Εκπαίδευση

1. ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ του ΛΥΚΕΙΟΥ
και
ΠΡΟΣΒΑΣΗ στην ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ
Γεωργίου Οδ. Ζησιµόπουλου
Γραµµατέα του Παραρτήµατο̋ Αχα˙α̋ τη̋ Ε.Ε.Φ.
ΕΙΣΑΓ ΓΗ
Αν και ο διάλογο̋ για την Παιδεία πρέπει να είναι διαρκή̋, στη χώρα µα̋
όχι µόνο δεν είναι διαρκή̋ αλλά είναι ανύπαρκτο̋. Όλε̋ οι απόπειρε̋ διαλόγου
που έχουν µέχρι σήµερα εξαγγελθεί από το ΥΠΕΠΘ, δεν ήταν ικανέ̋ να πείσουν
τι̋ άµεσα εµπλεκόµενε̋ κοινωνικέ̋ οµάδε̋ όπω̋ µαθητέ̋, φοιτητέ̋,
εκπαιδευτικού̋ των διαφόρων βαθµίδων, πολιτικά κόµµατα για την
µακροπρόθεσµη αγνή πρόθεση των εκάστοτε κυβερνήσεων σχετικά µε το
περιεχόµενο και τι̋ επιδιώξει̋ των µεταρρυθµίσεων, αλλά αντίθετα προκάλεσαν
αύξηση τη̋ δυσπιστία̋, διαπληκτισµού̋ αρµοδίων στο τηλεοπτικό πεδίο και
σίγουρα αναταραχέ̋.
Γιατί λοιπόν ενώ όλοι ζητούν «αναβάθµιση» των σπουδών και
«αξιοκρατικέ̋» διαδικασίε̋ σε όλε̋ τι̋ εκπαιδευτικέ̋ βαθµίδε̋, δεν έχει καταστεί
δυνατή η εφαρµογή και η αξιολόγηση µια̋ νέα̋ πρόταση̋ όπω̋ θα περίµενε κάθε
λογικό̋ άνθρωπο̋; Αυτό είναι ένα ερώτηµα του οποίου την απάντηση όλοι
γνωρίζουν, αλλά δεν θέλουν να διατυπώνουν ρητά και δηµόσια! Έτσι λοιπόν τα
άτοµα και οι φορεί̋ αρκούνται στι̋ διαπιστώσει̋ των προβληµάτων τη̋
εκπαίδευση̋ και απλώ̋ …δεν θέλουν να αλλάξει τίποτα επειδή δεν πείθονται
από …τα̋ αρχά̋ και φυσικά φοβούνται τα χειρότερα, µε αποτέλεσµα η πλέον
σηµαντική εκπαιδευτική βαθµίδα, το Λύκειο, να µην υφίσταται λειτουργικά στην
πράξη, το δε Γυµνάσιο να δυναστεύεται από την σταδιακή εξοµοίωση τη̋
«Υποχρεωτική̋ Εκπαίδευση̋» µε την υποχρεωτική διέλευση!
Χαρακτηριστικό είναι ότι στο Νόµο 1566 του 85, η εκπαιδευτική διαδικασία
στο Λύκειο έχει βασικό σκοπό την καλλιέργεια τη̋ δηµιουργική̋ και κριτική̋
σκέψη̋ και αντίληψη̋ τη̋ συλλογική̋ προσπάθεια̋ και συνεργασία̋, ώστε οι
µαθητέ̋ να αναλαµβάνουν πρωτοβουλίε̋ και µε την υπεύθυνη συµµετοχή του̋ να
συντελούν αποφασιστικά στην πρόοδο του κοινωνικού συνόλου και στην ανάπτυξη
τη̋ πατρίδα̋ µα̋.
Πω̋ µπορεί όµω̋ να συµβαίνει κάτι τέτοιο όταν η γνώση έχει µετατραπεί
σε «ύλη»; Πω̋ µπορεί να αναπτύσσεται η υπεύθυνη συµµετοχή των µαθητών,
όταν ο καθηγητή̋ διδάσκει για παράδειγµα γνωστικά αντικείµενα από το 3ο
Κεφάλαιο και οι µαθητέ̋ την ίδια ώρα ασχολούνται ή προσποιούνται ότι
ασχολούνται µε γνωστικά αντικείµενα του 10ου Κεφαλαίου για το απογευµατινό
επαναληπτικό διαγώνισµα στο Φροντιστήριο; Πω̋ είναι δυνατό να καλλιεργείται η
κριτική σκέψη, όταν στι̋ πανελλαδικέ̋ εξετάσει̋ ζητούνται από του̋ µαθητέ̋ να
«εκτυπώσουν» στο τετράδιο αυτούσια κοµµάτια από τα βιβλία; Μήπω̋ δεν
εφαρµόζεται ο νόµο̋ κατά πρώτον από την ίδια την πολιτεία; Μήπω̋ δεν είναι
επιτακτική προτεραιότητα τη̋ «κοινωνία̋» µα̋ η ποιοτική εκπαίδευση;
Αναλογιζόµενο̋ το µερίδιο τη̋ ευθύνη̋ µου ω̋ εκπαιδευτικού για περίπου
είκοσι πέντε χρόνια, θα καταθέσω δώδεκα προτάσει̋ – λύσει̋ σε αντίστοιχε̋
διαπιστώσει̋, που πιστεύω ότι θα συνδράµουν στη δηµιουργία ενό̋ λειτουργικά
1

2. αυτόνοµου Λυκείου, ασχέτω̋ του τρόπου που θα επιλεγεί για την πρόσβαση στην
Τριτοβάθµια Εκπαίδευση.
ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ του ΛΥΚΕΙΟΥ
1. Η ανισορροπία τη̋ κατανοµή̋ των µαθητών στο Γενικό Λύκειο και την Τεχνική
– Επαγγελµατική Εκπαίδευση
Υψηλού επιπέδου εκπαίδευση στο Γενικό Λύκειο, ανασυγκρότηση και
εκσυγχρονισµό̋ του Επαγγελµατικού Λυκείου. ∆υνατότητα οριζόντια̋ µετακίνηση̋
και πρόσβαση̋ στην Τριτοβάθµια Εκπαίδευση.
Είναι γνωστό ότι το σύνολο σχεδόν (περίπου 90%) των αποφοίτων του
Γυµνασίου εγγράφονται στο Γενικό Λύκειο ενώ ένα πολύ µικρό ποσοστό (περίπου
10%) επιλέγει την Τεχνική - Επαγγελµατική εκπαίδευση. Η κατανοµή αυτή αφενό̋
δεν µπορεί να ανταποκρίνεται σε κατάσταση ισορροπία̋ για ευνόητου̋ λόγου̋ και
αφετέρου υποδεικνύει ένα πρόβληµα. Σήµερα το Επαγγελµατικό Λύκειο θεωρείται
Σχολείο «δεύτερη̋» κατηγορία̋ στη συνείδηση των πολιτών. Η κατάσταση αυτή
πρέπει οπωσδήποτε να ανατραπεί µε τον εκ βάθρων εκσυγχρονισµό του σκοπού,
του περιεχοµένου και των υποδοµών του Επαγγελµατικού Λυκείου του οποίου οι
µαθητέ̋ θα έχουν εφόσον το επιλέξουν, δυνατότητα µετακίνηση̋ στο Γενικό
Λύκειο και δυνατότητα πρόσβαση̋ στην Τριτοβάθµια Εκπαίδευση.
Η ζητούµενη αποσυµφόρηση του Γενικού Λυκείου και η συνακόλουθη
ισόρροπη κατανοµή των µαθητών µεταξύ των δυο τύπων Λυκείων θα καταστεί
δυνατή εφόσον το Τεχνικό – Επαγγελµατικό Λύκειο γίνει ελκυστικό ακόµη και για
του̋ αποφοίτου̋ του Γενικού Λυκείου.
Η υλοποίηση ενό̋ τέτοιου εγχειρήµατο̋ απαιτεί µεγάλα ποσά και φυσικά
πολιτική βούληση και αποδοχή οπό όλου̋. Είναι µακροπρόθεσµη και δε συνίσταται
για κοµµατική εκµετάλλευση. Αποσκοπεί στην ποιοτική αναβάθµιση των πάση̋
φύσεω̋ τεχνικών υπηρεσιών που έχουν ανάγκη οι πολίτε̋ σε καθηµερινή βάση
για την ποιότητα των οποίων σήµερα όλοι διαµαρτυρόµαστε.
2. Πληθώρα γνωστικών αντικειµένων που επικαλύπτονται µε την ευρύτερη
έννοια
πέντε:
∆ραστική µείωση των υποχρεωτικών µαθηµάτων σε πέντε: Μαθήµατα Ελληνική̋
Γλώσσα̋, Μαθηµατικά, Ιστορία, Φυσικέ̋ Επιστήµε̋ , Οικονοµικέ̋ Επιστήµε̋
Ακόµα και για άσχετου̋ µε την εκπαίδευση λόγου̋ έχει συσσωρευτεί, στο
Γυµνάσιο και το Λύκειο, πλήθο̋ µαθηµάτων – βιβλίων (τουλάχιστον δεκαπέντε)
ανά τάξη. Το δυσβάστακτο αυτό πλήθο̋ έχει προκύψει από τον κατακερµατισµό
βασικών γνωστικών αντικειµένων, µε αποτέλεσµα την επικάλυψη σε µικρό ή
µεγαλύτερο βαθµό. Ίσω̋ η ανάγκη απορρόφηση̋ προσωπικού διαφόρων
ειδικοτήτων να συνέβαλλε αθροιστικά κατά τη διάρκεια των ετών σε αυτό το
αποτέλεσµα. Έτσι ενώ γίνεται µια προσπάθεια ενοποίηση̋ τη̋ γνώση̋ µε τη
διαθεµατικότητα, στην πράξη η προσπάθεια καταλύεται µε τον κατακερµατισµό τη̋
γνώση̋ και τη διδασκαλία συναφών γνωστικών αντικειµένων από διαφορετικά
βιβλία και από διδάσκοντε̋ µε διαφορετικέ̋ ειδικότητε̋.
Άσχετα µε τι̋ όποιε̋ αλλαγέ̋ θα γίνουν, πρέπει οπωσδήποτε τα υποχρεωτικά
γνωστικά αντικείµενα να µειωθούν δραστικά ώστε να είναι το πολύ πέντε.
Μαθήµατα Ελληνική̋ Γλώσσα̋, Μαθηµατικά, Ιστορία, Φυσικέ̋ Επιστήµε̋ ,
Οικονοµικέ̋ Επιστήµε̋. Εποµένω̋ Όλα τα υπόλοιπα γνωστικά αντικείµενα θα είναι
2

3. επιλεγόµενα. Οι Νέε̋ Τεχνολογίε̋ πρέπει να διαχέονται σε όλα τα γνωστικά
αντικείµενα, υποχρεωτικά και επιλογή̋. Μια τέτοια̋ έκταση̋ αλλαγή πρέπει
οπωσδήποτε να συνοδευτεί µε ανάλογη τροποποίηση των αναλυτικών
προγραµµάτων σπουδών.
3. Η γνώση έχει µετατραπεί σε ύλη, θεωρείται δεδοµένη και …….. συνεπώ̋
παραδίδεται !
(δεν απαιτείται συµµετοχή, παρά µόνο … παραλήπτε̋)
Μετάβαση από τη διδασκαλία παραγράφων στη διδασκαλία θεµάτων (η γνώση
παράγεται – απαιτείται συµµετοχή)
Ένα µεγάλο πρόβληµα σε κάθε σχολική βαθµίδα είναι η αντίληψη που έχει ο
κάθε διδάσκων για το έργο του. ∆υστυχώ̋ στη «γλώσσα» του Υπουργείου αλλά
και των διδασκόντων έχει επικρατήσει ο όρο̋ «ύλη». Για παράδειγµα διδακτέα
ύλη, εξεταστέα ύλη, πολύ ύλη κλπ. Έτσι σηµειολογικά και στη συνέχεια
σηµασιολογικά η γνώση υποβαθµίζεται σε ύλη. Χωρί̋ ίσω̋ να γίνεται αντιληπτό
έχει προκληθεί µεγάλου µεγέθου̋ βλάβη στο υποσυνείδητο µαθητών και
διδασκόντων για το χαρακτήρα του έργου που πρέπει να γίνει στο Σχολείο.
Απόδειξη του γεγονότο̋ τη̋ «υλοποίηση̋» τη̋ γνώση̋ είναι η διατύπωση που
χρησιµοποιείται για τη διδακτική πράξη. Για το µάθηµα έχει επικρατήσει ο όρο̋
«παράδοση» ! Άραγε τι παραδίδουµε, εφόσον είναι σίγουρο ότι η γνώση δεν είναι
κάτι υλικό που παραδίδεται σε κάποιου̋ παραλήπτε̋;
Όποια αλλαγή και αν γίνει στο Λύκειο, πρέπει οπωσδήποτε να διορθωθεί η
λανθασµένη αντίληψη που περιγράφεται πιο πάνω. Ένα̋ τρόπο̋ είναι η µετάβαση
από τη διδασκαλία παραγράφων και κατά συνέπεια την εξέταση παραγράφων,
στη διδασκαλία θεµάτων και κατά συνέπεια στην εξέταση θεµάτων. Έτσι θα
αποφευχθεί σε µεγάλο βαθµό ο κατακερµατισµό̋ των γνωστικών αντικειµένων,
αφού µέσα από επιλογή κατάλληλων θεµάτων θα διδάσκονται ενοποιηµένα
αρκετά επί µέρου̋ γνωστικά αντικείµενα.
Για την αποτελεσµατική εφαρµογή τη̋ διδασκαλία̋ θεµάτων είναι αναγκαία η
εισαγωγή του πολλαπλού βιβλίου (ίσω̋ µε ηλεκτρονική µορφή), η ανάπτυξη νέων
αναλυτικών προγραµµάτων σπουδών και η µαζική επιµόρφωση των διδασκόντων.
4. Η εργασία για το σπίτι - Τα µονόωρα µαθήµατα
Κάθε µάθηµα θα διαρκεί δυο διδακτικέ̋ ώρε̋ για διδασκαλία, µελέτη και
εφαρµογή στο ΣΧΟΛΕΙΟ
Όλα πρέπει να γίνονται µέσα στο Σχολείο! Ο διδάσκων θα διδάσκει, θα
συνεργάζεται, θα αναθέτει εργασίε̋, θα παρακολουθεί και θα αξιολογεί τη
συµµετοχή, την επίδοση και την απόδοση των µαθητών και θα παρεµβαίνει
διορθωτικά. Γιατί(;) θα πρέπει να ανατίθεται παραδοσιακά και συστηµατικά
εργασία στου̋ µαθητέ̋ για το σπίτι και αυτό να µη γίνεται µέσα στο Σχολείο;
Μήπω̋ µε αυτό τον τρόπο «απαλλάσσονται» οι µαθητέ̋ από τι̋ υποχρεώσει̋ του̋
αφού αυτέ̋ µετατίθενται αργότερα για το σπίτι ή το φροντιστήριο;
Υπάρχει βέβαια µια δικαιολογία αφού ο χρόνο̋ που διατίθεται είναι µια
διδακτική ώρα που θεωρητικά διαρκεί 40 – 45 λεπτά, αλλά πρακτικά 30 – 35
λεπτά και φυσικά σε αυτό το χρόνο είναι αδύνατο να γίνουν όλα όσα πρέπει
εντό̋ του Σχολείου. Η λύση όµω̋ είναι απλή. Να καταργηθεί η διδακτική ώρα και
κατά συνέπεια το µονόωρο µάθηµα και να καθιερωθεί η διδακτική περίοδο̋ που
θα διαρκεί δυο διδακτικέ̋ ώρε̋ δηλαδή περίπου 80 λεπτά. Το ηµερήσιο
3

4. πρόγραµµα θα αποτελείται από τρει̋ διδακτικέ̋ περιόδου̋ και δυο µεγάλα
διαλείµµατα, αντί για έξι ώρε̋ και πέντε θεωρητικά µικρά αλλά πρακτικά
µεγαλύτερα διαλείµµατα.
5. Μεγάλε̋ διαφορέ̋ στη µεθοδολογία και τα αποτελέσµατα τη̋ αξιολόγηση̋ των
µαθητών εντό̋ του ίδιου Σχολείου, αλλά και από Σχολείο σε Σχολείο
Οι προαγωγικέ̋ και οι απολυτήριε̋ εξετάσει̋
► θα γίνονται σε περιφερειακό και σε εθνικό επίπεδο αντίστοιχα, µε
σε
θέµατα από τράπεζα , ή
► θα γίνονται µε ξεχωριστά θέµατα σε κάθε Σχολείο, αλλά θα ακολουθεί
στάθµιση πρώτα σε επίπεδο Σχολείου και στη συνέχεια σε Περιφερειακό ή
Εθνικό επίπεδο
Ένα̋ από του̋ παράγοντε̋ που διασφαλίζουν την εγκυρότητα τη̋ προαγωγή̋
από τάξη σε τάξη, αλλά και την εγκυρότητα του Απολυτηρίου σε Πανελλαδικό
επίπεδο, είναι η διαπιστωτική αξιολόγηση των µαθητών µε τα ίδια κριτήρια. Έτσι
θα γίνει εξάλειψη των µεγάλων αποκλίσεων των αποτελεσµάτων τη̋ αξιολόγηση̋
των µαθητών εντό̋ του ίδιου Σχολείου αλλά και από Σχολείο σε Σχολείο. Αυτό
µπορεί να συµβεί µε εξετάσει̋ που θα γίνονται σε περιφερειακό επίπεδο για την
προαγωγή από τάξη σε τάξη και σε Εθνικό επίπεδο για την απόλυση.
Επειδή όµω̋ µε τη εφαρµογή ίδιων κριτηρίων δεν εξασφαλίζονται και ίδιε̋
συνθήκε̋, θα µπορούσε να εφαρµοστεί έστω σε ένα µεταβατικό στάδιο, οι
προαγωγικέ̋ και απολυτήριε̋ εξετάσει̋ να γίνονται µε ξεχωριστά θέµα σε κάθε
Σχολείο, αλλά να ακολουθεί οπωσδήποτε στάθµιση πρώτα σε επίπεδο Σχολείου
και στη συνέχεια σε Περιφερειακό επίπεδο για την προαγωγή και σε Εθνικό
επίπεδο για την απόλυση.
Για την εφαρµογή των προτεινοµένων µεθόδων απαιτείται η ανάπτυξη
τράπεζα̋ θεµάτων και ο τεχνολογικό̋ εξοπλισµό̋ των Σχολείων.
6. Αναµόρφωση τη̋ δοµή̋, του χαρακτήρα και του περιεχοµένου των κριτηρίων
αξιολόγηση̋
Κατάργηση του δειγµατοληπτικού χαρακτήρα τη̋ αξιολόγηση̋ – ∆ιαπιστωτική
θέµατα.
αξιολόγηση σε όλα τα βασικά θέµατα. Αξιολόγηση και των κριτηρίων αξιολόγηση̋.
Είναι σε όλου̋ γνωστό ότι ένα µεγάλο πλήθο̋ των αποτελεσµάτων κάθε µέτρηση̋
κατανέµονται κανονικά γύρω από µια τιµή µε κάποια διασπορά. Η κατανοµή αυτή
είναι µια ιδιότητα τη̋ φύση̋ και ονοµάζεται κατανοµή Gauss. Τη διδάσκονται εξ
άλλου και οι µαθητέ̋ στο Λύκειο.
Υπάρχουν όµω̋ κάποιε̋ τιµέ̋ - αποτελέσµατα µετρήσεων, που σε πείσµα τη̋
ίδια̋ τη̋ φύση̋, δεν υπακούουν στην κατανοµή αυτή. Οι τιµέ̋ αυτέ̋ είναι οι
βαθµοί των µαθητών στι̋ παντό̋ είδου̋ και έκταση̋ εξετάσει̋! Εντό̋ του Λυκείου
αλλά και σε Πανελλήνιο επίπεδο όπου το δείγµα είναι πολύ µεγάλο. Όχι µόνο δεν
προκύπτει κανονική κατανοµή, αλλά στι̋ περισσότερε̋ περιπτώσει̋ αυτή έχει
αντιστραφεί!!! Παρατηρείται δηλαδή συσσώρευση βαθµών και στα δυο άκρα τη̋
βαθµολογική̋ κλίµακα̋.
Το θέµα αυτό δεν έχει µέχρι σήµερα, όπω̋ όλοι γνωρίζουµε, προβληµατίσει
κανέναν. Ούτε καν τι̋ αρµόδιε̋ υπηρεσίε̋ του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και του
ΥΠΕΠΘ. Άραγε τι να συµβαίνει και οι βαθµοί των µαθητών δεν κατανέµονται κατά
κανόνα, κανονικά; Το ερώτηµα µάλλον είναι ρητορικό και η απάντηση προφανή̋.
∆ΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ. ∆εν έχει γίνει ποτέ µέχρι
4

5. σήµερα αξιολόγηση και των κριτηρίων αξιολόγηση̋. Προφανώ̋ δίνεται πολύ
µεγάλη σηµασία ΜΟΝΟ στην επιστηµονική ορθότητα του περιεχοµένου των
κριτηρίων και καµία ή ελάχιστη σηµασία στο αν είναι επαρκή να αξιολογήσουν
αυτό που πρέπει να αξιολογήσουν.
Το µέγα αυτό ζήτηµα µπορεί να επιλυθεί από µια οµάδα εκπαιδευτικών που
θα ασχολείται αποκλειστικά µε τη συγγραφή έγκυρων, αντικειµενικών και
αξιόπιστων κριτηρίων αξιολόγηση̋. Η οµάδα αυτή θα είναι υπεύθυνη για την
τεκµηρίωση αλλά και την δοκιµαστική εφαρµογή πριν την αποθήκευση στην
τράπεζα θεµάτων.
7. Η παραβατική συµπεριφορά µαθητών
∆ηµιουργία γραφείου ψυχολογική̋ υποστήριξη̋, τουλάχιστον στα µεγάλα Σχολικά
συγκροτήµατα
Ένα καθηµερινό πρόβληµα, πολλέ̋ φορέ̋ δυσεπίλυτο, είναι η ενδεδειγµένη
αντιµετώπιση των µαθητών µε παραβατική συµπεριφορά, ιδίω̋ στο Λύκειο. Όπω̋
είναι γνωστό οι διδάσκοντε̋ στα Σχολεία δεν διαθέτουν την απαιτούµενη
επαγγελµατική κατάρτιση ώστε να αντιµετωπίσουν τι̋ καθηµερινά
παρουσιαζόµενε̋ περιπτώσει̋. Τα µόνα εργαλεία του̋ είναι η καλή πρόθεση και η
επιείκεια. Αυτά όµω̋ δεν είναι και τα κατάλληλα. Τι̋ περισσότερε̋ φορέ̋ δεν
έχουν αποτέλεσµα ενώ σε κάποιε̋ περιπτώσει̋ έχουν αντίθετο αποτέλεσµα.
Τη λύση στο πρόβληµα αυτό θα δώσει η στελέχωση κάθε Σχολείου
(τουλάχιστον τα µεγάλα Σχολικά συγκροτήµατα) µε ειδικό επιστήµονα ψυχολόγο,
πανεπιστηµιακή̋ εκπαίδευση̋ που θα αναλαµβάνει να ερευνήσει τα αίτια και να
υποστηρίξει κατάλληλα του̋ µαθητέ̋ µε την παραβατική συµπεριφορά.
8. Έλλειµµα παιδαγωγική̋ επάρκεια̋ και διδακτική̋ εµπειρία̋ των
νεοεισερχόµενων στην εκπαίδευση
Υποχρεωτική περιοδική επιµόρφωση όλων των διδασκόντων
Μέχρι να συγκροτηθούν µεταπτυχιακέ̋ σπουδέ̋ στα παιδαγωγικά και τη διδακτική,
διδακτική,
υποχρεωτικά
υποχρεωτικά ένα̋ χρόνο̋ υπηρεσία̋ των νεοπροσλαµβανόµενων υπό την
εποπτεία ενό̋ µόνιµου εκπαιδευτικού που θα επιλέγουν
Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι ένα̋ πτυχιούχο̋ Φυσικό̋, Μαθηµατικό̋ (-ικό̋
γενικά) είναι ένα̋ ειδικό̋ επιστήµονα̋ που έχει κατάλληλα εκπαιδευτεί στο
Πανεπιστήµιο ώστε να παράγει Φυσική, Μαθηµατικά κλπ. Μόνο σε ειδικέ̋
περιπτώσει̋, είναι δυνατόν η πολιτεία να του αναθέσει να διδάξει Φυσική,
Μαθηµατικά κλπ σε κατώτερε̋ εκπαιδευτικέ̋ βαθµίδε̋. Όµω̋ υπάρχει µια µεγάλη
παρεξήγηση µε τι̋ επονοµαζόµενε̋ «καθηγητικέ̋» Σχολέ̋, λόγω του επιθετικού
προσδιορισµού που του̋ έχει αποδοθεί. Φυσικά δεν είναι δυνατό να θεωρείται
δεδοµένο οτι ο πτυχιούχο̋ Φυσικό̋ που έχει σπουδάσει Φυσική, είναι και ικανό̋
να διδάξει Φυσική, για παράδειγµα. Σίγουρα απαιτούνται διαπιστωµένε̋ γνώσει̋
παιδαγωγικών και διδακτική ικανότητα.
Το έλλειµµα παιδαγωγική̋ και διδακτική̋ επάρκεια̋ πρέπει να αντιµετωπιστεί
άµεσα για το προσωπικό που υπηρετεί στα Σχολεία, µε µαζικέ̋ και συστηµατικέ̋
επιµορφώσει̋. Ταυτόχρονα στο τρίτο έτο̋ σπουδών όσοι επιθυµούν να γίνουν
δάσκαλοι στη ∆ευτεροβάθµια Εκπαίδευση θα παρακολουθούν για ένα έτο̋
επιπλέον µαθήµατα παιδαγωγικών και διδακτική̋ και το επόµενο έτο̋ (τέταρτο) θα
κάνουν µεταπτυχιακέ̋ Σπουδέ̋. Σκοπό̋ είναι όλοι οι διδάσκοντε̋ να έχουν Master
ώστε να φέρουν δικαιολογηµένα τον τίτλο του εκπαιδευτικού.
5

6. Μέχρι τότε, στη µεταβατική περίοδο, οι νεοπροσλαµβανόµενοι πρέπει για ένα
σχολικό έτο̋ (µετά την πρόσληψή του̋) να παρακολουθούν υποχρεωτικά τη
διδασκαλία ενό̋ πιστοποιηµένου καθηγητή, να συνεργάζονται και να
προετοιµάζονται. Έτσι θα µειωθεί τουλάχιστον το έλλειµµα τη̋ παιδαγωγική̋
επάρκεια̋ και τη̋ διδακτική̋ εµπειρία̋ του̋.
Για να εφαρµοστεί ένα τέτοιο µέτρο, στη µεταβατική περίοδο, απαιτούνται
κονδύλια για την πρόσληψη των ασκούµενων εκπαιδευτικών, καθώ̋ και διοικητική
αναδιάρθρωση µε τη θεσµοθέτηση του Συµβούλου Καθηγητή.
9. Αδυναµία έγκαιρη̋ και ικανοποιητική̋ στελέχωση̋ των µικρών Σχολικών
Μονάδων ιδιαίτερα για την ανάπτυξη των µαθηµάτων επιλογή̋
Σχολικά
Συγχώνευση των µικρών µονάδων σε µεγάλα οργανωµένα Σχολικά Συγκροτήµατα
µε διοικητικό και άλλο προσωπικό υπεύθυνο και επαρκέ̋ για τη συντήρηση, τη
φύλαξη του Σχολείου και τη µεταφορά των µαθητών
Ένα µεγάλο εµπόδιο στην εφαρµογή ενό̋ προγράµµατο̋ στο Λύκειο µε λίγα
υποχρεωτικά βασικά µαθήµατα αλλά αρκετά µαθήµατα επιλογή̋ είναι οι µικρέ̋
(αριθµό̋ µαθητών µικρότερο̋ από 100) Σχολικέ̋ µονάδε̋. Στη µικρή αποµονωµένη
σχολική µονάδα είναι δύσκολη η στελέχωση, όπω̋ αποδεικνύεται κάθε νέο
σχολικό έτο̋, ακόµη και µε το βασικό εκπαιδευτικό-διοικητικό προσωπικό. Σε ένα
τέτοιο Σχολείο δε µπορεί να αναπτυχθούν µαθήµατα επιλογή̋ αφού µπορεί
θεωρητικά µεν οι µαθητέ̋ να έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν αλλά στην πράξη
δεν είναι δυνατό να εξασφαλιστεί το απαιτούµενο προσωπικό αφού εκ των
πραγµάτων δεν θα συµπληρώνει το υποχρεωτικό ωράριο διδασκαλία̋. Επίση̋
είναι αδύνατον να γίνουν οι απαιτούµενε̋ υποδοµέ̋ σε όλα τα Σχολεία (περίπου
1500 Λύκεια).
Μοναδική λύση στο σύνθετο αυτό πρόβληµα είναι η συγχώνευση, µε βάση
αφενό̋ µεν την υπάρχουσα υποδοµή και αφετέρου γεωγραφικά κριτήρια, των
µικρών Σχολικών µονάδων και η δηµιουργία µεγάλων βιώσιµων Σχολικών
µονάδων στι̋ οποίε̋ θα αναπτυχθούν και οι κατάλληλε̋ υποδοµέ̋ αλλά θα
προσληφθεί και το απαιτούµενο προσωπικό που θα απασχολείται πλήρω̋. Σε
αντίθετη περίπτωση είναι λόγο̋ κενό̋ και απλώ̋ αγαθή πρόσθεση η ανάπτυξη
των επιλεγόµενων µαθηµάτων.
10. Ανύπαρκτη αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου κάθε εµπλεκόµενου στην
εκπαίδευση
Προσδιορισµό̋ κατάλληλων δεικτών αξιολόγηση̋ αρχίζοντα̋ την αξιολόγηση από
τι̋ αρµόδιε̋ υπηρεσίε̋ του ΥΠΕΠΘ µέχρι τον µαθητή και όχι αντίστροφα.
Με εκπαιδευτική υπηρεσία περίπου 25 ετών, δεν έχει αξιολογηθεί ποτέ το
έργο µου, ούτε έχω δει να αξιολογείται το έργο κάποια̋ υπηρεσία̋ του ΥΠΕΠΘ. Το
µόνο που είµαστε υποχρεωµένοι να κάνουµε είναι να αξιολογούµε(;) του̋
µαθητέ̋, δηλαδή τον τελευταίο και πιο αδύναµο τροχό τη̋ αµάξη̋! Αν και αρκετοί
συνάδελφοι σήµερα εκδηλώνουν δηµόσια την επιθυµία να αξιολογηθεί το έργο
του̋, το ίδιο δεν ισχύει για το σύνολο των διδασκόντων. Ο λόγο̋ είναι προφανή̋.
∆εν υπάρχει εµπιστοσύνη στι̋ διαδικασίε̋ αξιολόγηση̋. Αντίθετα υπάρχει µεγάλη
δυσπιστία στο σκοπό, τόσο µεγάλη που οι συνδικαλιστικέ̋ ενώσει̋ δεν
ασχολούνται καθόλου µε την εξεύρεση ποιοτικών και ποσοτικών δεικτών.
Για να γίνει µια αρχή πρέπει πρώτα η πολιτεία να δείξει τι̋ αγαθέ̋ τη̋
προθέσει̋ και να δώσει το χαρακτήρα τη̋ αξιολόγηση̋, αρχίζοντα̋ από τον εαυτό
6

7. τη̋. ∆ηλαδή από τι̋ αρµόδιε̋ υπηρεσίε̋ και εποπτευόµενου̋ εκπαιδευτικού̋
οργανισµού̋ του ΥΠΕΠΘ που πρέπει να δικαιολογήσουν την ύπαρξή̋ του̋
αποδεικνύοντα̋ έµπρακτα την ορθή λειτουργία και αποτελεσµατικότητά του̋.
ΕΙΣΑΓ ΓΗ στην ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ
11. Η άκαιρη δυνατότητα επιλογή̋ πληθώρα̋ τµηµάτων Πανεπιστηµιακών Σχολών,
οδηγεί σε ανεύθυνη και επιπόλαιη επιλογή
Αµέσω̋ µετά την απόκτηση Εθνικού Απολυτηρίου ή την επιτυχή αποφοίτηση από
αποφοίτηση
το Προπαρασκευαστικό έτο̋ σπουδών, οι υποψήφιοι καλούνται να επιλέξουν
ΜΟΝΟ ΕΝΑ ΤΜΗΜΑ.
Οι επιλογέ̋ καταχωρούνται και επεξεργάζονται. Σε όσα τµήµατα ο αριθµό̋ των
αιτούντων είναι µικρότερο̋ από τον αριθµό των θέσεων, οι υποψήφιοι εισάγονται
αυτόµατα.
αυτόµατα. Οι υποψήφιοι αυτοί απαλλάσσονται από εισαγωγικέ̋ εξετάσει̋.
Οι υπόλοιποι, γνωρίζοντα̋ την αναλογία προτιµήσεων – θέσεων, δηλώνουν
πλέον ΣΧΟΛΗ και εξετάζονται Πανελλαδικά.
Επιτέλου̋! το σύστηµα επιλογή̋ υποψηφίων που, άγνωστο για ποιου̋ λόγου̋,
δίνει την ψευδοδυνατότητα των 200-σίων επιλογών, πρέπει να καταργηθεί.
Αναρωτιέται κανεί̋ τι σχέση άραγε έχει ο επαγγελµατικό̋ προσανατολισµό̋ που
επιχειρείται να εφαρµοστεί στο Λύκειο, µε την δυνατότητα εκατοντάδων
επιλογών, άσχετων µεταξύ του̋ τµηµάτων Πανεπιστηµιακών Σχολών και Τ.Ε.Ι., που
οδηγούν σε άκρω̋ διαφορετικέ̋ επαγγελµατικέ̋ δραστηριότητε̋. Έτσι
υποθάλπεται ένα κλίµα ανευθυνότητα̋ µε αποτέλεσµα πολλοί µαθητέ̋ να
οδηγούνται από σύµπτωση, σε σπουδέ̋ που αργότερα εγκαταλείπουν.
Με την προτεινόµενη διαδικασία, αφενό̋ θα απαλλαγούν πολλοί µαθητέ̋ από
τι̋ εξετάσει̋ εφόσον βέβαια ω̋ κάτοχοι του Απολυτηρίου του Λυκείου θα είναι
επαρκεί̋ για να σπουδάσουν. Επίση̋ θα απαλλαγούν και οι οικογένειέ̋ του̋ από
τα έξοδα των φροντιστηρίων. Είναι παράλογο να σκεφτεί κανεί̋ ότι υπάρχουν
µαθητέ̋ που εισάγονται µετά από εξετάσει̋ σε τµήµατα τα οποία δε
συµπληρώνουν τι̋ προσφερόµενε̋ θέσει̋ και τα έχουν δηλώσει στι̋ πρώτε̋
θέσει̋ προτίµηση̋ !!!
Με την προτεινόµενη διαδικασία θα ενισχυθεί η υπευθυνότητα των
υποψηφίων οι οποίοι µετά την πρώτη δήλωση θα γνωρίζουν τον υπάρχοντα
ανταγωνισµό και θα ξανασκέφτονται πλέον πιο ώριµα για τι̋ προτιµήσει̋ του̋.
Για την εφαρµογή τη̋ διαδικασία̋ αυτή̋ το µόνο που θα χρειαστεί είναι ένα
σύγχρονο σύστηµα µηχανοργάνωση̋ και δικτύωση̋ των Λυκείων.
12. Πρωτοετεί̋ φοιτητέ̋ δεν έχουν διδαχθεί καθόλου βασικά γνωστικά
αντικείµενα (π.χ. Χηµεία, Προγραµµατισµό, Μαθηµατικά κλπ)
Τα Πανεπιστήµια πρέπει να έχουν λόγο στην επιλογή αφενό̋ των γνωστικών
αντικειµένων που απαιτείται να έχει διδαχθεί στο Λύκειο ο υποψήφιο̋ φοιτητή̋
και αφετέρου στη βαρύτητα του κάθε αντικειµένου.
Με οποιοδήποτε σύστηµα πρόσβαση̋ στην Τριτοβάθµια Εκπαίδευση, τα
Πανεπιστήµια πρέπει να ορίζουν τα µαθήµατα στα οποία θα εξεταστούν οι
υποψήφιοι φοιτητέ̋ του̋, όπω̋ και τη βαρύτητα κάθε µαθήµατο̋. Έτσι θα
εξαλειφθούν προβλήµατα όπω̋ για παράδειγµα φοιτητέ̋ του Τµήµατο̋ Χηµεία̋ να
µην έχουν διδαχθεί Χηµεία στη Β΄ και στη Γ΄ Λυκείου, φοιτητέ̋ του Οικονοµικού
τµήµατο̋ να µην έχουν διδαχθεί µαθηµατικά εφόσον προέρχονται από τη
7

8. θεωρητική κατεύθυνση κλπ, µε αποτέλεσµα να δηµιουργούνται µεγάλε̋
δυσλειτουργίε̋ στι̋ Πανεπιστηµιακέ̋ σπουδέ̋.
Εφόσον εκ των προτέρων θα είναι γνωστά τα µαθήµατα και οι συντελεστέ̋
βαρύτητα̋, οι µαθητέ̋ µε µεγαλύτερη υπευθυνότητα θα επιλέγουν τα µαθήµατα
που πρέπει να παρακολουθήσουν στην Γ΄ Λυκείου ή στο προπαρασκευαστικό έτο̋
Σπουδών.
Τέλο̋ θέλω να επισηµάνω ότι από το Γυµνάσιο στο Λύκειο µεταφέρεται ένα
σοβαρό πρόβληµα, το οποίο στη συνέχεια τροποποιείται και µεταφέρεται ω̋
νοοτροπία στα Πανεπιστήµια. ∆υστυχώ̋ κατά την κρατούσα αντίληψη και πράξη,
η υποχρεωτική εκπαίδευση έχει σε µεγάλο βαθµό εξοµοιωθεί µε την
υποχρεωτική …διέλευση. Κατά µια άλλη ερµηνεία όλοι οι πολίτε̋ είναι
υποχρεωµένοι να εκπαιδευτούν, ΟΣΟΣ και αν είναι ο χρόνο̋ που θα χρειαστεί για
το σκοπό αυτό ώστε να κατέχουν ένα ελάχιστο επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων
αυτό,
απαραίτητων στη ζωή του̋.
Να µη θεωρείται πλέον δεδοµένο ότι οι µαθητέ̋ θα τελειώσουν ΟΛΟΙ στην Ι∆ΙΑ
ηλικία την υποχρεωτική εκπαίδευση, αλλά να δηµιουργηθούν παράλληλα τµήµατα
επαναληπτική̋ φοίτηση̋ για όσου̋ µαθητέ̋ δυσκολεύονται να τελειώσουν
επιτυχώ̋ τη φοίτησή του̋.
8