1. Düşük vasıflı / düşük nitelikli işsiz insanlar için sosyal
medya aracılığıyla dijital becerilerin geliştirilmesi
2018-1-PT01-KA204-047429
IO2 – Yeterli beceriye sahip olmayan/ düşük vasıflı işsizlerin dijital
yeterliliğini oluşturmak için mobil ve çevrimiçi etkileşimli platform
Module No. 1 – Bilgi İşlem
Hazırlayan: Consultis - Consultoria Empresarial Unipessoal, Lda. –
Portugal
LINK-UPS
Bu proje Avrupa Komisyonunun desteğiyle finanse edilmektedir. Bu web sitesi, yazarın
görüşlerini yansıtır ve Komisyon buraya yer alan bilgilerin herhangi bir şekilde
kullanılmasından sorumlu tutulamaz.
2. Modülün Hedefleri
Bu modülün amacı,45 yaşın üzerindeki işsiz yetişkinlerin işgücüpiyasasına
yeniden entegrasyonunu teşvik etmek ve bilgi işlemle ilgili öğrenmeyi
sağlayarak dijital becerileri geliştirmektir:
Bilgi gereksinimlerini ifade etmek, bilgi, veri ve dijital içerik aramak.
Kaynağın ve içeriğininalaka düzeyini değerlendirmek.
Dijital veri, bilgi ve içeriği saklamak, yönetmek ve düzenlemek.
4. Eğitim Çıktıları
Bilgi Kazanımları
Bilgilerin nasıl üretildiğini, yönetildiğini ve kullanıma sunulduğunu anlama.
Farklı arama motorlarından haberdar olma.
Hangi arama motorlarının veya veritabanlarının kendi bilgi ihtiyaçlarına en iyi cevap
verdiğini anlama.
Farklı cihazlarda ve medyada bilgilerin nasıl bulunabileceğini anlama.
Arama motorlarının bilgileri nasıl sınıflandırdığını anlama.
Ulaşılan bilgileri analiz edebilir olma.
Medya içeriğini değerlendirebilme.
İnternette veya medyada bulunan içeriğin geçerliliğini değerlendirebilme, bilgileri
değerlendirebilme ve yorumlama
Farklı kaynakların güvenilirliğini anlama.
Çevrimiçi ve çevrimdışı bilgi kaynaklarını anlama.
Bilgi kaynaklarının çapraz kontrol edilmesi gerektiğini anlama.
Bilgilerin farklı cihazlarda / servislerde nasıl saklandığını anlama.
Farklı depolama ortamlarını numaralandırabilme.
Farklı depolama seçeneklerini bilme ve en uygununu seçebilme.
5. Eğitim Çıktıları
Beceriler
Aramaları özel ihtiyaçlara göre ayarlayabilme.
Hiper-bağlı (hyperlinked) ve doğrusal olmayan (non-linear) formda sunulan bilgileri takip edebilme.
Filtreleri ve ajanları kullanabilme.
Vuruş sayısını sınırlayan kelimeleri arayabilme.
Bilgi aramalarını hassaslaştırabilme ve arama aracına özgü kontrollü kelimeleri seçebilme.
Hedef odaklı faaliyetler için stratejik bilgi becerisine sahip olma.
Arama stratejilerini belirli bir arama motoruna, uygulamaya veya cihaza uyarlayabilme.
Kullanıcıya ulaşan bilgilerle ilgilenebilme.
Bilginin kullanışlılığını, zamanını, doğruluğunu ve bütünlüğünü değerlendirebilme.
Farklı kaynaklardan gelen bilgileri karşılaştırabilme, kontrastlandırabilme ve birleştirebilme.
Güvenilir bilgileri güvenilir olmayan kaynaklardan ayırt edebilme.
Bilgi ve içeriği bir sınıflandırma şemasına / yöntemine göre yapılandırma ve sınıflandırma.
Bilgi ve içerik düzenleyebilme.
Bilgi ve içeriği indirebilme/ yükleme ve sınıflandırma.
Kaynakları ve bilgileri depolamak ve yönetmek için birkaç sınıflandırma şeması kullanabilme.
Önceden depolanmış bilgi ve içeriği alabilme ve bunlara erişebilme.
6. Eğitim Çıktıları
Yeterlilikler
Bir arama motorunu kullanarak çevrimiçi bilgi arama.
Bilgi bulmak için farklı arama motorlarını kullanma.
İnternette güvenilir bilgi bulmak için gelişmiş arama stratejilerini (örneğin arama motorları)
kullanma.
Tüm bilgilerin güvenilir olmadığını bilme.
Bulunan bilgilerin güvenilirliğini ve güvenilirliğini değerlendirmek için farklı kaynakları
karşılaştırma.
Bir dizi kriter kullanarak bilgilerin güvenilirliğini ve güvenilirliğini değerlendirme.
Dosya veya içeriği (örneğin, metinler, fotoğraflar, müzik, videolar, web sayfaları)
kaydetmek veya saklamak ve kaydedildikten sonra bunlara nasıl erişileceğini bilme.
Kolayca saklanacak ve alınacak dosya ve klasörleri kullanarak bilgi, veri ve içeriği düzenli
olarak düzenleme.
Saklanan bilgileri veya dosyaları yedekleme.
İnternette bulunan bilgileri farklı formatlarda kaydetme.
Çevrimiçi bilgi depolama servislerini kullanma.
7. Bileşenler
Eğitim Süresi
Öğrenim Süresi
Ekipman/Kaynak Gereklilikleri
Değerlendirme Testleri(Ön ve Son Testler)
8. Modülün Özeti
Modül, çevrimiçi olarak mevcut olan verilere, bilgilere ve dijital içeriğe erişmek,
değerlendirmek ve kullanmak için gerekli becerileri, 45 yaş üstü yeterli beceriye
sahip olmayan/ düşük vasıflı işsiz yetişkinlere kazandırmayı amaçlamaktadır. Bu
beceriler, yetişkinlerin günlük yaşamlarını kolaylaştırmakla birlikte temel olarak
işgücü piyasasına yeniden kazandırılmalarını kolaylaştıracaktır. Yeni iş arama
araçlarını kullanabilme becerilerinin yanı sıra yetişkinlerin yeni teknolojiler
alanında; Internet'te arama yapmak ve bilgi edinme süreçleri gibi, ihtiyaç
duyabilecekleri ve iş görevlerini yerine getirmelerine yardımcı olacak bilgileri
kazanacaklardır.
9. Sözlük
İnternete Erişim - İnternette mevcut olan bilgileri arama, elde etme veya
işleme imkanı.
Yer imleri - İnternet kullanıcısı tarafından düzenlenen web sayfalarını,
elektronik belgeleri veya bunların bir kısmını kısayollar oluşturarak adres
çubuğunun altında bulundurma imkanı. Bu kısayollar belirli klasörler altında
da gruplanabilmektedir.
Tarama - Bir web tarayıcısı üzerinden bilgi aramak için İnterneti kullanma
eylemi. Kullanıcı, köprüler kullanarak aynı veya farklı web sitelerindeki
sayfalar arasında geçiş yapar.
Veri - Bilgininiletişim, yorumlamaveya işleme uygun bir geleneksel biçimde
gösterimi. Veriler insan veya otomatik araçlarla işlenebilir.
Veri tabanı - Bu verilerinözelliklerini tanımlayan kavramsal çerçeveye göre
düzenlenmiş verilerintoplanması.
Masaüstü - Grafik arayüzlü bir bilgisayar bağlandığında görünen ekran
içeriği (pencereler ve simgeler).
10. Sözlük
Dijital İçerik - Dijital biçimde dahil edilebilecek,saklanabilecek,manipüle
edilebilecek ve kullanımasunulabilecek içerik.
Dijital medya - Dijital içeriğinoluşturulması ve sunulması için uygun
teknolojileri kullanan medya. Örnekler: dijital ses, dijital video,World Wide
Web.
Etki Alanı - Ağ üzerinde, özellikle de İnternet'te, ortak kurallara ve
prosedürlere sahip bir birim olarak yönetilen ve ortak bir adı (etki alanı adı)
paylaşan bir grup bilgisayar ve aygıt.
İndirme - Başka bir bilgisayardan (genellikle bir sunucudan) kendi
bilgisayarınızda (örneğin bir metin dosyası veya program) veri alın.
Dosya - Birim olarak işlem gören tanımlanmış kayıt kümesi. Bilgisayar dosyası,
bilgisayarınkalıcı belleğinde depolanabilen ve bilgisayar programları
tarafından kullanılabilen bir dosyadır.
Köprü - Köprü metindeki bir noktadan aynı veya başka bir belgedeki bir
noktaya referans; böyle bir referans genellikle köprü metni metniningeri
kalanından farklı olarak belirtilir (örneğin altı çizili kelimeler kullanarak).
11. Sözlük
Köprü Metni - Aktardığı bilgilerin yanı sıra, aynı veya diğer metinlere köprü içeren
ve doğrusal olmayan bir okumaya izin veren belge. Köprü Metni, World Wide
Web'in (WWW) temel ilkesidir.
İnternet - TCP / IP protokolüne dayalı olarak üniversitelerden ve hükümetten,
askeri ve ticari araştırma merkezlerinden bilgisayar ağları konfederasyonu olan
geniş ağ. Web sitelerine, e-postalara, e-bülten sistemlerine, veritabanlarına,
haber gruplarına vb. Erişimsağlar.
İnternet Servis Sağlayıcısı veyaİnternet Servis Sağlayıcısı - İnternete kalıcı olarak
bağlı olan ve bireyler veya şirketler tarafından sunulan ve sunduğu çeşitli
hizmetlere erişmelerini sağlayan bir şirket.
Modem - Temel işlevi, yerel bir ağı internete bağlamak olan ekipmandır.
Çevrimdışı - Bir ağa bağlı değil ve bu nedenle diğer bilgisayarlara
bağlanamıyor.
Yönlendirici - Bir bilgisayar ağına kurulmuş, hangi aktarım yolunu seçeceğini
belirleyerek veri aktarımını optimize etmek için tasarlanan ara bağlantı
donanımı.
Sunucu - Aynı veya diğer bilgisayarlardaki diğer programlardan (istemci
programları) gelen istekleri alan ve karşılayan bir bilgisayar programı.
12. Sözlük
Yazılım - Bir bilgi işlem sistemine ait programların, prosedürlerin, kuralların ve ilgili
belgelerin tümü veyabir kısmı.
Örümcek - Bir tarama motoru için indeks girişleri oluşturmak amacıyla İnterneti
tarayan / tarayan, metodikve özerkbir şekilde, web sitelerini ziyaret eden ve
sayfalarını okuyan bir program.
URL Adresi veya Web Adresi - Bir tarayıcı yardımıyla Internet'te belgelerin ve
diğer kaynakların biliniperişildiği adres. Kaynağa ulaşmak için protokol, etki alanı
ve yol tanımlayıcı karakterlerini bütünleştirir.
Web Sayfası - Genellikle HTML dilinde yazılmış, bir tarayıcı kullanarakURL
adresiyle görüntülenebilen, Dünya Çapında Web köprü metni belgesi.
Web sitesi - Belirli bir kişi veya kuruluş tarafından düzenlenen, World Wide Web'de
depolanan ve kullanıma sunulan, farklı türden bilgiler içeren metinler (metin,
fotoğraflar, grafik animasyonlar, sesler ve videolar).
World Wide Web - İnternette bilgi arama, ona erişimve görselleştirme olanağı
sağlayan köprü metni kullanımına dayalı sistem. Metin, grafik, ses ve videoyu
görüntülemek ve iletmek için HTML dilini ve HTTP protokolünü kullanır ve ayrıca
Gopher, FTP, WAIS ve Telnet gibi diğer geleneksel İnternet protokollerini de içerir.
13. Modül İçeriği
1. Verileri, bilgileri ve dijital içeriği taramak, aramak ve filtreleme.
1.1. Çevrimiçi olarak bilgilere erişme ve arama.
1.2. Bilgi gereksinimlerini ifade etme.
1.3. İlgili bilgileri bulabilme.
1.4. Çevrimiçi farklı kaynakları tarayabilme.
1.5. Kişisel bilgi stratejileri oluşturabilme.
2. Veri, bilgi ve dijital içerik değerlendirmesi.
2.1. Veri kaynaklarının, bilgilerin ve dijital içeriğin güvenilirliğini ve
güvenilirliğini analiz etme, karşılaştırma ve eleştirel olarak değerlendirme.
3. Veri, bilgi ve dijital içerik yönetimi.
3.1. Dijital ortamlarda veri,bilgi ve içerik düzenleme, saklama ve toplama.
3.2. Yapısal bir ortamda verileri düzenleme ve işleme.
15. Internete erişim için ihtiyaç duyulan unsurlar:
Bir bilgisayar, cep telefonu,tablet, veya diğer cihazlar;
Kurulu bir modem veya kablosuz bağlantı (Kablosuz veya Bluetooth);
Bir internet servis sağlayıcı (Portekiz için: Zon, Meo, Vodafone vb.).
1.1. Çevrimiçi olarak bilgilere erişme
ve arama.
16. Daha sonra bir ağ tarayıcısı programı kullanılmalıdır.
Tarayıcı programlar, World Wide Web'deki herhangi bir web
sitesine erişmek için gereken görselleştirme araçlarıdır.
Kaynak: https://www.color-management-
guide.co.uk/web- browser-color-management.html
Bir ağ tarayıcısı örneği (Google Chrome)
1.1. Çevrimiçi olarak bilgilere erişme ve
arama.
17. Arama motoru - binlerce World Wide Web sayfasının evreninde - arama
kutusuna girdiğimiz anahtar kelimeler için arama yapmaktadır.
Arama motoru girdiğimiz kelimeleri arar ve bunları içeren sayfaları gösterir.
İnternette birkaç arama motoru bulursunuz. En iyi bilinen arama
motorlarından bazıları Aol, Ask, Baidu, Bing, DuckDuckGo, Excite, Google,
Lycos, Yahoo, vs.'dir.
1.1. Çevrimiçi olarak bilgilere erişme ve
arama.
18. Adım 1: Web tarayıcısına eriştiktensonra adres çubuğu (bkz. Şekil 2), arama
motorunun URL’si (web adresi) yazılabilir, böylece İnternet’te her türlü bilgiyi
arama kolaylaştırılabilir.
Adres çubuğu ağ tarayıcının üst bölümünde bulunur ve şu şekilde
görünmektedir:
1.1. Çevrimiçi olarak bilgilere erişme ve
arama.
19. Adım 2: Arama motoruna erişildiktensonra, arama çubuğuna bulmak
istenilen şey, uygun anahtar kelimeler yazılarak aranır.
1.1. Çevrimiçi olarak bilgilere erişme ve
arama.
Adım 3: “Ara” tuşuna veya klavyede bulunan “Enter” veya büyüteç simgesine
(simge, kullanılan arama motoruna bağlı olarak değişebilmektedir)basılır.
20. Arama sonuçları,köprüler (hyperlink) listesi olarak görüntülenir ve bilgiye
erişmek için her bir sonucu tıklanabilir haldedir
1.1. Çevrimiçi olarak bilgilere erişme ve
arama.
21. Adım 4: Son olarak, ihtiyaç duylan bilgilere en uygun sonuç seçilmelidir ve
teorik olarak ilk sonuç istenilen bilgininbulunacağı kaynak olmaktadır,
ancak bu kullanılan arama tekniklerinin verimliliğine bağlıdır.
1.1. Çevrimiçi olarak bilgilere erişme ve
arama.
22. Daha önce ziyaret edilen bir sayfaya geri veya ileri gitmek isteniyorsa, adres
çubuğunun solundaki "İleri" ve "Geri" düğmelerini kullanılmalıdır:
Adres çubuğunun sağındaki dikey üç nokta simgesinetıklandığında, ziyaret
edilen tüm siteleri gösteren “Geçmiş” seçeneğine sahip bir menü açılır:
1.1. Çevrimiçi olarak bilgilere erişme ve
arama.
23. Ayrıca aşağıda da görülebileceği üzere yapılan aramaya dönük olarak arama
şekli; tümü, yalnızca görseller, haritalar, videolar, vb. olarak seçilebilmektedir.
Bir diğer önemli işlev de, sizi en çok ilgilendiren web sayfalarını veya web
sitelerini yer imleri (bookmarks) kullanarakişaretlemektir. Bunu, adres
çubuğunun sağındaki yıldıza tıklayarak yapabilirsiniz (aşağıda gösterildiği gibi
yapılır).
1.1. Çevrimiçi olarak bilgilere erişme ve
arama.
24. İhtiyaca en uygun aracın belirlenmesi öenmlidir.
Temel olarak, internette bilgi aramak için iki tür araç kullanılabilmektedir:
Dizinler
ve
Arama Motorları
1.2. Bilgi gereksinimlerini ifade etme.
25. Dizin, sonuç olarak sunabileceği tüm belgelerin içeriğini önceden bilen bir tür
arama motorudur. Dizin, arama motoru gibi web sitelerinin bir listesini de
oluşturur, ancak bu liste,kategorilerden ve alt kategorilerden oluşan gerçek
kişilere yönelik hazırlanmış bir dosya sistemine dayanarak üretilmektedir.
Uygulamada bu, dizinle bir arama motorundan çok daha kesin olarak iletişim
kurmamıza olanak sağlamaktadır ve karşılığında araştırdığımız konu için çok
daha yararlı sonuçlar elde edilmesini sağlamaktadır.
Dizin Örneği: https://dmoz-odp.org/ https://www.yahoo.com/ https://botw.org/
https://inside.com/#mahalo/ https://10directory.com/ http://www.goguides.org/
ETC……
1.2. Bilgi gereksinimlerini ifade etme.
26. Arama motorları web sayfalarını hiyerarşik
olarak düzenlememektedir. Amacı,
ayrıcalıklı seçim kriterleri olmadan
veritabanlarını mümkün olduğunca çok
web sayfasıyla büyütmektir. Aranan bilgi
için tüm Internet'i veya World Wide Web'i
“tarayan” örümcekler veya “robotlar”
olarak bilinen bir yazılım aracılığıyla bilgileri
toplarlar. Arama motoru veritabanları son
derece büyüktür ve kullanıcıların anahtar
kelimeleri kullanarak istenen bilgileri
bulmalarını sağlayan yüz milyonlarca
öğeye ulaşabilir.
www.aol.com
www.ask.com www.bing.com
duckduckgo.com
http://www.excite.com
www.google.com
www.lycos.com
www.yahoo.com
ETC……
Arama Motoru Örnekleri
1.2. Bilgi gereksinimlerini ifade etme.
27. 1.3. İgili bilgileri bulabilme.
Aranılan bilginin bulunabilmesi için aşağıdakilere dikkat edilmesi gerekmektedir:
İnternet’teçok büyük miktarda bilgiler yer aldığından vearamayı kolaylaştıracağından,istenilen
sonucunun ne olduğunun iyi bilinmesi önemlidir. Arama için anahtar kelimelerin dikkatli seçilmesi
gerekmektedir.
Arama motoru sonuçlarınınilkiyle takılı kalmamak,diğer sıralardaki sonuçları da gözden
geçirmek vekarşılaştırmak gerekmektedir.
Aynı bilgiler birdenfazla arama motorunda aranmalı veaynıkonuda birden fazla web sitesine
veya sayfaya göz atılmalıdır, böylece bilgiler kıyaslanabilecektir.
Aranılanbilgi dışında başka bilgilere odaklanmamak gerekmektedir.Aramalar birkaç sonuç
getirmekte vehepsi aranılan bilgi ile ilgili olmayabilmektedir. Araştırma yapılan konuyla hiçbir ilgisi
olmayan başka bilgiler aramayı bölmemelidir. Bu aşamada da anahtar kelimelerin iyi seçilmesi
önemlidir.
Bulunan bilgilere dikkat edilmelidir.İnternettekiher şey doğru veya bilimsel olarak kanıtlanmış
bilgiler olmayabilir.
Her zamanbirdenfazla kaynakça içeren bilgiler dikkate alınmalıdır.Örneğin,Vikipedi’de
(dünyanın dört bir yanından binlerce katılımcının katkılarıyla oluşturulan ücretsiz bir ansiklopedi),
her zaman listelenen kaynaklarıkontrol edin vearamanızı yeni bilgilerle zenginleştirebilecek diğer
içerikleri de kontrol edin.
Bloglardaveya sosyal ağ sayfalarında(Facebook, Twitter, Instagram) bilgibulursanız,yazarın
konuyla ilgili uzmanolup olmadığınınadikkat edilmelidir.
28. İnternet çeşitli bilgi kaynaklarına
erişim sağlamaktadır.
Haberleri onaylamak veya
haberlere erişmek için güvenilir
haber kaynaklarına sahip web
sitelerini (örn. Ulusal televizyonun
web sitesi) veya ulusal
gazetelerin web siteleri
kullanılmalıdır.
Eğer iş bulma ve iş/işçi eğitimi ile ilgili bilgi
bulmak isteniyorsa, halka açık olan iş
bulma ve eğitim websitelerine,ve varsa
benzer hizmeti veren, iş bulma siteleri gibi,
örneğin; Indeed (https: /
/www.indeed.com/), diğer kurumların
websitelerine bakılmalıdır.
1.4. Çevrimiçi farklı kaynakları tarayabilme
29. Sonuçlarınsayısını katlanarak
artıracağından aşırı genel
sözcüklerden kaçınarak kesin
kelimeler/özel terminoloji
kullanılmalıdır.
Mümkünse isim olan kelimeler
kullanılmalıdır. Fiiller, sıfatlar,
zarflar, zamirler gibi diğer
kelimetürleri tırnak içinde
kullanılmalıdır (ileri arama).
İlk aramada üçten fazla kelime
kullanılmamalıdır.
1.5. Kişisel Bilgi Stratejileri Oluşturabilme
Aranılan bilgilin bulunması için anahtar
kelimelerin nasıl kullanılması gerektiği
bilinmelidir.
Örneğin: Amaç iş ilanlarına ulaşmak
olsun
Aşağıdaki anahtar kelimeler
kullanılmalıdır:
• İş arama
veya
• İş ilanı
veya
• İş bulma
İPUCU:
30. İstenen bilgileri hızlı bir şekilde bulmak ve gerçekten aranan bilgiyeerişmek
için birkaç strateji takip edilebilir:
Kesin bir ifade bulmak istiyorsanız, onu tırnak içine (“”) yazmalısınız, aksi
takdirde sonuçlar kullanılan tüm kelimelere odaklanacaktır.
Bir kelimenin her zaman aramaya dahil edildiğinden emin olmak için,
anahtar kelimeden önce (boşluksuz) bir artı işareti (+) koyun.
Bir kelimenin aramaya her zaman dahil edilmediğinden emin olmak için,
anahtar kelimeden önce (boşluksuz) bir eksi işareti (-) koyun.
Bir kelimenin değişkenlerini aramak için, anahtar kelimenin sonuna
(boşluksuz) bir yıldız işareti (*) yerleştirin.
Arama motorları gelişmiş arama alanlarına da sahiptir.
1.5. Kişisel Bilgi Stratejileri Oluşturabilme
İPUCU:
32. Bir websitesini değerlenlendirmek için 3 temel soru sorulamalıdır:
Web sitesi güvenlilir midir?
Bilgi dikkat çekici midir?
Aradığımız bilgi neydi?
2.1. Veri kaynaklarının, bilgilerin ve dijital
içeriğin güvenilirliği ve güvenilirliği analiz
etme, karşılaştırma ve eleştirel olarak
değerlendirme
33. İnternette bulduğumuz bilgilerin güvenilirliğini daha doğru bir şekilde kontrol etmenin
bir başka yolu CRAAP testinin sorularını kullanmaktır.
Currency (Geçerlilik): Bilgi güncel midir? Sayfa ne zaman oluşturuldu veya en son ne
zaman güncellendi?
Relevance (İlgili Olma): Bulunan bilgi aranılan konuya karşılık geliyor mu? Bulunan
bilgi tarafsız veya objektif midir?
Authority (Yetkili Olma): Web sayfasının yaratıcısı/yazarı kendini açıkça tanıtıyor
mu? Bilginin yer aldığı yazıyı yazan kişi konuya ilişkin yetkin biri midir?Yazarın herhangi
bir kurum/kuruluş/örgüt ile bağlantısı var mıdır?
Accuracy (Doğruluk); Sayfada bulunan bilgileri destekleyen kaynakçalar belirtilmiş
midir? Sunulan bilgi diğer insanların görüşüne sunulmuş mudur? Sunulan bilgi başkaca
kaynaklardan doğrulanabilmekte midir?
Purpose (Amaç): Sunulan bilginin amacı nedir? Bilgilendirme, öğretme, satış…?
Sunulan bilgi; politik, ideolojik, kültürel, dini, kurumsal veya kişisel herhangi bir önyargıyı
barındırıyor mu?
2.1. Veri kaynaklarının, bilgilerin ve dijital
içeriğin güvenilirliği ve güvenilirliği analiz
etme, karşılaştırma ve eleştirel olarak
değerlendirme
34. Web adreslerinin sonuna bakılarak (URL) bir takım
kurumsal bilgiler anlaşılabilmektedir:
.edu – Eğitim kurumlarına ait websiteler,
.org – Örgütlere ait websiteler,
.gov – Doğrudan devlete ait kurumlar veya
oluşumların websiteleri.
Web siteleri adreslerinde sitenin hangi ülkeye ait
olduğu da anlaşılmaktadır:
.bg (Bulgaristan)
.es (İspanya)
.pt (Portekiz)
.tr (Türkiye)
Daha az güvenilir olan siteler
genellikle:
• .com – her türlü ticari
işletme tarafından
kullanılabilmektedir.
• .net - her türlü ticari işletme
tarafından
kullanılabilmektedir.
• .web - her türlü ticari işletme
tarafından
kullanılabilmektedir.
2.1. Veri kaynaklarının, bilgilerin ve dijital
içeriğin güvenilirliği ve güvenilirliği analiz
etme, karşılaştırma ve eleştirel olarak
değerlendirme
36. 3.1. Dijital ortamlarda veri, bilgi ve içerik
düzenleme, saklama ve toplama.
Verilerinizi en az 3 kopya halinde saklayın (1-Bilgisayarınızda, 2- Bulut Bilişim
Ürünlerini Kullanarak, 3- Harici bir sabit diske -flash bellek, harici disk, vb.-
kaydederek)
Bir tane otomatik veri yedekleme programı kullanın.
Belirli aralıklarla bu dosyaların/araçların çalışıp çalışmadığını kontrol edin.
Yedeklerinizi mutlaka güvenilir bir yerde saklayın. Ancak yine de kullanım
hatası, hırsızlık,yangın, su basması ve benzeri doğal afetler gibi durumları göz
önünde bulundurarak önemli verilerinizi yedeklemeniz gerektiğini unutmayın.
Yedeklerinizi mutlakagüvenli bir yöntem ile (kilit sistemleri/şifreleme) koruyun.
VERİLERİ GÜVENDE TUTMAK
İÇİN İPUÇLARI:
37. Kişisel Bilgisayarı Yedekleme (Windows)
Adım 1: Başlat’a basın , Kontrol Panelini seçin > Sistem ve
Bakım > Yedekleme ve Geri Yükleme.
Adım 2: Aşağıdakilerden birini yapın:
Daha önce Windows Yedekleme'yi hiç kullanmadıysanız veya Windows
sürümünüzü daha önce yükseltmediyseniz, Yedekleme kur'u seçin ve sihirbazdaki
adımları izleyin.
Daha önce bir yedekleme oluşturduysanız, düzenli olarak zamanlanmış
yedeklemenizin gerçekleşmesini bekleyebilir veya Şimdi yedekle seçeneğini
seçerek el ile yeni bir yedek oluşturabilirsiniz.
Daha önce bir yedekleme oluşturduysanız, ancak eskisini güncellemek yerine yeni,
tam bir yedekleme yapmak istiyorsanız, Yeni ve tam yedekleme oluştur'u seçin ve
sihirbazdaki adımları izleyin.
3.1. Dijital ortamlarda veri, bilgi ve içerik
düzenleme, saklama ve toplama.
38. Çevrimiçi olarak dosya kaydetme (Bulut Sistem)
Dosyalarınızı buluta kaydetmek istediğinizde, istediğiniz zaman ve basit bir
şekilde dosyalara erişip paylaşabilirsiniz. Belgeleriniz üzerinde çevrimdışı olarak
çalışabilecek ve Internet'te olduğunuzda yaptığınız tüm değişiklikler
eşitlenebilecektir.
Google Drive, çevrimiçi veya bulutta dosya depolamak için en iyi araçlardan
biridir (ücretsiz 15 GB toplam depolamasunar).
Google sitesine giriş yapın ve kullanıcı adınız ve şifrenizle bir hesap oluşturun;
Bir Google e-posta hesabınız (gmail) varsa, başka bir tane oluşturmanıza gerek
yoktur;
Siteye girin ve giriş bilgilerinizi girin;
3.1. Dijital ortamlarda veri, bilgi ve içerik
düzenleme, saklama ve toplama.
39. Başka bir araç, Microsoft OneDrive.
Belgeleri / dosyaları OneDrive ile çevrimiçi olarak kaydetmek için Office'egiriş
yapın (bkz. OneDrive.com).
Dosya> Farklı Kaydet seçeneğinegidin ve belgeleri doğrudan Word, Excel ve
PowerPoint gibi programlardan kaydetmek için OneDrive'ı seçin.
Oturum açmadıysanız,bunu Giriş Yap'ı tıklatarak yapın.
Veya bir Microsoft hesabı içinkaydolmadıysanız, Kaydol'u tıklayın.
Kaydolduktan veya oturum açtıktan sonra belgenizi OneDrive'a kaydedin.
3.1. Dijital ortamlarda veri, bilgi ve içerik
düzenleme, saklama ve toplama.
40. Web sayfaları nasıl kopyalanır ve kaydedilir?
3.1. Dijital ortamlarda veri, bilgi ve içerik
düzenleme, saklama ve toplama.
41. Web sayfasındaki yazıları kopyalama ve kaydetme:
Metni kopyalamak için seçinve ardından sağ tıklayınve kopyala öğesini
tıklayın. Sonra bir Word belgesini açabilir, boş belgeye sağ tıklayıp “Yapıştır”
düğmesine tıklayıp belgeyi kaydedebilirsiniz.Ayrıca, Word araç çubuğunu
kullanarak metni yapıştırabilir ve "Yapıştır" simgesine tıklayabilirsiniz.
3.1. Dijital ortamlarda veri, bilgi ve içerik
düzenleme, saklama ve toplama.
42. Web sayfasındaki yazıları kopyalama ve kaydetme:
Kaydetmek için “Dosya” (ekranın sol üst köşesi) ve ardından “Farklı Kaydet”
seçeneğine tıklayıp ardından dosyayı adlandırın, nereye kaydetmek
istediğinizi seçinve “Kaydet” i tıklayın.
3.1. Dijital ortamlarda veri, bilgi ve içerik
düzenleme, saklama ve toplama.
43. Web sayfasından bir görüntüyü kopyalayın ve kaydedin:
Resminüzerine sağ tıklamanız gerekir. Görüntüyü doğrudan kaydetmeyi
seçerseniz, “Görüntüyü farklı kaydet…” seçeneğini tıkladığınızda aşağıdaki
görüntü görünecektir.
3.1. Dijital ortamlarda veri, bilgi ve içerik
düzenleme, saklama ve toplama.
44. Daha sonra görüntü dosyasına bir isim vererek ve nereye kaydetmek istediğinizi
seçerek kaydet tuşuna basmalısınız.
3.1. Dijital ortamlarda veri, bilgi ve içerik
düzenleme, saklama ve toplama.
45. Görüntüyü kopyalamayı seçerseniz, “Görüntü Kopyala” yı tıklamanız ve
görüntüyü yerleştirmek istediğiniz bir Word belgesini veya başka bir belgeyi
açmanız gerekir. Bunu yapmak için, boş belgeye sağ tıklayınve Yapıştır
seçeneğini seçmeli veya Word araç çubuğundaki Yapıştır simgesini
kullanmalısınız.
Kaydetmek için "Dosya" yı ve
ardından "Farklı Kaydet" i
tıklayabilir, ardından dosyayı
adlandırabilir, nereye
kaydetmek istediğinizi seçip
"Kaydet" i tıklayabilirsiniz.
3.1. Dijital ortamlarda veri, bilgi ve içerik
düzenleme, saklama ve toplama.
46. Kolayca almak için dosyaları ve klasörleri kullanarak düzenli olarak bilgileri
sınıflandırın.
Doğrudan masaüstünüzde klasörler oluşturabilir veya Windows Gezgini'ni açabilir
ve bilgisayarınızdaki diğer klasörler içinde klasörler oluşturabilirsiniz.
Her iki durumda da prosedür aynıdır ve bir klasör oluşturmak istediğiniz yere
gitmelisiniz. Masaüstü için, fare işaretçisini Masaüstünü Göster düğmesinin üzerine
getirin (görev çubuğunun en sağında bulunur) ve sol tıklayın. Windows Gezgini
durumunda, görev çubuğundaki simgeyi bulun, fare işaretçisini simgenin
üzerine getirin ve sol tıklayın. Ardından, Windows Gezgini'ni kullanarak adımda
açıklandığı gibi istediğiniz klasöre gidin
3.2. Yapısal bir ortamda verileri
düzenleme ve işleme.
47. Son olarak, istediğiniz klasörde olduğunuzu varsayarak, farenin sağ düğmesiyle
boş bir simgealanına (işaretçi dosya veya klasör simgelerininüzerine olamaz)
tıklayın. Fare imlecini "Yeni" seçeneğininüzerine getirmeniz gereken bir
seçenekler menüsügörünecektir; bu, fareyi sol fare tuşunu tıklatarak işlemi
sonlandıran "Klasör" seçeneğine getirmeniz gereken yeni bir seçenekler menüsü
getirecektir bu seçenek üzerinde.
Prosedür başarılı olursa, klasörü adlandırabileceğinizi belirten mavi renkli bir metin
kutusu içeren bir klasör simgesi görünür.
Bu adımda, oluşturulan klavyeyi kullanarak klasörü adlandırmalısınız. İsmi
yazmayı tamamladığınızda Enter tuşuna basın.
3.2. Yapısal bir ortamda verileri
düzenleme ve işleme.
48. Back up and restore your PC. Microsoft. Erişim Tarihi: 23 Temmuz 201, adresinden alındı:
https://support.microsoft.com/en-us/help/17127/windows-back-up-restore
Evaluating Sources: The CRAAP Test.Benedictine University Library . Erişim Tarihi: 24 Temmuz
2019, adresinden alındı: https://researchguides.ben.edu/source-evaluation
Glossário da Sociedade da Informação. (2019). Associação para a Promoção e
Desenvolvimento da Sociedade da Informação. Erişim Tarihi: 26 August 2019, adresinden
alındı: http://apdsi.pt/glossario/
Peixoto, P. COMO PESQUISAR INFORMAÇÃO NA INTERNET?. Erişim Tarihi: 24 Temmuz 2019,
adresinden alındı:
http://www4.fe.uc.pt/fontes/pesquisa_na_Internet/pesquisar/como_pesquisar.htm
Using Office for the web in OneDrive.Microsoft. Erişim Tarihi: 23 Temmuz 2019, adresinden
alındı: https://support.office.com/en-us/article/using-office-for-the-web-in-onedrive-
dc62cfd4-120f-4dc8-b3a6-7aec6c26b55d
Utilizar funcionalidades básicas do Sistema Operativo Windows. REDE TIC e Sociedade. Erişim
Tarihi: 24 Temmuz 2019, adresinden alındı:
http://www.ticsociedade.pt/conceitosinformatica6
Kaynakça