Kila training Material - മഹാത്മാ ഗാന്ധി ദേശീയ ഗ്രാമീണ തൊഴിലുറപ്പ് പദ്ധതി- MGREGA AMENDMENT - 3/1/2014 - uploaded by T J Joseph Deputy Collector

1. {KmahnIk a{´mebw
hnÚm]w
2014 Pphcn amkw 3þmw XobXn, yqUðln
Fkv.H.19(C): almßmKmÔn tZiob {KmaoW sXmgnepd¸v nbaw 2005 sâ
hIp¸v 29 D]hIp¸v (1) ð Apimkn¡pó A[nImcw hnntbmKn¨v sImïv,
tI{µkÀ¡mÀ, nba¯nsâ ]«nI 1 Dw ]«nI 2 Dw, AnhmcyXbpw
{]tbmKkuIcyhpw ]cnKWn¨v, CXnmð t`ZKXn sN¿póp.
1.
(1) Cu D¯chv tZiob {KmaoW sXmgnepd¸v nbaw ]«nI 1 Dw ]«nI
2 Dw t`ZKXn D¯chv 2013 Fóv Adnbs¸SpóXmWv.
(2) HutZymKnI Kkänð {]kn²oIcn¡pó XobXn apXð CXv
{]m_ey¯nð hcpóXmWv.
2. tZiob {KmaoW sXmgnepd¸v nbawþ 2005 se ]«nI 1 Dw ]«nI 2 Dw
NphsS {]kvXmhn¨n«pÅXpt]mse ]Icw tNÀ¯ncn¡póp.
]«nI I
(nba¯nsâ hIp¸v 4(3) ImWpI)
Hcp {KmaoW sXmgnepd¸v ]²XnbpsS Gähpw Ipdª khntijXIÄ
1. nba¯nsâ hIp¸v 4 {]Imcw kwØm§Ä ]pds¸Sphn¡pó ]²Xn
“almßmKmÔn tZiob {KmaoW sXmgnepd¸v ]²Xn” Fóv
Adnbs¸tSïXpw ]²XnbpsS Fñm tcJIfnepw almßmKmÔn
tZiob {KmaoW sXmgnepd¸v nbaw, 2005: (2005/42) Fó ]cmaÀiw
Dïmbncnt¡ïXpamWv.
2. Cntað almßmKmÔn tZiob {KmaoW sXmgnepd¸v ]²Xn
“almßmKmÔn F³.BÀ.C.Pn.Fkv” Fópw almßmKmÔn tZiob
{KmaoW sXmgnepd¸v nbaw, 2005 “almßmKmÔn F³.BÀ.C.Pn.F”
Fópw Adnbs¸tSïXmWv.
3. ]²XnbpsS apJy e£y§Ä Xmsg]dbpw {]Imcw Bbncn¡pw.

2. 2
F) {Kma{]tZi§fnð A[nhkn¡pó Fñm IpSpw_§Ä¡pw Hcp
km¼¯nI hÀjw 100 Znhk¯nð Ipdbm¯ AhnZKv² ImbnI
sXmgnð BhiympkcWw Dd¸m¡pIbpw AXphgn
njvIÀjn¡s¸« KpWtaòbpÅXpw Ømbnbmbn«pÅXpamb
Dev]mZ£aamb BkvXnIfpsS krjvSnbpw;
_n)Zcn{ZcpsS D]Pohhpambn _Ôs¸« hn`hmSn¯d
iàns¸Sp¯epw;
kn)kaql¯nse hnhn[ hn`mK§fpsS t_m[]qÀÆamb
DÄsImÅepw;
Un) ]ômb¯vcmPv Øm]§fpsS imàoIcWhpw.
Cu nba¯nepw ]²Xnbnepw njvIÀjn¨n«pÅ hyhØIÄ¡v
hnt[bambn {]mb]qÀ¯nbmb AwK§Ä (18 hbÊv ]qÀ¯oIcn¨hÀ)
AhnZKv²ImbnI sXmgnð sN¿m³ kó²cmIpt¼mgmWv apIfnð
{]Xn]mZn¨ e£y§Ä _m[IamIpóXv.
4(1) NphsS XcwXncn¨n«pÅ hn`mKw {]hr¯nIÄ¡mWv ]²Xnbnð
Duóð ðtIïXv :
I. hn`mKw F : {]IrXn hn`h ]cn]mehpambn _Ôs¸« s]mXp
{]hr¯nIÄ
i. IpSnshÅ t{kmXÊpIÄ DÄs¸sSbpÅ `qKÀ`Pe hnXmw
DbÀ¯póXnv Bhiyamb ASnbWIÄ (under ground
dykes), a¬XSbWIÄ, AWIÄ (tÌm¸vUmw),
sN¡vUmapIÄ XpS§nb Pekwc£W¯npw
PesImbv¯npw klmbIcamb nÀ½nXnIÄ;
ii. Hcp oÀ¯S¯nsâ ka{K ]cn]me¯nv DXIpó
CSs]SepIfmb tImïqÀ{SôpIÄ, X«vXncn¡ð (terracing),
tImïqÀ_ïpIÄ, Ið¯SbWIÄ, Kym_ntbm¬
nÀ½nXnIÄ, ocpdh {]tZi¯nsâ ]cnt]mjWw XpS§nb
oÀ¯S ]cn]me {]hr¯nIÄ ;

3. 3
iii. kq£vaþsNdpInS PetkN {]hr¯nIfpw tXmSpIÄ/
Imð FónhbpsS nÀ½mWw, ]pcp²mcWw, sabnâ³kv
Fón {]hr¯nIfpw ;
iv. PetkN Ipf§fptSbpw aäv Pet{kmXÊpIfptSbpw Bgw
Iq«ð DÄs¸sSbpÅ ]c¼cmKX Pekw`cWnIfpsS
]pcp²mcWhpw;
v. IStemc§fnepw Ipf§fpsS AcnInepw Imð _ïpIfnepw
tdmUpIfpsS Hmc¯nepw, h`qanbnepw, aäv s]mXp`qanbnepw
^ehr£§Ä AS¡apÅ acw h¨v ]nSn¸n¡epw
hhXvIcWhpw, Chbnð nópw e`n¡pó BZmb¯nsâ
AhImiw JÞnI 5 ð {]Xn]mZn¡pó IpSpw_§Ä¡v
ðtIïXmWv;
vi. s]mXp `qanbnse `qhnIk {]hr¯nIfpw.
II. hn`mKw _n: kaql¯nð AhiX Ap`hn¡pó hn`mK§Ä¡pÅ
hyànKX BkvXnIÄ (JÞnI 5 ð ]cmaÀin¡pó
IpSpw_§Ä¡v am{Xw)
i) JÞnI 5 ð ]cmaÀin¡pó IpSpw_§Ä¡v `qanbpsS
Dev]mZ£aX hÀ²n¸n¡póXnmbn `qhnIkhpw,
InWdpIÄ (Dugg well), Ipf§Ä (farm ponds), aäv
PesImbv¯v nÀ½nXnIÄ Fónh DÄs¸sSbpÅ
PetkN¯nmhiyamb ASnØm kuIcy§Ä
e`yam¡ð;
ii) ]gIrjn, ]«vqðIrjn, tXm«hnfIrjn, ^mwt^mdkv{Sn
FónhbneqsS BPohw sa¨s¸Sp¯ð;
iii)JÞnI 5 ð kqNn¸n¡pó IpSpw_§fpsS Xcniv `qan/
]mgv`qan (fallow or waste land) hnIkn¸n¨v Irjn¡v
AptbmPyam¡ð;
iv) Cµncm Bhmkv tbmP {]Imctam, tI{µ/kwØm
kÀ¡mcpIÄ Bhnjv¡cn¡pó aäv `h nÀ½mW

4. 4
]²XnIÄ {]Imctam GsäSp¡pó `h nÀ½mW¯nse
AhnZKv² ImbnI sXmgnð LSIw;
v) arKkwc£Ww t{]mÕmln¸n¡póXnpÅ ASnØm
kuIcy§fmb tImgn¡qSv, B«n³ IqSv, ]ón IqSv, sXmgp¯v,
]pðsXm«n FónhbpsS nÀ½mWhpw;
vi) aÕy_Ô {]hÀ¯§Ä t{]mÕmln¸n¡póXnv
DXIpó ASnØm kuIcy§fmb aÕyw DW¡pó
tI{µ§Ä, aÕyw kq£n¡pó tI{µ§Ä Fónh
nÀ½n¡epw hÀjIme¯v am{Xw shffw DïmIpó
s]mXpIpf§fnð (Seasonal water bodies on public land)
aÕyw hfÀ¯póXnv ASnØm kuIcy§Ä Hcp¡epw;
III. hn`mKw kn : tZiob {KmaoW D]Poh anjsâ n_ÔIÄ
Apkcn¡pó kzbwklmb kwL§Ä¡v s]mXp ASnØm
kuIcy§Ä
i. ImÀjntImXv]ó§fpsS CuSpä kw`cW kuIcyw
DÄs¸sSbpÅ hnfshSp¸nv tijw Bhiyambn hcpó
kuIcy§Ä (Post harvest facilities), ssPhhfw
Fónhbv¡v Bhiyamb Ømbnbmb ASnØm
kuIcy§Ä krjvSn¡pI hgn ImÀjntImXv]mZ£aX
hÀ²n¸n¡póXnpÅ {]hr¯nIfpw;
ii. kzbw klmb kwL§fpsS D]Poh {]hÀ¯§Ä¡v
Bhiyamb s]mXphÀ¡v sjÍpIfpsS nÀ½mWhpw.
IV. hn`mKw Un : {KmaoW ASnØm kuIcy§Ä
i. nÀt±in¡s¸« amZާġv ApkrXambn Jcþ{Zh
ameny kwkvIcW¯npw XpdÊmb aeaq{X hnkÀÖw
CñmXm¡póXnpw thïn kzX{´amtbm kÀ¡mÀ
hIp¸pIfpsS CXc ]²XnIfpambn kwtbmPn¸n¨v
sImtïm hyànKX I¡qkpIÄ, kvIqÄ tSmbveäpIÄ,

5. 5
A¦WhmSn tSmbveäpIÄ XpS§nb {KmaoW
ipNnXzhpambn _Ôs¸« {]hr¯nIÄ;
ii. Häs¸«v InS¡pó {Kma§sfbpw, nÀ±njvS {KmaoW
Dev]mZ tI{µ§sfbpw nehnepÅ tdmUv
irwJebpambn _Ôn¸n¡póXnpÅ, Fñm
ImemhØbnepw D]tbmKn¡m³ ]äpó {KmaoW
tdmUpIfpsS nÀ½mWhpw, HmSIÄ, Iep¦pIÄ Fónh
DÄs¸sSbpÅ {Kma¯nse CuSpä DÄtdmUpIfpsSbpw
hoYoIfpsSbpw nÀ½mWhpw;
iii. IfnØe§fpsS nÀ½mWhpw;
iv. shÅs¸m¡ nb{´W kwc£W {]hr¯nIÄ,
shÅs¡«v Hgnhm¡póXnpÅ PenÀ¤a {]hr¯nIÄ,
HmSIfpsS BgwIq«epw AäIpä ]WnIfpw, agshÅw sI«n
nð¡pó Xmgvó s]mXpØe§fpsS sa¨s¸Sp¯ð
(chaur renovation), Xoc{]tZi§fpsS kwc£W¯npÅ
tÌmw hm«À s{UbnpIÄ, Fónh DÄs¸sSbpÅ s]mXp
ASnØm kuIcy§Ä, tdmUpIfpsS ]p:cp²mcWw,
Zqc´{]Xntcm[ X¿msdSp¸pIÄ sa¨s¸Sp¯póXnpÅ
{]hr¯nIfpw;
v. {Kma]ômb¯pIÄ, hnXm kzbw klmb kwL§fpsS
s^UtdjpIÄ, sImSp¦mäv _m[nXÀ¡pÅ
A`btI{µ§Ä (sskt¢m¬ sjðäÀ),
A¦WhmSntI{µ§Ä, {KmaoW N´IÄ
Fónhbv¡mhiyapÅ sI«nS§fpsS nÀ½mWhpw,
{Kma/t»m¡vXe {Inantämdnb§fpsS nÀ½mWhpw;
vi. tZiob `£ykpc£mnbaw 2013 (20/2013) se hyhØIÄ
S¸nem¡póXnv Bhiyambn hcpó `£y[my
kw`cWnIfpsS nÀ½mWhpw;

6. 6
vii. almßmKmÔn tZiob {KmaoW sXmgnepd¸v nba {]Imcw
GsäSp¡pó nÀ½mW {]hr¯nIfpsS FÌntaänsâ
`mKambn hcpó nÀ½mW kma{KnIfpsS Dev]mZhpw;
viii. almßmKmÔn tZiob {KmaoW sXmgnepd¸v nba {]Imcw
krjvSn¡s¸« {KmaoW s]mXp BkvXnIfpsS
AäIpä]WnIfpw;
ix. CXv kw_Ôn¨v kwØm kÀ¡mcpambn IqSnbmtemN
S¯n tI{µkÀ¡mÀ hnÚm]w sN¿pó aäv GsXmcp
{]hr¯nbpw.
(2) JÞnI 9 se hyhØIÄ¡pkcn¨pw {]tZi¯nsâ
km[yX, {]tZi¯nsâ BhiyIX, {]mtZinI hn`h§fpsS
e`yX Fónhbv¡pkrXambn {Kmak`m tbmK§Ä
Xocpamn¡pó ap³KWm {Iaapkcn¨pambncn¡Ww
{Kma]ômb¯pIÄ {]hr¯nIÄ nÝbnt¡ïXv.
(3) {]ISañm¯Xpw, AfópXn«s¸Sp¯m³ Ignbm¯Xpamb
{]hr¯nIfpw, ]pñv o¡w sN¿ð, Iñv o¡w sN¿ð,
ImÀjnI {]hr¯nIÄ apXemb BhÀ¯ kz`mhapÅ
{]hr¯nIfpw Cu ]²Xnbnð GsäSp¡m³ ]mSnñm¯XmWv.
5.hyànKX BkvXnIÄ krjvSn¡pó {]hr¯nIfpsS ap³KW
Xocpamn¡pt¼mÄ NphsS kqNn¸n¡pó hn`mK§Ä¡v ap³KW
ðtIïXmWv.
(F). ]«nIPmXn
(_n). ]«nIhÀ¤w
(kn). mtSmSnIfmb BZnhmknIÄ
(Un). Uotm«nss^Uv BZnhmknIÄ
(C). Zmcn{Zy tcJbv¡v XmsgbpÅ aäp IpSpw_§Ä
(F^v) kv{XoIÄ KrlmYIfmb IpSpw_§Ä
(Pn) imcocnI sshIeyapÅhÀ KrlmYcmbn«pÅ
IpSpw_§Ä

7. 7
(F¨v). `q]cnjvIcW¯nsâ KpWt`màm¡Ä
(sF). Cµncm Bhmkv ]²XnbpsS KpWt`mIvXm¡Ä
(sP). 2006 se ]«nIhÀ¤§fpw CXc ]c¼cmKX
hhmknIfpw (hmhImiawKoIcn¡ð)
nba¯nsâ (2007 se 2) KpWt`mIvXm¡fpw,
apIfnð kqNn¸n¨ hn`mK§fnse AÀlcmb Fñm KpWt`màm¡fpsS
`qanbnepw ho«phf¸nepw GsäSpt¡ï Fñm {]hr¯nIfpw ]qÀ®ambn
GsäSp¯v ]qÀ¯oIcn¨Xnv tijw am{Xta 2008 se ImÀjnI ISmizmk
]²Xn {]Imcw nÀÆNn¡s¸«n«pÅ sNdpInS/maam{X IÀjIcpsS `qanbnð
CSs]Sm³ ]mSpÅp. tað¸dª Fñm hn`mKw IpSpw_§fpw sXmgnð
ImÀUv FSpt¡ïXpw {]kvXpX IpSpw_¯nse IpdªXv Hcp AwKsa¦nepw
kz´w `qanbnð/ho«phf¸nð {]hr¯nbnteÀs¸Sm³ kó²cmtIïXpamWv.
6. BkvXnIfpsS Dev]mZ£aXbpw KpWtaòbpw Dd¸phcp¯póXnv
sXmgnepd¸v ]²Xnsb kÀ¡mcnsâ CXc hIp¸pIfpsS ]²XnIfpambn
nÀÆlW¯nsâ AhkmL«w hsc kwtbmPn¸nt¡ïXpw Zmcn{Zy¯nsâ
_lpapJam§sf k¼qÀ®hpw kpØnchpambn ]cnlcn¡póXnv
Bhiyamb kwtbmPIq«mbva cq]s¸Spt¯ïXpamWv.
7.kwØm kÀ¡mÀ cq]s¸Sp¯pó coXnimkv{X¯nsâ
ASnØm¯nð Hmtcm hÀjhpw BKÌv apXð Unkw_À amkw hscbpÅ
Imebfhnð {XnXe]ômb¯pXe§fnð Nn«tbmSpIqSnbXpw ]¦mfn¯
]qÀ®hpamb Bkq{XW {]{Inb St¯ïXmWv. {Kma]ômb¯pIÄ
GsäSpt¡ïXmbn«pÅ {]hr¯nIÄ Isï¯n AhbpsS {]Xo£nX
t«s¯¡pdn¨pff hniZoIcWw DÄs¸sS {Kmak`bpsS ap³]msI
AhXcn¸nt¡ïXpw a²yXe ]ômb¯pIfpw CXc nÀÆlW
GP³knIfpw GsäSpt¡ïXmbn«pff {]hr¯nIÄ Isï¯n AhbpsS
{]Xo£nX t«w kw_Ôn¨ hniZoIcWw DÄs¸sS a²yXe ]ômb¯ntem
Pnñm ]ômb¯ntem AhXcn¸nt¡ïXpamWv.
8. sXmgnð Bhiys¸Sm³ Ahkcw Hcp¡póXnpthïn amk¯nð
Hcp Znhkw F¦nepw ]ômb¯v Xe¯nepw Hmtcm hmÀUvXe¯nepw
sXmgnepd¸v Znw (tdmkvKmÀ Znhkv) BNcnt¡ïXmWv. sXmgnemhiyapÅ

8. 8
]£w sXmgnemfn¡v hm¡mtem, tcJmaqetam sXmgnð Bhiys¸SmhpóXpw
sXmgnð Bhiyw cPnÌÀ sNt¿ïXpamWv.
9.(1) {]Xo£nX sXmgnemhiyIX ]cnlcn¡póXnv aXnbmb
{]hr¯nIfpsS sjð^v Hm^v t{]mPIvSvkv X¿mdm¡n Hmtcm
{Kma]ômb¯pw kqIvjnt¡ïXpw, {]tXyIn¨v, ZpÀºe Phn`mK§fmb
{]mbtadnbhÀ, imcocnI shñphnfnIÄ tcnSpóhÀ XpS§nbhÀ¡v
BhiyIXbv¡v Apkcn¨v sXmgnð ðIm³ ]mI¯nv AhnZK²
sXmgnð LSIw GsdbpÅ Hcp s]mXp{]hr¯nsb¦nepw, Ipdª]£w,
Ft¸mgpw nÀÆlW kÖam¡nbncnt¡ïXmWv.
(2) {]kvXpX {]hr¯nIsf kw_Ôn¨pÅ hnhc§Ä
s]mXpP{i²bv¡mbn {]mapJyt¯msS Nphcnð FgpXn
{]ZÀin¸nt¡ïXmWv.
10. s]mXp{]hr¯nIfpsS Imcy¯nð ]qÀ¯nbmImsX InS¡póXpw
Sóp sImïncn¡póXpamb {]hr¯nIÄ ]qÀ¯oIcn¨Xnptijw am{Xta
]pXnb s]mXp {]hr¯nIÄ GsäSp¡m³ ]mSpÅp.
11. sXmgnð Bhiys¸«psImïv 15 Znhk§Ä¡p ap³]mbn
kaÀ¸n¡s¸Spó ap³IqÀ sXmgnð At]£IfpsS Imcy¯nð
sXmgnemhiys¸« XobXn apXð¡pw aäv At]£IfpsS Imcy¯nð
sXmgnemhiys¸« XobXn apXð 15 Znhk§Ä¡pÅnepw sXmgnð
ðInbncnt¡ïXmWv.
12.(1) nba¯nð nÀt±in¡s¸«n«pÅ kab]cn[n¡pÅnð BhiyIX
Apkcn¨v sXmgnð ðIm³ IgnbmsX hómð I¼yq«À kwhn[mw
hgntbm amtPvsaâv C³^Àtaj³ knÌw hgntbm IW¡m¡póXpw
nba¯nð Apimkn¡pó {]ImcapÅXpamb sXmgnenñmbvam thXw
ðtIïXmWv. apjymXoXamb ImcW§fmð sXmgnð
ntj[n¡s¸«n«psï¦nð am{Xta t{]m{Kmw Hm^okÀ sXmgnenñmbvam
thXw nckn¡phm³ ]mSpÅp.
(2).sXmgnenñmbvam thXw ðIs¸«n«psï¦ntem, ðImpsï¦ntem
At]£Iv sXmgnð ðIm³ IgnbmXncpóXnsâ ImcWw t»m¡v t{]m{Kmw
Hm^okÀ tcJmaqew _Ôs¸« Pnñm t{]m{Kmw tImÀUntäsd
Adnbnt¡ïXmWv.

9. 9
(3).sXmgnenñmbvam thXw ðInbn«psï¦nð sXmgnð ðIm³
IgnbmXncpóXnsâ kmlNcyw Pnñm t{]m{Kmw tImÀUntäÀ kwØm
sXmgnepd¸v Iu¬knenð kaÀ¸n¡pó hmÀjnI dnt¸mÀ«nð
hniZamt¡ïXmWv.
13.]²Xnbnð GsäSp¡pó Hmtcm {]hr¯n¡pw kwØm kÀ¡mÀ
NpaXes¸Sp¯nb A[nImc Øm¯nsâ ApaXntbmSpIqSnb kmt¦XnI
FÌntaäv Dïmbncnt¡ïXmWv. kmt¦XnImpaXn ðIpt¼mÄ NphsS
]dbpó LSI§Ä nÀ_Ôambpw ]cnKWn¨ncnt¡ïXmWv :
F) nÀ½mW {]hr¯nIfpsS Imcy¯nð IgnbpónSt¯mfw sNehv
IpdªXpw IqSpXð sXmgnð Zn§Ä
krjvSn¡mpXIpóXpamb kmt¦XnI hnZy
D]tbmKnt¡ïXpw, {]mtZinIambn e`yamIpó
km[kma{KnIfpsS hnntbmKw Dd¸mt¡ïXpamWv.
_n) {]hr¯nIfpsS AfhpIÄ {]Xn]mZn¡pó hÀ¡v_nñnð (Bill of
quantities) D]tbmKn¡pó `mj ]²Xnbnse Fñm
]¦mfnIÄ¡pw aÊnem¡m³ DXIpó coXnbnð
efnXambncn¡Ww.
kn) Hmtcm {]hr¯n¡pw FÌntaänsâ kw£n]vXw, Unssk³,
{]hr¯nbpsS {]Xo£nX t«§Ä hniZoIcn¡pó kmt¦XnI
Ipdn¸v Fónh Dïmbncnt¡ïXmWv.
14. {Kma]ômb¯v Xe¯nð {]hr¯nIÄ A´naambn Xocpamn¡s¸«p
Ignªmð 30 Znhk§Ä¡pÅnð Ahsb t»m¡v/PnñmXe¯nð
t{ImUoIcnt¡ïXpw `cWþkm¼¯nI ApaXn _Ôs¸« A[nImcØmw
ðtIïXpamWv. Hmtcm {Kma]ômb¯nepw Isï¯s¸Spó {]hr¯nIÄ
(Shelf of Projects) {]kvXpX ]ômb¯nsâ AwKoIcn¡s¸« te_À
_UvPänsâ cïv aS§nð Ipdbpónñmsbóv Dd¸v hcp¯nb tijw am{Xta
`cWþkm¼¯nI ApaXnIÄ ðIm³ ]mSpÅp.
15.]²Xnbnð GsäSp¡pó {]hr¯nIÄ¡pÅ aÌÀtdmfpIÄ Xmsg]dbpw
hn[w ssIImcyw sNt¿ïXmWv:

10. 10
F) Hmtcm aÌÀtdmfpw Cw¥ojntem {]mtZinI `mjbntem
Bbncnt¡ïXpw {]kvXpX aÌÀtdmfnð I¼yq«À kwhn[mw
(CþaÌÀtdmÄ) hgn CeIvt{SmWnIv Bbn ASbmfs¸Sp¯nb
{]tXyI Xncn¨dnbð ¼cpw (Unique Identity Number)
sXmgnemhiys¸« sXmgnemfnIfpsS t]cp hnhchpw
DÄs¡mÅn¨ncnt¡ïXmWv. Fñm aÌÀtdmfpIfnepw
{Kma]ômb¯nse A[nImcs¸Sp¯nb DtZymKس/t»m¡v
t{]m{Kmw Hm^okÀ H¸n«ncnt¡ïXmWv. {]kvXpX
aÌÀtdmfpIfnð nÀ_Ôambpw Dïmbncn¡Wsaóv
tI{µkÀ¡mÀ nÀt±in¨n«pÅ Fñm hnhc§fpw
DÄs¡mÅn¨ncnt¡ïXmWv.
_n) aÌÀtdmfpIÄ {]hr¯nØe¯v Dïmbncnt¡ïXpw ]²Xn
{]Imcw NpaXes¸Sp¯nb hyàn sXmgnemfnIfpsS lmPÀ
tcJs¸Spt¯ïXpw lmPÀ hnhc§Ä s]mXpP§fpsS
Adnhnte¡mbn I¼yq«À kwhn[m¯nð ntXy
e`yamt¡ïXpamWv.
kn) ]²Xnbnð nÀt±in¡s¸«n«pÅ coXnbnð DtZymKØÀ
aÌÀtdmfpIÄ kabmkab§fnð ]cntim[nt¡ïXmWv.
Un)Imemh[n Ahkmn¡pó Znhkw aÌÀtdmÄ t¢mkv
sNt¿ïXpw Ató Znhkw {]hr¯nsbSp¯n«pÅ Hmtcm
sXmgnemfnbpw tasem¸v (Counter Signature) tcJs¸Sp¯n
kmt¦XnI DtZymKØs AfhpIÄ tcJs¸Sp¯póXnmbn
Gð¸nt¡ïXpamWv.
C) aÌÀtdmfpIsf kw_Ôn¨pÅ hniZamb hnhc§Ä
ImemIme§fnð nÀt±in¡s¸Spó cPnÌdpIfnð
tcJs¸Sp¯n kq£nt¡ïXmWv.
F^v) {]hr¯n ]ptcmKan¡pó thfbnð Xsó {]hr¯nbpambn
_Ôs¸« _nñpIfpw hu¨dpIfpw Gähpw IpdªXv
BgvNbnð Hcp {]mhiysa¦nepw ]cntim[n¡póXnpw km£y
s¸Sp¯póXnpw {]kvXpX {]hr¯nbnð ]s¦Sp¡pó

11. 11
sXmgnemfnIfpsS Iq«¯nð nópw 5 ð Ipdbm¯
sXmgnemfnIsf Hmtcm BgvNbnepw BhÀ¯ {Ia¯nð
sXcsªSpt¡ïXmWv.
Pn) GsXmcp hyàn¡pw ]cntim[bv¡mbn, {]hr¯n Øe¯v,
{]hr¯n kab¯v aÌÀtdmfpIÄ e`yamIpóXmWv.
16. NpaXes¸« DtZymKس, aÌÀtdmfpIÄ t¢mkv sNbvXv 3
Znhk§Ä¡pÅnð sNbvX {]hr¯nbpsS AfhpIÄ tcJs¸Spt¯ïXpw
tcJs¸Sp¯nb AfhpIfpsS ASnØm¯nð thXw ðtIïXpamWv.
njvIÀjn¡s¸«n«pÅ kab]cn[n¡pÅnð AfhpIÄ tcJs¸Sp¯pó
tPmen ]qÀ¯oIcn¡póXnv kwØm kÀ¡mÀ aXnbmb kmt¦XnI
Poh¡msc hnyknt¡ïXmWv. sXmgnemfn IpSpw_§fnð nóv
AptbmPycmb hyànIsf Isï¯n, AhÀ¡v ]cnioew ðIn,
DNnXamb kmt¦XnI A[nImcw ðIn s_bÀ ^q«v FônobÀamcmbn
hnykn¡mhpóXpw AhÀ¡v hnZKv²sXmgnemfnbpsS thXw
ðImhpóXpamWv.
17. kwØm kÀ¡mÀ sXmgnemfnIÄ¡v ðIpó thXw, kv{Xoþ]pcpj
hyXymkw IqSmsX, sNbvX {]hr¯nbpsS Afhpambn _Ôs¸Spt¯ïXpw,
ssSw & tamj³ ]T¯nsâ ASnØm¯nð cq]s¸Sp¯pó {KmaoW
sjUyqÄ Hm^v tdäv Apkcn¨v thXw ðtIïXpamWvv. hyXykvX Cw
{]hr¯nIÄ¡v hyXykvX kokWpIfnð {]tXyIw ssSw & tamj³ ]Tw
St¯ïXpw CXnsâ ASnØm¯nð cq]s¸Sp¯pó sjUyqÄ Hm^v
tdävkv ImeIme§fnð ]cnjvIcnt¡ïXpamWv.
18. Dev]mZ £aamb {]hr¯nIfneqsS ]¦mfn¯w
sa¨s¸Sp¯póXnte¡mbn hnXIÄ, {]mbm[nIyapÅhÀ, sshIeyapÅhÀ,
AhiXIÄ krjvSn¡pó tcmKapÅhÀ FónhÀ¡v {]tXyI sjUyqÄ Hm^v
tdävkv cq]s¸Spt¯ïXmWv.
19. F) {]mb]qÀ¯nbmb Hcp hyàn HcpaWn¡qÀ hn{iaaS¡w 8 aWn¡qÀ
tPmen sN¿póXnv hnhn[ AhnZKv² sXmgnemfnIÄ¡v nÝbn¡s¸«n«pÅ
thX nc¡nv Xpeyamb thXw e`yamIpó coXnbnð {KmaoW sjUyqÄ
Hm^v tdävkv nÝbnt¡ïXmWv.

12. 12
_n) Hcp sXmgnemfnbpsS Hcp Znhks¯ 8 aWn¡qÀ tPmenkabw FóXv
]Ið 12 aWn¡qdnð A[nIcn¡m³ ]mSnñm¯ hn[w
kuIcympkcWw {IaoIcn¡mhpóXmWv.
20. {Kma]ômb¯pIÄ GsäSp¡pó Fñm {]hr¯nIfpsSbpw
km[LSI¯nsâ sNehv (saäocnbð Iwt]mWâv), hnZKv²/AÀ²hnZKv²
sXmgnemfnIfpsS thXw DÄs¸sS, {Kma]ômb¯v Xe¯nð BsI
sNehnsâ mð¸XviXam¯nð A[nIcn¡m³ ]mSnñm¯XmWv.
{Kma]ômb¯v HgnsIbpÅ aäv nÀÆlW GP³knIÄ {]hr¯nIÄ
GsäSp¡pó kwKXnbnð, hnZKv²/AÀ²hnZKv² sXmgnemfnIfpsS thXw
DÄs¸sSbpÅ km[LSI¯nsâ sNehv t»m¡v/a²yXe¯nð BsI
sNehnsâ 40% ¯nð A[nIcn¡m³ ]mSnñm¯XmIpóp.
21.{]hr¯nIfpsS nÀÆlW¯nv IcmdpImsc GÀs¸Sp¯phm³
]mSnñm¯XmWv. Cu ]²Xnbnse nÀÆlW GP³knIÄ Cu nba¯nð
hyhØ sNbvXn«pÅ {]{InbIÄ¡v ApkrXambn {]hr¯nIfpsS
nÀÆlWw St¯ïXpw, BbXv, nbampkrXapff kzta[b St¯ï
shfns¸Sp¯epIfpw kmaqly HmUnänwKpw ]men¨psImïmbncnt¡ïXmWv.
22. nÀÆlW GP³knIÄ, ]²Xnbnð GsäSp¡pó {]hr¯nIÄ]camh[n
sXmgnemfnIfpsS ImbnIm[zmw {]tbmPs¸Sp¯n nÀÆlnt¡ïXpw
ImbnI A²zmw Hgnhm¡pó b{´kma{KnIÄ D]tbmKn¡phm³
]mSnñm¯XpamWv.
23. kwØm kÀ¡mÀ nÀt±in¨n«pÅ {]Imcw kpXmcyamb ZÀLmkv
S]Sn {Ia§Ä ]men¨psImïmbncn¡Ww {Kma]ômb¯pIfpw aäv
nÀÆlW GP³knIfpw {]hr¯nIÄ¡mhiyamb Fñm km[kma{KnIfpw
hmt§ïXv.
24. ]²Xn {]Imcw `cW nÀÆlW sNehpIÄ¡mbn AphZn¨n«pÅ
XpIbpsS aqónsemóv (1/3) `mKsa¦nepw, {Kma]ômb¯v Xe¯nð,
{KmatdmkvKmÀ klmbIns nban¨v thXw ðIpóXnpw, aäv kmt¦XnI
Poh¡msc nban¡póXnpw AhÀ sNbvX {]hr¯n¡pkrXambn
thXw ðIpóXnpw, aäv `cWnÀÆlW sNehpIÄ¡mbpw
hnntbmKnt¡ïXmWv.

13. 13
25. nÀÆlW¯nsâ Fñm Xe§fnepw kpXmcyXbpw D¯chmZnXzhpw
Dd¸m¡póXnpXIpó aXnbmb hyhØIÄ Cu nba¯nsâ
ASnØm¯nð cq]oIcn¡pó Hmtcm ]²Xnbnepw Xmsg]dbpw {]Imcw
DÄs¡mÅn¨ncnt¡ïXmWv.
(F) ‘Hcp PXm hnhc kwhn[mw’ (Janata Information System)
D]tbmKn¨v sImïv km[mcW¡mÀ¡pw ]²XnbpsS
tÌ¡vtlmÄtUgvknpw ASnØm hnhc§Ä nbampkrXambn
kzta[bm shfns¸Spt¯ïXpw, CXnð ;
1) Hmtcm {]hr¯n Øe¯pw ‘PXm’ FÌntaänsâ {]ZÀiwþ
{]hr¯nbpsS hniZmwi§Ä, IW¡m¡s¸« sXmgnð Zn§Ä,
{]hr¯nbnep]tbmKn¡pó km[þkma{KnIfpsS Afhv, Cw
Xncn¨pÅ hnehnhc§Ä Fónh {]mtZinI `mjbnð FgpXn
{]ZÀin¸nt¡ïXmWv.
2) {Kma§fnse {][m NpacpIfntem s]mXp t_mÀUpIfntem
{]ZÀin¸n¡ð: sXmgnð ImÀUpIfpsS ]«nI, Hmtcm sXmgnð
ImÀUv DSabv¡pw e`yam¡nb sXmgnð Zn§fpsS F®w, evInb
thXw, nbaw Apimkn¡pó AhImi§Ä Fónh
{]ZÀin¸nt¡ïXmWv.
3) {Kma]ômb¯v Hm^oknð t_mÀUpIfneqsS hnhc§Ä
{]ZÀin¸n¡ð: AwKoImcw e`n¨ {]hr¯nIfpsS ]«nI (sjð^v
Hm^v t{]mPIvSvkv), {Kma]ômb¯pIfpw CXc hIp¸pIfpw
{]XnhÀjw GsäSp¯Xpw ]qÀ¯oIcn¨Xpamb {]hr¯nIsf
kw_Ôn¨ hnhcw, e`yam¡nb sXmgnð, e`n¨ ^ïpw sNehpw,
Hmtcm {]hr¯nbnepw D]tbmKn¨ km[kma{KnIfpsS t]c,v
AfhpIÄ, hm§nb hne, nc¡v Fónh {]ZÀin¸nt¡ïXmWv.
4) sh_vsskänð {]ZÀin¸n¡ð: tI{µ{KmahnIk a{´mebhpw
kwØm {KmahnIk hIp¸pw X§fpsS sh_vsskäpIÄ
hnhcmhImi nba¯nsâ (22/2005) hIp¸v 4(1) (_n)ð

14. 14
]cmaÀin¡pó 17 hyhØIÄ¡pkrXambn ]qÀ®ambpw
]men¡¯¡hn[w ImtemNnXambn ]pXp¡pópsïópw
almßmKmÔn tZiob {KmaoW sXmgnepd¸v nbas¯
kw_Ôn¡pó Fñm hnhc§fpw s]mXp P§Ä¡v
CeIvt{SmWnIv cq]¯nð kuPyambn Uu¬temUv sN¿m³
]mI¯nð e`yam¡nbn«psïópw Dd¸v hcpt¯ïXmWv.
_n) Fñm {]hr¯nIÄ¡pambn Hmtcm amkhpw I¬Idâv tkmjyð
HmUnäv St¯ïXmWv. Cu Bhiy¯nte¡mbn t{]m{Kmw
Hm^okÀ ap³amk¯nð ]qÀ¯oIcn¨ {]hr¯nIfpsS
hniZmwi§fpw sNehpw, ]cntim[bv¡pw hyXnbm§Ä
dnt¸mÀ«v sN¿póXnte¡pambn `mcXv nÀ½m¬ thmfïnbÀamÀ,
{KmaXe tkmjyð HmUnäÀamÀ, kzbwklmbkwL§Ä, bphP
kwLSIÄ, aäv {KmaXe kwLSIÄ FónhÀ¡v kuPyambn
e`yamt¡ïXmWv.
kn) kmaqly ]cntim[ (tkmjyð HmUnäv): Cu ]²Xn {]Imcw
{KmaoW taJebnð sXmgnð Dd¸m¡póXnpÅ Fñm
hyhØIfpsSbpw sXmgnemfnIÄ¡v e`yamtIï annaw
AhImi§fpsSbpw nba¯n³ Iognð hcpó Fñm
sNehpIfpsSbpw nÀÆlWw tI{µkÀ¡mÀ Apimkn¡pó
coXnbnð Gähpw IpdªXv Bdv amk¯nsemcn¡se¦nepw
Xmsg¸dbpó LSI§Ä DÄs¸Sp¯nsImïv tkmjyð HmUnänv
hnt[bam¡nbncnt¡ïXmWv :
i. tkmjyð HmUnäÀamcmbn {]mtZinI bphP§sf
Isï¯epw ]cnioen¸n¡epw: tkmjyð HmUnäv
S¯póXnv {Kma]ômb¯nv ]pd¯pÅ ]cnioew
kn²n¨ tkmjyðHmUnäÀamcpsS SoapIsf Hmtcm
{Kma]ômb¯nv thïnbpw cq]oIcnt¡ïXpw Chcnð 25%
t]sc¦nepw ]«nIPmXn/]«nIhÀ¤ hn`mK¯nð
DÄs¸«hcpambncn¡Ww. C{]Imcw tkhw ðIpó
bphP§Ät¡mtcmcp¯À¡pw almßmKmÔn tZiob

15. 15
{KmaoW sXmgnepd¸v nba¯nse hnZK² sXmgnð Iqen
nc¡nð Ipdbm¯ XpI tlmWtddnbambn
evtIïXpamWv.
ii. tkmjyð HmUnäv Soanv tcJIÄ (aÌÀ tdmfpIÄ,
Fw._p¡pIÄ, thXw ðInbXp kw_Ôn¨ tcJIÄ
Fónh) kuPyambn e`yam¡ð
iii. nÀÆln¨ {]hr¯nbpsS D]tbmKtbmKyXbpw (utility),
Dïmb t«hpw (outcome) hnebncp¯póXnpw
Fw._p¡nð tcJs¸Sp¯nbn«pÅ AfhpIfpw {]hr¯n
Øes¯ AfhpIfpw X½nð H¯p tm¡póXnpapff
{]hr¯nØe ]cntim[
iv. tcJIÄ {]Imcw S¯s¸«n«pÅ Fñm XpI/hnXcWhpw
Ah ssI¸änbn«pÅ _Ôs¸« KpWt`màm¡fpambpÅ
ØncoIcn¡ð
v. bYmÀ°¯nð ssIhcn¨ t«w FÌntaäv {]ImcapÅ
{]Xo£nX t«hpambpÅ ]cntim[
vi. {]hr¯nØe¯v ðtIï AhImi§Ä
e`yambn«ptïmsbópÅ ]cntim[
vii. almßmKmÔn tZiob {KmaoW sXmgnepd¸v ]²Xn
nÀÆlWw ZpÀºe Phn`mK§Ä¡v {]tbmPs¸«n«p
tïmsbópÅ AhtemIw
viii. tkmjyð HmUnäÀamÀ X§fpsS Isï¯epIÄ s]mXpP
ka£w AhXcn¸n¡póXnmbn hmÀUv/
{Kma]ômb¯v/t»m¡v Xe¯nð ]»nIv lnbdnwKpIÄ
kwLSn¸n¡ð.

16. 16
ix. tkmjyð HmUnäv dnt¸mÀ«ntòepÅ Nn«tbmsSbpÅ
XpSÀS]SnIÄ, [ZpÀhnntbmKaqew jvSs¸« XpI
hkqem¡ð, {Iat¡SpIÄ S¯nbhÀs¡Xnsc DNnXamb
A¨S¡/{Inanð N«{]ImcapÅ S]SnIÄ Fónh
tkmjyð HmUnäv S¯nb XobXn apXð 6 amk¯npÅnð
]qÀ¯oIcn¡ð.
26.almßmKmÔn tZiob {KmaoW sXmgnepd¸v nba¯n³ Iognð kw`hn¨
[ZpÀhnntbmKw aqeapÅ GsXmcp jvShpw kwØm¯v nehnepÅ
dhyq dn¡hdn nbaapkcn¨v hkqemt¡ïXmWv.
27. {]hr¯n ]qÀ¯oIcn¡póXnv ðInbn«pÅ BsI Iqen, sNbvX
{]hr¯nbpsS Afhnpw KpW¯npw ApkrXamsWóv
Dd¸phcp¯póXnpw, {]hr¯nIÄ icnbmb KpWnehmcw
]peÀ¯póhbmsWóv Dd¸phcp¯póXnte¡pambn KpWnehmc
]cntim[ SoapIfpsS Øncamb ]cntim[bpw taðtm«hpw
S¯póXnpÅ hyhØIÄ sNbvXncnt¡ïXmWv.
28. Cu nbaw Apimkn¡pó sXmgnemfnIfpsS AhImi§fpsS e`yX
Dd¸m¡póXnpw, AhcpsS ]¦mfn¯w nÀÆlW¯nð
sa¨s¸Sp¯póXnpw kwØm kÀ¡mÀ kz´w kwhn[m§Ä hgntbm,
Asñ¦nð, kmaqly kwLSIÄ apJm´nctam sXmgnemfnIfpsS Hu]NmcnI
{Kq¸pIÄ, sXmgnð Iq«mbvaIÄ (labour collectives) kwLSn¸n¡póXnv
S]SnIÄ kzoIcnt¡ïXmWv.
29. ^e{]Zamb ]cmXn]cnlmc kwhn[mw cq]oIcnt¡ïXpw, CXnð
Xmsg]dbpó LSI§Ä Dïmbncnt¡ïXpamWv.
(a) ]cmXnIÄ bYmkabw kzoIcn¡póXnmhiyamb kwhn[mw
AXmXv Øm]Xe¯nð Dïmbncnt¡ïXpw, BgvNbnð Hcp
Znhkw hmÀUv/{Kma]ômb¯v/t»m¡v/PnñmXe¯nð AXmXv
Øm]¯nse Fñm DtZymKØcpw ]cmXnIÄ kzoIcn¡póXnv
Anhmcyambn lmPcpïmbncnt¡ïXpamWv.

17. 17
(b) hm¡mtem, FgpXntbm, t^mWneqsStbm CâÀsäv hgntbm e`n¡pó
]cmXnIÄ¡v XobXn h¨ ssI¸äv ckoXv ]cmXn kzoIcn¡m³
A[nImcs¸Sp¯nb Fñm DtZymKØcpw ðtIïXmWv.
(c) e`n¨ ]cmXnbn³tað Øe]cntim[, AtzjWw, ]cmXn
XoÀ¸m¡ð Fónh Ggv {]hr¯n Znhk§Ä¡pÅnð
]qÀ¯nbmt¡ïXmWv.
(d) AtzjWw ]qÀ¯oIcn¨v ]XnôpZnhk§Ä¡pÅnð ]cmXn
]cnlcn¡póXnpÅ kXzcS]Sn _Ôs¸« A[nImcØmw
kzoIcnt¡ïXmWv.
(e) Ggv {]hr¯n Znhk§Ä¡Iw ]cmXn XoÀ¸m¡póXnð
]cmPbs¸Spó ]£w BbXv Cu nba¯nsâ 25þmw hIp¸p
{]ImcapÅ nba ewLambn IW¡m¡póXmWv.
(f) ]cmXnbn³taepÅ {]mYanImtzjW¯ntâtbm, tkmjyð HmUnäv
dnt¸mÀ«nse Isï¯epIfpsS ASnØm¯ntem km¼¯nI
{Iat¡SpIfpsS sXfnhpIÄ {]YaZrjvSym {i²bnðs¸Spó ]£w
Pnñm t{]m{Kmw tImÀUntäÀ, nbtam]tZiw tXSnbtijw,
{]Yahnhc dnt¸mÀ«v (FIR) cPnÌÀ sNbvXn«psïóv Dd¸v
hcpt¯ïXmWv.
(g) AtzjW¯nsâ XoÀ¸pw, ]cmXn ]cnlmcmÀ°w kzoIcn¨v hcpó
S]SnIÄ kw_Ôn¨ hnhc§fpw ]cmXn¡mttbm/Imcntbtbm
Bt£]w Dóbn¨ I£nIsftbm tcJmaqew Adnbnt¡ï
D¯chmZnXzw _Ôs¸« A[nImc Øm¯ntâXmbncn¡pw.
(h) Fñm GP³knIfpw kzoIcn¨ ]cmXnIfn³tað ssIsImï
S]SnIÄ kw_Ôn¨ dnt¸mÀ«v bYm{Iaw
a²yXeþPnñmXe]ômb¯v tbmK§fnð kaÀ¸nt¡ïXmWv.
(i) {Kma]ômb¯pIfpsS D¯chpIÄs¡XnscbpÅ A¸oepIÄ
t{]m{Kmw Hm^okÀ ap¼msIbpw, t{]m{Kmw Hm^okdpsS
D¯chpIÄs¡XnscbpÅ A¸oepIÄ Pnñmt{]m{Kmw
tImÀUntäÀ ap¼msIbpw, Pnñmt{]m{Kmw tImÀUntädpsS

18. 18
D¯chpIÄ¡v FXnscbpÅ A¸oepIÄ kwØm sXmgnepd¸v
I½ojWÀ, UnhnjWð I½ojWÀ (MGNREGS) / kwØm
]cmXn ]cnlmc Hm^okÀ ap¼msIbpw kaÀ¸nt¡ïXmWv.
(j) D¯chv ]pds¸Sphn¨ XobXn apXð 45 Znhk§Ä¡Iw {]kvXpX
D¯chnsXnscbpÅ Fñm A¸oepIfpw kaÀ¸n¨ncnt¡ïXmWv.
(k) Fñm A¸oepIfntòepw Hcpamk¯nIw XoÀ¸v Iev]nt¡ïXmWv.
(l)hmÀUv/{Kma/t»m¡v/PnñmXe§fnð cPnÌÀ sNbvX
]cmXnIfn³tað ]Xnôv Znhk¯nIw ]cmXn ]cnlmcw
Dïmbnsñ¦nð sXm«v apIfnepÅ Xe¯nte¡v ]cmXn
ssIamdpóXnpw CXv CeIvt{SmWnImbn tamWnäÀ
sN¿póXnpapÅ kwhn[mw Dïmbncnt¡ïXmWv.
(30) Hmw_qUvkvt]gvk¬: nehnepÅ amÀ¤nÀt±i§Ä¡pkrXambn
]cmXnIÄ kzoIcn¡póXnpw, Atzjn¡póXnpw, XoÀ¸m¡pó
Xnpambn Hmtcm Pnñbnepw Hcp Hmw_qUvkvt]gvk¬ Dïmbncn
t¡ïXmWv.
(31) ]²XnbpsS ^e{]Zamb tamWnädnwKnpw, ]cmXn ]cnlmc¯npambn
t{]m{Kmw Hm^okÀ, Pnñmt{]m{Kmw tImÀUntäÀ, Hmw_qUvkv
t]gvk¬, tkmjyð HmUnäv bqWnäv, ImÄ skâÀ/ slð¸vsse³,
hnPne³kv& tamWnädnwKv I½änIÄ, mjWð tamWntägvkv, tdmkvKmÀ
klmbXmtI{µ§Ä, _Ôs¸« kÀ¡mcpIÄ Xocpamn¡pó CXc
A[nImcØm§Ä FónhbpsS {]hÀ¯§sf kwØm kÀ¡mÀ
GtIm]n¸nt¡ïXmWv.
(32) nba¯nð Apimkn¨n«pÅ hyhØIÄ ewLn¨n«psïóv kwØm
kÀ¡mÀ Asñ¦nð Pnñm t{]m{Kmw tImÀUntäÀamÀ/t»m¡v t{]m{Kmw
Hm^okÀamÀ/Hmw_qUvkvt]gvk¬/kwØm kÀ¡mÀ
NpaeXs¸Sp¯nb aäv A[nImcnIÄ FónhcpsS AtzjW¯neqsS
sXfnbn¡s¸«mð Cu nba¯nsâ 25þmw hIp¸v {]ImcapÅ S]SnIÄ
kzoIcnt¡ïXpamWv.

19. 19
(33) Pnñm t{]m{Kmw tImÀUntäÀamÀ, t{]m{Kmw Hm^okÀamÀ, {Kma]ôm
b¯v FónhÀ Hmtcm hÀjhpw AhchcpsS A[nImc]cn[nbnð
{]mhÀ¯nIam¡nbn«pÅ ]²Xn S¯n¸v kw_Ôn¨ hnhc§fpw,
hkvXpXIfpw, t«§fpw {]Xn]mZn¡pó hmÀjnI dnt¸mÀ«v
X¿mdmt¡ïXpw {]kvXpX dnt¸mÀ«v ]²Xnbnð kqNn¸n¡pw {]Imcw
aXnbmb ^okv HSp¡pó GsXmcp hyàn¡pw BhiympkcWw
evtIïXpamWv.
(34) Cu ]²Xnbpambn _Ôs¸« aÌÀtdmfpIÄ DÄs¸sSbpÅ Fñm
dnt¡mÀUpIfpw, A¡uïpIfpw s]mXpP§fpsS ]cntim[bv¡v
kuPyambn e`yamt¡ïXmWv. GsX¦nepw Hcp hyàn ChbpsS
]IÀt¸m Asñ¦nð {]kà`mK¯nsâ ]IÀt¸m Bhiys¸Spó ]£w
BbXv At]£ kaÀ¸n¨ XobXn apXð aqóv {]hr¯n
Znhk§Ä¡pÅnð At]£Iv e`yamt¡ïXmWv.
(35) ]ômb¯pIfpsS imàoIcW¯npÅ ]²Xn, hnhc hnÚmhym]
]²Xn (IEC Plan), ]cnioe ]²Xn (capabilty building plan) Fónh
sXmgnepd¸v kvIoansâ `mKambn Dïmbncnt¡ïXmWv.

20. 20
]«nI II
(sk£³ 5 ImWpI)
]²Xnbnð Dd¸m¡s¸« {KmaoW sXmgnenpw sXmgnemfnIÄ¡v Gähpw
Ipdª AhImi§Ä¡pw thï hyhØIÄ
sXmgnð ImÀUpIÄ
1. GXv {Kma{]tZi¯v Xmakn¡póXpw, AhnZKv² ImbnIm²zmw
sN¿m³ X¿mdpÅXpamb Hmtcm IpSpw_¯ntebpw {]mb]qÀ¯nbmb
AwKw, sXmgnð ImÀUv e`yamIpóXnmbn, IpSpw_w cPnÌÀ
sN¿póXnpthïn, t]cv, hbÊv, IpSpw_hnemkw Fónh ImWn¨v
GXv {Kma]ômb¯nsâ A[nImc]cn[nbnemtWm X§Ä
Xmakn¡póXv, ]ômb¯vXe¯nð, B {Kma]ômb¯nð At]£
kaÀ¸n¡mhpóXmWv. sXmgnð Atzjn¡pó hyàn Häbv¡v
Xmakn¡pó kv{Xotbm, `nótijnbpÅbmtfm, apXnÀó hyàntbm,
_ÔnX sXmgnð k{¼Zmb¯nð nóv hntamNn¡s¸« sXmgnemfntbm
{]mIvX ZpÀºe tKm{X hn`mK¯nðs¸«htcm BsW¦nð AhÀ¡v
tPmen ðIpóXnepw, tPmenbpsS aqeynÀ®b¯nepw, ]WnØes¯
kuIcy§fnepw, GXnembncpómepw, {]tXyI kwc£Ww Dd¸v
hcp¯póXnpthïn Hcp {]tXyI ndapÅ kvs]jyð sXmgnð
ImÀUv ðtIïXmWv.
2. DNnXsaóv tXmópó coXnbnepÅ AtzjW¯nv tijw, At]£
kzoIcn¡pó XobXn apXð 15 Znhk§Ä¡pÅnð, Ayamb
(unique) sXmgnð ImÀUv ¼À, IpSpw_¯nse cPnÌÀ sNbvX
{]mb]qÀ¯nbmb AwK§fpsS hniZmwi§Ä, AhcpsS t^mt«m,
_m¦nsâtbm t]mÌm^okv A¡uïnsâtbm ¼À, C³jzd³kv
t]mfnkn ¼À, B[mÀ ¼À Dsï¦nð AXpw DÄs¡mÅpó,
sXmgnð ImÀUv ðIpóXv {Kma]ômb¯nsâ ISabmbncn¡pw
3. sXmgnðImÀUnv Gähpw IpdªXv 5 hÀjw hsc
Imemh[nbpïmbncn¡póXpw AXnptijw, aXnbmb ]cntim[
S¯n ]pXp¡n ðtIïXpamWv.
4. sXmgnð ImÀUv Uyq¹nt¡ämsWóv Iïp]nSn¡pItbm, IpSpw_w
HómsI Øncambn ]ômb¯nv ]pdt¯¡v Xmakw amdpItbm

21. 21
sN¿pó kmlNcy¯neñmsX Hcp sXmgnð ImÀUpw d±p sN¿phm³
]mSpÅXñ.
5. NphsS hyàambn ]«nIs¸Sp¯nbn«pÅ nba¯nse apJyamb
AhImi§Ä DÄs¡mÅn¡póhn[¯nð ImÀUnð ]Xnhmbn
_Ôs¸« hniZmwi§Ä ]pXp¡n tcJs¸Sp¯póXnv kwØm
kÀ¡mÀ {IaoIcW§Ä sNt¿ïXmWv.
1. sXmgnð Bhiys¸« Znhk§fpsS F®w
2. sXmgnð AphZn¨ Znhk§fpsS F®w
3. AphZn¨ {]hr¯nbpsS hnhcWhpw, aÌÀtdmÄ ¼cpw
4. Afhns kw_Ôn¨ hniZmwi§Ä
5. sXmgnenñmbvam thXw ðInbn«psï¦nð AXv ðInbXv
kw_Ôn¨ hnhcw
6. sXmgnð FSp¯ Znhk§fpsS F®hpw XobXnbpw
7. ðInb thXw, XobXn Apkcn¨v
8. thXhnXcW¯nse ImeXmak¯npÅ jvS]cnlmcw
ðInbn«psï¦nð AXv kw_Ôn¨ hnhc§Ä
sXmgnð Bhiys¸Sð
6. cPnÌÀ sN¿s¸« IpSpw_¯nse sXmgnð ImÀUnð t]cpÅ
{]mb]qÀ¯nbmb Hmtcm AwKhpw, Cu ]²Xnbnð
AhnZKv²ImbnIm²zm¯nv At]£n¡m³ AÀlcmbncn¡pw.
A§sbpÅ Hmtcm At]£bpw, nÀ_Ôambpw cPnÌÀ
sNt¿ïXpw, XobXn tcJs¸Sp¯nb ssI¸äv ckoXv ðtIïXpw, B
hnhc§Ä I¼yq«À kn̯nð tcJs¸Spt¯ïXpamWv.
7. ZpÀºe hn`mK§fpsS BhiyIX, kwØmw kzta[bm ]cntim[n¨v
AhÀ¡v tPmen ðtIïXmWv.
8. hmÀUvsa¼Àt¡m, {Kma]ômb¯ntm, t{]m{Kmw Hm^okÀt¡m,
kwØmkÀ¡mÀ A[nImcs¸Sp¯pó aäv GsXmcp hyànt¡m,
Asñ¦nð sSent^mWneqsStbm, samss_ð t^m¬ hgntbm, CâÀ
BIvSohv thmbnkv dkvt]m¬kv knÌw hgntbm, ImÄskâÀ hgntbm,
sh_vsskäneqsStbm, sXmgnð At]£ kzoIcn¡póXnv
Hcp¡nbn«pÅ tI{µw (Kiosk) hgntbm, AXpasñ¦nð kwØm

22. 22
kÀ¡mÀ A[nImcs¸Sp¯nbn«pÅ aäp amÀ¤§fneqsStbm,
sXmgnenpÅ At]£ hmsamgntbm, hcsamgnbmtbm ðImhpóXmWv.
9. sXmgnenpÅ At]£ Häbvt¡m, Iq«amtbm kaÀ¸n¡mhpóXmWv.
10. Hcp IpSpw_¯nv AhImis¸« BsI sXmgnð Zn§fpsS F®¯nv
hnt[bambn Hcp hyànbv¡v At]£n¡mhpó sXmgnð Zn§fpsS
F®¯ntm, bYmÀ°¯nð e`yam¡pó sXmgnðZn§fpsS
F®¯ntm ]cn[nbpïmbncn¡póXñ.
11. Gähpw IpdªXv 6 Znhks¯ XpSÀ¨bmb sXmgnenv
At]£n¡mhpó ipNnXz kuIcy§fpambn _Ôs¸« {]hr¯nIÄ
HgnsI aäv {]hr¯nIÄ¡pÅ At]£, km[mcWbmbn Gähpw
IpdªXv 14 Znhks¯ F¦nepw XpSÀ¨bmb {]hr¯n¡pthïn
Bbncn¡Ww.
12. sXmgnenv ap³Iqdmbn At]£n¡m³ Cu ]²Xnbnð hyhØ
sNt¿ïXmWv. AXmbXv, sXmgnð Bhiys¸Spó XobXn¡v hfsc
ap¼mbn Xsó At]£ kaÀ¸n¡mhpóXmWv.
13. Htc hyàn¡v Hónð IqSpXð sXmgnð At]£ kaÀ¸n¡póXnv
hyhØ Dïmbncn¡póXpw Fómð sXmgnð Bhiys¸Spó
ImebfhpIÄ X½nð s]mcp¯t¡Sv (overlaping) DïmIm³
]mSnñm¯XpamWv.
sXmgnð AphZn¡ð
14. sXmgnð Bhiys¸«vsImïv 15 Znhk§Ä¡v ap¼mbn kaÀ¸n¡s¸Spó
ap³IqÀ sXmgnð At]£IfpsS Imcy¯nð sXmgnð Bhiys¸«
XobXn apXð¡pw aäv At]£IfpsS Imcy¯nð sXmgnð Bhiys¸«
XobXn apXð 15 Znhk§Ä¡pÅnepw ]²Xnbnse
hyhØIÄ¡pkrXambn sXmgnð e`n¡pópsïóv {Kma]ômb¯pw
t{]m{Kmw B^okdpw Dd¸v hcpt¯ïXmWv.
15. cPnÌÀ sN¿pIbpw sXmgnenv At]£n¡pIbpw sN¿pó
KpWt`màm¡fnð Gähpw IpdªXv 1/3 hnXIfmbncn¡¯¡
coXnbnð, hnXIÄ¡v ap³KW ðtIïXmWv. Häbv¡v

23. 23
Xmakn¡pó hnXIfpsSbpw, sshIeyapÅhcpsSbpw ]¦mfn¯w
hÀ²n¸n¡póXnpÅ ]cn{iaw St¯ïXmWv.
16. sXmgnð e`zyam¡s¸Spó At]£Isc, {]kvXpX hnhcw,
tPm_vImÀUnepÅ hnemk¯nð Hcp I¯p aptJsbm Asñ¦nð
{Kma]ômb¯v Hm^okntem, t»m¡v ]ômb¯v Hm^okntem,
Pnñm]ômb¯v Hm^okntem {]ZÀin¸n¡pó s]mXptm«okv
aptJtbm, Adnbnt¡ïXmWv.
17. {Kma]ômb¯m^oknepw, t{]m{Kmw Hm^okdpsS Hm^oknepw,
t{]m{Kmw Hm^okÀ¡v DNnXsaóv tXmópó aäv Øe§fnsebpw,
tm«okv t_mÀUnð sXmgnð e`yam¡s¸Spó hyànIfpsS enÌv
{]ZÀin¸nt¡ïXmWv. kwØm kÀ¡mcntm Xev]ccmb
hyànIÄt¡m ]cntim[bv¡mbn Cu enkväv Ft¸mgpw
e`yambncnt¡ïXmWv.
18. IgnbpónSt¯mfw, At]£n¡pó kab¯v At]£I³ Xmakn¡pó
{Kma¯nsâ 5 In.an Npäfhnð (5 KM radius of the village) sXmgnð
ðtIïXmWv.
19. Gähpw IpdªXv 10 t]À e`ysa¦nð Cu ]²Xn {]Imcw Hcp ]pXnb
{]hr¯n Bcw`n¡m³ Ignbpw, Fómð, kwØm kÀ¡mcnsâ
Xocpam¯npkcWambn, Ipón³ {]tZi§fnse ]pXnb
{]hr¯nIÄ¡pw hhXvIcW¯npÅ ]pXnb {]hr¯nIÄ¡pw Cu
hyhØ _m[Iambncn¡póXñ.
20. JÞnI 18 ð ]cmaÀin¨n«pÅ Zqc]cn[n¡¸pd¯mWv tPmen
ðIpósX¦nð t»m¡npÅnð Xsó sXmgnð ðtIïXpw
CXpaqew A[nIambpïmIpó bm{XmsNehnpw,
PohnXsNehpIÄ¡pambn thX nc¡nsâ 10% IqSpXembn
sXmgnemfnIÄ¡v ðtIïXpamWv.
21. sXmgnð ðIpó Imebfhv Gähpw IpdªXv XpSÀ¨bmbn 14 Znhkw
Bbncnt¡ïXpw, Fómð Hcp BgvNbnð 6 Znhk¯nð
A[nIcn¡m³ ]mSnñm¯XpamWv.

24. 24
{]hr¯n Øe]cn]mew
22. {]hr¯n Øes¯ kpXmcyXbv¡mbn NphsS¸dbpó kwKXnIÄ Dd¸v
hcpt¯ïXmWv.
i) {]hr¯nbpsS nÀÆlWw Bcw`n¡póXnv
aptómSnbmbn Hcp {]mcw`tbmKw (t{]mPIvSv
Cnjntbj³ aoänwKv) tNtcïXpw AXnð h¨v
{]hr¯nbpsS hnhn[ hyhØIÄ sXmgnemfnIÄ¡v
hniZam¡n sImSpt¡ïXpamWv.
ii) {]hr¯nØe¯v s]mXpP§Ä¡v ]cntim[n¡m³,
{]hr¯nbpsS ApaXn D¯chnsâ Hcp ]IÀ¸v
e`yamt¡ïXmWv.
iii)Hmtcm {]hr¯nbpsSbpw AfhpIÄ kw_Ôn¨
tcJIfpw, sXmgnemfnIfpsS hniZmwi§fpw,
s]mXpP]cntim[bv¡mbn e`yambncnt¡ïXmWv.
iv) tI{µkÀ¡mÀ nÀt±in¡pó coXnbnð Fñm
{]hr¯nØe¯pw Citizen’s Information Board IÄ
Øm]nt¡ïXpw, AXnse tcJs¸Sp¯epIÄ
]pXpt¡ïXpamWv.
v) tI{µkÀ¡mÀ nÀt±in¡pó coXnbnð cq]oIcn¨n«pÅ
Pm{KXm taðtm« kanXnIÄ (Vigilance & Monitoring
Committee) Fñm {]hr¯nIfpw ]cntim[nt¡ïXpw
AXnsâ aqey AhtemI dnt¸mÀ«v, tI{µkÀ¡mÀ
nÀ®bn¨n«pÅ amXrIbnð X¿mdm¡n {]hr¯n
cPnÌdnð tcJs¸Spt¯ïXpw, BbXv kmaqly HmUnäv
kab¯v {Kmak`bnð kaÀ¸nt¡ïXpamWv.
23. kpc£nXamb IpSnshÅw, Ip«nIÄ¡pw, hn{iakab¯pw thï
XWð, sXmgnenð GÀs¸«ncn¡pt¼mÄ kw`hn¡pó BtcmKy
hn]¯pIÄ¡pw sNdnb ]cn¡pIÄ¡pw ASnb´nc NnInÕbv¡v
]cym]vXamb acpópIfpw Ap_Ô kma{KnIfpw AS§pó {]mYanI

25. 25
ip{iqjms¸«n (First Aid Box), Fóo kuIcy§Ä {]hr¯nØe¯v
kÖoIcnt¡ïXmWv.
24. sXmgnemfnIÄs¡m¸w {]hr¯n Øe¯v hcpó 5 hbÊnð Xmsgbpff
Ip«nIfpsS F®w Atôm AXnð IqSpXtem Bbncn¡pó
kwKXnbnð, kv{XosXmgnemfnIfnsemcmsf A¯cw Ip«nIsf
]cnNcn¡póXnv ntbmKn¡m³ hyhØ sNt¿ïXmWv.
ntbmKn¡s¸Spó hyàn¡v AhnZKv² sXmgnemfnIÄ¡pÅ nc¡nð
thXw ðtIïXmWv.
B {]tZis¯ Gähpw ]mÀizhXvIcn¡s¸« kv{XoIÄ,
NqjvW¯nv CcbmImhpó kmlNcy¯nepÅ kv{XoIÄ, _ÔnX
sXmgnð k{¼Zmb¯nð nópw hntamNn¡s¸« kv{XosXmgnemfnIÄ
Asñ¦nð A]Ykômc¯nte¡v hgpXn hogm³ km[yXbpÅ
ZpÀºekmlNcy§fnð Pohn¡póhÀ, hntamNnXcm¡s¸«
tXm«n¸Wn¡mÀ Fónhsc inip]cnNcW tkh¯nmbn
ntbmKnt¡ïXmWv.
t£aw
25. Cu ]²Xn {]Imcw sXmgnenð GÀs¸«ncn¡póbmÄ¡v {]hr¯n
sN¿pó thfbntem, {]hr¯n aqetam, DïmIpó A]IS§fmð
]cn¡p]äpIbmsW¦nð (personal injury), AbmÄ¡v Bhiyambn
hcpó sshZyNnInÕ kuPyambn e`n¡póXnv AhImiapïm
bncn¡póXmWv.
26. ]cn¡p]änb sXmgnemfnsb Bip]{Xnbnð {]thin¸nt¡ïn
hcpt¼mÄ, Xmakw, NnInÕ, acpópIÄ, thXnc¡nsâ ]IpXnbnð
Ipdbm¯ Zn_¯ FónhbpÄs¸sSbpÅ Bip]{Xn NnInÕ,
kwØm kÀ¡mÀ GÀ¸mSv sNt¿ïXmWv.
27. Cu ]²Xn {]Imcw sXmgnenð GÀs¸SpóbmÄ¡v {]hr¯nbnð
GÀs¸«ncn¡pt¼mtgm, {]hr¯n aqetam DïmIpó A]IS§fnð nóv
acWtam, Øncamb sshIeytam kw`hn¡pt¼mÄ AbmÄt¡m,
nba{]ImcapÅ A´cmhIminIÄt¡m, AXmXv kµÀ`apkcn¨v,
tI{µkÀ¡mÀ hnÚm]w sNbvXn«pÅtXm, Bw BZvan _oam

26. 26
tbmPbnð hyhØ sN¿s¸«n«pÅ ]cnc£ (nc¡pIÄ)
Apkcn¨pÅtXm Bb FIvkvþt{Kjy nÀÆlW GP³kn
ðtIïXmWv.
28. Cu ]²Xnbnð sXmgnð sN¿pó Hcp hyàntbmsSm¸w hcpó Hcp
Ip«n¡v A]ISw aqew ]cn¡v kw`hn¡pIbmsW¦nð, B Ip«n¡v
kuPy sshZy NnInÕbv¡v AhImiw Dïmbncn¡póXpw, {]kvXpX
A]ISwaqew Ip«n¡v acWtam sshIeytam kw`hn¡pIbmsW¦nð,
Ip«nbpsS nba]camb c£nXm¡Ä¡v kwØm kÀ¡mÀ
nÀ®bn¡pó FIvkvþt{Kjy ðtIïXpamWv.
thXw ðIð
29. (1) aÌÀtdmÄ ]qÀ¯oIcn¨ XobXn apXð 15 Znhk¯npÅnð
AÀlXs¸« thXw ðInbnsñ¦nð, thXw ðIpóXnse
ImeXmak¯npÅ jvS]cnlmc¯nv sXmgnemfnIÄ¡v
AÀlXbpïmbncn¡póXmWv. aÌÀtdmÄ ]qÀ¯oIcn¨v 16þmw
Znhk¯nptað ImeXmakapïmIpó Hmtcm Znhk¯npw, ðIm¯
thX¯nsâ 0.05 % nc¡nð jvS]cnlmcw e`n¡póXnv AhImiw
Dïmbncn¡pw
a) jvS]cnlmcw ðtIïpó XobXn apXð ]Xnôv
Znhk¯nptað Xmakn¡pIbmsW¦nð, AXpw thXw
ðIpóXnepÅ ImeXmakw Fó coXnbnð IcpXs¸tSïXmWv.
b) kab_ÔnXambn thXw ðIpóXnse D¯chmZnXzw Dd¸v
hcp¯póXnpw, hnhn[ GP³knIfpsSbpw Poh¡mcpsSbpw
Ipä_m[yX nÀ®bn¡póXnpapff Bhiy¯npthïn thX
hnXcW¯npw, thX nÀ®b¯npapÅ {]{InbIÄ, kwØm
kÀ¡mÀ hnhn[ L«§fmbn Xmsg¸dbpw {]Imcw hoXn¨v
ðtIïXpamWv
1) {]hr¯nbpsS Afhv FSp¡ð;
2) aÌÀtdmÄ I¼yq«dnð tcJs¸Sp¯ð;
3) AfhpIÄ I¼yq«dnð tcJs¸Sp¯ð;
4) thPv enÌv X¿mdm¡epw;

27. 27
5) ^ïv {Sm³kv^À HmÀUdpIÄ (FTOs) A]vtemUv
sN¿epw, IqSmsX Hmtcm L«hpw ]qÀ¯oIcnt¡ï
]camh[n kab]cn[nbpw {]kvXpX kab ]cn[n¡pÅnð
nÝnX NpaXeIÄ ApjvTn¡m³ D¯chmZnIfmb
Poh¡msctbm GP³kntbtbm nÀ®bnt¡ïXpamWv
c) aÌÀtdmÄ ]qÀ¯oIcn¡pó XobXnbpw, sXmgnemfnIfpsS
A¡uïnð thXw nt£]n¡s¸Spó XobXnbpw B[mcam¡n
I¼yq«À kn̯nð Bt«msaän¡mbn jvS]cnlmcw
IW¡m¡póXnpÅ kwhn[mw Dïmbncnt¡ïXmWv.
d) apIfnð ]dªn«pÅ kab]cn[n¡pÅnð aXnbmb ]cntim[
S¯n, kwØm kÀ¡mÀ, jvS]cnlmcw, BZyta ðtIïXpw,
ImeXmak¯nv D¯chmZnbmb Poh¡mcnð ntóm,
GP³knIfnð ntóm jvS]cnlmc XpI ]nóoSv
CuSmt¡ïXpamWv.
e) Cu kwhn[mw {]hÀ¯£aamsWóv Dd¸v hcpt¯ïXv, Pnñm
t{]m{Kmw tImÀUntädpsS Asñ¦nð, t»m¡v t{]m{Kmw
Hm^okdpsS IÀ¯hyamWv.
f) ImeXmakw hó Znhk§fpsS F®w, ðtIï jvS]cnlmcw,
bYmÀ°¯nð ðInb jvS]cnlmcw Fónh, amtPvsaâv &
C³^Àtaj³ kn̯nepw (MIS) te_À _UvPänepw
{]Xn^ent¡ïXmWv.
(2) nba¯nse 27þmw hIp¸nsâ Dt±iy¯nmbn apIfnð ]dª
D]JÞnI 1 sâ ^e{]Zamb nÀÆlWw AnhmcyXbmbn
]cnKWnt¡ïXmWv.
30. tI{µkÀ¡mÀ Hgnhm¡mXncn¡pónSt¯mfw, thXhnXcWw,
_Ôs¸« _m¦ntem t]mÌm^okntem DÅ sXmgnemfnIfpsS
hyànKX tkhnwKvkv A¡uïneqsS Bbncnt¡ïXmWv.

28. 28
31. Cu ]²Xnbn³ Iognð, sXmgnð e`yamIpó kwKXnbnð enwK]camb
hnthNw ]mSnñm¯Xpw, 1976 se XpeythXnba
(Equal Remuneration Act) (25 of 1976) ¯nsâ hyhØIÄ
]men¨ncnt¡ïXpamWv.
tcJIfpsS kq£n¸pw ]cmXn ]cnlmc kwhn[mhpw
32. ]²Xnbnð nÀt±in¨ coXnbnepw amXrIbnepapÅ cPnÌdpIfpw
hu¨dpIfpw aäv tcJIfpw {Kma]ômb¯v X¿mdm¡n
kq£nt¡ïXpw, Asñ¦nð X¿mdm¡s¸SpóXnpw kq£n¡póXnpw
ImcW`qXamtIïXpamWv. Cu tcJIfnð, hnXcWw sNbvX sXmgnð
ImÀUpIfpsSbpw ]mkv_p¡pIfpsSbpw hniZmwi§Ä,
IpSpw_mYsâ t]cv, {]mbw, hnemkw Fónhbpw {Kma]ômb¯nð
cPnÌÀ sNbvX IpSpw_¯nse {]mb]qÀ¯nbmb AwK§fpsS
hnhc§Ä Fónhbpw DÄs¸Sp¯nbncnt¡ïXmWv.
33. cPnÌÀ sNbvX IpSpw_§fpsS t]cpw hnemkhpw {]mb]qÀ¯nbmb
AwK§fpsS hnhchpw AS§pó enÌv/enÌpIfpw, AXpt]mepÅ aäv
hnhc§fpw, ]²Xnbnð nÀ®bn¡s¸«n«pÅ amXrIIfnepw,
Imebfhnepw t{]m{Kmw Hm^okÀ¡v {Kma]ômb¯v Ab¨v
sImSpt¡ïXmWv.
34. (1) Cu ]«nIbnð F´v Xsó AS§nbncpómepw, {KmaoW PXbpsS
Iq«t¯msSbpÅ ]emb¯nnSbm¡pó shÅs¸m¡w, Npgen¡mäv,
kpman, `qI¼w XpS§nb tZiob Zpc´§fpsS thfIfnð
Zpc´_m[nX {]tZis¯ IpSpw_§fnse {]mb]qÀ¯nbmbhÀ¡v þ
a) XmevImenIambn ]pc[nhkn¡s¸« {]tZis¯
{Kma]ômb¯ntem, t{]m{Kmw Hm^okÀ ap¼msItbm
cPnkvt{Sjv thïn At]£n¡pIbpw, tPm_vImÀUv
IcØam¡pIbpw sN¿mhpóXmWv.
b) XmevImenIambn ]pc[nhkn¡s¸« {]tZis¯
{Kma]ômb¯ntem, t{]m{Kmw Hm^okÀ ap¼mItbm,
tcJmaqetam hm¡mtem, sXmgnenpÅ At]£
ðImhpóXpw

29. 29
c) sXmgnð ImÀUv jvSs¸SpItbm in¨p t]mIpItbm sNbvX
kwKXnbnð sXmgnð ImÀUnsâ ]pÀ cPnkvt{Sjpw
hnXcW¯npambn At]£ ðtIïXpamWv.
(2) A¯c¯nepÅ sXmgnð ImÀUnsâ hniZmwi§Ä Pnñm t{]m{Kmw
tImÀUntädns Adnbnt¡ïXmWv.
(3) km[mcW ne Xncn¨p hcpt¼mÄ, C¯c¯nð hnXcWw sN¿s¸«
sXmgnð ImÀUpIÄ bYmÀ° XmakØe¯v hoïpw
B[nImcnIamt¡ïXpw jvSs¸«pt]mb sXmgnð ImÀUv Xncn¨p
In«pIbmsW¦nð AXpambn tNÀ¯v hbvt¡ïXpamWv.
(4) C{]Imcw ðInbn«pÅ sXmgnðZn§fpsS F®w Hcp
IpSpw_¯nv Dd¸mbpw e`nt¡ï 100 Znhks¯ sXmgnð Zn§Ä
IW¡m¡póXnð DÄs¸Spt¯ïXmWv.
35. GsXmcp sXmgnemfn¡pw, Cu ]²Xnbnse ]cmXn ]cnlmc
kwhn[m¯nse hyhØIÄ Apkcn¨v, Fñm nÀÆlW
Xe§fnepw, GXp ]cmXnbpw hm¡mtem tcJmaqetam cPnÌÀ
sN¿póXnpw X§sf tIÄ¡s¸SpóXnpw ]cmXn ]cnlmc¯npw
Ahkcw Dïmbncn¡póXmWv.
almßmKmÔn tZiob {KmaoW sXmgnepd¸v nba¯nse t`ZKXn hcp¯nb
]«nI Hónsâbpw cïnsâbpw (tI{µkÀ¡mÀ ]pds¸Sphn¨ 03.01.2014 se
Fkv.H (19)C ¼À hnÚm]w) Cu kzX{´ aebmf ]cn`mj tIcf
kwØm¯v almßmKmÔn tZiob {KmaoW sXmgnepd¸v ]²XnbpsS
kpKahpw Imcy£ahpamb S¯n¸nv klmbIcamIpóXnv thïn
almßmKmÔn tZiob {KmaoW sXmgnepd¸v ]²Xn kwØm anj³
X¿mdm¡nbXmWv. Cu]cn`mjbpw tI{µkÀ¡mÀ 03.01.2014 se Fkv.H (19)C
¼À {]Imcw ]pds¸Sphn¨ Cw¥ojv `mjbnepÅ aqe hnÚm]hpw
X½nð (tI{µkÀ¡mÀ ]pds¸Sphn¨ 03.01.2014 se Fkv.H (19)C ¼À
hnÚm]w) X½nð sshcp²yw ImWpó ]£w, {]kvXpX aqe Cw¥ojv
hnÚm]w nba]chpw aäv Fñm Bhiy§Ä¡pw
nenð¡póXmbncn¡pw.