫ای‬‫ایجاد‬ ‫را‬ ‫توجهی‬ ‫قابل‬ ‫بارشهای‬ ‫تواند‬
.‫نماید‬
‫استوایی‬ ‫هوای‬ ‫توده‬
‫مشخصه‬ ‫مهمترین‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫تجارتی‬ ‫بادهای‬ ‫بین‬ ‫در‬ ‫واقع‬ ‫استوایی‬ ‫کمربند‬ ،‫هوا‬ ‫توده‬ ‫این‬ ‫تشکیل‬ ‫منشأ‬‫رطوبت‬ ‫و‬ ‫دما‬ ‫میزان‬ ،‫آن‬ ‫های‬
‫می‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫این‬ ‫باالی‬.‫باشد‬‫این‬‫توده‬‫هوا‬‫چه‬‫نوع‬‫قاره‬‫ای‬‫و‬‫چه‬‫نوع‬‫دریایی‬‫آن‬‫از‬‫رطوبت‬‫قابل‬‫مالحظه‬‫سبب‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫چرا‬ ‫برخوردارند‬ ‫ای‬
‫قاره‬ ‫نوع‬ ‫رطوبت‬ ‫میزان‬ ‫بین‬ ‫تفاوت‬ ‫دیگر‬ ‫طرف‬ ‫از‬ .‫دارد‬ ‫را‬ ‫زیادی‬ ‫رطوبت‬ ‫پذیرش‬ ‫ظرفیت‬ ،‫آن‬ ‫باالی‬ ‫بسیار‬ ‫دمای‬‫زیاد‬ ‫آن‬ ‫دریایی‬ ‫و‬ ‫ای‬
‫نمی‬‫قاره‬ ‫نوع‬ ‫که‬ ‫چرا‬ ‫باشد‬‫جنگل‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫هم‬ ‫آن‬ ‫ای‬‫می‬ ‫شکل‬ ‫استوایی‬ ‫مرطوب‬ ‫و‬ ‫پرباران‬ ‫های‬.‫گیرد‬

7. ‫ایالم‬ ‫خلبانی‬ ‫آموزشگاه‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
‫توده‬ ‫دگرگونی‬ ‫و‬ ‫تغییر‬‫هوا‬ ‫های‬
‫توده‬ ‫سرچشمة‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫محلهایی‬‫شده‬ ‫شناخته‬ ‫هوا‬ ‫های‬‫توده‬ ‫که‬ ‫اند‬‫سرچشمه‬ ‫در‬ ‫تشکیل‬ ‫محل‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫اصلی‬ ‫خصوصیات‬ ‫هوا‬ ‫های‬
‫می‬.‫گیرند‬
‫توده‬‫های‬‫شکل‬‫گرفته‬‫ممکن‬‫است‬.‫شوند‬ ‫گرم‬ ‫اینکه‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫سرد‬ ‫مرور‬ ‫به‬
‫زیا‬ ‫تدریج‬ ‫به‬ ‫آنها‬ ‫رطوبت‬ ‫میزان‬ ‫همچنین‬‫تغییراتی‬ ‫دستخوش‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫هم‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫پایداری‬ .‫شود‬ ‫کاسته‬ ‫آن‬ ‫مقدار‬ ‫از‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫د‬
.‫گردد‬
‫توده‬ ‫دگرگونی‬ ‫و‬ ‫تغییر‬ ‫باعث‬ ‫هم‬ ‫با‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫مستقل‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫مهم‬ ‫فرایند‬ ‫دو‬ ‫کلی‬ ‫طور‬ ‫به‬‫می‬ ‫هوا‬ ‫های‬:‫از‬ ‫عبارتند‬ ‫که‬ ،‫شوند‬
‫هوا‬ ‫تودة‬ ‫رطوبتی‬ ‫محتوای‬ ‫تغییر‬ )‫الف‬
‫از‬ ‫هوایی‬ ‫توده‬ ‫یک‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬‫می‬ ‫عبور‬ ‫اقیانوس‬ ‫یا‬ ‫دریا‬ ‫سطح‬ ‫روی‬‫الیه‬ ‫در‬ ً‫ا‬‫مخصوص‬ ‫آن‬ ‫رطوبت‬ ‫میزان‬ ‫کند‬‫می‬ ‫افزایش‬ ‫پائینی‬ ‫های‬.‫یابد‬
‫می‬ ‫صورت‬ ،‫هوا‬ ‫توده‬ ‫به‬ ‫ورودآن‬ ‫و‬ ‫دریا‬ ‫سطح‬ ‫از‬ ‫آب‬ ‫تبخیر‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ً‫ا‬‫عموم‬ ‫پدیده‬ ‫این‬‫سطح‬ ‫روی‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫هوایی‬ ‫توده‬ ‫حالیکه‬ ‫در‬ ،‫گیرد‬
‫خشکی‬‫قاره‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫ها‬‫می‬ ‫عبور‬ ‫ها‬‫بدون‬ ‫همچنان‬ ‫کند‬‫می‬ ‫ادامه‬ ‫خود‬ ‫حرکت‬ ‫به‬ ،‫آن‬ ‫رطوبتی‬ ‫محتوای‬ ‫در‬ ‫توجه‬ ‫قابل‬ ‫تغییر‬.‫دهد‬
‫هوا‬ ‫تودة‬ ‫دمای‬ ‫تغییر‬ )‫ب‬
‫می‬ ‫عبور‬ ‫گرم‬ ‫سطح‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫حرکت‬ ‫به‬ ‫شروع‬ ‫خود‬ ‫سرچشمه‬ ‫از‬ ‫سرد‬ ‫هوای‬ ‫توده‬ ‫یک‬ ‫که‬ ‫وقتی‬‫شدن‬ ‫گرم‬ ‫به‬ ‫شروع‬ ‫زیر‬ ‫از‬ ،‫کند‬
‫می‬‫ال‬ ‫در‬ ‫بخصوص‬ ،‫هوا‬ ‫تودة‬ ‫ناپایداری‬ ‫باعث‬ ‫شدن‬ ‫گرم‬ ‫این‬ ‫و‬ ‫نماید‬‫یه‬‫می‬ ‫آن‬ ‫زیرین‬ ‫های‬‫روی‬ ‫از‬ ‫گرم‬ ‫هوای‬ ‫توده‬ ‫یک‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬ .‫شود‬
‫می‬ ‫عبور‬ ‫سرد‬ ‫سطح‬ ‫یک‬‫الیه‬ ‫بنابراین‬ ‫و‬ ‫نموده‬ ‫شدن‬ ‫سرد‬ ‫به‬ ‫شروع‬ ‫زیر‬ ‫از‬ ،‫کند‬‫می‬ ‫خود‬ ‫به‬ ‫پایدار‬ ‫شرایط‬ ،‫آن‬ ‫پائین‬ ‫های‬.‫گیرند‬

8. ‫ایالم‬ ‫خلبانی‬ ‫آموزشگاه‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
‫حركت‬ ‫طی‬ ‫در‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫تغییرات‬
8-‫افزایش‬‫دما‬‫از‬‫الیه‬‫های‬‫پایین‬‫ضمن‬‫گذر‬‫یک‬‫ال‬‫یه‬‫هوا‬‫به‬‫یک‬‫سطح‬‫گرم‬‫یا‬‫از‬‫طریق‬‫خورشید‬ ‫تابش‬
‫میدهد‬ ‫رخ‬ ‫ان‬ ‫در‬ ‫پایدار‬ ‫نا‬ ‫شرایط‬ ‫و‬ ‫میشود‬ ‫متر‬ ‫گر‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫با‬ ‫برخورد‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫سرد‬ ‫هوای‬ ‫توده‬ ‫یک‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫این‬
2-‫انتقال‬‫درجه‬‫حرارت‬‫از‬‫طریق‬‫گذر‬‫یک‬‫الیه‬‫هوای‬‫گرم‬‫از‬‫روی‬‫یک‬‫سرزمین‬‫سرد‬‫یا‬‫کاهش‬‫درجه‬‫حرارت‬‫در‬‫نتیجه‬‫تشعشع‬
‫زمینی‬(‫باعث‬‫پایداری‬‫ت‬‫میشود‬ ‫هوا‬ ‫وده‬
3-‫افزایشرطوبت‬‫در‬‫نتیجه‬‫ی‬‫فرایند‬‫های‬‫مختلف‬‫تبخیر‬‫حاصل‬‫از‬‫سطوح‬‫نمناک‬‫آبها‬(‫حرکت‬‫هوای‬‫گرم‬‫وخشک‬‫یا‬‫سرد‬‫و‬‫خشک‬
‫از‬‫روی‬‫ابهای‬‫گرمباعث‬‫افزایش‬‫رطوبت‬‫این‬‫توده‬‫هوا‬‫میشو‬‫د‬
4-‫کاهش‬‫رطوبت‬‫در‬‫نتیجه‬‫ی‬‫فرایند‬‫تراک‬‫م‬
‫مكانیك‬ ‫تغییرات‬
‫تروبوالنس‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫اختالط‬
‫ها‬ ‫جلگه‬ ‫و‬ ‫دشتها‬ ‫به‬ ‫ارتفاعات‬ ‫از‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫فرود‬ ‫ی‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫یا‬ ‫واگرایی‬ ‫ی‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫هوا‬ ‫نشینی‬ ‫فرو‬
‫سرد‬ ‫هوای‬ ‫ی‬ ‫توده‬ ‫یک‬ ‫روی‬ ‫گرم‬ ‫هوای‬ ‫ی‬ ‫توده‬ ‫یک‬ ‫صعود‬
‫همگرایی‬

9. ‫ایالم‬ ‫خلبانی‬ ‫آموزشگاه‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
‫ص‬ ‫تراکم‬ ‫ان‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫کند‬ ‫خورد‬ ‫بر‬ ‫کوهستانی‬ ‫موانع‬ ‫به‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫اگر‬‫از‬ ‫نشینی‬ ‫فرو‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫رطوبت‬ ‫کاهش‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫گیرد‬ ‫می‬ ‫ورت‬
‫ی‬ ‫سیبر‬ ‫پرفشار‬ ‫مانند‬ ‫ادیاباتیکی‬ ‫طریق‬ ‫اغز‬ ‫ما‬ ‫افزایش‬ ‫پناه‬ ‫باد‬ ‫دامنه‬
‫دینامیكی‬ ‫ترمو‬ ‫تقسیمات‬‫توده‬‫هوا‬‫ی‬
‫پایدار‬ ‫نا‬ ‫و‬ ‫پایدار‬ ‫گرم‬ ‫هوای‬ ‫توده‬
‫پایدار‬ ‫نا‬ ‫و‬ ‫پایدار‬ ‫سرد‬ ‫هوای‬ ‫توده‬
‫و‬ ‫پایدار‬ ) ‫محلی‬ ( ‫خنثی‬ ‫هوای‬ ‫توده‬‫ناپایدار‬
‫می‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫داخل‬ ‫در‬ ‫در‬ ‫هایی‬ ‫الیه‬ ‫ایجاد‬ ‫باعث‬ ‫هوا‬ ‫ه‬ ‫تود‬ ‫یکنواخت‬ ‫شدن‬ ‫سرد‬ ‫میشود‬ ‫سرد‬ ‫پایین‬ ‫قسمت‬ ‫از‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫بر‬ ‫سرد‬ ‫سطح‬ ‫اثر‬
‫ایجاد‬ ‫و‬ ‫ناپایداری‬ ‫ایجاد‬ ‫باعث‬ ‫گرم‬ ‫منطقه‬ ‫روی‬ ‫از‬ ‫سرد‬ ‫ی‬ ‫هوا‬ ‫ی‬ ‫توده‬ ‫حرکت‬ ‫در‬ ‫عکس‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫گیر‬ ‫صورت‬ ‫عمودی‬ ‫حرکت‬ ‫اینکه‬ ‫بدون‬ ‫شود‬
‫های‬ ‫ابر‬cu‫و‬‫میشود‬ ‫ان‬ ‫متناسب‬ ‫بارندگی‬

10. ‫ایالم‬ ‫خلبانی‬ ‫آموزشگاه‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
:‫هوا‬ ‫توده‬ ‫در‬ ‫ناپایداری‬ ‫و‬ ‫پایداری‬ ‫شرایط‬
‫است‬ ‫مطلق‬ ‫پایدار‬ ‫هواه‬ ‫توده‬ ‫باشد‬ ‫درواشباع‬ ‫بی‬ ‫افت‬ ‫از‬ ‫کمتر‬ ‫دما‬ ‫محیطی‬ ‫افت‬ ‫هرگاه‬ ‫ناپایداری‬
‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫مطلق‬ ‫ناپایدار‬ ‫باش‬ ‫خشک‬ ‫دررو‬ ‫بی‬ ‫بیشترازافت‬ ‫دما‬ ‫محیطی‬ ‫افت‬ ‫اگر‬
‫به‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫ی‬ ‫عمود‬ ‫حرکت‬ ‫سرعت‬‫وبخصوص‬ ‫جو‬ ‫گرمای‬ ‫وضعیت‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫توازن‬ ‫ماهیت‬ ‫دارد‬ ‫بستگی‬ ‫است‬ ‫برقرار‬ ‫جو‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫لی‬ ‫تعاد‬
‫میگردد‬ ‫درروتعیین‬ ‫بی‬ ‫افتاهنگ‬ ‫و‬ ‫محیط‬ ‫افتاهنگ‬ ‫بین‬ ‫رابطه‬
‫پایدار‬ ‫هوای‬
‫است‬ ‫پایدار‬ ‫نیز‬ ‫هوا‬ ‫باشد‬ ‫کمتر‬ ‫دررو‬ ‫بی‬ ‫افتاهنگ‬ ‫از‬ ‫محیط‬ ‫افتاهنگ‬ ‫زمان‬ ‫هر‬
‫ناپایدار‬ ‫هوای‬
‫نرما‬ ‫اهنگ‬ ‫افت‬ ‫هرگاه‬‫است‬ ‫ناپایدار‬ ‫هوا‬ ‫باشد‬ ‫بسته‬ ‫یک‬ ‫دررو‬ ‫بی‬ ‫افتاهنگ‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫محیط‬ ‫ل‬
‫هوای‬‫ناپای‬‫مشروط‬ ‫دار‬
‫داشت‬ ‫خواهد‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫بستگی‬ ‫هوا‬ ‫باشد‬ ‫اشباع‬ ‫دررو‬ ‫بی‬ ‫افتاهنگ‬ ‫و‬ ‫خشک‬ ‫بیدررو‬ ‫افتاهنگ‬ ‫بین‬ ‫عددی‬ ‫لحاظ‬ ‫از‬ ‫افتاهنگ‬ ‫مقدرا‬ ‫زمان‬ ‫هر‬
‫خشک‬ ‫یا‬ ‫باشد‬ ‫اشباع‬ ‫هوا‬ ‫که‬
‫هوای‬‫مطلق‬ ‫پایدار‬
‫محیط‬ ‫اهنگ‬ ‫افت‬ ‫هرگاه‬‫است‬ ‫مطلق‬ ‫پایدار‬ ‫باشد‬ ‫محیط‬ ‫بیدررو‬ ‫افتاهنگ‬ ‫از‬ ‫کمتر‬

11. ‫ایالم‬ ‫خلبانی‬ ‫آموزشگاه‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
‫مطلق‬ ‫ناپایدار‬
‫است‬ ‫مطلق‬ ‫ناپایدرا‬ ‫باشد‬ ‫بیشتر‬ ‫خشک‬ ‫دررو‬ ‫بی‬ ‫افتاهنگ‬ ‫از‬ ‫حتی‬ ‫محیط‬ ‫اهنگ‬ ‫افت‬ ‫مقدار‬ ‫اگر‬
: ‫دما‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫بندی‬ ‫تقسیم‬
‫گرم‬ ‫هوای‬ ‫توده‬
‫سرد‬ ‫هوای‬ ‫توده‬
‫خنثی‬ ‫هوای‬ ‫توده‬
‫نسبی‬ ‫سرد‬ ‫هوای‬ ‫توده‬
‫هوای‬ ‫توده‬‫نسبی‬ ‫گرم‬
‫نسبی‬ ‫گرم‬ ‫هوای‬ ‫توده‬
‫میشود‬ ‫سردتر‬ ‫تدریج‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫نسبی‬ ‫سرد‬ ‫هوای‬ ‫توده‬ ‫یک‬ ‫حقیقت‬ ‫در‬‫نسبت‬‫به‬‫توده‬‫هوای‬‫اطراف‬‫گرمتر‬‫اس‬‫ت‬
: ‫نسبی‬ ‫سرد‬ ‫هوای‬ ‫توده‬
‫هو‬ ‫توده‬ ‫یک‬ ‫فوق‬ ‫تعریف‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫یعنی‬ ‫میشود‬ ‫سردتر‬ ‫نیز‬ ‫ومرتبا‬ ‫است‬ ‫بوده‬ ‫سردتر‬ ‫اطراف‬ ‫هوای‬ ‫توده‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫هوای‬ ‫توده‬‫م‬ ‫گرم‬ ‫ای‬‫ی‬
‫شد‬ ‫با‬

12. ‫ایالم‬ ‫خلبانی‬ ‫آموزشگاه‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
‫گرم‬ ‫هوای‬ ‫توده‬
‫میشود‬ ‫سرد‬ ‫تدریج‬ ‫وبه‬ ‫ندارد‬ ‫تطبیق‬ ‫تابشی‬ ‫و‬ ‫حرارتی‬ ‫توازن‬ ‫شرایط‬ ‫با‬ ‫بودهو‬ ‫زیرین‬ ‫سطح‬ ‫دمای‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫ان‬ ‫دمای‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫هوای‬ ‫توده‬
‫سرد‬ ‫هوای‬ ‫توده‬
‫میشود‬ ‫گرمتر‬ ‫تدریج‬ ‫وبه‬ ‫بوده‬ ‫زیرین‬ ‫سطح‬ ‫مای‬ ‫از‬ ‫کمتر‬ ‫ان‬ ‫دمای‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫هوای‬ ‫توده‬
‫هوای‬ ‫توده‬‫خنثی‬
‫مینماید‬ ‫حفظ‬ ‫ای‬ ‫مالحظه‬ ‫قابل‬ ‫تغیر‬ ‫بدون‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫اصلی‬ ‫خصوصیات‬ ‫متوالی‬ ‫درروزهای‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫هوای‬ ‫توده‬
‫پایدار‬ ‫گرم‬ ‫هوای‬ ‫توده‬
‫میشود‬ ‫هامشاهده‬ ‫دریا‬ ‫روی‬ ‫سالبر‬ ‫گرم‬ ‫نیمه‬ ‫ودر‬ ‫ها‬ ‫خشکی‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫سال‬ ‫سرد‬ ‫نیمه‬ ‫در‬ ‫توده‬ ‫این‬
‫علت‬‫تشکیل‬‫توده‬‫هوای‬‫گرم‬‫پایدار‬‫در‬‫نیمه‬‫سرد‬‫سال‬‫بر‬‫روی‬‫خشک‬‫ان‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫زیرین‬ ‫سرد‬ ‫سطح‬ ‫تاثیر‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫یها‬‫،گرادیان‬‫قا‬‫ئم‬‫دمادر‬
‫الیه‬‫های‬‫مجاور‬‫سطح‬‫کاهش‬‫یافته‬‫و‬‫اغلب‬‫یک‬‫الیه‬‫وارونگی‬‫دمای‬‫در‬‫ارتفاعات‬‫چند‬‫صد‬‫متری‬‫تشکیل‬‫میشود‬‫که‬‫این‬‫الیه‬‫وارونگی‬‫از‬
‫شرایط‬‫حرکات‬‫صعودی‬‫جلو‬‫گیری‬‫میکند‬‫وجود‬‫ابرهای‬‫استراتو‬‫کومولوس‬‫و‬‫مه‬‫فر‬‫ارفتی‬‫و‬‫میشود‬ ‫مشاهده‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫ریزه‬ ‫باران‬
‫ناپایدار‬ ‫گرم‬ ‫هوای‬ ‫توده‬
‫تودههای‬ ‫تابستان‬ ‫در‬ ‫میشود‬ ‫مشاهده‬ ‫اقیانوسها‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫سال‬ ‫سرد‬ ‫نیمه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫خشکیها‬ ‫برروی‬ ‫تابستان‬ ‫در‬mt , cT‫ودر‬ ‫ها‬ ‫قاره‬ ‫روی‬ ‫بر‬
‫نوع‬ ‫از‬ ‫سواحل‬ ‫نزدیکی‬ ‫در‬ ‫زمستان‬MP‫نمیمه‬ ‫معموالدر‬ ‫هوا‬ ‫های‬ ‫توده‬ ‫این‬‫عبورهوای‬ ‫هنگام‬ ‫ویژه‬ ‫به‬ ‫یاها‬ ‫ودر‬ ‫اقیانوسها‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫سال‬ ‫سرد‬
‫نسبی‬ ‫گرم‬MP‫توده‬ ‫حجم‬ ‫بیشترین‬ ‫گرمسیری‬ ‫نیمه‬ ‫و‬ ‫گرمسیری‬ ‫مناطق‬ ‫ابهی‬ ‫سطح‬ ‫روی‬ ‫وبر‬ ‫میآید‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫گرم‬ ‫آبهی‬ ‫سطح‬ ‫روی‬ ‫بر‬
‫گرم‬ ‫هوای‬MT‫درحاشیه‬ ‫الزم‬ ‫سینوپتیکی‬ ‫شرایط‬ ‫باشد‬ ‫ناپایدار‬ ‫هم‬ ‫تابستان‬ ‫در‬ ‫ایت‬ ‫ممکن‬ ‫که‬ ‫میشود‬ ‫تشکیل‬‫ق‬ ‫در‬ ‫واچرخند‬ ‫غربی‬‫طاع‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫مشاهده‬ ‫چرخند‬ ‫گرم‬

13. ‫ایالم‬ ‫خلبانی‬ ‫آموزشگاه‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
‫ناپایدار‬ ‫سرد‬ ‫هوای‬ ‫توده‬
‫هجوم‬ ‫ها‬ ‫خشکی‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫شمالگان‬ ‫سرد‬ ‫هوای‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫هنگامی‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫مشاهدهمیشود‬ ‫ها‬ ‫قاره‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫سال‬ ‫گرم‬ ‫نیمه‬ ‫در‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫این‬
‫میشود‬ ‫مشاهده‬ ‫اقیانوسها‬ ‫و‬ ‫رویدریاها‬ ‫بر‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫این‬ ‫سال‬ ‫سرد‬ ‫نیمه‬ ‫ودر‬ ‫اورد‬‫است‬ ‫زیاد‬ ‫دران‬ ‫روزی‬ ‫شبانه‬ ‫تغیرات‬CUCB SH RA
‫شود‬ ‫می‬ ‫مشاهده‬ ‫خشکیها‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫سرد‬ ‫فصل‬ ‫طی‬ ‫ناپایدار‬ ‫سرد‬ ‫هوای‬ ‫توده‬ ‫تابشی‬ ‫مه‬
‫توده‬‫هوای‬‫خنث‬‫ی‬
CP,CA‫نمیشود‬ ‫دیده‬ ‫ها‬ ‫دریا‬ ‫و‬ ‫اقیانوسها‬ ‫روی‬ ‫بر‬
‫توده‬ ‫خصوصیات‬ ‫تغییر‬‫هوا‬ ‫های‬
‫توده‬ ‫که‬ ‫همچنان‬‫حر‬ ‫خود‬ ‫منشأ‬ ‫مناطق‬ ‫از‬ ‫هوا‬ ‫های‬‫می‬ ‫کت‬‫می‬ ‫تغییر‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫تعدیل‬ ‫خصوصیاتشان‬ ‫کنند‬‫مختلفی‬ ‫طرق‬ ‫به‬ ‫تغییرات‬ ‫این‬ .‫کند‬
‫می‬ ‫صورت‬‫متفاوت‬ ‫خصوصیات‬ ‫با‬ ‫سطوحی‬ ‫روی‬ ‫به‬ ، ‫اصلی‬ ‫منشأ‬ ‫ناحیه‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ، ‫هوا‬ ‫جریان‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫وقتی‬ ‫آن‬ ‫معمول‬ ‫طریقه‬ .‫گیرد‬
‫می‬‫د‬ ‫حداقل‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫عبور‬ ‫گرم‬ ‫سطح‬ ‫یک‬ ‫روی‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫سرد‬ ‫توده‬ ‫یک‬ .‫برد‬‫الیه‬ ‫ر‬‫این‬ ‫عکس‬ ‫یا‬ .‫شود‬ ‫ناپایدار‬ ‫و‬ ‫گرم‬ ‫زیرین‬ ‫های‬
‫می‬ ‫حالت‬‫الیه‬ ‫در‬ ‫پایداری‬ ‫افزایش‬ ‫باعث‬ ‫بنابراین‬ ‫و‬ ‫بیفتد‬ ‫اتفاق‬ ‫تواند‬‫بر‬ ‫خشکی‬ ‫از‬ ‫عبور‬ ‫با‬ ‫خشک‬ ‫هوای‬ ‫توده‬ ‫یک‬ .‫گردد‬ ‫هوا‬ ‫زیرین‬ ‫های‬
‫می‬ ‫دریا‬ ‫روی‬.‫برعکس‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫گردد‬ ‫مرطوب‬ ‫تواند‬
‫می‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫عمومی‬ ‫خصوصیت‬ ‫مشابها‬‫عبور‬ ‫با‬ ‫تواند‬‫رشته‬ ‫از‬‫هوای‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫وقتی‬ ‫مشخص‬ ‫مثال‬ ‫یک‬ .‫نماید‬ ‫تغییر‬ ، ‫کوهستانی‬ ‫های‬mP
‫می‬ ‫صعود‬ ‫راکی‬ ‫کوهستان‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ، ‫آمریکا‬ ‫شمال‬ ‫در‬‫رو‬ ‫قسمت‬ ‫در‬ ‫سنگین‬ ‫بارندگی‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫باال‬ ‫رطوبتی‬ ‫محتوای‬ .‫کند‬
( ‫کوهستان‬ ‫باد‬ ‫به‬Wind Ward‫می‬ )( ‫باد‬ ‫به‬ ‫پشت‬ ‫قسمت‬ ‫در‬ .‫گردد‬Lee Ward‫همچ‬ )‫می‬ ‫کوهستان‬ ‫پایین‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫هوا‬ ‫که‬ ‫نان‬‫وزد‬

14. ‫ایالم‬ ‫خلبانی‬ ‫آموزشگاه‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
‫می‬ ‫بوجود‬ ‫را‬ ‫خشکی‬ ‫و‬ ‫گرم‬ ‫باد‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫خشک‬ ‫و‬ ‫گرم‬ ، ‫شدن‬ ‫فشرده‬ ‫علت‬ ‫به‬‫می‬ ‫زمستان‬ ‫در‬ ‫ویژه‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫آورد‬‫دقیقه‬ ‫چند‬ ‫عرض‬ ‫در‬ ‫تواند‬
.‫ببرد‬ ‫باال‬ ‫درجه‬ ‫چندین‬ ‫را‬ ‫دما‬
‫می‬ ‫ناشی‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫شرایط‬ ‫از‬ ‫این‬ ‫نظیر‬ ‫تغییراتی‬‫می‬ ‫تغییرات‬ ‫لیکن‬ .‫شود‬‫از‬ ‫تواند‬‫ک‬ ،‫آید‬ ‫بوجود‬ ‫نیز‬ ‫فوقانی‬ ‫سطوح‬ ‫جریانهای‬ ‫اثر‬ ‫طریق‬‫ه‬
‫می‬.‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫حاره‬ ‫مناطق‬ ‫اقیانوسهای‬ ‫در‬ ‫پرفشار‬ ‫دائمی‬ ‫نیمه‬ ‫سیستمهای‬ ‫شرقی‬ ‫قسمتهای‬ ‫در‬ ‫پایین‬ ‫به‬ ‫رو‬ ‫حرکات‬ ‫بوسیله‬ ‫باال‬ ‫از‬ ‫تواند‬
‫پایین‬ ‫در‬ ‫واچرخندی‬ ‫جریان‬ ‫با‬ ‫استوا‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫حرکت‬ ‫منطقه‬ ‫این‬ ‫در‬‫جو‬‫ناحیه‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫ترکیب‬‫بوجود‬ ‫حرکت‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫هوای‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫ای‬
‫می‬‫نمی‬ ‫هوا‬ ‫این‬ ‫حال‬ ‫هر‬ ‫در‬ .‫است‬ ‫شده‬ ‫گرم‬ ‫فرونشینی‬ ‫هوای‬ ‫شده‬ ‫فشرده‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫آورد‬‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫به‬ ‫طریقی‬ ‫هیچ‬ ‫به‬ ‫تواند‬‫نزول‬
‫می‬ ‫تقویت‬ ‫را‬ ‫همرفتی‬ ‫ناپایدار‬ ‫عمق‬ ‫کم‬ ‫الیه‬ ‫یک‬ ‫ایجاد‬ ‫گرم‬ ‫اقیانوس‬ ‫زیرا‬ ،‫کند‬‫می‬ ‫توسعه‬ ‫وارونگی‬ ‫الیه‬ ‫یک‬ ‫بنابراین‬ .‫کند‬‫یابد‬‫آن‬ ‫سطح‬ ‫که‬
.‫دارد‬ ‫بستگی‬ ، ‫باال‬ ‫از‬ ‫هوا‬ ‫فرونشینی‬ ‫و‬ ‫زیر‬ ‫از‬ ‫گرمایش‬ ‫نسبی‬ ‫شدت‬ ‫به‬
‫می‬ ‫اتفاق‬ ‫هنگامی‬ ‫مسئله‬ ‫این‬‫هواب‬ ‫توده‬ ‫دو‬ ‫بین‬ ‫مستقیم‬ ‫تماس‬ ‫که‬ ‫افتد‬‫می‬ ‫روی‬ ‫نشده‬ ‫تعدیل‬ ‫نسبتا‬ ‫و‬ ‫متضاد‬‫د‬ ‫مکررا‬ ‫مورد‬ ‫این‬ .‫دهد‬‫ر‬
‫ای‬ ‫جبهه‬ ‫مناطق‬ ‫در‬ ‫میانه‬ ‫عرضهای‬(Frontal Zone‫می‬ ‫اتفاق‬ ، ‫میانه‬ ‫عرضهای‬ ‫چرخندهای‬ ‫با‬ ‫همراه‬ )‫می‬ ‫اما‬ .‫افتد‬‫دیگر‬ ‫نقاط‬ ‫در‬ ‫تواند‬
‫غر‬ ‫در‬ ‫جوی‬ ‫وضعیت‬ ‫در‬ ‫سریع‬ ‫تضادهای‬ ‫ناحیه‬ ‫در‬ ‫توجه‬ ‫قابل‬ ‫مثال‬ ‫یک‬ ‫ویژه‬ ‫به‬ .‫آید‬ ‫بوجود‬ ‫هم‬‫هوای‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫وقتی‬ ‫آفریقا‬ ‫ب‬mT
‫خشک‬ ‫و‬ ‫گرم‬ ‫هوای‬ ‫یه‬ ‫اطلس‬ ‫اقیانوس‬ ‫از‬ ‫مرطوب‬cT‫می‬ ‫برخورد‬ ‫صحرا‬ ‫بیابان‬ ‫از‬.‫کند‬

15. ‫ایالم‬ ‫خلبانی‬ ‫آموزشگاه‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
‫در‬‫تمام‬‫نقاط‬Air mass. ‫است‬ ‫یکسان‬ ‫رطوبت‬ ‫و‬ ‫دما‬ ‫میزان‬
‫دسته‬ ‫دو‬ ‫معموال‬Air mass‫داریم‬
Polar Air mass‫است‬ ‫پایدار‬ ‫و‬ ‫سرد‬ ‫و‬ ‫خشک‬ ‫که‬
TropicalAir mass‫ک‬‫است‬ ‫ناپایدار‬ ‫و‬ ‫گرم‬ ‫و‬ ‫مرطوب‬ ‫ه‬
Source Regions:
‫هوا‬ ‫توده‬ ‫که‬ ‫ای‬ ‫منطقه‬ ‫به‬Air mass‫به‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫خواص‬ ‫که‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫آن‬ ‫روی‬Air mass. ‫میگویند‬ ‫کرده‬ ‫منطقل‬
Modification:
‫که‬ ‫وقتی‬Air mass‫از‬Source Region‫که‬ ‫محیطی‬ ‫با‬ ‫آید‬ ‫می‬ ‫در‬ ‫حرکت‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫میشود‬ ‫خارج‬ ‫خود‬‫و‬ ‫دما‬ ‫میکند‬ ‫عبور‬ ‫آن‬ ‫روی‬ ‫از‬
‫کند‬ ‫می‬ ‫مبادله‬ ‫را‬ ‫رطوبت‬
: ‫است‬ ‫عوامل‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫بسته‬ ‫تغییرات‬ ‫این‬ ‫میزان‬ ‫حال‬
1)Its Speed
2) Nature Of The Region It Moves Over
3)Temperature Difference Between The Air mass And The New Surface
4)Depth Of The Air mass
Warming From Below:
‫یک‬ ‫که‬ ‫وقتی‬Air mass‫باعث‬ ‫این‬ ‫و‬ ‫میکند‬ ‫عمودی‬ ‫حرکت‬ ‫به‬ ‫شروع‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫گرم‬ ‫سطح‬ ‫مجاور‬ ‫الیه‬ ‫میکند‬ ‫عبور‬ ‫گرم‬ ‫زمین‬ ‫یک‬ ‫روی‬ ‫از‬
‫در‬ ‫زیادی‬ ‫ناپایداری‬Air mass. ‫میکند‬
Cooling from Below:
‫یک‬ ‫که‬ ‫وقتی‬Air mass‫سرد‬ ‫سطح‬ ‫مجاور‬ ‫الیه‬ ‫میکند‬ ‫عبور‬ ‫سرد‬ ‫زمین‬ ‫یک‬ ‫روی‬ ‫از‬‫کاهش‬ ‫سریعا‬ ‫را‬ ‫هوا‬ ‫عمودی‬ ‫حرکات‬ ‫و‬ ‫میشود‬
‫پایداری‬ ‫افزایش‬ ‫باعث‬ ‫واین‬ ‫میدهد‬Air mass. ‫میشود‬
‫اگر‬‫این‬‫دما‬‫تا‬‫دمای‬Dew point‫و‬ ‫مه‬ ‫تشکیل‬ ‫باعث‬ ‫یابد‬ ‫کاهش‬Low Clouds‫وارونگی‬ ‫ایجاد‬ ‫باعث‬ ‫میتواند‬ ‫پدیده‬ ‫این‬ . ‫میشود‬
‫دی‬ ‫زیادی‬ ‫مدت‬ ‫برای‬ ‫میتواند‬ ‫صورت‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫بشود‬ ‫نیز‬ ‫دمایی‬. ‫دهد‬ ‫کاهش‬ ‫را‬ ‫د‬