Parimet e trajtimit te kancerit nga ana kirurgjikale, roli i kirurgut, biopsia

1. Roli i kirurgjise ne
semundjet onkologjike
Hysni Dida

2. Kirurgu onkolog
• Kirurgu onkolog eshte nje kirurg i miretrajnuar qe ka marre
trajnime/ eksperience ne qasjen multidisplinare ne
parandalimin, diagnozen, trajtimin , rehabilitimin e pacienteve
me kancer, dhe i kushton nje pjese te mire ketyre aktiviteteve
por edhe kerkimeve/ studimeve per kancerin .
Society of Surgical Oncology Training Program Guidelines, 2004

3. Roli i kirurgut
Kirurgjia e jep kontributin e saj ne kancerit ne “Koncert” me modalitet e tjera.
Avancimi ne trajtimin e kancerit do te vije nga permiresimi i gjithe orkestres se
trajtimeve sesa vetem nga permiresimi i teknikes operatore.
Bernard Fisher,1977

4. Roli i kirurgut ne onkologjine moderne
• Parandalim
• Depistim
• Diagnoze
• Trajtimi
• Rehabilitimi
• Kujdesi ndjekes
• Kujdesi paliativ
• Kujdesi terminal
• Operacioni mund te kryhet per :
 Biopsi
 Stadifikim
 Rezekim kurativ
 Paliacion
 Profilaksi
 Trajtimi i komplikimeve te
tumorit dhe te trajtimeve te
ndryshme.

5. Parime te pergjithshme
• Tumoret epiteliale : Gjiri, TGI, Pulmoni, Renal : shume
invadues, enet limfatike dhe te gjakut
• Tumoret e indit lidhor (sarkomat): zhvendosit strukturat
fqinje, perhapje kryesisht hematogjene.

7. Emertimi
• Qelizat epiteliale : Karcinoma
• Qelizat e indit lidhor : Sarkoma
• Gjaku : limfocitet=> leukemia , indi limfoid=> Limfoma
• Qelizat gjerminale: teratoma, seminoma, dysgerminoma
• Neuroektoderma ; emra te ndryshem=> melanoma, astrocytoma etjj
• Inde te ndryshme shprehin markues te ndryshem qelizore.

8. Kirugjia ne diagnoze
• Gjetja e llojit te tumorit
• Njohja e gjithe menyrave te ekzaminimit
• Biopsia/histologjia thuajse gjithnje e nevojshme
• Stadifikimi
• Imazheria dhe biopsia

9. Kirugjia ne diagnoze
• Biopsia :
• Njohja e biologjise se tumorit, perhapja
• Opsionet per terapi ‘
• Do e ndryshoje menyren e trajtimit
• Opsionet? FNA, Core needle biopsy, ekscizionale
• Shmang hematomat
• Planifikim si ne kirurgji i biopsies / asepsia

10. Biopsia
• Zgjedhja e metodes se duhur bioptike
• Siguroje mjaftueshmerine e materialit
• Te beje te mundur qe indi te arrije histopatologun ne kohe te perhstatshme
• Te siguroje integritetin e struktures se materialit te marre
• Komunikimi me pacientin, familiaret rezultatet
• Te jape prognozen fillestare
• Te sigurohet qe indi mberrin tek anatomopatologu…

11. Kirugjia ne diagnoze
Fine-Needle Aspiration (FNA)
• E shpejte, minimalisht invasive
• Tumore siperfaqshem te prekshem
• Me te thelle te papalpueshem (CT ose US)
• Ekzaminim citologjik per materialin e marre te ngjyrosur
E mire per limfonodujt e zmadhuar, masat ne gji, masat ne tiroide, noduset
pulmonare
Falls pozitiv te rralle , marrja e gabuar e materialit con ne falls negative
E paafte per te dhene stadin ose invazionin.

12. Kirugjia ne diagnoze
• Core Needle Biopsy
• Perdor nje age qe pret nje “fete” indi per analize
• Jep me shume informacion histologjik sesa FNA sepse e lejon
anatomopatologun te shohe dhe arkitekturen e tumorit sesa vetem
karakteristikat qelizore.
• Perdoret tek tu: prostates, gjirit, melcise
• Drejtim me CT ose Echo per lezione te thelle te papalpueshem.

13. Core needle biopsy

14. Biopsi
• Biopsia ekscizionale
• Biopsia incizionale
• Parimet:
Pozicioni i ages te jete i tille qe do te hiqet nese do te nevojitet kirurgji me vone
Hemostaza
Orientimi i materialit (koordinatat)
Nese planifikohet radioterapi , vendosja e klipeve kirurgjikale radioopake eshte e nevojshme.

17. Roli i kirugut ne parandalim
• Paciente me BRCA1/2 = Mastektomi/ ooforektomia
• MEN 2 RET => tiroidektomia
• FAP: kolektomia totale
• Trajtimi i i gjendjeve prekanceroze
Leukoplakia e gjuhes

18. Roli i kirurgut ne depistim
• Kolonoskopi : polipektomia, colectomia segmentale
• Mamografi positive: biopsi
• Lezione orale : ekscizion i lezioneve , keshillim per lenie alkooli dhe duhani

19. Roli i kirurgut per stadifikim

20. Stadifikimi i sakte
• Klasifikojme perhapjen e sakte
• Tregues per trajtimin adjuvant
• Shihet prognoza
• Mat rezultatin e terapise neoadjuvante
• Percakton vleresimin e metejshem

21. Kirurgjia si trajtim
• Trajtimi me i mire per disa lloje te
kancerit
• Largim ≈100 i qelizave neoplazike
• Kancer te avancuar :
Kontroll lokal te perhapjes
Citoreduksion
Kontrollon simptomat }
Qellimi :
• Zgjatja e jetes
• Permiresimi i
simptomave
• Rritja e
kualitetit te
jetes

22. Llojet e kirurgjise
• Rezeksion lokal i gjere
• Rezeksion local me heqje te
limfonodujve en-bllok
• Rezeksione supra radikale
• Kirurgji rikonstrukturuese pas
rezeksionit
• Kirurgji per metastazat
• Kirurgji citoreduktuese
• Menaxhim kirurgjikal i komplikimeve
• Kirurgji per krijimin e nje aksesi
vascular per vendosjen e kimiterapise
• Trajtimi i komplikimeve nga trajtimi
(striktura, fisura, osteoradionekroza,
proktiti dhe cistiti nga radiacioni )

23. Parime te kirurgjise onkologjike si trajtim
• Vleresim : pacientit, tumorit,
planit per rikonstruktim, kujdesi
post op, terapia adjuvante,
ndjekja
• Percaktimi i kufijve te rezeksionit
• Parandalimi i rrjedhjes se tumorit
• Menaxhimi i limfonodujve
• Parashikimi per nderhyrje sa me
minimale
• Pergatitje per ndodhi te
paparashikuara
• Rikonstruktim

24. Kufijte e rezeksionit
• Lloji i tumorit
• Vendndodhja
• Trajtime te tjera
• Zakonisht 1 cm me sy te lire eshte i mjaftueshem per tumore epiteliale .
• Nese eshte e mundur edhe rezeksion me i gjere nese nuk e shton
semundshmerine e pacientit
• Qellimi i kufijve te rezeksionit eshte per te parandaluar rekurrencat lokale .

25. Menaxhimi i limfonodujve
• Nuk jane filter : qelizat mund te kalojne permes tyre
• Qelizat tumorale mund te rriten ne limfonoduj
• Limfonodujt jane indikator per mbijetese
• Largimi i limfonodujve:
Stadifikim
Kontroll lokal
Prerje te zinxhirit te trasmetimit

27. Metastaze-ektomia
• Kryhet kur :
Tumori primar eshte i kontrolluar ose mund te kontrollohet
Metastaza eshte e vetme dhe e rezekueshme
Evidenca se heqja e metastazave rrit mbijetesen : Ca colorektale,
sarcoma, tumore neuroendokrine )
Tumore qe rriten ngadale

28. Kirurgjia palliative
• Pacienti duhet te ndihet me mire ne fund te kirurgjise
• Clirim simptomatik kur nuk ka kure mjekesore,
• Psh : kontrolli i dhimbjes, clirimi i bllokimit gastrointestinal dhe biliar ,
ndalimi i hemoragjive , ushqyerje te keqe, bllokim i rrugeve ajrore,
insuficience renale, incontinence urinare dhe rektale.