555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555

1. Шереханова Майя Қыдырқожақызы
ШҚО Тарбағатай ауданыЕкпін ауылы
Жеке меншік «Балбөбек»
ясли-бақшасының
меңгерушісі
Кемпірқосақ ертегісі
Ертегі елінен ертегібастайын,
Бірауыз сөзіме өтірік қоспайын.
Тыңдасаңтағы да жалықпай айтайын,
Осындайертегі болғанын растайын.
Көктем кезі болатын. Күнбатардыңалдында қара бұлт төніп келіп, күн күркіреп, нөсерлетіп
шақпақ шағып, жаңбыр жауды. Күнкүркінен Нұрболдыңқорыққаны сонша, әжесінің бауырына
тығылды. Кейін күн ашылып, күннің батыпбара жатқанжарық сәулесіне шырайланып,
кемпірқосақ шығып, әсем жолақтарыменкөзге әдемікөрініп тұрды. Оны көрген Нұрбол түнде
жатарда Қалбибіәжесінен аспан неге дүрсілдейді, кемпірқосақ қалай пайда болады,аспанда от
қалай жанады? – депсұрақты жаудырды. Әжесі:- Балам,әр нәрсенің өзіндік сыры бар. Тыңдасаң
ертегі айтайын,-деп ертегісін бастады.
Ертеде Абылайбайдыңжалғыз қызы болыпты. Ол өыздың өсе келе сұлулығын көрген жан таң
қала бастайды. Бірлі –жарым Абылайдыңжанашыр ағайындары жұртқа көрсете берме,көз тиеді,
болмаса,ұрлапкетіп жүрер дегенсоң, бетін пәренже жауып, кемпір сияқты киіндіріп өойыпты. Ол
қыздың есімі Айнұр болса да киім киісіне қарап кемпір атандырып кеткен. Ешкім көрмеді десе де
«ел құлағы елу» дегенемес пе? Елденелге тарап, ол қызыдың сұлулығын көрмесе де жұрт істеген
ісінің сұлулығын көрңп, таңқала бастайды. Қашаңғы кемпір қыз қарап отыра берсін. Іші
пысқанннан кейін тақйя тігіп, оған неше түрлі оюлар, қызыл жасыл, сары, көк жолақтар салып
тігеді. Ә дегенде тегін үлестіре бастайды. Тақияға қызыққансаудагерлер сатыпалып,тақия бүкіл
елге тарайды. Бір күні тақия Тұран елінде тұратынАсанбайбайдыңАқ есімдібаласының да
қолына тиеді. Ақ тақияны көргенде мұны да адамзат,оның ішінде әиел адам тікті – ау деп
ойлайды. Бәлкім бұл бойжеткенару қыздың ісі болар деп, сол қызды бір көруге құмартып,
дайындалып жолға шығып, ұзақ сапар шегеді. Сұрастырыпжүріп, Абылайбайдың үйін
торуылдай бастайды. Әйтсе де,ол үйденкіріп шығып жүрген бойжеткен қызды көре алмайды.
Әбденторыққан Ақ не істерін білмей тұрғанда сол үйденбір кемпір шығып, серуенге шыққан
қыздайбақты аралапкетіп бара жатады.Ақ қаты қуаныпне де болса тілдесейін депалдына жетіп
барғанда,кемпір алдына тұрғанөмірде әдеміжігітті көріп, басындағы өзі тіккен тақиясын танып,
таңқалып, бетіндегі, пәренжесін ашып жібереді. Ақ не айтарын білмей, тілі күрмеліп, көп бөгеліп
тұрыпқалады. Ақ басындағы тақияны алып, қызға ұсынып,- Мынаны сентіктің бе? Меносы
тақияны тіккен қызды іздеп жүрмін, - деді.

2. - Иә, ментіктім. Тақияның бір жері ұнамайтұр ма?
- Жоқ, олай емес. Меносы тақия ұнаған соң, сонау Тұран елінен іздеп келдім, - дегенсөзге
қыздың іші жылып, ас-сусынәкеліп берейін деп, жігітті бақтыңарасына отырғызып кетіп қалады.
Сүт пісірім уақыттанкейін қыз жеңгесі екеуі келеді. Ақ тамағынішіп бола бергенде қатты жел
тұрып, күннің көзін қара бұлт жауып, жер дүние астан-кестеңболады. Бір кезде бұрқырағанқұйын
қызды ұшырып алып бара жатады. Жігіт те қызды алып қалмақшы болып, қыздың қолынан ұстай
алады. Екеуін де көтерген күш аспанға бірақ шығарғанда қыз бен жігіт қара бұлтқа еніп кетеді.
Қыздыңжеңгесі осы оқиғаның бірін көзімен көріп, үйіне жылап келіп айтқанда, қыздың әкесі
Абылайсабыры мол кісі екен. Дүниеде не нәрсе жақсы болса,ұлың болсын, қызың болсын әйтеуір
жақсы нәрсенің егесіболатыны анық. Ол дию пері жақсы нәрсені адамзаттанбұрынсолар
иемденеді. Менің қызымды дию пері әзірше өсе тұрсындеп жүрген кезде Ақ жігіт келген соң.
Қызғанып әкеткені ғой, - деп күрсініп салады. Сол сәтте аспанда бір нәрсе өкіргендей от жанып,
қара бұлтты астаң-кестеңетеді. Сол дүрсілденқорыққан ел үйлеріне тығылып, дию пері
ызаланғаны сонша кемпір менАқты таппай қара бұлтты гүрсілдетіпатып, кейбір оқтары анда-
санда қып-қызыл шоқ болып жерге түсіп, орман-тоғайларды өртеп, мал,адам шығыны да болады.
Шыдамағанбұлттыңжауғаны жауып, жаумағаны ыдырайбастайды. Бұрын-соңды мұндайоқиға
күн күркіреу, шақпақ шашу болмайтынеді. Диюдың өкіріп қара бұлтқа кірген соң, таппай екі
көзінен от шашып іздеп жүргені белгілі болды. Бір кезе аспан тынышталады. Жанның бәрі далаға
шығып, аспанға қараса,әсіресе қыздыңәке-шешесі,туыстары тақиядағы салғанжолақтары қызыл,
жасыл, сары,көк болып иіліп тұрғанын ала бқлттыңар жағынан көреді.
Ана, әке,туыстарым,бізді уайымдамаңыздар,біз тіріміз дегенКемпір менАқтыңбелгісі
болатын. Кейіннен ол белгінің өзі қыз бенжігіттің аттарынқосып, кемпірқосақ атанып кетіпті. Әлі
күнге дейін кемпірқосақтың туыстарына көрінетіні, қара бұлт шықса дию перінің өкіріп,
гүрсілдетіп, екі көзінен от шашып, іздейтіні сондықтан депертегісін аяқтайтынНұрболдыңәжесі.
Авторы. Қыдырқожа Шереханұлы
Тағзым кітабы 2008 ж
Интернетке тергенШереханова Майя Қыдырқожақызы
Жеке меншік «Балбөбек» ясли-бақшасыныңмеңгерушісі