Araling Panlipunan 7 Balangiga Masaker Hand-out

1. Agosto 11, 1901 – dumating sa Balangiga ang 75 na
sundalongAmerikanosapamumunoni Capt.ThomasW.
Connell
Setyembere 1901 – ang paglaban ng mga Pilipino sa
Estados Unidos, ang masaker na naganap sa bayan ng
Balangiga, Samar.
 Noong panahong iyon ang kabukiran at mga baryo sa
dalampasiganngBalangigaaypinamumugaranngmga
gerilyang Pilipino sa ilalim ng pamumuno ni Hen.
Lukban.
 Sina Hen. Vicente Lukban (Samar) at Miguel Malvar
(Batangas) ang mga pinakahuling gerilyangsumuko sa
mga Amerikano.
Catalina Catallogo – ang babaeng hindi nakakaintindi ng
Ingles na kinausap ng mga Amerikano, ngunit siya ay
tumawa at nagalit ang mga Amerikano sa pag-aakalang
sila ay iniinsuto. Tinangka nilang kaladkarin ang babae
ngunitsumigawsiyaathumingingsaklolo.Angdalawang
kapatid ni Catalina ay nakipagsuntukan sa mga Yankee,
at ang huli ay napinsala nang husto.
Setyembre 22, 1901 – tiniponang143 na Balangiganon,
ikinulong ang mga kalalakihan sa dahilang
pinaghihinalaang mayroong mga rebelde sa mga
mamamayan.
 Bunga ng pagkakakulong ng mga kalalkihan sa
dalawang tolda, ang kababaihan ay napilitang gawin
ang mga trabaho sa kanilang kabahayan at sakahan..
ang mga bilanggo ay sapilitang pinagtrabaho sa
pagtatayo ng gma barikada at kuta ng kampo ng mga
Amerikano bilang proteksiyon sa mga gerilyang
Pilipino.
Setyembre 25, 1901 – nagpasaya ang mga mamamayan
na hinginangtulongngmgagerilya.Napagkasunduanna
ang isang harapang pakikipaglaban upang palayain ang
mgabilanggoaymagreresultalamangsakabiguanbunga
ng kanilang lumang mga sandata.
Setyembre 28, 1901 – naganap ang Balangiga Masaker
(batay sa kwento ni pedro Duran, isang saksi)
Capt. Thomas O’ Connell – Amerikanong sundalo na
namumuno sa Balangiga.
Hen. Jacob Smith – ang nag-utos na sunugin ang buong
baryo. Ipapatay ang lahat ng may kakayahang magdala
ng armas, bata mano matanda. Ipinatigilang kalakalan.
Sa huli,ipinatigilangcourt-martialproceedingslabankay
Hen. Smith at sa iba pang sundalong kasangkot sa
masaker.
MGA KABABAIHAN SA HIMAGSIKAN
Trinidad Tecson – isang nars na humawak ng sandata
laban sa mga Amerikano. Tinagurian siyang “Ina ng Biak
na Bato”
Teresa Magbanua – kilala bilang “Joan of Arc”. Siya ay
“Nay Isa” sa kanyang mga tauhan.
Hen.AguedaKahabagan –angtanging babaengnakatala
bilang “henerala” sa ating kasaysayan.
Nazaria Lagos – kilala bilang “Florence Nightingale ng
Panay”. Siya ay nag-aalaga at gumagamot sa maraming
rebolusyonaryong Pilipino.
Dona Patrocinio Gamboa – nagdala ng watawat na
iwinagayway sa Sta. Barbara, Iloilo.
Cresencia San Agustin de Santos – unang babaeng
nagboluntaryorng maging nars sa isang military hospital
sa Imus, Cavite.
Gregorio del Pilar – ang bayani ng Tirad Pass
Komandante Peyton March – ang Hen. Ng sundalong
Amerikano na humahabol kay Aguinaldo sa Tirad Pass
JanuarioGalut– isangigorotna nagsabi ng daan sa likod
ng Tirad Pass sa mga Amerikano, kaya natalo ang grupo
ni Del Pilar.
Enero22, 1901 – nadakipsi EmilioAguinaldosaPalanan,
Isabela.
Abril 1, 1901 – sapilitang nanumpa ng katapatan si
Aguinaldo sa pamahalaan ng Estados Unidos.

2. PAMBANSANG ASEMBLEYA HANGGANG
COMMONWEALTH
Partido Federal – pinakaunang partidong pampolitika
noongtaong 1900 at pinangunahanngmga mayayaman
at nakatataas sa lipunan.
Layunin:
1. Gawing bahagi ng Estados Unidos ang Pilipinas
bilang isang estado.
2. SusuportahanngPartidoFederal angpagtatatag
ng pamahalaang kolonyal ng Amerika sa
Pilipinas.
 Nabago ang pangalan ng Partido Federal at ito ay
naging Partido Progresista noong halalan para sa
Pambasang Asembleya noong 1907. Nang panahong
iyon, isinulong na ng partido ang ksarinlan para sa
Pilipinas sa lalong madaling panahon.
Partido Nacionalista 1907 – naitatag din ang mga
partidongnagtataguyodngibangplataporma.Kagayang
Partido Nacionalista, ang dagliang paglaya ng Pilipinas.
Miyembro: Sergio Osmena, Manuel Quezon, mga
pangunahing tagapagtaguyod ng kasarinlan ng bansa.
Asembleya ng Pilipinas 1907 – ito ang nagsilbing
mababang Kapulungan at ang Komisyon naman ang
Mataas na Kapulungan ng sangay na lehislatibo.
 Dahil sa partisipasyon sa Asambleya, nabigan ng
pagkakataonangmgaPilipinonamakilahok saproseso
ng paggawa ng batas.
Francis Burton Harrison -