2. Background
Ayon sa pag-aaral ng Department of Health
(DOH), mayroong 19 na tao ang namamatay
kada oras dahil sa sakit sa puso at ugat.
Ang sakit sa puso at ugat ay pumapangalawa
na sanhi ng kamatayan sa bansa mula 1993
3. LAYUNINAng pag-aaral na ito ay naglalayong:
Magbigay ng impormasyon ukol sa iba’t-ibang paraan ng
paghadlang sa pagkakaroon ng mga sakit sa puso at ugat.
Magkaroon ng kamalayan sa normal na gawain ng puso.
Upang maintindihan ang iba’t-ibang panganib ng
pagkakaroon ng sakit sa puso at ugat.
Magamit ang kaalaman sa pagpapabuti ng pamumuhay.
4. PUSO
Ay isang organong muskular na may
tungkuling mag-bomba ng dugo papunta sa
mga ugat ng katawan.
Ang dugo ang nagdadala ng bitamina at
oxygen at tumutulong din ito sa pagtanggal
ng mga dumi sa katawan.
5. SAKIT SA PUSO Tumutukoy sa ibat-ibang uri o kondisyon na nakaaapekto
sa gawain ng puso.
Ang mga kondisyon na ito ay ang mga sumusunod:
Coronary heart disease- naapektuhan ang mga
ugat sa puso
Valvular heart disease- inaapektuhan ang mga
gawain ng balbula
Cardiomyopathy- inaapektuhan kung paano ang
normal na pagpiga ng puso.
6. MGA POSIBLENG DAHILAN SA
PAGKAROON NG SAKIT SA PUSO
Paninigarilyo
Hndi makontrol na pagtaas ng presyon ng
dugo (High Blood)
Mataas na resulta ng taba sa katawan
(Cholesterol)
Diabetes mellitus Type 2 (Sugar)
Family history ng problema sa puso(Genes)
Labis na katabaan (Obese)
7. MGA SINTOMAS
Pananakit at paninikip ng dibdib
Labis na paghahabol sa hininga
Sakit na kumakalat papunta sa leeg,
panga, lalamunan, taas na bahagi ng
tyan papunta sa likod.
8. KAILAN DAPAT KUMONSULTA
SA DOKTOR?
Labis na pananakit o pagbigat ng
gitnang bahagi ng dibdib papunta
sa leeg o balikat.
Pagkahapo o hirap sa paghinga
Labis na pagpapawis
Hindi normal na tibok ng puso
9. PAANO ITO NA DA-DIAGNOSE?
Laboratoryo at pisikal na pag-eeksamina
ng doktor
Non-invasive procedure tulad ng 2d Echo,
ECG, X-ray ng dibdib
Invasive procedure tulad ng Coronary
angiography.
10. MGA GAMOT
Maaring makapagpabuti or magpigil sa paglala ng sakit
o kondisyon
Halimbawa ng mga gamot:
Beta blockers – carvedilol, bisoprolol
Calcium Channel Blocker – amlodipine
Angiotensin Receptor Blockers – valsartan
Pampalabnaw ng dugo – aspirin
Nitrates – Nitroglycerin Patch
Pampababa ng kolesterol- Atorvastatin, rosuvastatin
11. DIET
Pag kontrol sa dami ng kinakain
Kumain ng mga gulay at prutas- mabuti
itong pagkunan ng mga bitamina at
mineral.
12. Piliin ang whole grains- mabuting pagkunan ng
fiber at ibang nutrient na nakakapagkontrol sa
presyon ng dugo.
Limitahan ang mga hindi masustansyang taba-
ito ay nakakapagpababa ng kolesterol upang
maiwasan ang pamumuo ng mga plaques na
nakakabara sa mga arteries sa katawan.
13. Piliin ang low-fat protein sources- taba
ng isda
Limitahan ang pagkaing maalat –
gumamit ng hindi lalabis sa ¾ kutsara
ng asin
14. Gumawa ng “daily meal plan” o
magplano sa mga pang araw-araw na
kakainin.
Pagbigyan ang sarili na magkaroon ng
paminsan-minsang pagkain ng iyong
nais. (isang beses sa isang linggo)
15. PAG-EEHERSISYO
Inirerekominda ng AHA ang 40 minuto
na anaerobic(ehersisyong hindi
gumagamit ng paghinga) na
nagsisimula sa mabagal na tempo
hanggang sa pabilis na pag-eehersisyo
3 hanggang 4 na beses na ehersisyo sa
isang linggo.
Aerobic exercises (ehersisyong
gumagamit ng paghinga): Zumba,
brisk walking, paglangoy, jogging
16. Bawat ehersisyo ay kailangang mayroon
ang mga sumusunod:
Phases:
1. Warm-up ng ilang minuto
2. Conditioning phase – main
exercise
3. Cool down – pagrerelax ng
katawan.
