Gastrointestinal Emergenciies

1. URGJENCAT NË
GASTROENTEROLOGJI
Dr.sci. Skender TELAKU

2. I. Përpisa ( ezofagu )
• 1. Trupat e huaj në traktin e sipërm gastrointestinal
• 2. Ingjestioni kaustik
• 3. Perforimi i ezofagut
• 4. Komplikimet akute të neoplazmave ezofageale
• 5. Disfagia akute, odinofagia dhe non cardiac chest pain

3. Nxjerrja e ashtit nga ezofagu

4. Copa e mishit në ezofag

5. Nxjerrja e briskut të thonjëve nga stomaku

6. Baloni intragastrik

7. Dilatimi i stenozave korozive

8. II. Stomaku dhe duodeni
• 1. komplikimet e sëmundjes së ulcerës peptike: perforimi
dhe obstruksioni
• 2. hemoragjia e sipërme gastrointestinale
• 3. hemoragjia portale hypertensive
• 4. herniat diafragmatike dhe volvulusi gastrik
• 5. gastriti flegmonoz

9. 2. Hemoragjia e sipërme gastrointestinale

11. • Seksioni A: Reanimimi, vlerësimi i rrezikut dhe menagjimi
paraendoskopik
• Seksioni B: Menagjimi endoskopik
• Seksioni C: Menagjimi farmakologjik
• Seksioni D: Menagjimi jo endoskopik dhe jo farmakologjik
në spital
• Seksioni E: Profilaksa sekondare

12. Seksioni A: Reanimimi, vleresimi i rrezikut dhe
menagjimi paraendoskopik
• A1. Te të sëmurët me hemoragji të sipërme gastrointestinale ( HSGI ) dhe hemodinamikisht
jostabil duhet filluar me reanimim.
• A2a. Të bëhet Glasgow Blatchford score; ata me score 1 ose nën të janë në rrezik shumë të
ulet për përsëritje të hemoragjisë ( rebleeding ) apo mortalitet dhe kështu nuk kërkojnë
hospitalizim apo endoskopi si te sëmurë te hospitalizuar.
• A3. Vendosja e sondës nazogastrike në raste të caktuara mund te ketë vlerë prognostike
• A4: Te te sëmurët me HSGI pa sëmundje kardiovaskulare ( KV ), të jepen transfuzione gjaku
nëse Hb është më e ulët se 80 g/L.
• A5. Te të sëmurët me HSGI dhe sëmundje KV preferohet dhënia e transfuzioneve të gjakut te
pragu i Hb më i lartë se te ata pa sëmundje KV
• A6. Te të sëmurët me HSGI me antikoagulantë ( antagonistë të vit. K , antikoagoakulante
direkt oral ( DOAC), te mos vonohet endoskopia me apo pa terapi endoskopike hemostatike
• A7. Nuk duhet përdorur agjentët promotil para endoskopisë
• A8. Të sëmurët që janë në rrezik të ulet për rebleeding duke u bazuar ne kritere klinike dhe
endoskopike mund te lirohen menjehere pas endoskopisë
• A9. Terapia para endoskopisë me PPI mund të vijë në konsiderim me qëllim të uljes së
shkallës së lezionit endoskopik dhe të ulë nevojën për intervenim endoskopik , por nuk duhet
të vonoje endoskopinë

13. Seksioni B: Menagjimi endoskopik
• B1. Të zhvillohen protokolet specifike për institucion për menagjim multidisciplinar .
• B2. Kërkohet prani e stafit mbështetës të trajnuar për të ndihmuar në endoskopinë në dispozicion në baza urgjente
• B3. Të sëmurëve te pranuar me HSGI akute , sugjerohet tu bëhet gastroskoopia e hershme ( brenda 24 orësh pas prezantimit )
• B4. Terapia endoskopike hemostatike nuk indikohet për të sëmurët me low risk stigmata, shenja me rrezik te ulet ( ulcerë me bazë te
pastër apo njollë jo protuberante në shtrat të ulcerës)
• B5. Koagulumi në baze të ulcerës duhet të largohet me vrushkull uji , pastaj lezioni i shfaqur duhet te trajtohet në mënyrë adekuate
• B6. Roli i endoskopisë në koagul adherent eshte kunderthenes. Terapia endoskopike mund te konsiderohet, edhepse terapia intensive
me IPP e vetme mund te jete e mjaftueshme
• B7. Te të semuret me high risk stigmata ( hemoragji aktive apo enë e dukshme në shtrat të ulcerës) duhet trajtuar me terapi
hemostatike endoskopike
• B8. Nuk mjafton vetëm dhënia e adrenalinës , ajo duhet kombinuar me metoda tjera
• B9. Asnje metodë endoskopike koaptive termale nuk është superior ndaj tjetrës
• B10a. Për të sëmurët me ulcera hemoragjike me shenja të rrezikut të lartë, rekomandohet terapia endoskopike me termokoagulim
dhe injeksione sklerozante
• B10b. Për të sëmurët me ulcera hemoragjike me shenja të rrezikut të lartë, sugjerohet terapia endoskopike (through the scope ) me
klipsa
• B11a. Te të sëmurët me ulcera që gjakosin aktivisht, sugjerohet përdorimi i pluhurit TC-325 si terapi kalimtare për ta ndalur
hemorragjinë kur endoskopia konvencionale nuk mund të behet apo dështon
• B11b. Nuk preferohet dhënia e pluhurit TC-325 si terapi e vetme versus terapisë konvencionale endoskopike ( vetem klipsa, vetem
termokaogulim, apo terapi e kombinuar )
• B12. Nuk rekomandohet përsëritja e endoskopisë ( second look endoscopy )
• B13. Tentimi i dyte për terapi endoskopike rekomandohet te rastet me rebleeding ( përsëritje të hemoragjisë)

14. Seksioni C: Menagjimi farmakologjik
• C1. Nuk preferohet dhënia e H2RA te hemoragjia akute e ulcerës
• C2. Nuk rekomandohet dhënia rutine e somatostatinës dhe
oktreotideve
• C3. Te të sëmurët me hemoragji me high risk stigmata që i janë
nënshtruar me sukses terapisë endoskopike , rekomandohet
dhënia e IPP , me dozë ngarkuese e përcjellur me infusion
kontinual intravenoz
• C4. Te të sëmurët që prezantojnë me ulcerë që gjakos me rrezik
të lartë për përsëritje të hemorragjisë ( ulcerë që kërkon terapi
endoskopike të percjellur me IPP në dozë të lartë për 3 dite ),
sugjerohet dhënia e IPP dy herë në ditë, për 14 ditë , e përcjellur
me dozë një në ditë
• C5. I sëmuri lëshohet në shtëpi me dozë ditore teke të IPP për
kohën që e dikton shkaku

15. Seksioni D: Menagjimi jo endoskopik dhe jo
farmakologjik ne spital
• D1. I sëmuri me rrezik të ulët pas endoskopisë mund të ushqehet pas 24
orësh
• D2. Shumica e të sëmurëve që i janë nënshtruar hemostazës për high risk
stignmata duhet të hospitalizohen për së paku 72 orë
• D3. Te dështimi i terapisë endoskopike të konsultohen kirurgët
• D4. Ku është e mundur, embolizimi perkutan duhet të vijë në shprehje si
alternativë e kirurgjisë ,
• D5. Të sëmurët me ulcerë peptike që gjakosin, duhet testuar për H.pylori ,
të trajtohen me terapi eradikimi dhe pastaj të konfirmohet eradikimi.
• D6. Testet negative për H.pylori të bëra gjatë gjendjeve akute duhet të
përsëriten

16. Seksioni E: Profilaksa sekondare
• E1. Te të sëmurët me hemoragji të mëparshme që kërkojnë NSAID
plus PPI apo vetëm COX 2 , duhet të njohtohen me rrezikun e
përsëritjes së hemorragjisë
• E2. Të sëmurëve që kërkojnë NSAID e që më parë kanë
gjakderdhur, duhet rekomanduar PPI + COX-2
• E3. Terapia e ASA duhet rifilluar sa më parë që është e mundur,
pasi që mendohet se rreziku kardiovaskular e mund riskun për
hemoragji.
• E4. Te ata që marrin profilaksi kardiovaskulare me një apo dy
terapi antitrombocitare, sugjerohet dhënia e PPI.
• E5. Edhe te ata që janë me antikoagulantë ( antagonistë të
vitaminës K, DOAC) sugjerohet dhënia e PPI.

17. Variçet ezofageal
Klasifikimi i modifikuar i Paquet:
• Grade I: variçe që shtrihen lehtë mbi mukozë
• Grade II: variçe që zënë 1/3 e diamterit luminal dhe që nuk
rrafshohen me insuflim
• Grade III: variçe që zënë deri në 50% të lumenit dhe që janë në
kontakt me njëra tjetrën

18. Variçe ezofageale grade I

19. Variçe ezofageale grade II

20. Variçe ezofageale grade III

21. Menagjimi i hemoragjise akute variçeale
• 1. Të gjithë të sëmurëve me hemoglobinë ≤7 g/dL duhet dhënë transfuzine
të eritrociteve për ta mbajtur hemoglobinën 7-8 g/dL ( strategjia
restriktive e transfuzionit )
• 2. Për shkak të të dhënave kundërthënëse lidhur me përdorimin e
produkteve plazmatike dhe besueshmërinë e kohës së protrombinës / INR te
pacientët me cirrozë, udhërrëfyesit nuk rekomandojnë përdorimin rutinë
të produkteve plazmatike dhe transfuzionin e trombociteve në këtë mjedis
• Sidoqoftë, transfuzione të trombociteve dhe plazmës mund të bëhen në
pacientë të përzgjedhur që janë hemodinamikisht të paqëndrueshëm me
gjakderdhje aktive varikale (qëllimi: trombocitet > 50000/μL dhe INR <1,5

22. Të gjithë të sëmurëve me hemoragji variceale të vërtetuar apo të
dyshuar duhet dhënë agjentë vazoaktiv sa më herët që është e mundur
dhe duhet vazhduar me ta për 2-5 ditë
Antibiotiket: duhet dhënë për një kohë të shkurtër te të gjithë të
sëmurët. Ceftriaxone intravenoz 1 g, çdo 24 ore për maksimalisht 7
dite preferohet ndaj fluorokinoloneve oral
Konsiderata të tjera: Shumica e pacientëve me gjakderdhje variçeale
kanë humbje intravaskulare të vëllimit, dhe te këta të sëmurë është
parësore të parandalohet hipotensioni. Për shkak të rrezikut të
hipotensionit dhe përkeqësimit hemodinamik, beta-bllokuesit
joselektivë nuk duhet dhënë gjatë gjakderdhjes akute të variçeve dhe
duhen të ndërpriten nëse pacienti është duke i marrë. Sidoqoftë, beta-
bllokuesit jo-selektiv duhet të rifillohen pas ngjarjes akute,pasi të
arrihet hemostaza dhe agjentët vazoaktiv të ndërpriten.

23. Menagjimi endoskopik
Intervenimi endoskopik duhet bërë
brenda 12 orësh prej kohës së
prezantimit

24. Deshtimi i trajtimit
• Shkalla e hemostazës me tubin
Sengstaken-Blakemore ndryshon
(47% -80%). Ajo është e lidhur me
një shkallë të lartë të ngjarje të
rënda negative, përfshirë
aspirimin, ulçerimin e ezofagut
dhe rrallë këputjen e ezofagut.
• Tubat Sengstaken-Blakemore nuk
mund të lihen në vend për më
shumë se 24 orë për shkak të një
rreziku të rritur të ngjarjeve
anësore dhe një shkallë të lartë
të perseritjes se hemoragjise
elimit (50%).

25. TIPS (Transjugular Intrahepatic Portosystemic Shunt)
• Format e trajtimit
definitiv të hemorragjisë
variçeale janë TIPS dhe
kirurgjia e shunteve
variçeale .

26. Kirurgjia e shunteve porto-kavale
• Shuntet kirurgjikale konsiderohen kur të gjitha modalitetet e tjera të
trajtimit dështojnë.
• Operacioni ka një shkallë shumë të lartë të encefalopatisë, por ka
kontroll të mirë të gjakderdhjes.
• Në një studim të bërë kohët e fundit, procedura e TIPS emergjent është
krahasuar me operacionin urgjent të shuntit portokaval. Kirurgjia e
shuntit është vënë të ket kontroll superior të gjakderdhjes, mbijetesë
afatgjatë (10 vjet vs 1.99 vjet) dhe shkallë të ulët të encefalopatisë .*
• * Orloff MJ, Hye RJ, Wheeler HO, Isenberg JI, Haynes KS, Vaida F, Girard B, Orloff KJ.
Randomized trials of endoscopic therapy and transjugular intrahepatic portosystemic shunt
versus portacaval shunt for emergency and elective treatment of bleeding gastric varices in
cirrhosis. Surgery 2015; 157: 1028-1045 .

27. Transplantimi i mëlçisë
•End stage liver disease Child΄s C dhe MELD
> 16 janë kandidat për transplantim të
mëlçisë, duke e përdorur TIPS si urë lidhëse

28. Variçet gastrike
• Në krahasim me variçet ezofageale
janë më të rralla; shihen në 20% të
të semurëve me hypertension
portal
• 75% e variçeve gastrike janë GOV 1
• Trajtimi endoskopik bëhet me
ngjitës ( glue), Sangstaken
Blackmore, pluhur hemostatik,

29. Variçet gastrointestinale ektopike
• 1. duodenale
• 2. rektale
• 3. stomale
Variçe stomale

30. Variçe duodenale Variçe rektale

31. III. Pankreasi
Pankreatiti akut
• Klasifikimi i rishikuar i Atlantës për
pankreatit akut ( 2016 )
përcakton pankreatitin si prezencën e dy
nga tri kriteret e meposhtme:
• 1. Dhimbje barku në përputhje me atë të
AP,
• 2. nivelet e serumit të amilazës dhe / ose
lipazës më të madhe se trefishi i kufirit të
sipërm të gjetjet normale, dhe
• 3. të karakteristikave të AP, të paraqitura
në imazhet kryq-seksioanle abdominale

32. Menagjimi i pankreatitit akut
• 1. Vlerësimi fillestar dhe triazhimi: të sëmurët me insuficiencë të organeve dhe / apo
ata me përgjigje inflamatore të fortë ( SIRS) duhet pranuar direkt në njësi intensive
• Sistemi i shkallëzimit BISAP është shume i dobishëm për vlerësim fillestar të të
sëmurëve me pankreatit akut
• 2. Dhënia e lëngjeve: sipas AGA tretja fiziologjike 0,9% NaCl dhe Laktat Ringeri janë
njëtrajtësisht efikas në menagjimin e pankreatit akut
• 3. Ushqyerja të rifillohet brenda 24 oresh
• 4. Menagjimi i dhembjes: me opioidet
• 5. Nuk preferohet dhënia profilaktike e antibiotikëve
• 6. Endoskopia të bëhet te ata me kolangjit apo obstruksion biliar. Te ata që kanë
kolangjit ERCP duhet bërë brenda 24 orëve të hospitalizimit
• 7. Kirurgjia
• 8. Ndërprerja e duhanit.

33. IV. Kolecista dhe trakti biliar
•1. kolecistiti akut
•2. kolangjiti

34. VI. Zorrët e trasha dhe të holla
• 1. hemorragjia gastrointestinale e poshtme
• 2. obstruksioni i zorrëve
• 3. sindromet pseudo-obstructive
• 4. dhembja akute abdominale
• 5. iskemia akute intestinale
• 6. divertikuliti
• 7. apendiciti akut
• 8. tifliti
• 9. sëmundja inflamatore e zorrëve
• 10. koliti pseudomembranoz
• 11.sëmundjet anorektale

35. Divertikujt e kolonit

36. VII. Hapësira peritoneale
•1. Peritonitis
•2. Abscesi intraabdominal

37. VIII. Mëlçia
• 1. Insuficienca akute hepatike
• 2. Encefalopatia hepatike
• 3. Sindromi hepatorenal
• 4. Sindromet akute hiperamonemike
• 5. Toskiciteti me acetaminofen
• 6. Sëmundjet e mëlçisë nga barerat
• 7. Transplantimi i mëlçisë
• 8. Hepatiti alkolik
• 9. Lezionet e mëlçisë që zënë hapësirë
• 10. Asciti dhe hemoperitoneumi akut
• 11. Peritoniti spontan bakterial