1. 




Áîëîâñðóóëàõ àñóóäàë
Ãýìò õýðýãòýí áèå õ¿íèé îéëãîëò, ñóäëàõûí à
õîëáîãäîë
Ãýìò õýðýãòýí áèå õ¿íèé õàì /õóâèéí / øèíæ
Ãýìò õýðýãòýí áèå õ¿íèé êðèìèíîëîãè øèíæ
Ãýìò õýðýãòýí áèå õ¿í òºëºâøèõºä íºëººëæ
áàéãàà õ¿ èí ç¿éëñ
Ãýìò õýðýãòýí áèå õ¿íèé àíãèëàë

2. 

Гэмт хэрэгтэн бие х¿нийг судлах нь
криминологийн шинжлэх ухааны нэг чухал
асуудал мөн.
Гэмт хэрэгтэн бие хүний б¿рэлдэн тогтсон
онцлогийг судлахгүйгýэр гэмт хэргийн
шалтгаан, нөхцөлийг илр¿үлж арилгах, гэмт
хэрэгтэн хунийг хүмүүжүүлэх, дахин
хүмүүжүүлэх асуудлыг шийдвэрлэх
боломжгүй юм.

3. 

Ãýìò ÿâäëûí øàëòãààí íºõöºë òýð òóñìàà
òîäîðõîé õ¿íèé ãýìò çàí ¿éëèéí ìåàõíèçìûã
ñóäëàõàä ãýìò õýðýãòýí áèå õ¿íèé îíöëîãèéã
ñóäëàõ ÿâäàë îíöãîé à õîëáîãäîëòîé .
Гэмт хэрэгтэн бие хүнийг судлах судалгааны
зорилго нь àмьдралын тодорхой нөхцөлд
тухайн хүний зан төрхийн онцлогт тохирсон
шийдвэр гаргах, гэмт зан төлөв үусэх буюу
төлөвшин тогтох, бие хүн т¿үний орчны
харилцан уйлчлэлийн механизмыг олж
илрүүлэх, түунчлэн гэмт хэргээс урьдчилан
сэргийлэх ажлын чиглэлийг зөв
тодорхойлоход оршино.

4. 



Ãýìò õýðýãòýí áèå õ¿íèéã ñóäëàõûí ºìíº áèå
õ¿íèé òóõàé àñóóäëûã àâ ¿çäýã.
Áèå õ¿í ÿìàãò íèéãìèéí õàðèëöààíä îðîëöîõäîî
ººðèé㺺 èëýðõèéëæ áàéäàã ó èð áîäãàëü
áèåòýýñ ÿëãààòàé.
Õ¿í á¿ð áîäãàëü áèå áîëæ òºðºõººñ áóñ áèå õ¿í
áîëæ òºðäºãã¿é.
Õ¿í áîäãàëü áèå / áèîëîãèéí àìüòàí/áîëæ òºðººä
íèéãìèéí õàðèëöààíä îðîëöîõûí õýðýýð áèå
áÿëäàð, îþóí ñàíààíû òàëààð ºñºæ áîëîâñðîíãóé
áîëæ íèéãìèéí îëîí òàëò õàðèëöààíû ¿ð ä¿íä
ººðèéí õ¿ì¿¿æèë, ¿çýë áîäîë, ààø àðàíøèíòàé,
õóâèéí îíöëîãòîé áèå õ¿í áîëîí òºëºâøäºã.

5. 


Áèå õ¿í íýã òàëààñ áèîëîãèéí òºäèéã¿é íºãºº
òàëààñ íèéãìèéí á¿òýýãäýõ¿¿í þì.
Ê.Ìàðêñ: “Íèéãýì ººðºº õ¿íèéã õ¿íèéõ íü õóâüä
áèé áîëãîäîã áîë õ¿í ìºí íèéãìèéí òºð¿¿ëäýã”,
“õ¿í æèíõýíý ìºí àíàðòàà íéèãìèéí á¿õ
õàðèëöààíû öîãöîëáîð “ ãýæýý.
Áèå õ¿í-íèéãìèéí õàðèëöààíä îðîëöîæ ýðõ
ýäýëæ, ¿¿ðýã áèåë¿¿ëæ ººðèéíõºº àëèâàà
¿éëäëèéí òºëºº õàðèóöëàãà õ¿ëýýõ àäâàð
á¿õèé õ¿í

6. 
Áèå хүний хувьд өөрт нь төлөвшин тогтсон
нийгэмд харш үзэл бодол, харьцааныхаа
улмаас өөрийн гэмт санаа бодол, сэдэлт
зорилгоо хэрэгжүүлэхийн тулд ýрүүгийн
хуулиар хориглосон нийгэмд аюултай, гэм
буруутай үйлдлийг санаатай ба болгоомжгүй
хийсэн этгээдийг хэлнэ.

7. 
Ãэмт хэрэгтэн бие хүн гэдэг нь хуулиар
хориглосон, эрүүгийн хариуцлага хулээлгэхýэр
заасан, нийгэмд аюултай үйлдэл ¿йлдсэн бие
хүн юм“

8. 
Ãэмт хэрэг үйлдсэн бие хүн гэдýг нь хүний
шинж чанар, харилцаа, холбоо, зан
суртахуун, оюун санааны дотоод ертөнцийг
харуулдаг, гэмт хэрэг ¿йлдэхэд нь аль нэг
хэмжээгээр нөлºөлсөн нийгэм ба хувийн
амьдралын нөхцөлтэй харилцан холбоотой
хам шинжээр тү¿ний нийгмийн мөн чанарыг
илэрхийлж байгаа нэлээд өргөн хүрээтэй
ухагдахуун мөн" гэжээ.

9. 

ªºðººð õýëáýë гэмт хэрэгтэн бие хүн гэдэг нь бие
хүн гэх социологийн, гэмт хэрэгтэн гэх эрх зүйн
ойлголтын нэгдэл юм.
Ãýìò õýðýãòýí ýõýëæ òºðºõã¿é òîäîðõîé áèå õ¿í
ãýìò õýðýã ¿éëäýõ õ¿ñýë çîðèëãîòîé áîëæ òýð íü
íèéãìèéí õàðèëöààíû ÿâöàä àÿíäàà òºëºâøèíº.

10. 
Энэ ойлголт тодорхой бие х¿н нийгэмд харш
¿зэл бодлынхоо улмаас гэмт хэрэг
үйлдсэний дараа бий болдог. Харин "гэмт
хэргийн субъект", "яллагдагч", "шүүгдэгч",
"ялтан гэсэн îйлголтууд нь гэмт хэрýгтэн бие
хүн гэсэн ойлголтонд багтах боловч эрүүгийн
байцаан шийтгэх ажиллагааны тодорхой ¿е
шаттай
холбогдож
тэдгýэрийн
эрхийн
байдлыг илэрхийлсэн áºãººä òýäãýýðèéí
àãóóëãàä ãýìò õýðýã ¿éëäñýíã õ¿íèé õóâèéí
áîëîí ñýòãýë ç¿éí øèíæ¿¿ä õàìààðäàãã¿é.

11. 
Гэмт хэрэгтэн бие хүн өөрт нь төлөвшин тогтсон
нийгэмд харш үзэл бодол, хэрэгцээ сонирхлын
улмаас гэмт хэрэг үйлдсэн байх ба өөрийн
санаа бодлоо хэрэгжүүлэхийн тулд хууль бус
арга замыг сонгон авсан, гэмт үйлдлээ төгсгөлд
нь хүргэж, үр дүнг нь үзэхийг хүсэж байдгаараа
жирийн хүмүүсээс ялгаатай.

12. 
Алив бие хүн нийгмийн харилцаагаар
дамжин нийгмийн мен чанарыг өөртөө
шингээсэн байдаг ба хүн хэдийгээр гэмт
хэрэг үйлдсэн ч бие хүн шинжээ алддаггүй.

13. 
Бие хүн нийгмийн үйл ажиллагааны
субъектийн хувьд нийгмийн харилцааны
болон нийгмийн учир холбогдол бүхий зан
төлвийн илэрхийлэл, нийгмийн ач холбогдол
б¿хий шинжүүдийн цогцолбор байдаг бол
гэмт хэрэгтэн бие хүн дээрх шинжүүдийг
бүрэн агуулдаггүй.

14. 

ßäóó óóä ãýìò õýðýãòýíýýñ ÿëãàãäàãã¿é
Ãýìò õýðýããòýí íü àæèë õèéæ àìüäðàõààñ
òàòãàëçäàã, íèéãìèéí èäýâõã¿é áàéäàã.

15. 


Õóëãàé áîë ãóéëàí ëàë öºõðºëººñ ¿¿äýëòýé
õ¿íä ºì ëºõ ýðõ áàéõã¿é áîë ºëñãºëºí àìüòàí
áîëæ òýð õ¿ì¿¿ñ õ¿í òºðºëõòºíèé àçã¿é õýñýã
áîëæ õóâèðäàã.
Òàðèà èä ãà¿àðã¿é áàéõ, ºì õºðºíãã¿é áàéõ
Õ¿íèéã ¸ñ ñóðòàõóóíààð õ¿ì¿¿æ¿¿ëýõ ¸ñòîé

16. 


Ãýìò õýðýãòýí áîë áèå õ¿í áîëîõûíõîî õóâüä
õ¿é íýãäëèéí ¿åèéí á¿ä¿¿ëýã àìüòàíû çàí
òºëâèéã èëýðõèéëæ áàéäàã, óã óäàìàà
äóóðàéñàí àìüòàí
Ãýìò õýðýãòýí áèé áîëäîãã¿é òºðäºã
Ýõ íü õýýð àëàã óíàãà íü øèéð àëàã

17. 
Төрөлхийн гэмт хэрэгтэн бол нийт гэмт
хэрэгтэнүүдийн олонхи болдог ба эхээс
төрөхдөө л гэмт зан төлөвтөй төрдөг учир
тэднийг засан хүмүүжүүлэх арга байхгүй
Төрөлхийн гэмтхэрэгтэнуүд гавлын ясны
бүтэц нь гажигтай, олонхи нь далий, хэлтгий
гавалтай, эсвэл хэт том, эсвэл жижиг гавлын
ястай байдгаас гадна тархины хөгжил
муутай, тархины хунираа нь гөлгөр шахам
учир ухаан муутай, цөөнгүй хэсэг нь сэтгэл
мэдрэлийн өвчтөй байдаг. Тэднийг гаднаас
нь хараад л таньж болох дараах шинжүүд
байна.
Үүнд :
 - нүүр царайд нь илт анзаарагдах ямар нэгэн
гаж шинж, төрөлхийн шарх, сорви, бусад
шинж тэмдэг байгаа бол


18. 








- нүд нь хялар, солир, гүйлгэнэсэн, тунгалаг
өнгөтөй
- хамар нь голчлон хэт том, монхор, өргөн,
муруй зэрэг хэлбэртэй
- олонхи нь бие бялдар томтой, нуруулаг, хэт
усэрхэг
- шуд нь орсгой, соѐо нь цухуйсан, давхар
шүдтэй, өнгөө алдсан
- толгойн үс нь тачир, халзрах хандлагатай,
зарим нь хэт өтгөн хар, хүрэн үстэй
- царайд нь эрт үрчлээ суух ба барзгар хар
царайтай, зэвүун, хүйтэн төрхтөй
- бие дээрээ шивээс хийлгэдэг
- ихэнхи нь муухай үнэртэй, хөлс, хулмас, хир,
махны үнэртэй
- бүдуүлэг, түрэмгий, хувиа хичээсэн зан
төрхтөй.

19. 

1. Гэмт хэрэгтэн бие хүний ухамсарт
нийгэмд харш үзэл бодол ямар нэгэн
хэмжээгээр бүрэлдэн тогтсон байна.
2. Өөрийн үйл ажиллагаагаа удирдан
жолоодох чадвартай, эрүүгийн хариуцлага
хүлээх насанд хүрсэн хүн байна.

20. 
3. Нийгэмд харш үзэл бодîл, çîðèëãûí óëìààñ
ýð¿¿ãèéí õóóëüä çààñàí íèéãýìä àþóëòàé
¿éëäýë, ýñ ¿éëäýõ¿é õèéñýí байна.
Эдгээр хам шинжүүдийг нарийвчлан
тогтоосоноор ял шийтгэлийг ялгамжтай
оногдуулах, гэмт хэрэгтэнийг äàõèí ãýìò
õýðýã ¿éëäýõýýñ óðüä èëàí ñýðãèéëýõ,
хүмүүжүүлэх асуудлыг зөв шийдвэрлэхэд
чухал ач холбогдолтой.

21. 

ихэнхидээ сэтгэлийн байнгын түгшүүртэй
явдаг, өөртөө итгэлгүй, нийгэмд ашигтай
холбоо, хэлхээ сул, нийгмийн
баялагаас хувь хүртэх боломж багатай, зан
авир муутай, тэвчээргүй, түрэмгий байх нь
олонтоо

22. 
Криминологийн шинжлэх ухаан гэмт
хэрэгтэн бие хүнийг янз бүрийн түвшинд
судëàæ áàéíà. Òóõàéëáàë òодорхой гэмт
хэрэг үйлдсэн хүмүүсийг нэг бүрчлэн
судлах, янз бүрийн хэв шинж болон
нийгмийн бүлгээр нь бүлэглэж судлах, гэм
буруутай хумүүсийг нэгтгэн судëàõ ãýõ
ìýò.

23. 


Гэмт хэрэг үйлдсэн үеэс эхлэн засарч
хүмүүжих хүртэл гэмт хэрэгтэн бие хүнд
тооцно
Эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн үеэс эхлэн ял
шийтгэлгүйд тооцох хүртэл
Шүүхийн шийтгэх тогтоол гарсан үеэс ял
øèéòãýëã¿éä òîîöîãäîõ хүртэл.

24. 

Ãýìò õýðýãòýí áèå õ¿íèé á¿òöèéã àâ ¿çýõýä
ýíý íü ÿìàð øèíæ¿¿äýýñ á¿ðäýæ áîëîõûã
òîãòîîõ øààðäëàãòàé áàéäàã.
ªºðººð õýëáýë ãýìò õýðýã ¿éëäýõýä õ¿ðãýñýí
õàðø ¿çýë áîäîë, ãýìò çàí òºëâèéã òîäîðõîéëîõ,
èëð¿¿ëýõýä à õîëáîãäîë á¿õèé øèíæ¿¿ä
áàéíà

25. 
Ãýìò õýðýãòýí áèå õ¿íèé êðèìèíîëîãè øèíæèéã
òîãòîîõ íü ãýìò õýðãèéí øàëòãààí íºõöëèéã
òîãòîîõ, ãýìò ÿâäëààñ óðüä èëàí ñýðãèéëýõ
àðãà çàìûã îíîâ òîé áîëîâñðóóëàõ, íýã
á¿ð èëñýí íºëººëºë ¿ç¿¿ëýõ à õîëáîãäîëòîé.

26. 
1.
2.
3.
Ãýìò õýðýãòýí áèå õ¿íèé êðèìèíîëîãè øèíæèéí
á¿òöýä:
Íèéãýì õ¿í àì ç¿é áà ýð¿¿ãèéí ýðõ ç¿éí øèíæ
Íèéãìèéí àìüäðàëûí ÿíç á¿ðèéí õ¿ðýýí äýõ
õàðèëöàà, õîëáîî, íèéãìèéí ¿¿ðýãòýéí
õîëáîîòîé øèíæ
Çàí òºëºâ ñýòãýë ç¿éí øèíæ

27. 

Ýíý øèíæ íü àãóóëãààðàà ãýìò õýðãèéí
øàëòãààí áîëîõã¿é. Áèå õ¿í áîëæ
òºëºâøèõíºõöºë, ò¿¿íèé õýðýãöýý, ñîíèðõîë,
ñýäýëò çîðèëãî, íèéãìèéí ¿¿ðýãòýéè õîëáîîòîé.
Ýíý øèíæèä íàñ, õ¿éñ, áîëîâñðîë, íèéãìèéí
áàéäàë, ãýð á¿ëèéí áàéäàë õàìààðíà.

28. 


48.1% 18-30 íàñíû,
15.3 % íü 30-35 íàñíû
53% íü 36-ààñ äýýø íàñíû õ¿ì¿¿ñ áàéíà.

30. 



Õ¿ õýðýãëýñýí ãýìò õýðãèéí äèéëýíõèéã
ýðýãòýé ¿¿ä ¿éëääýã
Ýìýãòýé ¿¿ä èõýâ ëýí ºì èéí ýñðýã /çàëèëàí
ìýõëýõ/ãýìò õýðýã ¿éëäýõ
Ýìýãòýé ¿¿ä ãýð á¿ëèéí òààã¿é õàðüöààíààñ
áîëæ õ¿íèéã ñàíààòàé àëàõ ãýìò õýðýãò
õîëáîãäîõ
Насанд хүрээгүй хүмүүс, эмэгтэйчүүд,
хижээл.насны хүмүүс нийгмийн гадаад
орчны таагүй нөлөөлºлд эмзэг ºртөмтгий
байдаг.

31. 




Íèéñëýëä íèéò 9110 ãýìò õýðýãòýíýýñ 1156 õ¿í
íü ýìýãòýé áàéíà.
Ýìýãòýé õ¿í îðîëöñîí õ¿í 5.4 õóâèàð ºññºí
Õ¿¿õýä îðîëöñîí ãýìò õýðýã 29.1 áóóðñàí
Ãýìò õýðýãò 18642 õ¿í õîëáîãäîí øàëãàãäñàíû
2062 õ¿í íü ýìýãòýé
11.1 % ýìýãòýé, 5.8% õ¿¿õýä

32. 




Ãýð á¿ëòýé, àæèëòàé õ¿ì¿¿ñ ãýìò õýðýã
¿éëäýõ íü õîâîð
Ãýð á¿ë íü õýð¿¿ë ìàðãààíòàé áàéõ íü
õ¿¿õýä ãýð á¿ëýýñ äàéæèõ ãýð á¿áóðó
çàìààð îðîõîä õ¿ðãýäýã.
Ãýð á¿ëèéí òîãòîâîðã¿é áàéäàë
Àæèë ìýðãýæèë, ñóðãóóëü
Áîëîâñðîë, ñî¸ëûí ò¿âøèí

33. 






24.6%-ûã àæèë èí ìàë èí
6.5%ûã àëáàí õààã
6.2%ûã îþóòàí ñóðàã
0.4%-ûã ñóðãóóëü çàâñàðääñàí õ¿¿õýä
0.5 %-ûã òýíýìýë àìüäðàëòàé
0.2 %-ûã õîðèãäîë
61.6%-ûã òîäîðõîé ýðõýëñýí àæèëã¿é õ¿í

34. 

Íèéãìèéí õàðèëöààíä ýçëýõ áàéð ñóóðüòàé
õîëáîîòîé òîäîðõîé á¿ëýã, äàâõàðãà, õàìò îëíû
ýãíýýíä áàãòàæ òýäýíä õàíäàæ áàéãàà
áàéäàë, íèéãìèéí ãèø¿¿äòýé õàðüöàæ áàéãàà
áàéäàë çýðýã øèíæ¿¿ä õàìààðíà.
Òóõàéëáàë: ñóðãóóëü õàìò îëíîîñ õºíäèéðñºí,
íèéãýìä áîëîí ººðò àøèãòàé õîëáîî ñóëàðñàí,
íèéãìèéí èäýâõ ñóë

35. 
Áóñäûã ¿ë îéøîîñîí, ¿¿ðãýý óõàìñàðëàäàãã¿é,
áóðóó íºëººíä àìàðõàí àâòäàã, çîðèëãî
áàéõã¿é, íèéãýìä èäýâõã¿é áàéð ñóóðü ýçëýõ

36. 

Ýíý øèíæ íü òîäîðõîé, íºõöºë, òîõèðîî á¿ðäñýí
¿åä ãýìò çàí òºëâèéã ñîíãîí àâàõ, ãýìò õýðýã
¿éëäýõ àðãààð õýðýãöýýãýý õàíãàõ ãýñýí
çîðèëãîîð ¿¿ñäýã.
Ãýìò õýðýãòýí áèå õ¿íèé äîòîîä ìºí àíðûã
òîäîðõîéëîõ óõàë õýìæ¿¿ð

37. 



Çîâæ øàíàëæ áóé õ¿ì¿¿ñ áàãòàíà. Òýä áóðóó
ñóðãààëûã äàãàæ áèå áÿëäðàà çîâîîæ
òàð÷ëààäàã.
Áóñäûã çîâîîæ áóé õ¿ì¿¿ñ îðíî. Àìüä àìüòíû
àìèéã õºíººõ, õóëãàé õèéõ çýðýã îëîí ìóó
¿éëèéã õèéäýã.
ªºðñ人 çîâæ áóñäûã çîâîîäîã õ¿ì¿¿ñ áàãòàíà.
ªºðºº ¿ë çîâæ áóñäûã ¿ë çîâîîäîã õ¿ì¿¿ñ. Òýä
òàéâàí, àìàð àìãàëàí áàéäàëä, àëèâàà õ¿ñýë
øóíàëààñ àíãèä àìüäàðäàã.

38. 1.
2.
3.
×óëóóí äýýð ñèéëñýí áè÷èã ë¿ãýý õ¿ì¿¿ñóóðëàæ óöààðëàõ íü îëîíòàà, òýð íü óäààí
¿ðãýëæèëæ ìºä àðèëàõã¿é.
Ýëñýí äýýð çóðñàí áè÷ýýñ ë¿ãýý õ¿ì¿¿ñóóðëàæ óöààðëàõ íü èõ áîëîâ÷ óóð õèëýí íü
ò¿ðãýí àðèëæ çàìõàðäàã.
Óñàí äýýð áè÷ñýí áè÷ýýñ ë¿ãýý õ¿ì¿¿ñ- òýä
áóñäûã ìóó÷èëäàãã¿é, ìóó ìóóõàé þìíû òóõàé
ñîíñîîä õýðýãñäýãã¿é áºãººä ñàíàà ñýòãýëä íü
ÿìàãò ýíõ òàéâàí àìàð àìãàëàí áàéäàã.

39. 1. Çàíòºëºâèéí øèíæèä:
 ¸ñ ñóðòàõóóí, óëñ òºðèéí ¿çýë áàðèìòëàë,
åðòºíöèéã ¿çýõ ¿çýë, èòãýë ¿íýìøèë,
àìüäðàëûí ¿íýëýìæ, òºñººëºë, õ¿ñýë ýðìýëçëýë,
ñîíèðõîë, ñýòãýõ¿éí ¿éë àæèëëàãààíû îíöëîã
çýðýã îëîí àñóóäëûã òîãòîîõ øààðäëàãàòàé.
 Ãýìò õýðýãòýí áèå õ¿í íü
Íèéãìèéí ¿íýò ç¿éëñèéí òàëààð ñºðºã òºñººëºëòýé
áàéõ, õàð àìèà áîäîõ, ýíýðýí õàéðëàõ ºðºâäºõ
ñýòãýëã¿é, ¿çýí ÿäàõ, çºâõºí ãýìò õýðýã
¿éëäýõ çàìààð õýðýãöýýãýý õàíãàõ

40. 

Ñýòãýë õºäëºë, ààø, àðàíøèí, ìýäðýìæ, õººðºë
ñààòàë, ñýòãýë ñàíààíû ººð ëºëò, òýì¿¿ëýë,
çîðèã òýâ ýýð çýðýã øèíæ¿¿ä õàìààðäàã.
Ãýìò õýðýãòýí áèå õ¿íèé ýð¿¿ãèéí ýðõ ç¿éí
øèíæèä ãýìò õýðýã ¿éëäñýí öàã ãàçàð, ãýì
áóðóóãèéí ñýäýëò çîðèëãî, àðãà, ó ðóóëñàí
õîõèðîë çýðýã õàìààðíà.

41. 
Ç.Ôðåéä –
- ñýòãýöèéí ºâ÷íèéã îíîøëîõ
- Áèå õ¿íèé õºãæëèéí òàëààðõ îíîë

42. Ê. Þíã
- ýêñòðàâåðò – ãàäàãøàà
ñýòãýëèéí õºäºë㺺íòýé
- èíòðîâåðò- äîòîãøîî ñýòãýëèéí
õºäºë㺺íòýé
Àíõäàã÷ ä¿ð
 Õ¿¿õýìñýã
Ýðø¿¿äèéí

43. A.Àäëåð
 Ýä ýðõòíèé ãàæèã ýñâýë ñîãîãòîéãîîñ
 Õýò èõ ýðõë¿¿ëýí õàëàìæèëñíààñ
 Ãàäóóðõàãäàí, øîîâäîðëîãäñîíîîñ ¿¿ñäýã.

44. 
Тvvнийг мэргэжилтнvvд зуу гаруй хvн амины хэрэгт
сэжиглэдэг ч тэрээр 30 эмэгтэйд vхлийн замыг заасан
гэдгээ хvлээн зєвшєєрсєн байна. Тед нь золиос болох
эмэгтэйчvvдийнхээ анхаарлыг дур булаам бєгєєд
боловсролтой эр мэтээр татдаг байжээ. Энэ гаж
донтой цуврал алуурчинд “олзоо барихад” нь
жvжиглэх авъяас нь их хэрэг болдог байж. “Нейлонон
алуурчин” хохирогчоо боож алахаас ємєн хvчиндэж,
бороохойгоор хvн танихын аргагvй болтол нь зоддог
байжээ. Дашрамд дурдахад Тед болон тvvний
vйлдлvvдээр найруулагч Баффало Билл “Хурганы дуу
хураалт” хэмээх кино хийсэн байдаг. Шvvх тvvнд
цаазаар авах ял оноож, 1989 оны 1-р сарын 24-ний
єдєр цахилгаан сандал дээр суулган, амийг нь
тасалжээ.

46. 
Эдвард Теодор Гейн – нь хэдийгээр бусадтайгаа харьцуулахад цєєхєн
буюу 2 л хvний амийг бvрэлгэсэн гэсэн баримттай боловч АНУ-ын
тvvхэн дэх хамгийн дуулиантай алуурчдын тоонд зvй ѐсоор багтдаг юм
байна. Учир нь тvvний золиоснууд хамгийн харгис хэрцгийгээр, дэлхийг
цочролд оруулахуйц зэрлэг балмад vйлдлийн vр дvнд хорвоог орхисон
байдаг. Хєршvvд нь Эд Гейн-ыг солиотой хvн биш харин бага зэрэг
сонин зантай боловч хорхойд хоргvй нэгэн хэмээн vзэж, тvvгээр
хvvхдvvдээ харуулахаар орхидог байжээ. Тэгтэл єнєєх “итгэл даахуйц,
бага зэргийн сонин зантай хvvхэд хардаг хvн” маань нам гvм шєнийг
цагаар оршуулгын газраар тэнэж, булш ухаж мєчилдєг донтой байжээ.
Тэр тусмаа тvvнд саяхан булшлагдсан залуухан эмэгтэйн цогцосыг
оролдох нь хамгийн их таалагддаг байсан аж. Эд Гейн vхсэн хvмvvсийн
биений зарим хэсгийг гэртэй авч ирж, удалгvй єєрийн гэрээ хананд
єлгєсєн гавлын яс, тасарсан толгойгоор дvvргэжээ. Мєн тэрээх эмэгтэй
хvний арьсаар єєртєє ємсгєл хийж, байнга гэртээ ємсдєг байж. Гейн-ийг
баривчлах vед гэрээс нь хvний арьсаар хийсэн багнууд болон тасарсан
толгойнууд олсон байна. Тvvнээс гадна хvний арьсаар хийгдсэн пальто,
хоѐр ємд, хvрэм, костюм тєдийгvй хvний арьсаар бvрсэн сандал,
эмэгтэй хvний хєхєєр бvтээгдсэн бvс, араг ясаар хийсэн шєлний таваг
гэх зэрэг бvхэл бvтэн эд хогшлын бvрдлийг цагдаа нар олжээ. Шvvх
хурлаар энэхvv гаж донтонг хэрэг хvлээх чадваргvй гэж vзэн сэтгэл
мэдрэлийн эмнэлэгт яаралтай хэвтvvлэх шаардлагатай гэж тогтоосон
байна. Гейн 1984 онд сэтгэл мэдрэлийн эмнэлэгт амьсгал хураажээ.

48. 

Æîí Óýéí Ãåéñè
Энэ бол нийт 33 залууг хvчиндэж, амийг нь залгисан Америкийн
цуутуй цуврал алуурчин, гаж донтон юм. Тэрээр “алиалагч- алуурчин”
гэдгээрээ мєн алдартай этгээд ажээ. Тэрээр єєрийгєє залуу насандаа
уруу татагдаж, алуурчин болох гараагаа эхэлсэн гэж ярьдаг байна. Жон
Уйн Гейси 1972 онд анхныхаа аллагыг санамсаргvй байдлаар
vйлдсэний хохирогч нь гомосекс харилцаатай асан хамтрагч нь байжээ.
Харин дараагаар нь тэрээр гэмшиж, сэтгэлээр унахын оронд цусны
амтанд эргэж буцалтгvй орж, энэ тэндэхийн цэнгээний газруудаар явж,
гомо залуучуудтай танилцан, гэртээ дагуулж ирээд хvчиндэж, тамлаж
байгаад амийг нь хороодог болсон байна. Харин цогцоснуудыг нь
ихэвчлэн хонгилын єрєєнд нуудаг байжээ. Нэг удаа тэрээр гэртээ хоѐр
ижил хvйстэн залууг дагуулж ирээд, хоюулангийнх нь амийг
хєнєєснийхєє дараа бие биенийх нь билэг эрхтэнг аманд нь хийж (69
байрлал) оршуулсан байна. Энэ алуурчныг баривчлах vед хонгилоос нь
29 хvний цогцос олдсон бєгєєд цагдаа нар хорт хийгээс хамгаалах баг
зvvж ажиллахаас єєр аргагvй байжээ. Гаж донтон єшєє 4
хохирогчийнхоо цогцсыг голд живvvлсэн байна. Ихэнх золиоснууд нь
маш эвгvй байрлалтай байсан бєгєєд заримынх нь аманд билэг эрхтэн
vмхvvлсэн байжээ. Шvvх хурал тvvнд 12 удаа цаазаар авах ял, бvх
насаар нь хорих ялыг 21 vржvvлэнтэй тэнцэх хугацаагаар хорих
ялуудыг тус тус оноожээ (тэглээ гээд ч яахав дээ). Ингээд Гейси-г 1994
оны 5-р сарын 10-ны єдєр vхлийн тарилга хийж, албан ѐсаар цаазаар
авсан байна.

49. Íèéãìèéí õ¿ èí ç¿éë:
 Ãýð á¿ë
 Õàìò îëîí

50. 





Хүний хүмүүжлийн анхдагч суурь нь гэр бүлийн
хүмүүжил, эцэг эхийн зан төлөв, тэдний хоорондын
харилцаан дээр үндэслэгдэж тогтдог.
Гэр бүл дэх хүмүүжлийн буруу нөлөө, эцэг эхийн
хайр халамж дутах, хүүхдийг гэр орноосоо
дайжихад хүргэх зэрэг нь хүүхэд хүмүүжлээр
доголдох, зан авир нь эвдрэх үндэс болдог.
Гэр бүлийн хүмүүжлийн дараах буруу хэлбэрүүд
хүүхдийн зан авир эвдрэх, буруу хүмүүжих
нөхцөлийг бүрдүүлдэг.
Үүнд :
- Гэр бүлийн гишүүдийн хэн нэг нь нийгэмд харш зан
төлөвтөй байх /хэт шуналтай, хувиа хичээсэн,
байнга архидан согтуурдаг г.м / .
- Эцэг эх нь хүүхдээ хүмүүжүүлэх буруу аргыг
хэрэглэдэг /хэт эрхлүүлэх, зөнд нь орхих, бие
биенээсээ үндэслэлгүй өмөөрөх г.м /

51. 


Бие хүн хүүхэд ахуй наснаасаа эхлэн ясли,
цэцэрлэг, дунд, дээд сургууль, ажлын хамт
олны дунд өсөж хүмүүжсэний дүнд үзэл
бодол нь тогтдог.
Хамт олонгүй сургууль завсардсан, зожиг
нэгэн бол нийгэмд харш зан төлөвтөй болох
магадлал өндөртөй.
Тухайн хамт олны гишүүд ажилдаа хойрго,
цалгар назгай, архидан согтуурдаг, хулгай
хийдэг, хов жив, хэрүүл маргаан хеецөлдцөг
бол бие хүний хүмүүжил зан төрхөд сөрөг
нөлөө үзүүлж нийгэмд харш зан төлөвтөй
болох нэгэн нөхцөл болдог.

52. 

Харин хамт олон эв нэгдэлтэй, эрдэм ном,
ажил хөдөлмөрт шамддаг, бие биенээ
дэмжин тусалдаг бол энэ нь гишүүдэд эерэг
нөлөө үзүүлж зан төлөв нь тайван,
ирээдүйдээ итгэлтэй байж гэмт хэрэг үйлдэх,
хэв журам зөрчих явдлыг эрс бууруулдаг нь
судалгаагаар нотлогдсон байна.
Бие хүнийг хүрээлэн байгаа бичил орчинд
найз нөхөд, багш нар, хөршүүд, хамаатан
садан зэрэг хамгийн ойрын хүрээллийг
хамааруул

53. Õ¿íèé ãàíöààðäàë òóñãààðëàãäìàë áàéäëûí
òóõàé àâ÷ ¿çýæ áàéñàí.
1. Àâòîðèòàðèçì – õýò ýðõ ÷ºëººòýé áàéñíû
óëìààñ ººðºº àëäñàí ýð÷ õ¿÷ýý îëæ àâàõûí
òóëä õýí íýãýíòýé õîëáîãäîõ õàíäëàãà.
 Ìîçàõèñò /õýò àð÷ààã¿é àÿëäàí äàãàëäàã÷/
 Ñàäèñò /äàðàíãóéëàã÷, ãàæ/
Äåñòðóêòèâèçì – óñòãàí ñ¿éòãýõ õàéðëàí
íèã¿¿ëñýõ çàìàà𠺺ðèéí äóòóóã íºõäºã.
3. Êîìôîðìèçì – àÿëäàí äàãàëäàõ.

54. 


Гэмт хэрэгтэнүүдийн 10 орчим хувь нь сэтгэхүйн
хувьд бүрэн эрүүл биш, ямар нэгэн гажигтай,
наад зах нь янз бүрийн донд нэрвэгдсэн
байдгийг судлаачид тогтоожээ.
Хүний мэдрэлийн систем, сэтгэлзүй нь гэмт зан
төлөв төлөвшихөд нөлөөлөх ба гэмт
хэрэгтэнүүд өөрийн сэтгэлзүйн тогтворгүй
байдал, сөрөг зан үйлийн нөлөөгөөр хэвийн
амьдралын нөхцөлд ч тааламжгүй байдлыг
мэдрэх нь олонтоо.
Ийм хүмүүс гадны нөлөөллийн мөн чанар,
зорилго, агуулгыг буруугаар тусган авах нь
түгээмэл бөгөөд хүнд, онц хүнд гэмт хэрэг
үйлдсэн этгээдүүдийн дунд сэтгэцийн өвчтөй
хүмүүс цөөнгүй байна.

55. 
Хүн бүрд гэмт зан төлөв төлөвших, үүний үр
дагавар болсон гэмт хэрэг үйлдэхэд
нөлөөлдөг төрөлхийн авир байдаг гэж үзэх
ундэслэлтэй бөгөөд хүнд байгалиас заяасан
оюуны болон бие махбодын хүчин чадал,
авир араншин, бодит боломжоороо
харилцан өөр байдаг.

56. 

Хүний сэтгэцийн үйл ажиллагааны гаж
тусгал, хий юм узэгдэх, юмсын дүрс
өөрчлөгдөж харагдах, ой тогтоолт ихсэх,
сулрах, сэтгэлийн хэт хөөрөл, уналт,
түгшүүрэл, архидах дон, бэлгийн дур гажилт,
солиорол зэрэг сэтгэцийн онцлог байдал,
өвчинүүд нь биологийн шинжтэй.
Ийм сэтгэцийн өвөрмец байдлууд, сэтгэл
мэдрэлийн өвчнүүд нь тухайн хүнийг гэмт
хэрэг үйлдэхэд хургэдэг ба биеэ барих
чадвар, механизмыг сулруулдаг байна.

57. 

Тодорхой хүн сэтгзл мэдрэлийн өвчин, бусад
онцлог нөхцөл байдлын улмаас гадны
нөлөеллийг ухаалгаар тусган авах, биеэ
барих, өөрийгөө зөв жолоодох чадвар нь
алдагддаг.
Удамшил нь биологийн шинжид хамаарах
гол хүчин зүйлсийн нэг бөгеөд генеологийн
судалгааны үндэс нь эцэг эхийн удамших
шинж чанарууд үр хүүхэддээ дамжих
ерөнхий зүй тогтол юм.

58. 

Бэлгийн үржлийн явцад эцгийн 23, эхийн 23
хромосом нэгдэж уг хромосомууд дахь ижил
төрлийн мэдээлэл бүхий эцэг эхийн
генүүдээс аль нэг нь өөрийн мэдээллийг
илэрхийлэх талаараа давамгайлдаг
Энэхүү давамгайлсан генээр дамжиж тухайн
хүний онцлог шинж тэмдэгүүд хүүхдэд нь
удамшдаг.

60. 
өөрийн орчны эсрэг нөлөөллөөс дайжин
алив зохист үйлдэлд идэвхигүй ханддаг,
амар хялбар байхыг эрэлхийлж амьдрах
хүсэлтэй, өөрийгөө бусдаас дээгүүр тавьдаг

61. 

Гэмт хэрэгтэн бүрт тодорхой шинж, хувийн
онцлог байдаг.
Өөрөөр хэлбэл гэмт хэрýгтэн бүр биå хүн
учир өөрийгөө тодорхойлох олон шинж
чанарыг агуулсан байдаг.

62. 
Тэд эрх з¿й, зан суртахууны хэм хэмжээг
муу эзэмшсэн, нийгмээс, нийгмийн ¿нэт
зүйл, нийгмийн жижиг бүлгээс [гэр б¿л, хамт
олон гэх мэт] хөндийрч нийгэмтэйгээ
ашигтайгаар дасан зохицох чадвар муу
байдгаас тэдгээр жижиг б¿лг¿¿дэд дасан
зохицох оролдлого хийхдээ багагүй
бэрхшээлүүдтэй тулгардаг

63. 
Хуний хувийн онцлог нь нэгдмэл,
дàвтагдашгүй байх, онцлог зэрэг түүний
салшгүй чанаруудаар õÿçãààðëàãäàõã¿é

64. 
Хувийн онцлогийн тухай ойлголт нь зөвхөн
хувийн нэгдмэл биш, харин хувийн
давтагдашгүй чанарыг ялгахад, тодорхой
хүний олон талтай шинж чанаруудын
нэгдлийг магадлахад туслана. Эдгээр шинж
чанарууд нь гэмт хэрэгтний аж төрөхүй, бүх
л зан төлөв, тэр гэмт хэрэгт нь ч бас илэрч,
гэмт зан төлөвийн шалтгааныг улам òîäîðõîé
болгож байдаг.

65. 
Нийгмийн сөрөг нөлөө, жишээлбэл, хүний
хувийн, юуны түруүнд зан суртахуун-сэтгэл
зуйн онцлогууд нь хүний ахуй, амьдралын
үйл ажиллагааны тодорхой нөхцөлүүдтэй
харилцан нөлөөлж бие хүнийг нийгэмд
сөргөөр твлөвшүүлэхэд хүргэдэг байна.
Цөөнгүй гэмт хэрэгтнүүдэд ертанцийг үзэх
үзэл гэж нэрлэж болох үзэл бодлын
тогтвортой систем, их авхаалж
санаачлагатай, хувийн онцпог нь хурцтод
илэрсэн байдаг.

66. 
Сэтгэл зуйн хэд хэдэн тусгай судалгаа нь
алуурчдын хамгийн түгээмэл шинж чанар нь
сэтгэл зүйн хувьд сэв суусан шархтай
байдал, орчноосоо аюул заналхийлэл
хүлээсэн байдал байдаг гэдгийг тогтоосон
юм.

67. 

Түгшүүртэй бие хүн нь орчин тойрноо огт
өөрөөр хардаг ба орчин тойрныхоо нөлөөнд
тэр л хэмжээгээрээ хариу үйлдэл хийж
байдаг. Түуний гол зонхилох шинж чанар нь
амьдрал дахь өөрийн байр сууриа
хамгаалах, өөрийгөө хамгаалах, өөрийгөө
зºвтгөх үүднээс бусдыг ул сонсох явдал юм.
Гэр булийн гишүүдийн зөрчил, сэтгэл
хөдлөлөө барих чадваргүй байдал нь
хүчирхийлэх гэмт хэрэг гарах шалтгаан
болсоор байна.

68. 


Гэмт хэрэгтэн бие хүнд шинжлэх ухааны
үндэстэй ангилал хийх явдал олон талын ач
холбогдолтой.
Гэмт хэрэгтэн бие хунд ангилал хийхдээ янз
бүрийн шалгуур үндэслэлийг харгалзаж
болно. Тухайлбал, үйлдсэн гэмт хэргийнх нь
төрлөөр ангилалт хийж болно. Ийм ангилал
нь тзр бурий гэмт хэрэгтний онцлог шинжийг
харуулж чадахгуй.
Гýмт хэрэгтэн бие хунд ангилал хийх
үндэслэл нь т¿¿ний зорилгоос шууд
хамаарна.

69. 
Криминологийн шинжлэх ухааны үүднээс
гэмт хэрэгтнийг àнгилахдаа гэмт явдлыг
судалж, урьдчилан сэргийлэх түүнчлэн
тодорхой гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх
гол зорилгод чиглэдэг юм.

70. 


хүч хэрэглэсэн гэмт хэрэг үйлдэгсэд
шунахай сэдэлттэй гэмт хэрэг үйлдэгсэд
санаатай болон болгоомжгүй гэмт хэрэг
үйлдэгсэд гэх зэргээр ангилж байна.

71. 



Хүүхдүүд
залуу гэмт хэрэгтэнүүд
идэр насныхан
хөгшин гэмт хэрэгтэнүүд

72. хөнгөн гэмт хэрэг үйлдэгсэд
 хүндэвтэр гэмт хэрэг үйлдэгсэд
 хүнд болон онц хүнд гэмт хэрэг
үйлдэгсэд гэж ангилна.


74. 



анх удаа гэмт хэрэг үйлдэгсэд
давтан гэмт хэрэг үйлдэгсэд
рецедив гэмт хэрэгтэн
онц аюултай гэмт хэрэгтэн
гэж ангилна.

75. 




Тохиолдлын гэмт хэрэгтэн
Нөлөөнд автсан гэмт хэрэгтэн
Тогтворгүй гэмт хэрэгтэн
Хортой гэмт хэрэгтэн
Онц аюултай гэмт хэрэгтэн

76. 
гэмт хэрэг үйлдэх үедээ зан төрх
нь эвдрээгүй, тохиолдлын
шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас
анх удаа санаатай болон
болгоомжгүй гэмт хэрэг үйлдэгсэд

77. 
нийгэмд харш зан телөв тогтоогүй
боловч өөрийн бодол, зориг
шийдвэр муутай, бусдын буруу
нөлөө, хатгалтанд автаж санаатай
гэмт хэрэг үйлдэгсэд

78. 
анх удаа санаатай гэмт хэрэг
үйлдсэн боловч нийгэмд харш зан
төлөв тогтсон, урьд нь захиргааны
болон бусад зөрчил гаргаж байсан,
тодорхой тохироо бүрдсэн үед
гэмт хэрэг үйлдэхэд бэлэн этгээд

79. 
нийгэмд харш зан төлөв нь
гүнзгийрсэн, урьд нь гэмт хэрэг
үйлдэж ял шийтгэгдэж байсан,
эсвэл анх удаа хүнд, онц хүнд гэмт
хэрэг санаатай үйлдсэн этгээд
хамаарна.

80. 
нийгэмд харш зан төлөв бүрэн
төлөвшсөн, зан авир, ѐс
суртахууны гүнзгий эвдрэлтэй, онц
аюултай гэмт хэрэгтэнээр
тооцогдсон гэмт хэрэгтэнүүдийг
хамааруулж болно.

81. 


ганцаараа үйлдсэн
бүлэглэн үйлдэгчид
зохион байгуулалттай гэмт
бүлгийн гишүүн гэж ангилна.

82. 


сонирхогчид
мэргэжлийí гэмт хэрэгтэн
рецедивүүд гэх мэтээр ангилж болно.