2. Sunum Akışı
Kanıta dayalı tıp nedir?
Terimler
Hastalık yükü
DSÖ- UNICEF raporu
IP- Tarihçe
Etkin girişimler
Önleme stratejileri
Deneyimlerimiz
Öneriler
Kaynakça
3. Kanıta dayalı tıp(KDT) nedir?
Hasta ! değerleri
Klinik deneyim
En iyi kanıt niteliğindeki araştırma verileri
Amaç: Tanı ve tedavide işbirliği, yaşam
niteliğinde artış
http://hiru.mcmastr.ca/ebm.htm
4. Araştırmaları değerlendirme akışı(Ġstanbul
Tıp Fakültesi 4. Dönem Uygulama
Rehberi’nden)
ÖZET:
“Araştırma okumaya değer mi?”
Amaç nedir?
Sonuçta amaca ulaşılmış mı?
Nasıl?
GİRİŞ:
Neden yapılmış?
Amaç
Gerekçe
5. Araştırmaları değerlendirme akışı
YÖNTEM:
Araştırma tipi belli mi? (Klinik, deneysel, vaka-kontrol vb.)
Vakalar hangi kriterlerle belirlenmiş?
Örnek büyüklüğü ve gücü belirlenmiş mi?
Vakalar nasıl seçilmiş? (Randomizasyon)
Etkilenmesi beklenen olay nedir (bağımlı değişken)
Etkisi ölçülmek istenen nedir (bağımsız değişken)
Değişkenler tanımlanmış mı?
Nasıl ölçülmüşler?
Bilinmeyen bir ölçüm kullanılmışsa yeterince anlatılmış mı?
İstatistik yöntem belli mi?
6. Araştırmaları değerlendirme akışı-
Yöntem
Klinik Araştırmalarda (genel)
Kontrol seçimi uygun mu?
Vakalar randomizasyonla mı
belirlenmiş?
Örnek sayısını belirleme
aşamasında analiz yapılmış mı?
Aralıklarla yapılan ölçümler için
uygun analiz yapılmış mı?
Farklı izlem zamanları varsa
analizde dikkate alınmış mı?
Kohort Araştırmalarında
Örnek veri toplanan toplumu
temsil ediyor mu?
Yeterli süre izlem yapılmış
mı?
Vaka-Kontrol Araştırmalarında
Kontrol seçiminde taraf
tutulmuş mu?
Tanı Testi Karar Araştırmalarında
Sonuç değerlendirmede
kullanılan ölçütler açık olarak
belirtilmiş mi?
Seçicilik yanında duyarlılık
belirtilmiş mi?
Meta Analizlerde
Literatür taraması nasıl
yapılmış?
Yayının özünden gelen
yanlılıklara karşı nasıl korunulmuş?
7. Araştırmaları değerlendirme akışı
BULGULAR:
Bilgiler araştırma soruları ile ilgili mi?
Toplanan bilgi geçerli olarak tanımlanmış mı? (yer,
zaman, kişi, müdahale)
Sistematize edilebilir mi?
(ölçütlerin değerleri –dağılım, RR, OR vb-
değerlendirilmeleri –testler- anlamlandırılmış mı?
Tablo-grafikle ayrıntılandırılmış mı?
TARTIŞMA:
Araştırma soruları cevaplanmış mı? Hayırsa neden?
8. Kanıta Dayalı Tıp- kanıt düzeyleri
Oxford Merkezi, Mayıs 2001)
1 a, b, c
2 a, b, c
3 a, b
4
5
Değerlendirme: Tedavi, önleme, etiyoloji,
zarar, prognoz, tanı, ayırıcı tanı, belirtiler,
yaygınlık, ekonomi ve karar analizleri
9. Kanıta dayalı tıp- öneri düzeyi
Çalışma düzeyi
A 1. düzey
B 2- 3. düzey / 1. düzey
C 4. düzey/ 2- 3. düzey
D 5. düzey kanıt/ uyumsuz,
çıkarım yapılamayan her
düzeyde çalışma
18. Karayolları trafik kazaları 2020:
Sağlıklı yaşamı kısaltan,
engelliliğe bağlı nedenler arasında
üçüncü
Gelişmekte olan ülkelerde ikinci
sırada
19. Çocuklar neden sık yaralanırlar?
Yaşa göre en sık yaralanma
biçimleri
20. Yaralanma Kontrolü ile ilgili
Dünya Raporu (IP: WHO- UNICEF)
Her gün, 2000‟den fazla çocuk ve genç,
istemsiz ya da kaza sonucu önlenebilir
yaralanma sonucunda yaşamını yitirmekte
Önde gelen beş istemsiz yaralanma
nedeni- kara yolu trafik kazaları,
boğulmalar, yanıklar, düşmeler,
zehirlenmeler –
Yedi adet öneri
http://www.who.int/violence_injury_prevention/child/en/
21. Yaralanma Kontrolü ile ilgili
Dünya Raporu (IP- WHO- UNICEF)
Kanıtlanmış önleme yöntemleri her yerde
uygulanabilirse, 1000 çocuk/gün
kurtarılabilir!
22. WHO-UNICEF raporunun amacı
Farkındalık
uyandırmak
Girişimlerin etkinliği
hakkında ne bilindiğini
ortaya koymak
Önerilerde bulunmak
23. Hastalık yükü (Disease Burden)
İstemsiz yaralanmalar: dokuz yaşından
sonra, çocukluk çağı ölümlerinin başlıca
nedeni
% 95 gelişmekte olan ülkeler
Son 30 yıl: gelişmiş ülkelerde %50‟ye
kadar düşüş
SORUN HALA SÜRÜYOR! Ölümlerin %40‟ı
24. WHO / UNICEF Birleşik Raporu
Çocuk güvenliğini sağlamak ve korumak
için kanıta dayalı IP girişimlerini teşvik
etmek;
Bir çok kuruluş aracılığıyla çocuk güvenliği
için kaynak oluşturmak
32. Haddon Matriksi
1-Tehlikenin yaratılmasını önlemek.
2-Tehlikenin miktarını azaltmak.
3-Tehlikenin ortaya çıkmasını önlemek.
4-Tehlikenin ortaya çıkma hızını ve mekanda
dağılımını değiştirmek.
5-Bireyleri mekan ve zaman açısından tehlikeden
ayırmak.
33. Haddon Matriksi
6-Araç gereç engelleriyle bireyleri tehlikeden
ayırmak.
7-Tehlikenin temel niteliklerini değiştirmek.
8-Tehlikenin oluşturacağı hasara karşı
dayanıklılığı artırmak.
9-Henüz başlamış olan hasarı sınırlamak.
10-Yaralanan bireyi stabilize etmek, tedavi
etmek, rehabilite etmek.
34. Haddon Matriksi’nin Trafik Kazalarını
Önlemede Yeri
Etken
Evre
Birey/
Konakçı
Taşıt/
Vektör
Fiziksel
Çevre
Sosyal
Kültürel
Çevre
Olgu
öncesi
Sürücünün
görüşü
Alkol
tüketimi
Frenler
Lastikler
Hız
Hız sınırı
Yol eğimi
Yol işaretleri
İnsan
psikolojisi:
öfke, kontrol
kaybı, yasalar
Olgu:
çarpışma
Güvenlik
kemerinin
kullanımı
Araç
boyutu
Orta
bariyerler
Gönüllü insan
gücünün
geliştirilmesi
Güvenlik
kemerine
ilişkin yasa
Olgu
sonrası
Yaş
Fiziksel
durum
Osteoporoz
Yakıt
sistemi
Acil tıp
personelinin
varlığı
Halk sağlığı
alt yapısı, acil
tıp eğitimi
35. Haddon Matriksi’nin Bisiklet Yaralanmalarını
Önlemede Yeri
Etken
Evre
Birey/
Konakçı
Bisiklet/
Vektör
Fiziksel
Çevre
Sosyal
Kültürel
Çevre
Olgu
öncesi
Görünür giysi
Eğitim
Denetim
Tehlikelerden
kaçınma
Yol planı
Araç
uygunluğu,
kontrolü,
fark
edilebilirliği
Yol durumu
Trafik akışı
Bisiklet
yolları
Farkındalık,
tutum, beceri,
yasalar
Olgu:
çarpışma
Kask
kullanımı
Bisiklet
tasarımı
Güvenli
bisiklet yolu
Trafik hızı
Olgu
sonrası
Görünebilirlik
İlk yardım
Hatalardan
ders al
Görünebilirlik
Hasarın
tamiri
Stabilizasyon
için güvenli
alan
İlk yardım
eğitimi
Acil yardım
Travma bakımı
36. Üç boyutlu Haddon Matriksi
Olgu
Olgu sonrası
Uygulanabilirli
Tercihler
Stigmatizasyon
Eşitlik
Özgürlük
Maliyet
Etkinlik
Runyan, CW. Injury Prevention, 1998(4):302-307.
38. www.injuryfree.org
Barlow, yaralanmalara ilişkin veri topladı; aileleri
ve toplum liderlerini harekete geçirdi.
Bugüne kadar, yukarı Manhattan‟da 55 oyun
alanı yapılmasını sağladı. Koruma programları
başlattı. Ulusal Çocuk Koalisyonunu kurdu.
1999‟dan beri, Harlem Hastanesinde pencereden
düşen çocuk vakası görülmemekte. Bu çevrede
gençlerde yaralanma hızı 100,000de 1,275ten
524e düştü.
39. Yaralanma Kontrolünde Etkin Stratejiler:
http://update.cochrane.co.uk
http://www.acponline.com
Pek çok strateji olsa da bunların deneysel kontrolü
zordur. Deneysel çalışmalar yapılmış stratejiler:
Çocuk yolcuların güvenliği
Bisiklet güvenliği
Yaya güvenliği
Okul Temelli Sürücü Eğitimi
Bireysel Danışmanlık
Yanıklar
Boğulmalar
Ev kazalarının önlenmesi için mekan
düzenlemeleri
40.
41. Çocuk Yolcuların Güvenliği
Motorlu taşıt kazaları çocuk ve adolesan çağında
ölümlerin bir numaralı nedenidir.
Bebekler için tasarlanan araba koltukları, yeni
yürümeye başlayan çocuklar için güvenlik koltukları
ve emniyet kemerlerinin kullanımı çocuk ve
adolesanların motorlu taşıt kazalarında yaralanma ve
ölüm riskini sırasıyla %70, %47, ve %45 oranında
azaltmaktadır.
42. Çocuk Yolcuların Güvenliği
Çocuk yaralanmaları koltuk
kullanımıyla %38 azalmıştır buna
karşın kontrol grubunda bu oran
%3’le sınırlıdır.
Çocuklar için en güvenli yer arka
koltuktur; özellikle önden
çarpmalarda yaklaşık %29 daha
güvenlidir.
%45- 70 arasında veri var.
43. Okul Temelli Sürücü Eğitiminin trafik
Kazalarından Korunmadaki Rolü
İngiltere‟de 17-21 yaş grubu, tüm ehliyetli sürücülerin
%7‟sini oluşturmakta, ancak yaralanma ile sonuçlanan
trafik kazalarının %13‟ü bu yaş grubundakilerin başına
gelmektedir.
Genç yaşta sürücü eğitiminin kazaları potansiyel olarak
önemli miktarda artırdığı söylenebilir.
44. Bisiklette Güvenlik: Kafa ve Yüz
Yaralanmalarının Kask Kullanılarak Önlenmesi
Kask kullanımı,
bisiklet yaralanmalarında
olduğu kadar,
bisikletin motorlu
taşıtlarla çarpışmasına
bağlı yaralanmalarda da
kafa ve yüz yaralanma
oranını dramatik olarak
düşürür.
45. Çalışmalar, kask kullanımının kafa ve
beyin yaralanma riskini 2/3 oranında
azalttığını göstermektedir.
Ancak, kask kullanımı, yüzün orta ve üst
kısımlarında yaralanma oranını azaltırken,
yüzün alt kısmındaki yaralanmaları önemli
ölçüde önlemez.
Bisiklet Güvenliği
46.
47. Yaya Güvenliği
Bu konudaki eğitim, insanların yolda ne tür
vakalarla karşılaşacakları konusunda
eğitilmesi üzerinedir. Bazen, aileler eğitici
olarak kullanılır.
Görünebilirlik
48.
49. Yaya Güvenliği
Çoğunluğu çocuklarla yapılan araştırmalarda,
trafik eğitimi, çocukların yol güvenliklerini ve
karşıdan karşıya geçmede uygulamaları gereken
davranışları olumlu yönde etkilemiştir.
Bu konudaki eğitimin belirli aralıklarla
tekrarlanması gerekir; çünkü etki zamanla azalır.
Fakat, bu eğitimin yayaların ölüm ve
yaralanmasındaki etkisi henüz bilinmemektedir.
50. Harlem Çalışması ( New York, NY,
ABD)
Okul çağında trafik
yaralanmaları % 36 azaldı.
Major kafa travmaları sıklığı %
73, minor kafa travmaları ise %
52 azaldı.
Kafa travması içermeyen
bisiklet yaralanmalarının sıklığı
% 42 oranında düştü..
Dr. Barbara Barlow
51. Yayaların Trafikte Eğitilmesi
1988-1995 yılları arasında,
Harlem Hastanesi
yaralanmalardan korunma
programında yapılanlar:
Karşıdan karşıya güvenli
geçiş davranışı ve bilgisi
simule edilmiş trafik
ortamında sağlandı.
Parklarda ve okullarda
sokaklardan uzak yeni
oyun alanları inşa edildi;
var olan oyun alanları
geliştirildi.
52. Trafiğin Düzenlenmesi
Yaralanma oranları 1992-1994 arasında 9.42
iken bu oran 1998-2000 yılları arasında 5.2‟ye
düşmüştür( İngiltere )
Hız tümsekleri(kasisler), dar yolların, kapalı
yolların oluşturulması, hızın sınırlandırılması,
trafik işaretleri eğitimi.
53. Şiddet ve
Yaralanmaların
Önlenmesi
Dünyada hükümetler tarafından ilan
edilen yol güvenliği hareketi 2011-2020:
2 Mart 2010 tarihinde, dünya çapında, hükümetler
gelecek on yıl boyunca yol güvenliği krizine yönelik
çalışmaları artırmak üzere tarihi bir karar aldılar.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu sorun çözme kararı
a Decade of Action for Road Safety 2011-2020
(A/64/L.44/Rev.1) Rusya Federasyonu Hükümeti ve
98 ülke tarafından desteklendi. DSÖ, dünya çapında
karayollarında trafiğe bağlı ölümlerde ve
yaralanmalarda artış eğilimini durdurarak yaşam
kurtarmayı amaçlayan bu ilanı memnuniyetle
karşıladı.
54. Okullarda Şiddet- Sekonder Önleme Programları Etkin
midir ?
• Saldırgan davranış gösteren, saldırgan
davranış riski bulunan öğrencileri hedef
alan okul temelli 56 çalışma
• İlk ve orta dereceli okullarda , her iki yaş
grubunda da şiddet içeren yaralanmalara
ilişkin veri yok.
• 34 çalışmada, saldırgan davranışlarda
anlamlı ölçüde iyileşme gözlenmiş.
55. Boğulma
Süt çocuklarında kazalara bağlı ölümler arasında birinci
sıradadır. Ebeveynlerle aynı yataklarda uyuma, uygun
olmayan beşik-karyolalar kullanılması gibi nedenler
sorumlu.
Okul öncesi çağda, yutularak hava yolunu tıkayabilecek
oyuncaklar edinilmemelidir.
Lateks balonlar, oyuncak nedenli hava yolu
tıkanmalarında en önemli nedendir. 8 yaşından küçük
çocuklara şişirilmemiş balonlar kesinlikle verilmemelidir.
56. Suda boğulma, 1-4 yaş arası çocuklarda
en önemli ölüm nedenlerinden biridir.
Bunların çoğu yüzme havuzlarında
meydana gelirken kova içinde bulunan
bir miktar su bile tehlikelidir.
Havuz çevresine bariyer yapılması
önerilmiştir. Bu engeller, hareketli ve
güvenli bir geçite sahip olmalı; havuzu
çevresinden izole etmelidir.
57. Havuz güvenliği ile ilgili üç
çalışmaya ulaşılmıştır:
Bu olgu- kontrol çalışmalarına göre; çitle
çevrili havuzlarda görülen boğulmaların veya
boğulma tehlikesi olan kazaların, çiti olmayan
havuzlardakine göre olasılık oranı(odds
ratio),%95 güvenlik aralığında 0,27‟dir.
Bir başka çalışmaya göre havuzun etrafını
çepeçevre saran çitler, havuzu ve evi saran
çitlerden daha üstündür. Havuzu etrafından
tamamen izole eden çitlerde görülen
olguların, havuzu ve evi saran çitlerde
görülen olgulara göre olasılık oranı(odds
ratio) 0.17 dir.
58. Duman detektörü
Oklahoma şehri yangın önleme
projesi kapsamında hedef bölgelere
bedava yangın alarmları, eğitici broşürler
dağıtılmış ve aileler, detektörlerin çalışıp
çalışmadığının kontrolü açısından ziyaret
edilmişlerdir.
59. Duman detektörü
Projeden altı yıl sonra, uygulama yapılan
bölgelerde yangınla ilişkili yaralanmalarda
%81‟lik bir düşüş gözlenmiştir. Bu
dramatik düşüş ücretsiz yangın alarmı
dağıtımına ve eğitim çalışmlarına bağlıdır.
Uygulamanın yapılamadığı Oklahoma
bölgelerinde ancak %7‟lik bir düşüş
gözlenmiştir.
60. Yaralanmaların Önlenmesi İçin Ev
Ortamının Düzenlenmesi
Evde gerçekleşen yaralanmalar, tüm yaralanmalar
içerisinde üçüncü sıradadır. Beş yaş altı ve 75 yaş üstü
yaralanmaların büyük çoğunluğu evde oluşur.
Ev kazalarına karşı alınabilecek bazı önlemler: Dolaplara
kilit takılması, prizlere koruyucu kapak takılması,
merdiven ve girişlerdeki aydınlatmaların güçlendirilmesi,
ayağa takılabilen, düşme riski oluşturan yaygıların
kullanılmamasıdır.
61.
62. Araştırmalarla ilgili yorumlar
Bu konuda yapılan araştırmalar gözden
geçirildiğinde, hangi önlemin ne kadar koruyuculuk
sağladığı belli değildir. Ancak bu, alınan önlemlerin
etkisiz olduğu anlamına gelmez.
Çocuklar üzerinde yoğunlaşan araştırmalardan
(randomize kontrollü çalışmalar) hiçbiri ev
ortamındaki düzenlemelerin yaralanma oranında
düşme sağladığını kesin olarak kanıtlayamamıştır.
Önlemlerin etkinliklerinin belirlenebilmesi için daha
çok sayıda ve büyük örneklemli çalışmalara
gereksinim vardır.
63. Aristo’ya göre:
Kanıtları her şeyde, aynı biçimde
aramamak, her bir şeyde, konu
edinilenin özelliğine göre ve o
araştırmaya uygun düştüğü kadarıyla
aramak gerekir…
71. 3E ve 4E Stratejileri
Eğitim ( Education)
Teknoloji ( Engineering)
Kuralların oluşturulması ve uygulanması
( Enforcement)
Parasal kaynaklar ( Economics)
Crit Care Med 2002; 30: 385-392.
72. Güvenliğe katkıda bulunmak üzere
kullanılabilecek araç- gereç
Çocukları elektrik çarpmasından korumak için: elektrik çıkışlarına
(prizler) plastik kapaklar
Kibrit, çakmak gibi yangına/yanığa yol açabilecek araçların
çocuklardan uzak tutulması için: dolaplara kilitler
Acil durumlarda aranacak 110, 112, 155 gibi telefon numaralarının
listelenmesi için: telefonun yanına yapıştırılacak etiket.
Erken uyarı sağlayarak yangından olabilecek ölümleri azaltmak için :
pille çalışan duman alarmı
Haşlanmayı önlemek için: banyo suyunun sıcaklığını gösteren sıcak
su termometresi
Çocukların girmemesi için: tehlikeli maddelerin sıklıkla depolandığı
yüklük ya da bodrum kapısına, erişemeyecekleri yüksekliğe
konulacak çengel kilit
Küçük bir yangını söndürmek için : yangın söndürücü
73.
74. IP- WHO- UNICEF’in yorumu
o Çocuklar, yaralanmalara açıktır.
o Yaralanmalar önlenebilir.
o Pek az ülkenin verisi yeterli
o Bu konuda çalışanların sayısı artmalı.
o Bir çok kurumun sorumluluğunda
o Ayrılan kaynaklar yetersiz
o Farkındalık gereksinimleri yaratılmalı ve
sürdürülmeli
75. IP- WHO- UNICEF’in yorumu
Çocukluk çağı yaralanmalarının boyutları,risk
etkenleri, önlenebilirliği politikacılar
tarafından genellikle anlaşılmamaktadır.
Acil birimlerde çalışanlar, aynı zamanda,
konu yerel ve ulusal politikaları ve
uygulamaları etkileyebilmelidirler.
76. IP- WHO Önerileri
1. Çocukluk çağı yaralanmaları, çocuk sağlığı ve
gelişimine kapsamlı bir yaklaşım içine alınmalı
2. Çocuk güvenliği(a child injury prevention)
politikası ve hareket planı geliştirilmeli ve
uygulanmalı.
3. Yaralanmaları önleyebilmek ve kontrol
edebilmek için özgün çalışmalar yapılmalı.
4. Çocuklara yaralanmaları/ kazalara yönelik
sağlık sistemleri güçlendirilmeli.
77. IP- WHO Önerileri
5- Yaralanma kontrolü ile ilgili verinin niceliğini ve
niteliğini artırmak
6- Araştıma önceliklerini tanımlamak
7- İlgili yatırımların gereksinimini farketme ve
hedefleme.
78. Ülkemiz için öneriler
Yasalar ve düzenlemeler
Bireysel danışmanlığa zaman
ayrılmalı
Riskleri belirleyen çalışmalar
Eğitim
79. Yaş Başlama Güçlendirme
Prenatal/ Yenidoğan Süt çocuğu güvenlik koltuğu,
karyola güvenliği, duman alarmı
2 gün- 4 hafta Düşme Araç güvenlik koltuğu
2 ay Yanık, sıcak sıvılar Araç koltuğu, düşme
4 ay Tıkanma, boğulma Araç koltuğu, düşme, yanık
6 ay Zehirlenme, yanık, sıcak yüzeyler Düşme, yanık, tıkanma
9 ay Su / havuz güvenliği, küçük çocuk araç koltuğu Zehirlenme, düşme, yanık
1 yaş Ateşli silahların tehlikesi, Araç içi-yaya güvenliği Su / havuz güvenliği, düşme, yanık
15 ay Araç içi- yaya, zehirlenme, düşme, yanık
18 ay Araç içi-yaya güvenliği Zehirlenme, düşme, yanık, ateşli silah
2 yaş Düşme, oyuncak, üç tekerlekli bisiklet Araç içi, su/ havuz, yanık, ateşli silah
3 yaş Araç içi, yaya, düşme, yanık, ateşli silah
4 yaş Araç destek koltuğu/ emniyet kemeri Yaya güvenliği, düşme, oyuncak, ateşli silah
5 yaş Su / havuz, bisiklet Yaya, araç içi
6 yaş Yangın Bisiklet, yaya, araç içi
8 yaş Spor güvenliği Bisiklet, araç içi
10 yaş Ateşli silahların tehlikeleri Spor, bisiklet, araç içi
82. Yanık riskleriYanma riski taşıyan durumlar G + G -
Yangında kaçış planı yapıldı ve prova edildi mi? %8,8 %91,2
Her çocuk eğer elbiseler tutuşursa, alevleri söndürmek için “dur, yere
uzan ve yuvarlan” uygulamasını nasıl yapacağını biliyor mu?
%10,2 %89,8
Evde yangın/ duman alarmı var mı? %10,9 %89,1
Binanın yangın ve diğer acil durumlarda kullanılabilecek iki çıkışı var
mı?
%23,9 %76,1
Sağlam bir yangın söndürücü var mı? %24,8 %75,2
Bütün elektrik çıkışlarına plastik priz kapakları yerleştirildi mi? %55,5 %44,8
Birden çekilince masanın üzerindeki sıcak yiyecek ve içecekler
dökülebileceği için masa örtüsü kullanmıyor musunuz?
%68,4 %31,6
Çevrede sigara içiliyor mu? Yanık sigara, kibrit ve çakmaklar çocukların
çevresinde bulunuyor mu?
%70 %30
Kullanıldığı zaman elektrik kabloları çocukların ulaşamayacağı yerde
mi?
%76,1 %23,9
Su ısıtıcı güvenli bir sıcaklığa ayarlı mı? %79,9 %20,1
Sıcak sıvı ya da yiyecekleri taşırken yanınızda çocuk oluyor mu? %80,4 %19,6
83. Yanma riski taşıyan durumlar G + G -
Elektrik için uzatma ve uygulama kabloları aşınmamış ya da fazla
yüklenmemiş durumda mı?
%82,5 %17,5
Bütün sobalar çocukların dokunamayacağı bir durumda mı? %89,7 %10,3
Bütün soba ve ısıtıcılar kağıt ve mobilyalardan en az 90 cm uzağa
konmuş mu?
%93,9 %6,1
Sıcak sıvıları ve yiyecekleri masanın kenarından uzağa mı
koyuyorsunuz?
%95,9 %4,1
Elektrikli aletler (radyo, saç kurutucusu, ısıtıcı vb)banyonun
dışında ya da fişleri çekilmiş, sudan uzakta ve çocukların
ulaşamayacağı yerde mi?
%96,3 %3,7
Çocuklarınıza 'sıcak' kelimesinin anlamını öğretiyor musunuz? %96,4 %3,6
Mümkün olduğu kadar ocağın arka bölümlerinde yemek pişiriyor,
kapların kulplarını ocağın arka tarafına döndürüyor musunuz?
%96,8 %3,2
Yemek pişirirken çocukları güvenli bir yerde mi tutuyorsunuz? %97,9 %2,1
Masa sandalyelerini ve iskemleleri ocaktan uzağa koyuyor
musunuz?
%98,9 %1,1
Isıtılmış yiyeceklerle bebeği beslemeden önce sıcaklığını kontrol
ediyor musunuz?
%99,3 %0,7
84. Başlıca sonuçlar
Anne-babanın bilgisi, tutumu
yetersiz
Risk algısı, zehirlenmeler için en
yüksek; yanıklar için en düşük
IP ile ilgili ön bilgi: % 50,5
Önlenemez düşüncesi: % 17,7
Çocukta kaza riski yok: < 1%
85. Sonuçlar
Anne-babanın farkındalık düzeyi düşükse
çocukların çoğunda kaza riski yüksek
Anne baba eğitimi
Sağlık çalışanları riskleri sorgulamak için
zaman ayırmalı
Çocuk sağlığını izlerken danışmanlık
Risk farkındalığını artıran çalışmalar
öncelikli
86. SEMĠNER : "0-3 Yaş Grubu Çocuklarda
Kazalarda Ġlkyardım ve Evde Çocuk
Güvenliği”
87.
88. Kaynakça- kitapçık, Çocuk
Güvenliği
Uğur Baysal S, Yıldırım F, Bulut A. Çocuk
Güvenliği: Yaralanmaların ve Zehirlenmelerin
Önlenmesi.Güvenlik Kontrol Listesi. İstanbul:
İstanbul Tıp Fakültesi Basımevi, 2003, 2005,
2009, 2011.
89. Kaynakça- makaleler
Çelik İnanç D, Uğur Baysal S, Coşgun L.Taviloğlu K, Ünüvar E. Çocukluk
çağı yaralanmalarında hazırlayıcı nedenleri. Türk Ped Arş 2008;43:84-
8.
İstanbul Üniversitesi Araştırma Fonu tarafından desteklenmiştir. Proje No:
T- 100/18062001.
Çelik İnanç D, Uğur Baysal S, Çetin Z, Coşgun L,Taviloğlu K, Ünüvar E.
Çocukluk çağında yaralanma kontrolü: Ailenin rolü ve güvenlik
danışmanlığı. Türk Ped Arş 2008; 43: 127-134. 74. İstanbul Üniversitesi
Araştırma Fonu tarafından
desteklenmiştir. Proje No: T- 100/18062001.
Uğur Baysal S, Birinci A. Çocukluk çağında kazalar ve yaralanma kontrolü.
Türkiye Klinikleri Pediatri Dergisi Sosyal Pediatri Özel Sayısı, 2006.
90. Kaynakça- uluslararası bildiri-
SCI
Uğur Baysal S, Şahin S. Risk assessment
for poisonings in children below the age
of six. Toxicology Letters
2001;123(Suppl.1):97-98.
91. Kaynakça- kitap içinde bölümler
Uğur Baysal S. Çocuk Güvenliği:Yaralanmaların ve
Zehirlenmelerin Kontrolü. Cantez T, Eker Ömeroğlu R, Uğur
Baysal S, Oğuz F (ed). „Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları‟
kitabında. İstanbul:Nobel Tıp Kitabevleri, 2003: 58-66.
Uğur Baysal S. Çocuk Güvenliği. Bölüm V. Sosyal
Pediatri.Gökçay G(ed)Türkiye Milli Pediatri Derneği. “Temel
Pediatri” Kitabında, Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri, 2010: 176-
179.
Uğur Baysal S. Çocukluk Çağında Zehirlenmelerin Önlenmesi
ve Kontrolü. Çitak A, Yılmaz HL( Yayına Hazırlayanlar)
„Pediatrik Zehirlenmeler‟ kitabında. İstanbul: İstanbul Tıp
Kitabevi, 2011:19-34.
92. İlgili konuda çıkardığımız
dergi
Uğur Baysal S(Editör). Çocukluk Çağında
Kazalar / Yaralanmalar. Klinik Çocuk
Forumu Dergisi Pediatri Mart- Nisan
2003 Sayısı. Bilmedya Yayıncılık,
İstanbul.
93. İlgili Konuda Danışmanlığını Yaptığım
Tezler- İstanbul Üniversitesi
Semra Şahin. Yalova‟da 0-6 Yaş Grubu Çocuklarda Kaza
Risklerinin Framingham Güvenlik Araştırması ile
Belirlenmesi. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri
Enstitüsü ve Çocuk Sağlığı Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
İstanbul, 1994.
Dicle Çelik İnanç. Çocuklarda Yaralanmalara Yol Açan
Epidemiyolojik ve Davranışsal Etkenlerin İncelenmesi.
İ.Ü. Çocuk Sağlığı Enstitüsü. Pediyatride Uzmanlık Tezi.
İstanbul, 2002. İÜ Araştırma Fonu tarafından
desteklenmiştir.
Özkan Öz S. 0-5 Yaş Grubu Çocukların Sağlık
İzlemlerinde Ev İçinde ve Ev Dışında Kaza Risklerinin
Belirlenmesi. İÜ. Çocuk Sağlığı Enstitüsü. Pediyatride
Uzmanlık Tezi. İstanbul, 2010.
94. İlgili Konuda Kitap Çalışmaları-
baskıda.
Uğur Baysal S. 99 Sayfada Evde, Sokakta,
Okulda Çocuk Güvenliği. Türkiye İş Bankası
Kültür Yayınları
Uğur Baysal S. Çocuk Güvenliği: Kaza ve
Yaralanmalardan Korunma ve İlk Yardım.
İstanbul: İstanbul Medikal Yayıncılık
