SlideShare a Scribd company logo

Giao trinh plc

‱
‱
Phan Anh Văn
Phan Anh Văn
1 of 139
Download to read offline
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh MĂŽc lĂŽc NĂ©i dung Trang Ch−¬ng 1: LÝ thuyÕt cÂŹ sĂ« 1.1. NhĂ·ng niÖm cÂŹ b¶n ....................................................................................................................... 2 1.2. Cžc ph−¬ng phžp biÓu diÔn h”m logic.............................................................................. 7 1.3. Cžc ph−¬ng phžp tĂši thiÓu hož h”m logic...................................................................... 9 1.4. Cžc hÖ mÂčch logic............................................................................................................................ 13 1.5. Grafcet – ¼Ó m« t¶ mÂčch tr×nh tĂč trong c«ng nghiÖp ......................................... 15 Ch−¬ng 2: MĂ©t sĂš Ăžng dĂŽng mÂčch logic trong ÂźiÒu khiÓn 2.1. Cžc thiÕt bÞ ÂźiÒu khiÓn ................................................................................................................. 24 2.2. Cžc sÂŹ ŸÄ khĂšng chÕ Ÿéng cÂŹ r«to lĂ„ng sĂŁc.................................................................. 25 2.3. Cžc sÂŹ ŸÄ khĂšng chÕ Ÿéng cÂŹ kh«ng ŸÄng bĂ© r«to d©y quÊn........................... 29 2.4. KhĂšng chÕ Ÿéng cÂŹ ÂźiÖn mĂ©t chiÒu...................................................................................... 31 Ch−¬ng 3: LĂœ luËn chung vÒ ÂźiÒu khiÓn logic lËp tr×nh PLC 3.1. MĂ« ¼Çu....................................................................................................................................................... 33 3.2. Cžc th”nh phÇn cÂŹ b¶n cña mĂ©t bĂ© PLC........................................................................... 34 3.3. Cžc vÊn ¼Ò vÒ lËp tr×nh................................................................................................................... 37 3.4. §žnh giž −u nh−üc ÂźiÓm cña PLC ....................................................................................... 43 Ch−¬ng 4: BĂ© ÂźiÒu khiÓn PLC – CPM1A 4.1. CÊu h×nh cĂžng....................................................................................................................................... 45 4.2. GhÐp nĂši.................................................................................................................................................... 49 4.3. Ng«n ngĂ· lËp tr×nh............................................................................................................................. 51 Ch−¬ng 5: BĂ© ÂźiÒu khiÓn PLC – S5 5.1. CÊu tÂčo cña bĂ© PLC – S5.......................................................................................................... 54 5.2. §Þa chØ v” gžn ¼Þa chØ..................................................................................................................... 55 5.3. VĂŻng ŸÚi t−üng.................................................................................................................................... 57 5.4. CÊu trĂłc cña ch−¬ng tr×nh S5.................................................................................................... 58 5.5. B¶ng lÖnh cña S5 – 95U............................................................................................................ 59 5.6. CĂł phžp mĂ©t sĂš lÖnh cÂŹ b¶n cña S5..................................................................................... 60 Ch−¬ng 6: BĂ© ÂźiÒu khiÓn PLC – S7 - 200 6.1. CÊu h×nh cĂžng........................................................................................................................................ 70 6.2. CÊu trĂłc bĂ© nhĂ­...................................................................................................................................... 73 6.3. Ch−¬ng tr×nh cña S7- 200.............................................................................................................. 75 6.4. LËp tr×nh mĂ©t sĂš lÖnh cÂŹ b¶n cña S7- 200 .................................................................... 76 Ch−¬ng 7: BĂ© ÂźiÒu khiÓn PLC – S7-300 7.1. CÊu h×nh cĂžng....................................................................................................................................... 78 7.2. VĂŻng ŸÚi t−üng..................................................................................................................................... 81 7.3. Ng«n ngĂ· lËp tr×nh ............................................................................................................................ 83 7.4. LËp tr×nh mĂ©t sĂš lÖnh cÂŹ b¶n...................................................................................................... 84 PhĂŽ lĂŽc 1: Cžc phÇn mÒm lËp tr×nh PLC I. LËp tr×nh cho OMRON...................................................................................................................... 86 II. LËp tr×nh cho PLC- S5....................................................................................................................... 92 III. LËp tr×nh cho PLC – S7-200.................................................................................................... 97 IV. LËp tr×nh cho PLC – S7-300.................................................................................................... 101 PhĂŽ lĂŽc 2: B¶ng lÖnh cña cžc phÇn mÒm 1. B¶ng lÖnh cña PLC – CPM1A.................................................................................................... 105 2. B¶ng lÖnh cña PLC – S5.................................................................................................................. 112 3. B¶ng lÖnh cña PLC – S7 -200...................................................................................................... 117 4. B¶ng lÖnh cña PLC – S7-300 ....................................................................................................... 128 1
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh PhÇn 1: Logic hai trÂčng thži v” Ăžng dĂŽng Ch−¬ng 1: LÝ ThuyÕt CÂŹ SÂŹ §1.1. NhĂ·ng khži niÖm cÂŹ b¶n 1. Khži niÖm vÒ logic hai trÂčng thži Trong cuĂ©c sĂšng cžc sĂč vËt v” hiÖn t−üng th−ĂȘng biÓu diÔn Ă« hai trÂčng thži ŸÚi lËp, th«ng qua hai trÂčng thži ŸÚi lËp rĂą rÖt cña nĂŁ con ng−ĂȘi nhËn thĂžc ¼−üc sĂč vËt v” hiÖn t−üng mĂ©t cžch nhanh chĂŁng b»ng cžch ph©n biÖt hai trÂčng thži Ÿã. ChÂŒng hÂčn nh− ta nĂŁi n−íc sÂčch v” bÈn, giž c¶ ÂźÂŸt v” rÎ, n−íc s«i v” kh«ng s«i, hĂ€c sinh hĂ€c giĂĄi v” dĂšt, kÕt qu¶ tĂšt v” xÊu... Trong kĂŒ thuËt, ¼Æc biÖt l” kĂŒ thuËt ÂźiÖn v” ÂźiÒu khiÓn, ta th−ĂȘng cĂŁ khži niÖm vÒ hai trÂčng thži: Ÿãng v” cŸt nh− Ÿãng ÂźiÖn v” cŸt ÂźiÖn, Ÿãng mžy v” ngĂ”ng mžy... Trong tožn hĂ€c, ¼Ó l−üng hož hai trÂčng thži ŸÚi lËp cña sĂč vËt v” hiÖn t−üng ng−ĂȘi ta dĂŻng hai giž trÞ: 0 v” 1. Giž trÞ 0 h”m Ăœ ¼Æc tr−ng cho mĂ©t trang thži cña sĂč vËt hoÆc hiÖn t−üng, giž trÞ 1 ¼Æc tr−ng cho trÂčng thži ŸÚi lËp cña sĂč vËt v” hiÖn t−üng Ÿã. Ta gĂ€i cžc giž trÞ 0 hoÆc 1 Ÿã l” cžc giž trÞ logic. Cžc nh” bžc hĂ€c Ÿ· x©y dĂčng cžc cÂŹ sĂ« tožn hĂ€c ¼Ó tÝnh tožn cžc h”m v” cžc biÕn chØ lÊy hai giž trÞ 0 v” 1 n”y, h”m v” biÕn Ÿã ¼−üc gĂ€i l” h”m v” biÕn logic, cÂŹ sĂ« tožn hĂ€c ¼Ó tÝnh tožn h”m v” biÕn logic gĂ€i l” ÂźÂči sĂš logic. §Âči sĂš logic cĂČng cĂŁ tÂȘn l” ÂźÂči sĂš Boole v× lÊy tÂȘn nh” tožn hĂ€c cĂŁ c«ng ¼Çu trong viÖc x©y dĂčng nÂȘn c«ng cĂŽ ÂźÂči sĂš n”y. §Âči sĂš logic l” c«ng cĂŽ tožn hĂ€c ¼Ó ph©n tÝch v” tĂŠng hĂźp cžc hÖ thĂšng thiÕt bÞ v” mÂčch sĂš. NĂŁ nghiÂȘn cĂžu cžc mĂši quan hÖ giĂ·a cžc biÕn sĂš trÂčng thži logic. KÕt qu¶ nghiÂȘn cĂžu thÓ hiÖn l” mĂ©t h”m trÂčng thži cĂČng chØ nhËn hai giž trÞ 0 hoÆc 1. 2. Cžc h”m logic cÂŹ b¶n MĂ©t h”m y = f ( x 1 , x 2 ,..., x n ) vĂ­i cžc biÕn x1, x2, ... xn chØ nhËn hai giž trÞ: 0 hoÆc 1 v” h”m y cĂČng chØ nhËn hai giž trÞ: 0 hoÆc 1 th× gĂ€i l” h”m logic. H”m logic mĂ©t biÕn: y = f ( x ) VĂ­i biÕn x sÏ nhËn hai giž trÞ: 0 hoÆc 1, nÂȘn h”m y cĂŁ 4 kh¶ nšng hay th−ĂȘng gĂ€i l” 4 h”m y0, y1, y2, y3. Cžc kh¶ nšng v” cžc kĂœ hiÖu mÂčch rÂŹle v” ÂźiÖn tö cña h”m mĂ©t biÕn nh− trong b¶ng 1.1 B¶ng 1.1 TÂȘn h”m B¶ng ch©n lĂœ ThuËt tožn logic x 0 1 H”m kh«ng y0 0 0 H”m ٦o y1 1 0 KĂœ hiÖu sÂŹ ŸÄ KiÓu rÂŹle y0 = 0 y 0 = xx y1 = x x y1 KiÓu khĂši ÂźiÖn tö x 2 y1 x 1 y1 Ghi chĂł
Gižo Tr×nh PLC H”m lÆp (YES) y2 H”m Ÿn vÞ y3 S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh 0 y2 = x 1 1 x y3 = 3 y3 = x + x 1 x y2 x y2 x 1 y2 y3 x Trong cžc h”m trÂȘn hai h”m y0v” y3 lu«n cĂŁ giž trÞ kh«ng ŸÊi nÂȘn Ýt ¼−üc quan t©m, th−ĂȘng chØ xÐt hai h”m y1 v” y2. H”m logic hai biÕn y = f ( x1 , x 2 ) VĂ­i hai biÕn logic x1, x2, mçi biÕn nhËn hai giž trÞ 0 v” 1, nh− vËy cĂŁ 16 tĂŠ hĂźp logic tÂčo th”nh 16 h”m. Cžc h”m n”y ¼−üc thÓ hiÖn trÂȘn b¶ng1.2 B¶ng 1.2 TÂȘn h”m B¶ng ch©n lĂœ H”m Piec H”m cÊm x1 1 1 0 0 x2 H”m kh«ng x1 1 0 1 0 0 0 0 KĂœ hiÖu sÂŹ ŸÄ 0 y0 ThuËt tožn logic KiÓu rÂŹle y 0 = x1x1 H”m lu«n b»ng 0 + x2x 2 y1 = x1x 2 y1 y2 0 0 0 0 0 1 1 0 y 2 = x1x 2 x1 x2 y1 x1 x 2 y2 = x1 + x 2 x1 x 2 y1 x1 x2 x1 x2 y2 INHIBIT x1 H”m ٦o x1 H”m cÊm x2 y3 y4 0 0 0 1 1 0 1 0 y 3 = x1 x1 y 3 y 4 = x1x 2 x1 x 2 y4 INHIBIT x2 H”m ٦o x2 KiÓu khĂši ÂźiÖn tö y5 0 1 0 1 y5 = x 2 x2 y 5 3 Ghi chĂł x1 x2 x1 x2 x1 x2 & y2 y3 y4 & y4 y5
Gižo Tr×nh PLC H”m hoÆc loÂči trĂ” XOR H”m Cheffer y6 0 S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh 1 1 0 y 6 = x1x 2 + x1x 2 y 7 = x1 + x 2 y7 0 1 1 1 x2 = x1x 2 x1 H”m v” AND y8 1 0 0 0 y8 = x1x 2 H”m cĂŻng dÊu y9 1 0 0 1 y 9 = x1x 2 H”m lÆp x2 H”m kÐo theo x2 H”m lÆp x1 H”m kÐo theo x1 H”m hoÆc OR x1 x 2 y 6 x1 x 2 x1 x 2 y8 x1 x 2 y 9 + x1x 2 y10 1 0 1 0 y10 = x 2 y11 1 0 1 1 y11 = x1 + x 2 y12 1 1 0 0 y12 = x1 y13 1 1 0 1 y13 = x1 + x 2 y14 1 H”m Ÿn vÞ y 1 15 1 1 1 1 0 1 y7 x1 x 2 x2 y 10 x2 y11 x1 x1 y 12 y14 = x1 + x 2 y15 = ( x 1 + x1 ) (x 2 + x 2 ) x1 y13 x2 x1 y14 x2 x1 x 2 y 15 x1 x 2 x2 x1 x2 x1 ⊕ =1 y6 CĂ©ng mod ule y6 x2 x1 y7 x2 x1 x2 x1 y8 x2 x1 & y8 ⊕ x2 y10 x2 x1 y12 x1 x2 x1 x1 x1 x1 ChØ phĂŽ thuĂ©c x2 y11 x1 x1 x2 x1 x2 y9 ChØ phĂŽ thuĂ©c x1 y13 y14 ≄1 y14 y15 H”m lu«n b»ng 1 Ta nhËn thÊy r»ng, cžc h”m ŸÚi xĂžng nhau qua trĂŽc n»m giĂ·a y7 v” y8, nghÜa l” y 0 = y15 , y1 = y14 ... 4
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh H”m logic n biÕn y = f ( x1 , x 2 ,..., x n ) VĂ­i h”m logic n biÕn, mçi biÕn nhËn mĂ©t trong hai giž trÞ 0 hoÆc 1 nÂȘn ta cĂŁ 2 tĂŠ hĂźp biÕn, mçi tĂŠ hĂźp biÕn lÂči nhËn hai giž trÞ 0 hoÆc 1, do vËy sĂš h”m logic n n tĂŠng l” 2 2 . Ta thÊy vĂ­i 1 biÕn cĂŁ 4 kh¶ nšng tÂčo h”m, vĂ­i 2 biÕn cĂŁ 16 kh¶ nšng tÂčo h”m, vĂ­i 3 biÕn cĂŁ 256 kh¶ nšng tÂčo h”m. Nh− vËy khi sĂš biÕn tšng th× sĂš h”m cĂŁ kh¶ nšng tÂčo th”nh rÊt lĂ­n. Trong tÊt c¶ cžc h”m ¼−üc tÂčo th”nh ta ¼Æc biÖt chĂł Ăœ ¼Õn hai loÂči h”m l” h”m tĂŠng chuÈn v” h”m tÝch chuÈn. H”m tĂŠng chuÈn l” h”m chĂža tĂŠng cžc tÝch m” mçi tÝch cĂŁ Ÿñ tÊt c¶ cžc biÕn cña h”m. H”m tÝch chuÈn l” h”m chĂža tÝch cžc tĂŠng m” mçi tĂŠng ¼Òu cĂŁ Ÿñ tÊt c¶ cžc biÕn cña h”m. 3. Cžc phÐp tÝnh cÂŹ b¶n Ng−ĂȘi ta x©y dĂčng ba phÐp tÝnh cÂŹ b¶n giĂ·a cžc biÕn logic Ÿã l”: 1. PhÐp phñ ¼Þnh (٦o): kĂœ hiÖu b»ng dÊu “-“ phÝa trÂȘn kĂœ hiÖu cña biÕn. 2. PhÐp cĂ©ng (tuyÓn): kĂœ hiÖu b»ng dÊu “+”. (song song) 3. PhÐp nh©n (hĂ©i): kĂœ hiÖu b»ng dÊu “.”. (nĂši tiÕp) 4. TÝnh chÊt v” mĂ©t sĂš hÖ thĂžc cÂŹ b¶n 4.1. Cžc tÝnh chÊt TÝnh chÊt cña ÂźÂči sĂš logic ¼−üc thÓ hiÖn Ă« bĂšn luËt cÂŹ b¶n l”: luËt hožn vÞ, luËt kÕt hĂźp, luËt ph©n phĂši v” luËt nghÞch ٦o. + LuËt hožn vÞ: x1 + x 2 = x 2 + x1 x 1 .x 2 = x 2 .x 1 + LuËt kÕt hĂźp: x1 + x 2 + x 3 = ( x1 + x 2 ) + x 3 = x1 + ( x 2 + x 3 ) x1 .x 2 .x 3 = ( x1 .x 2 ).x 3 = x1 .( x 2 .x 3 ) + LuËt ph©n phĂši: ( x 1 + x 2 ).x 3 = x1 .x 3 + x 2 .x 3 x 1 + x 2 .x 3 = ( x 1 + x 2 ).( x1 + x 3 ) Ta cĂŁ thÓ minh hoÂč ¼Ó kiÓm chĂžng tÝnh ÂźĂČng ÂźÂŸn cña luËt ph©n phĂši b»ng B¶ng 1.3 cžch lËp b¶ng 1.3 x1 x2 x3 ( x 1 + x 2 ).( x 1 + x 3 ) x 1 + x 2 .x 3 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 5 0 1 1 1 1 1 0 0 1 1 1 0 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh LuËt ph©n phĂši ¼−üc thÓ hiÖn qua sÂŹ ŸÄ rÂŹle h×nh 1.1: x1 x1 x1 nh− x2 x3 x2 x3 H×nh 1.1 + LuËt nghÞch ٦o: x 1 .x 2 = x1 + x 2 ; x 1 + x 2 = x 1 .x 2 Ta cĂČng minh hoÂč tÝnh Ÿóng ÂźÂŸn cña luËt nghÞch ٦o b»ng cžch th”nh lËp B¶ng 1.4 b¶ng 1.4: x1 x2 x1 x2 x1 + x 2 x1 .x 2 x1 + x 2 0 0 1 1 1 1 1 0 1 1 0 0 0 1 1 0 0 1 0 0 1 1 1 0 0 0 0 0 LuËt nghÞch ٦o ¼−üc thÓ hiÖn qua mÂčch rÂŹle nh− trÂȘn h×nh 1.2: x1 1 1 1 0 p x2 p x1 .x 2 = x1 x 2 y y H×nh 1.2 LuËt nghÞch ٦o tĂŠng qužt ¼−üc thÓ hiÖn b»ng ¼Þnh lĂœ De Morgan: x 1 .x 2 .x 3 .... = x 1 + x 2 + x 3 + ... ; x 1 + x 2 + x 3 + ... = x1 .x 2 .x 3 ... 4.2. Cžc hÖ thĂžc cÂŹ b¶n MĂ©t sĂš hÖ thĂžc cÂŹ b¶n th−ĂȘng dĂŻng trong ÂźÂči sĂš logic ¼−üc cho Ă« b¶ng 1.5: B¶ng 1.5 1 2 3 4 5 6 7 8 x+0= x x.1 = x x .0 = 0 x +1 = 1 x+x=x x.x = x x + x =1 x.x = 0 10 11 12 13 14 15 16 17 9 x1+ x 2 = x 2 + x1 18 6 x1.x 2 = x 2 .x1 x1+ x1x 2 = x1 x 1 ( x 1 + x 2 ) = x1 x1.x 2 + x1.x 2 = x1 ( x1+ x 2 )( x1 + x 2 ) = x1 x1+ x 2 + x 3 = ( x1 + x 2 ) + x 3 x1.x 2 .x 3 = ( x1.x 2 ).x 3 x1+ x 2 = x1.x 2 x1.x 2 = x1 + x 2
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh §1.2. Cžc ph−¬ng phžp biÓu diÔn h”m logic CĂŁ thÓ biÓu diÔn h”m logic theo bĂšn cžch l”: biÓu diÔn b»ng b¶ng trÂčng thži, biÓu diÔn b»ng ph−¬ng phžp h×nh hĂ€c, biÓu diÔn b»ng biÓu thĂžc ÂźÂči sĂš, biÓu diÔn b»ng b¶ng Karnaugh (b×a Can«). 1. Ph−¬ng phžp biÓu diÔn b»ng b¶ng trÂčng thži: Ă« ph−¬ng phžp n”y cžc giž trÞ cña h”m ¼−üc tr×nh b”y trong mĂ©t b¶ng. NÕu h”m cĂŁ n biÕn th× b¶ng cĂŁ n + 1 cĂ©t (n cĂ©t cho biÕn v” 1 cĂ©t cho h”m) v” 2n h”ng t−¬ng Ăžng vĂ­i 2n tĂŠ hĂźp cña biÕn. B¶ng n”y th−ĂȘng gĂ€i l” b¶ng trÂčng thži hay b¶ng ch©n lĂœ. VÝ dĂŽ: mĂ©t h”m 3 biÕn y = f ( x1 , x 2 , x 3 ) vĂ­i giž trÞ cña h”m Ÿ· cho tr−íc ¼−üc biÓu diÔn th”nh b¶ng 1.6: B¶ng 1.6 Šu ÂźiÓm cña ph−¬ng phžp biÓu diÔn b»ng b¶ng l” dÔ nh×n, Ýt nhÇm lÉn. Nh−üc ÂźiÓm l” cĂ„ng kÒnh, ¼Æc biÖt khi sĂš biÕn lĂ­n. TT tĂŠ hĂźp biÕn 0 1 2 3 4 5 6 7 x1 0 0 0 0 1 1 1 1 x2 0 0 1 1 0 0 1 1 x3 0 1 0 1 0 1 0 1 y 1 0 1 1 0 0 1 0 2. Ph−¬ng phžp biÓu diÔn h×nh hĂ€c VĂ­i ph−¬ng phžp h×nh hĂ€c h”m n biÕn ¼−üc biÓu diÔn trong kh«ng gian n chiÒu, tĂŠ hĂźp biÕn ¼−üc biÓu diÔn th”nh mĂ©t ÂźiÓm trong kh«ng gian. Ph−¬ng phžp n”y rÊt phĂžc tÂčp khi sĂš biÕn lĂ­n nÂȘn th−ĂȘng Ýt dĂŻng. 3. Ph−¬ng phžp biÓu diÔn b»ng biÓu thĂžc ÂźÂči sĂš Ng−ĂȘi ta chĂžng minh ¼−üc r»ng, mĂ©t h”m logic n biÕn bÊt kĂș bao giĂȘ cĂČng cĂŁ thÓ biÓu diÔn th”nh cžc h”m tĂŠng chuÈn ¼Çy Ÿñ v” tÝch chuÈn ¼Çy Ÿñ. Cžch viÕt h”m d−íi dÂčng tĂŠng chuÈn ¼Çy Ÿñ - H”m tĂŠng chuÈn ¼Çy Ÿñ chØ quan t©m ¼Õn tĂŠ hĂźp biÕn m” h”m cĂŁ giž trÞ b»ng 1. SĂš lÇn h”m b»ng 1 sÏ chÝnh l” sĂš tÝch cña cžc tĂŠ hĂźp biÕn. - Trong mçi tÝch, cžc biÕn cĂŁ giž trÞ b»ng 1 ¼−üc giĂ· nguyÂȘn, cßn cžc biÕn cĂŁ giž trÞ b»ng 0 th× ¼−üc lÊy giž trÞ ٦o; nghÜa l” nÕu x i = 1 th× trong biÓu thĂžc tÝch sÏ ¼−üc viÕt l” x i , cßn nÕu x i = 0 th× trong biÓu thĂžc tÝch ¼−üc viÕt l” x i . Cžc tÝch n”y cßn gĂ€i l” cžc mintec v” kĂœ hiÖu l” m. - H”m tĂŠng chuÈn ¼Çy Ÿñ sÏ l” tĂŠng cña cžc tÝch Ÿã. VÝ dĂŽ: VĂ­i h”m ba biÕn Ă« b¶ng 1.6 trÂȘn ta cĂŁ h”m Ă« dÂčng tĂŠng chuÈn ¼Çy Ÿñ l”: f = x1 .x 2 .x 3 + x 1 .x 2 .x 3 + x 1 .x 2 .x 3 + x 1 .x 2 .x 3 = m 0 + m 2 + m 3 + m 6 7
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh Cžch viÕt h”m d−íi dÂčng tÝch chuÈn ¼Çy Ÿñ - H”m tÝch chuÈn ¼Çy Ÿñ chØ quan t©m ¼Õn tĂŠ hĂźp biÕn m” h”m cĂŁ giž trÞ b»ng 0. SĂš lÇn h”m b»ng kh«ng sÏ chÝnh l” sĂš tĂŠng cña cžc tĂŠ hĂźp biÕn. - Trong mçi tĂŠng cžc biÕn cĂŁ giž trÞ 0 ¼−üc giĂ· nguyÂȘn, cßn cžc biÕn cĂŁ giž trÞ 1 ¼−üc lÊy ٦o; nghÜa l” nÕu x i = 0 th× trong biÓu thĂžc tĂŠng sÏ ¼−üc viÕt l” x i , cßn nÕu x i = 1 th× trong biÓu thĂžc tĂŠng ¼−üc viÕt b»ng x i . Cžc tĂŠng cÂŹ b¶n cßn ¼−üc gĂ€i tÂȘn l” cžc Maxtec kĂœ hiÖu M. - H”m tÝch chuÈn ¼Çu Ÿñ sÏ l” tÝch cña cžc tĂŠng Ÿã. VÝ dĂŽ: VĂ­i h”m ba biÕn Ă« b¶ng 1.6 trÂȘn ta cĂŁ h”m Ă« dÂčng tÝch chuÈn ¼Çy Ÿñ l”: f = ( x1 + x 2 + x 3 )( x1 + x 2 + x 3 )( x1 + x 2 + x 3 )( x1 + x 2 + x 3 ) = M1 + M 4 + M 5 + M 7 4. Ph−¬ng phžp biÓu diÔn b»ng b¶ng Karnaugh (b×a can«) NguyÂȘn tŸc x©y dĂčng b¶ng Karnaugh l”: - §Ó biÓu diÔn h”m logic n biÕn cÇn th”nh lËp mĂ©t b¶ng cĂŁ 2n «, mçi « t−¬ng Ăžng vĂ­i mĂ©t tĂŠ hĂźp biÕn. §žnh sĂš thĂž tĂč cžc « trong b¶ng t−¬ng Ăžng vĂ­i thĂž tĂč cžc tĂŠ hĂźp biÕn. - Cžc « cÂčnh nhau hoÆc ŸÚi xĂžng nhau chØ cho phÐp khžc nhau vÒ giž trÞ cña 1 biÕn. - Trong cžc « ghi giž trÞ cña h”m t−¬ng Ăžng vĂ­i giž trÞ tĂŠ hĂźp biÕn. VÝ dĂŽ 1: b¶ng Karnaugh cho h”m ba biÕn Ă« b¶ng 1.6 nh− b¶ng 1.7 sau: x2, x3 x1 00 0 0 01 11 1 3 2 1 1 4 10 5 7 1 6 1 1 VÝ dĂŽ 2: b¶ng Karnaugh cho h”m bĂšn biÕn nh− b¶ng 1.8 sau: x1, x2 x3, x4 00 0 00 01 11 1 3 2 1 1 4 10 5 7 6 01 11 1 12 8 10 1 1 13 15 9 11 1 8 1 14 10
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh §1.3. Cžc ph−¬ng phžp tĂši thiÓu hož h”m logic Trong quž tr×nh ph©n tÝch v” tĂŠng hĂźp mÂčch logic, ta ph¶i quan t©m ¼Õn vÊn ¼Ò tĂši thiÓu hož h”m logic. BĂ«i v×, cĂŻng mĂ©t giž trÞ h”m logic cĂŁ thÓ cĂŁ nhiÒu h”m khžc nhau, nhiÒu cžch biÓu diÔn khžc nhau nh−ng chØ tĂ„n tÂči mĂ©t cžch biÓu diÔn gĂ€n nhÊt, tĂši −u vÒ sĂš biÕn v” sĂš sĂš hÂčng hay thĂ”a sĂš ¼−üc gĂ€i l” dÂčng tĂši thiÓu. ViÖc tĂši thiÓu hož h”m logic l” ¼−a chĂłng tĂ” mĂ©t dÂčng bÊt kĂș vÒ dÂčng tĂši thiÓu. TĂši thiÓu hož h”m logic mang Ăœ nghÜa kinh tÕ v” kĂŒ thuËt lĂ­n, ¼Æc biÖt khi tĂŠng hĂźp cžc mÂčch logic phĂžc tÂčp. Khi chĂ€n ¼−üc mĂ©t sÂŹ ŸÄ tĂši gi¶n ta sÏ cĂŁ sĂš biÕn cĂČng nh− cžc kÕt nĂši tĂši gi¶n, gi¶m ¼−üc chi phÝ vËt t− cĂČng nh− gi¶m Ÿžng kÓ xžc suÊt hĂĄng hĂŁc do sĂš phÇn tö nhiÒu. VÝ dĂŽ: Hai sÂŹ ŸÄ h×nh 1.3 ¼Òu cĂŁ chĂžc nšng nh− nhau, nh−ng sÂŹ ŸÄ a sĂš tiÕp ÂźiÓm cÇn l” 3, ŸÄng thĂȘi cÇn thÂȘm 1 rÂŹle trung gian p, sÂŹ ŸÄ b chØ cÇn 2 tiÕp ÂźiÓm, kh«ng cÇn rÂŹle trung gian. ThĂčc chÊt viÖc tĂŠi thiÓu hož h”m logic l” t×m dÂčng biÓu diÔn ÂźÂči sĂš Ÿn gi¶n nhÊt cña h”m v” th−ĂȘng cĂŁ hai nhĂŁm ph−¬ng phžp l”: x1 p x2 p x1 x 2 = y y b, a, H×nh 1.3 - Ph−¬ng phžp biÕn ŸÊi ÂźÂči sĂš - Ph−¬ng phžp dĂŻng thuËt tožn. 1. Ph−¬ng phžp tĂši thiÓu hož h”m logic b»ng biÕn ŸÊi ÂźÂči sĂš Ă« ph−¬ng phžp n”y ta ph¶i dĂča v”o cžc tÝnh chÊt v” cžc hÖ thĂžc cÂŹ b¶n cña ÂźÂči sĂš logic ¼Ó thĂčc hiÖn tĂši gi¶n cžc h”m logic. Nh−ng do tÝnh trĂčc quan cña ph−¬ng phžp nÂȘn nhiÒu khi kÕt qu¶ ¼−a ra vÉn kh«ng khÂŒng ¼Þnh rĂą ¼−üc l” Ÿ· tĂši thiÓu hay ch−a. Nh− vËy, Ÿ©y kh«ng ph¶i l” ph−¬ng phžp chÆt chÏ cho quž tr×nh tĂši thiÓu hož. VÝ dĂŽ: cho h”m f = x1x 2 + x1x 2 + x1x 2 = ( x1x 2 + x1x 2 ) + ( x1x 2 + x1x 2 ) = x 2 ( x1 + x1 ) + x1 ( x 2 + x 2 ) = x1 + x 2 2. Ph−¬ng phžp tĂši thiÓu hož h”m logic dĂŻng thuËt tožn Ph−¬ng phžp dĂŻng b¶ng Karnaugh §©y l” ph−¬ng phžp th«ng dĂŽng v” Ÿn gi¶n nhÊt, nh−ng chØ tiÕn h”nh ¼−üc vĂ­i hÖ cĂŁ sĂš biÕn n ≀ 6 . Ă« ph−¬ng phžp n”y cÇn quan sžt v” xö lĂœ trĂčc tiÕp trÂȘn b¶ng Karnaugh. Qui tŸc cña ph−¬ng phžp l”: nÕu cĂŁ 2n « cĂŁ giž trÞ 1 n»m kÒ nhau hĂźp th”nh mĂ©t khĂši vu«ng hay chĂ· nhËt th× cĂŁ thÓ thay 2n « n”y b»ng mĂ©t « lĂ­n vĂ­i sĂš 9
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh l−üng biÕn gi¶m Âźi n lÇn. Nh− vËy, b¶n chÊt cña ph−¬ng phžp l” t×m cžc « kÒ nhau chĂža giž trÞ 1 (cžc « cĂŁ giž trÞ h”m kh«ng xžc ¼Þnh cĂČng gžn cho giž trÞ 1) sao cho lËp th”nh h×nh vu«ng hay chĂ· nhËt c”ng lĂ­n c”ng tĂšt. Cžc biÕn n»m trong khu vĂčc n”y bÞ loÂči bĂĄ l” cžc biÕn cĂŁ giž trÞ biÕn ŸÊi, cžc biÕn ¼−üc dĂŻng l” cžc biÕn cĂŁ giž trÞ kh«ng biÕn ŸÊi (chØ l” 0 hoÆc 1). Qui tŸc n”y žp dĂŽng theo thĂž tĂč gi¶m dÇn Ÿé lĂ­n cžc «, sao cho cuĂši cĂŻng to”n bĂ© cžc « ch−a giž trÞ 1 ¼Òu ¼−üc bao phñ. CĂČng cĂŁ thÓ tiÕn h”nh tĂši thiÓu theo giž trÞ 0 cña h”m nÕu sĂš l−üng cña nĂŁ Ýt hÂŹn nhiÒu so vĂ­i giž trÞ 1, lĂłc bÊy giĂȘ h”m l” h”m phñ ¼Þnh. VÝ dĂŽ: TĂši thiÓu h”m f = x.y.z + x.y.z + x.y.z + x.y.z + x.y.z + x.y.z = m 0 + m1 + m 3 + m 4 + m 5 + m 7 + LËp b¶ng Karnaugh ¼−üc nh− b¶ng 1.9. B¶ng Karnaugh cĂŁ 3 biÕn vĂ­i 6 mintec cĂŁ giž trÞ 1. B¶ng 1.9 z x, y 00 0 0 11 2 1 1 1 01 6 4 1 B 7 3 1 10 5 1 1 1 A + T×m nhĂŁm cžc « (h×nh chĂ· nhËt) chĂža cžc « cĂŁ giž trÞ b»ng 1, ta ¼−üc hai nhĂŁm, nhĂŁm A v” nhĂŁm B. + LoÂči bĂ­t cžc biÕn Ă« cžc nhĂŁm: NhĂŁm A cĂŁ biÕn z = 1 kh«ng ŸÊi vËy nĂŁ ¼−üc giĂ· lÂči cßn hai biÕn x v” y thay ŸÊi theo tĂ”ng cĂ©t do vËy mintec mĂ­i A chØ cßn biÕn z: A = z . NhĂŁm B cĂŁ biÕn x v” z thay ŸÊi, cßn biÕn y kh«ng ŸÊi vËy mintec mĂ­i B chØ cßn biÕn y : B = y . KÕt qu¶ tĂši thiÓu hož l”: f = A + B = z + y Ph−¬ng phžp Quine Mc. Cluskey §©y l” ph−¬ng phžp cĂŁ tÝnh tĂŠng qužt, cho phÐp tĂši thiÓu hož mĂ€i h”m logic vĂ­i sĂš l−üng biÕn v”o lĂ­n. a, MĂ©t sĂš ¼Þnh nghÜa + §Ønh: l” mĂ©t tÝch chĂža ¼Çy Ÿñ cžc biÕn cña h”m, nÕu h”m cĂŁ n biÕn th× ŸØnh l” tÝch cña n biÕn. §Ønh 1 l” ŸØnh m” h”m cĂŁ giž trÞ b»ng 1. §Ønh 0 l” ŸØnh m” h”m cĂŁ giž trÞ b»ng 0. §Ønh kh«ng xžc ¼Þnh l” ŸØnh m” tÂči Ÿã h”m cĂŁ thÓ lÊy mĂ©t trong hai giž trÞ 0 hoÆc 1. 10
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh + TÝch cĂčc tiÓu: l” tÝch cĂŁ sĂš biÕn l” cĂčc tiÓu ¼Ó h”m cĂŁ giž trÞ b»ng 1 hoÆc kh«ng xžc ¼Þnh. + TÝch quan trĂ€ng: l” tÝch cĂčc tiÓu m” giž trÞ h”m chØ duy nhÊt b»ng 1 Ă« tÝch n”y. b, TĂši thiÓu hož b»ng ph−¬ng phžp Quine Mc. Cluskey §Ó rĂą ph−¬ng phžp ta xÐt vÝ dĂŽ minh hoÂč, tĂši thiÓu hož h”m f ( x1 , x 2 , x 3 , x 4 ) vĂ­i cžc ŸØnh b»ng 1 l” L = 2, 3, 7, 12, 14, 15 v” cžc ŸØnh cĂŁ giž trÞ h”m kh«ng xžc ¼Þnh l” N = 6, 13. Cžc b−íc tiÕn h”nh nh− sau: B−íc 1: T×m cžc tÝch cĂčc tiÓu ‱ LËp b¶ng biÓu diÔn cžc giž trÞ h”m b»ng 1 v” cžc giž trÞ kh«ng xžc ¼Þnh Ăžng vĂ­i m· nhÞ ph©n cña cžc biÕn theo thĂž tĂč sĂš sĂš 1 tšng dÇn (b¶ng 1.10a). ‱ XÕp th”nh tĂ”ng nhĂŁm theo sĂš l−üng chĂ· sĂš 1 vĂ­i thĂž tĂč tšng dÇn. (b¶ng 1.10b ta cĂŁ 4 nhĂŁm: nhĂŁm 1 cĂŁ 1 sĂš chĂža 1 chĂ· sĂš 1; nhĂŁm 2 gĂ„m 3 sĂš chĂža 2 chĂ· sĂš 1; nhĂŁm 3 gĂ„m 3 sĂš chĂža 3 chĂ· sĂš 1, nhĂŁm 4 cĂŁ 1 sĂš chĂža 1 chĂ· sĂš 1). ‱ So sžnh mçi tĂŠ hĂźp thĂž i vĂ­i tĂŠ hĂźp thĂž i +1, nÕu hai tĂŠ hĂźp chØ khžc nhau Ă« mĂ©t cĂ©t th× kÕt hĂźp 2 tĂŠ hĂźp Ÿã th”nh mĂ©t tĂŠ hĂźp mĂ­i, ŸÄng thĂȘi thay cĂ©t sĂš khžc nhau cña 2 tĂŠ hĂźp cĂČ b»ng mĂ©t gÂčch ngang (-) v” Ÿžnh dÊu v v”o hai tĂŠ hĂźp cĂČ (b¶ng 1.10c). VÒ cÂŹ sĂ« tožn hĂ€c, Ă« Ÿ©y ¼Ó thu gĂ€n cžc tĂŠ hĂźp ta Ÿ· dĂŻng tÝnh chÊt: xy + xy = x ‱ CĂž tiÕp tĂŽc c«ng viÖc. TĂ” b¶ng 1.10c ta chĂ€n ra cžc tĂŠ hĂźp chØ khžc nhau 1 chĂ· sĂš 1 v” cĂŁ cĂŻng gÂčch ngang (-) trong mĂ©t cĂ©t, nghÜa l” cĂŁ cĂŻng biÕn vĂ”a ¼−üc gi¶n −íc Ă« b¶ng 1.10c, nh− vËy ta cĂŁ b¶ng 1.10d. B¶ng 1.10 a b SĂš thËp CÂŹ sĂš 2 x1x2x3x4 ph©n 2 0010 3 0110 1100 0111 1101 1110 1111 d SĂš thËp ph©n CÂŹ sĂš 2 1 2 0010v LiÂȘn x1x2x3x4 kÕt 2,3 001-v 3 0011v 2,6 0-10v 6 12 7 13 14 15 0110v 1100v 0111v 1101v 1110v 1111v 3,7 6,7 6,14 12,13 12,14 7,15 13,15 14,15 0-11v 011-v -110v 110-v 11-0v -111v 11-1v 111-v 0011 6* 12 7 13 * 14 15 c SĂš chĂ· sĂš 1 2 3 4 x1x2x3x4 11 LiÂȘn kÕt x1x2x3x4 2,3,6,7 2,6,3,7 6,7,14,15 6,14,7,15 12,13,14,15 0-1-1111- -
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh Cžc tĂŠ hĂźp t×m ¼−üc Ă« b¶ng 1.10d l” tĂŠ hĂźp cuĂši cĂŻng, cžc tĂŠ hĂźp n”y kh«ng cßn kh¶ nšng kÕt hĂźp nĂ·a, Ÿ©y chÝnh l” cžc tÝch cĂčc tiÓu cña h”m Ÿ· cho. Theo thĂž tĂč x1x 2 x 3 x 4 , chç cĂŁ dÊu (-) ¼−üc l−üc bĂĄ, cžc tÝch cĂčc tiÓu ¼−üc viÕt nh− sau: 0-1- (phñ cžc ŸØnh 2,3,6,7) Ăžng vĂ­i: x1x 3 -11- (phñ cžc ŸØnh 6,7,14,15) Ăžng vĂ­i: x 2 x 3 11- - (phñ cžc ŸØnh 12,13,14,15) Ăžng vĂ­i: x1x 2 B−íc 2: T×m cžc tÝch quan trĂ€ng ViÖc t×m cžc tÝch quan trĂ€ng cĂČng ¼−üc tiÕn h”nh theo cžc b−íc nhĂĄ. GĂ€i Li l” tËp cžc ŸØnh 1 Âźang xÐt Ă« b−íc nhĂĄ thĂž i, lĂłc n”y kh«ng quan t©m ¼Õn cžc ŸØnh cĂŁ giž trÞ kh«ng xžc ¼Þnh nĂ·a. Zi l” tËp cžc tÝch cĂčc tiÓu Âźang Ă« b−íc nhĂĄ thĂž i. Ei l” tËp cžc tÝch quan trĂ€ng Ă« b−íc nhĂĄ thĂž i. ‱ VĂ­i i = 0 L 0 = (2,3,7,12,14,15) Z 0 = ( x1x 3 , x 2 x 3 , x1x 2 ) Xžc ¼Þnh cžc tÝch quan trĂ€ng E0 tĂ” tËp L0 v” Z0 nh− sau: + LËp b¶ng trong Ÿã mçi h”ng Ăžng vĂ­i mĂ©t tÝch cĂčc tiÓu thuĂ©c Z0, mçi cĂ©t Ăžng vĂ­i mĂ©t ŸØnh thuĂ©c L0. §žnh dÊu “x” v”o cžc « trong b¶ng Ăžng vĂ­i tÝch cĂčc tiÓu b¶ng 1.11 (tÝch x1x 3 Ăžng vĂ­i cžc ŸØnh 2,3,7; tÝch x 2 x 3 Ăžng vĂ­i cžc ŸØnh 7,14,15; tÝch x1x 2 Ăžng vĂ­i cžc ŸØnh 12,14,15 b¶ng 1.10) B¶ng 1.11 L0 Z0 x1x 3 2 3 7 (x) (x) x x 2x3 12 14 15 x x x x x (x) x1x 2 XÐt tĂ”ng cĂ©t, cĂ©t n”o chØ cĂŁ mĂ©t dÊu “x” th× tÝch cĂčc tiÓu (h”ng) Ăžng vĂ­i nĂŁ l” tÝch quan trĂ€ng, ta ŸÊi th”nh dÊu “(x)’. VËy tËp cžc tÝch quan trĂ€ng Ă« b−íc n”y l”: E 0 = ( x1 x 3 , x1 x 2 ) ‱ VĂ­i i = 1 T×m L1 tĂ” L0 b»ng cžch loÂči khĂĄi L0 cžc ŸØnh 1 cña E0. 12
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh T×m Z1 tĂ” Z0 b»ng cžch loÂči khĂĄi Z0 cžc tÝch trong E0 v” cžc tÝch Ÿ· n»m trong h”ng Ÿ· ¼−üc chĂ€n tĂ” E0. Khi Ÿ· t×m ¼−üc L1 v” Z1, l”m lÂči nh− b−íc i = 0 ta sÏ t×m ¼−üc tÝch quan trĂ€ng E1. C«ng viÖc cĂž tiÕp tĂŽc cho ¼Õn khi Lk = 0. Trong vÝ dĂŽ n”y v× E 0 = ( x1x 3 , x1x 2 ) m” cžc ŸØnh 1 cña x1x 3 l” 2,3,7; cžc ŸØnh 1 cña x1x 2 l” 12,14,15 (bĂĄ qua ŸØnh 6, 13 l” cžc ŸØnh kh«ng xžc ¼Þnh); do Ÿã L1 = 0, quž tr×nh kÕt thĂłc. KÕt qu¶ dÂčng h”m tĂši thiÓu chÝnh l” tĂŠng cña cžc tÝch cĂčc tiÓu. VËy h”m cĂčc tiÓu l”: f = x1x 3 + x1x 2 §1.4. Cžc hÖ mÂčch logic Cžc phÐp tožn v” ¼Þnh lĂœ cña ÂźÂči sĂš Boole giĂłp cho thao tžc cžc biÓu thĂžc logic. Trong kĂŒ thuËt thĂčc tÕ l” b»ng cžch nĂši cĂŠng logic cña cžc mÂčch logic vĂ­i nhau (theo kÕt cÊu Ÿ· tĂši gi¶n nÕu cĂŁ). §Ó thĂčc hiÖn mĂ©t b”i tožn ÂźiÒu khiÓn phĂžc tÂčp, sĂš mÂčch logic sÏ phĂŽ thuĂ©c v”o sĂš l−üng ¼Çu v”o v” cžch gi¶i quyÕt b»ng loÂči mÂčch logic n”o, sö dĂŽng cžc phÐp tožn hay ¼Þnh lĂœ n”o. §©y l” mĂ©t b”i tožn tĂši −u nhiÒu khi cĂŁ kh«ng chØ mĂ©t lĂȘi gi¶i. TuĂș theo loÂči mÂčch logic m” viÖc gi¶i cžc b”i tožn cĂŁ nhĂ·ng ph−¬ng phžp khžc nhau. VÒ cÂŹ b¶n cžc mÂčch logic ¼−üc chia l”m hai loÂči: + MÂčch logic tĂŠ hĂźp + MÂčch logic tr×nh tĂč 1. MÂčch logic tĂŠ hĂźp MÂčch logic tĂŠ hĂźp l” mÂčch m” ¼Çu ra tÂči bÊt kĂș thĂȘi ÂźiÓm n”o chØ phĂŽ thuĂ©c tĂŠ hĂźp cžc trÂčng thži cña ¼Çu v”o Ă« thĂȘi ÂźiÓm Ÿã. Nh− vËy, mÂčch kh«ng cĂŁ phÇn tö nhĂ­. Theo quan ÂźiÓm ÂźiÒu khiÓn th× mÂčch x y1 1 MÂčch tĂŠ tĂŠ hĂźp l” mÂčch hĂ«, hÖ kh«ng cĂŁ ph¶n hĂ„i, x y2 nghÜa l” trÂčng thži Ÿãng mĂ« cña cžc phÇn tö 2 hĂźp M trong mÂčch ho”n to”n kh«ng bÞ ¶nh hâˆ’Ă«ng M xn ym cña trÂčng thži tÝn hiÖu ¼Çu ra. SÂŹ ŸÄ mÂčch logic tĂŠ hĂźp nh− h×nh 1.4 H×nh 1.4 VĂ­i mÂčch logic tĂŠ hĂźp tĂ„n tÂči hai loÂči b”i tožn l” b”i tožn ph©n tÝch v” b”i tožn tĂŠng hĂźp. + B”i tožn ph©n tÝch cĂŁ nhiÖm vĂŽ l” tĂ” mÂčch tĂŠ hĂźp Ÿ· cĂŁ, m« t¶ hoÂčt Ÿéng v” viÕt cžc h”m logic cña cžc ¼Çu ra theo cžc biÕn ¼Çu v”o v” nÕu cÇn cĂŁ thÓ xÐt tĂ­i viÖc tĂši thiÓu hož mÂčch. + B”i tožn tĂŠng hĂźp thĂčc chÊt l” thiÕt kÕ mÂčch tĂŠ hĂźp. NhiÖm vĂŽ chÝnh l” thiÕt kÕ ¼−üc mÂčch tĂŠ hĂźp tho¶ m·n yÂȘu cÇu kĂŒ thuËt nh−ng mÂčch ph¶i tĂši gi¶n. B”i tožn tĂŠng hĂźp l” b”i tožn phĂžc tÂčp, v× ngo”i cžc yÂȘu cÇu vÒ chĂžc nšng logic, viÖc tĂŠng 13
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh hĂźp mÂčch cßn phĂŽ thuĂ©c v”o viÖc sö dĂŽng cžc phÇn tö, chÂŒng hÂčn nh− phÇn tö l” loÂči: rÂŹle - c«ng tŸc tÂŹ, loÂči phÇn tö khÝ nÐn hay loÂči phÇn tö l” bžn dÉn vi mÂčch... VĂ­i mçi loÂči phÇn tö logic ¼−üc sö dĂŽng th× ngo”i nguyÂȘn lĂœ chung vÒ mÂčch logic cßn ¼ßi hĂĄi ph¶i bĂŠ sung nhĂ·ng nguyÂȘn tŸc riÂȘng lĂłc tĂŠng hĂźp v” thiÕt kÕ hÖ thĂšng. x2 VÝ dĂŽ: vÒ mÂčch logic tĂŠ hĂźp nh− h×nh 1.5 x2 x1 x3 x1 x3 2. MÂčch logic tr×nh tĂč y1 y2 H×nh 1.5 MÂčch tr×nh tĂč hay cßn gĂ€i l” mÂčch d·y x (sequential circuits) l” mÂčch trong Ÿã trÂčng 1 thži cña tÝn hiÖu ra kh«ng nhĂ·ng phĂŽ thuĂ©c xn tÝn hiÖu v”o m” cßn phĂŽ thuĂ©c c¶ tr×nh tĂč tžc Ÿéng cña tÝn hiÖu v”o, nghÜa l” cĂŁ nhĂ­ cžc trÂčng thži. Nh− vËy, vÒ mÆt thiÕt bÞ th× Ă« mÂčch tr×nh tĂč kh«ng nhĂ·ng chØ cĂŁ cžc phÇn tö Ÿãng mĂ« m” cßn cĂŁ c¶ cžc phÇn tö nhĂ­. y1 y2 
 ym MÂčch tĂŠ hĂźp ÎČ H×nh 1.6 SÂŹ ŸÄ nguyÂȘn lĂœ mÂčch logic tr×nh tĂč nh− h×nh 1.6 XÐt mÂčch logic tr×nh tĂč nh− h×nh 1.7. Ta xÐt hoÂčt Ÿéng cña mÂčch khi thay ŸÊi trÂčng thži Ÿãng mĂ« cña x1 v” x2. BiÓu ŸÄ h×nh 1.7b m« t¶ hoÂčt Ÿéng cña mÂčch, trong biÓu ŸÄ cžc nÐt ¼Ëm biÓu hiÖn tÝn hiÖu cĂŁ giž trÞ 1, cßn nÐt m¶nh biÓu hiÖn tÝn hiÖu cĂŁ giž trÞ 0. x1 1 2 1 2 3 2 1 4 5 2 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 x1 x2 y y x2 y x2 y z z a, b, H×nh 1.7 TĂ” biÓu ŸÄ h×nh 1.7b ta thÊy, trÂčng thži z = 1 chØ ÂźÂčt ¼−üc khi thao tžc theo tr×nh tĂč x1 = 1 , tiÕp theo x 2 = 1. NÕu cho x 2 = 1 tr−íc, sau Ÿã cho x1 = 1 th× c¶ y v” z ¼Òu kh«ng thÓ b»ng 1. §Ó m« t¶ mÂčch tr×nh tĂč ta cĂŁ thÓ dĂŻng b¶ng chuyÓn trÂčng thži, dĂŻng ŸÄ h×nh trÂčng thži Mealy, ŸÄ h×nh trÂčng thži Moore hoÆc dĂŻng ph−¬ng phžp l−u ŸÄ. Trong Ÿã ph−¬ng phžp l−u ŸÄ cĂŁ dÂčng trĂčc quan hÂŹn. TĂ” l−u ŸÄ thuËt tožn ta dÔ d”ng chuyÓn sang dÂčng ŸÄ h×nh trÂčng thži Mealy hoÆc ŸÄ h×nh trÂčng thži Moore. v” tĂ” Ÿã cĂŁ thÓ thiÕt kÕ ¼−üc mÂčch tr×nh tĂč. VĂ­i mÂčch logic tr×nh tĂč ta cĂČng cĂŁ b”i tožn ph©n tÝch v” b”i tožn tĂŠng hĂźp. 14
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh §1.5. Grafcet - ¼Ó m« t¶ mÂčch tr×nh tĂč trong c«ng nghiÖp 1. HoÂčt Ÿéng cña thiÕt bÞ c«ng nghiÖp theo logic tr×nh tĂč Trong d©y truyÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, cžc thiÕt bÞ mžy mĂŁc th−ĂȘng hoÂčt Ÿéng theo mĂ©t tr×nh tĂč logic chÆt chÏ nh»m ٦m b¶o chÊt l−üng s¶n phÈm v” an to”n cho ng−ĂȘi v” thiÕt bÞ. MĂ©t quž tr×nh c«ng nghÖ n”o Ÿã cĂČng cĂŁ thÓ cĂŁ ba h×nh thĂžc ÂźiÒu khiÓn hoÂčt Ÿéng sau: + §iÒu khiÓn ho”n to”n tĂč Ÿéng, lĂłc n”y chØ cÇn sĂč chØ huy chung cña nh©n viÂȘn vËn h”nh hÖ thĂšng. + §iÒu khiÓn bžn tĂč Ÿéng, quž tr×nh l”m viÖc cĂŁ liÂȘn quan trĂčc tiÕp ¼Õn cžc thao tžc liÂȘn tĂŽc cña con ng−ĂȘi giĂ·a cžc chuçi hoÂčt Ÿéng tĂč Ÿéng. + §iÒu khiÓn b»ng tay, tÊt c¶ hoÂčt Ÿéng cña hÖ ¼Òu do con ng−ĂȘi thao tžc. Trong quž tr×nh l”m viÖc ¼Ó ٦m b¶o an to”n, tin cËy v” linh hoÂčt, hÖ ÂźiÒu khiÓn cÇn cĂŁ sĂč chuyÓn ŸÊi dÔ d”ng tĂ” ÂźiÒu khiÓu b»ng tay sang tĂč Ÿéng v” ng−üc lÂči, v× nh− vËy hÖ ÂźiÒu khiÓn mĂ­i Ÿžp Ăžng Ÿóng cžc yÂȘu cÇu thĂčc tÕ. Trong quž tr×nh l”m viÖc sĂč kh«ng b×nh th−ĂȘng trong hoÂčt Ÿéng cña d©y truyÒn cĂŁ rÊt nhiÒu loÂči, khi thiÕt kÕ ta ph¶i cĂš gŸng m« t¶ chĂłng mĂ©t cžch ¼Çy Ÿñ nhÊt. Trong sĂš cžc hoÂčt Ÿéng kh«ng b×nh th−ĂȘng cña ch−¬ng tr×nh ÂźiÒu khiÓn mĂ©t d©y truyÒn tĂč Ÿéng, ng−ĂȘi ta th−ĂȘng ph©n biÖt ra cžc loÂči sau: + H− hĂĄng mĂ©t bĂ© phËn trong cÊu trĂłc ÂźiÒu khiÓn. LĂłc n”y cÇn ph¶i xö lĂœ riÂȘng phÇn ch−¬ng tr×nh cĂŁ chç h− hĂĄng, ŸÄng thĂȘi ph¶i l−u t©m cho d©y truyÒn hoÂčt Ÿéng lĂłc cĂŁ h− hĂĄng v” sÂœn s”ng chÊp nhËn lÂči ÂźiÒu khiÓn khi h− hĂĄng ¼−üc söa chĂ·a xong. + H− hĂĄng trong cÊu trĂłc tr×nh tĂč ÂźiÒu khiÓn. + H− hĂĄng bĂ© phËn chÊp h”nh (nh− h− hĂĄng thiÕt bÞ chÊp h”nh, h− hĂĄng c¶m biÕn, h− hĂĄng cžc bĂ© ph©n thao tžc...) Khi thiÕt kÕ hÖ thĂšng ph¶i tÝnh ¼Õn cžc ph−ĂȘng thĂžc l”m viÖc khžc nhau ¼Ó ٦m b¶o an to”n v” xö lĂœ kÞp thĂȘi cžc h− hĂĄng trong hÖ thĂšng, ph¶i lu«n cĂŁ ph−¬ng žn can thiÖp trĂčc tiÕp cña ng−ĂȘi vËn h”nh ¼Õn viÖc dĂ”ng mžy khÈn cÊp, xö lĂœ tŸc nghÏn vËt liÖu v” cžc hiÖn t−üng nguy hiÓm khžc. Grafcel l” c«ng cĂŽ rÊt hĂ·u Ých ¼Ó thiÕt kÕ v” thĂčc hiÖn ¼Çy Ÿñ cžc yÂȘu cÇu cña hÖ tĂč Ÿéng cho cžc quž tr×nh c«ng nghÖ kÓ trÂȘn. 2. §Þnh nghÜa Grafcet Grafcet l” tĂ” viÕt tŸt cña tiÕng Phžp “Graphe fonctionnel de commande Ðtape transition” (chuçi chĂžc nšng ÂźiÒu khiÓn giai ÂźoÂčn - chuyÓn tiÕp), do hai cÂŹ quan AFCET (LiÂȘn hĂźp Phžp vÒ tin hĂ€c, kinh tÕ v” kĂŒ thuËt) v” ADEPA (tĂŠ chĂžc nh” n−íc vÒ phžt triÓn nÒn s¶n xuÊt tĂč Ÿéng hož) hĂźp tžc soÂčn th¶o thžng 11/1982 ¼−üc Ÿšng kĂœ Ă« tĂŠ chĂžc tiÂȘu chuÈn hož Phžp. Nh− vËy, mÂčng grafcet Ÿ· ¼−üc tiÂȘu 15
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh chuÈn hož v” ¼−üc c«ng nhËn l” mĂ©t ng«n ngĂ· thÝch hĂźp cho viÖc m« t¶ hoÂčt Ÿéng d·y cña quž tr×nh tĂč Ÿéng hož trong s¶n xuÊt. MÂčng grafcet l” mĂ©t ŸÄ h×nh chĂžc nšng cho phÐp m« t¶ cžc trÂčng thži l”m viÖc cña hÖ thĂšng v” biÓu diÔn quž tr×nh ÂźiÒu khiÓn vĂ­i cžc trÂčng thži v” sĂč chuyÓn ŸÊi tĂ” trÂčng thži n”y sang trÂčng thži khžc, Ÿã l” mĂ©t ŸÄ h×nh ¼Þnh h−íng ¼−üc xžc ¼Þnh bĂ«i cžc phÇn tö l”: tËp cžc trÂčng thži, tËp cžc ÂźiÒu kiÖn chuyÓn trÂčng thži. MÂčng grafcet m« t¶ th”nh chuçi cžc giai ÂźoÂčn trong chu tr×nh s¶n xuÊt. MÂčng grafcet cho mĂ©t quž tr×nh s¶n xuÊt lu«n lu«n l” mĂ©t ŸÄ h×nh khÐp kÝn tĂ” trÂčng thži ¼Çu ¼Õn trÂčng thži cuĂši v” tĂ” trÂčng thži cuĂši vÒ trÂčng thži ¼Çu. 3. MĂ©t sĂš kĂœ hiÖu trong grafcet - MĂ©t trÂčng thži (giai ÂźoÂčn) ¼−üc biÓu diÔn b»ng mĂ©t h×nh vu«ng cĂŁ Ÿžnh sĂš thĂž tĂč chØ trÂčng thži. GŸn liÒn vĂ­i biÓu t−üng trÂčng thži l” mĂ©t h×nh chĂ· nhËt bÂȘn cÂčnh, trong h×nh chĂ· nhËt n”y cĂŁ ghi cžc tžc Ÿéng cña trÂčng thži Ÿã h×nh 1.8a v” b. MĂ©t trÂčng thži cĂŁ thÓ t−¬ng Ăžng vĂ­i mĂ©t hoÆc nhiÒu h”nh Ÿéng cña quž tr×nh s¶n xuÊt. - TrÂčng thži khĂ«i Ÿéng ¼−üc thÓ hiÖn b»ng 2 h×nh vu«ng lĂ„ng v”o nhau, thĂž tĂč th−ĂȘng l” 1 h×nh 1.8c. - TrÂčng thži hoÂčt Ÿéng (tÝch cĂčc) cĂŁ thÂȘm dÊu “.” Ă« trong h×nh vu«ng trÂčng thži h×nh 1.8d. KhĂ«i Ÿéng Ÿéng cÂŹ 3 H·m Ÿéng cÂŹ a, 1 3. b, 4 c, d, H×nh 1.8 - ViÖc chuyÓn tiÕp tĂ” trÂčng thži n”y sang trÂčng thži khžc chØ cĂŁ thÓ ¼−üc thĂčc hiÖn khi cžc ÂźiÒu kiÖn chuyÓn tiÕp ¼−üc tho¶ m·n. ChÂŒng hÂčn, viÖc chuyÓn tiÕp giĂ·a cžc trÂčng thži 3 v” 4 h×nh 1.9a ¼−üc thĂčc hiÖn khi tžc Ÿéng lÂȘn biÕn b, cßn 3 5 b 4 c t/9/2s d 6 a, 9 7 10 8 b, c, H×nh 1.9 16 d,
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh chuyÓn tiÕp giĂ·a trÂčng thži 5 v” 6 ¼−üc thĂčc hiÖn Ă« s−ĂȘn tšng cña biÕn c h×nh 1.9b, Ă« h×nh 1.9c l” tžc Ÿéng Ă« s−ĂȘn gi¶m cña biÕn d. ChuyÓn tiÕp giĂ·a trÂčng thži 9 v” 10 h×nh 1.9d sÏ x¶y ra sau 2s kÓ tĂ” khi cĂŁ tžc Ÿéng cuĂši cĂŻng cña trÂčng thži 9 ¼−üc thĂčc hiÖn. - KĂœ hiÖu ph©n nhžnh nh− h×nh 1.10. Ă« sÂŹ ŸÄ ph©n nhžnh lÂči tĂ„n tÂči hai loÂči l” sÂŹ ŸÄ rÏ nhžnh v” sÂŹ ŸÄ song song. SÂŹ ŸÄ rÏ nhžnh l” phÇn sÂŹ ŸÄ cĂŁ hai ÂźiÒu kiÖn liÂȘn hÖ giĂ·a ba trÂčng thži nh− h×nh 1.10a v” b. SÂŹ ŸÄ song song l” sÂŹ ŸÄ chØ cĂŁ mĂ©t ÂźiÒu kiÖn liÂȘn hÖ giĂ·a 3 trÂčng thži nh− h×nh 1.10c v” d. Ă« h×nh 1.10a , khi trÂčng thži 1 Âźang hoÂčt Ÿéng, nÕu chuyÓn tiÕp t12 tho¶ m·n th× trÂčng thži 2 hoÂčt Ÿéng; nÕu chuyÓn tiÕp t13 tho¶ m·n th× trÂčng thži 3 hoÂčt Ÿéng. Ă« h×nh 1.10b nÕu trÂčng thži 7 Âźang hoÂčt Ÿéng v” cĂŁ t79 th× trÂčng thži 9 hoÂčt Ÿéng, nÕu trÂčng thži 8 Âźang hoÂčt Ÿéng v” cĂŁ t89 th× trÂčng thži 9 hoÂčt Ÿéng. Ă« h×nh 1.10c nÕu trÂčng thži 1 Âźang hoÂčt Ÿéng v” cĂŁ t123 th× trÂčng thži 2 v” 3 ŸÄng thĂȘi hoÂčt Ÿéng. Ă« h×nh 1.10d nÕu trÂčng thži 7 v” 8 Âźang cĂŻng hoÂčt Ÿéng v” cĂŁ t789 th× trÂčng thži 9 hoÂčt Ÿéng. 1. 7. t79 t13 t12 2 8. t89 3 9 b, a, 1. 7. 8. t123 2 t789 3 9 d, c, H×nh 1.10 17
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh - KĂœ hiÖu b−íc nh¶y nh− h×nh 1.11. 6 2 H×nh 1.11a biÓu diÔn grafcet cho phÐp thĂčc hiÖn b−íc nh¶y, khi a trÂčng thži 2 Âźang hoÂčt Ÿéng nÕu cĂŁ ÂźiÒu kiÖn a th× quž tr×nh sÏ chuyÓn hoÂčt Ÿéng tĂ” trÂčng thži 2 sang trÂčng thži 5 bĂĄ qua cžc trÂčng thži trung gian 3 v” 4, nÕu ÂźiÒu kiÖn a kh«ng ¼−üc tho¶ m·n th× quž tr×nh chuyÓn tiÕp theo tr×nh tĂč 2, 3, 4, 5. d a 7 3 e b 8 4 f c H×nh 1.11b khi trÂčng thži 8 Âźang hoÂčt Ÿéng nÕu tho¶ m·n ÂźiÒu kiÖn f th× quž tr×nh chuyÓn sang trÂčng thži 9, nÕu kh«ng tho¶ m·n ÂźiÒu kiÖn 8 th× quž tr×nh quay lÂči trÂčng 7. 5 9 a, b, H×nh 1.11 4. Cžch x©y dĂčng mÂčng grafcet §Ó x©y dĂčng mÂčng grafcet cho mĂ©t quž tr×nh n”o Ÿã th× tr−íc tiÂȘn ta ph¶i m« t¶ mĂ€i h”nh vi tĂč Ÿéng bao gĂ„m cžc giai ÂźoÂčn v” cžc ÂźiÒu kiÖn chuyÓn tiÕp, sau Ÿã lĂča chĂ€n cžc dÉn Ÿéng v” cžc c¶m biÕn rĂ„i m« t¶ chĂłng b»ng cžc kĂœ hiÖu, sau Ÿã kÕt nĂši chĂłng lÂči theo cžch m« t¶ cña B- B+ B d grafcet. b0 VÝ dĂŽ: ¼Ó kÑp chÆt chi tiÕt c v” khoan trÂȘn b1 Ÿã mĂ©t lç h×nh 1.12 th× tr−íc tiÂȘn ng−ĂȘi ÂźiÒu khiÓn Ên nĂłt khĂ«i Ÿéng d ¼Ó khĂ«i a1 R0 R A+ Ÿéng chu tr×nh c«ng nghÖ tĂč Ÿéng, quž tr×nh bŸt ¼Çu tĂ” giai ÂźoÂčn 1: A A0 c + Giai ÂźoÂčn 1: S1 pÝtt«ng A chuyÓn Ÿéng theo chiÒu A+ ¼Ó kÑp chÆt chi tiÕt c. Aa0 Khi lĂčc kÑp ÂźÂčt yÂȘu cÇu ¼−üc xžc ¼Þnh H×nh 1.12 bĂ«i c¶m biÕn žp suÊt a1 th× chuyÓn sang giai ÂźoÂčn 2. + Giai ÂźoÂčn 2: S2 ¼Çu khoan B Âźi xuĂšng theo chiÒu B+ v” mĂČi khoan quay theo chiÒu R, khi khoan Ÿñ s©u, xžc ¼Þnh b»ng nĂłt b1 th× kÕt thĂłc giai ÂźoÂčn 2, chuyÓn sang giai ÂźoÂčn 3. + Giai ÂźoÂčn 3: S3 mĂČi khoan Âźi lÂȘn theo chiÒu B- v” ngĂ”ng quay. Khi mĂČi khoan lÂȘn Ÿñ cao, xžc ¼Þnh b»ng b0 th× khoan dĂ”ng v” chuyÓn sang giai ÂźoÂčn 4. + Giai ÂźoÂčn 4: S4 pÝtt«ng A trĂ« vÒ theo chiÒu A- nĂ­i lĂĄng chi tiÕt, vÞ trÝ trĂ« vÒ ¼−üc xžc ¼Þnh bĂ«i a0, khi Ÿã pÝtt«ng ngĂ”ng chuyÓn Ÿéng, kÕt thĂłc mĂ©t chu kĂș gia c«ng. 18
Gižo Tr×nh PLC Ta cĂŁ sÂŹ ŸÄ grafcet nh− h×nh 1.13 S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh 20 S 5. Ph©n tÝch mÂčng grafcet c 5.1. Qui tŸc v−üt qua, chuyÓn tiÕp - MĂ©t trÂčng thži tr−íc chØ chuyÓn tiÕp sang trÂčng thži sau khi nĂŁ Âźang hoÂčt Ÿéng (tÝch cĂčc) v” cĂŁ Ÿñ ÂźiÒu kiÖn chuyÓn tiÕp. - Khi quž tr×nh Ÿ· chuyÓn tiÕp sang trÂčng thži sau th× giai ÂźoÂčn sau hoÂčt Ÿéng (tÝch cĂčc) v” sÏ khö bĂĄ hoÂčt Ÿéng cña trÂčng thži tr−íc Ÿã (giai ÂźoÂčn tr−íc hÕt tÝch cĂčc). S1 Ên nĂłt khĂ«i Ÿéng a1 S2 chi tiÕt Ÿ· ¼−üc kÑp chÆt R, B+ quay v” mĂČi khoan tiÕn v”o b1 S3 giai ÂźoÂčn kÑp vËt A+ Ÿ· khoan thñng lĂŻi mĂČi khoan b0 S4 B- Ÿ· rĂłt mĂČi khoan ra A- mĂ« kÑp a0 Ÿ· mĂ« kÑp xong VĂ­i cžc ÂźiÒu kiÖn hoÂčt Ÿéng H×nh 1.13 nh− trÂȘn th× cĂŁ nhiÒu khi sÂŹ ŸÄ kh«ng hoÂčt Ÿéng ¼−üc hoÆc hoÂčt Ÿéng kh«ng tĂšt. Ng−ĂȘi ta gĂ€i: + SÂŹ ŸÄ kh«ng hoÂčt Ÿéng ¼−üc l” sÂŹ ŸÄ cĂŁ nhžnh chÕt. (SÂŹ ŸÄ cĂŁ nhžnh chÕ cĂŁ thÓ vÉn hoÂčt Ÿéng nÕu nh− kh«ng Âźi v”o nhžnh chÕt). S0 + SÂŹ ŸÄ kh«ng sÂčch l” sÂŹ ŸÄ m” tÂči mĂ©t vÞ trÝ n”o Ÿã ¼−üc phžt lÖnh hai lÇn. VÝ dĂŽ 1: SÂŹ ŸÄ h×nh 1.14 l” sÂŹ ŸÄ cĂŁ nhžnh chÕt. SÂŹ ŸÄ n”y kh«ng thÓ l”m viÖc ¼−üc do S2 v” S4 kh«ng thÓ cĂŻng tÝch cĂčc v× gi¶ sö hÖ Âźang Ă« trÂčng thži ban ¼Çu S0 nÕu cĂŁ ÂźiÒu kiÖn 3 th× S0 hÕt tÝch cĂčc v” chuyÓn sang S3 tÝch cĂčc. Sau Ÿã nÕu cĂŁ ÂźiÒu kiÖn 4 th× S3 hÕt tÝch cĂčc v” S4 tÝch cĂčc. NÕu lĂłc n”y cĂŁ ÂźiÒu kiÖn 1 th× S1 cĂČng kh«ng thÓ tÝch cĂčc ¼−üc v× S0 Ÿ· hÕt tÝch cĂčc. Do Ÿã kh«ng bao giĂȘ S2 tÝch cĂčc ¼−üc nĂ·a m” ¼Ó S5 tÝch cĂčc th× ph¶i cĂŁ S2 v” S4 tÝch cĂčc kÌm ÂźiÒu kiÖn 5 nh− vËy hÖ sÏ n»m im Ă« vÞ trÝ S4. MuĂšn sÂŹ ŸÄ trÂȘn l”m viÖc ¼−üc ta ph¶i chuyÓn mÂčch rÏ nhžnh th”nh mÂčch song song. 3 1 S1 S3 2 4 S2 S4 5 S5 6 H×nh 1.14 VÝ dĂŽ 2: SÂŹ ŸÄ h×nh 1.15 l” sÂŹ ŸÄ kh«ng sÂčch. MÂčng Âźang Ă« trÂčng thži ban ¼Çu nÕu cĂŁ ÂźiÒu kiÖn 1 th× sÏ chuyÓn trÂčng thži cho c¶ S1 v” S3 tÝch cĂčc. NÕu cĂŁ ÂźiÒu kiÖn 3 rĂ„i 4 th× sÏ chuyÓn cho S5 tÝch cĂčc. Khi ch−a cĂŁ ÂźiÒu kiÖn 6 m” lÂči cĂŁ ÂźiÒu 19
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh S0 S0 1 3 1 S1 S3 2 S1 3 S2 2 S4 5 S3 4 S2 S4 5 4 S5 6 S5 6 7 H×nh 1.15 H×nh 1.16 kiÖn 2 rĂ„i 5 tr−íc th× S5 lÂči chuyÓn tÝch cĂčc lÇn nĂ·a. TĂžc l” cĂŁ hai lÇn lÖnh cho S5 tÝch cĂčc, vËy l” sÂŹ ŸÄ kh«ng sÂčch. VÝ dĂŽ 3: SÂŹ ŸÄ h×nh 1.16 l” sÂŹ ŸÄ sÂčch. Ă« sÂŹ ŸÄ n”y nÕu Ÿ· cĂŁ S3 tÝch cĂčc (ÂźiÒu kiÖn 3) th× nÕu cĂŁ ÂźiÒu kiÖn 1 cĂČng kh«ng cĂŁ nghÜa v× S0 Ÿ· hÕt tÝch cĂčc. Nh− vËy, mÂčch Ÿ· rÏ sang nhžnh 2, nÕu lÇn l−üt cĂŁ cžc ÂźiÒu kiÖn 4 v” 6 th× S5 sÏ tÝch cĂčc sau Ÿã nÕu cĂŁ ÂźiÒu kiÖn 7 th× hÖ lÂči trĂ« vÒ trÂčng thži ban ¼Çu. 5.2. Ph©n tÝch mÂčng grafcet Nh− ph©n tÝch Ă« trÂȘn th× nhiÒu khi mÂčng grafcet kh«ng hoÂčt Ÿéng ¼−üc hoÆc hoÂčt Ÿéng kh«ng tĂšt. Nh−ng ŸÚi vĂ­i cžc mÂčng kh«ng hoÂčt Ÿéng ¼−üc hoÆc hoÂčt Ÿéng kh«ng tĂšt vÉn cĂŁ thÓ l”m viÖc ¼−üc nÕu nh− kh«ng Âźi v”o nhžnh chÕt. Trong thĂčc tÕ s¶n xuÊt mĂ©t hÖ thĂšng cĂŁ thÓ Âźang hoÂčt Ÿéng rÊt tĂšt, nh−ng nÕu v× lĂœ do n”o Ÿã m” hÖ thĂšng ph¶i thay ŸÊi chÕ Ÿé l”m viÖc (do sĂč cĂš tĂ”ng phÇn hoÆc do thay ŸÊi c«ng nghÖ...) th× cĂŁ thÓ hÖ thĂšng sÏ kh«ng hoÂčt Ÿéng ¼−üc nÕu Ÿã l” nhžnh chÕt. VĂ­i cžch ph©n tÝch sÂŹ ŸÄ nh− trÂȘn th× khĂŁ Ÿžnh giž ¼−üc cžc mÂčng cĂŁ Ÿé phĂžc tÂčp lĂ­n. Do Ÿã ta ph¶i xÐt mĂ©t cžch ph©n tÝch mÂčng grafcet l” dĂŻng ph−¬ng phžp gi¶n ŸÄ ÂźiÓm. §Ó th”nh lËp gi¶n ŸÄ ÂźiÓm ta Âźi theo cžc b−íc sau: + VÏ mĂ©t « ¼Çu tiÂȘn cho gi¶n ŸÄ ÂźiÓm, ghi sĂš 0. XuÊt phžt tĂ” giai ÂźoÂčn ¼Çu trÂȘn grafcet ¼−üc coi l” Âźang tÝch cĂčc, giai ÂźoÂčn n”y Âźang cĂŁ dÊu “.”, khi cĂŁ mĂ©t ÂźiÒu kiÖn ¼−üc thĂčc hiÖn, sÏ cĂŁ cžc giai ÂźoÂčn mĂ­i ¼−üc tÝch cĂčc th×: - §žnh dÊu “.” v”o cžc giai ÂźoÂčn vĂ”a ¼−üc tÝch cĂčc trÂȘn grafcet. - Xož dÊu “.” Ă« giai ÂźoÂčn hÕt tÝch cĂčc trÂȘn grafcet. 20
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh - TÂčo mĂ©t « mĂ­i trÂȘn gi¶n ŸÄ ÂźiÓm sau ÂźiÒu kiÖn vĂ”a thĂčc hiÖn. - Ghi hÕt cžc giai ÂźoÂčn tÝch cĂčc cña hÖ (cĂŁ dÊu “.”) v”o « mĂ­i vĂ”a tÂčo. + TĂ” cžc « Ÿ· th”nh lËp khi mĂ©t ÂźiÒu kiÖn n”o Ÿã lÂči ¼−üc thĂčc hiÖn th× cžc giai ÂźoÂčn tÝch cĂčc lÂči ¼−üc chuyÓn ŸÊi, ta lÂči lÆp lÂči bĂšn b−íc nhĂĄ trÂȘn. + Quž tr×nh cĂž nh− vËy tiÕp tĂŽc, ta cĂŁ thÓ vÏ ho”n thiÖn ¼−üc gi¶n ŸÄ ÂźiÓm (sÂŹ ŸÄ tÂčo th”nh mÂčch liÂȘn tĂŽc, sau khi kÕt thĂłc lÂči trĂ« vÒ ÂźiÓm xuÊt phžt) hoÆc kh«ng vÏ ho”n thiÖn ¼−üc. Nh×n v”o gi¶n ŸÄ ÂźiÓm ta sÏ cĂŁ cžc kÕt luËn sau: - NÕu trong quž tr×nh vÏ ¼Õn giai ÂźoÂčn n”o Ÿã kh«ng thÓ vÏ tiÕp ¼−üc nĂ·a (kh«ng ho”n thiÖn sÂŹ ŸÄ) th× sÂŹ ŸÄ Ÿã l” sÂŹ ŸÄ cĂŁ nhžnh chÕt, vÝ dĂŽ 2. - NÕu vÏ ¼−üc hÕt m” Ă« vÞ trÝ n”o Ÿã cĂŁ cžc ÂźiÓm l”m viÖc cĂŻng tÂȘn th× l” sÂŹ ŸÄ kh«ng sÂčch vÝ dĂŽ 3. - NÕu vÏ ¼−üc hÕt v” kh«ng cĂŁ vÞ trÝ n”o cĂŁ cžc ÂźiÓm l”m viÖc cĂŻng tÂȘn th× l” sÂŹ ŸÄ l”m viÖc tĂšt, sÂŹ ŸÄ sÂčch vÝ dĂŽ 1. VÝ dĂŽ 1: VÏ gi¶n ŸÄ ÂźiÓm cho sÂŹ ŸÄ sÂčch h×nh 1.17a. S0 0 1 1 S1 2 S3 2 4 S2 1,3 4 1,4 2,3 S4 4 2 2,4 5 5 6 S5 6 6 b, a, H×nh 1.17 Ă« thĂȘi ÂźiÓm ¼Çu hÖ Âźang Ă« giai ÂźoÂčn S0 (cĂŁ dÊu “.”), khi ÂźiÒu kiÖn 1 ¼−üc thĂčc hiÖn th× c¶ S1 v” S3 cĂŻng chuyÓn sang tÝch cĂčc, Ÿžnh dÊu “.” v”o S1 v” S3, xož dÊu “.” Ă« S0. VËy, sau ÂźiÒu kiÖn 1 ta tÂčo « mĂ­i v” trong « n”y ta ghi hai trÂčng thži tÝch cĂčc l” 1,3. NÕu cžc ÂźiÒu kiÖn khžc kh«ng diÔn ra th× mÂčch vÉn Ă« trÂčng thži 1 v” 3. 21
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh Khi hÖ Âźang Ă« 1,3 nÕu ÂźiÒu kiÖn 4 ¼−üc thĂčc hiÖn th× giai ÂźoÂčn 4 tÝch cĂčc (thÂȘm dÊu “.”), giai ÂźoÂčn 3 hÕt tÝch cĂčc (mÊt dÊu “.”). VËy sau ÂźiÒu kiÖn 4 tÂčo « mĂ­i (nĂši vĂ­i « 1,3), « n”y ghi hai trÂčng thži tÝch cĂčc cßn lÂči trÂȘn grafcet l” 1,4. Khi hÖ Âźang Ă« 1,3 nÕu ÂźiÒu kiÖn 2 ¼−üc thĂčc hiÖn th× giai ÂźoÂčn 2 tÝch cĂčc (thÂȘm dÊu “.”), giai ÂźoÂčn 1 hÕt tÝch cĂčc (mÊt dÊu “.”). VËy sau ÂźiÒu kiÖn 2 tÂčo « mĂ­i (nĂši vĂ­i « 1,3), « n”y ghi hai trÂčng thži tÝch cĂčc cßn lÂči trÂȘn grafcet l” 2,3. Khi hÖ Âźang Ă« 1,4 hoÆc 2,3 nÕu cĂŁ ÂźiÒu kiÖn 5 th× quž tr×nh vÉn kh«ng chuyÓn tiÕp v× ¼Ó chuyÓn giai ÂźoÂčn 5 ph¶i cĂŁ S2 v” S4 cĂŻng tÝch cĂčc kÕt hĂźp ÂźiÒu kiÖn 5. Khi hÖ Âźang Ă« 1,4 nÕu ÂźiÒu kiÖn 2 ¼−üc thĂčc hiÖn th× giai ÂźoÂčn 2 tÝch cĂčc (thÂȘm dÊu “.”), giai ÂźoÂčn 1 hÕt tÝch cĂčc (mÊt dÊu “.”). VËy sau ÂźiÒu kiÖn 2 tÂčo « mĂ­i (nĂši vĂ­i « 1,4), « n”y ghi hai trÂčng thži tÝch cĂčc cßn lÂči trÂȘn grafcet l” 2,4. Khi hÖ Âźang Ă« 2,3 nÕu ÂźiÒu kiÖn 4 ¼−üc thĂčc hiÖn th× giai ÂźoÂčn 4 tÝch cĂčc (thÂȘm dÊu “.”), giai ÂźoÂčn 3 hÕt tÝch cĂčc (mÊt dÊu “.”). VËy sau ÂźiÒu kiÖn 4 tÂčo « mĂ­i (nĂši vĂ­i « 2,3), « n”y ghi hai trÂčng thži tÝch cĂčc cßn lÂči trÂȘn grafcet l” 2,4. Khi hÖ Âźang Ă« 2,4 nÕu ÂźiÒu kiÖn 5 ¼−üc thĂčc hiÖn th× giai ÂźoÂčn 5 tÝch cĂčc (thÂȘm dÊu “.”), giai ÂźoÂčn 2 v” 4 hÕt tÝch cĂčc (mÊt dÊu “.”). VËy sau ÂźiÒu kiÖn 5 tÂčo « mĂ­i (nĂši vĂ­i « 2,4), « n”y ghi trÂčng thži tÝch cĂčc cßn lÂči trÂȘn grafcet l” 5. Khi hÖ Âźang Ă« 5 nÕu ÂźiÒu kiÖn 6 ¼−üc thĂčc hiÖn th× giai ÂźoÂčn 0 tÝch cĂčc (thÂȘm dÊu “.”), giai ÂźoÂčn 5 hÕt tÝch cĂčc (mÊt dÊu “.”), hÖ trĂ« vÒ trÂčng thži ban ¼Çu. TĂ” gi¶n ŸÄ ÂźiÓm ta thÊy kh«ng cĂŁ « n”o cĂŁ 2 ÂźiÓm l”m viÖc cĂŻng tÂȘn v” vÏ ¼−üc c¶ sÂŹ ŸÄ, vËy Ÿã l” sÂŹ ŸÄ sÂčch. VÝ dĂŽ 2: VÏ gi¶n ŸÄ ÂźiÓm cho sÂŹ ŸÄ cĂŁ nhžnh chÕt h×nh 1.14 Gi¶n ŸÄ ÂźiÓm nh− h×nh 1.18. Trong tr−ĂȘng hĂźp n”y ta kh«ng thÓ vÏ tiÕp ¼−üc nĂ·a v× ¼Ó S5 tÝch cĂčc ph¶i cĂŁ c¶ S2 v” S4 cĂŻng tÝch cĂčc cĂŻng ÂźiÒu kiÖn 5. Nh−ng kh«ng cĂŁ « n”o cĂŁ 2,4. VÝ dĂŽ 3: VÏ gi¶n ŸÄ ÂźiÓm cho sÂŹ ŸÄ kh«ng sÂčch h×nh 1.5 0 1 3 1 S0 3 3 1 2 4 4 2 H×nh 1.18 Cžch tiÕn h”nh vÏ gi¶n ŸÄ ÂźiÓm nh− trÂȘn, gi¶n ŸÄ ÂźiÓm nh− h×nh 1.19. TĂ” gi¶n ŸÄ ÂźiÓm ta thÊy cĂŁ nhiÒu ÂźiÓm cĂŁ 2 ÂźiÓm l”m viÖc trĂŻng nhau (cĂŻng tÂȘn), vËy Ÿã l” sÂŹ ŸÄ kh«ng sÂčch. Ă« gi¶n ŸÄ ÂźiÓm h×nh 1.19 cĂŁ thÓ tiÕp tĂŽc vÏ gi¶n ŸÄ sÏ mĂ« rĂ©ng. 22 S1 S3 2 4 S2 S4 5 S5 6 H×nh 1.14
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh S0 1 0 S1 1 2 5 6 2 133 0,3 3 134 3,5 2,3 3 5 4,5 3 6 0,4 4 6 0,5 1,3 2,4 2 3 1,4 3 2 S3 3 S2 4 S4 5 4 2 4 5 2,5 6 2 5,5 6 5 6 6 1,5 2,0 4 6 1,0 S5 1 113 1 6 H×nh 1.15 123 5,0 0,0 H×nh 1.19 ChĂł Ăœ: §Ó hÖ thĂšng l”m viÖc tĂšt th× trong mÂčng grafcet Ă« mĂ©t phÇn mÂčch n”p Ÿã bŸt buĂ©c ph¶i cĂŁ: + Khi mĂ« ra l” song song th× kÕt thĂłc ph¶i l” song song. + Khi mĂ« ra l” rÏ nhžnh th× kÕt thĂłc ph¶i l” rÏ nhžnh. 23
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh Ch−¬ng 2: MĂ©t sĂš Ăžng dĂŽng mÂčch logic trong ÂźiÒu khiÓn §2.1. Cžc thiÕt bÞ ÂźiÒu khiÓn 1. Cžc nguyÂȘn tŸc ÂźiÒu khiÓn Quž tr×nh l”m viÖc cña Ÿéng cÂŹ ÂźiÖn ¼Ó truyÒn Ÿéng mĂ©t mžy s¶n xuÊt th−ĂȘng gĂ„m cžc giai ÂźoÂčn: khĂ«i Ÿéng, l”m viÖc v” ÂźiÒu chØnh tĂšc Ÿé, dĂ”ng v” cĂŁ thÓ cĂŁ c¶ giai ÂźoÂčn ٦o chiÒu. Ta xÐt Ÿéng cÂŹ l” mĂ©t thiÕt bÞ Ÿéng lĂčc, quž tr×nh l”m viÖc v” ¼Æc biÖt l” quž tr×nh khĂ«i Ÿéng, h·m th−ĂȘng cĂŁ dßng ÂźiÖn lĂ­n, tĂč th©n Ÿéng cÂŹ ÂźiÖn vĂ”a l” thiÕt bÞ chÊp h”nh nh−ng cĂČng vĂ”a l” ŸÚi t−üng ÂźiÒu khiÓn phĂžc tÂčp. VÒ nguyÂȘn lĂœ khĂšng chÕ truyÒn Ÿéng ÂźiÖn, ¼Ó khĂ«i Ÿéng v” h·m Ÿéng cÂŹ vĂ­i dßng ÂźiÖn ¼−üc hÂčn chÕ trong giĂ­i hÂčn cho phÐp, ta th−ĂȘng dĂŻng ba nguyÂȘn tŸc khĂšng chÕ tĂč Ÿéng sau: - NguyÂȘn tŸc thĂȘi gian: ViÖc Ÿãng cŸt ¼Ó thay ŸÊi tĂšc Ÿé Ÿéng cÂŹ dĂča theo nguyÂȘn tŸc thĂȘi gian, nghÜa l” sau nhĂ·ng kho¶ng thĂȘi gian xžc ¼Þnh sÏ cĂŁ tÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn ¼Ó thay ŸÊi tĂšc Ÿé Ÿéng cÂŹ. PhÇn tö c¶m biÕn v” khĂšng chÕ cÂŹ b¶n Ă« Ÿ©y l” rÂŹle thĂȘi gian. - NguyÂȘn tŸc tĂšc Ÿé: ViÖc Ÿãng cŸt ¼Ó thay ŸÊi tĂšc Ÿé Ÿéng cÂŹ dĂča v”o nguyÂȘn lĂœ xžc ¼Þnh tĂšc Ÿé tĂžc thĂȘi cña Ÿéng cÂŹ. PhÇn tö c¶m biÕn v” khĂšng chÕ cÂŹ b¶n Ă« Ÿ©y l” rÂŹle tĂšc Ÿé. - NguyÂȘn tŸc dßng ÂźiÖn: Ta biÕt tĂšc Ÿé Ÿéng cÂŹ do m«men Ÿéng cÂŹ xžc ¼Þnh, m” m«men lÂči phĂŽ thuĂ©c v”o dßng ÂźiÖn chÂčy qua Ÿéng cÂŹ, do vËy cĂŁ thÓ Âźo dßng ÂźiÖn ¼Ó khĂšng chÕ quž tr×nh thay ŸÊi tĂšc Ÿé Ÿéng cÂŹ ÂźiÖn. PhÇn tö c¶m biÕn v” khĂšng chÕ cÂŹ b¶n Ă« Ÿ©y l” rÂŹle dßng ÂźiÖn. Mçi nguyÂȘn tŸc ÂźiÒu khiÓn ¼Òu cĂŁ −u nh−üc ÂźiÓm riÂȘng, tĂŻy tĂ”ng tr−ĂȘng hĂźp cĂŽ thÓ m” chĂ€n cžc ph−¬ng phžp cho phĂŻ hĂźp. 2. Cžc thiÕt bÞ ÂźiÒu khiÓn §Ó ÂźiÒu khiÓn sĂč l”m viÖc cña cžc thiÕt bÞ cÇn ph¶i cĂŁ cžc thiÕt bÞ ÂźiÒu khiÓn. §Ó Ÿãng cŸt kh«ng th−ĂȘng xuyÂȘn ta th−ĂȘng dĂŻng žpt«mžt. Trong žpt«mžt hÖ thĂšng tiÕp ÂźiÓm cĂŁ bĂ© ph©n dËp hĂ„ quang v” cžc bĂ© ph©n tĂč Ÿéng cŸt mÂčch ¼Ó b¶o vÖ quž t¶i v” ngŸn mÂčch. BĂ© phËn cŸt mÂčch ÂźiÖn b»ng tžc Ÿéng ÂźiÖn tĂ” theo kiÓu dßng ÂźiÖn cĂčc ÂźÂči. Khi dßng ÂźiÖn v−üt quž trÞ sĂš cho phÐp chĂłng sÏ cŸt mÂčch ÂźiÖn ¼Ó b¶o vÖ ngŸn mÂčch, ngo”i ra cßn cĂŁ rÂŹle nhiÖt b¶o vÖ quž t¶i. PhÇn tö cÂŹ b¶n cña rÂŹle nhiÖt l” b¶n l−ìng kim gĂ„m hai miÕng kim loÂči cĂŁ Ÿé d·n nĂ« nhiÖt khžc nhau džn lÂči vĂ­i nhau. Khi b¶n l−ìng kim bÞ ŸÚt nĂŁng (th−ĂȘng l” b»ng dßng ÂźiÖn cÇn b¶o vÖ) sÏ bÞ biÕn dÂčng (cong), Ÿé biÕn dÂčng tĂ­i ng−ìng th× sÏ tžc Ÿéng v”o cžc bĂ© phËn khžc ¼Ó cŸt mÂčch ÂźiÖn. Cžc rÂŹle ÂźiÖn tĂ”, c«ng tŸc tÂŹ tžc dĂŽng nhĂȘ lĂčc hĂłt ÂźiÖn tĂ”. CÊu tÂčo cña rÂŹle ÂźiÖn tĂ” th−ĂȘng gĂ„m cžc bĂ© ph©n chÝnh sau: cuĂ©n hĂłt; mÂčch tĂ” tÜnh l”m b»ng vËt liÖu sŸt tĂ”; phÇn Ÿéng cßn gĂ€i l” phÇn Ăžng v” hÖ thĂšng cžc tiÕp ÂźiÓm. 24
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh MÂčch tĂ” cña rÂŹle cĂŁ dßng ÂźiÖn mĂ©t chiÒu chÂčy qua l”m b»ng thÐp khĂši, cßn mÂčch tĂ” cña rÂŹle xoay chiÒu l”m b»ng lž thÐp kĂŒ thuËt ÂźiÖn. §Ó chĂšng rung v× lĂčc hĂłt cña nam ch©m ÂźiÖn cĂŁ dÂčng xung trÂȘn mÆt cĂčc ng−ĂȘi ta ¼Æt vßng ngŸn mÂčch. SĂžc ÂźiÖn Ÿéng c¶m Ăžng trong vßng ngŸn mÂčch sÏ tÂčo ra dßng ÂźiÖn v” l”m cho tĂ” th«ng qua vßng ngŸn mÂčch lÖch pha vĂ­i tĂ” th«ng chÝnh, nhĂȘ Ÿã lĂčc hĂłt phÇn Ăžng kh«ng bÞ gižn ÂźoÂčn, cžc tiÕp ÂźiÓm lu«n ¼−üc tiÕp xĂłc tĂšt. TuĂș theo nguyÂȘn lĂœ tžc Ÿéng ng−ĂȘi ta chÕ tÂčo nhiÒu loÂči thiÕt bÞ ÂźiÒu khiÓn khžc nhau nh− rÂŹle dßng ÂźiÖn, rÂŹle ÂźiÖn žp, rÂŹle thĂȘi gian.... HÖ thĂšng tiÕp ÂźiÓm cĂŁ cÊu tÂčo khžc nhau v” th−ĂȘng mÂč bÂčc hay thiÕc ¼Ó ٦m b¶o tiÕp xĂłc tĂšt. Cžc thiÕt bÞ Ÿãng cŸt mÂčch Ÿéng lĂčc cĂŁ dßng ÂźiÖn lĂ­n, hÖ thĂšng tiÕp ÂźiÓm chÝnh cĂŁ bĂ© phËn dËp hĂ„ quang, ngo”i ra cßn cĂŁ cžc tiÕp ÂźiÓm phĂŽ ¼Ó Ÿãng cŸt cho mÂčch ÂźiÒu khiÓn. TuĂș theo trÂčng thži tiÕp ÂźiÓm ng−ĂȘi ta chia ra cžc loÂči tiÕp ÂźiÓm khžc nhau. MĂ©t sĂš kĂœ hiÖu th−ĂȘng gÆp nh− b¶ng 2.1. TT TÂȘn gĂ€i 1 TiÕp ÂźiÓm cÇu dao, mžy cŸt, žpt«mžt Th−ĂȘng mĂ« Th−ĂȘng Ÿãng 2 TiÕp ÂźiÓm c«ng tŸctÂŹ, khĂ«i Ÿéng tĂ”, rÂŹle Th−ĂȘng mĂ« Th−ĂȘng mĂ« khi mĂ« cĂŁ thĂȘi gian Th−ĂȘng mĂ« khi Ÿãng cĂŁ thĂȘi gian Th−ĂȘng Ÿãng Th−ĂȘng Ÿãng khi mĂ« cĂŁ thĂȘi gian Th−ĂȘng Ÿãng khi Ÿãng cĂŁ thĂȘi gian 3 TiÕp ÂźiÓm cĂŁ bĂ© phËn dËp hĂ„ quang 4 TiÕp ÂźiÓm cĂŁ bĂ© phËn tr¶ lÂči vÞ trÝ ban ¼Çu b»ng tay 5 6 NĂłt Ên th−ĂȘng mĂ« NĂłt Ên th−ĂȘng Ÿãng CuĂ©n d©y rÂŹle, c«ng tŸc tÂŹ, khĂ«i Ÿéng tĂ” 7 KĂœ hiÖu PhÇn tö nhiÖt cña rÂŹle nhiÖt §2.2. Cžc sÂŹ ŸÄ khĂšng chÕ Ÿéng cÂŹ r«to lĂ„ng sĂŁc TuĂș theo c«ng suÊt v” yÂȘu cÇu c«ng nghÖ m” Ÿéng cÂŹ kh«ng ŸÄng bĂ© r«to lĂ„ng sĂŁc cĂŁ thÓ ¼−üc nĂši trĂčc tiÕp v”o l−íi ÂźiÖn, dĂŻng ŸÊi nĂši sao-tam gižc, qua ÂźiÖn khžng, qua biÕn žp tĂč ngÉu, ng”y nay th−ĂȘng dĂŻng cžc bĂ© khĂ«i Ÿéng mÒm ¼Ó khĂ«i Ÿéng Ÿéng cÂŹ. 1. MÂčch khĂšng chÕ Ÿn gi¶n VĂ­i Ÿéng cÂŹ c«ng suÊt nhĂĄ ta cĂŁ thÓ Ÿãng trĂčc tiÕp v”o l−íi ÂźiÖn. NÕu Ÿéng cÂŹ chØ quay theo mĂ©t chiÒu th× mÂčch Ÿãng cŸt cĂŁ thÓ dĂŻng cÇu dao, žpt«mžt vĂ­i 25
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh thiÕt bÞ Ÿãng cŸt n”y cĂŁ nh−üc ÂźiÓm l” khi Âźang l”m viÖc nÕu mÊt ÂźiÖn, th× khi cĂŁ ÂźiÖn trĂ« lÂči Ÿéng cĂŁ thÓ tĂč khĂ«i Ÿéng. §Ó tržnh ÂźiÒu Ÿã ta dĂŻng khĂ«i Ÿéng tĂ” Ÿn ¼Ó Ÿãng cŸt cho Ÿéng cÂŹ. XÐt sÂŹ ŸÄ Ÿãng cŸt cĂŁ ٦o chiÒu dĂŻng khĂ«i Ÿéng tĂ” kÐp nh− h×nh 2.1. A B C K§T N5 D K§N T 5 RN2 RN1 RN2 T4 CD T1 T2 T3 T N1 N2 N3 N4 N RN1 §C H×nh 2.1 CÇu dao trÂȘn mÂčch Ÿéng lĂčc l” cÇu dao cžch ly (cÇu dao n”y chñ yÕu ¼Ó Ÿãng cŸt kh«ng t¶i, ¼Ó cžch ly khi söa chĂ·a). Cžc tiÕp ÂźiÓm T1, T2, T3 ¼Ó Ÿãng Ÿéng cÂŹ chÂčy thuËn, cžc tiÕp ÂźiÓm N1, N2, N3 ¼Ó Ÿãng Ÿéng cÂŹ chÂčy ng−üc (٦o thĂž tĂč hai trong ba pha l−íi ÂźiÖn). Cžc tiÕp ÂźiÓm T5 v” N5 l” cžc khož liÂȘn Ÿéng vÒ ÂźiÖn ¼Ó khĂšng chÕ cžc chÕ Ÿé chÂčy thuËn v” ng−üc kh«ng thÓ cĂŻng ŸÄng thĂȘi, nÕu Âźang chÂčy thuËn th× T5 mĂ«, N kh«ng thÓ cĂŁ ÂźiÖn, nÕu Âźang chÂčy ng−üc th× N5 mĂ«, T kh«ng thÓ cĂŁ ÂźiÖn. Ngo”i cžc liÂȘn Ÿéng vÒ ÂźiÖn Ă« khĂ«i Ÿéng tĂ” kÐp cßn cĂŁ liÂȘn Ÿéng cÂŹ khÝ, khi cuĂ©n T Ÿ· hĂłt th× lÉy cÂŹ khÝ khož kh«ng cho cuĂ©n N hĂłt nĂ·a khi cuĂ©n N Ÿ· hĂłt th× lÉy cÂŹ khÝ khož kh«ng cho cuĂ©n T hĂłt nĂ·a. Trong mÂčch dĂŻng hai rÂŹle nhiÖt RN1 v” RN2 ¼Ó b¶o vÖ quž t¶i cho Ÿéng cÂŹ, khi Ÿéng cÂŹ quž t¶i th× rÂŹle nhiÖt tžc Ÿéng l”m cžc tiÕp ÂźiÓm cña nĂŁ bÂȘn mÂčch ÂźiÒu khiÓn mĂ«, cžc cuĂ©n hĂłt mÊt ÂźiÖn cŸt ÂźiÖn Ÿéng cÂŹ. §Ó khĂ«i Ÿéng Ÿéng cÂŹ chÂčy thuËn (hoÆc ng−üc) ta Ên nĂłt K§T (hoÆc K§N), cuĂ©n hĂłt T cĂŁ ÂźiÖn, Ÿãng cžc tiÕp ÂźiÓm T1... T3 cÊp ÂźiÖn cho Ÿéng cÂŹ chÂčy theo chiÒu thuËn, tiÕp ÂźiÓm T4 Ÿãng lÂči ¼Ó tĂč duy tr×. §Ó dĂ”ng Ÿéng cĂŁ ta Ên nĂłt dĂ”ng D, cžc cuĂ©n hĂłt mÊt ÂźiÖn, cŸt ÂźiÖn Ÿéng cÂŹ, Ÿéng cÂŹ tĂč dĂ”ng. §Ó ٦o chiÒu Ÿéng cÂŹ tr−íc hÕt ta ph¶i Ên nĂłt dĂŻng D, cžc cuĂ©n hĂłt mÊt ÂźiÖn mĂ­i Ên nĂłt ¼Ó ٦o chiÒu. 26
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh 2. MÂčch khĂšng chÕ ٦o chiÒu cĂŁ gižm sžt tĂšc Ÿé. XÐt sÂŹ ŸÄ khĂšng chÕ Ÿéng cÂŹ lĂ„ng sĂŁc quay theo hai chiÒu v” cĂŁ h·m ng−üc. H·m ng−üc l” h·m x¶y ra lĂłc Ÿéng cÂŹ cßn Âźang quay theo chiÒu n”y (do qužn tÝnh), nh−ng ta lÂči Ÿãng ÂźiÖn cho Ÿéng cÂŹ quay theo chiÒu ng−üc lÂči m” kh«ng chĂȘ cho Ÿéng cÂŹ dĂ”ng hÂŒn rĂ„i mĂ­i Ÿãng ÂźiÖn cho Ÿéng cÂŹ ٦o chiÒu. H·m ng−üc cĂŁ kh¶ nšng h·m nhanh v× cĂŁ thÓ tÂčo m«men h·m lĂ­n (do sö dĂŽng c¶ hai nguĂ„n nšng l−üng l” Ÿéng nšng v” ÂźiÖn nšng tÂčo th”nh nšng l−üng h·m), tuy vËy dßng ÂźiÖn h·m sÏ lĂ­n v” trong Ăžng dĂŽng cĂŽ thÓ ph¶i l−u Ăœ hÂčn chÕ dßng ÂźiÖn h·m n”y. SÂŹ ŸÄ h×nh 2.2 thĂčc hiÖn nhiÖm vĂŽ Ÿã. Trong sÂŹ ŸÄ cĂŁ thÂȘm rÂŹle trung gian P. Hai rÂŹle tĂšc Ÿé (gŸn vĂ­i Ÿéng cÂŹ), rÂŹle tĂšc Ÿé thuËn cĂŁ tiÕp ÂźiÓm KT v” rÂŹle tĂšc Ÿé ng−üc cĂŁ tiÕp ÂźiÓm KN, cžc rÂŹle n”y khi tĂšc Ÿé cao th× cžc tiÕp ÂźiÓm rÂŹle kÝn, tĂšc Ÿé thÊp th× tiÕp ÂźiÓm rÂŹle hĂ«. A B C D P1 CD P2 K§T2 N5 K§N2 T1 T2 T3 N1 N2 N3 T RN1 RN2 T4 K§N3 K§T3 RN2 P K§N1 K§T1 RN1 N4 T5 N KT P3 KN §C H×nh 2.2 Khi khĂ«i Ÿéng chÂčy thuËn ta Ên nĂłt khĂ«i Ÿéng thuËn K§T, tiÕp ÂźiÓm K§T1 hĂ«, K§T3 hĂ« ngšn kh«ng cho cuĂ©n hĂłt N v” P cĂŁ ÂźiÖn, tiÕp ÂźiÓm K§T2 kÝn cÊp ÂźiÖn cho cuĂ©n hĂłt T, cžc tiÕp ÂźiÓm T1... T3 kÝn cÊp ÂźiÖn cho Ÿéng cÂŹ chÂčy thuËn, TiÕp ÂźiÓm T4 kÝn ¼Ó tĂč duy tr×, tiÕp ÂźiÓm T5 hĂ« cÊm cuĂ©n N cĂŁ ÂźiÖn. Khi Âźang chÂčy thuËn cÇn chÂčy ng−üc ta Ên nĂłt khĂ«i Ÿéng ng−üc K§N, tiÕp ÂźiÓm K§N1 hĂ« kh«ng cho P cĂŁ ÂźiÖn, tiÕp ÂźiÓm K§N2 hĂ« cŸt ÂźiÖn cuĂ©n hĂłt T l”m mÊt ÂźiÖn chÕ Ÿé chÂčy thuËn, tiÕp ÂźiÓm K§N3 kÝn cÊp ÂźiÖn cho cuĂ©n hĂłt N ¼Ó cÊp ÂźiÖn cho chÕ Ÿé chÂčy ng−üc v” tiÕp ÂźiÓm N4 kÝn ¼Ó tĂč duy tr×. NÕu muĂšn dĂ”ng ta Ên nĂłt dĂ”ng D, cÊp ÂźiÖn cho cuĂ©n hĂłt P, cuĂ©n hĂłt P Ÿãng tiÕp ÂźiÓm P1 ¼Ó tĂč duy tr×, hĂ« P2 cŸt ¼−ĂȘng nguĂ„n Âźang cÊp cho cuĂ©n hĂłt T hoÆc N, nh−ng lËp tĂžc P3 kÝn cuĂ©n hĂłt N hoÆc T lÂči ¼−üc cÊp ÂźiÖn, nÕu khi tr−íc Ÿéng cÂŹ Âźang chÂčy thuËn (cuĂ©n T l”m viÖc) tĂšc Ÿé Âźang lĂ­n th× KT kÝn, cuĂ©n N ¼−üc 27
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh cÊp ÂźiÖn Ÿãng ÂźiÖn cho chÕ Ÿé chÂčy ng−üc l”m Ÿéng cÂŹ dĂ”ng nhanh, khi tĂšc Ÿé Ÿ· gi¶m thÊp th× KT mĂ« cŸt ÂźiÖn cuĂ©n hĂłt N, Ÿéng cÂŹ dĂ”ng hÂŒn. Khi cžc rÂŹle nhiÖt tžc Ÿéng th× Ÿéng cÂŹ dĂ”ng tĂč do. 3. KhĂšng chÕ Ÿéng cÂŹ lĂ„ng sĂŁc kiÓu ŸÊi nĂši ΄/∆ cĂŁ ٦o chiÒu VĂ­i mĂ©t sĂš Ÿéng cÂŹ khi l”m viÖc ¼Þnh mĂžc nĂši ∆ th× khi khĂ«i Ÿéng cĂŁ thÓ nĂši h×nh sao l”m ÂźiÖn žp ¼Æt v”o d©y cuĂšn gi¶m 3 do Ÿã dßng ÂźiÖn khĂ«i Ÿéng gi¶m. SÂŹ ŸÄ h×nh 2.3 cho phÐp thĂčc hiÖn ŸÊi nĂši ΄/∆ cĂŁ ٦o chiÒu. D K§T1 K§N1 T T4 A B C K§N2 K§T2 T1 N5 N1 ∆1 N4 S1 T6 N6 T5 Tg1 Tg2 ∆5 S5 N S ∆ ∆4 §C ∆6 Tg H×nh 2.3 Trong sÂŹ ŸÄ cĂŁ khĂ«i Ÿéng tĂ” T Ÿãng cho chÕ Ÿé chÂčy thuËn, khĂ«i Ÿéng tĂ” N Ÿãng cho chÕ Ÿé chÂčy ng−üc, khĂ«i Ÿéng tĂ” S Ÿãng ÂźiÖn cho chÕ Ÿé khĂ«i Ÿéng h×nh sao, khĂ«i Ÿéng tĂ” ∆ Ÿãng ÂźiÖn cho chÕ Ÿé chÂčy tam gižc. RÂŹle thĂȘi gian Tg ¼Ó duy tr× thĂȘi gian, cĂŁ hai tiÕp ÂźiÓm Tg1 l” tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng kÝn mĂ« chËm thĂȘi gian ∆t1 , Tg2 l” tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng mĂ« Ÿãng chËm thĂȘi gian ∆t 2 vĂ­i ∆t1 > ∆t 2 . Khi cÇn khĂ«i Ÿéng thuËn ta Ên nĂłt khĂ«i Ÿéng thuËn K§T, tiÕp ÂźiÓm K§T2 ngšn kh«ng cho cuĂ©n N cĂŁ ÂźiÖn, tiÕp ÂźiÓm K§T1 kÝn Ÿãng ÂźiÖn cho cuĂ©n thuËn T, Ÿãng cžc tiÕp ÂźiÓm T1...T3 ¼−a ÂźiÖn žp thuËn v”o Ÿéng cÂŹ, T4 ¼Ó tĂč duy tr×, T5 ngšn kh«ng cho N cĂŁ ÂźiÖn, T6 cÊp ÂźiÖn cho rÂŹle thĂȘi gian Tg, ŸÄng thĂȘi cÊp ÂźiÖn ngay cho cuĂ©n hĂłt S, Ÿãng Ÿéng cÂŹ khĂ«i Ÿéng kiÓu nĂši sao, tiÕp ÂźiÓm S5 mĂ« ch−a cho cuĂ©n ∆. Khi Tg cĂŁ ÂźiÖn th× sau thĂȘi gian ngŸn ∆t 2 th× Tg2 Ÿãng chuÈn bÞ cÊp ÂźiÖn cho cuĂ©n hĂłt ∆. Sau kho¶ng thĂȘi gian duy tr× ∆t 1 th× tiÕp ÂźiÓm Tg1 mĂ« ra cuĂ©n hĂłt S mÊt ÂźiÖn cŸt chÕ Ÿé khĂ«i Ÿéng sao cña Ÿéng cÂŹ, tiÕp ÂźiÓm S5 kÝn cÊp ÂźiÖn cho cuĂ©n hĂłt ∆, ¼−a Ÿéng cÂŹ v”o l”m viÖc Ă« chÕ Ÿé nĂši tam gižc v” tĂč duy tr× b»ng tiÕp ÂźiÓm ∆4. 28
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh Khi cÇn ٦o chiÒu (nÕu Âźang chÂčy thuËn) ta Ên nĂłt khĂ«i Ÿéng ng−üc K§N, T mÊt ÂźiÖn l”m T6 mĂ« quž tr×nh lÂči khĂ«i Ÿéng theo chÕ Ÿé nĂši sao nh− trÂȘn vĂ­i cuĂ©n hĂłt N, cžc tiÕp ÂźiÓm N1 ... N3 ŸÊi thĂž tĂč hai trong ba pha (ŸÊi pha A v” B cho nhau) l”m chiÒu quay ŸÊi chiÒu. Khi muĂšn dĂžng ta Ên nĂłt dĂ”ng D, Ÿéng cÂŹ dĂ”ng tĂč do. §2.3. Cžc sÂŹ ŸÄ khĂšng chÕ Ÿéng cÂŹ kh«ng ŸÄng bĂ© r«to d©y quÊn Cžc biÖn phžp khĂ«i Ÿéng v” thay ŸÊi tĂšc Ÿé nh− Ÿéng cÂŹ r«to lĂ„ng sĂŁc cĂČng cĂŁ thÓ žp dĂŽng cho Ÿéng cÂŹ r«to d©y quÊn. Nh−ng nh− vËy kh«ng tËn dĂŽng ¼−üc −u ÂźiÓm cña Ÿéng cÂŹ r«to d©y quÊn l” kh¶ nšng thay ŸÊi dßng khĂ«i Ÿéng cĂČng nh− thay ŸÊi tĂšc Ÿé b»ng cžch thay ŸÊi ÂźiÖn trĂ« phĂŽ mŸc v”o mÂčch r«to. Do Ÿã vĂ­i Ÿéng cÂŹ r«to d©y quÊn ¼Ó gi¶m dßng khi khĂ«i Ÿéng cĂČng nh− ¼Ó thay ŸÊi tĂšc Ÿé Ÿéng cÂŹ ng−ĂȘi ta dĂŻng ph−¬ng phžp thay ŸÊi ÂźiÖn trĂ« phĂŽ mŸc v”o mÂčch r«to. 1. KhĂ«i Ÿéng Ÿéng cÂŹ r«to d©y quÊn theo nguyÂȘn tŸc thĂȘi gian Cžch n”y th−ĂȘng dĂŻng cho hÖ thĂšng cĂŁ c«ng suÊt trung b×nh v” lĂ­n. SÂŹ ŸÄ khĂšng chÕ nh− h×nh 2.4. D K1 K2 K3 RN2 K§ RN2 RN1 RN1 2K3 K5 §C 1Tg 2K1 1T 1K 2K2 1K3 R1 1K1 K K4 1K2 2Tg R2 2T 2K 2K4 H×nh 2.4 Trong sÂŹ ŸÄ cĂŁ 2 rÂŹle nhiÖt RN1 v” RN2 ¼Ó b¶o vÖ quž t¶i cho Ÿéng cÂŹ, hai rÂŹle thĂȘi gian 1Tg v” 2Tg vĂ­i hai tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng mĂ« Ÿãng chËm ¼Ó duy tr× thĂȘi gian loÂči ÂźiÖn trĂ« phĂŽ Ă« mÂčch r«to. §Ó khĂ«i Ÿéng ta Ên nĂłt khĂ«i Ÿéng K§ cÊp ÂźiÖn cho cuĂ©n hĂłt K cžc tiÕp ÂźiÓm K1, K2, K3 Ÿãng cÊp ÂźiÖn cho Ÿéng cÂŹ, Ÿéng cÂŹ khĂ«i Ÿéng vĂ­i hai cÊp ÂźiÖn trĂ« phĂŽ, tiÕp ÂźiÓm K4 ¼Ó tĂč duy tr×, tiÕp ÂźiÓm K5 ¼Ó cÊp ÂźiÖn cho cžc rÂŹle thĂȘi gian. Sau kho¶ng thĂȘi gian chØnh ¼Þnh tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng mĂ« Ÿãng chËm 1Tg Ÿãng lÂči cÊp ÂźiÖn cho 1K ¼Ó loÂči ÂźiÖn trĂ« phĂŽ R2 ra khĂĄi mÂčch r«to, tiÕp ÂźiÓm 1K3 Ÿãng ¼Ó cÊp ÂźiÖn cho rÂŹle thĂȘi gian 2Tg. Sau thĂȘi gian chØnh ¼Þnh tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng mĂ« Ÿãng chËm 2Tg Ÿãng lÂči cÊp ÂźiÖn cho 2K loÂči nĂšt ÂźiÖn trĂ« R1 khĂĄi mÂčch khĂ«i 29
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh Ÿéng, Ÿéng cÂŹ l”m viÖc trÂȘn ¼Æc tÝnh cÂŹ tĂč nhiÂȘn. TiÕp ÂźiÓm 2K4 ¼Ó tĂč duy tr×, 2K5 cŸt ÂźiÖn cžc rÂŹle thĂȘi gian. Khi muĂšn dĂ”ng Ên nĂłt dĂ”ng D, Ÿéng cÂŹ ¼−üc cŸt khĂĄi l−íi v” dĂ”ng tĂč do. 2. Thay ŸÊi tĂšc Ÿé Ÿéng cÂŹ r«to d©y quÊn b»ng thay ŸÊi ÂźiÖn trĂ« phĂŽ Trong c«ng nghiÖp cĂŁ nhiÒu mžy s¶n xuÊt dĂŻng truyÒn Ÿéng Ÿéng cÂŹ r«to d©y quÊn ¼Ó ÂźiÒu chØnh tĂšc Ÿé nh− cÇu trĂŽc, mžy cžn.... v” Ă« Ÿ©y th−ĂȘng dĂŻng thÂȘm kh©u h·m Ÿéng nšng ¼Ó dĂ”ng mžy. H·m Ÿéng nšng l” cžch h·m sö dĂŽng Ÿéng nšng cña Ÿéng cÂŹ Âźang quay ¼Ó tÂčo th”nh nšng l−üng h·m. VĂ­i Ÿéng cÂŹ r«to d©y quÊn, muĂšn h·m Ÿéng nšng th× khi Ÿ· cŸt ÂźiÖn ph¶i nĂši cžc cuĂ©n d©y xtato v”o ÂźiÖn žp mĂ©t chiÒu ¼Ó tÂčo th”nh tĂ” th«ng kÝch thÝch cho Ÿéng cÂŹ tÂčo m«men h·m. SÂŹ ŸÄ nguyÂȘn lĂœ cña hÖ thĂšng nh− h×nh 2.5. + A B - C KC 1S1 H1 H2 RN2 RN1 3S K5 RN2 1 2 3 2S R K4 4 K5 1S 3S1 RN1 5 6 2S1 3’ 2’ 1 0 1’ c, 10 1K 11 1K2 12 2S 3S 1-2 3-4 5-6 7-8 9-10 11-12 2 1 0 1’ 2’ 3’ 2S 3S 2K 1Tg r2 a, KC 3S 1K r1 1K1 8 9 2K2 2K1 3 2 2S 7 §C 3 K 2Tg 1Tg 2Tg H b, H×nh 2.5 §éng cÂŹ r«to d©y quÊn cĂŁ thÓ quay theo hai chiÒu, theo chiÒu thuËn nÕu 1S, 2S Ÿãng v” theo chiÒu ng−üc nÕu 1S, 3S Ÿãng. C«ng tŸc tÂŹ H ¼Ó Ÿãng nguĂ„n mĂ©t chiÒu lĂłc h·m Ÿéng nšng, c«ng tŸc tÂŹ 1K, 2K ¼Ó cŸt ÂźiÖn trĂ« phĂŽ trong mÂčch r«to l”m thay ŸÊi tĂšc Ÿé Ÿéng cÂŹ khi l”m viÖc. Khi h·m Ÿéng nšng to”n bĂ© ÂźiÖn trĂ« phĂŽ r1 v” r2 ¼−üc ¼−a v”o mÂčch r«to ¼Ó hÂčn chÕ dßng ÂźiÖn h·m, cßn ÂźiÖn trĂ« phĂŽ R trong mÂčch mĂ©t chiÒu ¼Ó ¼Æt giž trÞ m« men h·m. Trong hÖ thĂšng cĂŁ bĂ© khĂšng chÕ chØ huy kiÓu chuyÓn mÂčch cÂŹ khÝ KC. BĂ© KC cĂŁ nguyÂȘn lĂœ cÊu tÂčo l” mĂ©t trĂŽ trßn cÂŹ khÝ, cĂŁ thÓ quay hai chiÒu, trÂȘn trĂŽc 30
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh cĂŁ gŸn cžc tiÕp ÂźiÓm Ÿéng v” kÕt hĂźp vĂ­i cžc tiÕp ÂźiÓm tÜnh tÂčo th”nh cžc cÆp tiÕp ÂźiÓm ¼−üc Ÿãng cŸt tuĂș thuĂ©c v”o vÞ trÝ quay cña trĂŽ. §Ä thÞ Ÿãng mĂ« tiÕp ÂźiÓm cña bĂ© khĂšng chÕ KC ¼−üc thÓ hiÖn trÂȘn h×nh 2.5c. VÝ dĂŽ Ă« vÞ trÝ 0 cña bĂ© khĂšng chÕ chØ cĂŁ tiÕp ÂźiÓm 1-2 Ÿãng, tÊt c¶ cžc vÞ trÝ cßn lÂči cña cžc tiÕp ÂźiÓm ¼Òu cŸt hoÆc cÆp tiÕp ÂźiÓm 9-10 sÏ Ÿãng Ă« cžc vÞ trÝ 2, 3 bÂȘn trži v” 2’, 3’ bÂȘn ph¶i. HoÂčt Ÿéng cña bĂ© khĂšng chÕ nh− sau: Khi Ÿ· Ÿãng ÂźiÖn cÊp nguĂ„n cho hÖ thĂšng. Ban ¼Çu bĂ© khĂšng chÕ ¼−üc ¼Æt Ă« vÞ trÝ 0 c«ng tŸc tÂŹ K cĂŁ ÂźiÖn, cžc tiÕp ÂźiÓm K Ă« mÂčch khĂšng chÕ Ÿãng lÂči, chuÈn bÞ cho hÖ thĂšng l”m viÖc. NÕu muĂšn Ÿéng cÂŹ quay theo chiÒu thuËn th× ta quay bĂ© KC vÒ phÝa trži, nÕu muĂšn Ÿéng cÂŹ quay ng−üc th× ta quay bĂ© KC vÒ phÝa ph¶i. Gi¶ thiÕt ta quay bĂ© KC vÒ vÞ trÝ 2 phÝa trži, lĂłc n”y cžc tiÕp ÂźiÓm 3-4, 5-6, 9-10 cña bĂ© KC kÝn, cžc cuĂ©n d©y c«ng tŸc tÂŹ 1S, 2S, 1K v” cžc rÂŹle thĂȘi gian 1Tg, 2Tg cĂŁ ÂźiÖn, cžc tiÕp ÂźiÓm 1S, 2S Ă« mÂčch Ÿéng lĂčc Ÿãng lÂči, cuĂ©n d©y xtato ¼−üc Ÿãng v”o nguĂ„n 3 pha, tiÕp ÂźiÓm 1K trong mÂčch r«to Ÿãng lÂči cŸt phÇn ÂźiÖn trĂ« phĂŽ r2 ra, Ÿéng cÂŹ ¼−üc khĂ«i Ÿéng v” l”m viÖc vĂ­i ÂźiÖn trĂ« phĂŽ r1 trong mÂčch r«to, tiÕp ÂźiÓm 1Tg mĂ« ra, 2Tg Ÿãng lÂči chuÈn bÞ cho quž tr×nh h·m Ÿéng nšng khi dĂ”ng. NÕu muĂšn dĂ”ng Ÿéng cÂŹ th× quay bĂ© KC vÒ vÞ trÝ 0, cžc c«ng tŸc tÂŹ 1S, 2S, 1K v” cžc rÂŹle thĂȘi gian 1Tg, 2Tg mÊt ÂźiÖn, Ÿéng cÂŹ ¼−üc cŸt khĂĄi nguĂ„n ÂźiÖn 3 pha vĂ­i tožn bĂ© ÂźiÖn trĂ« r1, r2 ¼−üc ¼−a v”o r«to, ŸÄng thĂȘi tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng kÝn Ÿãng chËm 1Tg Ÿãng lÂči (Ÿãng chËm mĂ©t thĂȘi gian ngŸn ٦m b¶o hÖ Ÿ· ¼−üc cŸt khĂĄi l−íi ÂźiÖn), tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng mĂ« mĂ« chËm 2Tg ch−a mĂ« ( ∆t 2 > ∆t 1 ) c«ng tŸc tÂŹ H cĂŁ ÂźiÖn tiÕp ÂźiÓm H1, H2 Ÿãng lÂči cÊp nguĂ„n mĂ©t chiÒu cho xtato Ÿéng cÂŹ v” Ÿéng cÂŹ ¼−üc h·m Ÿéng nšng. Sau thĂȘi gian chØnh ¼Þnh ∆t 2 tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng mĂ« mĂ« chËm mĂ« ra t−¬ng Ăžng vĂ­i tĂšc Ÿé Ÿéng cÂŹ Ÿ· Ÿñ nhĂĄ, cuĂ©n d©y H mÊt ÂźiÖn, nguĂ„n mĂ©t chiÒu ¼−üc cŸt khĂĄi cuĂ©n d©y xtato, kÕt thĂłc quž tr×nh h·m Ÿéng nšng. Trong thĂčc tÕ, ng−ĂȘi ta yÂȘu cÇu ng−ĂȘi vËn h”nh khi quay bĂ© khĂšng chÕ KC qua mçi vÞ trÝ ph¶i dĂ”ng lÂči mĂ©t thĂȘi gian ngŸn ¼Ó hÖ thĂšng l”m viÖc an to”n c¶ vÒ mÆt ÂźiÖn v” cÂŹ. §2.4. KhĂšng chÕ Ÿéng cÂŹ ÂźiÖn mĂ©t chiÒu VĂ­i Ÿéng cÂŹ ÂźiÖn mĂ©t chiÒu khi khĂ«i Ÿéng cÇn thiÕt ph¶i gi¶m dßng khĂ«i Ÿéng. §Ó gi¶m dßng khi khĂ«i Ÿéng cĂŁ thÓ ¼−a thÂȘm ÂźiÖn trĂ« phĂŽ v”o mÂčch phÇn Ăžng. Ng”y nay nhĂȘ kĂŒ thuËt ÂźiÖn tö v” tin hĂ€c phžt triÓn ng−ĂȘi ta Ÿ· chÕ tÂčo cžc bĂ© biÕn ŸÊi mĂ©t chiÒu b»ng bžn dÉn c«ng suÊt lĂ­n l”m nguĂ„n trĂčc tiÕp cho Ÿéng cÂŹ v” ÂźiÒu khiÓn cžc bĂ© biÕn ŸÊi n”y b»ng mÂčch sĂš logic kh¶ tr×nh. Cžc bĂ© biÕn ŸÊi n”y nĂši trĂčc tiÕp v”o Ÿéng cÂŹ, viÖc khĂšng chÕ khĂ«i Ÿéng, h·m v” ÂźiÒu chØnh tĂšc Ÿé ¼Òu thĂčc hiÖn b»ng cžc mÂčch sĂš kh¶ tr×nh rÊt thuËn tiÖn v” linh hoÂčt. Tuy nhiÂȘn, mĂ©t sĂš mÂčch Ÿn gi¶n vÉn cĂŁ thÓ dĂŻng sÂŹ ŸÄ cžc mÂčch logic nh− h×nh 2.6 §Ó khĂ«i Ÿéng Ÿéng cÂŹ ta Ên nĂłt khĂ«i Ÿéng K§ lĂłc Ÿã c«ng tŸc tÂŹ K cĂŁ ÂźiÖn, cžc tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng mĂ« K1 Ÿãng lÂči ¼Ó cÊp ÂźiÖn cho Ÿéng cÂŹ vĂ­i 2 ÂźiÖn trĂ« phĂŽ, K2 Ÿãng lÂči ¼Ó tĂč duy tr×, K3 Ÿãng lÂči, K4 mĂ« ra l”m rÂŹle thĂȘi gian 3Tg mÊt ÂźiÖn, sau thĂȘi gian chØnh ¼Þnh tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng Ÿãng Ÿãng chËm 3Tg1 Ÿãng lÂči l”m c«ng tŸc tÂŹ 1K cĂŁ ÂźiÖn, Ÿãng tiÕp ÂźiÓm 1K1 loÂči ÂźiÖn trĂ« phĂŽ r2 khĂĄi mÂčch Ÿéng cÂŹ v” l”m rÂŹle thĂȘi gian 2Tg mÊt ÂźiÖn, sau thĂȘi gian chØnh ¼Þnh tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng 31
Gižo Tr×nh PLC + - - + 2K1 §C H1 S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh Rh r1 1K1 r2 K D K K2 K1 RN RN K3 2Tg 1Tg 3Tg1 a, 1K2 1K 2Tg1 K4 3Tg 1Tg1 b, 2K H H×nh 2.6 Ÿãng Ÿãng chËm 2Tg1 Ÿãng lÂči cÊp ÂźiÖn cho c«ng tŸc tÂŹ 2K Ÿãng tiÕp ÂźiÓm 2K2 loÂči r1 ra khĂĄi mÂčch Ÿéng lĂčc quž tr×nh khĂ«i Ÿéng kÕt thĂłc. §Ó dĂ”ng Ÿéng cÂŹ ta Ên nĂłt dĂ”ng D lĂłc Ÿã c«ng tŸc tÂŹ K mÊt ÂźiÖn, tiÕp ÂźiÓm K1 Ă« mÂčch Ÿéng lĂčc mĂ« ra cŸt phÇn Ăžng Ÿéng cÂŹ khĂĄi nguĂ„n ÂźiÖn. §Äng thĂȘi tiÕp ÂźiÓm K2, K3 mĂ« ra l”m rÂŹle thĂȘi gian 1Tg mÊt ÂźiÖn bŸt ¼Çu tÝnh thĂȘi gian h·m, K4 Ÿãng lÂči l”m c«ng tŸc tÂŹ H cĂŁ ÂźiÖn Ÿãng tiÕp ÂźiÓm H1 ¼−a ÂźiÖn trĂ« h·m Rh v”o ¼Ó thĂčc hiÖn quž tr×nh h·m. Sau thĂȘi gian chØnh ¼Þnh tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng mĂ« mĂ« chËm 1Tg1 mĂ« ra, c«ng tŸc tÂŹ H mÊt ÂźiÖn kÕt thĂłc quž tr×nh h·m, hÖ thĂšng khĂšng chÕ v” mÂčch Ÿéng lĂčc trĂ« vÒ trÂčng thži ban ¼Çu chuÈn bÞ cho lÇn khĂ«i Ÿéng sau. 32
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh PhÇn 2: ÂźiÒu khiÓn logic cĂŁ lËp tr×nh (PLC) Ch−¬ng 3: lĂœ luËn chung vÒ ÂźiÒu khiÓn logic lËp tr×nh PLC §3.1. MĂ« ¼Çu SĂč phžt triÓn cña kĂŒ thuËt ÂźiÒu khiÓn tĂč Ÿéng hiÖn ÂźÂči v” c«ng nghÖ ÂźiÒu khiÓn logic kh¶ tr×nh dĂča trÂȘn cÂŹ sĂ« phžt triÓn cña tin hĂ€c m” cĂŽ thÓ l” sĂč phžt triÓn cña kĂŒ thuËt mžy tÝnh. KĂŒ thuËt ÂźiÒu khiÓn logic kh¶ tr×nh PLC (Programmable Logic Control) ¼−üc phžt triÓn tĂ” nhĂ·ng nšm 1968 -1970. Trong gia ÂźoÂčn ¼Çu cžc thiÕt bÞ kh¶ tr×nh yÂȘu cÇu ng−ĂȘi sö dĂŽng ph¶i cĂŁ kĂŒ thuËt ÂźiÖn tö, ph¶i cĂŁ tr×nh Ÿé cao. Ng”y nay cžc thiÕt bÞ PLC Ÿ· phžt triÓn mÂčnh mÏ v” cĂŁ mĂžc Ÿé phĂŠ cËp cao. ThiÕt bÞ ÂźiÒu khiÓn logic lËp tr×nh ¼−üc PLC l” dÂčng thiÕt bÞ ÂźiÒu khiÓn ¼Æc biÖt dĂča trÂȘn bĂ© vi xö lĂœ, sö dĂŽng bĂ© nhĂ­ lËp tr×nh ¼−üc ¼Ó l−u trĂ· cžc lÖnh v” thĂčc hiÖn cžc chĂžc nšng, chÂŒng hÂčn, cho phÐp tÝnh logic, lËp chuçi, ¼Þnh giĂȘ, ¼Õm, v” cžc thuËt tožn ¼Ó ÂźiÒu khiÓn mžy v” cžc quž tr×nh c«ng nghÖ. PLC ¼−üc thiÕt kÕ cho cžc kĂŒ s−, kh«ng yÂȘu cÇu cao kiÕn thĂžc vÒ mžy tÝnh v” ng«n ngĂ· mžy tÝnh, cĂŁ thÓ vËn h”nh. ChĂłng ¼−üc thiÕt kÕ cho kh«ng chØ cžc nh” lËp tr×nh mžy tÝnh mĂ­i cĂŁ thÓ c”i ¼Æt hoÆc thay ŸÊi ch−¬ng tr×nh. V× vËy, cžc nh” thiÕt kÕ PLC ph¶i lËp tr×nh sÂœn sao cho ch−¬ng tr×nh ÂźiÒu khiÓn cĂŁ thÓ nhËp b»ng cžch sö dĂŽng ng«n ngĂ· Ÿn gi¶n (ng«n ngĂ· ÂźiÒu khiÓn). ThuËt ngĂ· logic ¼−üc sö dĂŽng v× viÖc lËp tr×nh chñ yÂȘu liÂȘn quan ¼Õn cžc hoÂčt Ÿéng logic vÝ dĂŽ nÕu cĂŁ cžc ÂźiÒu kiÖn A v” B th× C l”m viÖc... Ng−ĂȘi vËn h”nh nhËp ch−¬ng tr×nh (chuçi lÖnh) v”o bĂ© nhĂ­ PLC. ThiÕt bÞ ÂźiÒu khiÓn PLC sÏ gižm sžt cžc tÝn hiÖu v”o v” cžc tÝn hiÖu ra theo ch−¬ng tr×nh n”y v” thĂčc hiÖn cžc quy tŸc ÂźiÒu khiÓn Ÿ· ¼−üc lËp tr×nh. Cžc PLC t−¬ng tĂč mžy tÝnh, nh−ng mžy tÝnh ¼−üc tĂši −u hož cho cžc tžc vĂŽ tÝnh tožn v” hiÓn thÞ, cßn PLC ¼−üc chuyÂȘn biÖt cho cžc tžc vĂŽ ÂźiÒu khiÓn v” m«i tr−ĂȘng c«ng nghiÖp. V× vËy cžc PLC: + §−üc thiÕt kÕ bÒn ¼Ó chÞu ¼−üc rung Ÿéng, nhiÖt, Èm v” tiÕng Ă„n. + CĂŁ sÂœn giao diÖn cho cžc thiÕt bÞ v”o ra. + §−üc lËp tr×nh dÔ d”ng vĂ­i ng«n ngĂ· ÂźiÒu khiÓn dÔ hiÓu, chñ yÕu gi¶i quyÕt cžc phÐp tožn logic v” chuyÓn mÂčch. VÒ cÂŹ b¶n chĂžc nšng cña bĂ© ÂźiÒu khiÓn logic PLC cĂČng giĂšng nh− chĂžc nšng cña bĂ© ÂźiÒu khiÓn thiÕt kÕ trÂȘn cÂŹ sĂ« cžc rÂŹle c«ng tŸc tÂŹ hoÆc trÂȘn cÂŹ sĂ« cžc khĂši ÂźiÖn tö Ÿã l”: + Thu thËp cžc tÝn hiÖu v”o v” cžc tÝn hiÖu ph¶n hĂ„i tĂ” cžc c¶m biÕn. + LiÂȘn kÕt, ghÐp nĂši cžc tÝn hiÖu theo yÂȘu cÇu ÂźiÒu khiÓn v” thĂčc hiÖn Ÿãng mĂ« cžc mÂčch phĂŻ hĂźp vĂ­i c«ng nghÖ. + TÝnh tožn v” soÂčn th¶o cžc lÖnh ÂźiÒu khiÓn trÂȘn cÂŹ sĂ« so sžnh cžc th«ng tin thu thËp ¼−üc. + Ph©n phžt cžc lÖnh ÂźiÒu khiÓn ¼Õn cžc ¼Þa chØ thÝch hĂźp. 33
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh RiÂȘng ŸÚi vĂ­i mžy c«ng cĂŽ v” ng−ĂȘi mžy c«ng nghiÖp th× bĂ© PLC cĂŁ thÓ liÂȘn kÕt vĂ­i bĂ© ÂźiÒu khiÓn sĂš NC hoÆc CNC h×nh th”nh bĂ© ÂźiÒu khiÓn thÝch nghi. Trong hÖ thĂšng trung t©m gia c«ng, mĂ€i quy tr×nh c«ng nghÖ ¼Òu ¼−üc bĂ© PLC ÂźiÒu khiÓn tËp trung. §3.2. Cžc th”nh phÇn cÂŹ b¶n cña mĂ©t bĂ© PLC 1. CÊu h×nh phÇn cĂžng HÖ thĂšng PLC th«ng dĂŽng cĂŁ nšm bĂ© phËn cÂŹ b¶n gĂ„m: bĂ© xö lĂœ, bĂ© nhĂ­, bĂ© nguĂ„n, giao diÖn v”o/ra v” thiÕt bÞ lËp tr×nh. SÂŹ ŸÄ hÖ thĂšng nh− h×nh 3.1 1.1. BĂ© xö lĂœ ThiÕt bÞ lËp tr×nh BĂ© nhĂ­ Giao diÖn v”o BĂ© xö lĂœ Giao diÖn ra BĂ© xö lĂœ cßn gĂ€i l” bĂ© xö lĂœ trung NguĂ„n t©m (CPU), l” linh cung cÊp kiÖn chĂža bĂ© vi xö lĂœ. BĂ© xö lĂœ biÂȘn H×nh 3.1 dÞch cžc tÝn hiÖu v”o v” thĂčc hiÖn cžc hoÂčt Ÿéng ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh ¼−üc l−u trong bĂ© nhĂ­ cña CPU, truyÒn cžc quyÕt ¼Þnh d−íi dÂčng tÝn hiÖu hoÂčt Ÿéng ¼Õn cžc thiÕt bÞ ra. NguyÂȘn lĂœ l”m viÖc cña bĂ© xö lĂœ tiÕn h”nh theo tĂ”ng b−íc tuÇn tĂč, ¼Çu tiÂȘn cžc th«ng tin l−u trĂ· trong bĂ© nhĂ­ ch−¬ng tr×nh ¼−üc gĂ€i lÂȘn tuÇn tĂč v” ¼−üc kiÓm sožt bĂ«i bĂ© ¼Õm ch−¬ng tr×nh. BĂ© xö lĂœ liÂȘn kÕt cžc tÝn hiÖu v” ¼−a kÕt qu¶ ra ¼Çu ra. Chu kĂș thĂȘi gian n”y gĂ€i l” thĂȘi gian quÐt (scan). ThĂȘi gian vßng quÐt phĂŽ thuĂ©c v”o tÇm vĂŁc cña bĂ© nhĂ­, v”o tĂšc Ÿé cña CPU. NĂŁi chung chu kĂș mĂ©t vßng quÐt nh− h×nh 3.2 4. ChuyÓn dĂ· liÖu tĂ” bĂ© ¼Öm ¶o ra TB ngoÂči vi 1. NhËp dĂ· liÖu tĂ” TB ngoÂči vi v”o bĂ© ¼Öm 3. TruyÒn th«ng v” kiÓm tra lçi 2. ThĂčc hiÖn ch−¬ng tr×nh H×nh 3.2 SĂč thao tžc tuÇn tĂč cña ch−¬ng tr×nh dÉn ¼Õn mĂ©t thĂȘi gian trÔ trong khi bĂ© ¼Õm cña ch−¬ng tr×nh Âźi qua mĂ©t chu tr×nh ¼Çy Ÿñ, sau Ÿã bŸt ¼Çu lÂči tĂ” ¼Çu. §Ó Ÿžnh giž thĂȘi gian trÔ ng−ĂȘi ta Âźo thĂȘi gian quÐt cña mĂ©t ch−¬ng tr×nh d”i 1Kbyte v” coi Ÿã l” chØ tiÂȘu ¼Ó so sžnh cžc PLC. VĂ­i nhiÒu loÂči thiÕt bÞ thĂȘi gian trÔ n”y cĂŁ thÓ tĂ­i 20ms hoÆc hÂŹn. NÕu thĂȘi gian trÔ g©y trĂ« ngÂči cho quž tr×nh 34
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh ÂźiÒu khiÓn th× ph¶i dĂŻng cžc biÖn phžp ¼Æc biÖt, chÂŒng hÂčn nh− lÆp lÂči nhĂ·ng lÇn gĂ€i quan trĂ€ng trong thĂȘi gian mĂ©t lÇn quÐt, hoÆc l” ÂźiÒu khiÓn cžc th«ng tin chuyÓn giao ¼Ó bĂĄ bĂ­t Âźi nhĂ·ng lÇn gĂ€i Ýt quan trĂ€ng khi thĂȘi gian quÐt d”i tĂ­i mĂžc kh«ng thÓ chÊp nhËn ¼−üc. NÕu cžc gi¶i phžp trÂȘn kh«ng tho¶ m·n th× ph¶i dĂŻng PLC cĂŁ thĂȘi gian quÐt ngŸn hÂŹn. 1.2. BĂ© nguĂ„n BĂ© nguĂ„n cĂŁ nhiÖm vĂŽ chuyÓn ŸÊi ÂźiÖn žp AC th”nh ÂźiÖn žp thÊp cho bĂ© vi xö lĂœ (th−ĂȘng l” 5V) v” cho cžc mÂčch ÂźiÖn trong cžc module cßn lÂči (th−ĂȘng l” 24V). 1.3. ThiÕt bÞ lËp tr×nh ThiÕt bÞ lËp tr×nh ¼−üc sö dĂŽng ¼Ó lËp cžc ch−¬ng tr×nh ÂźiÒu khiÓn cÇn thiÕt sau Ÿã ¼−üc chuyÓn cho PLC. ThiÕt bÞ lËp tr×nh cĂŁ thÓ l” thiÕt bÞ lËp tr×nh chuyÂȘn dĂŽng, cĂŁ thÓ l” thiÕt bÞ lËp tr×nh cÇm tay gĂ€n nhÑ, cĂŁ thÓ l” phÇn mÒm ¼−üc c”i ¼Æt trÂȘn mžy tÝnh cž nh©n. 1.4. BĂ© nhĂ­ BĂ© nhĂ­ l” nÂŹi l−u giĂ· ch−¬ng tr×nh sö dĂŽng cho cžc hoÂčt Ÿéng ÂźiÒu khiÓn. Cžc dÂčng bĂ© nhĂ­ cĂŁ thÓ l” RAM, ROM, EPROM. Ng−ĂȘi ta lu«n chÕ tÂčo nguĂ„n dĂč phßng cho RAM ¼Ó duy tr× ch−¬ng tr×nh trong tr−ĂȘng hĂźp mÊt ÂźiÖn nguĂ„n, thĂȘi gian duy tr× tuĂș thuĂ©c v”o tĂ”ng PLC cĂŽ thÓ. BĂ© nhĂ­ cĂČng cĂŁ thÓ ¼−üc chÕ tÂčo th”nh module cho phÐp dÔ d”ng thÝch nghi vĂ­i cžc chĂžc nšng ÂźiÒu khiÓn cĂŁ kÝch cĂŹ khžc nhau, khi cÇn mĂ« rĂ©ng cĂŁ thÓ cŸm thÂȘm. 1.5. Giao diÖn v”o/ra Giao diÖn v”o l” nÂŹi bĂ© xö lĂœ nhËn th«ng tin tĂ” cžc thiÕt bÞ ngoÂči vi v” truyÒn th«ng tin ¼Õn cžc thiÕt bÞ bÂȘn ngo”i. TÝn hiÖu v”o cĂŁ thÓ tĂ” cžc c«ng tŸc, cžc bĂ© c¶m biÕn nhiÖt Ÿé, cžc tÕ b”o quang ÂźiÖn.... TÝn hiÖu ra cĂŁ thÓ cung cÊp cho cžc cuĂ©n d©y c«ng tŸc tÂŹ, cžc rÂŹle, cžc van ÂźiÖn tĂ”, cžc Ÿéng cÂŹ nhĂĄ... TÝn hiÖu v”o/ra cĂŁ thÓ l” tÝn hiÖu rĂȘi rÂčc, tÝn hiÖu liÂȘn tĂŽc, tÝn hiÖu logic... Cžc tÝn hiÖu NĂłt bÊm v” cžc c«ng tŸc logic giĂ­i hÂčn BĂ© chuyÓn mÂčch, c«ng tŸc h”nh tr×nh, giĂ­i hÂčn Cžc tham sĂš ÂźiÒu khiÓn nh− t0 žp suÊt, žp lĂčc BĂ© PLC Cžc cuĂ©n hĂłt Cžc ¼Ìn H×nh 3.3 35 Cžc van Cžc tÝn hiÖu bžo Ÿéng ...
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh v”o/ra cĂŁ thÓ thÓ hiÖn nh− h×nh 3.3. Mçi ÂźiÓm v”o ra cĂŁ mĂ©t ¼Þa chØ duy nhÊt ¼−üc PLC sö dĂŽng. Cžc kÂȘnh v”o/ra Ÿ· cĂŁ cžc chĂžc nšng cžch ly v” ÂźiÒu hož tÝn hiÖu sao cho cžc bĂ© c¶m biÕn v” cžc bĂ© tžc Ÿéng cĂŁ thÓ nĂši trĂčc tiÕp vĂ­i chĂłng m” kh«ng cÇn thÂȘm mÂčch ÂźiÖn khžc. PLC TÝn hiÖu v”o th−ĂȘng ¼−üc TÝn hiÖu ghÐp cžch ÂźiÖn (cžch ly) nhĂȘ v”o linh kiÖn quang nh− h×nh 3.4. D¶i tÝn hiÖu nhËn v”o cho cžc PLC cĂŹ lĂ­n cĂŁ thÓ l” 5v, 24v, 110v, 220v. Cžc PLC cÂŹ nhĂĄ th−ĂȘng chØ nhËp tÝn hiÖu 24v. GhÐp nĂši quang TÝn hiÖu ¼Õn CPU Diode b¶o vÖ MÂčch ph©n žp TÝn hiÖu ra cĂČng ¼−üc H×nh 3.4 ghÐp cžch ly, cĂŁ thÓ cžch ly kiÓu rÂŹle nh− h×nh 3.5a, cžch ly kiÓu quang nh− h×nh 3.5b. TÝn hiÖu ra cĂŁ thÓ l” tÝn hiÖu chuyÓn mÂčch 24v, 100mA; 110v, 1A mĂ©t chiÒu; thËm chÝ 240v, 1A xoay chiÒu tuĂș loÂči PLC. Tuy nhiÂȘn, vĂ­i PLC cĂŹ lĂ­n d¶i tÝn hiÖu ra cĂŁ thÓ thay ŸÊi b»ng cžch lĂča chĂ€n cžc module ra thÝch hĂźp. RÂŹle CÇu ch× TÝn hiÖu ra GhÐp nĂši quang PLC PLC a, TÝn hiÖu ra b, H×nh 3.5 2. CÊu tÂčo chung cña PLC Cžc PLC cĂŁ hai kiÓu cÊu tÂčo cÂŹ b¶n l”: kiÓu hĂ©p Ÿn v” kiÓu modulle nĂši ghÐp. ĂŠ cžp nĂši vĂ­i bÂȘn ngo”i KiÓu hĂ©p Ÿn th−ĂȘng dĂŻng cho cžc PLC cĂŹ nhĂĄ v” ¼−üc oooooooooooo cung cÊp d−íi dÂčng nguyÂȘn chiÕc ho”n chØnh gĂ„m bĂ© nguĂ„n, bĂ© xö lĂœ, bĂ© nhĂ­ v” cžc giao oooooooooooo diÖn v”o/ra. KiÓu hĂ©p Ÿn H×nh 3.6 th−ĂȘng vÉn cĂŁ kh¶ nšng ghÐp nĂši ¼−üc vĂ­i cžc module ngo”i ¼Ó mĂ« rĂ©ng kh¶ nšng cña PLC. KiÓu hĂ©p Ÿn nh− h×nh 3.6. Ch©n cŸm v”o Ch©n cŸm ra KiÓu module gĂ„m cžc module riÂȘng cho mçi chĂžc nšng nh− module nguĂ„n, module xö lĂœ trung t©m, module ghÐp nĂši, module v”o/ra, module mĂȘ, module 36
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh PID... cžc module ¼−üc lŸp trÂȘn cžc r·nh v” ¼−üc kÕt nĂši vĂ­i nhau. KiÓu cÊu tÂčo n”y cĂŁ thÓ ¼−üc sö dĂŽng cho cžc thiÕt bÞ ÂźiÒu khiÓn lËp tr×nh vĂ­i mĂ€i kÝch cĂŹ, cĂŁ nhiÒu bĂ© chĂžc nšng khžc nhau ¼−üc gĂ©p v”o cžc module riÂȘng biÖt. ViÖc sö dĂŽng cžc module tuĂș thuĂ©c c«ng dĂŽng cĂŽ thÓ. KÕt cÊu n”y khž linh hoÂčt, cho phÐp mĂ« BĂ© nguĂ„n BĂ© xö lĂœ Cžc module v”o/ra... rĂ©ng sĂš l−üng ¼Çu nĂši v”o/ra b»ng cžch bĂŠ sung cžc module v”o/ra hoÆc tšng H×nh 3.7 c−ĂȘng bĂ© nhĂ­ b»ng cžch tšng thÂȘm cžc Ÿn vÞ nhĂ­. §3.3. Cžc vÊn ¼Ò vÒ lËp tr×nh 1. Khži niÖm chung MĂ©t PLC cĂŁ thÓ sö dĂŽng mĂ©t cžch kinh tÕ hay kh«ng phĂŽ thuĂ©c rÊt lĂ­n v”o thiÕt bÞ lËp tr×nh. Khi trang bÞ mĂ©t bĂ© PLC th× ŸÄng thĂȘi ph¶i trang bÞ mĂ©t thiÕt bÞ lËp tr×nh cña cĂŻng mĂ©t h·ng chÕ tÂčo. Tuy nhiÂȘn, ng”y nay ng−ĂȘi ta cĂŁ thÓ lËp tr×nh b»ng phÇn mÒm trÂȘn mžy tÝnh sau Ÿã chuyÓn sang PLC b»ng mÂčch ghÐp nĂši riÂȘng. SĂč khžc nhau chÝnh giĂ·a bĂ© ÂźiÒu khiÓn kh¶ tr×nh PLC v” c«ng nghÖ rÂŹle hoÆc bžn dÉn l” Ă« chç kĂŒ thuËt nhËp ch−¬ng tr×nh v”o bĂ© ÂźiÒu khiÓn nh− thÕ n”o. Trong ÂźiÒu khiÓn rÂŹle, bĂ© ÂźiÒu khiÓn ¼−üc chuyÓn ŸÊi mĂ©t cžch cÂŹ hĂ€c nhĂȘ ¼Êu nĂši d©y “¼iÒu khiÓn cĂžng”. Cßn vĂ­i PLC th× viÖc lËp tr×nh ¼−üc thĂčc hiÖn th«ng qua mĂ©t thiÕt bÞ lËp tr×nh v” mĂ©t ngoÂči vi ch−¬ng tr×nh. CĂŁ thÓ chØ ra qui tr×nh lËp tr×nh theo gi¶n ŸÄ h×nh 3.8. BiÓu ŸÄ chĂžc nšng BiÓu ŸÄ thĂȘi gian Cžn bĂ© kĂŒ thuËt BiÓu ŸÄ c«ng tŸc Tñ ÂźiÒu khiÓn BiÓu ŸÄ bžn dÉn PLC BĂ© nhĂ­ Mžy vi tÝnh Ò Ó BiÓu ŸÄ d·y BĂ© lËp tr×nh H×nh 3.8 §Ó lËp tr×nh ng−ĂȘi ta cĂŁ thÓ sö dĂŽng mĂ©t trong cžc m« h×nh sau Ÿ©y: + M« h×nh d·y 37
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh + M« h×nh cžc chĂžc nšng + M« h×nh biÓu ŸÄ nĂši d©y + M« h×nh logic ViÖc lĂča chĂ€n m« h×nh n”o trong cžc m« h×nh trÂȘn cho thÝch hĂźp l” tuĂș thuĂ©c v”o loÂči PLC v” ÂźiÒu quan trĂ€ng l” chĂ€n ¼−üc loÂči PLC n”o cho phÐp giao l−u tiÖn lĂźi v” tržnh ¼−üc chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt. §a sĂš cžc thiÕt bÞ l−u h”nh trÂȘn thÞ tr−ĂȘng hiÖn nay l” dĂŻng m« h×nh d·y hoÆc biÓu ŸÄ nĂši d©y. NhĂ·ng PLC hiÖn ÂźÂči cho phÐp ng−ĂȘi dĂŻng chuyÓn tĂ” mĂ©t ph−¬ng phžp nhËp n”y sang mĂ©t ph−¬ng phžp nhËp khžc ngay trong quž tr×nh nhËp. Trong thĂčc tÕ khi sö dĂŽng biÓu ŸÄ nĂši d©y th× viÖc lËp tr×nh cĂŁ vÎ Ÿn gi¶n hÂŹn v× nĂŁ cĂŁ cžch thÓ hiÖn gÇn giĂšng nh− mÂčch rÂŹle c«ng tŸc tÂŹ. Tuy nhiÂȘn, vĂ­i nhĂ·ng ng−ĂȘi Ÿ· cĂŁ sÂœn nhĂ·ng hiÓu biÕt cÂŹ b¶n vÒ ng«n ngĂ· lËp tr×nh th× lÂči cho r»ng dĂŻng m« h×nh d·y dÔ d”ng hÂŹn, ŸÄng thĂȘi vĂ­i cžc mÂčch cĂŹ lĂ­n th× dĂŻng m« h×nh d·y cĂŁ nhiÒu −u ÂźiÓm hÂŹn. Mçi nh” chÕ tÂčo ¼Òu cĂŁ nhĂ·ng thiÕt kÕ v” ph−¬ng thĂžc thao tžc thiÕt bÞ lËp tr×nh riÂȘng, v× thÕ khi cĂŁ mĂ©t loÂči PLC mĂ­i th× ph¶i cĂŁ thĂȘi gian v” cÇn ph¶i ¼−üc huÊn luyÖn ¼Ó l”m quen vĂ­i nĂŁ. 2. Cžc ph−¬ng phžp lËp tr×nh TĂ” cžc cžch m« t¶ hÖ tĂč Ÿéng cžc nh” chÕ tÂčo PLC Ÿ· soÂčn th¶o ra cžc ph−¬ng phžp lËp tr×nh khžc nhau. Cžc ph−¬ng phžp lËp tr×nh ¼Òu ¼−üc thiÕt kÕ Ÿn gi¶n, gÇn vĂ­i cžc cžch m« t¶ Ÿ· ¼−üc biÕt ¼Õn. TĂ” Ÿã nĂŁi chung cĂŁ ba ph−¬ng phžp lËp tr×nh cÂŹ b¶n l” ph−¬ng phžp b¶ng lÖnh STL, ph−¬ng phžp biÓu ŸÄ bËc thang LAD v” ph−¬ng phžp l−u ŸÄ ÂźiÒu khiÓn CSF. Trong Ÿã, hai ph−¬ng phžp b¶ng lÖnh STL v” biÓu ŸÄ bËc thang LAD ¼−üc dĂŻng phĂŠ biÕn hÂŹn c¶. 2.1. MĂ©t sĂš kĂœ hiÖu chung 4 CÊu trĂłc lÖnh: MĂ©t lÖnh th−ĂȘng cĂŁ ba phÇn chÝnh v” th−ĂȘng viÕt nh− h×nh 3.9 (cĂŁ loÂči PLC cĂŁ cžch viÕt hÂŹi khžc): 004 1 A 2 I 5 00.2 3 1. §Þa chØ t−¬ng ŸÚi cña lÖnh (th−ĂȘng khi lËp tr×nh H×nh 3.9 thiÕt bÞ lËp tr×nh tĂč ¼−a ra) 2. PhÇn lÖnh l” nĂ©i dung thao tžc m” PLC ph¶i tžc Ÿéng lÂȘn ŸÚi t−üng cña lÖnh, trong lËp tr×nh LAD th× phÇn n”y tĂč thÓ hiÖn trÂȘn thanh LAD, kh«ng ¼−üc ghi ra. 3. §Úi t−üng lÖnh, l” phÇn m” lÖnh tžc Ÿéng theo yÂȘu cÇu ÂźiÒu khiÓn, trong ŸÚi t−¬ng lÖnh lÂči cĂŁ hai phÇn: 4. LoÂči ŸÚi t−üng, cĂŁ tr−ĂȘng hĂźp sau loÂči ŸÚi t−üng cĂŁ dÊu “:”, loÂči ŸÚi t−üng nh− tÝn hiÖu v”o, tÝn hiÖu ra, cĂȘ (rÂŹle nĂ©i)... 5. Tham sĂš cña ŸÚi t−üng lÖnh ¼Ó xžc ¼Þnh cĂŽ thÓ ŸÚi t−üng, cžch ghi tham sĂš cĂČng phĂŽ thuĂ©c tĂ”ng loÂči PLC khžc nhau. 38
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh KĂœ hiÖu th−ĂȘng cĂŁ trong mçi lÖnh: Cžc kĂœ hiÖu trong lÖnh, qui −íc cžch viÕt vĂ­i mçi quĂšc gia cĂŁ khžc nhau, thËm chÝ mçi h·ng, mçi thĂȘi chÕ tÂčo cña h·ng cĂŁ thÓ cĂŁ cžc kĂœ hiÖu riÂȘng. Tuy nhiÂȘn, cžch ghi chung nhÊt cho mĂ©t sĂš quĂšc gia l”: ‱ MĂŒ: + KĂœ hiÖu ¼Çu v”o l” I (In), ¼Çu ra l” Q (out tržnh nhÇm O l” kh«ng) + Cžc lÖnh viÕt gÇn Ÿñ tiÕng Anh vÝ dĂŽ ra l” out + LÖnh ra (gžn) l” out + Tham sĂš cña lÖnh dĂŻng cÂŹ sĂš 10 + PhÝa tr−íc ŸÚi t−üng lÖnh cĂŁ dÊu % + GiĂ·a cžc sĂš cña tham sĂš kh«ng cĂŁ dÊu chÊm. VÝ dĂŽ: AND% I09; out%Q10. ‱ NhËt: + §Çu v”o kĂœ hiÖu l” X, ¼Çu ra kĂœ hiÖu l” Y + Cžc lÖnh hÇu nh− ¼−üc viÕt tŸt tĂ” tiÕng anh + LÖnh ra (gžn) l” out + Tham sĂš cña lÖnh dĂŻng cÂŹ sĂš 8. VÝ dĂŽ: A X 10; out Y 07 ‱ T©y ŸÞc + §Çu v”o kĂœ hiÖu l” I, ¼Çu ra kĂœ hiÖu l” Q + Cžc lÖnh hÇu nh− ¼−üc viÕt tŸt tĂ” tiÕng Anh + LÖnh ra (gžn) l” = + Tham sĂš cña lÖnh dĂŻng cÂŹ sĂš 8 + GiĂ·a cžc sĂš cña tham sĂš cĂŁ dÊu chÊm ¼Ó ph©n biÖt khe v” kÂȘnh VÝ dĂŽ: A I 1.0; = Q 0.7 Ngo”i cžc kĂœ hiÖu khž chung nh− trÂȘn th× mçi h·ng cßn cĂŁ cžc kĂœ hiÖu riÂȘng, cĂŁ bĂ© lÖnh riÂȘng. Ngay cĂŻng mĂ©t h·ng Ă« cžc thĂȘi chÕ tÂčo khžc nhau cĂČng cĂŁ ¼Æc ÂźiÓm khžc nhau vĂ­i bĂ© lÖnh khžc nhau. Do Ÿã, khi sö dĂŽng PLC th× mçi loÂči PLC ta ph¶i t×m hiÓu cĂŽ thÓ h−íng dÉn sö dĂŽng cña nĂŁ. MĂ©t sĂš kĂœ hiÖu khžc nhau vĂ­i cžc lÖnh cÂŹ b¶n ¼−üc thÓ hiÖn rĂą trÂȘn b¶ng 3.1 2.2. Ph−¬ng phžp h×nh thang LAD (Ladder Logic) Ph−¬ng phžp h×nh thang cĂŁ dÂčng cña biÓu ŸÄ nĂłt bÊm. Cžc phÇn tö cÂŹ b¶n cña ph−¬ng phžp h×nh thang l”: + TiÕp ÂźiÓm: th−ĂȘng mĂ« Th−¬ng kÝn 39
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh B¶ng 3.1 IEC 1131-3 Misubishi OMRON Siemens Telemecanique Spreher ChĂł thÝch LD LD LD A L STR KhĂ­i ¼Çu vĂ­i tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng mĂ« LDN LDI LD NOT AN LN STR NOT KhĂ«i ¼Çu vĂ­i tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng kÝn AND AND AND A A AND PhÇn tö nĂši tiÕp cĂŁ tiÕp ÂźiÓm mĂ« ANDN ANI AND NOT AN AN AND NOT PhÇn tö nĂši tiÕp cĂŁ tiÕp ÂźiÓm Ÿãng O OR OR O O OR PhÇn tö song song cĂŁ tiÕp ÂźiÓm mĂ« ORN ORI OR NOT ON ON OR NOT PhÇn tö song song cĂŁ tiÕp ÂźiÓm Ÿãng ST OUT OUT = = OUT v” Schuh LÊy tÝn hiÖu ra + CuĂ©n d©y (m« t¶ cžc rÂŹle) + HĂ©p (m« t¶ cžc h”m khžc nhau, cžc lÖnh ¼Æc biÖt) MÂčng LAD l” ¼−ĂȘng nĂši cžc phÇn tö th”nh mĂ©t mÂčch ho”n chØnh, theo thĂž tĂč tĂ” trži sang ph¶i, tĂ” trÂȘn xuĂšng d−íi. Quž tr×nh quÐt cña PLC cĂČng theo thĂž tĂč n”y. Mçi mĂ©t nÊc thang xžc ¼Þnh mĂ©t sĂš hoÂčt Ÿéng cña quž tr×nh ÂźiÒu khiÓn. MĂ©t sÂŹ ŸÄ LAD cĂŁ nhiÒu nÊc thang. TrÂȘn mçi phÇn tö cña biÕu ŸÄ h×nh thang LAD cĂŁ cžc tham sĂš xžc ¼Þnh tuĂș thuĂ©c v”o kĂœ hiÖu cña tĂ”ng h·ng s¶n xuÊt PLC. VÝ dĂŽ: mĂ©t nÊc cña ph−¬ng phžp h×nh thang nh− h×nh 3.10 X400 X401 a, X402 y430 I0.0 I0.2 Q3.0 I:001/01 I:011/01 O:010/01 I:002/01 I0.1 c, b, H×nh 3.10: ph−¬ng phžp lËp tr×nh thang LAD H×nh 3.10a l” kiÓu kĂœ hiÖu cña Misubishi (NhËt) H×nh 3.10b l” kiÓu kĂœ hiÖu cña Siemens (T©y ŸÞc) H×nh 3.10c l” kĂœ hiÖu cña Allen Bradley 2.3. Ph−¬ng phžp liÖt kÂȘ lÖnh STL (Statement List) Ph−¬ng phžp STL gÇn vĂ­i biÓu ŸÄ logic. Ă« ph−¬ng phžp n”y cžc lÖnh ¼−üc liÖt kÂȘ thĂž tĂč. Tuy nhiÂȘn, ¼Ó ph©n biÖt cžc ÂźoÂčn ch−¬ng tr×nh ng−ĂȘi ta th−ĂȘng dĂŻng cžc m· nhĂ­, mçi m· nhĂ­ t−¬ng Ăžng vĂ­i mĂ©t nÊc thang cña biÓu ŸÄ h×nh 40
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh thang. §Ó khĂ«i ¼Çu mçi ÂźoÂčn (t−¬ng Ăžng nh− khĂ«i ¼Çu mĂ©t nÊc thang) ta sö dĂŽng cžc lÖnh khĂ«i ¼Çu nh− LD, L, A, O... (b¶ng 3.1). KÕt thĂłc mçi ÂźoÂčn th−ĂȘng l” lÖnh gžn cho ¼Çu ra, ¼Çu ra cĂŁ thÓ l” ¼Çu ra cho thiÕt bÞ ngoÂči vi cĂŁ thÓ l” ¼Çu ra cho cžc rÂŹle nĂ©i. VÝ dĂŽ: MĂ©t ÂźoÂčn STL cña PLC S5 (Siemens) 0 A 1 A I 0.1 2 = I 0.0 I 0.0 Q 1.0 Q 1.0 I 0.1 H×nh 3.11 MĂ©t ÂźoÂčn STL cña PLC S7-200 (Siemens) 0 LD I 0.1 1 A 3 = Q 1.0 Q 1.0 I 0.2 I 0.2 I 0.1 H×nh 3.12 MĂ©t ÂźoÂčn STL cña PLC MELSEC F1 (NhËt) 0 LD X 400 1 O X 403 2 ANI X 404 3 OUT Y 433 X400 Y433 X404 X403 H×nh 3.13 MĂ©t ÂźoÂčn STL cña CPM1A (OMRON) 0 LD 000.01 1 OR 010.00 2 AND NOT 000.00 3 AND 000.03 4 OUT 010.00 000.01 000.00 000.03 010.00 010.00 H×nh 3.14 2.4. Ph−¬ng phžp l−u ŸÄ ÂźiÒu khiÓn CSF (Control System Flow) Ph−¬ng phžp l−u ŸÄ ÂźiÒu khiÓn CSF tr×nh b”y cžc phÐp tožn logic vĂ­i cžc kĂœ hiÖu ŸÄ hoÂč Ÿ· ¼−üc tiÂȘu chuÈn hož nh− h×nh 3.15. Ph−¬ng phžp l−u ŸÄ ÂźiÒu khiÓn thÝch hĂźp vĂ­i ng−ĂȘi Ÿ· quen vĂ­i phÐp tÝnh ÂźiÒu khiÓn b»ng ÂźÂči sĂš Booole. I0.0 I0.1 & Q0.0 H×nh 3.15: Ph−¬ng phžp biÓu diÔn CSF 3. Cžc rÂŹle nĂ©i Trong cžc loÂči PLC cĂŁ nhiÒu thuËt ngĂ· dĂŻng ¼Ó chØ cžc linh kiÖn loÂči n”y, vÝ dĂŽ: rÂŹle phĂŽ, bĂ© vÂčch dÊu, cĂȘ hiÖu, l−u trĂ· bÝt, bit nhĂ­... §©y l” linh kiÖn cung 41
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh cÊp cžc chĂžc nšng ¼Æc biÖt gŸn liÒn vĂ­i PLC v” ¼−üc dĂŻng phĂŠ biÕt trong lËp tr×nh. RÂŹle nĂ©i n”y t−¬ng tĂč nh− cžc rÂŹle trung gian trong sÂŹ ŸÄ rÂŹle c«ng tŸc tÂŹ. RÂŹle nĂ©i cĂČng ¼−üc coi l” cžc ¼Çu ra ¼Ó nhËn cžc lÖnh gžn ¼Çu ra, nh−ng thĂčc chÊt ¼Çu ra n”y kh«ng ¼−a ra ngo”i (kh«ng ph¶i thiÕt bÞ ngoÂči vi) m” chØ n»m nĂ©i tÂči trong PLC. PLC nhĂĄ cĂŁ thÓ cĂŁ tĂ­i h”ng tršm rÂŹle nĂ©i, cžc rÂŹle nĂ©i ¼Òu ¼−üc nu«i b»ng nguĂ„n dĂč phßng khi mÊt ÂźiÖn. MĂ©t sĂš kĂœ hiÖu cžc rÂŹle nĂ©i: H∙ng TÂȘn gĂ€i Misubishi RÂŹle phĂŽ hoÆc bĂ© Ÿžnh dÊu Siemens CĂȘ hiÖu Sprecher v” Schuh CuĂ©n d©y Telemecanique Bit Toshiba RÂŹle nĂ©i Bradley L−u trĂ· bit VÝ dĂŽ: sö dĂŽng rÂŹle nĂ©i (cña Misibishi) 0 LD 1 OR 2 ANI 3 OUT 4 LD 5 AND 6 OUT 4. Cžc rÂŹle thĂȘi gian X X X M M X Y 400 403 404 100 100 401 433 KĂœ hiÖu M F C B R B X400 VÝ dĂŽ M100; M101 F0.0; F0.1 C001; C002 B0; B1 R000; R001 B3/001; B3/002 X404 M100 X401 Y433 X403 M100 H×nh 3.16 Trong cžc hÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn lu«n lu«n ph¶i sö dĂŽng rÂŹle thĂȘi gian ¼Ó duy tr× thĂȘi gian cho quž tr×nh ÂźiÒu khiÓn. Trong cžc PLC ng−ĂȘi ta cĂČng gŸn cžc rÂŹle thĂȘi gian v”o trong Ÿã. Tuy nhiÂȘn, thĂȘi gian Ă« Ÿ©y ¼−üc xžc ¼Þnh nhĂȘ ŸÄng hĂ„ trong CPU. Cžc rÂŹle thĂȘi gian cĂČng cĂŁ cžc tÂȘn gĂ€i khžc nhau nh−ng th−ĂȘng gĂ€i nhÊt l” bĂ© thĂȘi gian (Time). Cžc nh” s¶n xuÊt PLC kh«ng thĂšng nhÊt vÒ cžch lËp tr×nh cho cžc rÂŹle thĂȘi gian n”y. Mçi loÂči PLC (thËm chÝ trong cĂŻng h·ng) cĂČng cĂŁ cžc kĂœ hiÖu v” cžch lËp tr×nh rÊt khžc nhau cho rÂŹle thĂȘi gian. SĂš l−üng rÂŹle thĂȘi gian trong mçi PLC cĂČng rÊt khžc nhau. §iÓm chung nhÊt ŸÚi vĂ­i cžc rÂŹle thĂȘi gian l” cžc h·ng ¼Òu coi rÂŹle thĂȘi gian l” cžc ¼Çu ra nĂ©i, do Ÿã rÂŹle thĂȘi gian l” ¼Çu ra cña nÊc thang, hay cña mĂ©t ÂźoÂčn ch−¬ng tr×nh. 5. Cžc bĂ© ¼Õm BĂ© ¼Õm cho phÐp ¼Õm tÇn suÊt xuÊt hiÖn tÝn hiÖu v”o. BĂ© ¼Õm cĂŁ thÓ ¼−üc dĂŻng trong tr−ĂȘng hĂźp ¼Õm cžc s¶n phÈm di chuyÓn trÂȘn bšng chuyÒn v” sĂš s¶n phÈm xžc ¼Þnh cÇn chuyÓn v”o thĂŻng. BĂ© ¼Õm cĂŁ thÓ ¼Õm sĂš vßng quay cña trĂŽc, hoÆc sĂš ng−ĂȘi Âźi qua cöa. Cžc bĂ© ¼Õm n”y ¼−üc c”i ¼Æt sÂœn trong PLC. 42
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh CĂŁ hai loÂči bĂ© ¼Õm l” bĂ© ¼Õm tiÕn v” bĂ© ¼Õm lĂŻi. Cžc nh” s¶n xuÊt PLC cĂČng sö dĂŽng cžc bĂ© ¼Õm theo nhĂ·ng cžch cĂŁ khžc nhau. Tuy nhiÂȘn, cĂČng nh− cžc bĂ© thĂȘi gian, bĂ© ¼Õm cĂČng ¼−üc coi l” ¼Çu ra cña PLC v” Ÿ©y cĂČng l” ¼Çu ra nĂ©i, ¼Ó xuÊt tÝn hiÖu ra ngo”i ph¶i qua ¼Çu ra ngoÂči vi (cĂŁ ch©n nĂši ra ngo”i PLC). §3.4. §žnh giž −u nh−üc ÂźiÓm cña PLC Tr−íc Ÿ©y, bĂ© PLC th−ĂȘng rÊt ÂźÂŸt, kh¶ nšng hoÂčt Ÿéng bÞ hÂčn chÕ v” qui tr×nh lËp tr×nh phĂžc tÂčp. V× nhĂ·ng lĂœ do Ÿã m” PLC chØ ¼−üc dĂŻng trong nhĂ·ng nh” mžy v” cžc thiÕt bÞ ¼Æc biÖt. Ng”y nay do gi¶m giž liÂȘn tĂŽc, kÌm theo tšng kh¶ nšng cña PLC dÉn ¼Õn kÕt qu¶ l” ng”y c”ng ¼−üc žp dĂŽng rĂ©ng r·i cho cžc thiÕt bÞ mžy mĂŁc. Cžc bĂ© PLC Ÿn khĂši vĂ­i 24 kÂȘnh ¼Çu v”o v” 16 kÂȘnh ¼Çu ra thÝch hĂźp vĂ­i cžc mžy tiÂȘu chuÈn Ÿn, cžc trang thiÕt bÞ liÂȘn hĂźp. Cßn cžc bĂ© PLC vĂ­i nhiÒu kh¶ nšng Ăžng dĂŽng v” lĂča chĂ€n ¼−üc dĂŻng cho nhĂ·ng nhiÖm vĂŽ phĂžc tÂčp hÂŹn. CĂŁ thÓ kÓ ra cžc −u ÂźiÓm cña PLC nh− sau: + ChuÈn bÞ v”o hoÂčt Ÿéng nhanh: ThiÕt kÕ kiÓu module cho phÐp thÝch nghi nhanh vĂ­i mĂ€i chĂžc nšng ÂźiÒu khiÓn. Khi Ÿ· ¼−üc lŸp ghÐp th× PLC sÂœn s”ng l”m viÖc ngay. Ngo”i ra nĂŁ cßn ¼−üc sö dĂŽng lÂči cho cžc Ăžng dĂŽng khžc dÔ d”ng. + §é tin cËy cao: Cžc linh kiÖn ÂźiÖn tö cĂŁ tuĂŠi thĂ€ d”i hÂŹn cžc thiÕt bÞ cÂŹÂźiÖn. §é tin cËy cña PLC ng”y c”ng tšng, b¶o d−ìng ¼Þnh kĂș th−ĂȘng kh«ng cÇn thiÕt cßn vĂ­i mÂčch rÂŹle c«ng tŸc tÂŹ th× viÖc b¶o d−ìng ¼Þnh kĂș l” cÇn thiÕt. + DÔ d”ng thay ŸÊi ch−¬ng tr×nh: NhĂ·ng thay ŸÊi ch−¬ng tr×nh ¼−üc tiÕn h”nh Ÿn gi¶n. §Ó söa ŸÊi hÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn v” cžc quy tŸc ÂźiÒu khiÓn Âźang ¼−üc sö dĂŽng, ng−ĂȘi vËn h”nh chØ cÇn nhËp tËp lÖnh khžc, gÇn nh− kh«ng cÇn mŸc nĂši lÂči d©y (tuy nhiÂȘn, cĂŁ thÓ vÉn ph¶i nĂši lÂči nÕu cÇn thiÕt). NhĂȘ Ÿã hÖ thĂšng rÊt linh hoÂčt v” hiÖu qu¶. + §žnh giž nhu cÇu Ÿn gi¶n: Khi biÕt cžc ¼Çu v”o v” cžc ¼Çu ra th× cĂŁ thÓ Ÿžnh giž ¼−üc kÝch cĂŹ yÂȘu cÇu cña bĂ© nhĂ­ hay Ÿé d”i ch−¬ng tr×nh. Do Ÿã, cĂŁ thÓ dÔ d”ng v” nhanh chĂŁng lĂča chĂ€n PLC phĂŻ hĂźp vĂ­i cžc yÂȘu cÇu c«ng nghÖ ¼Æt ra. + Kh¶ nšng tži tÂčo: NÕu dĂŻng nhiÒu PLC vĂ­i qui cžch kĂŒ thuËt giĂšng nhau th× chi phÝ lao Ÿéng sÏ gi¶m thÊp hÂŹn nhiÒu so vĂ­i bĂ© ÂźiÒu khiÓn rÂŹle. §ã l” do gi¶m phÇn lĂ­n lao Ÿéng lŸp ržp. + TiÕt kiÖm kh«ng gian: PLC ¼ßi hĂĄi Ýt kh«ng gian hÂŹn so vĂ­i bĂ© ÂźiÒu khiÓn rÂŹle t−¬ng ¼−¬ng. Giž c¶ + CĂŁ tÝnh chÊt nhiÒu chĂžc nšng: PLC cĂŁ −u ÂźiÓm chÝnh l” cĂŁ thÓ sö dĂŽng cĂŻng mĂ©t thiÕt bÞ ÂźiÒu khiÓn cÂŹ b¶n cho nhiÒu hÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn. Ng−ĂȘi ta th−ĂȘng dĂŻng PLC cho cžc quž tr×nh tĂč Ÿéng linh hoÂčt v× dÔ d”ng thuËn tiÖn trong tÝnh tožn, so sžnh cžc giž trÞ t−¬ng quan, thay ŸÊi ch−¬ng tr×nh v” thay ŸÊi cžc th«ng sĂš. HÖ rÂŹle HÖ PLC SĂš l−üng v”o/ra H×nh 3.17 43
Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh + VÒ giž trÞ kinh tÕ: Khi xÐt vÒ giž trÞ kinh tÕ cña PLC ta ph¶i ¼Ò cËp ¼Õn sĂš l−üng ¼Çu ra v” ¼Çu v”o. Quan hÖ vÒ giž th”nh vĂ­i sĂš l−üng ¼Çu v”o/ra cĂŁ dÂčng nh− h×nh 3.17. Nh− vËy, nÕu sĂš l−üng ¼Çu v”o/ra quž Ýt th× hÖ rÂŹle tĂĄ ra kinh tÕ hÂŹn, nhĂ·ng khi sĂš l−üng ¼Çu v”o/ra tšng lÂȘn th× hÖ PLC kinh tÕ hÂŹn hÂŒn. Khi tÝnh ¼Õn giž c¶ cña PLC th× kh«ng thÓ kh«ng kÓ ¼Õn giž cña cžc bĂ© ph©n phĂŽ kh«ng thÓ thiÕu nh− thiÕt bÞ lËp tr×nh, mžy in, bšng ghi... c¶ viÖc Ÿ”o tÂčo nh©n viÂȘn kĂŒ thuËt. NĂŁi chung nhĂ·ng phÇn mÒm ¼Ó thiÕt kÕ lËp tr×nh cho cžc mĂŽc ¼Ých ¼Æc biÖt l” khž ÂźÂŸt. Ng”y nay nhiÒu h·ng chÕ tÂčo PLC Ÿ· cung cÊp chĂ€n bĂ© Ÿãng gĂŁi phÇn mÒm Ÿ· ¼−üc thö nghiÖm, nh−ng viÖc thay thÕ, söa ŸÊi cžc phÇn mÒm l” nhu cÇu kh«ng thÓ tržnh khĂĄi, do Ÿã, vÉn cÇn thiÕt ph¶i cĂŁ kĂŒ nšng phÇn mÒm. Ph©n bĂš giž c¶ cho viÖc lŸp ¼Æt mĂ©t PLC th−ĂȘng nh− sau: - 50% cho phÇn cĂžng cña PLC - 10% cho thiÕt kÕ khu©n khĂŠ ch−¬ng tr×nh - 20% cho soÂčn th¶o v” lËp tr×nh - 15% cho chÂčy thö nghiÖm - 5% cho t”i liÖu. ViÖc lŸp ¼Æt mĂ©t PLC tiÕp theo chØ b»ng kho¶ng 1/2 giž th”nh cña bĂ© ¼Çu tiÂȘn, nghÜa l” hÇu nh− chØ cßn chi phÝ phÇn cĂžng. CĂŁ thÓ so sžnh hÖ ÂźiÒu khiÓn rÂŹle v” hÖ ÂźiÒu khiÓn PLC nh− sau: ‱ HÖ rÂŹle: + NhiÒu bĂ© phËn Ÿ· ¼−üc chuÈn hož + Ýt nhÂčy c¶m vĂ­i nhiÔu + Kinh tÕ vĂ­i cžc hÖ thĂšng nhĂĄ - Thay ŸÊi khĂŁ khšn - KhĂŁ theo dĂąi v” kiÓm tra cžc hÖ thĂšng lĂ­n, phĂžc tÂčp - CÇn b¶o qu¶n th−ĂȘng xuyÂȘn ‱ HÖ PLC ThĂȘi gian lŸp ¼Æt l©u KÝch th−íc lĂ­n + Thay ŸÊi dÔ d”ng qua c«ng nghÖ phÝch cŸm + LŸp ¼Æt Ÿn gi¶n + Thay ŸÊi nhanh qui tr×nh ÂźiÒu khiÓn + KÝch th−íc nhĂĄ + CĂŁ thÓ nĂši vĂ­i mÂčng mžy tÝnh - Giž th”nh cao BĂ© thiÕt bÞ lËp tr×nh th−ĂȘng ÂźÂŸt, sö dĂŽng Ýt. 44
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc
Giao trinh plc

Recommended

Tuyen tap he hay
Tuyen tap he hayTuyen tap he hay
Tuyen tap he hayVui LĂȘn BáșĄn NhĂ©
 
So do vu trong phung
So do vu trong phungSo do vu trong phung
So do vu trong phungnhatthai1969
 
Bai giang lap va quan tri du an
Bai giang lap va quan tri du an Bai giang lap va quan tri du an
Bai giang lap va quan tri du an QuĂĄch ĐáșĄi DÆ°ÆĄng
 
Guitar tab sheet hop am ebook ly thuyet am nhac nxb giao duc
Guitar tab sheet hop am ebook ly thuyet am nhac nxb giao ducGuitar tab sheet hop am ebook ly thuyet am nhac nxb giao duc
Guitar tab sheet hop am ebook ly thuyet am nhac nxb giao ducGiao trinh Guitar
 
2 am nhac_t1_482
2 am nhac_t1_4822 am nhac_t1_482
2 am nhac_t1_482ThiĂȘn Đường TĂŹnh YĂȘu
 
Nu thi si ho xuan huong
Nu thi si ho xuan huongNu thi si ho xuan huong
Nu thi si ho xuan huongnhatthai1969
 
Luáș­n văn: NĂąng cao cháș„t lÆ°á»Łng hoáșĄt động cho vay khĂĄnh hĂ ng cĂĄ nhĂąn táșĄi NgĂąn h...
Luáș­n văn: NĂąng cao cháș„t lÆ°á»Łng hoáșĄt động cho vay khĂĄnh hĂ ng cĂĄ nhĂąn táșĄi NgĂąn h...Luáș­n văn: NĂąng cao cháș„t lÆ°á»Łng hoáșĄt động cho vay khĂĄnh hĂ ng cĂĄ nhĂąn táșĄi NgĂąn h...
Luáș­n văn: NĂąng cao cháș„t lÆ°á»Łng hoáșĄt động cho vay khĂĄnh hĂ ng cĂĄ nhĂąn táșĄi NgĂąn h...Viáșżt thuĂȘ trọn gĂłi ZALO 0934573149
 
ĐỀ XUáș€T CÁC GIáșąI PHÁP NÂNG CAO ĐỘ TIN CáșŹY CỊA LÆŻá»šI ĐIỆN PHÂN PHỐI HUYỆN QUáșąNG...
ĐỀ XUáș€T CÁC GIáșąI PHÁP NÂNG CAO ĐỘ TIN CáșŹY CỊA LÆŻá»šI ĐIỆN PHÂN PHỐI HUYỆN QUáșąNG...ĐỀ XUáș€T CÁC GIáșąI PHÁP NÂNG CAO ĐỘ TIN CáșŹY CỊA LÆŻá»šI ĐIỆN PHÂN PHỐI HUYỆN QUáșąNG...
ĐỀ XUáș€T CÁC GIáșąI PHÁP NÂNG CAO ĐỘ TIN CáșŹY CỊA LÆŻá»šI ĐIỆN PHÂN PHỐI HUYỆN QUáșąNG...nataliej4
 

Recommended

Tuyen tap he hay
Tuyen tap he hayTuyen tap he hay
Tuyen tap he hayVui LĂȘn BáșĄn NhĂ©
 
So do vu trong phung
So do vu trong phungSo do vu trong phung
So do vu trong phungnhatthai1969
 
Bai giang lap va quan tri du an
Bai giang lap va quan tri du an Bai giang lap va quan tri du an
Bai giang lap va quan tri du an QuĂĄch ĐáșĄi DÆ°ÆĄng
 
Guitar tab sheet hop am ebook ly thuyet am nhac nxb giao duc
Guitar tab sheet hop am ebook ly thuyet am nhac nxb giao ducGuitar tab sheet hop am ebook ly thuyet am nhac nxb giao duc
Guitar tab sheet hop am ebook ly thuyet am nhac nxb giao ducGiao trinh Guitar
 
2 am nhac_t1_482
2 am nhac_t1_4822 am nhac_t1_482
2 am nhac_t1_482ThiĂȘn Đường TĂŹnh YĂȘu
 
Nu thi si ho xuan huong
Nu thi si ho xuan huongNu thi si ho xuan huong
Nu thi si ho xuan huongnhatthai1969
 
Luáș­n văn: NĂąng cao cháș„t lÆ°á»Łng hoáșĄt động cho vay khĂĄnh hĂ ng cĂĄ nhĂąn táșĄi NgĂąn h...
Luáș­n văn: NĂąng cao cháș„t lÆ°á»Łng hoáșĄt động cho vay khĂĄnh hĂ ng cĂĄ nhĂąn táșĄi NgĂąn h...Luáș­n văn: NĂąng cao cháș„t lÆ°á»Łng hoáșĄt động cho vay khĂĄnh hĂ ng cĂĄ nhĂąn táșĄi NgĂąn h...
Luáș­n văn: NĂąng cao cháș„t lÆ°á»Łng hoáșĄt động cho vay khĂĄnh hĂ ng cĂĄ nhĂąn táșĄi NgĂąn h...Viáșżt thuĂȘ trọn gĂłi ZALO 0934573149
 
ĐỀ XUáș€T CÁC GIáșąI PHÁP NÂNG CAO ĐỘ TIN CáșŹY CỊA LÆŻá»šI ĐIỆN PHÂN PHỐI HUYỆN QUáșąNG...
ĐỀ XUáș€T CÁC GIáșąI PHÁP NÂNG CAO ĐỘ TIN CáșŹY CỊA LÆŻá»šI ĐIỆN PHÂN PHỐI HUYỆN QUáșąNG...ĐỀ XUáș€T CÁC GIáșąI PHÁP NÂNG CAO ĐỘ TIN CáșŹY CỊA LÆŻá»šI ĐIỆN PHÂN PHỐI HUYỆN QUáșąNG...
ĐỀ XUáș€T CÁC GIáșąI PHÁP NÂNG CAO ĐỘ TIN CáșŹY CỊA LÆŻá»šI ĐIỆN PHÂN PHỐI HUYỆN QUáșąNG...nataliej4
 
Nhung dieu can biet ve hoat dong gioi tinh
Nhung dieu can biet ve hoat dong gioi tinhNhung dieu can biet ve hoat dong gioi tinh
Nhung dieu can biet ve hoat dong gioi tinhLÆ°u CĂŽng HoĂ n
 
CĂŽng nghệ sá»­a chữa mĂĄy cĂŽng cỄ lĂȘ văn hiáșżu
CĂŽng nghệ sá»­a chữa mĂĄy cĂŽng cỄ lĂȘ văn hiáșżuCĂŽng nghệ sá»­a chữa mĂĄy cĂŽng cỄ lĂȘ văn hiáșżu
CĂŽng nghệ sá»­a chữa mĂĄy cĂŽng cỄ lĂȘ văn hiáșżuTrung Thanh Nguyen
 
ĂŽN thi lớp 10 theo chủ đề truonghocso.com
ĂŽN thi lớp 10 theo chủ đề truonghocso.comĂŽN thi lớp 10 theo chủ đề truonghocso.com
ĂŽN thi lớp 10 theo chủ đề truonghocso.comTháșż Giới Tinh Hoa
 
hoccokhi.vn CĂŽng Nghệ Sá»­a Chữa MĂĄy CĂŽng CỄ - LĂȘ Văn Hiáșżu, 68 Trang
hoccokhi.vn CĂŽng Nghệ Sá»­a Chữa MĂĄy CĂŽng CỄ - LĂȘ Văn Hiáșżu, 68 Tranghoccokhi.vn CĂŽng Nghệ Sá»­a Chữa MĂĄy CĂŽng CỄ - LĂȘ Văn Hiáșżu, 68 Trang
hoccokhi.vn CĂŽng Nghệ Sá»­a Chữa MĂĄy CĂŽng CỄ - LĂȘ Văn Hiáșżu, 68 TrangHọc CÆĄ KhĂ­
 
Luáș­n ĂĄn: GiáșŁi phĂĄp phĂĄt triển dịch vỄ tháș» táșĄi cĂĄc ngĂąn hĂ ng thÆ°ÆĄng máșĄi nhĂ  nÆ°...
Luáș­n ĂĄn: GiáșŁi phĂĄp phĂĄt triển dịch vỄ tháș» táșĄi cĂĄc ngĂąn hĂ ng thÆ°ÆĄng máșĄi nhĂ  nÆ°...Luáș­n ĂĄn: GiáșŁi phĂĄp phĂĄt triển dịch vỄ tháș» táșĄi cĂĄc ngĂąn hĂ ng thÆ°ÆĄng máșĄi nhĂ  nÆ°...
Luáș­n ĂĄn: GiáșŁi phĂĄp phĂĄt triển dịch vỄ tháș» táșĄi cĂĄc ngĂąn hĂ ng thÆ°ÆĄng máșĄi nhĂ  nÆ°...Viáșżt thuĂȘ trọn gĂłi ZALO 0934573149
 
Luan van tien si kinh te quoc dan neu (10)
Luan van tien si kinh te quoc dan neu (10)Luan van tien si kinh te quoc dan neu (10)
Luan van tien si kinh te quoc dan neu (10)Nguyễn CĂŽng Huy
 
De thi phuong phap so va phan mem ung dung
De thi phuong phap so va phan mem ung dungDe thi phuong phap so va phan mem ung dung
De thi phuong phap so va phan mem ung dungYĂȘu Nghề KÄ© SÆ°
 
Bao cao thuc tap tot nghep
Bao cao thuc tap tot nghepBao cao thuc tap tot nghep
Bao cao thuc tap tot nghepvanliemtb
 
Giam Sat Va Danh Gia Du An
Giam Sat Va Danh Gia Du AnGiam Sat Va Danh Gia Du An
Giam Sat Va Danh Gia Du Anforeman
 
[Giasunhatrang.edu.vn]on thi lop 10 theo chuyen de
[Giasunhatrang.edu.vn]on thi lop 10 theo chuyen de[Giasunhatrang.edu.vn]on thi lop 10 theo chuyen de
[Giasunhatrang.edu.vn]on thi lop 10 theo chuyen deGiaSÆ° NhaTrang
 
Cam nang theo doi danh gia du an
Cam nang theo doi danh gia du anCam nang theo doi danh gia du an
Cam nang theo doi danh gia du anforeman
 
Cam nang Phuong Phap Theo doi va Danh gia
Cam nang Phuong Phap Theo doi va Danh giaCam nang Phuong Phap Theo doi va Danh gia
Cam nang Phuong Phap Theo doi va Danh giaforeman
 
Yahoo toan tap
Yahoo toan tapYahoo toan tap
Yahoo toan tapnhatthai1969
 
để Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngon
để Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngonđể Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngon
để Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngonthuvienso24h
 
De tre em co giac ngu ngon
De tre em co giac ngu ngon De tre em co giac ngu ngon
De tre em co giac ngu ngon smallgaint
 
để Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngon
để Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngonđể Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngon
để Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngonthuvienso24h
 
học láș­p trĂŹnh họ vđk 8051
học láș­p trĂŹnh họ vđk 8051 học láș­p trĂŹnh họ vđk 8051
học láș­p trĂŹnh họ vđk 8051 Jean Okio
 
Tự học PLC CP1L
Tự học PLC CP1LTự học PLC CP1L
Tự học PLC CP1Lquanglocbp
 
BĂ i táș­p vĂ  ứng dỄng PLC
BĂ i táș­p vĂ  ứng dỄng PLCBĂ i táș­p vĂ  ứng dỄng PLC
BĂ i táș­p vĂ  ứng dỄng PLCquanglocbp
 
Tai lieu lap trinh plc s7 200 full-01_2011_v1
Tai lieu lap trinh plc s7 200 full-01_2011_v1Tai lieu lap trinh plc s7 200 full-01_2011_v1
Tai lieu lap trinh plc s7 200 full-01_2011_v1cuongcungdfdfdf
 
Sức bền váș­t liệu - ĂŽn táș­p về lĂœ thuyáșżt vĂ  bĂ i táș­p sức bền váș­t liệu
Sức bền váș­t liệu - ĂŽn táș­p về lĂœ thuyáșżt vĂ  bĂ i táș­p sức bền váș­t liệuSức bền váș­t liệu - ĂŽn táș­p về lĂœ thuyáșżt vĂ  bĂ i táș­p sức bền váș­t liệu
Sức bền váș­t liệu - ĂŽn táș­p về lĂœ thuyáșżt vĂ  bĂ i táș­p sức bền váș­t liệuCá»­a HĂ ng Váș­t TÆ°
 
8051 Danh Cho Nguoi Chua Biet Gi
8051 Danh Cho Nguoi Chua Biet Gi8051 Danh Cho Nguoi Chua Biet Gi
8051 Danh Cho Nguoi Chua Biet Gikakaruchi
 

More Related Content

What's hot

Nhung dieu can biet ve hoat dong gioi tinh
Nhung dieu can biet ve hoat dong gioi tinhNhung dieu can biet ve hoat dong gioi tinh
Nhung dieu can biet ve hoat dong gioi tinhLÆ°u CĂŽng HoĂ n
 
CĂŽng nghệ sá»­a chữa mĂĄy cĂŽng cỄ lĂȘ văn hiáșżu
CĂŽng nghệ sá»­a chữa mĂĄy cĂŽng cỄ lĂȘ văn hiáșżuCĂŽng nghệ sá»­a chữa mĂĄy cĂŽng cỄ lĂȘ văn hiáșżu
CĂŽng nghệ sá»­a chữa mĂĄy cĂŽng cỄ lĂȘ văn hiáșżuTrung Thanh Nguyen
 
ĂŽN thi lớp 10 theo chủ đề truonghocso.com
ĂŽN thi lớp 10 theo chủ đề truonghocso.comĂŽN thi lớp 10 theo chủ đề truonghocso.com
ĂŽN thi lớp 10 theo chủ đề truonghocso.comTháșż Giới Tinh Hoa
 
hoccokhi.vn CĂŽng Nghệ Sá»­a Chữa MĂĄy CĂŽng CỄ - LĂȘ Văn Hiáșżu, 68 Trang
hoccokhi.vn CĂŽng Nghệ Sá»­a Chữa MĂĄy CĂŽng CỄ - LĂȘ Văn Hiáșżu, 68 Tranghoccokhi.vn CĂŽng Nghệ Sá»­a Chữa MĂĄy CĂŽng CỄ - LĂȘ Văn Hiáșżu, 68 Trang
hoccokhi.vn CĂŽng Nghệ Sá»­a Chữa MĂĄy CĂŽng CỄ - LĂȘ Văn Hiáșżu, 68 TrangHọc CÆĄ KhĂ­
 
Luáș­n ĂĄn: GiáșŁi phĂĄp phĂĄt triển dịch vỄ tháș» táșĄi cĂĄc ngĂąn hĂ ng thÆ°ÆĄng máșĄi nhĂ  nÆ°...
Luáș­n ĂĄn: GiáșŁi phĂĄp phĂĄt triển dịch vỄ tháș» táșĄi cĂĄc ngĂąn hĂ ng thÆ°ÆĄng máșĄi nhĂ  nÆ°...Luáș­n ĂĄn: GiáșŁi phĂĄp phĂĄt triển dịch vỄ tháș» táșĄi cĂĄc ngĂąn hĂ ng thÆ°ÆĄng máșĄi nhĂ  nÆ°...
Luáș­n ĂĄn: GiáșŁi phĂĄp phĂĄt triển dịch vỄ tháș» táșĄi cĂĄc ngĂąn hĂ ng thÆ°ÆĄng máșĄi nhĂ  nÆ°...Viáșżt thuĂȘ trọn gĂłi ZALO 0934573149
 
Luan van tien si kinh te quoc dan neu (10)
Luan van tien si kinh te quoc dan neu (10)Luan van tien si kinh te quoc dan neu (10)
Luan van tien si kinh te quoc dan neu (10)Nguyễn CĂŽng Huy
 
Bao cao thuc tap tot nghep
Bao cao thuc tap tot nghepBao cao thuc tap tot nghep
Bao cao thuc tap tot nghepvanliemtb
 
Giam Sat Va Danh Gia Du An
Giam Sat Va Danh Gia Du AnGiam Sat Va Danh Gia Du An
Giam Sat Va Danh Gia Du Anforeman
 
[Giasunhatrang.edu.vn]on thi lop 10 theo chuyen de
[Giasunhatrang.edu.vn]on thi lop 10 theo chuyen de[Giasunhatrang.edu.vn]on thi lop 10 theo chuyen de
[Giasunhatrang.edu.vn]on thi lop 10 theo chuyen deGiaSÆ° NhaTrang
 
Cam nang theo doi danh gia du an
Cam nang theo doi danh gia du anCam nang theo doi danh gia du an
Cam nang theo doi danh gia du anforeman
 
Cam nang Phuong Phap Theo doi va Danh gia
Cam nang Phuong Phap Theo doi va Danh giaCam nang Phuong Phap Theo doi va Danh gia
Cam nang Phuong Phap Theo doi va Danh giaforeman
 
Yahoo toan tap
Yahoo toan tapYahoo toan tap
Yahoo toan tapnhatthai1969
 
để Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngon
để Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngonđể Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngon
để Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngonthuvienso24h
 
De tre em co giac ngu ngon
De tre em co giac ngu ngon De tre em co giac ngu ngon
De tre em co giac ngu ngon smallgaint
 
để Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngon
để Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngonđể Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngon
để Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngonthuvienso24h
 

What's hot (16)

Nhung dieu can biet ve hoat dong gioi tinh
Nhung dieu can biet ve hoat dong gioi tinhNhung dieu can biet ve hoat dong gioi tinh
Nhung dieu can biet ve hoat dong gioi tinh
 
CĂŽng nghệ sá»­a chữa mĂĄy cĂŽng cỄ lĂȘ văn hiáșżu
CĂŽng nghệ sá»­a chữa mĂĄy cĂŽng cỄ lĂȘ văn hiáșżuCĂŽng nghệ sá»­a chữa mĂĄy cĂŽng cỄ lĂȘ văn hiáșżu
CĂŽng nghệ sá»­a chữa mĂĄy cĂŽng cỄ lĂȘ văn hiáșżu
 
ĂŽN thi lớp 10 theo chủ đề truonghocso.com
ĂŽN thi lớp 10 theo chủ đề truonghocso.comĂŽN thi lớp 10 theo chủ đề truonghocso.com
ĂŽN thi lớp 10 theo chủ đề truonghocso.com
 
hoccokhi.vn CĂŽng Nghệ Sá»­a Chữa MĂĄy CĂŽng CỄ - LĂȘ Văn Hiáșżu, 68 Trang
hoccokhi.vn CĂŽng Nghệ Sá»­a Chữa MĂĄy CĂŽng CỄ - LĂȘ Văn Hiáșżu, 68 Tranghoccokhi.vn CĂŽng Nghệ Sá»­a Chữa MĂĄy CĂŽng CỄ - LĂȘ Văn Hiáșżu, 68 Trang
hoccokhi.vn CĂŽng Nghệ Sá»­a Chữa MĂĄy CĂŽng CỄ - LĂȘ Văn Hiáșżu, 68 Trang
 
Luáș­n ĂĄn: GiáșŁi phĂĄp phĂĄt triển dịch vỄ tháș» táșĄi cĂĄc ngĂąn hĂ ng thÆ°ÆĄng máșĄi nhĂ  nÆ°...
Luáș­n ĂĄn: GiáșŁi phĂĄp phĂĄt triển dịch vỄ tháș» táșĄi cĂĄc ngĂąn hĂ ng thÆ°ÆĄng máșĄi nhĂ  nÆ°...Luáș­n ĂĄn: GiáșŁi phĂĄp phĂĄt triển dịch vỄ tháș» táșĄi cĂĄc ngĂąn hĂ ng thÆ°ÆĄng máșĄi nhĂ  nÆ°...
Luáș­n ĂĄn: GiáșŁi phĂĄp phĂĄt triển dịch vỄ tháș» táșĄi cĂĄc ngĂąn hĂ ng thÆ°ÆĄng máșĄi nhĂ  nÆ°...
 
Luan van tien si kinh te quoc dan neu (10)
Luan van tien si kinh te quoc dan neu (10)Luan van tien si kinh te quoc dan neu (10)
Luan van tien si kinh te quoc dan neu (10)
 
De thi phuong phap so va phan mem ung dung
De thi phuong phap so va phan mem ung dungDe thi phuong phap so va phan mem ung dung
De thi phuong phap so va phan mem ung dung
 
Bao cao thuc tap tot nghep
Bao cao thuc tap tot nghepBao cao thuc tap tot nghep
Bao cao thuc tap tot nghep
 
Giam Sat Va Danh Gia Du An
Giam Sat Va Danh Gia Du AnGiam Sat Va Danh Gia Du An
Giam Sat Va Danh Gia Du An
 
[Giasunhatrang.edu.vn]on thi lop 10 theo chuyen de
[Giasunhatrang.edu.vn]on thi lop 10 theo chuyen de[Giasunhatrang.edu.vn]on thi lop 10 theo chuyen de
[Giasunhatrang.edu.vn]on thi lop 10 theo chuyen de
 
Cam nang theo doi danh gia du an
Cam nang theo doi danh gia du anCam nang theo doi danh gia du an
Cam nang theo doi danh gia du an
 
Cam nang Phuong Phap Theo doi va Danh gia
Cam nang Phuong Phap Theo doi va Danh giaCam nang Phuong Phap Theo doi va Danh gia
Cam nang Phuong Phap Theo doi va Danh gia
 
Yahoo toan tap
Yahoo toan tapYahoo toan tap
Yahoo toan tap
 
để Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngon
để Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngonđể Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngon
để Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngon
 
De tre em co giac ngu ngon
De tre em co giac ngu ngon De tre em co giac ngu ngon
De tre em co giac ngu ngon
 
để Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngon
để Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngonđể Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngon
để Tráș» em cĂł giáș„c ngủ ngon
 

Viewers also liked

học láș­p trĂŹnh họ vđk 8051
học láș­p trĂŹnh họ vđk 8051 học láș­p trĂŹnh họ vđk 8051
học láș­p trĂŹnh họ vđk 8051 Jean Okio
 
Tự học PLC CP1L
Tự học PLC CP1LTự học PLC CP1L
Tự học PLC CP1Lquanglocbp
 
BĂ i táș­p vĂ  ứng dỄng PLC
BĂ i táș­p vĂ  ứng dỄng PLCBĂ i táș­p vĂ  ứng dỄng PLC
BĂ i táș­p vĂ  ứng dỄng PLCquanglocbp
 
Tai lieu lap trinh plc s7 200 full-01_2011_v1
Tai lieu lap trinh plc s7 200 full-01_2011_v1Tai lieu lap trinh plc s7 200 full-01_2011_v1
Tai lieu lap trinh plc s7 200 full-01_2011_v1cuongcungdfdfdf
 
Sức bền váș­t liệu - ĂŽn táș­p về lĂœ thuyáșżt vĂ  bĂ i táș­p sức bền váș­t liệu
Sức bền váș­t liệu - ĂŽn táș­p về lĂœ thuyáșżt vĂ  bĂ i táș­p sức bền váș­t liệuSức bền váș­t liệu - ĂŽn táș­p về lĂœ thuyáșżt vĂ  bĂ i táș­p sức bền váș­t liệu
Sức bền váș­t liệu - ĂŽn táș­p về lĂœ thuyáșżt vĂ  bĂ i táș­p sức bền váș­t liệuCá»­a HĂ ng Váș­t TÆ°
 
8051 Danh Cho Nguoi Chua Biet Gi
8051 Danh Cho Nguoi Chua Biet Gi8051 Danh Cho Nguoi Chua Biet Gi
8051 Danh Cho Nguoi Chua Biet Gikakaruchi
 
TĂ i liệu tĂŹm hiểu về PLC - Ban CÆĄ điện tá»­ ĐH BKHN
TĂ i liệu tĂŹm hiểu về PLC - Ban CÆĄ điện tá»­ ĐH BKHNTĂ i liệu tĂŹm hiểu về PLC - Ban CÆĄ điện tá»­ ĐH BKHN
TĂ i liệu tĂŹm hiểu về PLC - Ban CÆĄ điện tá»­ ĐH BKHNThuan Nguyen
 

Viewers also liked (7)

học láș­p trĂŹnh họ vđk 8051
học láș­p trĂŹnh họ vđk 8051 học láș­p trĂŹnh họ vđk 8051
học láș­p trĂŹnh họ vđk 8051
 
Tự học PLC CP1L
Tự học PLC CP1LTự học PLC CP1L
Tự học PLC CP1L
 
BĂ i táș­p vĂ  ứng dỄng PLC
BĂ i táș­p vĂ  ứng dỄng PLCBĂ i táș­p vĂ  ứng dỄng PLC
BĂ i táș­p vĂ  ứng dỄng PLC
 
Tai lieu lap trinh plc s7 200 full-01_2011_v1
Tai lieu lap trinh plc s7 200 full-01_2011_v1Tai lieu lap trinh plc s7 200 full-01_2011_v1
Tai lieu lap trinh plc s7 200 full-01_2011_v1
 
Sức bền váș­t liệu - ĂŽn táș­p về lĂœ thuyáșżt vĂ  bĂ i táș­p sức bền váș­t liệu
Sức bền váș­t liệu - ĂŽn táș­p về lĂœ thuyáșżt vĂ  bĂ i táș­p sức bền váș­t liệuSức bền váș­t liệu - ĂŽn táș­p về lĂœ thuyáșżt vĂ  bĂ i táș­p sức bền váș­t liệu
Sức bền váș­t liệu - ĂŽn táș­p về lĂœ thuyáșżt vĂ  bĂ i táș­p sức bền váș­t liệu
 
8051 Danh Cho Nguoi Chua Biet Gi
8051 Danh Cho Nguoi Chua Biet Gi8051 Danh Cho Nguoi Chua Biet Gi
8051 Danh Cho Nguoi Chua Biet Gi
 
TĂ i liệu tĂŹm hiểu về PLC - Ban CÆĄ điện tá»­ ĐH BKHN
TĂ i liệu tĂŹm hiểu về PLC - Ban CÆĄ điện tá»­ ĐH BKHNTĂ i liệu tĂŹm hiểu về PLC - Ban CÆĄ điện tá»­ ĐH BKHN
TĂ i liệu tĂŹm hiểu về PLC - Ban CÆĄ điện tá»­ ĐH BKHN
 

Similar to Giao trinh plc

Bai giang dieu khien logic
Bai giang dieu khien logicBai giang dieu khien logic
Bai giang dieu khien logicTuan Van
 
Ky thuat lap trinh
Ky thuat lap trinhKy thuat lap trinh
Ky thuat lap trinhptquang160492
 
Ki thuat lap_trinh
Ki thuat lap_trinhKi thuat lap_trinh
Ki thuat lap_trinhHien Nguyen
 
Ky thuat lap_trinh
Ky thuat lap_trinhKy thuat lap_trinh
Ky thuat lap_trinhyenthanhlll
 
Giai Bai Toan Toi Uu Bang Excel
Giai Bai Toan Toi Uu Bang ExcelGiai Bai Toan Toi Uu Bang Excel
Giai Bai Toan Toi Uu Bang ExcelNgo Hung Long
 
Tuyển chọn 410 Hệ phÆ°ÆĄng trĂŹnh ver2 Nguyễn Minh Tuáș„n
Tuyển chọn 410 Hệ phÆ°ÆĄng trĂŹnh ver2 Nguyễn Minh Tuáș„nTuyển chọn 410 Hệ phÆ°ÆĄng trĂŹnh ver2 Nguyễn Minh Tuáș„n
Tuyển chọn 410 Hệ phÆ°ÆĄng trĂŹnh ver2 Nguyễn Minh Tuáș„nDÆ°ÆĄng Ngọc Taeny
 
Luáș­n văn: Nghiệm toĂ n cỄc của một số lớp phÆ°ÆĄng trĂŹnh vi phĂąn thức, HAY
Luáș­n văn: Nghiệm toĂ n cỄc của một số lớp phÆ°ÆĄng trĂŹnh vi phĂąn thức, HAYLuáș­n văn: Nghiệm toĂ n cỄc của một số lớp phÆ°ÆĄng trĂŹnh vi phĂąn thức, HAY
Luáș­n văn: Nghiệm toĂ n cỄc của một số lớp phÆ°ÆĄng trĂŹnh vi phĂąn thức, HAYViáșżt thuĂȘ trọn gĂłi ZALO 0934573149
 
XĂąy dá»±ng cáș„u trĂșc cho hệ Scada.pdf
XĂąy dá»±ng cáș„u trĂșc cho hệ Scada.pdfXĂąy dá»±ng cáș„u trĂșc cho hệ Scada.pdf
XĂąy dá»±ng cáș„u trĂșc cho hệ Scada.pdfMan_Ebook
 
Ky thuat lap_trinh
Ky thuat lap_trinhKy thuat lap_trinh
Ky thuat lap_trinhtienhien110293
 
LĂœ thuyáșżt láș„y máș«u
LĂœ thuyáșżt láș„y máș«u LĂœ thuyáșżt láș„y máș«u
LĂœ thuyáșżt láș„y máș«u Lam Nguyen
 
Bai giang phuong trinh dao ham rieng
Bai giang phuong trinh dao ham riengBai giang phuong trinh dao ham rieng
Bai giang phuong trinh dao ham riengDÆ°ÆĄng TĂș
 
Luáș­n văn: Dá»± ĂĄn đáș§u tÆ° xĂąy dá»±ng cÆĄ báșŁn báș±ng ngĂąn sĂĄch nhĂ  nước
Luáș­n văn: Dá»± ĂĄn đáș§u tÆ° xĂąy dá»±ng cÆĄ báșŁn báș±ng ngĂąn sĂĄch nhĂ  nướcLuáș­n văn: Dá»± ĂĄn đáș§u tÆ° xĂąy dá»±ng cÆĄ báșŁn báș±ng ngĂąn sĂĄch nhĂ  nước
Luáș­n văn: Dá»± ĂĄn đáș§u tÆ° xĂąy dá»±ng cÆĄ báșŁn báș±ng ngĂąn sĂĄch nhĂ  nướcDịch VỄ Viáșżt BĂ i Trọn GĂłi ZALO 0917193864
 
NghiĂȘn cứu, thiáșżt káșż hệ điều hĂ nh trĂȘn bộ vi điều khiển 8 bĂ­t.pdf
NghiĂȘn cứu, thiáșżt káșż hệ điều hĂ nh trĂȘn bộ vi điều khiển 8 bĂ­t.pdfNghiĂȘn cứu, thiáșżt káșż hệ điều hĂ nh trĂȘn bộ vi điều khiển 8 bĂ­t.pdf
NghiĂȘn cứu, thiáșżt káșż hệ điều hĂ nh trĂȘn bộ vi điều khiển 8 bĂ­t.pdfMan_Ebook
 
Luáș­n văn: PhĂĄt hĂ nh trĂĄi phiáșżu quốc táșż của Việt Nam - Thá»±c tráșĄng vĂ  giáșŁi phĂĄp
Luáș­n văn: PhĂĄt hĂ nh trĂĄi phiáșżu quốc táșż của Việt Nam - Thá»±c tráșĄng vĂ  giáșŁi phĂĄpLuáș­n văn: PhĂĄt hĂ nh trĂĄi phiáșżu quốc táșż của Việt Nam - Thá»±c tráșĄng vĂ  giáșŁi phĂĄp
Luáș­n văn: PhĂĄt hĂ nh trĂĄi phiáșżu quốc táșż của Việt Nam - Thá»±c tráșĄng vĂ  giáșŁi phĂĄpDịch vỄ viáșżt thuĂȘ KhĂła Luáș­n - ZALO 0932091562
 

Similar to Giao trinh plc (20)

Giao trinh plc
Giao trinh plcGiao trinh plc
Giao trinh plc
 
Bai giang dieu khien logic
Bai giang dieu khien logicBai giang dieu khien logic
Bai giang dieu khien logic
 
Ky thuat lap trinh
Ky thuat lap trinhKy thuat lap trinh
Ky thuat lap trinh
 
Ki thuat lap_trinh
Ki thuat lap_trinhKi thuat lap_trinh
Ki thuat lap_trinh
 
Ky thuat lap_trinh
Ky thuat lap_trinhKy thuat lap_trinh
Ky thuat lap_trinh
 
Ki thuat lap_trinh
Ki thuat lap_trinhKi thuat lap_trinh
Ki thuat lap_trinh
 
Giai Bai Toan Toi Uu Bang Excel
Giai Bai Toan Toi Uu Bang ExcelGiai Bai Toan Toi Uu Bang Excel
Giai Bai Toan Toi Uu Bang Excel
 
download
downloaddownload
download
 
PhĂąn TĂ­ch PhĂąn Biệt, PhĂąn LoáșĄi VĂ  PhĂąn TĂ­ch CỄm.doc
PhĂąn TĂ­ch PhĂąn Biệt, PhĂąn LoáșĄi VĂ  PhĂąn TĂ­ch CỄm.docPhĂąn TĂ­ch PhĂąn Biệt, PhĂąn LoáșĄi VĂ  PhĂąn TĂ­ch CỄm.doc
PhĂąn TĂ­ch PhĂąn Biệt, PhĂąn LoáșĄi VĂ  PhĂąn TĂ­ch CỄm.doc
 
Tuyển chọn 410 Hệ phÆ°ÆĄng trĂŹnh ver2 Nguyễn Minh Tuáș„n
Tuyển chọn 410 Hệ phÆ°ÆĄng trĂŹnh ver2 Nguyễn Minh Tuáș„nTuyển chọn 410 Hệ phÆ°ÆĄng trĂŹnh ver2 Nguyễn Minh Tuáș„n
Tuyển chọn 410 Hệ phÆ°ÆĄng trĂŹnh ver2 Nguyễn Minh Tuáș„n
 
Luáș­n văn: Nghiệm toĂ n cỄc của một số lớp phÆ°ÆĄng trĂŹnh vi phĂąn thức, HAY
Luáș­n văn: Nghiệm toĂ n cỄc của một số lớp phÆ°ÆĄng trĂŹnh vi phĂąn thức, HAYLuáș­n văn: Nghiệm toĂ n cỄc của một số lớp phÆ°ÆĄng trĂŹnh vi phĂąn thức, HAY
Luáș­n văn: Nghiệm toĂ n cỄc của một số lớp phÆ°ÆĄng trĂŹnh vi phĂąn thức, HAY
 
XĂąy dá»±ng cáș„u trĂșc cho hệ Scada.pdf
XĂąy dá»±ng cáș„u trĂșc cho hệ Scada.pdfXĂąy dá»±ng cáș„u trĂșc cho hệ Scada.pdf
XĂąy dá»±ng cáș„u trĂșc cho hệ Scada.pdf
 
Ky thuat lap_trinh
Ky thuat lap_trinhKy thuat lap_trinh
Ky thuat lap_trinh
 
Ká»č thuáș­t láș­p trĂŹnh.
Ká»č thuáș­t láș­p trĂŹnh.Ká»č thuáș­t láș­p trĂŹnh.
Ká»č thuáș­t láș­p trĂŹnh.
 
LĂœ thuyáșżt láș„y máș«u
LĂœ thuyáșżt láș„y máș«u LĂœ thuyáșżt láș„y máș«u
LĂœ thuyáșżt láș„y máș«u
 
Bai giang phuong trinh dao ham rieng
Bai giang phuong trinh dao ham riengBai giang phuong trinh dao ham rieng
Bai giang phuong trinh dao ham rieng
 
Luáș­n văn: Dá»± ĂĄn đáș§u tÆ° xĂąy dá»±ng cÆĄ báșŁn báș±ng ngĂąn sĂĄch nhĂ  nước
Luáș­n văn: Dá»± ĂĄn đáș§u tÆ° xĂąy dá»±ng cÆĄ báșŁn báș±ng ngĂąn sĂĄch nhĂ  nướcLuáș­n văn: Dá»± ĂĄn đáș§u tÆ° xĂąy dá»±ng cÆĄ báșŁn báș±ng ngĂąn sĂĄch nhĂ  nước
Luáș­n văn: Dá»± ĂĄn đáș§u tÆ° xĂąy dá»±ng cÆĄ báșŁn báș±ng ngĂąn sĂĄch nhĂ  nước
 
NghiĂȘn cứu, thiáșżt káșż hệ điều hĂ nh trĂȘn bộ vi điều khiển 8 bĂ­t.pdf
NghiĂȘn cứu, thiáșżt káșż hệ điều hĂ nh trĂȘn bộ vi điều khiển 8 bĂ­t.pdfNghiĂȘn cứu, thiáșżt káșż hệ điều hĂ nh trĂȘn bộ vi điều khiển 8 bĂ­t.pdf
NghiĂȘn cứu, thiáșżt káșż hệ điều hĂ nh trĂȘn bộ vi điều khiển 8 bĂ­t.pdf
 
Luáș­n văn: PhĂĄt hĂ nh trĂĄi phiáșżu quốc táșż của Việt Nam - Thá»±c tráșĄng vĂ  giáșŁi phĂĄp
Luáș­n văn: PhĂĄt hĂ nh trĂĄi phiáșżu quốc táșż của Việt Nam - Thá»±c tráșĄng vĂ  giáșŁi phĂĄpLuáș­n văn: PhĂĄt hĂ nh trĂĄi phiáșżu quốc táșż của Việt Nam - Thá»±c tráșĄng vĂ  giáșŁi phĂĄp
Luáș­n văn: PhĂĄt hĂ nh trĂĄi phiáșżu quốc táșż của Việt Nam - Thá»±c tráșĄng vĂ  giáșŁi phĂĄp
 
Toiuu Tk
Toiuu TkToiuu Tk
Toiuu Tk
 

Giao trinh plc

  • 1. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh MĂŽc lĂŽc NĂ©i dung Trang Ch−¬ng 1: LÝ thuyÕt cÂŹ sĂ« 1.1. NhĂ·ng niÖm cÂŹ b¶n ....................................................................................................................... 2 1.2. Cžc ph−¬ng phžp biÓu diÔn h”m logic.............................................................................. 7 1.3. Cžc ph−¬ng phžp tĂši thiÓu hož h”m logic...................................................................... 9 1.4. Cžc hÖ mÂčch logic............................................................................................................................ 13 1.5. Grafcet – ¼Ó m« t¶ mÂčch tr×nh tĂč trong c«ng nghiÖp ......................................... 15 Ch−¬ng 2: MĂ©t sĂš Ăžng dĂŽng mÂčch logic trong ÂźiÒu khiÓn 2.1. Cžc thiÕt bÞ ÂźiÒu khiÓn ................................................................................................................. 24 2.2. Cžc sÂŹ ŸÄ khĂšng chÕ Ÿéng cÂŹ r«to lĂ„ng sĂŁc.................................................................. 25 2.3. Cžc sÂŹ ŸÄ khĂšng chÕ Ÿéng cÂŹ kh«ng ŸÄng bĂ© r«to d©y quÊn........................... 29 2.4. KhĂšng chÕ Ÿéng cÂŹ ÂźiÖn mĂ©t chiÒu...................................................................................... 31 Ch−¬ng 3: LĂœ luËn chung vÒ ÂźiÒu khiÓn logic lËp tr×nh PLC 3.1. MĂ« ¼Çu....................................................................................................................................................... 33 3.2. Cžc th”nh phÇn cÂŹ b¶n cña mĂ©t bĂ© PLC........................................................................... 34 3.3. Cžc vÊn ¼Ò vÒ lËp tr×nh................................................................................................................... 37 3.4. §žnh giž −u nh−üc ÂźiÓm cña PLC ....................................................................................... 43 Ch−¬ng 4: BĂ© ÂźiÒu khiÓn PLC – CPM1A 4.1. CÊu h×nh cĂžng....................................................................................................................................... 45 4.2. GhÐp nĂši.................................................................................................................................................... 49 4.3. Ng«n ngĂ· lËp tr×nh............................................................................................................................. 51 Ch−¬ng 5: BĂ© ÂźiÒu khiÓn PLC – S5 5.1. CÊu tÂčo cña bĂ© PLC – S5.......................................................................................................... 54 5.2. §Þa chØ v” gžn ¼Þa chØ..................................................................................................................... 55 5.3. VĂŻng ŸÚi t−üng.................................................................................................................................... 57 5.4. CÊu trĂłc cña ch−¬ng tr×nh S5.................................................................................................... 58 5.5. B¶ng lÖnh cña S5 – 95U............................................................................................................ 59 5.6. CĂł phžp mĂ©t sĂš lÖnh cÂŹ b¶n cña S5..................................................................................... 60 Ch−¬ng 6: BĂ© ÂźiÒu khiÓn PLC – S7 - 200 6.1. CÊu h×nh cĂžng........................................................................................................................................ 70 6.2. CÊu trĂłc bĂ© nhĂ­...................................................................................................................................... 73 6.3. Ch−¬ng tr×nh cña S7- 200.............................................................................................................. 75 6.4. LËp tr×nh mĂ©t sĂš lÖnh cÂŹ b¶n cña S7- 200 .................................................................... 76 Ch−¬ng 7: BĂ© ÂźiÒu khiÓn PLC – S7-300 7.1. CÊu h×nh cĂžng....................................................................................................................................... 78 7.2. VĂŻng ŸÚi t−üng..................................................................................................................................... 81 7.3. Ng«n ngĂ· lËp tr×nh ............................................................................................................................ 83 7.4. LËp tr×nh mĂ©t sĂš lÖnh cÂŹ b¶n...................................................................................................... 84 PhĂŽ lĂŽc 1: Cžc phÇn mÒm lËp tr×nh PLC I. LËp tr×nh cho OMRON...................................................................................................................... 86 II. LËp tr×nh cho PLC- S5....................................................................................................................... 92 III. LËp tr×nh cho PLC – S7-200.................................................................................................... 97 IV. LËp tr×nh cho PLC – S7-300.................................................................................................... 101 PhĂŽ lĂŽc 2: B¶ng lÖnh cña cžc phÇn mÒm 1. B¶ng lÖnh cña PLC – CPM1A.................................................................................................... 105 2. B¶ng lÖnh cña PLC – S5.................................................................................................................. 112 3. B¶ng lÖnh cña PLC – S7 -200...................................................................................................... 117 4. B¶ng lÖnh cña PLC – S7-300 ....................................................................................................... 128 1
  • 2. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh PhÇn 1: Logic hai trÂčng thži v” Ăžng dĂŽng Ch−¬ng 1: LÝ ThuyÕt CÂŹ SÂŹ §1.1. NhĂ·ng khži niÖm cÂŹ b¶n 1. Khži niÖm vÒ logic hai trÂčng thži Trong cuĂ©c sĂšng cžc sĂč vËt v” hiÖn t−üng th−ĂȘng biÓu diÔn Ă« hai trÂčng thži ŸÚi lËp, th«ng qua hai trÂčng thži ŸÚi lËp rĂą rÖt cña nĂŁ con ng−ĂȘi nhËn thĂžc ¼−üc sĂč vËt v” hiÖn t−üng mĂ©t cžch nhanh chĂŁng b»ng cžch ph©n biÖt hai trÂčng thži Ÿã. ChÂŒng hÂčn nh− ta nĂŁi n−íc sÂčch v” bÈn, giž c¶ ÂźÂŸt v” rÎ, n−íc s«i v” kh«ng s«i, hĂ€c sinh hĂ€c giĂĄi v” dĂšt, kÕt qu¶ tĂšt v” xÊu... Trong kĂŒ thuËt, ¼Æc biÖt l” kĂŒ thuËt ÂźiÖn v” ÂźiÒu khiÓn, ta th−ĂȘng cĂŁ khži niÖm vÒ hai trÂčng thži: Ÿãng v” cŸt nh− Ÿãng ÂźiÖn v” cŸt ÂźiÖn, Ÿãng mžy v” ngĂ”ng mžy... Trong tožn hĂ€c, ¼Ó l−üng hož hai trÂčng thži ŸÚi lËp cña sĂč vËt v” hiÖn t−üng ng−ĂȘi ta dĂŻng hai giž trÞ: 0 v” 1. Giž trÞ 0 h”m Ăœ ¼Æc tr−ng cho mĂ©t trang thži cña sĂč vËt hoÆc hiÖn t−üng, giž trÞ 1 ¼Æc tr−ng cho trÂčng thži ŸÚi lËp cña sĂč vËt v” hiÖn t−üng Ÿã. Ta gĂ€i cžc giž trÞ 0 hoÆc 1 Ÿã l” cžc giž trÞ logic. Cžc nh” bžc hĂ€c Ÿ· x©y dĂčng cžc cÂŹ sĂ« tožn hĂ€c ¼Ó tÝnh tožn cžc h”m v” cžc biÕn chØ lÊy hai giž trÞ 0 v” 1 n”y, h”m v” biÕn Ÿã ¼−üc gĂ€i l” h”m v” biÕn logic, cÂŹ sĂ« tožn hĂ€c ¼Ó tÝnh tožn h”m v” biÕn logic gĂ€i l” ÂźÂči sĂš logic. §Âči sĂš logic cĂČng cĂŁ tÂȘn l” ÂźÂči sĂš Boole v× lÊy tÂȘn nh” tožn hĂ€c cĂŁ c«ng ¼Çu trong viÖc x©y dĂčng nÂȘn c«ng cĂŽ ÂźÂči sĂš n”y. §Âči sĂš logic l” c«ng cĂŽ tožn hĂ€c ¼Ó ph©n tÝch v” tĂŠng hĂźp cžc hÖ thĂšng thiÕt bÞ v” mÂčch sĂš. NĂŁ nghiÂȘn cĂžu cžc mĂši quan hÖ giĂ·a cžc biÕn sĂš trÂčng thži logic. KÕt qu¶ nghiÂȘn cĂžu thÓ hiÖn l” mĂ©t h”m trÂčng thži cĂČng chØ nhËn hai giž trÞ 0 hoÆc 1. 2. Cžc h”m logic cÂŹ b¶n MĂ©t h”m y = f ( x 1 , x 2 ,..., x n ) vĂ­i cžc biÕn x1, x2, ... xn chØ nhËn hai giž trÞ: 0 hoÆc 1 v” h”m y cĂČng chØ nhËn hai giž trÞ: 0 hoÆc 1 th× gĂ€i l” h”m logic. H”m logic mĂ©t biÕn: y = f ( x ) VĂ­i biÕn x sÏ nhËn hai giž trÞ: 0 hoÆc 1, nÂȘn h”m y cĂŁ 4 kh¶ nšng hay th−ĂȘng gĂ€i l” 4 h”m y0, y1, y2, y3. Cžc kh¶ nšng v” cžc kĂœ hiÖu mÂčch rÂŹle v” ÂźiÖn tö cña h”m mĂ©t biÕn nh− trong b¶ng 1.1 B¶ng 1.1 TÂȘn h”m B¶ng ch©n lĂœ ThuËt tožn logic x 0 1 H”m kh«ng y0 0 0 H”m ٦o y1 1 0 KĂœ hiÖu sÂŹ ŸÄ KiÓu rÂŹle y0 = 0 y 0 = xx y1 = x x y1 KiÓu khĂši ÂźiÖn tö x 2 y1 x 1 y1 Ghi chĂł
  • 3. Gižo Tr×nh PLC H”m lÆp (YES) y2 H”m Ÿn vÞ y3 S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh 0 y2 = x 1 1 x y3 = 3 y3 = x + x 1 x y2 x y2 x 1 y2 y3 x Trong cžc h”m trÂȘn hai h”m y0v” y3 lu«n cĂŁ giž trÞ kh«ng ŸÊi nÂȘn Ýt ¼−üc quan t©m, th−ĂȘng chØ xÐt hai h”m y1 v” y2. H”m logic hai biÕn y = f ( x1 , x 2 ) VĂ­i hai biÕn logic x1, x2, mçi biÕn nhËn hai giž trÞ 0 v” 1, nh− vËy cĂŁ 16 tĂŠ hĂźp logic tÂčo th”nh 16 h”m. Cžc h”m n”y ¼−üc thÓ hiÖn trÂȘn b¶ng1.2 B¶ng 1.2 TÂȘn h”m B¶ng ch©n lĂœ H”m Piec H”m cÊm x1 1 1 0 0 x2 H”m kh«ng x1 1 0 1 0 0 0 0 KĂœ hiÖu sÂŹ ŸÄ 0 y0 ThuËt tožn logic KiÓu rÂŹle y 0 = x1x1 H”m lu«n b»ng 0 + x2x 2 y1 = x1x 2 y1 y2 0 0 0 0 0 1 1 0 y 2 = x1x 2 x1 x2 y1 x1 x 2 y2 = x1 + x 2 x1 x 2 y1 x1 x2 x1 x2 y2 INHIBIT x1 H”m ٦o x1 H”m cÊm x2 y3 y4 0 0 0 1 1 0 1 0 y 3 = x1 x1 y 3 y 4 = x1x 2 x1 x 2 y4 INHIBIT x2 H”m ٦o x2 KiÓu khĂši ÂźiÖn tö y5 0 1 0 1 y5 = x 2 x2 y 5 3 Ghi chĂł x1 x2 x1 x2 x1 x2 & y2 y3 y4 & y4 y5
  • 4. Gižo Tr×nh PLC H”m hoÆc loÂči trĂ” XOR H”m Cheffer y6 0 S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh 1 1 0 y 6 = x1x 2 + x1x 2 y 7 = x1 + x 2 y7 0 1 1 1 x2 = x1x 2 x1 H”m v” AND y8 1 0 0 0 y8 = x1x 2 H”m cĂŻng dÊu y9 1 0 0 1 y 9 = x1x 2 H”m lÆp x2 H”m kÐo theo x2 H”m lÆp x1 H”m kÐo theo x1 H”m hoÆc OR x1 x 2 y 6 x1 x 2 x1 x 2 y8 x1 x 2 y 9 + x1x 2 y10 1 0 1 0 y10 = x 2 y11 1 0 1 1 y11 = x1 + x 2 y12 1 1 0 0 y12 = x1 y13 1 1 0 1 y13 = x1 + x 2 y14 1 H”m Ÿn vÞ y 1 15 1 1 1 1 0 1 y7 x1 x 2 x2 y 10 x2 y11 x1 x1 y 12 y14 = x1 + x 2 y15 = ( x 1 + x1 ) (x 2 + x 2 ) x1 y13 x2 x1 y14 x2 x1 x 2 y 15 x1 x 2 x2 x1 x2 x1 ⊕ =1 y6 CĂ©ng mod ule y6 x2 x1 y7 x2 x1 x2 x1 y8 x2 x1 & y8 ⊕ x2 y10 x2 x1 y12 x1 x2 x1 x1 x1 x1 ChØ phĂŽ thuĂ©c x2 y11 x1 x1 x2 x1 x2 y9 ChØ phĂŽ thuĂ©c x1 y13 y14 ≄1 y14 y15 H”m lu«n b»ng 1 Ta nhËn thÊy r»ng, cžc h”m ŸÚi xĂžng nhau qua trĂŽc n»m giĂ·a y7 v” y8, nghÜa l” y 0 = y15 , y1 = y14 ... 4
  • 5. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh H”m logic n biÕn y = f ( x1 , x 2 ,..., x n ) VĂ­i h”m logic n biÕn, mçi biÕn nhËn mĂ©t trong hai giž trÞ 0 hoÆc 1 nÂȘn ta cĂŁ 2 tĂŠ hĂźp biÕn, mçi tĂŠ hĂźp biÕn lÂči nhËn hai giž trÞ 0 hoÆc 1, do vËy sĂš h”m logic n n tĂŠng l” 2 2 . Ta thÊy vĂ­i 1 biÕn cĂŁ 4 kh¶ nšng tÂčo h”m, vĂ­i 2 biÕn cĂŁ 16 kh¶ nšng tÂčo h”m, vĂ­i 3 biÕn cĂŁ 256 kh¶ nšng tÂčo h”m. Nh− vËy khi sĂš biÕn tšng th× sĂš h”m cĂŁ kh¶ nšng tÂčo th”nh rÊt lĂ­n. Trong tÊt c¶ cžc h”m ¼−üc tÂčo th”nh ta ¼Æc biÖt chĂł Ăœ ¼Õn hai loÂči h”m l” h”m tĂŠng chuÈn v” h”m tÝch chuÈn. H”m tĂŠng chuÈn l” h”m chĂža tĂŠng cžc tÝch m” mçi tÝch cĂŁ Ÿñ tÊt c¶ cžc biÕn cña h”m. H”m tÝch chuÈn l” h”m chĂža tÝch cžc tĂŠng m” mçi tĂŠng ¼Òu cĂŁ Ÿñ tÊt c¶ cžc biÕn cña h”m. 3. Cžc phÐp tÝnh cÂŹ b¶n Ng−ĂȘi ta x©y dĂčng ba phÐp tÝnh cÂŹ b¶n giĂ·a cžc biÕn logic Ÿã l”: 1. PhÐp phñ ¼Þnh (٦o): kĂœ hiÖu b»ng dÊu “-“ phÝa trÂȘn kĂœ hiÖu cña biÕn. 2. PhÐp cĂ©ng (tuyÓn): kĂœ hiÖu b»ng dÊu “+”. (song song) 3. PhÐp nh©n (hĂ©i): kĂœ hiÖu b»ng dÊu “.”. (nĂši tiÕp) 4. TÝnh chÊt v” mĂ©t sĂš hÖ thĂžc cÂŹ b¶n 4.1. Cžc tÝnh chÊt TÝnh chÊt cña ÂźÂči sĂš logic ¼−üc thÓ hiÖn Ă« bĂšn luËt cÂŹ b¶n l”: luËt hožn vÞ, luËt kÕt hĂźp, luËt ph©n phĂši v” luËt nghÞch ٦o. + LuËt hožn vÞ: x1 + x 2 = x 2 + x1 x 1 .x 2 = x 2 .x 1 + LuËt kÕt hĂźp: x1 + x 2 + x 3 = ( x1 + x 2 ) + x 3 = x1 + ( x 2 + x 3 ) x1 .x 2 .x 3 = ( x1 .x 2 ).x 3 = x1 .( x 2 .x 3 ) + LuËt ph©n phĂši: ( x 1 + x 2 ).x 3 = x1 .x 3 + x 2 .x 3 x 1 + x 2 .x 3 = ( x 1 + x 2 ).( x1 + x 3 ) Ta cĂŁ thÓ minh hoÂč ¼Ó kiÓm chĂžng tÝnh ÂźĂČng ÂźÂŸn cña luËt ph©n phĂši b»ng B¶ng 1.3 cžch lËp b¶ng 1.3 x1 x2 x3 ( x 1 + x 2 ).( x 1 + x 3 ) x 1 + x 2 .x 3 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 5 0 1 1 1 1 1 0 0 1 1 1 0 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1
  • 6. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh LuËt ph©n phĂši ¼−üc thÓ hiÖn qua sÂŹ ŸÄ rÂŹle h×nh 1.1: x1 x1 x1 nh− x2 x3 x2 x3 H×nh 1.1 + LuËt nghÞch ٦o: x 1 .x 2 = x1 + x 2 ; x 1 + x 2 = x 1 .x 2 Ta cĂČng minh hoÂč tÝnh Ÿóng ÂźÂŸn cña luËt nghÞch ٦o b»ng cžch th”nh lËp B¶ng 1.4 b¶ng 1.4: x1 x2 x1 x2 x1 + x 2 x1 .x 2 x1 + x 2 0 0 1 1 1 1 1 0 1 1 0 0 0 1 1 0 0 1 0 0 1 1 1 0 0 0 0 0 LuËt nghÞch ٦o ¼−üc thÓ hiÖn qua mÂčch rÂŹle nh− trÂȘn h×nh 1.2: x1 1 1 1 0 p x2 p x1 .x 2 = x1 x 2 y y H×nh 1.2 LuËt nghÞch ٦o tĂŠng qužt ¼−üc thÓ hiÖn b»ng ¼Þnh lĂœ De Morgan: x 1 .x 2 .x 3 .... = x 1 + x 2 + x 3 + ... ; x 1 + x 2 + x 3 + ... = x1 .x 2 .x 3 ... 4.2. Cžc hÖ thĂžc cÂŹ b¶n MĂ©t sĂš hÖ thĂžc cÂŹ b¶n th−ĂȘng dĂŻng trong ÂźÂči sĂš logic ¼−üc cho Ă« b¶ng 1.5: B¶ng 1.5 1 2 3 4 5 6 7 8 x+0= x x.1 = x x .0 = 0 x +1 = 1 x+x=x x.x = x x + x =1 x.x = 0 10 11 12 13 14 15 16 17 9 x1+ x 2 = x 2 + x1 18 6 x1.x 2 = x 2 .x1 x1+ x1x 2 = x1 x 1 ( x 1 + x 2 ) = x1 x1.x 2 + x1.x 2 = x1 ( x1+ x 2 )( x1 + x 2 ) = x1 x1+ x 2 + x 3 = ( x1 + x 2 ) + x 3 x1.x 2 .x 3 = ( x1.x 2 ).x 3 x1+ x 2 = x1.x 2 x1.x 2 = x1 + x 2
  • 7. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh §1.2. Cžc ph−¬ng phžp biÓu diÔn h”m logic CĂŁ thÓ biÓu diÔn h”m logic theo bĂšn cžch l”: biÓu diÔn b»ng b¶ng trÂčng thži, biÓu diÔn b»ng ph−¬ng phžp h×nh hĂ€c, biÓu diÔn b»ng biÓu thĂžc ÂźÂči sĂš, biÓu diÔn b»ng b¶ng Karnaugh (b×a Can«). 1. Ph−¬ng phžp biÓu diÔn b»ng b¶ng trÂčng thži: Ă« ph−¬ng phžp n”y cžc giž trÞ cña h”m ¼−üc tr×nh b”y trong mĂ©t b¶ng. NÕu h”m cĂŁ n biÕn th× b¶ng cĂŁ n + 1 cĂ©t (n cĂ©t cho biÕn v” 1 cĂ©t cho h”m) v” 2n h”ng t−¬ng Ăžng vĂ­i 2n tĂŠ hĂźp cña biÕn. B¶ng n”y th−ĂȘng gĂ€i l” b¶ng trÂčng thži hay b¶ng ch©n lĂœ. VÝ dĂŽ: mĂ©t h”m 3 biÕn y = f ( x1 , x 2 , x 3 ) vĂ­i giž trÞ cña h”m Ÿ· cho tr−íc ¼−üc biÓu diÔn th”nh b¶ng 1.6: B¶ng 1.6 Šu ÂźiÓm cña ph−¬ng phžp biÓu diÔn b»ng b¶ng l” dÔ nh×n, Ýt nhÇm lÉn. Nh−üc ÂźiÓm l” cĂ„ng kÒnh, ¼Æc biÖt khi sĂš biÕn lĂ­n. TT tĂŠ hĂźp biÕn 0 1 2 3 4 5 6 7 x1 0 0 0 0 1 1 1 1 x2 0 0 1 1 0 0 1 1 x3 0 1 0 1 0 1 0 1 y 1 0 1 1 0 0 1 0 2. Ph−¬ng phžp biÓu diÔn h×nh hĂ€c VĂ­i ph−¬ng phžp h×nh hĂ€c h”m n biÕn ¼−üc biÓu diÔn trong kh«ng gian n chiÒu, tĂŠ hĂźp biÕn ¼−üc biÓu diÔn th”nh mĂ©t ÂźiÓm trong kh«ng gian. Ph−¬ng phžp n”y rÊt phĂžc tÂčp khi sĂš biÕn lĂ­n nÂȘn th−ĂȘng Ýt dĂŻng. 3. Ph−¬ng phžp biÓu diÔn b»ng biÓu thĂžc ÂźÂči sĂš Ng−ĂȘi ta chĂžng minh ¼−üc r»ng, mĂ©t h”m logic n biÕn bÊt kĂș bao giĂȘ cĂČng cĂŁ thÓ biÓu diÔn th”nh cžc h”m tĂŠng chuÈn ¼Çy Ÿñ v” tÝch chuÈn ¼Çy Ÿñ. Cžch viÕt h”m d−íi dÂčng tĂŠng chuÈn ¼Çy Ÿñ - H”m tĂŠng chuÈn ¼Çy Ÿñ chØ quan t©m ¼Õn tĂŠ hĂźp biÕn m” h”m cĂŁ giž trÞ b»ng 1. SĂš lÇn h”m b»ng 1 sÏ chÝnh l” sĂš tÝch cña cžc tĂŠ hĂźp biÕn. - Trong mçi tÝch, cžc biÕn cĂŁ giž trÞ b»ng 1 ¼−üc giĂ· nguyÂȘn, cßn cžc biÕn cĂŁ giž trÞ b»ng 0 th× ¼−üc lÊy giž trÞ ٦o; nghÜa l” nÕu x i = 1 th× trong biÓu thĂžc tÝch sÏ ¼−üc viÕt l” x i , cßn nÕu x i = 0 th× trong biÓu thĂžc tÝch ¼−üc viÕt l” x i . Cžc tÝch n”y cßn gĂ€i l” cžc mintec v” kĂœ hiÖu l” m. - H”m tĂŠng chuÈn ¼Çy Ÿñ sÏ l” tĂŠng cña cžc tÝch Ÿã. VÝ dĂŽ: VĂ­i h”m ba biÕn Ă« b¶ng 1.6 trÂȘn ta cĂŁ h”m Ă« dÂčng tĂŠng chuÈn ¼Çy Ÿñ l”: f = x1 .x 2 .x 3 + x 1 .x 2 .x 3 + x 1 .x 2 .x 3 + x 1 .x 2 .x 3 = m 0 + m 2 + m 3 + m 6 7
  • 8. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh Cžch viÕt h”m d−íi dÂčng tÝch chuÈn ¼Çy Ÿñ - H”m tÝch chuÈn ¼Çy Ÿñ chØ quan t©m ¼Õn tĂŠ hĂźp biÕn m” h”m cĂŁ giž trÞ b»ng 0. SĂš lÇn h”m b»ng kh«ng sÏ chÝnh l” sĂš tĂŠng cña cžc tĂŠ hĂźp biÕn. - Trong mçi tĂŠng cžc biÕn cĂŁ giž trÞ 0 ¼−üc giĂ· nguyÂȘn, cßn cžc biÕn cĂŁ giž trÞ 1 ¼−üc lÊy ٦o; nghÜa l” nÕu x i = 0 th× trong biÓu thĂžc tĂŠng sÏ ¼−üc viÕt l” x i , cßn nÕu x i = 1 th× trong biÓu thĂžc tĂŠng ¼−üc viÕt b»ng x i . Cžc tĂŠng cÂŹ b¶n cßn ¼−üc gĂ€i tÂȘn l” cžc Maxtec kĂœ hiÖu M. - H”m tÝch chuÈn ¼Çu Ÿñ sÏ l” tÝch cña cžc tĂŠng Ÿã. VÝ dĂŽ: VĂ­i h”m ba biÕn Ă« b¶ng 1.6 trÂȘn ta cĂŁ h”m Ă« dÂčng tÝch chuÈn ¼Çy Ÿñ l”: f = ( x1 + x 2 + x 3 )( x1 + x 2 + x 3 )( x1 + x 2 + x 3 )( x1 + x 2 + x 3 ) = M1 + M 4 + M 5 + M 7 4. Ph−¬ng phžp biÓu diÔn b»ng b¶ng Karnaugh (b×a can«) NguyÂȘn tŸc x©y dĂčng b¶ng Karnaugh l”: - §Ó biÓu diÔn h”m logic n biÕn cÇn th”nh lËp mĂ©t b¶ng cĂŁ 2n «, mçi « t−¬ng Ăžng vĂ­i mĂ©t tĂŠ hĂźp biÕn. §žnh sĂš thĂž tĂč cžc « trong b¶ng t−¬ng Ăžng vĂ­i thĂž tĂč cžc tĂŠ hĂźp biÕn. - Cžc « cÂčnh nhau hoÆc ŸÚi xĂžng nhau chØ cho phÐp khžc nhau vÒ giž trÞ cña 1 biÕn. - Trong cžc « ghi giž trÞ cña h”m t−¬ng Ăžng vĂ­i giž trÞ tĂŠ hĂźp biÕn. VÝ dĂŽ 1: b¶ng Karnaugh cho h”m ba biÕn Ă« b¶ng 1.6 nh− b¶ng 1.7 sau: x2, x3 x1 00 0 0 01 11 1 3 2 1 1 4 10 5 7 1 6 1 1 VÝ dĂŽ 2: b¶ng Karnaugh cho h”m bĂšn biÕn nh− b¶ng 1.8 sau: x1, x2 x3, x4 00 0 00 01 11 1 3 2 1 1 4 10 5 7 6 01 11 1 12 8 10 1 1 13 15 9 11 1 8 1 14 10
  • 9. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh §1.3. Cžc ph−¬ng phžp tĂši thiÓu hož h”m logic Trong quž tr×nh ph©n tÝch v” tĂŠng hĂźp mÂčch logic, ta ph¶i quan t©m ¼Õn vÊn ¼Ò tĂši thiÓu hož h”m logic. BĂ«i v×, cĂŻng mĂ©t giž trÞ h”m logic cĂŁ thÓ cĂŁ nhiÒu h”m khžc nhau, nhiÒu cžch biÓu diÔn khžc nhau nh−ng chØ tĂ„n tÂči mĂ©t cžch biÓu diÔn gĂ€n nhÊt, tĂši −u vÒ sĂš biÕn v” sĂš sĂš hÂčng hay thĂ”a sĂš ¼−üc gĂ€i l” dÂčng tĂši thiÓu. ViÖc tĂši thiÓu hož h”m logic l” ¼−a chĂłng tĂ” mĂ©t dÂčng bÊt kĂș vÒ dÂčng tĂši thiÓu. TĂši thiÓu hož h”m logic mang Ăœ nghÜa kinh tÕ v” kĂŒ thuËt lĂ­n, ¼Æc biÖt khi tĂŠng hĂźp cžc mÂčch logic phĂžc tÂčp. Khi chĂ€n ¼−üc mĂ©t sÂŹ ŸÄ tĂši gi¶n ta sÏ cĂŁ sĂš biÕn cĂČng nh− cžc kÕt nĂši tĂši gi¶n, gi¶m ¼−üc chi phÝ vËt t− cĂČng nh− gi¶m Ÿžng kÓ xžc suÊt hĂĄng hĂŁc do sĂš phÇn tö nhiÒu. VÝ dĂŽ: Hai sÂŹ ŸÄ h×nh 1.3 ¼Òu cĂŁ chĂžc nšng nh− nhau, nh−ng sÂŹ ŸÄ a sĂš tiÕp ÂźiÓm cÇn l” 3, ŸÄng thĂȘi cÇn thÂȘm 1 rÂŹle trung gian p, sÂŹ ŸÄ b chØ cÇn 2 tiÕp ÂźiÓm, kh«ng cÇn rÂŹle trung gian. ThĂčc chÊt viÖc tĂŠi thiÓu hož h”m logic l” t×m dÂčng biÓu diÔn ÂźÂči sĂš Ÿn gi¶n nhÊt cña h”m v” th−ĂȘng cĂŁ hai nhĂŁm ph−¬ng phžp l”: x1 p x2 p x1 x 2 = y y b, a, H×nh 1.3 - Ph−¬ng phžp biÕn ŸÊi ÂźÂči sĂš - Ph−¬ng phžp dĂŻng thuËt tožn. 1. Ph−¬ng phžp tĂši thiÓu hož h”m logic b»ng biÕn ŸÊi ÂźÂči sĂš Ă« ph−¬ng phžp n”y ta ph¶i dĂča v”o cžc tÝnh chÊt v” cžc hÖ thĂžc cÂŹ b¶n cña ÂźÂči sĂš logic ¼Ó thĂčc hiÖn tĂši gi¶n cžc h”m logic. Nh−ng do tÝnh trĂčc quan cña ph−¬ng phžp nÂȘn nhiÒu khi kÕt qu¶ ¼−a ra vÉn kh«ng khÂŒng ¼Þnh rĂą ¼−üc l” Ÿ· tĂši thiÓu hay ch−a. Nh− vËy, Ÿ©y kh«ng ph¶i l” ph−¬ng phžp chÆt chÏ cho quž tr×nh tĂši thiÓu hož. VÝ dĂŽ: cho h”m f = x1x 2 + x1x 2 + x1x 2 = ( x1x 2 + x1x 2 ) + ( x1x 2 + x1x 2 ) = x 2 ( x1 + x1 ) + x1 ( x 2 + x 2 ) = x1 + x 2 2. Ph−¬ng phžp tĂši thiÓu hož h”m logic dĂŻng thuËt tožn Ph−¬ng phžp dĂŻng b¶ng Karnaugh §©y l” ph−¬ng phžp th«ng dĂŽng v” Ÿn gi¶n nhÊt, nh−ng chØ tiÕn h”nh ¼−üc vĂ­i hÖ cĂŁ sĂš biÕn n ≀ 6 . Ă« ph−¬ng phžp n”y cÇn quan sžt v” xö lĂœ trĂčc tiÕp trÂȘn b¶ng Karnaugh. Qui tŸc cña ph−¬ng phžp l”: nÕu cĂŁ 2n « cĂŁ giž trÞ 1 n»m kÒ nhau hĂźp th”nh mĂ©t khĂši vu«ng hay chĂ· nhËt th× cĂŁ thÓ thay 2n « n”y b»ng mĂ©t « lĂ­n vĂ­i sĂš 9
  • 10. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh l−üng biÕn gi¶m Âźi n lÇn. Nh− vËy, b¶n chÊt cña ph−¬ng phžp l” t×m cžc « kÒ nhau chĂža giž trÞ 1 (cžc « cĂŁ giž trÞ h”m kh«ng xžc ¼Þnh cĂČng gžn cho giž trÞ 1) sao cho lËp th”nh h×nh vu«ng hay chĂ· nhËt c”ng lĂ­n c”ng tĂšt. Cžc biÕn n»m trong khu vĂčc n”y bÞ loÂči bĂĄ l” cžc biÕn cĂŁ giž trÞ biÕn ŸÊi, cžc biÕn ¼−üc dĂŻng l” cžc biÕn cĂŁ giž trÞ kh«ng biÕn ŸÊi (chØ l” 0 hoÆc 1). Qui tŸc n”y žp dĂŽng theo thĂž tĂč gi¶m dÇn Ÿé lĂ­n cžc «, sao cho cuĂši cĂŻng to”n bĂ© cžc « ch−a giž trÞ 1 ¼Òu ¼−üc bao phñ. CĂČng cĂŁ thÓ tiÕn h”nh tĂši thiÓu theo giž trÞ 0 cña h”m nÕu sĂš l−üng cña nĂŁ Ýt hÂŹn nhiÒu so vĂ­i giž trÞ 1, lĂłc bÊy giĂȘ h”m l” h”m phñ ¼Þnh. VÝ dĂŽ: TĂši thiÓu h”m f = x.y.z + x.y.z + x.y.z + x.y.z + x.y.z + x.y.z = m 0 + m1 + m 3 + m 4 + m 5 + m 7 + LËp b¶ng Karnaugh ¼−üc nh− b¶ng 1.9. B¶ng Karnaugh cĂŁ 3 biÕn vĂ­i 6 mintec cĂŁ giž trÞ 1. B¶ng 1.9 z x, y 00 0 0 11 2 1 1 1 01 6 4 1 B 7 3 1 10 5 1 1 1 A + T×m nhĂŁm cžc « (h×nh chĂ· nhËt) chĂža cžc « cĂŁ giž trÞ b»ng 1, ta ¼−üc hai nhĂŁm, nhĂŁm A v” nhĂŁm B. + LoÂči bĂ­t cžc biÕn Ă« cžc nhĂŁm: NhĂŁm A cĂŁ biÕn z = 1 kh«ng ŸÊi vËy nĂŁ ¼−üc giĂ· lÂči cßn hai biÕn x v” y thay ŸÊi theo tĂ”ng cĂ©t do vËy mintec mĂ­i A chØ cßn biÕn z: A = z . NhĂŁm B cĂŁ biÕn x v” z thay ŸÊi, cßn biÕn y kh«ng ŸÊi vËy mintec mĂ­i B chØ cßn biÕn y : B = y . KÕt qu¶ tĂši thiÓu hož l”: f = A + B = z + y Ph−¬ng phžp Quine Mc. Cluskey §©y l” ph−¬ng phžp cĂŁ tÝnh tĂŠng qužt, cho phÐp tĂši thiÓu hož mĂ€i h”m logic vĂ­i sĂš l−üng biÕn v”o lĂ­n. a, MĂ©t sĂš ¼Þnh nghÜa + §Ønh: l” mĂ©t tÝch chĂža ¼Çy Ÿñ cžc biÕn cña h”m, nÕu h”m cĂŁ n biÕn th× ŸØnh l” tÝch cña n biÕn. §Ønh 1 l” ŸØnh m” h”m cĂŁ giž trÞ b»ng 1. §Ønh 0 l” ŸØnh m” h”m cĂŁ giž trÞ b»ng 0. §Ønh kh«ng xžc ¼Þnh l” ŸØnh m” tÂči Ÿã h”m cĂŁ thÓ lÊy mĂ©t trong hai giž trÞ 0 hoÆc 1. 10
  • 11. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh + TÝch cĂčc tiÓu: l” tÝch cĂŁ sĂš biÕn l” cĂčc tiÓu ¼Ó h”m cĂŁ giž trÞ b»ng 1 hoÆc kh«ng xžc ¼Þnh. + TÝch quan trĂ€ng: l” tÝch cĂčc tiÓu m” giž trÞ h”m chØ duy nhÊt b»ng 1 Ă« tÝch n”y. b, TĂši thiÓu hož b»ng ph−¬ng phžp Quine Mc. Cluskey §Ó rĂą ph−¬ng phžp ta xÐt vÝ dĂŽ minh hoÂč, tĂši thiÓu hož h”m f ( x1 , x 2 , x 3 , x 4 ) vĂ­i cžc ŸØnh b»ng 1 l” L = 2, 3, 7, 12, 14, 15 v” cžc ŸØnh cĂŁ giž trÞ h”m kh«ng xžc ¼Þnh l” N = 6, 13. Cžc b−íc tiÕn h”nh nh− sau: B−íc 1: T×m cžc tÝch cĂčc tiÓu ‱ LËp b¶ng biÓu diÔn cžc giž trÞ h”m b»ng 1 v” cžc giž trÞ kh«ng xžc ¼Þnh Ăžng vĂ­i m· nhÞ ph©n cña cžc biÕn theo thĂž tĂč sĂš sĂš 1 tšng dÇn (b¶ng 1.10a). ‱ XÕp th”nh tĂ”ng nhĂŁm theo sĂš l−üng chĂ· sĂš 1 vĂ­i thĂž tĂč tšng dÇn. (b¶ng 1.10b ta cĂŁ 4 nhĂŁm: nhĂŁm 1 cĂŁ 1 sĂš chĂža 1 chĂ· sĂš 1; nhĂŁm 2 gĂ„m 3 sĂš chĂža 2 chĂ· sĂš 1; nhĂŁm 3 gĂ„m 3 sĂš chĂža 3 chĂ· sĂš 1, nhĂŁm 4 cĂŁ 1 sĂš chĂža 1 chĂ· sĂš 1). ‱ So sžnh mçi tĂŠ hĂźp thĂž i vĂ­i tĂŠ hĂźp thĂž i +1, nÕu hai tĂŠ hĂźp chØ khžc nhau Ă« mĂ©t cĂ©t th× kÕt hĂźp 2 tĂŠ hĂźp Ÿã th”nh mĂ©t tĂŠ hĂźp mĂ­i, ŸÄng thĂȘi thay cĂ©t sĂš khžc nhau cña 2 tĂŠ hĂźp cĂČ b»ng mĂ©t gÂčch ngang (-) v” Ÿžnh dÊu v v”o hai tĂŠ hĂźp cĂČ (b¶ng 1.10c). VÒ cÂŹ sĂ« tožn hĂ€c, Ă« Ÿ©y ¼Ó thu gĂ€n cžc tĂŠ hĂźp ta Ÿ· dĂŻng tÝnh chÊt: xy + xy = x ‱ CĂž tiÕp tĂŽc c«ng viÖc. TĂ” b¶ng 1.10c ta chĂ€n ra cžc tĂŠ hĂźp chØ khžc nhau 1 chĂ· sĂš 1 v” cĂŁ cĂŻng gÂčch ngang (-) trong mĂ©t cĂ©t, nghÜa l” cĂŁ cĂŻng biÕn vĂ”a ¼−üc gi¶n −íc Ă« b¶ng 1.10c, nh− vËy ta cĂŁ b¶ng 1.10d. B¶ng 1.10 a b SĂš thËp CÂŹ sĂš 2 x1x2x3x4 ph©n 2 0010 3 0110 1100 0111 1101 1110 1111 d SĂš thËp ph©n CÂŹ sĂš 2 1 2 0010v LiÂȘn x1x2x3x4 kÕt 2,3 001-v 3 0011v 2,6 0-10v 6 12 7 13 14 15 0110v 1100v 0111v 1101v 1110v 1111v 3,7 6,7 6,14 12,13 12,14 7,15 13,15 14,15 0-11v 011-v -110v 110-v 11-0v -111v 11-1v 111-v 0011 6* 12 7 13 * 14 15 c SĂš chĂ· sĂš 1 2 3 4 x1x2x3x4 11 LiÂȘn kÕt x1x2x3x4 2,3,6,7 2,6,3,7 6,7,14,15 6,14,7,15 12,13,14,15 0-1-1111- -
  • 12. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh Cžc tĂŠ hĂźp t×m ¼−üc Ă« b¶ng 1.10d l” tĂŠ hĂźp cuĂši cĂŻng, cžc tĂŠ hĂźp n”y kh«ng cßn kh¶ nšng kÕt hĂźp nĂ·a, Ÿ©y chÝnh l” cžc tÝch cĂčc tiÓu cña h”m Ÿ· cho. Theo thĂž tĂč x1x 2 x 3 x 4 , chç cĂŁ dÊu (-) ¼−üc l−üc bĂĄ, cžc tÝch cĂčc tiÓu ¼−üc viÕt nh− sau: 0-1- (phñ cžc ŸØnh 2,3,6,7) Ăžng vĂ­i: x1x 3 -11- (phñ cžc ŸØnh 6,7,14,15) Ăžng vĂ­i: x 2 x 3 11- - (phñ cžc ŸØnh 12,13,14,15) Ăžng vĂ­i: x1x 2 B−íc 2: T×m cžc tÝch quan trĂ€ng ViÖc t×m cžc tÝch quan trĂ€ng cĂČng ¼−üc tiÕn h”nh theo cžc b−íc nhĂĄ. GĂ€i Li l” tËp cžc ŸØnh 1 Âźang xÐt Ă« b−íc nhĂĄ thĂž i, lĂłc n”y kh«ng quan t©m ¼Õn cžc ŸØnh cĂŁ giž trÞ kh«ng xžc ¼Þnh nĂ·a. Zi l” tËp cžc tÝch cĂčc tiÓu Âźang Ă« b−íc nhĂĄ thĂž i. Ei l” tËp cžc tÝch quan trĂ€ng Ă« b−íc nhĂĄ thĂž i. ‱ VĂ­i i = 0 L 0 = (2,3,7,12,14,15) Z 0 = ( x1x 3 , x 2 x 3 , x1x 2 ) Xžc ¼Þnh cžc tÝch quan trĂ€ng E0 tĂ” tËp L0 v” Z0 nh− sau: + LËp b¶ng trong Ÿã mçi h”ng Ăžng vĂ­i mĂ©t tÝch cĂčc tiÓu thuĂ©c Z0, mçi cĂ©t Ăžng vĂ­i mĂ©t ŸØnh thuĂ©c L0. §žnh dÊu “x” v”o cžc « trong b¶ng Ăžng vĂ­i tÝch cĂčc tiÓu b¶ng 1.11 (tÝch x1x 3 Ăžng vĂ­i cžc ŸØnh 2,3,7; tÝch x 2 x 3 Ăžng vĂ­i cžc ŸØnh 7,14,15; tÝch x1x 2 Ăžng vĂ­i cžc ŸØnh 12,14,15 b¶ng 1.10) B¶ng 1.11 L0 Z0 x1x 3 2 3 7 (x) (x) x x 2x3 12 14 15 x x x x x (x) x1x 2 XÐt tĂ”ng cĂ©t, cĂ©t n”o chØ cĂŁ mĂ©t dÊu “x” th× tÝch cĂčc tiÓu (h”ng) Ăžng vĂ­i nĂŁ l” tÝch quan trĂ€ng, ta ŸÊi th”nh dÊu “(x)’. VËy tËp cžc tÝch quan trĂ€ng Ă« b−íc n”y l”: E 0 = ( x1 x 3 , x1 x 2 ) ‱ VĂ­i i = 1 T×m L1 tĂ” L0 b»ng cžch loÂči khĂĄi L0 cžc ŸØnh 1 cña E0. 12
  • 13. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh T×m Z1 tĂ” Z0 b»ng cžch loÂči khĂĄi Z0 cžc tÝch trong E0 v” cžc tÝch Ÿ· n»m trong h”ng Ÿ· ¼−üc chĂ€n tĂ” E0. Khi Ÿ· t×m ¼−üc L1 v” Z1, l”m lÂči nh− b−íc i = 0 ta sÏ t×m ¼−üc tÝch quan trĂ€ng E1. C«ng viÖc cĂž tiÕp tĂŽc cho ¼Õn khi Lk = 0. Trong vÝ dĂŽ n”y v× E 0 = ( x1x 3 , x1x 2 ) m” cžc ŸØnh 1 cña x1x 3 l” 2,3,7; cžc ŸØnh 1 cña x1x 2 l” 12,14,15 (bĂĄ qua ŸØnh 6, 13 l” cžc ŸØnh kh«ng xžc ¼Þnh); do Ÿã L1 = 0, quž tr×nh kÕt thĂłc. KÕt qu¶ dÂčng h”m tĂši thiÓu chÝnh l” tĂŠng cña cžc tÝch cĂčc tiÓu. VËy h”m cĂčc tiÓu l”: f = x1x 3 + x1x 2 §1.4. Cžc hÖ mÂčch logic Cžc phÐp tožn v” ¼Þnh lĂœ cña ÂźÂči sĂš Boole giĂłp cho thao tžc cžc biÓu thĂžc logic. Trong kĂŒ thuËt thĂčc tÕ l” b»ng cžch nĂši cĂŠng logic cña cžc mÂčch logic vĂ­i nhau (theo kÕt cÊu Ÿ· tĂši gi¶n nÕu cĂŁ). §Ó thĂčc hiÖn mĂ©t b”i tožn ÂźiÒu khiÓn phĂžc tÂčp, sĂš mÂčch logic sÏ phĂŽ thuĂ©c v”o sĂš l−üng ¼Çu v”o v” cžch gi¶i quyÕt b»ng loÂči mÂčch logic n”o, sö dĂŽng cžc phÐp tožn hay ¼Þnh lĂœ n”o. §©y l” mĂ©t b”i tožn tĂši −u nhiÒu khi cĂŁ kh«ng chØ mĂ©t lĂȘi gi¶i. TuĂș theo loÂči mÂčch logic m” viÖc gi¶i cžc b”i tožn cĂŁ nhĂ·ng ph−¬ng phžp khžc nhau. VÒ cÂŹ b¶n cžc mÂčch logic ¼−üc chia l”m hai loÂči: + MÂčch logic tĂŠ hĂźp + MÂčch logic tr×nh tĂč 1. MÂčch logic tĂŠ hĂźp MÂčch logic tĂŠ hĂźp l” mÂčch m” ¼Çu ra tÂči bÊt kĂș thĂȘi ÂźiÓm n”o chØ phĂŽ thuĂ©c tĂŠ hĂźp cžc trÂčng thži cña ¼Çu v”o Ă« thĂȘi ÂźiÓm Ÿã. Nh− vËy, mÂčch kh«ng cĂŁ phÇn tö nhĂ­. Theo quan ÂźiÓm ÂźiÒu khiÓn th× mÂčch x y1 1 MÂčch tĂŠ tĂŠ hĂźp l” mÂčch hĂ«, hÖ kh«ng cĂŁ ph¶n hĂ„i, x y2 nghÜa l” trÂčng thži Ÿãng mĂ« cña cžc phÇn tö 2 hĂźp M trong mÂčch ho”n to”n kh«ng bÞ ¶nh hâˆ’Ă«ng M xn ym cña trÂčng thži tÝn hiÖu ¼Çu ra. SÂŹ ŸÄ mÂčch logic tĂŠ hĂźp nh− h×nh 1.4 H×nh 1.4 VĂ­i mÂčch logic tĂŠ hĂźp tĂ„n tÂči hai loÂči b”i tožn l” b”i tožn ph©n tÝch v” b”i tožn tĂŠng hĂźp. + B”i tožn ph©n tÝch cĂŁ nhiÖm vĂŽ l” tĂ” mÂčch tĂŠ hĂźp Ÿ· cĂŁ, m« t¶ hoÂčt Ÿéng v” viÕt cžc h”m logic cña cžc ¼Çu ra theo cžc biÕn ¼Çu v”o v” nÕu cÇn cĂŁ thÓ xÐt tĂ­i viÖc tĂši thiÓu hož mÂčch. + B”i tožn tĂŠng hĂźp thĂčc chÊt l” thiÕt kÕ mÂčch tĂŠ hĂźp. NhiÖm vĂŽ chÝnh l” thiÕt kÕ ¼−üc mÂčch tĂŠ hĂźp tho¶ m·n yÂȘu cÇu kĂŒ thuËt nh−ng mÂčch ph¶i tĂši gi¶n. B”i tožn tĂŠng hĂźp l” b”i tožn phĂžc tÂčp, v× ngo”i cžc yÂȘu cÇu vÒ chĂžc nšng logic, viÖc tĂŠng 13
  • 14. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh hĂźp mÂčch cßn phĂŽ thuĂ©c v”o viÖc sö dĂŽng cžc phÇn tö, chÂŒng hÂčn nh− phÇn tö l” loÂči: rÂŹle - c«ng tŸc tÂŹ, loÂči phÇn tö khÝ nÐn hay loÂči phÇn tö l” bžn dÉn vi mÂčch... VĂ­i mçi loÂči phÇn tö logic ¼−üc sö dĂŽng th× ngo”i nguyÂȘn lĂœ chung vÒ mÂčch logic cßn ¼ßi hĂĄi ph¶i bĂŠ sung nhĂ·ng nguyÂȘn tŸc riÂȘng lĂłc tĂŠng hĂźp v” thiÕt kÕ hÖ thĂšng. x2 VÝ dĂŽ: vÒ mÂčch logic tĂŠ hĂźp nh− h×nh 1.5 x2 x1 x3 x1 x3 2. MÂčch logic tr×nh tĂč y1 y2 H×nh 1.5 MÂčch tr×nh tĂč hay cßn gĂ€i l” mÂčch d·y x (sequential circuits) l” mÂčch trong Ÿã trÂčng 1 thži cña tÝn hiÖu ra kh«ng nhĂ·ng phĂŽ thuĂ©c xn tÝn hiÖu v”o m” cßn phĂŽ thuĂ©c c¶ tr×nh tĂč tžc Ÿéng cña tÝn hiÖu v”o, nghÜa l” cĂŁ nhĂ­ cžc trÂčng thži. Nh− vËy, vÒ mÆt thiÕt bÞ th× Ă« mÂčch tr×nh tĂč kh«ng nhĂ·ng chØ cĂŁ cžc phÇn tö Ÿãng mĂ« m” cßn cĂŁ c¶ cžc phÇn tö nhĂ­. y1 y2 
 ym MÂčch tĂŠ hĂźp ÎČ H×nh 1.6 SÂŹ ŸÄ nguyÂȘn lĂœ mÂčch logic tr×nh tĂč nh− h×nh 1.6 XÐt mÂčch logic tr×nh tĂč nh− h×nh 1.7. Ta xÐt hoÂčt Ÿéng cña mÂčch khi thay ŸÊi trÂčng thži Ÿãng mĂ« cña x1 v” x2. BiÓu ŸÄ h×nh 1.7b m« t¶ hoÂčt Ÿéng cña mÂčch, trong biÓu ŸÄ cžc nÐt ¼Ëm biÓu hiÖn tÝn hiÖu cĂŁ giž trÞ 1, cßn nÐt m¶nh biÓu hiÖn tÝn hiÖu cĂŁ giž trÞ 0. x1 1 2 1 2 3 2 1 4 5 2 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 x1 x2 y y x2 y x2 y z z a, b, H×nh 1.7 TĂ” biÓu ŸÄ h×nh 1.7b ta thÊy, trÂčng thži z = 1 chØ ÂźÂčt ¼−üc khi thao tžc theo tr×nh tĂč x1 = 1 , tiÕp theo x 2 = 1. NÕu cho x 2 = 1 tr−íc, sau Ÿã cho x1 = 1 th× c¶ y v” z ¼Òu kh«ng thÓ b»ng 1. §Ó m« t¶ mÂčch tr×nh tĂč ta cĂŁ thÓ dĂŻng b¶ng chuyÓn trÂčng thži, dĂŻng ŸÄ h×nh trÂčng thži Mealy, ŸÄ h×nh trÂčng thži Moore hoÆc dĂŻng ph−¬ng phžp l−u ŸÄ. Trong Ÿã ph−¬ng phžp l−u ŸÄ cĂŁ dÂčng trĂčc quan hÂŹn. TĂ” l−u ŸÄ thuËt tožn ta dÔ d”ng chuyÓn sang dÂčng ŸÄ h×nh trÂčng thži Mealy hoÆc ŸÄ h×nh trÂčng thži Moore. v” tĂ” Ÿã cĂŁ thÓ thiÕt kÕ ¼−üc mÂčch tr×nh tĂč. VĂ­i mÂčch logic tr×nh tĂč ta cĂČng cĂŁ b”i tožn ph©n tÝch v” b”i tožn tĂŠng hĂźp. 14
  • 15. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh §1.5. Grafcet - ¼Ó m« t¶ mÂčch tr×nh tĂč trong c«ng nghiÖp 1. HoÂčt Ÿéng cña thiÕt bÞ c«ng nghiÖp theo logic tr×nh tĂč Trong d©y truyÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, cžc thiÕt bÞ mžy mĂŁc th−ĂȘng hoÂčt Ÿéng theo mĂ©t tr×nh tĂč logic chÆt chÏ nh»m ٦m b¶o chÊt l−üng s¶n phÈm v” an to”n cho ng−ĂȘi v” thiÕt bÞ. MĂ©t quž tr×nh c«ng nghÖ n”o Ÿã cĂČng cĂŁ thÓ cĂŁ ba h×nh thĂžc ÂźiÒu khiÓn hoÂčt Ÿéng sau: + §iÒu khiÓn ho”n to”n tĂč Ÿéng, lĂłc n”y chØ cÇn sĂč chØ huy chung cña nh©n viÂȘn vËn h”nh hÖ thĂšng. + §iÒu khiÓn bžn tĂč Ÿéng, quž tr×nh l”m viÖc cĂŁ liÂȘn quan trĂčc tiÕp ¼Õn cžc thao tžc liÂȘn tĂŽc cña con ng−ĂȘi giĂ·a cžc chuçi hoÂčt Ÿéng tĂč Ÿéng. + §iÒu khiÓn b»ng tay, tÊt c¶ hoÂčt Ÿéng cña hÖ ¼Òu do con ng−ĂȘi thao tžc. Trong quž tr×nh l”m viÖc ¼Ó ٦m b¶o an to”n, tin cËy v” linh hoÂčt, hÖ ÂźiÒu khiÓn cÇn cĂŁ sĂč chuyÓn ŸÊi dÔ d”ng tĂ” ÂźiÒu khiÓu b»ng tay sang tĂč Ÿéng v” ng−üc lÂči, v× nh− vËy hÖ ÂźiÒu khiÓn mĂ­i Ÿžp Ăžng Ÿóng cžc yÂȘu cÇu thĂčc tÕ. Trong quž tr×nh l”m viÖc sĂč kh«ng b×nh th−ĂȘng trong hoÂčt Ÿéng cña d©y truyÒn cĂŁ rÊt nhiÒu loÂči, khi thiÕt kÕ ta ph¶i cĂš gŸng m« t¶ chĂłng mĂ©t cžch ¼Çy Ÿñ nhÊt. Trong sĂš cžc hoÂčt Ÿéng kh«ng b×nh th−ĂȘng cña ch−¬ng tr×nh ÂźiÒu khiÓn mĂ©t d©y truyÒn tĂč Ÿéng, ng−ĂȘi ta th−ĂȘng ph©n biÖt ra cžc loÂči sau: + H− hĂĄng mĂ©t bĂ© phËn trong cÊu trĂłc ÂźiÒu khiÓn. LĂłc n”y cÇn ph¶i xö lĂœ riÂȘng phÇn ch−¬ng tr×nh cĂŁ chç h− hĂĄng, ŸÄng thĂȘi ph¶i l−u t©m cho d©y truyÒn hoÂčt Ÿéng lĂłc cĂŁ h− hĂĄng v” sÂœn s”ng chÊp nhËn lÂči ÂźiÒu khiÓn khi h− hĂĄng ¼−üc söa chĂ·a xong. + H− hĂĄng trong cÊu trĂłc tr×nh tĂč ÂźiÒu khiÓn. + H− hĂĄng bĂ© phËn chÊp h”nh (nh− h− hĂĄng thiÕt bÞ chÊp h”nh, h− hĂĄng c¶m biÕn, h− hĂĄng cžc bĂ© ph©n thao tžc...) Khi thiÕt kÕ hÖ thĂšng ph¶i tÝnh ¼Õn cžc ph−ĂȘng thĂžc l”m viÖc khžc nhau ¼Ó ٦m b¶o an to”n v” xö lĂœ kÞp thĂȘi cžc h− hĂĄng trong hÖ thĂšng, ph¶i lu«n cĂŁ ph−¬ng žn can thiÖp trĂčc tiÕp cña ng−ĂȘi vËn h”nh ¼Õn viÖc dĂ”ng mžy khÈn cÊp, xö lĂœ tŸc nghÏn vËt liÖu v” cžc hiÖn t−üng nguy hiÓm khžc. Grafcel l” c«ng cĂŽ rÊt hĂ·u Ých ¼Ó thiÕt kÕ v” thĂčc hiÖn ¼Çy Ÿñ cžc yÂȘu cÇu cña hÖ tĂč Ÿéng cho cžc quž tr×nh c«ng nghÖ kÓ trÂȘn. 2. §Þnh nghÜa Grafcet Grafcet l” tĂ” viÕt tŸt cña tiÕng Phžp “Graphe fonctionnel de commande Ðtape transition” (chuçi chĂžc nšng ÂźiÒu khiÓn giai ÂźoÂčn - chuyÓn tiÕp), do hai cÂŹ quan AFCET (LiÂȘn hĂźp Phžp vÒ tin hĂ€c, kinh tÕ v” kĂŒ thuËt) v” ADEPA (tĂŠ chĂžc nh” n−íc vÒ phžt triÓn nÒn s¶n xuÊt tĂč Ÿéng hož) hĂźp tžc soÂčn th¶o thžng 11/1982 ¼−üc Ÿšng kĂœ Ă« tĂŠ chĂžc tiÂȘu chuÈn hož Phžp. Nh− vËy, mÂčng grafcet Ÿ· ¼−üc tiÂȘu 15
  • 16. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh chuÈn hož v” ¼−üc c«ng nhËn l” mĂ©t ng«n ngĂ· thÝch hĂźp cho viÖc m« t¶ hoÂčt Ÿéng d·y cña quž tr×nh tĂč Ÿéng hož trong s¶n xuÊt. MÂčng grafcet l” mĂ©t ŸÄ h×nh chĂžc nšng cho phÐp m« t¶ cžc trÂčng thži l”m viÖc cña hÖ thĂšng v” biÓu diÔn quž tr×nh ÂźiÒu khiÓn vĂ­i cžc trÂčng thži v” sĂč chuyÓn ŸÊi tĂ” trÂčng thži n”y sang trÂčng thži khžc, Ÿã l” mĂ©t ŸÄ h×nh ¼Þnh h−íng ¼−üc xžc ¼Þnh bĂ«i cžc phÇn tö l”: tËp cžc trÂčng thži, tËp cžc ÂźiÒu kiÖn chuyÓn trÂčng thži. MÂčng grafcet m« t¶ th”nh chuçi cžc giai ÂźoÂčn trong chu tr×nh s¶n xuÊt. MÂčng grafcet cho mĂ©t quž tr×nh s¶n xuÊt lu«n lu«n l” mĂ©t ŸÄ h×nh khÐp kÝn tĂ” trÂčng thži ¼Çu ¼Õn trÂčng thži cuĂši v” tĂ” trÂčng thži cuĂši vÒ trÂčng thži ¼Çu. 3. MĂ©t sĂš kĂœ hiÖu trong grafcet - MĂ©t trÂčng thži (giai ÂźoÂčn) ¼−üc biÓu diÔn b»ng mĂ©t h×nh vu«ng cĂŁ Ÿžnh sĂš thĂž tĂč chØ trÂčng thži. GŸn liÒn vĂ­i biÓu t−üng trÂčng thži l” mĂ©t h×nh chĂ· nhËt bÂȘn cÂčnh, trong h×nh chĂ· nhËt n”y cĂŁ ghi cžc tžc Ÿéng cña trÂčng thži Ÿã h×nh 1.8a v” b. MĂ©t trÂčng thži cĂŁ thÓ t−¬ng Ăžng vĂ­i mĂ©t hoÆc nhiÒu h”nh Ÿéng cña quž tr×nh s¶n xuÊt. - TrÂčng thži khĂ«i Ÿéng ¼−üc thÓ hiÖn b»ng 2 h×nh vu«ng lĂ„ng v”o nhau, thĂž tĂč th−ĂȘng l” 1 h×nh 1.8c. - TrÂčng thži hoÂčt Ÿéng (tÝch cĂčc) cĂŁ thÂȘm dÊu “.” Ă« trong h×nh vu«ng trÂčng thži h×nh 1.8d. KhĂ«i Ÿéng Ÿéng cÂŹ 3 H·m Ÿéng cÂŹ a, 1 3. b, 4 c, d, H×nh 1.8 - ViÖc chuyÓn tiÕp tĂ” trÂčng thži n”y sang trÂčng thži khžc chØ cĂŁ thÓ ¼−üc thĂčc hiÖn khi cžc ÂźiÒu kiÖn chuyÓn tiÕp ¼−üc tho¶ m·n. ChÂŒng hÂčn, viÖc chuyÓn tiÕp giĂ·a cžc trÂčng thži 3 v” 4 h×nh 1.9a ¼−üc thĂčc hiÖn khi tžc Ÿéng lÂȘn biÕn b, cßn 3 5 b 4 c t/9/2s d 6 a, 9 7 10 8 b, c, H×nh 1.9 16 d,
  • 17. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh chuyÓn tiÕp giĂ·a trÂčng thži 5 v” 6 ¼−üc thĂčc hiÖn Ă« s−ĂȘn tšng cña biÕn c h×nh 1.9b, Ă« h×nh 1.9c l” tžc Ÿéng Ă« s−ĂȘn gi¶m cña biÕn d. ChuyÓn tiÕp giĂ·a trÂčng thži 9 v” 10 h×nh 1.9d sÏ x¶y ra sau 2s kÓ tĂ” khi cĂŁ tžc Ÿéng cuĂši cĂŻng cña trÂčng thži 9 ¼−üc thĂčc hiÖn. - KĂœ hiÖu ph©n nhžnh nh− h×nh 1.10. Ă« sÂŹ ŸÄ ph©n nhžnh lÂči tĂ„n tÂči hai loÂči l” sÂŹ ŸÄ rÏ nhžnh v” sÂŹ ŸÄ song song. SÂŹ ŸÄ rÏ nhžnh l” phÇn sÂŹ ŸÄ cĂŁ hai ÂźiÒu kiÖn liÂȘn hÖ giĂ·a ba trÂčng thži nh− h×nh 1.10a v” b. SÂŹ ŸÄ song song l” sÂŹ ŸÄ chØ cĂŁ mĂ©t ÂźiÒu kiÖn liÂȘn hÖ giĂ·a 3 trÂčng thži nh− h×nh 1.10c v” d. Ă« h×nh 1.10a , khi trÂčng thži 1 Âźang hoÂčt Ÿéng, nÕu chuyÓn tiÕp t12 tho¶ m·n th× trÂčng thži 2 hoÂčt Ÿéng; nÕu chuyÓn tiÕp t13 tho¶ m·n th× trÂčng thži 3 hoÂčt Ÿéng. Ă« h×nh 1.10b nÕu trÂčng thži 7 Âźang hoÂčt Ÿéng v” cĂŁ t79 th× trÂčng thži 9 hoÂčt Ÿéng, nÕu trÂčng thži 8 Âźang hoÂčt Ÿéng v” cĂŁ t89 th× trÂčng thži 9 hoÂčt Ÿéng. Ă« h×nh 1.10c nÕu trÂčng thži 1 Âźang hoÂčt Ÿéng v” cĂŁ t123 th× trÂčng thži 2 v” 3 ŸÄng thĂȘi hoÂčt Ÿéng. Ă« h×nh 1.10d nÕu trÂčng thži 7 v” 8 Âźang cĂŻng hoÂčt Ÿéng v” cĂŁ t789 th× trÂčng thži 9 hoÂčt Ÿéng. 1. 7. t79 t13 t12 2 8. t89 3 9 b, a, 1. 7. 8. t123 2 t789 3 9 d, c, H×nh 1.10 17
  • 18. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh - KĂœ hiÖu b−íc nh¶y nh− h×nh 1.11. 6 2 H×nh 1.11a biÓu diÔn grafcet cho phÐp thĂčc hiÖn b−íc nh¶y, khi a trÂčng thži 2 Âźang hoÂčt Ÿéng nÕu cĂŁ ÂźiÒu kiÖn a th× quž tr×nh sÏ chuyÓn hoÂčt Ÿéng tĂ” trÂčng thži 2 sang trÂčng thži 5 bĂĄ qua cžc trÂčng thži trung gian 3 v” 4, nÕu ÂźiÒu kiÖn a kh«ng ¼−üc tho¶ m·n th× quž tr×nh chuyÓn tiÕp theo tr×nh tĂč 2, 3, 4, 5. d a 7 3 e b 8 4 f c H×nh 1.11b khi trÂčng thži 8 Âźang hoÂčt Ÿéng nÕu tho¶ m·n ÂźiÒu kiÖn f th× quž tr×nh chuyÓn sang trÂčng thži 9, nÕu kh«ng tho¶ m·n ÂźiÒu kiÖn 8 th× quž tr×nh quay lÂči trÂčng 7. 5 9 a, b, H×nh 1.11 4. Cžch x©y dĂčng mÂčng grafcet §Ó x©y dĂčng mÂčng grafcet cho mĂ©t quž tr×nh n”o Ÿã th× tr−íc tiÂȘn ta ph¶i m« t¶ mĂ€i h”nh vi tĂč Ÿéng bao gĂ„m cžc giai ÂźoÂčn v” cžc ÂźiÒu kiÖn chuyÓn tiÕp, sau Ÿã lĂča chĂ€n cžc dÉn Ÿéng v” cžc c¶m biÕn rĂ„i m« t¶ chĂłng b»ng cžc kĂœ hiÖu, sau Ÿã kÕt nĂši chĂłng lÂči theo cžch m« t¶ cña B- B+ B d grafcet. b0 VÝ dĂŽ: ¼Ó kÑp chÆt chi tiÕt c v” khoan trÂȘn b1 Ÿã mĂ©t lç h×nh 1.12 th× tr−íc tiÂȘn ng−ĂȘi ÂźiÒu khiÓn Ên nĂłt khĂ«i Ÿéng d ¼Ó khĂ«i a1 R0 R A+ Ÿéng chu tr×nh c«ng nghÖ tĂč Ÿéng, quž tr×nh bŸt ¼Çu tĂ” giai ÂźoÂčn 1: A A0 c + Giai ÂźoÂčn 1: S1 pÝtt«ng A chuyÓn Ÿéng theo chiÒu A+ ¼Ó kÑp chÆt chi tiÕt c. Aa0 Khi lĂčc kÑp ÂźÂčt yÂȘu cÇu ¼−üc xžc ¼Þnh H×nh 1.12 bĂ«i c¶m biÕn žp suÊt a1 th× chuyÓn sang giai ÂźoÂčn 2. + Giai ÂźoÂčn 2: S2 ¼Çu khoan B Âźi xuĂšng theo chiÒu B+ v” mĂČi khoan quay theo chiÒu R, khi khoan Ÿñ s©u, xžc ¼Þnh b»ng nĂłt b1 th× kÕt thĂłc giai ÂźoÂčn 2, chuyÓn sang giai ÂźoÂčn 3. + Giai ÂźoÂčn 3: S3 mĂČi khoan Âźi lÂȘn theo chiÒu B- v” ngĂ”ng quay. Khi mĂČi khoan lÂȘn Ÿñ cao, xžc ¼Þnh b»ng b0 th× khoan dĂ”ng v” chuyÓn sang giai ÂźoÂčn 4. + Giai ÂźoÂčn 4: S4 pÝtt«ng A trĂ« vÒ theo chiÒu A- nĂ­i lĂĄng chi tiÕt, vÞ trÝ trĂ« vÒ ¼−üc xžc ¼Þnh bĂ«i a0, khi Ÿã pÝtt«ng ngĂ”ng chuyÓn Ÿéng, kÕt thĂłc mĂ©t chu kĂș gia c«ng. 18
  • 19. Gižo Tr×nh PLC Ta cĂŁ sÂŹ ŸÄ grafcet nh− h×nh 1.13 S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh 20 S 5. Ph©n tÝch mÂčng grafcet c 5.1. Qui tŸc v−üt qua, chuyÓn tiÕp - MĂ©t trÂčng thži tr−íc chØ chuyÓn tiÕp sang trÂčng thži sau khi nĂŁ Âźang hoÂčt Ÿéng (tÝch cĂčc) v” cĂŁ Ÿñ ÂźiÒu kiÖn chuyÓn tiÕp. - Khi quž tr×nh Ÿ· chuyÓn tiÕp sang trÂčng thži sau th× giai ÂźoÂčn sau hoÂčt Ÿéng (tÝch cĂčc) v” sÏ khö bĂĄ hoÂčt Ÿéng cña trÂčng thži tr−íc Ÿã (giai ÂźoÂčn tr−íc hÕt tÝch cĂčc). S1 Ên nĂłt khĂ«i Ÿéng a1 S2 chi tiÕt Ÿ· ¼−üc kÑp chÆt R, B+ quay v” mĂČi khoan tiÕn v”o b1 S3 giai ÂźoÂčn kÑp vËt A+ Ÿ· khoan thñng lĂŻi mĂČi khoan b0 S4 B- Ÿ· rĂłt mĂČi khoan ra A- mĂ« kÑp a0 Ÿ· mĂ« kÑp xong VĂ­i cžc ÂźiÒu kiÖn hoÂčt Ÿéng H×nh 1.13 nh− trÂȘn th× cĂŁ nhiÒu khi sÂŹ ŸÄ kh«ng hoÂčt Ÿéng ¼−üc hoÆc hoÂčt Ÿéng kh«ng tĂšt. Ng−ĂȘi ta gĂ€i: + SÂŹ ŸÄ kh«ng hoÂčt Ÿéng ¼−üc l” sÂŹ ŸÄ cĂŁ nhžnh chÕt. (SÂŹ ŸÄ cĂŁ nhžnh chÕ cĂŁ thÓ vÉn hoÂčt Ÿéng nÕu nh− kh«ng Âźi v”o nhžnh chÕt). S0 + SÂŹ ŸÄ kh«ng sÂčch l” sÂŹ ŸÄ m” tÂči mĂ©t vÞ trÝ n”o Ÿã ¼−üc phžt lÖnh hai lÇn. VÝ dĂŽ 1: SÂŹ ŸÄ h×nh 1.14 l” sÂŹ ŸÄ cĂŁ nhžnh chÕt. SÂŹ ŸÄ n”y kh«ng thÓ l”m viÖc ¼−üc do S2 v” S4 kh«ng thÓ cĂŻng tÝch cĂčc v× gi¶ sö hÖ Âźang Ă« trÂčng thži ban ¼Çu S0 nÕu cĂŁ ÂźiÒu kiÖn 3 th× S0 hÕt tÝch cĂčc v” chuyÓn sang S3 tÝch cĂčc. Sau Ÿã nÕu cĂŁ ÂźiÒu kiÖn 4 th× S3 hÕt tÝch cĂčc v” S4 tÝch cĂčc. NÕu lĂłc n”y cĂŁ ÂźiÒu kiÖn 1 th× S1 cĂČng kh«ng thÓ tÝch cĂčc ¼−üc v× S0 Ÿ· hÕt tÝch cĂčc. Do Ÿã kh«ng bao giĂȘ S2 tÝch cĂčc ¼−üc nĂ·a m” ¼Ó S5 tÝch cĂčc th× ph¶i cĂŁ S2 v” S4 tÝch cĂčc kÌm ÂźiÒu kiÖn 5 nh− vËy hÖ sÏ n»m im Ă« vÞ trÝ S4. MuĂšn sÂŹ ŸÄ trÂȘn l”m viÖc ¼−üc ta ph¶i chuyÓn mÂčch rÏ nhžnh th”nh mÂčch song song. 3 1 S1 S3 2 4 S2 S4 5 S5 6 H×nh 1.14 VÝ dĂŽ 2: SÂŹ ŸÄ h×nh 1.15 l” sÂŹ ŸÄ kh«ng sÂčch. MÂčng Âźang Ă« trÂčng thži ban ¼Çu nÕu cĂŁ ÂźiÒu kiÖn 1 th× sÏ chuyÓn trÂčng thži cho c¶ S1 v” S3 tÝch cĂčc. NÕu cĂŁ ÂźiÒu kiÖn 3 rĂ„i 4 th× sÏ chuyÓn cho S5 tÝch cĂčc. Khi ch−a cĂŁ ÂźiÒu kiÖn 6 m” lÂči cĂŁ ÂźiÒu 19
  • 20. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh S0 S0 1 3 1 S1 S3 2 S1 3 S2 2 S4 5 S3 4 S2 S4 5 4 S5 6 S5 6 7 H×nh 1.15 H×nh 1.16 kiÖn 2 rĂ„i 5 tr−íc th× S5 lÂči chuyÓn tÝch cĂčc lÇn nĂ·a. TĂžc l” cĂŁ hai lÇn lÖnh cho S5 tÝch cĂčc, vËy l” sÂŹ ŸÄ kh«ng sÂčch. VÝ dĂŽ 3: SÂŹ ŸÄ h×nh 1.16 l” sÂŹ ŸÄ sÂčch. Ă« sÂŹ ŸÄ n”y nÕu Ÿ· cĂŁ S3 tÝch cĂčc (ÂźiÒu kiÖn 3) th× nÕu cĂŁ ÂźiÒu kiÖn 1 cĂČng kh«ng cĂŁ nghÜa v× S0 Ÿ· hÕt tÝch cĂčc. Nh− vËy, mÂčch Ÿ· rÏ sang nhžnh 2, nÕu lÇn l−üt cĂŁ cžc ÂźiÒu kiÖn 4 v” 6 th× S5 sÏ tÝch cĂčc sau Ÿã nÕu cĂŁ ÂźiÒu kiÖn 7 th× hÖ lÂči trĂ« vÒ trÂčng thži ban ¼Çu. 5.2. Ph©n tÝch mÂčng grafcet Nh− ph©n tÝch Ă« trÂȘn th× nhiÒu khi mÂčng grafcet kh«ng hoÂčt Ÿéng ¼−üc hoÆc hoÂčt Ÿéng kh«ng tĂšt. Nh−ng ŸÚi vĂ­i cžc mÂčng kh«ng hoÂčt Ÿéng ¼−üc hoÆc hoÂčt Ÿéng kh«ng tĂšt vÉn cĂŁ thÓ l”m viÖc ¼−üc nÕu nh− kh«ng Âźi v”o nhžnh chÕt. Trong thĂčc tÕ s¶n xuÊt mĂ©t hÖ thĂšng cĂŁ thÓ Âźang hoÂčt Ÿéng rÊt tĂšt, nh−ng nÕu v× lĂœ do n”o Ÿã m” hÖ thĂšng ph¶i thay ŸÊi chÕ Ÿé l”m viÖc (do sĂč cĂš tĂ”ng phÇn hoÆc do thay ŸÊi c«ng nghÖ...) th× cĂŁ thÓ hÖ thĂšng sÏ kh«ng hoÂčt Ÿéng ¼−üc nÕu Ÿã l” nhžnh chÕt. VĂ­i cžch ph©n tÝch sÂŹ ŸÄ nh− trÂȘn th× khĂŁ Ÿžnh giž ¼−üc cžc mÂčng cĂŁ Ÿé phĂžc tÂčp lĂ­n. Do Ÿã ta ph¶i xÐt mĂ©t cžch ph©n tÝch mÂčng grafcet l” dĂŻng ph−¬ng phžp gi¶n ŸÄ ÂźiÓm. §Ó th”nh lËp gi¶n ŸÄ ÂźiÓm ta Âźi theo cžc b−íc sau: + VÏ mĂ©t « ¼Çu tiÂȘn cho gi¶n ŸÄ ÂźiÓm, ghi sĂš 0. XuÊt phžt tĂ” giai ÂźoÂčn ¼Çu trÂȘn grafcet ¼−üc coi l” Âźang tÝch cĂčc, giai ÂźoÂčn n”y Âźang cĂŁ dÊu “.”, khi cĂŁ mĂ©t ÂźiÒu kiÖn ¼−üc thĂčc hiÖn, sÏ cĂŁ cžc giai ÂźoÂčn mĂ­i ¼−üc tÝch cĂčc th×: - §žnh dÊu “.” v”o cžc giai ÂźoÂčn vĂ”a ¼−üc tÝch cĂčc trÂȘn grafcet. - Xož dÊu “.” Ă« giai ÂźoÂčn hÕt tÝch cĂčc trÂȘn grafcet. 20
  • 21. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh - TÂčo mĂ©t « mĂ­i trÂȘn gi¶n ŸÄ ÂźiÓm sau ÂźiÒu kiÖn vĂ”a thĂčc hiÖn. - Ghi hÕt cžc giai ÂźoÂčn tÝch cĂčc cña hÖ (cĂŁ dÊu “.”) v”o « mĂ­i vĂ”a tÂčo. + TĂ” cžc « Ÿ· th”nh lËp khi mĂ©t ÂźiÒu kiÖn n”o Ÿã lÂči ¼−üc thĂčc hiÖn th× cžc giai ÂźoÂčn tÝch cĂčc lÂči ¼−üc chuyÓn ŸÊi, ta lÂči lÆp lÂči bĂšn b−íc nhĂĄ trÂȘn. + Quž tr×nh cĂž nh− vËy tiÕp tĂŽc, ta cĂŁ thÓ vÏ ho”n thiÖn ¼−üc gi¶n ŸÄ ÂźiÓm (sÂŹ ŸÄ tÂčo th”nh mÂčch liÂȘn tĂŽc, sau khi kÕt thĂłc lÂči trĂ« vÒ ÂźiÓm xuÊt phžt) hoÆc kh«ng vÏ ho”n thiÖn ¼−üc. Nh×n v”o gi¶n ŸÄ ÂźiÓm ta sÏ cĂŁ cžc kÕt luËn sau: - NÕu trong quž tr×nh vÏ ¼Õn giai ÂźoÂčn n”o Ÿã kh«ng thÓ vÏ tiÕp ¼−üc nĂ·a (kh«ng ho”n thiÖn sÂŹ ŸÄ) th× sÂŹ ŸÄ Ÿã l” sÂŹ ŸÄ cĂŁ nhžnh chÕt, vÝ dĂŽ 2. - NÕu vÏ ¼−üc hÕt m” Ă« vÞ trÝ n”o Ÿã cĂŁ cžc ÂźiÓm l”m viÖc cĂŻng tÂȘn th× l” sÂŹ ŸÄ kh«ng sÂčch vÝ dĂŽ 3. - NÕu vÏ ¼−üc hÕt v” kh«ng cĂŁ vÞ trÝ n”o cĂŁ cžc ÂźiÓm l”m viÖc cĂŻng tÂȘn th× l” sÂŹ ŸÄ l”m viÖc tĂšt, sÂŹ ŸÄ sÂčch vÝ dĂŽ 1. VÝ dĂŽ 1: VÏ gi¶n ŸÄ ÂźiÓm cho sÂŹ ŸÄ sÂčch h×nh 1.17a. S0 0 1 1 S1 2 S3 2 4 S2 1,3 4 1,4 2,3 S4 4 2 2,4 5 5 6 S5 6 6 b, a, H×nh 1.17 Ă« thĂȘi ÂźiÓm ¼Çu hÖ Âźang Ă« giai ÂźoÂčn S0 (cĂŁ dÊu “.”), khi ÂźiÒu kiÖn 1 ¼−üc thĂčc hiÖn th× c¶ S1 v” S3 cĂŻng chuyÓn sang tÝch cĂčc, Ÿžnh dÊu “.” v”o S1 v” S3, xož dÊu “.” Ă« S0. VËy, sau ÂźiÒu kiÖn 1 ta tÂčo « mĂ­i v” trong « n”y ta ghi hai trÂčng thži tÝch cĂčc l” 1,3. NÕu cžc ÂźiÒu kiÖn khžc kh«ng diÔn ra th× mÂčch vÉn Ă« trÂčng thži 1 v” 3. 21
  • 22. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh Khi hÖ Âźang Ă« 1,3 nÕu ÂźiÒu kiÖn 4 ¼−üc thĂčc hiÖn th× giai ÂźoÂčn 4 tÝch cĂčc (thÂȘm dÊu “.”), giai ÂźoÂčn 3 hÕt tÝch cĂčc (mÊt dÊu “.”). VËy sau ÂźiÒu kiÖn 4 tÂčo « mĂ­i (nĂši vĂ­i « 1,3), « n”y ghi hai trÂčng thži tÝch cĂčc cßn lÂči trÂȘn grafcet l” 1,4. Khi hÖ Âźang Ă« 1,3 nÕu ÂźiÒu kiÖn 2 ¼−üc thĂčc hiÖn th× giai ÂźoÂčn 2 tÝch cĂčc (thÂȘm dÊu “.”), giai ÂźoÂčn 1 hÕt tÝch cĂčc (mÊt dÊu “.”). VËy sau ÂźiÒu kiÖn 2 tÂčo « mĂ­i (nĂši vĂ­i « 1,3), « n”y ghi hai trÂčng thži tÝch cĂčc cßn lÂči trÂȘn grafcet l” 2,3. Khi hÖ Âźang Ă« 1,4 hoÆc 2,3 nÕu cĂŁ ÂźiÒu kiÖn 5 th× quž tr×nh vÉn kh«ng chuyÓn tiÕp v× ¼Ó chuyÓn giai ÂźoÂčn 5 ph¶i cĂŁ S2 v” S4 cĂŻng tÝch cĂčc kÕt hĂźp ÂźiÒu kiÖn 5. Khi hÖ Âźang Ă« 1,4 nÕu ÂźiÒu kiÖn 2 ¼−üc thĂčc hiÖn th× giai ÂźoÂčn 2 tÝch cĂčc (thÂȘm dÊu “.”), giai ÂźoÂčn 1 hÕt tÝch cĂčc (mÊt dÊu “.”). VËy sau ÂźiÒu kiÖn 2 tÂčo « mĂ­i (nĂši vĂ­i « 1,4), « n”y ghi hai trÂčng thži tÝch cĂčc cßn lÂči trÂȘn grafcet l” 2,4. Khi hÖ Âźang Ă« 2,3 nÕu ÂźiÒu kiÖn 4 ¼−üc thĂčc hiÖn th× giai ÂźoÂčn 4 tÝch cĂčc (thÂȘm dÊu “.”), giai ÂźoÂčn 3 hÕt tÝch cĂčc (mÊt dÊu “.”). VËy sau ÂźiÒu kiÖn 4 tÂčo « mĂ­i (nĂši vĂ­i « 2,3), « n”y ghi hai trÂčng thži tÝch cĂčc cßn lÂči trÂȘn grafcet l” 2,4. Khi hÖ Âźang Ă« 2,4 nÕu ÂźiÒu kiÖn 5 ¼−üc thĂčc hiÖn th× giai ÂźoÂčn 5 tÝch cĂčc (thÂȘm dÊu “.”), giai ÂźoÂčn 2 v” 4 hÕt tÝch cĂčc (mÊt dÊu “.”). VËy sau ÂźiÒu kiÖn 5 tÂčo « mĂ­i (nĂši vĂ­i « 2,4), « n”y ghi trÂčng thži tÝch cĂčc cßn lÂči trÂȘn grafcet l” 5. Khi hÖ Âźang Ă« 5 nÕu ÂźiÒu kiÖn 6 ¼−üc thĂčc hiÖn th× giai ÂźoÂčn 0 tÝch cĂčc (thÂȘm dÊu “.”), giai ÂźoÂčn 5 hÕt tÝch cĂčc (mÊt dÊu “.”), hÖ trĂ« vÒ trÂčng thži ban ¼Çu. TĂ” gi¶n ŸÄ ÂźiÓm ta thÊy kh«ng cĂŁ « n”o cĂŁ 2 ÂźiÓm l”m viÖc cĂŻng tÂȘn v” vÏ ¼−üc c¶ sÂŹ ŸÄ, vËy Ÿã l” sÂŹ ŸÄ sÂčch. VÝ dĂŽ 2: VÏ gi¶n ŸÄ ÂźiÓm cho sÂŹ ŸÄ cĂŁ nhžnh chÕt h×nh 1.14 Gi¶n ŸÄ ÂźiÓm nh− h×nh 1.18. Trong tr−ĂȘng hĂźp n”y ta kh«ng thÓ vÏ tiÕp ¼−üc nĂ·a v× ¼Ó S5 tÝch cĂčc ph¶i cĂŁ c¶ S2 v” S4 cĂŻng tÝch cĂčc cĂŻng ÂźiÒu kiÖn 5. Nh−ng kh«ng cĂŁ « n”o cĂŁ 2,4. VÝ dĂŽ 3: VÏ gi¶n ŸÄ ÂźiÓm cho sÂŹ ŸÄ kh«ng sÂčch h×nh 1.5 0 1 3 1 S0 3 3 1 2 4 4 2 H×nh 1.18 Cžch tiÕn h”nh vÏ gi¶n ŸÄ ÂźiÓm nh− trÂȘn, gi¶n ŸÄ ÂźiÓm nh− h×nh 1.19. TĂ” gi¶n ŸÄ ÂźiÓm ta thÊy cĂŁ nhiÒu ÂźiÓm cĂŁ 2 ÂźiÓm l”m viÖc trĂŻng nhau (cĂŻng tÂȘn), vËy Ÿã l” sÂŹ ŸÄ kh«ng sÂčch. Ă« gi¶n ŸÄ ÂźiÓm h×nh 1.19 cĂŁ thÓ tiÕp tĂŽc vÏ gi¶n ŸÄ sÏ mĂ« rĂ©ng. 22 S1 S3 2 4 S2 S4 5 S5 6 H×nh 1.14
  • 23. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh S0 1 0 S1 1 2 5 6 2 133 0,3 3 134 3,5 2,3 3 5 4,5 3 6 0,4 4 6 0,5 1,3 2,4 2 3 1,4 3 2 S3 3 S2 4 S4 5 4 2 4 5 2,5 6 2 5,5 6 5 6 6 1,5 2,0 4 6 1,0 S5 1 113 1 6 H×nh 1.15 123 5,0 0,0 H×nh 1.19 ChĂł Ăœ: §Ó hÖ thĂšng l”m viÖc tĂšt th× trong mÂčng grafcet Ă« mĂ©t phÇn mÂčch n”p Ÿã bŸt buĂ©c ph¶i cĂŁ: + Khi mĂ« ra l” song song th× kÕt thĂłc ph¶i l” song song. + Khi mĂ« ra l” rÏ nhžnh th× kÕt thĂłc ph¶i l” rÏ nhžnh. 23
  • 24. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh Ch−¬ng 2: MĂ©t sĂš Ăžng dĂŽng mÂčch logic trong ÂźiÒu khiÓn §2.1. Cžc thiÕt bÞ ÂźiÒu khiÓn 1. Cžc nguyÂȘn tŸc ÂźiÒu khiÓn Quž tr×nh l”m viÖc cña Ÿéng cÂŹ ÂźiÖn ¼Ó truyÒn Ÿéng mĂ©t mžy s¶n xuÊt th−ĂȘng gĂ„m cžc giai ÂźoÂčn: khĂ«i Ÿéng, l”m viÖc v” ÂźiÒu chØnh tĂšc Ÿé, dĂ”ng v” cĂŁ thÓ cĂŁ c¶ giai ÂźoÂčn ٦o chiÒu. Ta xÐt Ÿéng cÂŹ l” mĂ©t thiÕt bÞ Ÿéng lĂčc, quž tr×nh l”m viÖc v” ¼Æc biÖt l” quž tr×nh khĂ«i Ÿéng, h·m th−ĂȘng cĂŁ dßng ÂźiÖn lĂ­n, tĂč th©n Ÿéng cÂŹ ÂźiÖn vĂ”a l” thiÕt bÞ chÊp h”nh nh−ng cĂČng vĂ”a l” ŸÚi t−üng ÂźiÒu khiÓn phĂžc tÂčp. VÒ nguyÂȘn lĂœ khĂšng chÕ truyÒn Ÿéng ÂźiÖn, ¼Ó khĂ«i Ÿéng v” h·m Ÿéng cÂŹ vĂ­i dßng ÂźiÖn ¼−üc hÂčn chÕ trong giĂ­i hÂčn cho phÐp, ta th−ĂȘng dĂŻng ba nguyÂȘn tŸc khĂšng chÕ tĂč Ÿéng sau: - NguyÂȘn tŸc thĂȘi gian: ViÖc Ÿãng cŸt ¼Ó thay ŸÊi tĂšc Ÿé Ÿéng cÂŹ dĂča theo nguyÂȘn tŸc thĂȘi gian, nghÜa l” sau nhĂ·ng kho¶ng thĂȘi gian xžc ¼Þnh sÏ cĂŁ tÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn ¼Ó thay ŸÊi tĂšc Ÿé Ÿéng cÂŹ. PhÇn tö c¶m biÕn v” khĂšng chÕ cÂŹ b¶n Ă« Ÿ©y l” rÂŹle thĂȘi gian. - NguyÂȘn tŸc tĂšc Ÿé: ViÖc Ÿãng cŸt ¼Ó thay ŸÊi tĂšc Ÿé Ÿéng cÂŹ dĂča v”o nguyÂȘn lĂœ xžc ¼Þnh tĂšc Ÿé tĂžc thĂȘi cña Ÿéng cÂŹ. PhÇn tö c¶m biÕn v” khĂšng chÕ cÂŹ b¶n Ă« Ÿ©y l” rÂŹle tĂšc Ÿé. - NguyÂȘn tŸc dßng ÂźiÖn: Ta biÕt tĂšc Ÿé Ÿéng cÂŹ do m«men Ÿéng cÂŹ xžc ¼Þnh, m” m«men lÂči phĂŽ thuĂ©c v”o dßng ÂźiÖn chÂčy qua Ÿéng cÂŹ, do vËy cĂŁ thÓ Âźo dßng ÂźiÖn ¼Ó khĂšng chÕ quž tr×nh thay ŸÊi tĂšc Ÿé Ÿéng cÂŹ ÂźiÖn. PhÇn tö c¶m biÕn v” khĂšng chÕ cÂŹ b¶n Ă« Ÿ©y l” rÂŹle dßng ÂźiÖn. Mçi nguyÂȘn tŸc ÂźiÒu khiÓn ¼Òu cĂŁ −u nh−üc ÂźiÓm riÂȘng, tĂŻy tĂ”ng tr−ĂȘng hĂźp cĂŽ thÓ m” chĂ€n cžc ph−¬ng phžp cho phĂŻ hĂźp. 2. Cžc thiÕt bÞ ÂźiÒu khiÓn §Ó ÂźiÒu khiÓn sĂč l”m viÖc cña cžc thiÕt bÞ cÇn ph¶i cĂŁ cžc thiÕt bÞ ÂźiÒu khiÓn. §Ó Ÿãng cŸt kh«ng th−ĂȘng xuyÂȘn ta th−ĂȘng dĂŻng žpt«mžt. Trong žpt«mžt hÖ thĂšng tiÕp ÂźiÓm cĂŁ bĂ© ph©n dËp hĂ„ quang v” cžc bĂ© ph©n tĂč Ÿéng cŸt mÂčch ¼Ó b¶o vÖ quž t¶i v” ngŸn mÂčch. BĂ© phËn cŸt mÂčch ÂźiÖn b»ng tžc Ÿéng ÂźiÖn tĂ” theo kiÓu dßng ÂźiÖn cĂčc ÂźÂči. Khi dßng ÂźiÖn v−üt quž trÞ sĂš cho phÐp chĂłng sÏ cŸt mÂčch ÂźiÖn ¼Ó b¶o vÖ ngŸn mÂčch, ngo”i ra cßn cĂŁ rÂŹle nhiÖt b¶o vÖ quž t¶i. PhÇn tö cÂŹ b¶n cña rÂŹle nhiÖt l” b¶n l−ìng kim gĂ„m hai miÕng kim loÂči cĂŁ Ÿé d·n nĂ« nhiÖt khžc nhau džn lÂči vĂ­i nhau. Khi b¶n l−ìng kim bÞ ŸÚt nĂŁng (th−ĂȘng l” b»ng dßng ÂźiÖn cÇn b¶o vÖ) sÏ bÞ biÕn dÂčng (cong), Ÿé biÕn dÂčng tĂ­i ng−ìng th× sÏ tžc Ÿéng v”o cžc bĂ© phËn khžc ¼Ó cŸt mÂčch ÂźiÖn. Cžc rÂŹle ÂźiÖn tĂ”, c«ng tŸc tÂŹ tžc dĂŽng nhĂȘ lĂčc hĂłt ÂźiÖn tĂ”. CÊu tÂčo cña rÂŹle ÂźiÖn tĂ” th−ĂȘng gĂ„m cžc bĂ© ph©n chÝnh sau: cuĂ©n hĂłt; mÂčch tĂ” tÜnh l”m b»ng vËt liÖu sŸt tĂ”; phÇn Ÿéng cßn gĂ€i l” phÇn Ăžng v” hÖ thĂšng cžc tiÕp ÂźiÓm. 24
  • 25. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh MÂčch tĂ” cña rÂŹle cĂŁ dßng ÂźiÖn mĂ©t chiÒu chÂčy qua l”m b»ng thÐp khĂši, cßn mÂčch tĂ” cña rÂŹle xoay chiÒu l”m b»ng lž thÐp kĂŒ thuËt ÂźiÖn. §Ó chĂšng rung v× lĂčc hĂłt cña nam ch©m ÂźiÖn cĂŁ dÂčng xung trÂȘn mÆt cĂčc ng−ĂȘi ta ¼Æt vßng ngŸn mÂčch. SĂžc ÂźiÖn Ÿéng c¶m Ăžng trong vßng ngŸn mÂčch sÏ tÂčo ra dßng ÂźiÖn v” l”m cho tĂ” th«ng qua vßng ngŸn mÂčch lÖch pha vĂ­i tĂ” th«ng chÝnh, nhĂȘ Ÿã lĂčc hĂłt phÇn Ăžng kh«ng bÞ gižn ÂźoÂčn, cžc tiÕp ÂźiÓm lu«n ¼−üc tiÕp xĂłc tĂšt. TuĂș theo nguyÂȘn lĂœ tžc Ÿéng ng−ĂȘi ta chÕ tÂčo nhiÒu loÂči thiÕt bÞ ÂźiÒu khiÓn khžc nhau nh− rÂŹle dßng ÂźiÖn, rÂŹle ÂźiÖn žp, rÂŹle thĂȘi gian.... HÖ thĂšng tiÕp ÂźiÓm cĂŁ cÊu tÂčo khžc nhau v” th−ĂȘng mÂč bÂčc hay thiÕc ¼Ó ٦m b¶o tiÕp xĂłc tĂšt. Cžc thiÕt bÞ Ÿãng cŸt mÂčch Ÿéng lĂčc cĂŁ dßng ÂźiÖn lĂ­n, hÖ thĂšng tiÕp ÂźiÓm chÝnh cĂŁ bĂ© phËn dËp hĂ„ quang, ngo”i ra cßn cĂŁ cžc tiÕp ÂźiÓm phĂŽ ¼Ó Ÿãng cŸt cho mÂčch ÂźiÒu khiÓn. TuĂș theo trÂčng thži tiÕp ÂźiÓm ng−ĂȘi ta chia ra cžc loÂči tiÕp ÂźiÓm khžc nhau. MĂ©t sĂš kĂœ hiÖu th−ĂȘng gÆp nh− b¶ng 2.1. TT TÂȘn gĂ€i 1 TiÕp ÂźiÓm cÇu dao, mžy cŸt, žpt«mžt Th−ĂȘng mĂ« Th−ĂȘng Ÿãng 2 TiÕp ÂźiÓm c«ng tŸctÂŹ, khĂ«i Ÿéng tĂ”, rÂŹle Th−ĂȘng mĂ« Th−ĂȘng mĂ« khi mĂ« cĂŁ thĂȘi gian Th−ĂȘng mĂ« khi Ÿãng cĂŁ thĂȘi gian Th−ĂȘng Ÿãng Th−ĂȘng Ÿãng khi mĂ« cĂŁ thĂȘi gian Th−ĂȘng Ÿãng khi Ÿãng cĂŁ thĂȘi gian 3 TiÕp ÂźiÓm cĂŁ bĂ© phËn dËp hĂ„ quang 4 TiÕp ÂźiÓm cĂŁ bĂ© phËn tr¶ lÂči vÞ trÝ ban ¼Çu b»ng tay 5 6 NĂłt Ên th−ĂȘng mĂ« NĂłt Ên th−ĂȘng Ÿãng CuĂ©n d©y rÂŹle, c«ng tŸc tÂŹ, khĂ«i Ÿéng tĂ” 7 KĂœ hiÖu PhÇn tö nhiÖt cña rÂŹle nhiÖt §2.2. Cžc sÂŹ ŸÄ khĂšng chÕ Ÿéng cÂŹ r«to lĂ„ng sĂŁc TuĂș theo c«ng suÊt v” yÂȘu cÇu c«ng nghÖ m” Ÿéng cÂŹ kh«ng ŸÄng bĂ© r«to lĂ„ng sĂŁc cĂŁ thÓ ¼−üc nĂši trĂčc tiÕp v”o l−íi ÂźiÖn, dĂŻng ŸÊi nĂši sao-tam gižc, qua ÂźiÖn khžng, qua biÕn žp tĂč ngÉu, ng”y nay th−ĂȘng dĂŻng cžc bĂ© khĂ«i Ÿéng mÒm ¼Ó khĂ«i Ÿéng Ÿéng cÂŹ. 1. MÂčch khĂšng chÕ Ÿn gi¶n VĂ­i Ÿéng cÂŹ c«ng suÊt nhĂĄ ta cĂŁ thÓ Ÿãng trĂčc tiÕp v”o l−íi ÂźiÖn. NÕu Ÿéng cÂŹ chØ quay theo mĂ©t chiÒu th× mÂčch Ÿãng cŸt cĂŁ thÓ dĂŻng cÇu dao, žpt«mžt vĂ­i 25
  • 26. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh thiÕt bÞ Ÿãng cŸt n”y cĂŁ nh−üc ÂźiÓm l” khi Âźang l”m viÖc nÕu mÊt ÂźiÖn, th× khi cĂŁ ÂźiÖn trĂ« lÂči Ÿéng cĂŁ thÓ tĂč khĂ«i Ÿéng. §Ó tržnh ÂźiÒu Ÿã ta dĂŻng khĂ«i Ÿéng tĂ” Ÿn ¼Ó Ÿãng cŸt cho Ÿéng cÂŹ. XÐt sÂŹ ŸÄ Ÿãng cŸt cĂŁ ٦o chiÒu dĂŻng khĂ«i Ÿéng tĂ” kÐp nh− h×nh 2.1. A B C K§T N5 D K§N T 5 RN2 RN1 RN2 T4 CD T1 T2 T3 T N1 N2 N3 N4 N RN1 §C H×nh 2.1 CÇu dao trÂȘn mÂčch Ÿéng lĂčc l” cÇu dao cžch ly (cÇu dao n”y chñ yÕu ¼Ó Ÿãng cŸt kh«ng t¶i, ¼Ó cžch ly khi söa chĂ·a). Cžc tiÕp ÂźiÓm T1, T2, T3 ¼Ó Ÿãng Ÿéng cÂŹ chÂčy thuËn, cžc tiÕp ÂźiÓm N1, N2, N3 ¼Ó Ÿãng Ÿéng cÂŹ chÂčy ng−üc (٦o thĂž tĂč hai trong ba pha l−íi ÂźiÖn). Cžc tiÕp ÂźiÓm T5 v” N5 l” cžc khož liÂȘn Ÿéng vÒ ÂźiÖn ¼Ó khĂšng chÕ cžc chÕ Ÿé chÂčy thuËn v” ng−üc kh«ng thÓ cĂŻng ŸÄng thĂȘi, nÕu Âźang chÂčy thuËn th× T5 mĂ«, N kh«ng thÓ cĂŁ ÂźiÖn, nÕu Âźang chÂčy ng−üc th× N5 mĂ«, T kh«ng thÓ cĂŁ ÂźiÖn. Ngo”i cžc liÂȘn Ÿéng vÒ ÂźiÖn Ă« khĂ«i Ÿéng tĂ” kÐp cßn cĂŁ liÂȘn Ÿéng cÂŹ khÝ, khi cuĂ©n T Ÿ· hĂłt th× lÉy cÂŹ khÝ khož kh«ng cho cuĂ©n N hĂłt nĂ·a khi cuĂ©n N Ÿ· hĂłt th× lÉy cÂŹ khÝ khož kh«ng cho cuĂ©n T hĂłt nĂ·a. Trong mÂčch dĂŻng hai rÂŹle nhiÖt RN1 v” RN2 ¼Ó b¶o vÖ quž t¶i cho Ÿéng cÂŹ, khi Ÿéng cÂŹ quž t¶i th× rÂŹle nhiÖt tžc Ÿéng l”m cžc tiÕp ÂźiÓm cña nĂŁ bÂȘn mÂčch ÂźiÒu khiÓn mĂ«, cžc cuĂ©n hĂłt mÊt ÂźiÖn cŸt ÂźiÖn Ÿéng cÂŹ. §Ó khĂ«i Ÿéng Ÿéng cÂŹ chÂčy thuËn (hoÆc ng−üc) ta Ên nĂłt K§T (hoÆc K§N), cuĂ©n hĂłt T cĂŁ ÂźiÖn, Ÿãng cžc tiÕp ÂźiÓm T1... T3 cÊp ÂźiÖn cho Ÿéng cÂŹ chÂčy theo chiÒu thuËn, tiÕp ÂźiÓm T4 Ÿãng lÂči ¼Ó tĂč duy tr×. §Ó dĂ”ng Ÿéng cĂŁ ta Ên nĂłt dĂ”ng D, cžc cuĂ©n hĂłt mÊt ÂźiÖn, cŸt ÂźiÖn Ÿéng cÂŹ, Ÿéng cÂŹ tĂč dĂ”ng. §Ó ٦o chiÒu Ÿéng cÂŹ tr−íc hÕt ta ph¶i Ên nĂłt dĂŻng D, cžc cuĂ©n hĂłt mÊt ÂźiÖn mĂ­i Ên nĂłt ¼Ó ٦o chiÒu. 26
  • 27. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh 2. MÂčch khĂšng chÕ ٦o chiÒu cĂŁ gižm sžt tĂšc Ÿé. XÐt sÂŹ ŸÄ khĂšng chÕ Ÿéng cÂŹ lĂ„ng sĂŁc quay theo hai chiÒu v” cĂŁ h·m ng−üc. H·m ng−üc l” h·m x¶y ra lĂłc Ÿéng cÂŹ cßn Âźang quay theo chiÒu n”y (do qužn tÝnh), nh−ng ta lÂči Ÿãng ÂźiÖn cho Ÿéng cÂŹ quay theo chiÒu ng−üc lÂči m” kh«ng chĂȘ cho Ÿéng cÂŹ dĂ”ng hÂŒn rĂ„i mĂ­i Ÿãng ÂźiÖn cho Ÿéng cÂŹ ٦o chiÒu. H·m ng−üc cĂŁ kh¶ nšng h·m nhanh v× cĂŁ thÓ tÂčo m«men h·m lĂ­n (do sö dĂŽng c¶ hai nguĂ„n nšng l−üng l” Ÿéng nšng v” ÂźiÖn nšng tÂčo th”nh nšng l−üng h·m), tuy vËy dßng ÂźiÖn h·m sÏ lĂ­n v” trong Ăžng dĂŽng cĂŽ thÓ ph¶i l−u Ăœ hÂčn chÕ dßng ÂźiÖn h·m n”y. SÂŹ ŸÄ h×nh 2.2 thĂčc hiÖn nhiÖm vĂŽ Ÿã. Trong sÂŹ ŸÄ cĂŁ thÂȘm rÂŹle trung gian P. Hai rÂŹle tĂšc Ÿé (gŸn vĂ­i Ÿéng cÂŹ), rÂŹle tĂšc Ÿé thuËn cĂŁ tiÕp ÂźiÓm KT v” rÂŹle tĂšc Ÿé ng−üc cĂŁ tiÕp ÂźiÓm KN, cžc rÂŹle n”y khi tĂšc Ÿé cao th× cžc tiÕp ÂźiÓm rÂŹle kÝn, tĂšc Ÿé thÊp th× tiÕp ÂźiÓm rÂŹle hĂ«. A B C D P1 CD P2 K§T2 N5 K§N2 T1 T2 T3 N1 N2 N3 T RN1 RN2 T4 K§N3 K§T3 RN2 P K§N1 K§T1 RN1 N4 T5 N KT P3 KN §C H×nh 2.2 Khi khĂ«i Ÿéng chÂčy thuËn ta Ên nĂłt khĂ«i Ÿéng thuËn K§T, tiÕp ÂźiÓm K§T1 hĂ«, K§T3 hĂ« ngšn kh«ng cho cuĂ©n hĂłt N v” P cĂŁ ÂźiÖn, tiÕp ÂźiÓm K§T2 kÝn cÊp ÂźiÖn cho cuĂ©n hĂłt T, cžc tiÕp ÂźiÓm T1... T3 kÝn cÊp ÂźiÖn cho Ÿéng cÂŹ chÂčy thuËn, TiÕp ÂźiÓm T4 kÝn ¼Ó tĂč duy tr×, tiÕp ÂźiÓm T5 hĂ« cÊm cuĂ©n N cĂŁ ÂźiÖn. Khi Âźang chÂčy thuËn cÇn chÂčy ng−üc ta Ên nĂłt khĂ«i Ÿéng ng−üc K§N, tiÕp ÂźiÓm K§N1 hĂ« kh«ng cho P cĂŁ ÂźiÖn, tiÕp ÂźiÓm K§N2 hĂ« cŸt ÂźiÖn cuĂ©n hĂłt T l”m mÊt ÂźiÖn chÕ Ÿé chÂčy thuËn, tiÕp ÂźiÓm K§N3 kÝn cÊp ÂźiÖn cho cuĂ©n hĂłt N ¼Ó cÊp ÂźiÖn cho chÕ Ÿé chÂčy ng−üc v” tiÕp ÂźiÓm N4 kÝn ¼Ó tĂč duy tr×. NÕu muĂšn dĂ”ng ta Ên nĂłt dĂ”ng D, cÊp ÂźiÖn cho cuĂ©n hĂłt P, cuĂ©n hĂłt P Ÿãng tiÕp ÂźiÓm P1 ¼Ó tĂč duy tr×, hĂ« P2 cŸt ¼−ĂȘng nguĂ„n Âźang cÊp cho cuĂ©n hĂłt T hoÆc N, nh−ng lËp tĂžc P3 kÝn cuĂ©n hĂłt N hoÆc T lÂči ¼−üc cÊp ÂźiÖn, nÕu khi tr−íc Ÿéng cÂŹ Âźang chÂčy thuËn (cuĂ©n T l”m viÖc) tĂšc Ÿé Âźang lĂ­n th× KT kÝn, cuĂ©n N ¼−üc 27
  • 28. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh cÊp ÂźiÖn Ÿãng ÂźiÖn cho chÕ Ÿé chÂčy ng−üc l”m Ÿéng cÂŹ dĂ”ng nhanh, khi tĂšc Ÿé Ÿ· gi¶m thÊp th× KT mĂ« cŸt ÂźiÖn cuĂ©n hĂłt N, Ÿéng cÂŹ dĂ”ng hÂŒn. Khi cžc rÂŹle nhiÖt tžc Ÿéng th× Ÿéng cÂŹ dĂ”ng tĂč do. 3. KhĂšng chÕ Ÿéng cÂŹ lĂ„ng sĂŁc kiÓu ŸÊi nĂši ΄/∆ cĂŁ ٦o chiÒu VĂ­i mĂ©t sĂš Ÿéng cÂŹ khi l”m viÖc ¼Þnh mĂžc nĂši ∆ th× khi khĂ«i Ÿéng cĂŁ thÓ nĂši h×nh sao l”m ÂźiÖn žp ¼Æt v”o d©y cuĂšn gi¶m 3 do Ÿã dßng ÂźiÖn khĂ«i Ÿéng gi¶m. SÂŹ ŸÄ h×nh 2.3 cho phÐp thĂčc hiÖn ŸÊi nĂši ΄/∆ cĂŁ ٦o chiÒu. D K§T1 K§N1 T T4 A B C K§N2 K§T2 T1 N5 N1 ∆1 N4 S1 T6 N6 T5 Tg1 Tg2 ∆5 S5 N S ∆ ∆4 §C ∆6 Tg H×nh 2.3 Trong sÂŹ ŸÄ cĂŁ khĂ«i Ÿéng tĂ” T Ÿãng cho chÕ Ÿé chÂčy thuËn, khĂ«i Ÿéng tĂ” N Ÿãng cho chÕ Ÿé chÂčy ng−üc, khĂ«i Ÿéng tĂ” S Ÿãng ÂźiÖn cho chÕ Ÿé khĂ«i Ÿéng h×nh sao, khĂ«i Ÿéng tĂ” ∆ Ÿãng ÂźiÖn cho chÕ Ÿé chÂčy tam gižc. RÂŹle thĂȘi gian Tg ¼Ó duy tr× thĂȘi gian, cĂŁ hai tiÕp ÂźiÓm Tg1 l” tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng kÝn mĂ« chËm thĂȘi gian ∆t1 , Tg2 l” tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng mĂ« Ÿãng chËm thĂȘi gian ∆t 2 vĂ­i ∆t1 > ∆t 2 . Khi cÇn khĂ«i Ÿéng thuËn ta Ên nĂłt khĂ«i Ÿéng thuËn K§T, tiÕp ÂźiÓm K§T2 ngšn kh«ng cho cuĂ©n N cĂŁ ÂźiÖn, tiÕp ÂźiÓm K§T1 kÝn Ÿãng ÂźiÖn cho cuĂ©n thuËn T, Ÿãng cžc tiÕp ÂźiÓm T1...T3 ¼−a ÂźiÖn žp thuËn v”o Ÿéng cÂŹ, T4 ¼Ó tĂč duy tr×, T5 ngšn kh«ng cho N cĂŁ ÂźiÖn, T6 cÊp ÂźiÖn cho rÂŹle thĂȘi gian Tg, ŸÄng thĂȘi cÊp ÂźiÖn ngay cho cuĂ©n hĂłt S, Ÿãng Ÿéng cÂŹ khĂ«i Ÿéng kiÓu nĂši sao, tiÕp ÂźiÓm S5 mĂ« ch−a cho cuĂ©n ∆. Khi Tg cĂŁ ÂźiÖn th× sau thĂȘi gian ngŸn ∆t 2 th× Tg2 Ÿãng chuÈn bÞ cÊp ÂźiÖn cho cuĂ©n hĂłt ∆. Sau kho¶ng thĂȘi gian duy tr× ∆t 1 th× tiÕp ÂźiÓm Tg1 mĂ« ra cuĂ©n hĂłt S mÊt ÂźiÖn cŸt chÕ Ÿé khĂ«i Ÿéng sao cña Ÿéng cÂŹ, tiÕp ÂźiÓm S5 kÝn cÊp ÂźiÖn cho cuĂ©n hĂłt ∆, ¼−a Ÿéng cÂŹ v”o l”m viÖc Ă« chÕ Ÿé nĂši tam gižc v” tĂč duy tr× b»ng tiÕp ÂźiÓm ∆4. 28
  • 29. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh Khi cÇn ٦o chiÒu (nÕu Âźang chÂčy thuËn) ta Ên nĂłt khĂ«i Ÿéng ng−üc K§N, T mÊt ÂźiÖn l”m T6 mĂ« quž tr×nh lÂči khĂ«i Ÿéng theo chÕ Ÿé nĂši sao nh− trÂȘn vĂ­i cuĂ©n hĂłt N, cžc tiÕp ÂźiÓm N1 ... N3 ŸÊi thĂž tĂč hai trong ba pha (ŸÊi pha A v” B cho nhau) l”m chiÒu quay ŸÊi chiÒu. Khi muĂšn dĂžng ta Ên nĂłt dĂ”ng D, Ÿéng cÂŹ dĂ”ng tĂč do. §2.3. Cžc sÂŹ ŸÄ khĂšng chÕ Ÿéng cÂŹ kh«ng ŸÄng bĂ© r«to d©y quÊn Cžc biÖn phžp khĂ«i Ÿéng v” thay ŸÊi tĂšc Ÿé nh− Ÿéng cÂŹ r«to lĂ„ng sĂŁc cĂČng cĂŁ thÓ žp dĂŽng cho Ÿéng cÂŹ r«to d©y quÊn. Nh−ng nh− vËy kh«ng tËn dĂŽng ¼−üc −u ÂźiÓm cña Ÿéng cÂŹ r«to d©y quÊn l” kh¶ nšng thay ŸÊi dßng khĂ«i Ÿéng cĂČng nh− thay ŸÊi tĂšc Ÿé b»ng cžch thay ŸÊi ÂźiÖn trĂ« phĂŽ mŸc v”o mÂčch r«to. Do Ÿã vĂ­i Ÿéng cÂŹ r«to d©y quÊn ¼Ó gi¶m dßng khi khĂ«i Ÿéng cĂČng nh− ¼Ó thay ŸÊi tĂšc Ÿé Ÿéng cÂŹ ng−ĂȘi ta dĂŻng ph−¬ng phžp thay ŸÊi ÂźiÖn trĂ« phĂŽ mŸc v”o mÂčch r«to. 1. KhĂ«i Ÿéng Ÿéng cÂŹ r«to d©y quÊn theo nguyÂȘn tŸc thĂȘi gian Cžch n”y th−ĂȘng dĂŻng cho hÖ thĂšng cĂŁ c«ng suÊt trung b×nh v” lĂ­n. SÂŹ ŸÄ khĂšng chÕ nh− h×nh 2.4. D K1 K2 K3 RN2 K§ RN2 RN1 RN1 2K3 K5 §C 1Tg 2K1 1T 1K 2K2 1K3 R1 1K1 K K4 1K2 2Tg R2 2T 2K 2K4 H×nh 2.4 Trong sÂŹ ŸÄ cĂŁ 2 rÂŹle nhiÖt RN1 v” RN2 ¼Ó b¶o vÖ quž t¶i cho Ÿéng cÂŹ, hai rÂŹle thĂȘi gian 1Tg v” 2Tg vĂ­i hai tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng mĂ« Ÿãng chËm ¼Ó duy tr× thĂȘi gian loÂči ÂźiÖn trĂ« phĂŽ Ă« mÂčch r«to. §Ó khĂ«i Ÿéng ta Ên nĂłt khĂ«i Ÿéng K§ cÊp ÂźiÖn cho cuĂ©n hĂłt K cžc tiÕp ÂźiÓm K1, K2, K3 Ÿãng cÊp ÂźiÖn cho Ÿéng cÂŹ, Ÿéng cÂŹ khĂ«i Ÿéng vĂ­i hai cÊp ÂźiÖn trĂ« phĂŽ, tiÕp ÂźiÓm K4 ¼Ó tĂč duy tr×, tiÕp ÂźiÓm K5 ¼Ó cÊp ÂźiÖn cho cžc rÂŹle thĂȘi gian. Sau kho¶ng thĂȘi gian chØnh ¼Þnh tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng mĂ« Ÿãng chËm 1Tg Ÿãng lÂči cÊp ÂźiÖn cho 1K ¼Ó loÂči ÂźiÖn trĂ« phĂŽ R2 ra khĂĄi mÂčch r«to, tiÕp ÂźiÓm 1K3 Ÿãng ¼Ó cÊp ÂźiÖn cho rÂŹle thĂȘi gian 2Tg. Sau thĂȘi gian chØnh ¼Þnh tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng mĂ« Ÿãng chËm 2Tg Ÿãng lÂči cÊp ÂźiÖn cho 2K loÂči nĂšt ÂźiÖn trĂ« R1 khĂĄi mÂčch khĂ«i 29
  • 30. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh Ÿéng, Ÿéng cÂŹ l”m viÖc trÂȘn ¼Æc tÝnh cÂŹ tĂč nhiÂȘn. TiÕp ÂźiÓm 2K4 ¼Ó tĂč duy tr×, 2K5 cŸt ÂźiÖn cžc rÂŹle thĂȘi gian. Khi muĂšn dĂ”ng Ên nĂłt dĂ”ng D, Ÿéng cÂŹ ¼−üc cŸt khĂĄi l−íi v” dĂ”ng tĂč do. 2. Thay ŸÊi tĂšc Ÿé Ÿéng cÂŹ r«to d©y quÊn b»ng thay ŸÊi ÂźiÖn trĂ« phĂŽ Trong c«ng nghiÖp cĂŁ nhiÒu mžy s¶n xuÊt dĂŻng truyÒn Ÿéng Ÿéng cÂŹ r«to d©y quÊn ¼Ó ÂźiÒu chØnh tĂšc Ÿé nh− cÇu trĂŽc, mžy cžn.... v” Ă« Ÿ©y th−ĂȘng dĂŻng thÂȘm kh©u h·m Ÿéng nšng ¼Ó dĂ”ng mžy. H·m Ÿéng nšng l” cžch h·m sö dĂŽng Ÿéng nšng cña Ÿéng cÂŹ Âźang quay ¼Ó tÂčo th”nh nšng l−üng h·m. VĂ­i Ÿéng cÂŹ r«to d©y quÊn, muĂšn h·m Ÿéng nšng th× khi Ÿ· cŸt ÂźiÖn ph¶i nĂši cžc cuĂ©n d©y xtato v”o ÂźiÖn žp mĂ©t chiÒu ¼Ó tÂčo th”nh tĂ” th«ng kÝch thÝch cho Ÿéng cÂŹ tÂčo m«men h·m. SÂŹ ŸÄ nguyÂȘn lĂœ cña hÖ thĂšng nh− h×nh 2.5. + A B - C KC 1S1 H1 H2 RN2 RN1 3S K5 RN2 1 2 3 2S R K4 4 K5 1S 3S1 RN1 5 6 2S1 3’ 2’ 1 0 1’ c, 10 1K 11 1K2 12 2S 3S 1-2 3-4 5-6 7-8 9-10 11-12 2 1 0 1’ 2’ 3’ 2S 3S 2K 1Tg r2 a, KC 3S 1K r1 1K1 8 9 2K2 2K1 3 2 2S 7 §C 3 K 2Tg 1Tg 2Tg H b, H×nh 2.5 §éng cÂŹ r«to d©y quÊn cĂŁ thÓ quay theo hai chiÒu, theo chiÒu thuËn nÕu 1S, 2S Ÿãng v” theo chiÒu ng−üc nÕu 1S, 3S Ÿãng. C«ng tŸc tÂŹ H ¼Ó Ÿãng nguĂ„n mĂ©t chiÒu lĂłc h·m Ÿéng nšng, c«ng tŸc tÂŹ 1K, 2K ¼Ó cŸt ÂźiÖn trĂ« phĂŽ trong mÂčch r«to l”m thay ŸÊi tĂšc Ÿé Ÿéng cÂŹ khi l”m viÖc. Khi h·m Ÿéng nšng to”n bĂ© ÂźiÖn trĂ« phĂŽ r1 v” r2 ¼−üc ¼−a v”o mÂčch r«to ¼Ó hÂčn chÕ dßng ÂźiÖn h·m, cßn ÂźiÖn trĂ« phĂŽ R trong mÂčch mĂ©t chiÒu ¼Ó ¼Æt giž trÞ m« men h·m. Trong hÖ thĂšng cĂŁ bĂ© khĂšng chÕ chØ huy kiÓu chuyÓn mÂčch cÂŹ khÝ KC. BĂ© KC cĂŁ nguyÂȘn lĂœ cÊu tÂčo l” mĂ©t trĂŽ trßn cÂŹ khÝ, cĂŁ thÓ quay hai chiÒu, trÂȘn trĂŽc 30
  • 31. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh cĂŁ gŸn cžc tiÕp ÂźiÓm Ÿéng v” kÕt hĂźp vĂ­i cžc tiÕp ÂźiÓm tÜnh tÂčo th”nh cžc cÆp tiÕp ÂźiÓm ¼−üc Ÿãng cŸt tuĂș thuĂ©c v”o vÞ trÝ quay cña trĂŽ. §Ä thÞ Ÿãng mĂ« tiÕp ÂźiÓm cña bĂ© khĂšng chÕ KC ¼−üc thÓ hiÖn trÂȘn h×nh 2.5c. VÝ dĂŽ Ă« vÞ trÝ 0 cña bĂ© khĂšng chÕ chØ cĂŁ tiÕp ÂźiÓm 1-2 Ÿãng, tÊt c¶ cžc vÞ trÝ cßn lÂči cña cžc tiÕp ÂźiÓm ¼Òu cŸt hoÆc cÆp tiÕp ÂźiÓm 9-10 sÏ Ÿãng Ă« cžc vÞ trÝ 2, 3 bÂȘn trži v” 2’, 3’ bÂȘn ph¶i. HoÂčt Ÿéng cña bĂ© khĂšng chÕ nh− sau: Khi Ÿ· Ÿãng ÂźiÖn cÊp nguĂ„n cho hÖ thĂšng. Ban ¼Çu bĂ© khĂšng chÕ ¼−üc ¼Æt Ă« vÞ trÝ 0 c«ng tŸc tÂŹ K cĂŁ ÂźiÖn, cžc tiÕp ÂźiÓm K Ă« mÂčch khĂšng chÕ Ÿãng lÂči, chuÈn bÞ cho hÖ thĂšng l”m viÖc. NÕu muĂšn Ÿéng cÂŹ quay theo chiÒu thuËn th× ta quay bĂ© KC vÒ phÝa trži, nÕu muĂšn Ÿéng cÂŹ quay ng−üc th× ta quay bĂ© KC vÒ phÝa ph¶i. Gi¶ thiÕt ta quay bĂ© KC vÒ vÞ trÝ 2 phÝa trži, lĂłc n”y cžc tiÕp ÂźiÓm 3-4, 5-6, 9-10 cña bĂ© KC kÝn, cžc cuĂ©n d©y c«ng tŸc tÂŹ 1S, 2S, 1K v” cžc rÂŹle thĂȘi gian 1Tg, 2Tg cĂŁ ÂźiÖn, cžc tiÕp ÂźiÓm 1S, 2S Ă« mÂčch Ÿéng lĂčc Ÿãng lÂči, cuĂ©n d©y xtato ¼−üc Ÿãng v”o nguĂ„n 3 pha, tiÕp ÂźiÓm 1K trong mÂčch r«to Ÿãng lÂči cŸt phÇn ÂźiÖn trĂ« phĂŽ r2 ra, Ÿéng cÂŹ ¼−üc khĂ«i Ÿéng v” l”m viÖc vĂ­i ÂźiÖn trĂ« phĂŽ r1 trong mÂčch r«to, tiÕp ÂźiÓm 1Tg mĂ« ra, 2Tg Ÿãng lÂči chuÈn bÞ cho quž tr×nh h·m Ÿéng nšng khi dĂ”ng. NÕu muĂšn dĂ”ng Ÿéng cÂŹ th× quay bĂ© KC vÒ vÞ trÝ 0, cžc c«ng tŸc tÂŹ 1S, 2S, 1K v” cžc rÂŹle thĂȘi gian 1Tg, 2Tg mÊt ÂźiÖn, Ÿéng cÂŹ ¼−üc cŸt khĂĄi nguĂ„n ÂźiÖn 3 pha vĂ­i tožn bĂ© ÂźiÖn trĂ« r1, r2 ¼−üc ¼−a v”o r«to, ŸÄng thĂȘi tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng kÝn Ÿãng chËm 1Tg Ÿãng lÂči (Ÿãng chËm mĂ©t thĂȘi gian ngŸn ٦m b¶o hÖ Ÿ· ¼−üc cŸt khĂĄi l−íi ÂźiÖn), tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng mĂ« mĂ« chËm 2Tg ch−a mĂ« ( ∆t 2 > ∆t 1 ) c«ng tŸc tÂŹ H cĂŁ ÂźiÖn tiÕp ÂźiÓm H1, H2 Ÿãng lÂči cÊp nguĂ„n mĂ©t chiÒu cho xtato Ÿéng cÂŹ v” Ÿéng cÂŹ ¼−üc h·m Ÿéng nšng. Sau thĂȘi gian chØnh ¼Þnh ∆t 2 tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng mĂ« mĂ« chËm mĂ« ra t−¬ng Ăžng vĂ­i tĂšc Ÿé Ÿéng cÂŹ Ÿ· Ÿñ nhĂĄ, cuĂ©n d©y H mÊt ÂźiÖn, nguĂ„n mĂ©t chiÒu ¼−üc cŸt khĂĄi cuĂ©n d©y xtato, kÕt thĂłc quž tr×nh h·m Ÿéng nšng. Trong thĂčc tÕ, ng−ĂȘi ta yÂȘu cÇu ng−ĂȘi vËn h”nh khi quay bĂ© khĂšng chÕ KC qua mçi vÞ trÝ ph¶i dĂ”ng lÂči mĂ©t thĂȘi gian ngŸn ¼Ó hÖ thĂšng l”m viÖc an to”n c¶ vÒ mÆt ÂźiÖn v” cÂŹ. §2.4. KhĂšng chÕ Ÿéng cÂŹ ÂźiÖn mĂ©t chiÒu VĂ­i Ÿéng cÂŹ ÂźiÖn mĂ©t chiÒu khi khĂ«i Ÿéng cÇn thiÕt ph¶i gi¶m dßng khĂ«i Ÿéng. §Ó gi¶m dßng khi khĂ«i Ÿéng cĂŁ thÓ ¼−a thÂȘm ÂźiÖn trĂ« phĂŽ v”o mÂčch phÇn Ăžng. Ng”y nay nhĂȘ kĂŒ thuËt ÂźiÖn tö v” tin hĂ€c phžt triÓn ng−ĂȘi ta Ÿ· chÕ tÂčo cžc bĂ© biÕn ŸÊi mĂ©t chiÒu b»ng bžn dÉn c«ng suÊt lĂ­n l”m nguĂ„n trĂčc tiÕp cho Ÿéng cÂŹ v” ÂźiÒu khiÓn cžc bĂ© biÕn ŸÊi n”y b»ng mÂčch sĂš logic kh¶ tr×nh. Cžc bĂ© biÕn ŸÊi n”y nĂši trĂčc tiÕp v”o Ÿéng cÂŹ, viÖc khĂšng chÕ khĂ«i Ÿéng, h·m v” ÂźiÒu chØnh tĂšc Ÿé ¼Òu thĂčc hiÖn b»ng cžc mÂčch sĂš kh¶ tr×nh rÊt thuËn tiÖn v” linh hoÂčt. Tuy nhiÂȘn, mĂ©t sĂš mÂčch Ÿn gi¶n vÉn cĂŁ thÓ dĂŻng sÂŹ ŸÄ cžc mÂčch logic nh− h×nh 2.6 §Ó khĂ«i Ÿéng Ÿéng cÂŹ ta Ên nĂłt khĂ«i Ÿéng K§ lĂłc Ÿã c«ng tŸc tÂŹ K cĂŁ ÂźiÖn, cžc tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng mĂ« K1 Ÿãng lÂči ¼Ó cÊp ÂźiÖn cho Ÿéng cÂŹ vĂ­i 2 ÂźiÖn trĂ« phĂŽ, K2 Ÿãng lÂči ¼Ó tĂč duy tr×, K3 Ÿãng lÂči, K4 mĂ« ra l”m rÂŹle thĂȘi gian 3Tg mÊt ÂźiÖn, sau thĂȘi gian chØnh ¼Þnh tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng Ÿãng Ÿãng chËm 3Tg1 Ÿãng lÂči l”m c«ng tŸc tÂŹ 1K cĂŁ ÂźiÖn, Ÿãng tiÕp ÂźiÓm 1K1 loÂči ÂźiÖn trĂ« phĂŽ r2 khĂĄi mÂčch Ÿéng cÂŹ v” l”m rÂŹle thĂȘi gian 2Tg mÊt ÂźiÖn, sau thĂȘi gian chØnh ¼Þnh tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng 31
  • 32. Gižo Tr×nh PLC + - - + 2K1 §C H1 S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh Rh r1 1K1 r2 K D K K2 K1 RN RN K3 2Tg 1Tg 3Tg1 a, 1K2 1K 2Tg1 K4 3Tg 1Tg1 b, 2K H H×nh 2.6 Ÿãng Ÿãng chËm 2Tg1 Ÿãng lÂči cÊp ÂźiÖn cho c«ng tŸc tÂŹ 2K Ÿãng tiÕp ÂźiÓm 2K2 loÂči r1 ra khĂĄi mÂčch Ÿéng lĂčc quž tr×nh khĂ«i Ÿéng kÕt thĂłc. §Ó dĂ”ng Ÿéng cÂŹ ta Ên nĂłt dĂ”ng D lĂłc Ÿã c«ng tŸc tÂŹ K mÊt ÂźiÖn, tiÕp ÂźiÓm K1 Ă« mÂčch Ÿéng lĂčc mĂ« ra cŸt phÇn Ăžng Ÿéng cÂŹ khĂĄi nguĂ„n ÂźiÖn. §Äng thĂȘi tiÕp ÂźiÓm K2, K3 mĂ« ra l”m rÂŹle thĂȘi gian 1Tg mÊt ÂźiÖn bŸt ¼Çu tÝnh thĂȘi gian h·m, K4 Ÿãng lÂči l”m c«ng tŸc tÂŹ H cĂŁ ÂźiÖn Ÿãng tiÕp ÂźiÓm H1 ¼−a ÂźiÖn trĂ« h·m Rh v”o ¼Ó thĂčc hiÖn quž tr×nh h·m. Sau thĂȘi gian chØnh ¼Þnh tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng mĂ« mĂ« chËm 1Tg1 mĂ« ra, c«ng tŸc tÂŹ H mÊt ÂźiÖn kÕt thĂłc quž tr×nh h·m, hÖ thĂšng khĂšng chÕ v” mÂčch Ÿéng lĂčc trĂ« vÒ trÂčng thži ban ¼Çu chuÈn bÞ cho lÇn khĂ«i Ÿéng sau. 32
  • 33. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh PhÇn 2: ÂźiÒu khiÓn logic cĂŁ lËp tr×nh (PLC) Ch−¬ng 3: lĂœ luËn chung vÒ ÂźiÒu khiÓn logic lËp tr×nh PLC §3.1. MĂ« ¼Çu SĂč phžt triÓn cña kĂŒ thuËt ÂźiÒu khiÓn tĂč Ÿéng hiÖn ÂźÂči v” c«ng nghÖ ÂźiÒu khiÓn logic kh¶ tr×nh dĂča trÂȘn cÂŹ sĂ« phžt triÓn cña tin hĂ€c m” cĂŽ thÓ l” sĂč phžt triÓn cña kĂŒ thuËt mžy tÝnh. KĂŒ thuËt ÂźiÒu khiÓn logic kh¶ tr×nh PLC (Programmable Logic Control) ¼−üc phžt triÓn tĂ” nhĂ·ng nšm 1968 -1970. Trong gia ÂźoÂčn ¼Çu cžc thiÕt bÞ kh¶ tr×nh yÂȘu cÇu ng−ĂȘi sö dĂŽng ph¶i cĂŁ kĂŒ thuËt ÂźiÖn tö, ph¶i cĂŁ tr×nh Ÿé cao. Ng”y nay cžc thiÕt bÞ PLC Ÿ· phžt triÓn mÂčnh mÏ v” cĂŁ mĂžc Ÿé phĂŠ cËp cao. ThiÕt bÞ ÂźiÒu khiÓn logic lËp tr×nh ¼−üc PLC l” dÂčng thiÕt bÞ ÂźiÒu khiÓn ¼Æc biÖt dĂča trÂȘn bĂ© vi xö lĂœ, sö dĂŽng bĂ© nhĂ­ lËp tr×nh ¼−üc ¼Ó l−u trĂ· cžc lÖnh v” thĂčc hiÖn cžc chĂžc nšng, chÂŒng hÂčn, cho phÐp tÝnh logic, lËp chuçi, ¼Þnh giĂȘ, ¼Õm, v” cžc thuËt tožn ¼Ó ÂźiÒu khiÓn mžy v” cžc quž tr×nh c«ng nghÖ. PLC ¼−üc thiÕt kÕ cho cžc kĂŒ s−, kh«ng yÂȘu cÇu cao kiÕn thĂžc vÒ mžy tÝnh v” ng«n ngĂ· mžy tÝnh, cĂŁ thÓ vËn h”nh. ChĂłng ¼−üc thiÕt kÕ cho kh«ng chØ cžc nh” lËp tr×nh mžy tÝnh mĂ­i cĂŁ thÓ c”i ¼Æt hoÆc thay ŸÊi ch−¬ng tr×nh. V× vËy, cžc nh” thiÕt kÕ PLC ph¶i lËp tr×nh sÂœn sao cho ch−¬ng tr×nh ÂźiÒu khiÓn cĂŁ thÓ nhËp b»ng cžch sö dĂŽng ng«n ngĂ· Ÿn gi¶n (ng«n ngĂ· ÂźiÒu khiÓn). ThuËt ngĂ· logic ¼−üc sö dĂŽng v× viÖc lËp tr×nh chñ yÂȘu liÂȘn quan ¼Õn cžc hoÂčt Ÿéng logic vÝ dĂŽ nÕu cĂŁ cžc ÂźiÒu kiÖn A v” B th× C l”m viÖc... Ng−ĂȘi vËn h”nh nhËp ch−¬ng tr×nh (chuçi lÖnh) v”o bĂ© nhĂ­ PLC. ThiÕt bÞ ÂźiÒu khiÓn PLC sÏ gižm sžt cžc tÝn hiÖu v”o v” cžc tÝn hiÖu ra theo ch−¬ng tr×nh n”y v” thĂčc hiÖn cžc quy tŸc ÂźiÒu khiÓn Ÿ· ¼−üc lËp tr×nh. Cžc PLC t−¬ng tĂč mžy tÝnh, nh−ng mžy tÝnh ¼−üc tĂši −u hož cho cžc tžc vĂŽ tÝnh tožn v” hiÓn thÞ, cßn PLC ¼−üc chuyÂȘn biÖt cho cžc tžc vĂŽ ÂźiÒu khiÓn v” m«i tr−ĂȘng c«ng nghiÖp. V× vËy cžc PLC: + §−üc thiÕt kÕ bÒn ¼Ó chÞu ¼−üc rung Ÿéng, nhiÖt, Èm v” tiÕng Ă„n. + CĂŁ sÂœn giao diÖn cho cžc thiÕt bÞ v”o ra. + §−üc lËp tr×nh dÔ d”ng vĂ­i ng«n ngĂ· ÂźiÒu khiÓn dÔ hiÓu, chñ yÕu gi¶i quyÕt cžc phÐp tožn logic v” chuyÓn mÂčch. VÒ cÂŹ b¶n chĂžc nšng cña bĂ© ÂźiÒu khiÓn logic PLC cĂČng giĂšng nh− chĂžc nšng cña bĂ© ÂźiÒu khiÓn thiÕt kÕ trÂȘn cÂŹ sĂ« cžc rÂŹle c«ng tŸc tÂŹ hoÆc trÂȘn cÂŹ sĂ« cžc khĂši ÂźiÖn tö Ÿã l”: + Thu thËp cžc tÝn hiÖu v”o v” cžc tÝn hiÖu ph¶n hĂ„i tĂ” cžc c¶m biÕn. + LiÂȘn kÕt, ghÐp nĂši cžc tÝn hiÖu theo yÂȘu cÇu ÂźiÒu khiÓn v” thĂčc hiÖn Ÿãng mĂ« cžc mÂčch phĂŻ hĂźp vĂ­i c«ng nghÖ. + TÝnh tožn v” soÂčn th¶o cžc lÖnh ÂźiÒu khiÓn trÂȘn cÂŹ sĂ« so sžnh cžc th«ng tin thu thËp ¼−üc. + Ph©n phžt cžc lÖnh ÂźiÒu khiÓn ¼Õn cžc ¼Þa chØ thÝch hĂźp. 33
  • 34. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh RiÂȘng ŸÚi vĂ­i mžy c«ng cĂŽ v” ng−ĂȘi mžy c«ng nghiÖp th× bĂ© PLC cĂŁ thÓ liÂȘn kÕt vĂ­i bĂ© ÂźiÒu khiÓn sĂš NC hoÆc CNC h×nh th”nh bĂ© ÂźiÒu khiÓn thÝch nghi. Trong hÖ thĂšng trung t©m gia c«ng, mĂ€i quy tr×nh c«ng nghÖ ¼Òu ¼−üc bĂ© PLC ÂźiÒu khiÓn tËp trung. §3.2. Cžc th”nh phÇn cÂŹ b¶n cña mĂ©t bĂ© PLC 1. CÊu h×nh phÇn cĂžng HÖ thĂšng PLC th«ng dĂŽng cĂŁ nšm bĂ© phËn cÂŹ b¶n gĂ„m: bĂ© xö lĂœ, bĂ© nhĂ­, bĂ© nguĂ„n, giao diÖn v”o/ra v” thiÕt bÞ lËp tr×nh. SÂŹ ŸÄ hÖ thĂšng nh− h×nh 3.1 1.1. BĂ© xö lĂœ ThiÕt bÞ lËp tr×nh BĂ© nhĂ­ Giao diÖn v”o BĂ© xö lĂœ Giao diÖn ra BĂ© xö lĂœ cßn gĂ€i l” bĂ© xö lĂœ trung NguĂ„n t©m (CPU), l” linh cung cÊp kiÖn chĂža bĂ© vi xö lĂœ. BĂ© xö lĂœ biÂȘn H×nh 3.1 dÞch cžc tÝn hiÖu v”o v” thĂčc hiÖn cžc hoÂčt Ÿéng ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh ¼−üc l−u trong bĂ© nhĂ­ cña CPU, truyÒn cžc quyÕt ¼Þnh d−íi dÂčng tÝn hiÖu hoÂčt Ÿéng ¼Õn cžc thiÕt bÞ ra. NguyÂȘn lĂœ l”m viÖc cña bĂ© xö lĂœ tiÕn h”nh theo tĂ”ng b−íc tuÇn tĂč, ¼Çu tiÂȘn cžc th«ng tin l−u trĂ· trong bĂ© nhĂ­ ch−¬ng tr×nh ¼−üc gĂ€i lÂȘn tuÇn tĂč v” ¼−üc kiÓm sožt bĂ«i bĂ© ¼Õm ch−¬ng tr×nh. BĂ© xö lĂœ liÂȘn kÕt cžc tÝn hiÖu v” ¼−a kÕt qu¶ ra ¼Çu ra. Chu kĂș thĂȘi gian n”y gĂ€i l” thĂȘi gian quÐt (scan). ThĂȘi gian vßng quÐt phĂŽ thuĂ©c v”o tÇm vĂŁc cña bĂ© nhĂ­, v”o tĂšc Ÿé cña CPU. NĂŁi chung chu kĂș mĂ©t vßng quÐt nh− h×nh 3.2 4. ChuyÓn dĂ· liÖu tĂ” bĂ© ¼Öm ¶o ra TB ngoÂči vi 1. NhËp dĂ· liÖu tĂ” TB ngoÂči vi v”o bĂ© ¼Öm 3. TruyÒn th«ng v” kiÓm tra lçi 2. ThĂčc hiÖn ch−¬ng tr×nh H×nh 3.2 SĂč thao tžc tuÇn tĂč cña ch−¬ng tr×nh dÉn ¼Õn mĂ©t thĂȘi gian trÔ trong khi bĂ© ¼Õm cña ch−¬ng tr×nh Âźi qua mĂ©t chu tr×nh ¼Çy Ÿñ, sau Ÿã bŸt ¼Çu lÂči tĂ” ¼Çu. §Ó Ÿžnh giž thĂȘi gian trÔ ng−ĂȘi ta Âźo thĂȘi gian quÐt cña mĂ©t ch−¬ng tr×nh d”i 1Kbyte v” coi Ÿã l” chØ tiÂȘu ¼Ó so sžnh cžc PLC. VĂ­i nhiÒu loÂči thiÕt bÞ thĂȘi gian trÔ n”y cĂŁ thÓ tĂ­i 20ms hoÆc hÂŹn. NÕu thĂȘi gian trÔ g©y trĂ« ngÂči cho quž tr×nh 34
  • 35. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh ÂźiÒu khiÓn th× ph¶i dĂŻng cžc biÖn phžp ¼Æc biÖt, chÂŒng hÂčn nh− lÆp lÂči nhĂ·ng lÇn gĂ€i quan trĂ€ng trong thĂȘi gian mĂ©t lÇn quÐt, hoÆc l” ÂźiÒu khiÓn cžc th«ng tin chuyÓn giao ¼Ó bĂĄ bĂ­t Âźi nhĂ·ng lÇn gĂ€i Ýt quan trĂ€ng khi thĂȘi gian quÐt d”i tĂ­i mĂžc kh«ng thÓ chÊp nhËn ¼−üc. NÕu cžc gi¶i phžp trÂȘn kh«ng tho¶ m·n th× ph¶i dĂŻng PLC cĂŁ thĂȘi gian quÐt ngŸn hÂŹn. 1.2. BĂ© nguĂ„n BĂ© nguĂ„n cĂŁ nhiÖm vĂŽ chuyÓn ŸÊi ÂźiÖn žp AC th”nh ÂźiÖn žp thÊp cho bĂ© vi xö lĂœ (th−ĂȘng l” 5V) v” cho cžc mÂčch ÂźiÖn trong cžc module cßn lÂči (th−ĂȘng l” 24V). 1.3. ThiÕt bÞ lËp tr×nh ThiÕt bÞ lËp tr×nh ¼−üc sö dĂŽng ¼Ó lËp cžc ch−¬ng tr×nh ÂźiÒu khiÓn cÇn thiÕt sau Ÿã ¼−üc chuyÓn cho PLC. ThiÕt bÞ lËp tr×nh cĂŁ thÓ l” thiÕt bÞ lËp tr×nh chuyÂȘn dĂŽng, cĂŁ thÓ l” thiÕt bÞ lËp tr×nh cÇm tay gĂ€n nhÑ, cĂŁ thÓ l” phÇn mÒm ¼−üc c”i ¼Æt trÂȘn mžy tÝnh cž nh©n. 1.4. BĂ© nhĂ­ BĂ© nhĂ­ l” nÂŹi l−u giĂ· ch−¬ng tr×nh sö dĂŽng cho cžc hoÂčt Ÿéng ÂźiÒu khiÓn. Cžc dÂčng bĂ© nhĂ­ cĂŁ thÓ l” RAM, ROM, EPROM. Ng−ĂȘi ta lu«n chÕ tÂčo nguĂ„n dĂč phßng cho RAM ¼Ó duy tr× ch−¬ng tr×nh trong tr−ĂȘng hĂźp mÊt ÂźiÖn nguĂ„n, thĂȘi gian duy tr× tuĂș thuĂ©c v”o tĂ”ng PLC cĂŽ thÓ. BĂ© nhĂ­ cĂČng cĂŁ thÓ ¼−üc chÕ tÂčo th”nh module cho phÐp dÔ d”ng thÝch nghi vĂ­i cžc chĂžc nšng ÂźiÒu khiÓn cĂŁ kÝch cĂŹ khžc nhau, khi cÇn mĂ« rĂ©ng cĂŁ thÓ cŸm thÂȘm. 1.5. Giao diÖn v”o/ra Giao diÖn v”o l” nÂŹi bĂ© xö lĂœ nhËn th«ng tin tĂ” cžc thiÕt bÞ ngoÂči vi v” truyÒn th«ng tin ¼Õn cžc thiÕt bÞ bÂȘn ngo”i. TÝn hiÖu v”o cĂŁ thÓ tĂ” cžc c«ng tŸc, cžc bĂ© c¶m biÕn nhiÖt Ÿé, cžc tÕ b”o quang ÂźiÖn.... TÝn hiÖu ra cĂŁ thÓ cung cÊp cho cžc cuĂ©n d©y c«ng tŸc tÂŹ, cžc rÂŹle, cžc van ÂźiÖn tĂ”, cžc Ÿéng cÂŹ nhĂĄ... TÝn hiÖu v”o/ra cĂŁ thÓ l” tÝn hiÖu rĂȘi rÂčc, tÝn hiÖu liÂȘn tĂŽc, tÝn hiÖu logic... Cžc tÝn hiÖu NĂłt bÊm v” cžc c«ng tŸc logic giĂ­i hÂčn BĂ© chuyÓn mÂčch, c«ng tŸc h”nh tr×nh, giĂ­i hÂčn Cžc tham sĂš ÂźiÒu khiÓn nh− t0 žp suÊt, žp lĂčc BĂ© PLC Cžc cuĂ©n hĂłt Cžc ¼Ìn H×nh 3.3 35 Cžc van Cžc tÝn hiÖu bžo Ÿéng ...
  • 36. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh v”o/ra cĂŁ thÓ thÓ hiÖn nh− h×nh 3.3. Mçi ÂźiÓm v”o ra cĂŁ mĂ©t ¼Þa chØ duy nhÊt ¼−üc PLC sö dĂŽng. Cžc kÂȘnh v”o/ra Ÿ· cĂŁ cžc chĂžc nšng cžch ly v” ÂźiÒu hož tÝn hiÖu sao cho cžc bĂ© c¶m biÕn v” cžc bĂ© tžc Ÿéng cĂŁ thÓ nĂši trĂčc tiÕp vĂ­i chĂłng m” kh«ng cÇn thÂȘm mÂčch ÂźiÖn khžc. PLC TÝn hiÖu v”o th−ĂȘng ¼−üc TÝn hiÖu ghÐp cžch ÂźiÖn (cžch ly) nhĂȘ v”o linh kiÖn quang nh− h×nh 3.4. D¶i tÝn hiÖu nhËn v”o cho cžc PLC cĂŹ lĂ­n cĂŁ thÓ l” 5v, 24v, 110v, 220v. Cžc PLC cÂŹ nhĂĄ th−ĂȘng chØ nhËp tÝn hiÖu 24v. GhÐp nĂši quang TÝn hiÖu ¼Õn CPU Diode b¶o vÖ MÂčch ph©n žp TÝn hiÖu ra cĂČng ¼−üc H×nh 3.4 ghÐp cžch ly, cĂŁ thÓ cžch ly kiÓu rÂŹle nh− h×nh 3.5a, cžch ly kiÓu quang nh− h×nh 3.5b. TÝn hiÖu ra cĂŁ thÓ l” tÝn hiÖu chuyÓn mÂčch 24v, 100mA; 110v, 1A mĂ©t chiÒu; thËm chÝ 240v, 1A xoay chiÒu tuĂș loÂči PLC. Tuy nhiÂȘn, vĂ­i PLC cĂŹ lĂ­n d¶i tÝn hiÖu ra cĂŁ thÓ thay ŸÊi b»ng cžch lĂča chĂ€n cžc module ra thÝch hĂźp. RÂŹle CÇu ch× TÝn hiÖu ra GhÐp nĂši quang PLC PLC a, TÝn hiÖu ra b, H×nh 3.5 2. CÊu tÂčo chung cña PLC Cžc PLC cĂŁ hai kiÓu cÊu tÂčo cÂŹ b¶n l”: kiÓu hĂ©p Ÿn v” kiÓu modulle nĂši ghÐp. ĂŠ cžp nĂši vĂ­i bÂȘn ngo”i KiÓu hĂ©p Ÿn th−ĂȘng dĂŻng cho cžc PLC cĂŹ nhĂĄ v” ¼−üc oooooooooooo cung cÊp d−íi dÂčng nguyÂȘn chiÕc ho”n chØnh gĂ„m bĂ© nguĂ„n, bĂ© xö lĂœ, bĂ© nhĂ­ v” cžc giao oooooooooooo diÖn v”o/ra. KiÓu hĂ©p Ÿn H×nh 3.6 th−ĂȘng vÉn cĂŁ kh¶ nšng ghÐp nĂši ¼−üc vĂ­i cžc module ngo”i ¼Ó mĂ« rĂ©ng kh¶ nšng cña PLC. KiÓu hĂ©p Ÿn nh− h×nh 3.6. Ch©n cŸm v”o Ch©n cŸm ra KiÓu module gĂ„m cžc module riÂȘng cho mçi chĂžc nšng nh− module nguĂ„n, module xö lĂœ trung t©m, module ghÐp nĂši, module v”o/ra, module mĂȘ, module 36
  • 37. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh PID... cžc module ¼−üc lŸp trÂȘn cžc r·nh v” ¼−üc kÕt nĂši vĂ­i nhau. KiÓu cÊu tÂčo n”y cĂŁ thÓ ¼−üc sö dĂŽng cho cžc thiÕt bÞ ÂźiÒu khiÓn lËp tr×nh vĂ­i mĂ€i kÝch cĂŹ, cĂŁ nhiÒu bĂ© chĂžc nšng khžc nhau ¼−üc gĂ©p v”o cžc module riÂȘng biÖt. ViÖc sö dĂŽng cžc module tuĂș thuĂ©c c«ng dĂŽng cĂŽ thÓ. KÕt cÊu n”y khž linh hoÂčt, cho phÐp mĂ« BĂ© nguĂ„n BĂ© xö lĂœ Cžc module v”o/ra... rĂ©ng sĂš l−üng ¼Çu nĂši v”o/ra b»ng cžch bĂŠ sung cžc module v”o/ra hoÆc tšng H×nh 3.7 c−ĂȘng bĂ© nhĂ­ b»ng cžch tšng thÂȘm cžc Ÿn vÞ nhĂ­. §3.3. Cžc vÊn ¼Ò vÒ lËp tr×nh 1. Khži niÖm chung MĂ©t PLC cĂŁ thÓ sö dĂŽng mĂ©t cžch kinh tÕ hay kh«ng phĂŽ thuĂ©c rÊt lĂ­n v”o thiÕt bÞ lËp tr×nh. Khi trang bÞ mĂ©t bĂ© PLC th× ŸÄng thĂȘi ph¶i trang bÞ mĂ©t thiÕt bÞ lËp tr×nh cña cĂŻng mĂ©t h·ng chÕ tÂčo. Tuy nhiÂȘn, ng”y nay ng−ĂȘi ta cĂŁ thÓ lËp tr×nh b»ng phÇn mÒm trÂȘn mžy tÝnh sau Ÿã chuyÓn sang PLC b»ng mÂčch ghÐp nĂši riÂȘng. SĂč khžc nhau chÝnh giĂ·a bĂ© ÂźiÒu khiÓn kh¶ tr×nh PLC v” c«ng nghÖ rÂŹle hoÆc bžn dÉn l” Ă« chç kĂŒ thuËt nhËp ch−¬ng tr×nh v”o bĂ© ÂźiÒu khiÓn nh− thÕ n”o. Trong ÂźiÒu khiÓn rÂŹle, bĂ© ÂźiÒu khiÓn ¼−üc chuyÓn ŸÊi mĂ©t cžch cÂŹ hĂ€c nhĂȘ ¼Êu nĂši d©y “¼iÒu khiÓn cĂžng”. Cßn vĂ­i PLC th× viÖc lËp tr×nh ¼−üc thĂčc hiÖn th«ng qua mĂ©t thiÕt bÞ lËp tr×nh v” mĂ©t ngoÂči vi ch−¬ng tr×nh. CĂŁ thÓ chØ ra qui tr×nh lËp tr×nh theo gi¶n ŸÄ h×nh 3.8. BiÓu ŸÄ chĂžc nšng BiÓu ŸÄ thĂȘi gian Cžn bĂ© kĂŒ thuËt BiÓu ŸÄ c«ng tŸc Tñ ÂźiÒu khiÓn BiÓu ŸÄ bžn dÉn PLC BĂ© nhĂ­ Mžy vi tÝnh Ò Ó BiÓu ŸÄ d·y BĂ© lËp tr×nh H×nh 3.8 §Ó lËp tr×nh ng−ĂȘi ta cĂŁ thÓ sö dĂŽng mĂ©t trong cžc m« h×nh sau Ÿ©y: + M« h×nh d·y 37
  • 38. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh + M« h×nh cžc chĂžc nšng + M« h×nh biÓu ŸÄ nĂši d©y + M« h×nh logic ViÖc lĂča chĂ€n m« h×nh n”o trong cžc m« h×nh trÂȘn cho thÝch hĂźp l” tuĂș thuĂ©c v”o loÂči PLC v” ÂźiÒu quan trĂ€ng l” chĂ€n ¼−üc loÂči PLC n”o cho phÐp giao l−u tiÖn lĂźi v” tržnh ¼−üc chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt. §a sĂš cžc thiÕt bÞ l−u h”nh trÂȘn thÞ tr−ĂȘng hiÖn nay l” dĂŻng m« h×nh d·y hoÆc biÓu ŸÄ nĂši d©y. NhĂ·ng PLC hiÖn ÂźÂči cho phÐp ng−ĂȘi dĂŻng chuyÓn tĂ” mĂ©t ph−¬ng phžp nhËp n”y sang mĂ©t ph−¬ng phžp nhËp khžc ngay trong quž tr×nh nhËp. Trong thĂčc tÕ khi sö dĂŽng biÓu ŸÄ nĂši d©y th× viÖc lËp tr×nh cĂŁ vÎ Ÿn gi¶n hÂŹn v× nĂŁ cĂŁ cžch thÓ hiÖn gÇn giĂšng nh− mÂčch rÂŹle c«ng tŸc tÂŹ. Tuy nhiÂȘn, vĂ­i nhĂ·ng ng−ĂȘi Ÿ· cĂŁ sÂœn nhĂ·ng hiÓu biÕt cÂŹ b¶n vÒ ng«n ngĂ· lËp tr×nh th× lÂči cho r»ng dĂŻng m« h×nh d·y dÔ d”ng hÂŹn, ŸÄng thĂȘi vĂ­i cžc mÂčch cĂŹ lĂ­n th× dĂŻng m« h×nh d·y cĂŁ nhiÒu −u ÂźiÓm hÂŹn. Mçi nh” chÕ tÂčo ¼Òu cĂŁ nhĂ·ng thiÕt kÕ v” ph−¬ng thĂžc thao tžc thiÕt bÞ lËp tr×nh riÂȘng, v× thÕ khi cĂŁ mĂ©t loÂči PLC mĂ­i th× ph¶i cĂŁ thĂȘi gian v” cÇn ph¶i ¼−üc huÊn luyÖn ¼Ó l”m quen vĂ­i nĂŁ. 2. Cžc ph−¬ng phžp lËp tr×nh TĂ” cžc cžch m« t¶ hÖ tĂč Ÿéng cžc nh” chÕ tÂčo PLC Ÿ· soÂčn th¶o ra cžc ph−¬ng phžp lËp tr×nh khžc nhau. Cžc ph−¬ng phžp lËp tr×nh ¼Òu ¼−üc thiÕt kÕ Ÿn gi¶n, gÇn vĂ­i cžc cžch m« t¶ Ÿ· ¼−üc biÕt ¼Õn. TĂ” Ÿã nĂŁi chung cĂŁ ba ph−¬ng phžp lËp tr×nh cÂŹ b¶n l” ph−¬ng phžp b¶ng lÖnh STL, ph−¬ng phžp biÓu ŸÄ bËc thang LAD v” ph−¬ng phžp l−u ŸÄ ÂźiÒu khiÓn CSF. Trong Ÿã, hai ph−¬ng phžp b¶ng lÖnh STL v” biÓu ŸÄ bËc thang LAD ¼−üc dĂŻng phĂŠ biÕn hÂŹn c¶. 2.1. MĂ©t sĂš kĂœ hiÖu chung 4 CÊu trĂłc lÖnh: MĂ©t lÖnh th−ĂȘng cĂŁ ba phÇn chÝnh v” th−ĂȘng viÕt nh− h×nh 3.9 (cĂŁ loÂči PLC cĂŁ cžch viÕt hÂŹi khžc): 004 1 A 2 I 5 00.2 3 1. §Þa chØ t−¬ng ŸÚi cña lÖnh (th−ĂȘng khi lËp tr×nh H×nh 3.9 thiÕt bÞ lËp tr×nh tĂč ¼−a ra) 2. PhÇn lÖnh l” nĂ©i dung thao tžc m” PLC ph¶i tžc Ÿéng lÂȘn ŸÚi t−üng cña lÖnh, trong lËp tr×nh LAD th× phÇn n”y tĂč thÓ hiÖn trÂȘn thanh LAD, kh«ng ¼−üc ghi ra. 3. §Úi t−üng lÖnh, l” phÇn m” lÖnh tžc Ÿéng theo yÂȘu cÇu ÂźiÒu khiÓn, trong ŸÚi t−¬ng lÖnh lÂči cĂŁ hai phÇn: 4. LoÂči ŸÚi t−üng, cĂŁ tr−ĂȘng hĂźp sau loÂči ŸÚi t−üng cĂŁ dÊu “:”, loÂči ŸÚi t−üng nh− tÝn hiÖu v”o, tÝn hiÖu ra, cĂȘ (rÂŹle nĂ©i)... 5. Tham sĂš cña ŸÚi t−üng lÖnh ¼Ó xžc ¼Þnh cĂŽ thÓ ŸÚi t−üng, cžch ghi tham sĂš cĂČng phĂŽ thuĂ©c tĂ”ng loÂči PLC khžc nhau. 38
  • 39. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh KĂœ hiÖu th−ĂȘng cĂŁ trong mçi lÖnh: Cžc kĂœ hiÖu trong lÖnh, qui −íc cžch viÕt vĂ­i mçi quĂšc gia cĂŁ khžc nhau, thËm chÝ mçi h·ng, mçi thĂȘi chÕ tÂčo cña h·ng cĂŁ thÓ cĂŁ cžc kĂœ hiÖu riÂȘng. Tuy nhiÂȘn, cžch ghi chung nhÊt cho mĂ©t sĂš quĂšc gia l”: ‱ MĂŒ: + KĂœ hiÖu ¼Çu v”o l” I (In), ¼Çu ra l” Q (out tržnh nhÇm O l” kh«ng) + Cžc lÖnh viÕt gÇn Ÿñ tiÕng Anh vÝ dĂŽ ra l” out + LÖnh ra (gžn) l” out + Tham sĂš cña lÖnh dĂŻng cÂŹ sĂš 10 + PhÝa tr−íc ŸÚi t−üng lÖnh cĂŁ dÊu % + GiĂ·a cžc sĂš cña tham sĂš kh«ng cĂŁ dÊu chÊm. VÝ dĂŽ: AND% I09; out%Q10. ‱ NhËt: + §Çu v”o kĂœ hiÖu l” X, ¼Çu ra kĂœ hiÖu l” Y + Cžc lÖnh hÇu nh− ¼−üc viÕt tŸt tĂ” tiÕng anh + LÖnh ra (gžn) l” out + Tham sĂš cña lÖnh dĂŻng cÂŹ sĂš 8. VÝ dĂŽ: A X 10; out Y 07 ‱ T©y ŸÞc + §Çu v”o kĂœ hiÖu l” I, ¼Çu ra kĂœ hiÖu l” Q + Cžc lÖnh hÇu nh− ¼−üc viÕt tŸt tĂ” tiÕng Anh + LÖnh ra (gžn) l” = + Tham sĂš cña lÖnh dĂŻng cÂŹ sĂš 8 + GiĂ·a cžc sĂš cña tham sĂš cĂŁ dÊu chÊm ¼Ó ph©n biÖt khe v” kÂȘnh VÝ dĂŽ: A I 1.0; = Q 0.7 Ngo”i cžc kĂœ hiÖu khž chung nh− trÂȘn th× mçi h·ng cßn cĂŁ cžc kĂœ hiÖu riÂȘng, cĂŁ bĂ© lÖnh riÂȘng. Ngay cĂŻng mĂ©t h·ng Ă« cžc thĂȘi chÕ tÂčo khžc nhau cĂČng cĂŁ ¼Æc ÂźiÓm khžc nhau vĂ­i bĂ© lÖnh khžc nhau. Do Ÿã, khi sö dĂŽng PLC th× mçi loÂči PLC ta ph¶i t×m hiÓu cĂŽ thÓ h−íng dÉn sö dĂŽng cña nĂŁ. MĂ©t sĂš kĂœ hiÖu khžc nhau vĂ­i cžc lÖnh cÂŹ b¶n ¼−üc thÓ hiÖn rĂą trÂȘn b¶ng 3.1 2.2. Ph−¬ng phžp h×nh thang LAD (Ladder Logic) Ph−¬ng phžp h×nh thang cĂŁ dÂčng cña biÓu ŸÄ nĂłt bÊm. Cžc phÇn tö cÂŹ b¶n cña ph−¬ng phžp h×nh thang l”: + TiÕp ÂźiÓm: th−ĂȘng mĂ« Th−¬ng kÝn 39
  • 40. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh B¶ng 3.1 IEC 1131-3 Misubishi OMRON Siemens Telemecanique Spreher ChĂł thÝch LD LD LD A L STR KhĂ­i ¼Çu vĂ­i tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng mĂ« LDN LDI LD NOT AN LN STR NOT KhĂ«i ¼Çu vĂ­i tiÕp ÂźiÓm th−ĂȘng kÝn AND AND AND A A AND PhÇn tö nĂši tiÕp cĂŁ tiÕp ÂźiÓm mĂ« ANDN ANI AND NOT AN AN AND NOT PhÇn tö nĂši tiÕp cĂŁ tiÕp ÂźiÓm Ÿãng O OR OR O O OR PhÇn tö song song cĂŁ tiÕp ÂźiÓm mĂ« ORN ORI OR NOT ON ON OR NOT PhÇn tö song song cĂŁ tiÕp ÂźiÓm Ÿãng ST OUT OUT = = OUT v” Schuh LÊy tÝn hiÖu ra + CuĂ©n d©y (m« t¶ cžc rÂŹle) + HĂ©p (m« t¶ cžc h”m khžc nhau, cžc lÖnh ¼Æc biÖt) MÂčng LAD l” ¼−ĂȘng nĂši cžc phÇn tö th”nh mĂ©t mÂčch ho”n chØnh, theo thĂž tĂč tĂ” trži sang ph¶i, tĂ” trÂȘn xuĂšng d−íi. Quž tr×nh quÐt cña PLC cĂČng theo thĂž tĂč n”y. Mçi mĂ©t nÊc thang xžc ¼Þnh mĂ©t sĂš hoÂčt Ÿéng cña quž tr×nh ÂźiÒu khiÓn. MĂ©t sÂŹ ŸÄ LAD cĂŁ nhiÒu nÊc thang. TrÂȘn mçi phÇn tö cña biÕu ŸÄ h×nh thang LAD cĂŁ cžc tham sĂš xžc ¼Þnh tuĂș thuĂ©c v”o kĂœ hiÖu cña tĂ”ng h·ng s¶n xuÊt PLC. VÝ dĂŽ: mĂ©t nÊc cña ph−¬ng phžp h×nh thang nh− h×nh 3.10 X400 X401 a, X402 y430 I0.0 I0.2 Q3.0 I:001/01 I:011/01 O:010/01 I:002/01 I0.1 c, b, H×nh 3.10: ph−¬ng phžp lËp tr×nh thang LAD H×nh 3.10a l” kiÓu kĂœ hiÖu cña Misubishi (NhËt) H×nh 3.10b l” kiÓu kĂœ hiÖu cña Siemens (T©y ŸÞc) H×nh 3.10c l” kĂœ hiÖu cña Allen Bradley 2.3. Ph−¬ng phžp liÖt kÂȘ lÖnh STL (Statement List) Ph−¬ng phžp STL gÇn vĂ­i biÓu ŸÄ logic. Ă« ph−¬ng phžp n”y cžc lÖnh ¼−üc liÖt kÂȘ thĂž tĂč. Tuy nhiÂȘn, ¼Ó ph©n biÖt cžc ÂźoÂčn ch−¬ng tr×nh ng−ĂȘi ta th−ĂȘng dĂŻng cžc m· nhĂ­, mçi m· nhĂ­ t−¬ng Ăžng vĂ­i mĂ©t nÊc thang cña biÓu ŸÄ h×nh 40
  • 41. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh thang. §Ó khĂ«i ¼Çu mçi ÂźoÂčn (t−¬ng Ăžng nh− khĂ«i ¼Çu mĂ©t nÊc thang) ta sö dĂŽng cžc lÖnh khĂ«i ¼Çu nh− LD, L, A, O... (b¶ng 3.1). KÕt thĂłc mçi ÂźoÂčn th−ĂȘng l” lÖnh gžn cho ¼Çu ra, ¼Çu ra cĂŁ thÓ l” ¼Çu ra cho thiÕt bÞ ngoÂči vi cĂŁ thÓ l” ¼Çu ra cho cžc rÂŹle nĂ©i. VÝ dĂŽ: MĂ©t ÂźoÂčn STL cña PLC S5 (Siemens) 0 A 1 A I 0.1 2 = I 0.0 I 0.0 Q 1.0 Q 1.0 I 0.1 H×nh 3.11 MĂ©t ÂźoÂčn STL cña PLC S7-200 (Siemens) 0 LD I 0.1 1 A 3 = Q 1.0 Q 1.0 I 0.2 I 0.2 I 0.1 H×nh 3.12 MĂ©t ÂźoÂčn STL cña PLC MELSEC F1 (NhËt) 0 LD X 400 1 O X 403 2 ANI X 404 3 OUT Y 433 X400 Y433 X404 X403 H×nh 3.13 MĂ©t ÂźoÂčn STL cña CPM1A (OMRON) 0 LD 000.01 1 OR 010.00 2 AND NOT 000.00 3 AND 000.03 4 OUT 010.00 000.01 000.00 000.03 010.00 010.00 H×nh 3.14 2.4. Ph−¬ng phžp l−u ŸÄ ÂźiÒu khiÓn CSF (Control System Flow) Ph−¬ng phžp l−u ŸÄ ÂźiÒu khiÓn CSF tr×nh b”y cžc phÐp tožn logic vĂ­i cžc kĂœ hiÖu ŸÄ hoÂč Ÿ· ¼−üc tiÂȘu chuÈn hož nh− h×nh 3.15. Ph−¬ng phžp l−u ŸÄ ÂźiÒu khiÓn thÝch hĂźp vĂ­i ng−ĂȘi Ÿ· quen vĂ­i phÐp tÝnh ÂźiÒu khiÓn b»ng ÂźÂči sĂš Booole. I0.0 I0.1 & Q0.0 H×nh 3.15: Ph−¬ng phžp biÓu diÔn CSF 3. Cžc rÂŹle nĂ©i Trong cžc loÂči PLC cĂŁ nhiÒu thuËt ngĂ· dĂŻng ¼Ó chØ cžc linh kiÖn loÂči n”y, vÝ dĂŽ: rÂŹle phĂŽ, bĂ© vÂčch dÊu, cĂȘ hiÖu, l−u trĂ· bÝt, bit nhĂ­... §©y l” linh kiÖn cung 41
  • 42. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh cÊp cžc chĂžc nšng ¼Æc biÖt gŸn liÒn vĂ­i PLC v” ¼−üc dĂŻng phĂŠ biÕt trong lËp tr×nh. RÂŹle nĂ©i n”y t−¬ng tĂč nh− cžc rÂŹle trung gian trong sÂŹ ŸÄ rÂŹle c«ng tŸc tÂŹ. RÂŹle nĂ©i cĂČng ¼−üc coi l” cžc ¼Çu ra ¼Ó nhËn cžc lÖnh gžn ¼Çu ra, nh−ng thĂčc chÊt ¼Çu ra n”y kh«ng ¼−a ra ngo”i (kh«ng ph¶i thiÕt bÞ ngoÂči vi) m” chØ n»m nĂ©i tÂči trong PLC. PLC nhĂĄ cĂŁ thÓ cĂŁ tĂ­i h”ng tršm rÂŹle nĂ©i, cžc rÂŹle nĂ©i ¼Òu ¼−üc nu«i b»ng nguĂ„n dĂč phßng khi mÊt ÂźiÖn. MĂ©t sĂš kĂœ hiÖu cžc rÂŹle nĂ©i: H∙ng TÂȘn gĂ€i Misubishi RÂŹle phĂŽ hoÆc bĂ© Ÿžnh dÊu Siemens CĂȘ hiÖu Sprecher v” Schuh CuĂ©n d©y Telemecanique Bit Toshiba RÂŹle nĂ©i Bradley L−u trĂ· bit VÝ dĂŽ: sö dĂŽng rÂŹle nĂ©i (cña Misibishi) 0 LD 1 OR 2 ANI 3 OUT 4 LD 5 AND 6 OUT 4. Cžc rÂŹle thĂȘi gian X X X M M X Y 400 403 404 100 100 401 433 KĂœ hiÖu M F C B R B X400 VÝ dĂŽ M100; M101 F0.0; F0.1 C001; C002 B0; B1 R000; R001 B3/001; B3/002 X404 M100 X401 Y433 X403 M100 H×nh 3.16 Trong cžc hÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn lu«n lu«n ph¶i sö dĂŽng rÂŹle thĂȘi gian ¼Ó duy tr× thĂȘi gian cho quž tr×nh ÂźiÒu khiÓn. Trong cžc PLC ng−ĂȘi ta cĂČng gŸn cžc rÂŹle thĂȘi gian v”o trong Ÿã. Tuy nhiÂȘn, thĂȘi gian Ă« Ÿ©y ¼−üc xžc ¼Þnh nhĂȘ ŸÄng hĂ„ trong CPU. Cžc rÂŹle thĂȘi gian cĂČng cĂŁ cžc tÂȘn gĂ€i khžc nhau nh−ng th−ĂȘng gĂ€i nhÊt l” bĂ© thĂȘi gian (Time). Cžc nh” s¶n xuÊt PLC kh«ng thĂšng nhÊt vÒ cžch lËp tr×nh cho cžc rÂŹle thĂȘi gian n”y. Mçi loÂči PLC (thËm chÝ trong cĂŻng h·ng) cĂČng cĂŁ cžc kĂœ hiÖu v” cžch lËp tr×nh rÊt khžc nhau cho rÂŹle thĂȘi gian. SĂš l−üng rÂŹle thĂȘi gian trong mçi PLC cĂČng rÊt khžc nhau. §iÓm chung nhÊt ŸÚi vĂ­i cžc rÂŹle thĂȘi gian l” cžc h·ng ¼Òu coi rÂŹle thĂȘi gian l” cžc ¼Çu ra nĂ©i, do Ÿã rÂŹle thĂȘi gian l” ¼Çu ra cña nÊc thang, hay cña mĂ©t ÂźoÂčn ch−¬ng tr×nh. 5. Cžc bĂ© ¼Õm BĂ© ¼Õm cho phÐp ¼Õm tÇn suÊt xuÊt hiÖn tÝn hiÖu v”o. BĂ© ¼Õm cĂŁ thÓ ¼−üc dĂŻng trong tr−ĂȘng hĂźp ¼Õm cžc s¶n phÈm di chuyÓn trÂȘn bšng chuyÒn v” sĂš s¶n phÈm xžc ¼Þnh cÇn chuyÓn v”o thĂŻng. BĂ© ¼Õm cĂŁ thÓ ¼Õm sĂš vßng quay cña trĂŽc, hoÆc sĂš ng−ĂȘi Âźi qua cöa. Cžc bĂ© ¼Õm n”y ¼−üc c”i ¼Æt sÂœn trong PLC. 42
  • 43. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh CĂŁ hai loÂči bĂ© ¼Õm l” bĂ© ¼Õm tiÕn v” bĂ© ¼Õm lĂŻi. Cžc nh” s¶n xuÊt PLC cĂČng sö dĂŽng cžc bĂ© ¼Õm theo nhĂ·ng cžch cĂŁ khžc nhau. Tuy nhiÂȘn, cĂČng nh− cžc bĂ© thĂȘi gian, bĂ© ¼Õm cĂČng ¼−üc coi l” ¼Çu ra cña PLC v” Ÿ©y cĂČng l” ¼Çu ra nĂ©i, ¼Ó xuÊt tÝn hiÖu ra ngo”i ph¶i qua ¼Çu ra ngoÂči vi (cĂŁ ch©n nĂši ra ngo”i PLC). §3.4. §žnh giž −u nh−üc ÂźiÓm cña PLC Tr−íc Ÿ©y, bĂ© PLC th−ĂȘng rÊt ÂźÂŸt, kh¶ nšng hoÂčt Ÿéng bÞ hÂčn chÕ v” qui tr×nh lËp tr×nh phĂžc tÂčp. V× nhĂ·ng lĂœ do Ÿã m” PLC chØ ¼−üc dĂŻng trong nhĂ·ng nh” mžy v” cžc thiÕt bÞ ¼Æc biÖt. Ng”y nay do gi¶m giž liÂȘn tĂŽc, kÌm theo tšng kh¶ nšng cña PLC dÉn ¼Õn kÕt qu¶ l” ng”y c”ng ¼−üc žp dĂŽng rĂ©ng r·i cho cžc thiÕt bÞ mžy mĂŁc. Cžc bĂ© PLC Ÿn khĂši vĂ­i 24 kÂȘnh ¼Çu v”o v” 16 kÂȘnh ¼Çu ra thÝch hĂźp vĂ­i cžc mžy tiÂȘu chuÈn Ÿn, cžc trang thiÕt bÞ liÂȘn hĂźp. Cßn cžc bĂ© PLC vĂ­i nhiÒu kh¶ nšng Ăžng dĂŽng v” lĂča chĂ€n ¼−üc dĂŻng cho nhĂ·ng nhiÖm vĂŽ phĂžc tÂčp hÂŹn. CĂŁ thÓ kÓ ra cžc −u ÂźiÓm cña PLC nh− sau: + ChuÈn bÞ v”o hoÂčt Ÿéng nhanh: ThiÕt kÕ kiÓu module cho phÐp thÝch nghi nhanh vĂ­i mĂ€i chĂžc nšng ÂźiÒu khiÓn. Khi Ÿ· ¼−üc lŸp ghÐp th× PLC sÂœn s”ng l”m viÖc ngay. Ngo”i ra nĂŁ cßn ¼−üc sö dĂŽng lÂči cho cžc Ăžng dĂŽng khžc dÔ d”ng. + §é tin cËy cao: Cžc linh kiÖn ÂźiÖn tö cĂŁ tuĂŠi thĂ€ d”i hÂŹn cžc thiÕt bÞ cÂŹÂźiÖn. §é tin cËy cña PLC ng”y c”ng tšng, b¶o d−ìng ¼Þnh kĂș th−ĂȘng kh«ng cÇn thiÕt cßn vĂ­i mÂčch rÂŹle c«ng tŸc tÂŹ th× viÖc b¶o d−ìng ¼Þnh kĂș l” cÇn thiÕt. + DÔ d”ng thay ŸÊi ch−¬ng tr×nh: NhĂ·ng thay ŸÊi ch−¬ng tr×nh ¼−üc tiÕn h”nh Ÿn gi¶n. §Ó söa ŸÊi hÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn v” cžc quy tŸc ÂźiÒu khiÓn Âźang ¼−üc sö dĂŽng, ng−ĂȘi vËn h”nh chØ cÇn nhËp tËp lÖnh khžc, gÇn nh− kh«ng cÇn mŸc nĂši lÂči d©y (tuy nhiÂȘn, cĂŁ thÓ vÉn ph¶i nĂši lÂči nÕu cÇn thiÕt). NhĂȘ Ÿã hÖ thĂšng rÊt linh hoÂčt v” hiÖu qu¶. + §žnh giž nhu cÇu Ÿn gi¶n: Khi biÕt cžc ¼Çu v”o v” cžc ¼Çu ra th× cĂŁ thÓ Ÿžnh giž ¼−üc kÝch cĂŹ yÂȘu cÇu cña bĂ© nhĂ­ hay Ÿé d”i ch−¬ng tr×nh. Do Ÿã, cĂŁ thÓ dÔ d”ng v” nhanh chĂŁng lĂča chĂ€n PLC phĂŻ hĂźp vĂ­i cžc yÂȘu cÇu c«ng nghÖ ¼Æt ra. + Kh¶ nšng tži tÂčo: NÕu dĂŻng nhiÒu PLC vĂ­i qui cžch kĂŒ thuËt giĂšng nhau th× chi phÝ lao Ÿéng sÏ gi¶m thÊp hÂŹn nhiÒu so vĂ­i bĂ© ÂźiÒu khiÓn rÂŹle. §ã l” do gi¶m phÇn lĂ­n lao Ÿéng lŸp ržp. + TiÕt kiÖm kh«ng gian: PLC ¼ßi hĂĄi Ýt kh«ng gian hÂŹn so vĂ­i bĂ© ÂźiÒu khiÓn rÂŹle t−¬ng ¼−¬ng. Giž c¶ + CĂŁ tÝnh chÊt nhiÒu chĂžc nšng: PLC cĂŁ −u ÂźiÓm chÝnh l” cĂŁ thÓ sö dĂŽng cĂŻng mĂ©t thiÕt bÞ ÂźiÒu khiÓn cÂŹ b¶n cho nhiÒu hÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn. Ng−ĂȘi ta th−ĂȘng dĂŻng PLC cho cžc quž tr×nh tĂč Ÿéng linh hoÂčt v× dÔ d”ng thuËn tiÖn trong tÝnh tožn, so sžnh cžc giž trÞ t−¬ng quan, thay ŸÊi ch−¬ng tr×nh v” thay ŸÊi cžc th«ng sĂš. HÖ rÂŹle HÖ PLC SĂš l−üng v”o/ra H×nh 3.17 43
  • 44. Gižo Tr×nh PLC S−u tÇm : NguyÔn Huy MÂčnh + VÒ giž trÞ kinh tÕ: Khi xÐt vÒ giž trÞ kinh tÕ cña PLC ta ph¶i ¼Ò cËp ¼Õn sĂš l−üng ¼Çu ra v” ¼Çu v”o. Quan hÖ vÒ giž th”nh vĂ­i sĂš l−üng ¼Çu v”o/ra cĂŁ dÂčng nh− h×nh 3.17. Nh− vËy, nÕu sĂš l−üng ¼Çu v”o/ra quž Ýt th× hÖ rÂŹle tĂĄ ra kinh tÕ hÂŹn, nhĂ·ng khi sĂš l−üng ¼Çu v”o/ra tšng lÂȘn th× hÖ PLC kinh tÕ hÂŹn hÂŒn. Khi tÝnh ¼Õn giž c¶ cña PLC th× kh«ng thÓ kh«ng kÓ ¼Õn giž cña cžc bĂ© ph©n phĂŽ kh«ng thÓ thiÕu nh− thiÕt bÞ lËp tr×nh, mžy in, bšng ghi... c¶ viÖc Ÿ”o tÂčo nh©n viÂȘn kĂŒ thuËt. NĂŁi chung nhĂ·ng phÇn mÒm ¼Ó thiÕt kÕ lËp tr×nh cho cžc mĂŽc ¼Ých ¼Æc biÖt l” khž ÂźÂŸt. Ng”y nay nhiÒu h·ng chÕ tÂčo PLC Ÿ· cung cÊp chĂ€n bĂ© Ÿãng gĂŁi phÇn mÒm Ÿ· ¼−üc thö nghiÖm, nh−ng viÖc thay thÕ, söa ŸÊi cžc phÇn mÒm l” nhu cÇu kh«ng thÓ tržnh khĂĄi, do Ÿã, vÉn cÇn thiÕt ph¶i cĂŁ kĂŒ nšng phÇn mÒm. Ph©n bĂš giž c¶ cho viÖc lŸp ¼Æt mĂ©t PLC th−ĂȘng nh− sau: - 50% cho phÇn cĂžng cña PLC - 10% cho thiÕt kÕ khu©n khĂŠ ch−¬ng tr×nh - 20% cho soÂčn th¶o v” lËp tr×nh - 15% cho chÂčy thö nghiÖm - 5% cho t”i liÖu. ViÖc lŸp ¼Æt mĂ©t PLC tiÕp theo chØ b»ng kho¶ng 1/2 giž th”nh cña bĂ© ¼Çu tiÂȘn, nghÜa l” hÇu nh− chØ cßn chi phÝ phÇn cĂžng. CĂŁ thÓ so sžnh hÖ ÂźiÒu khiÓn rÂŹle v” hÖ ÂźiÒu khiÓn PLC nh− sau: ‱ HÖ rÂŹle: + NhiÒu bĂ© phËn Ÿ· ¼−üc chuÈn hož + Ýt nhÂčy c¶m vĂ­i nhiÔu + Kinh tÕ vĂ­i cžc hÖ thĂšng nhĂĄ - Thay ŸÊi khĂŁ khšn - KhĂŁ theo dĂąi v” kiÓm tra cžc hÖ thĂšng lĂ­n, phĂžc tÂčp - CÇn b¶o qu¶n th−ĂȘng xuyÂȘn ‱ HÖ PLC ThĂȘi gian lŸp ¼Æt l©u KÝch th−íc lĂ­n + Thay ŸÊi dÔ d”ng qua c«ng nghÖ phÝch cŸm + LŸp ¼Æt Ÿn gi¶n + Thay ŸÊi nhanh qui tr×nh ÂźiÒu khiÓn + KÝch th−íc nhĂĄ + CĂŁ thÓ nĂši vĂ­i mÂčng mžy tÝnh - Giž th”nh cao BĂ© thiÕt bÞ lËp tr×nh th−ĂȘng ÂźÂŸt, sö dĂŽng Ýt. 44