Eco-communicatie en sensibilisering: Tips & tricks

1. ECO-COMMUNICATIE & -SENSIBILISERNG
Tips & tricks

2. BEDENKING VOORAF
oGedrag kan niet alles oplossen
oTop down is cruciaal
Doelen stellen
Voorbeeld geven
Knopen doorhakken
2

3. WAS HET MAAR ALTIJD ZO GEMAKKELIJK…

4. PRINCIPES
Milieuzorg van onderuit
4

5. DE AANPAK VAN ECOLIFE
IMZ = Interne MilieuZorg
Principes:
Bottom up
Teamwork
Focus op gedrag
Actiegericht
Meten = weten
Herhaling
5

6. TIP & TRICKS OVER…
(1) Betrekken van het personeel
(2) Tips verspreiden
(3) Communicatie: intern & extern
(4) Acties
(5) Cijfers
6

7. (1) BEVRAAG / BETREK HET PERSONEEL
oStimuleer medewerkers om ideeën te spuien én doe er wat mee
Vb. ideeënbox, wedstrijd, rondje tijdens meetings, …
oBevraag het personeel over hun eigen milieugedrag en/of meningen rond IMZ
Vb. Milieugedragsscan van Ecolife, DIY-bevraging, …
oEcoteam(s), netwerk van ecollega’s, …
oEssentieel: dialoog, interactie
7

8. (2) VERSPREID TIPS & INFORMATIE
oWelke tips / info?
•Combineer werk en privé: als de medewerkers via de werkvloer kennis opdoen die hen thuis ook van pas komt staan ze positiever tegenover acties op de werkvloer
•Vergeet de straffe weetjes niet
•Durf breder te gaan: een lezing over klimaat, een bedrijfsbezoek, een film, een boek- of dvd-uitleendienst…
oZoek het juiste kanaal
•affiches en mails: hebben vaak slechts voor korte tijd effect
•intranet:
•niet enkel tips weergeven, maar ook polls, kleine wedstrijdjes, …
•gebruiken om te controleren of je tips nog gelezen worden
oGa voor een individuele dialoog, persoonlijk contact
–Vb. Piccolo’s, Post-its, …
8

9. (3A) INTERNE COMMUNICATIE
oHerkenbaar logo voor het groene thema
oOp maat van de organisatie
Bestaande thema’s of huisstijl? Gebruik dan die of zorg voor een variant ervan
•Vb.
–Tips op bierflesjes, M.A.E.S. zijn, op zoek naar verspilling
–Zorg op maat > milieuzorg op maat
oOp maat van de personeelsgroep
•Maak het onderscheid, ook in taalgebruik
•Zoek gevoeligheden
•Vergeet de buitendiensten niet
9

10. LOGO? MASCOTTE?
oTip: wedstrijd!
oPas op: +
10

11. POSITIEF VS NEGATIEF
oSoms mag confronteren wel!
Inhoudelijk
•Sence of urgency > 50 maanden
Bij keuze van communicatiematerialen
•Vb. Koloniale spaarpot, sluipfactuur, misser van de week, “Makes you feel kinda stupid?”
oGebruik humor!
Maar behandel je doelgroep niet kinderachtig
Maar let op voor gevoeligheden
Tip: anti-campagnes, non-events of -voorwerpen, …
11

12. GRAPPIG ?
12

13. BV’S?
oZorg voor herkenning
Communiceer door collega’s het goede voorbeeld te laten geven, liefst collega’s die goed gekend zijn bij iedereen, en enigszins populair
Ga op zoek naar slogans met namen van bekende collega’s, waar mogelijk ook weer met foto
–Be smart, print like Bart.
–Doe als Gust, sorteer naar hartelust.
oDe individuele aanpak werkt
Zorg voor een persoonlijke toets
•“Wat doe jij voor het milieu?”, mét foto
Persoonlijke engagementen
13

14. IT’S THE INTERNET STUPID !
oDienst communicatie ?
Ook daar zit misschien wel ‘ne groene’ !? Of net niet…
Stel je niet afhankelijk op en ga zelf op zoek
•Vlaamse overheid: http://www.lne.be/themas/milieuzorg
•Provincies zijn super !
•Het internet is onuitputtelijk !
oFacebook & Twitter
Worden stilaan belangrijker
Ecolife heeft interessante Friends & Followers
•www.facebook.com/EcolifeVzw
•www.twitter.com/EcolifeVzw
14

15. GREEN TEAM @ YOUR SERVICE
15

16. (3B) EXTERNE COMMUNICATIE
oInterne milieuzorg is ook extra communicatie
oDuurzaam image opbouwen
Topic op website, op folder, paragraaf in jaarverslag, apart duurzaamheidsverslag met EV… om ‘onzichtbare’ inspanningen bekend te maken
Publieke uitingen van duurzame inspanningen: herbruikbare bekers, fairtrade koffie, gedrukt op gerecycleerd papier’, gescheiden afvalinzameling in zalen en achter toog, …
oUiteraard: geen greenwash maar ook: niet te veel schroom aub !
16

17. (4) ACTIES
oWerk met DOE-campagnes
Niet louter info geven over hoe het kan, maar zoeken naar manieren om het gewenste gedrag minstens één keer te doen stellen
–Vb. Fietsweek met beloning voor deelnemers
oKeuzevrijheid
Keuze ontnemen = weerstand oproepen
–Vb. Lichtpiraten @VRT
oWees grondig, en ga uit van luiheid
–Vb. stekkerblokken
17

18. (5) CIJFERS
oVisualiseer cijfermateriaal
Vb. papiergebruik voorstellen?
–Maak een muur van alle dozen van één week of maand. Hang die dozen aan een lang touw uit het raam.
Vb. Energieverbruik voorstellen?
–Zet de cijfers om in CO2 (met ballonnen?), ecologische voetafdruk (voetbalvelden?), bomen, …
oWelke cijfers?
Geld: zeker dat dit motiveert?
Geld: indrukwekkend genoeg?
CO2? KWh? Wat zegt dat?
Staar je niet er niet blind op
18

19. (5) CIJFERS = CONTROLE ?
oPersoonlijke aanpak werkt
Vb. PAPIER
Individuele verbruiksgegevens
+ advies op maat
Uitdaging: zelf een target stellen
19

20. INSPIRERENDE VOORBEELDEN
U bent niet alleen !

21. ACTIES
21

22. ACTIES
22

23. LOGO? MASCOTTE?
oTip: wedstrijd!
oPas op: +
23

24. SENSIBILISERING ‘OP MAAT’?
o“Maes: Met Aandacht Energie Sparen”
24

25. SENSIBILISERING ‘OP MAAT’?
25

26. VOORBEELDEN VAN REG-ACTIES
oPC’s en beeldschermen:
•Gotcha, Big Brother, facturen, belonen, post-it, …
oDeuren en ramen, verwarming:
•Keyboard kidnapping, warm vs. koud, man vs. vrouw,
oVerlichting:
•DIY re-lighting, …
oLift:
•picolo, traphalreceptie, ...
oSluipverbruik:
•Stekkerblokreceptie én crew
•Tips verspreiden (standby killers)
26

27. oSpelletje voor tijdens de lunch, aan het begin van een meeting, …
oOpdracht: sorteer de elektrische apparaten op de kaarten van hoog naar laag verbruik, uitgedrukt in euro op jaarbasis
oLessen:
Koop slim: mét label
Gebruik bepaalt verbruik
•Vermogen is niet alles
•Duurzame techniek is niet alles
Let op het standby-verbruik
DE ENERGIEQUIZ…
27

28. ENERGIE… ALLE TIPS IN ÉÉN FILMPJE!
28

29. ‘STANDBY KILLERS’
29

30. VOORBEELDEN VAN PAPIER-ACTIES
oOrganisatorisch
Digitale communicatie
Recyclagepapier, FSC-papier
Zelf drukken of printen, met aandacht voor milieu- aspecten
Standaardinstellingen R/V, eco, …
Eco-font
oSensibiliserend
Visualiseren papierverbruik
‘Opleiding’ printen en kopiëren
Kladblokjes
Signature
30

31. VB. SENSIBILISERING PAPIER
o“Wie mndr prnt, gebrkt mndr nkt”
31

32. VOORBEELDEN VAN AFVAL-ACTIES
oOrganisatorisch
Gescheiden inzameling, ook bij publiek
Herbruikbare bekers, melkcups, …
Koudeluchtblazers
Geen flyers toegelaten e.d.
oSensibiliserend
Duidelijke instructies & controle > missers
T-shirts voor poetspersoneel
Sorteerspel
Bezoek afvalverwerker
32

33. ÉÉN PAPIERTJE PER DAG
33

34. oA4’tje om uit te delen tijdens de lunch, aan het begin van een meeting, … om de medewerkers te testen op hun sorteerkennis
oOpdracht:
Omcirkel wat in de blauwe zak mag
Doorkruis wat niet in de blauwe zak mag
oTip: alles juist = beloning
SORTEERTEST PMD
34

35. VOORBEELDEN VAN MOBILITEITS- ACTIES
oOrganisatorisch
Fietsvergoeding, fietsfaciliteiten
Slimweg.be
Dienstfietsen, (plooi)fietsen
Dashboard carpool, ev. ook voor publiek
Website: openbaar vervoer (OV)
Programmatie aanpassen aan bereikbaarheid OV
oSensibiliserend
MobiScan: korte bevraging
Fietsweek met fietsherstelactie
35

36. S.T.O.P.
36

37. VOORBEELDEN VAN WATER-ACTIES
oOrganisatorisch
Debietregeling, spaarknoppen, sensors, …
Regenwatergebruik
Procedures voor melden van lekken
oSensibiliserend
Stickertjes
Watervoetafdruk
Laat maar lekken
37

38. VOORBEELDEN VAN AANKOOP-ACTIES
oOrganisatorisch
Duurzame alternatieven voor kantoormateriaal, poetsproducten, …
Alternatieven voor productiematerialen? Hergebruik decors e.d. (voldoende stockage nodig)
oSensibiliserend
Veggiedag? DZV
Registratie
Balpennen / bureau
38

39. OVERTUIGINGSKRACHT
eco-truukendoos…

40. ECOTRUUKENDOOS ?
oDoel: voorbeelden uit de gedragspsychologie toegepast op eco-inspanningen binnen de organisatie
oBoek:
Overtuigingskracht 50 geheimen van de psychologie van het beïnvloeden

41. ACTIVE COMMITMENT
oEngagementen die expliciet en publiek worden geformuleerd in groep maken meer kans om effectief nagekomen te worden.
oVoorbeelden
Stappentellercampagnes
Green Track
Publieke foto van mensen die zich engageerden
Dagen zonder vlees
Kandidaten die zich tijdens een personeelsvergadering bekend maken

42. DE BADHANDDOEK IN HOTELKAMERS
oDoel: minder vaak de handdoeken moeten wassen door hotelgasten te vragen om een zelfde handdoek meer dan één dag te gebruiken
oFormulering van de aansporing:
“Wij als hotel…”
“De meeste gasten…” > 26% meer hotelgasten gingen voor hergebruik
“De mensen die deze kamer gebruikten…” > nog 36% meer gasten gingen voor hergebruik
oDus: hoe dichter de boodschap aanleunt bij de eigen groep, hoe sterker

43. DE BADHANDDOEK IN HOTELKAMERS
oOnvoorwaardelijkheid is belangrijk
oFormulering van de aansporing:
“Wij als hotel storten geld aan een milieuorganisatie als je dit doet…
“Wij als hotel storten geld aan een milieuorganisatie
oDus: Sterker als de gebruiker niet de eerste stap moet zetten

44. VANAF 2 PERSONEN
oBelang van voorbeeldgedrag is enorm
oMaar ook vaststelling dat wanneer slechts 1 persoon een nieuwe gedraging stelt, dit niet zoveel effect heeft op het gedrag van anderen. Pas als 2 personen die nieuwe gedraging stellen is er ineens wél al een effect merkbaar.

45. NEGATIEF SOCIAAL BEWIJS
oAangeven dat anderen een bepaalde (on)gewenste gedraging (niet) stellen vergroot de kans dat de aangesprokenen dit (on)gewenste gedrag ook (niet) zullen stellen
Vb. vermelden dat er jaarlijks 14 ton versteend hout uit een bos wordt gestolen maakt minder indruk dan vermelden dat 90% van de mensen er niks meenemen
Controlesituatie: 2,92%
Sociaal bewijs: 7,92%
Verbodsbord: 1,67%

46. NEGATIEF SOCIAAL BEWIJS
oVoorbeelden
De reparatie van een lek werd gerealiseerd binnen x aantal dagen
90% van het publiek komt al met het openbaar vervoer
90% van de mensen die naar deze voorstelling komen kijken, komt met het openbaar vervoer
90% brengt het PMD al naar…

47. RIJMELARIJ
oBoodschappen met rijm worden sneller opgepikt en blijven langer hangen
oVoorbeelden
Be smart, print like Bart
Bezint eer ge print
Trappen is gezond, de lift maakt je rond
Met de fiets naar het werk, houdt de benen sterk

48. WINNEN VS VERLIEZEN
oConsequenties die als een verlies worden geformuleerd maken meer indruk dan consequenties die als een voordeel worden geformuleerd.
oMensen zijn meer gedreven om een mogelijk verlies te vermijden dan om een mogelijk voordeel na te streven
oVoorbeelden
Door de droogkast te gebruiken, verlies je jaarlijks zo’n 113 Euro
Zonder dakisolatie verlies je jaarlijks makkelijk 1000 Euro

49. SCHAARSTE
oWat als schaars wordt ervaren, wordt gegeerd
oVoorbeelden:
Beperkte quota, rantsoenering, … maakt dat mensen er zuiniger mee omgaan
Er mogen maximum x personen deelnemen… maakt dat meer mensen kandidaat willen zijn
EcoEmployee of the month maakt dat meer mensen voor dit soort inspanningen willen gaan

50. DE SPIEGEL
oDe oefening met kinderen die één snoepje mogen nemen in afwezigheid van een volwassene
oVaststelling:
Gewoon: 1/3 neemt meer dan één snoepje
Als er een spiegel staat waarin ze zichzelf kunnen zien: slechts 9%
oVoorbeelden rond eco:
Lift

51. SOCIAL LABELING
oPositief labelen van de doelgroep vergroot de kans op gedragsverandering
oVb.
U bent zeker een meerwaardezoeker
We weten dat er keuzes zijn maar bedanken u voor het vertrouwen in ons
o= doelgroep betrouwbaarheid, macht en inzicht toedichten in het maken van de juiste keuzes

52. MAGNETISCH MIDDELPUNT
oVaststelling bij een campagne waarbij het eigen verbruik én het gemiddelde verbruik van een groep werden gemeten:
Mensen die meer verbruikten dan gemiddeld: daling met 5,7%
Maar ook:
Mensen die minder verbruikten dan gemiddeld: stijging met 8,6%
oVoorbeeld: de smiley > versterkt (geen stijging meer!)

53. WEDERKERIGHEID
oNiet alleen:
oAls je iets geeft is de kans groter dat je terugkrijgt
oOok:
oAls je zelf iets aan iemand hebt gegeven sta je ook positiever tegenover die persoon
Cf. Benjamin Franklin geeft vanuit opportunistische overwegingen een boek aan een ander (een tegenstander) en alleen al daardoor staat hij opener, positiever tegenover die tegenstander
Psychologisch : als ik al iets positief tav van die persoon heb gedaan, moet er wel iets goed aan die persoon zijn

54. VOET TUSSEN DE DEUR
oRij voorzichtig campagne
Bord van 2x1 m in voortuin?: 17%
Dit aantal werd verhoogd tot 76% door 1 toevoeging:
Eerst wordt gevraagd een kleine affiche op te hangen
Voorbeelden:
Lange enquêtes afnemen
Collega’s overtuigen om tijdens de teamvergadering kraantjeswater te drinken

55. PLEASE…
55