Hiperbarik oksijen

1. Hiperbarik oksijen tedavisi, ozon, ve diğerleri
Boşa mı kürek çekiyoruz?
Dr.Oktay PEKER
Hacettepe Üniversitesi Kalp Damar Cerrahi AD
1

2. Hiperbarik Oksijen Tedavisi
Tamamen kapalı bir basınç odasında normal atmosfer basıncından daha yüksek
basınçlarda (>1ATA=absolut atmosfer=760mmHg) aralıklı olarak maske, başlık veya
endotrakeal tüple %100 oksijen solutulması esasına dayanır.
Deniz yüzeyinde atmosferik basınç 1 ATA’dır.
2

3. Hiperbarik oksijenin tedavide kullanımı
Güçlü öneri
Temel tedavi olarak
Dekompresyon hastalığı
Arteryal gaz embolisi
Ciddi CO zehirlenmesi
Yardımcı tedavi olarak
Osteoradyonekroz tedavisi
Cilt greft ve fleplerinde iyileşmeyi hızlandırma
Klostridia kas nekrozu
Zayıf öneri (Suggestive scientific evidence-considerable)
Yardımcı tedavi olarak
Tedaviye dirençli osteomyelit
Akut travmatik iskemik hasar
Yara iyileşmesinin gecikmesi (Kompleks diyabetik ayak ülserleri, nekrotizan fasiit)
Kan kaybına bağlı anemi.
Leach, R. M., Rees, P. J., & Wilmshurst, P. (1998). ABC of oxygen: Hyperbaric oxygen therapy. Bmj, 317(7166), 1140–1143.
Osteoradyonekroz
3

4. Kontrendikasyonlar
• Tedavi edilmemiş pnömotoraks
• Aktif kanser
• İleri derece konjestif kalp yetmezliği
• Bazı kemoterapötik ilaçlar (doksorubicin, cis-platinum)
• Disulfiram(antabus)
• Klostrofobi
4

5. Hiperbarik oksijenin hücresel ve biyokimyasal etkileri
• Oksijen sunumunda ↑, Anjiojenezis ↑, VEGF ↑
• İnflamasyon ve ödemde ↓
• Anaerob bakteriler ve Psödomonas: bakterisidal etki
• Klostridial alfa toksinin üretiminin engellenmesi
• Lökosit adezyonunu ↓
• Vazokonstriksiyon
Leach, R. M., Rees, P. J., & Wilmshurst, P. (1998). ABC of oxygen: Hyperbaric oxygen therapy. Bmj, 317(7166), 1140–1143.
5

6. Hiperbarik oksijen ile insan vücudu üzerinde:
1. Mekanik etki veya basıncın direk etkisi
2. Tüm dokularda, kan ve hücrelerde oksijen parsiyel basıncı ↑
6

7. Basıncın Direkt Etkisi
Boyle kanunu:
Basınç ↑, dolaşım ve dokulardaki gazların hacim ve çapları ↓
Kabarcıklar küçüldükce yüzey gerilimi ↑, çap belli bir değere
düştükten sonra kollabe olup absorbe edilirler
(Dekompresyon hastalığı – İ̇atrojenik hava embolisi)
7

8. Normal ve Hiperbarik Koşullarda O2 Transportu
8

9. • Tüm dokular ve vücut sıvılarında oksijen konsantrasyonu ve
parsiyel basıncı yükselerek çok etkili oksijen diffüzyonu sağlanır
• Tüm hücrelerde ve iskemik dokularda aerobik metabolizmanın
devamı sağlanır
Hiperoksijenizasyon
9

10. Tarihçe
• 1662-Nathaniel Henshaw : tedavi için körük yardımıyla
basınçlı hava kullanması
ilk hiperbarik çember: domicillium
• 1928-Cunningham: en büyük hiperbarik çember
• 1937-Behnke ve Shaw dekompresyon hastalığı- HBO kullanmış
• 1961-Boerema ve Brunmelkamp ilk defa gazlı gangrende tedavi
amaçlı HBO uygulamışlardır.
Steel Ball Hospital
10

11. Hiperbarik oksijenin diğer yardımcı tedavilerden
farkları
• sistemik bir tedavi oluşu
• kronik yaraların, her döneminde kullanılması
11

12. Epidemiyoloji
• ABD’ de 25,8 milyon kişi (%8,3) DM
• %15-25’i diyabetik ayak ülseri
• Alt ekstremite ampütasyon oranı: diyabetiklerde diyabetik olmayanlara göre 20X
• Ampütasyon yapılanlarda 5 yıllık mortalite: %60
UHM 2015, Vol. 42, No. 3 – CLINICAL PRACTICE GUIDELINE FOR HBO2 TO TREAT DFU
A clinical practice guideline for the use of hyperbaric oxygen therapy in the treatment of diabetic foot ulcers
12

13. Hedefler:
Altta yatan enfeksiyonun tedavisi
Revaskülarizasyon
Travmanın önlenmesi
Yara bakımı
The International Working Group on the Diabetic Foot (IWGDF)
13

14. Hiperbarik oksijen tedavisi
• Yardımcı bir tedavi yöntemi
• Cerrahi debridman ve yara bakımının yerini tutamaz
• Problemlerin erken taranması, değerlendirilmesi, ayak bakım eğitimi, koruyucu
tedavi ile amputasyon %49-85 oranında ↓
UHM 2015, Vol. 42, No. 3 – CLINICAL PRACTICE GUIDELINE FOR HBO2 TO TREAT DFU
A clinical practice guideline for the use of hyperbaric oxygen therapy in the treatment of diabetic foot ulcers
14

15. Hiperbarik oksijenin zararları
Alev alma tehlikesi
En sık fatal
komplikasyondur(tarihsel)
Genel tehlikeler
Klostrofobi
Reversible miyopi
Oksijen toksisitesi
Beyin:Konvülsiyon
Barotrauma
Sinüs hasarı
Orta kulak ruptürü
Pnömotoraks
Leach, R. M., Rees, P. J., & Wilmshurst, P. (1998). ABC of oxygen: Hyperbaric oxygen therapy. Bmj, 317(7166), 1140–1143.
15

16. İskemik bacak ülserlerinde hiperbarik oksijen tedavisi
ile ilgili literatür analizindeki güçlükler
• Hasta popülasyonunda ve müdahalelerde heterojenite
• Yara klasifikasyonunda standart olmaması
• Geniş randomize çalışmaların olmaması
UHM 2015, Vol. 42, No. 3 – CLINICAL PRACTICE GUIDELINE FOR HBO2 TO TREAT DFU
A clinical practice guideline for the use of hyperbaric oxygen therapy in the treatment of diabetic foot ulcers
16

17. Faglia ve arkadaşları(1996)
İskemik diyabetik ayak tanısı olan 68 hastayı HBO ile standart ayak bakımı olarak
randomize etmişlerdir. Amputasyon oranı:
HBO grubunda. %8.6
Kontrol grubunda %33 (p = .016)
Abidia ve arkadaşları (2003)
İskemik diyabetik ayak tanısı ile 18 hastayı 2,4 Atm’lik hiperbarik çemberde 30 seansX90 dakika %
100 O2 veya hava vererek randomize etmişlerdir. İyileşme:
%100 O2 grubunda 5 hastada
Hava grubunda 1 hastada ( p=.027)
Cochrane analizi (2004)
İskemik diyabetik ayak tanısı alanlarda HBO ampütasyon riskini ↓
1.yılda iyileşmeyi ↑
Hiperbarik Oksijen Tedavisinde Temel Çalışmalar
17

18. Hiperbarik O2 tedavisine hasta seçiminde tcPO2kullanımı
Grolman RE ve arkadaşları (2001)
Oda havasında %100 O2 verilen 36 hastayı tcPO2 (transkütan parsiyal O2 )
değerlerindeki artışa göre >%10 ve <%10 artan hastalar olarak randomize etmişler :
>%10 yükselme görülen hastalarda HBO tedavisi ile iyileşme oranı: %70,
<%10 yükselme görülen hastalarda ise HBO tedavisi ile iyileşme oranı %11.
Grolman RE, et al. Am Surg. 2001;67:1072–1079. 18

19. Diyabetik Ayakta HBO/ST
6 Randomize kontrollü çalışma
Majör Ampütasyon
(RR = 0.47; 95% CI, 0.17–1.28; p =0.14; I2 =61%;
HBOT/ST
Ülser iyileşme oranı,
majör ve minör ampütasyon riski,
advers etkiler iki grupta benzer.
19

20. 20

21. Kranke P, Bennett MH, Martyn-St James M, Schnabel A, Debus SE, Weibel S.
Cochrane Database Syst Rev. 2015 Jun 24;(6)
Ana Bulgular
5 RKÇ’dan 205 Hasta Verileri
6. Haftada Ülser iyileşme oranı↑
1 yıllık takipte yararı olduğuna dair kanıt yetersiz
Yazarın sonucu:
HBOT kısa dönemde yara iyileşmesi +, uzun dönemde bu fayda görülmüyor
RKÇ’ların dizayn ve raporlanmasında eksiklikler, daha fazla güçlü çalışma
21

22. UHM 2015, Vol. 42, No. 3 – CLINICAL PRACTICE GUIDELINE FOR HBO2 TO TREAT DFU
A clinical practice guideline for the use of hyperbaric oxygen therapy in the treatment of diabetic foot ulcers
9RKÇ
23gözlemsel çalışma
22

23. UHM 2015, Vol. 42, No. 3 – CLINICAL PRACTICE GUIDELINE FOR HBO2 TO TREAT DFU
A clinical practice guideline for the use of hyperbaric oxygen therapy in the treatment of diabetic foot ulcers
23

24. UHM 2015, Vol. 42, No. 3 – CLINICAL PRACTICE GUIDELINE FOR HBO2 TO TREAT DFU
A clinical practice guideline for the use of hyperbaric oxygen therapy in the treatment of diabetic foot ulcers
UHM Kılavuz Algoritma
24

25. 25

26. Ozon nedir?
• Atmosferin stratosfer tabakasında
yeralır, zararlı ultraviyole ışınları
önler
• Oksidan ve dezenfektan özellikleri
• Ozon : 200 yıldır bilinmekte
• Ozon tedavisi:2010 yılında İspanya’da
yapılan uluslararası bir toplantı
sonucunda “Ozon Tedavisinde Madrid
Deklarasyonu” yayımlanmıştır
• Ozon, saf oksijen jeneratör yardımı
ile yüksek elektrik voltajıyla
etkileştirilerek elde edilir
26

27. 27
Ozon
Ozon jeneratörü

28. Ozon tedavisinin temel uygulama teknikleri
• Majör otohemoterapi: alınan belli miktarda kanın(100ml) aynı
miktarda medikal ozon gazı ile en az 5 dk karıştırılması
sonrası tekrar intravenöz olarak verilmesidir
• Minör otohemoterapi: 5 mL kadar kan, intramusküler olarak
uygulama yapılır
• Serum fizyolojik ozonlaması: daha düşük dozlar
• Gazın direkt uygulamaları: torbalama, kupalama,
intramusküler, intradiskal
• Ozonlanmış ürünler yoluyla uygulamalar: genellikle topikal
uygulamalarıdır
28

29. Yerel Basın
Ozon Tedavisi Birçok Hastalığa Deva Oluyor
Halk arasında şeker hastalığı olarak bilinen diyabet nedeniyle, ayağında oluşan yaralar
iyileşmeyince başta üniversite hastaneleri olmak üzere pek çok sağlık kuruluşunun
kapısını çalan ve ayağının kesilmesi yönünde karar verilen xxxxxxx, doğanın mucizesi
olarak tanımlanan ozon tedavisiyle sağlığına kavuştu.
29

30. Ozon tedavisi endikasyonları
Osteoartrit, osteomiyelit ve kemik nekrozu
Tendon ve bağ yaralanmaları
Miyofasyal ağrı sendromu, fibromiyalji
Vertebra ve disk patolojileri
Nöropatik ağrı
Kronik iyileşmeyen iskemik ve diyabetik yaralar
Bası yarası
Gingivit, periodontitis
Alopesi, dermatit
Otit, sinüzit
30

31. 31

32. Ozonun kardiovasküler hastalıklara etkisi
32

33. • Diyabetik ayak ülserinde, 61 olgu üzerinde yapılan çalışmada,
konvansiyonel tedaviye adjuvan olarak uygulanan ozon
tedavisi ile, plasebo grubuna göre yara kapanmasında daha
yüksek orana ulaşıldığı bildirilmiştir.1
• PAH’larında ozon prostasiklinden faydalı bulunmuş.2
1Wainstein J, Feldbrin Z, Boaz M, Harman-Boehm I. Efficacy of ozone-oxygen therapy for the treatment of
diabetic foot ulcers. Diabetes Technol Ther 2011;13(12):1255–60.
2Extracorporeal blood oxygenation and ozonation (eboo): A controlled trial in patients with peripheral artery disease.
Int. J. Artif. Organs 2005, 28, 1039–1050.
33

34. Diğerleri:Biyolojik tedaviler
• büyüme faktörü,
• kök hücreler,
• enzimler,
• biyolojik ajanlar
arginine-glycine-aspartic acid peptide matrix,
oxidized regenerated cellulose/collagen bio-material,
decellularized human tissue
34

35. Bal?
Uluslararası Ayurveda Araştırma Dergisi’ndeki bir
araştırmada, işleme tabi tutulmamış balın travmatik yaralar
üzerinde iyileştirici tesirinin olduğu tespit edilmiştir.
35

36. Wounds. 2015 Jun;27(6):141-51. Honey: A Biologic Wound Dressing.
Molan P1, Rhodes T2.
36

37. Larva Debridman Tedavisi
• Maggot, kurtçuk tedavisi olarak da bilinir
• Debridman yanı sıra, antimikrobiyal ve iyileşmeyi stimüle edici etkileri vardır.
• selektif ve hızlıdır, kolayca uygulanır.
37

38. Negatif basınçlı yara kapama
38

39. Sonuç: İyileşmeyen Yaralar Ekibi
• Kalp ve Damar Cerrahisi
• Ortopedi
• Radyoloji
• Enfeksiyon
• Endokrin
• Algoloji
39