materi sumber hukum islam

3. Para ahli usul fiqh memberikan
pengertian mengenai sumber
hukum (dalil syara’) adalah
sebagai berikut.
ما يستد ل با لنظر الصحيح فيه على حكم
شر عي عملي على سبيل القطع اوالظن
Artinya :
Sesuatu yang menurut pemikiran yang sehat menunjukkan
pada hukum syara’ yang ditentukan, baik dengan jalan pasti
(yakin) maupun dengan jalan dugaan kuat.

4. Hukum-hukum (peraturan) yang di turunkan oleh allah swt. melalui Rasul-
Nya yang mulia untuk umat manusia, agar mereka keluar dari kegelapan
kejalan terang dengan izin –Nya, dan mendapatkan petunuk ke jalan
yang lurus.
Sedangkan syari’at Islam adalah hukum Tuhan (peraturan-peraturan) yang
diturunkan Allah SWT. Untuk manusia melalui Nabi Muhammad SAW.,
baik berupa al-Qur’an maupun Sunnah Nabii, yang berwujud perkataan,
perbuatan dan ketetapan atau pengesahan.
Dari uraian diatas, diperoleh simpulan bahwa sumber hukum yang
dimaksudkan adalah pijakan manusia dalam melakukan segala bentuk
tindakan. Al-Qur’an dan as-Sunah termasuk dua sumber hukum yang
disepakati para ulama.

5. Klasifikasi Sumber Hukum
Klasifikasi (pembagian) sumber huukum dapat ditinjau dari beberapa segi,
yaitu asal, daya cakup, dan kekuatan.
a. Tinjauan dari Segi Asalnya
1) Naqli (nas) : sumber hukum yang berasal dari nas secara langsung.
2) Aqli (ra’yu) : pikiran manusia yang terlepas dari hawa nafsu.
b. Tinjauan dari Segi Daya Cakupnya
1) Kully : sumber hukum yang mencakup banyak satuan hukum, bahkan
mencakup sebagian besar hukum yang sejenis.
2) Juz’i (tafsily) : sumber hukum yang hanya menunjuk pada satuan
hukum.
c. Tinjauan dari Segi Kekuatannya
1) Qat’i : sumber hukum yang mendatangkan keyakinan atau pasti.
2) Zanni : sumber hukum yang mendatangkan pebafsiran ulang dan
menduga-duga.

6. Mengenai sumber hukum pokok Islam, seluruh ulama sepakat menjadikan Al-Qur’an
adalah satu-satunya sumber hukum pokok, sedangkan sumber hukum lain adalah sumber
hukum yang tidak disepakati. Berikut ini kami paparkan terlebih dahulu sumber hukum pokok
Islam, yakni Al-Qur’an dan selanjutnya hadits (as-Sunnah).
A. Al-Qur’an sebagai Sumber Hukum Pokok
1) Pengertian Al-Qur’an
Al Qur’an adalah kalamullah ayang diturunkan kepada Nabi Muhammad SAW., dalam
bahasa Arab melalui perantaraan Malaikat Jibril. Al-Qur’an diturukan sebagai hujjah
(argumentasi) bagi-Nya dalam mendakwahkan kerasulan-Nya, dan sebagai pedoman hidup
bagi manusia untuk mencari kebahagiaan hidup di dunia dan di akhirat, serta sebagai
media untuk mendekatkandiri kepada Allah SWT.
2) Kedudukan Al-Qur’an sebagai Sumber Hukum dan Kehujjahannya
Mengenai kedudukan Al-Qur’an, para ulama sepakat bahwa Al-Qur’an merupakan sumber
dari segala sumber hukum Islam (masdar al-masadir). Kehujjahan Al-Qur’an sangat kuat,
tidak memerlukan bukti tentang kekuatannya sebagai dalil utama dalam islam.

7. B. As-Sunah sebagai Sumber
Hukum
11)) PPeennggeerrttiiaann AAss--SSuunnaahh
AAss--SSuunnaahh mmeennuurruutt bbaahhaassaa bbeerraarrttii jjaallaann yyaanngg ddiitteemmppuuhh,,
ppeerrbbuuaattaann yyaanngg sseennaannttiiaassaa ddiillaakkuukkaann,, aaddaatt kkeebbiiaassaaaann,,
aattaauu llaawwaann ddaarrii kkaattaa bbiidd’’aahh ((ppeerrbbuuaattaann yyaanngg ddiikkeerrjjaakkaann
ttiiddaakk mmeennuurruutt ccoonnttoohh yyaanngg ssuuddaahh ddiitteettaappkkaann,, tteerrmmaassuukk
mmeennaammbbaahh aattaauu mmeenngguurraannggii kkeetteettaappaann)).. DDaann AAss--SSuunnaahh
mmeennuurruutt iissttiillaahh,, aannttaarraa llaaiinn ddiikkeemmuukkaakkaann oolleehh aahhllii hhaaddiisstt
ااققوواا للهه صصللىى االل ععللييهه ووسسللمم ووااففععاا للهه وواا ححوواا للهه
AArrttiinnyyaa ::
PPee rrkkaattaaaann--ppee rrkkaattaaaann,, ppee rrbbuuaattaann--ppee rrbbuuaattaann,, aattaauu kkee aaddaaaann
NNaabbii MMuuhhaammmmaadd ssaaww..

8. 22)) Kedudukan dan KKeehhuujjjjaahhaann AAss--SSuunnaahh
SSuummbbeerr--ssuummbbeerr hhuukkuumm yyaanngg mmeenneettaappkkaann bbaahhwwaa AAss--SSuunnaahh mmeennjjaaddii
hhuujjjjaahh bbaaggii kkaauumm mmuusslliimmiinn sseebbaaggaaii ssuummbbeerr hhuukkuumm sseetteellaahh AAll--QQuurr’’aann
ddiiaannttaarrnnyyaa sseebbaaggaaii bbeerriikkuutt
DDaallaamm AAll--QQuurr’’aann,, bbaannyyaakk tteerrddaappaatt aayyaatt--aayyaatt yyaanngg
mmeemmeerriinnttaahhkkaann kkaauumm mmuusslliimmiinn aaggaarr mmeennaaaattii RRaassuulluullllaahh ssaaww.. DDeennggaann
uunnggkkaappaann yyaanngg bbeerrbbeeddaa--bbeeddaa,, sseebbaaggaaiimmaannaa ffiirrmmaann AAllllaahh SSwwtt.. ddaallaamm
SSuurraahh AAllii ‘‘IImmrroonn AAyyaatt 3322..
ققلل ااططييععوواااا ووااللررسسوولل,,ففاانن تتووللووااففاانن ا للييححبب
االلككففرريينن
AArrttiinnyyaa ::
KKaattaakkaannllaahh ((MMuuhhaammmmaadd)),, ““TTaaaattiillaahh AAllllaahh ddaa RRaassuull.. JJiikkaa kkaammuu bbeerrppaalliinngg,,
kkeettaahhuuiillaahh bbaahhwwaa AAllllaahh ttiiddaakk mmeennyyuukkaaii oorraanngg--oorraanngg yyaanngg kkaaffiirr..
((QQss..AAllii IImmrroonn //33::3322))

10. AArriiffiimmeellaa OO.. ((0044))
BBiinnttii MMaa’’rriiffaatt ((0077))
KKhhaalliimmaattuuss SSaa’’ddiiaahh ((2200))
IImmrrooaattuull MM.. ((1177))
MMuuhhiimmaattuuss SSoolliihhaahh ((3311))