1. 24.02.2014 1

2. 24.02.2014 2

3. 3

4. 4

5. 5

6. Sürrealizm
(Gerçeküstücülük)
neydi?
6

7. SÜRREALİZM (GERÇEKÜSTÜCÜLÜK)
ORTAYA ÇIKIŞI
 1924 yılına doğru Fransa’da ortaya çıkmıştır.
 Akımın kuruluşunu Sigmund Freud hazırlamıştır
 Fransız şair ve akıl hastalıkları doktoru Andre Breton
ilkeleri ortaya konmuştur

8. AKIMIN İLKE VE ÖZELLİKLERİ
 Aklın baskısını ortadan kaldırarak bireyin gerçek kişiliğini
bilinçaltında aramak gerekir. Bunun için rüyalı, yarı hülyalı
durumları incelemek gerekir.
 Bunlar bilim için sanat görüşünü getirmiştir.
 Gerçeküstünü yakalamak için ipnotizma seansları
düzenlemişlerdir.
 Gerçek sanat eserleri iradeyle ortaya çıkmamıştır. Bunlar
rastlantı ve otomatizmin ürünüdür.
 Şiirin iç akışını engellediği için noktalama işaretlerinin
çoğunu kullanmamışlardır

9. AKIMIN TEMSİLCİLERİ
Batı Edebiyatında
Paul Eluard
Andre Breton
Luis Aragon
Henry Miller
Türk Edebiyatında
Cemal Süreyya
Turgut Uyar
Edip Cansever
İlhan Berk
Ece Ayhan;
Yani II. Yeni şairleridir.

10. Kübizmi anlamak için
önce…
10

11. EMPRESYONİZM (İZLENİMCİLİK )
AKIMIN İLKE VE ÖZELLİKLERİ
 19.yy’ ın sonlarında ortaya çıkan bu akım birçok özelliğiyle Sembolizmin
devamı sayılabilecek bir resim ve şiir akımıdır.
 Bu akımın temsilcileri doğayı, gerçekte olduğu gibi değil de, ondan edinilen
izlenimlerle anlatırlar.
 Gerçek nesnel değildir. Kişiye göre değişir.
 Her sanatçı çevreyi kendi ruh haline göre dile getirir.
 Dil, anlatım ve biçimde özgürlüğü savunurlar.
 Sembolizmde görülen imgesellik, nesnelere değişik anlamlar yükleme
bunlarda yoktur.

12. AKIMIN TEMSİLCİLERİ
Batı Edebiyatında
Rimbaud
Verlaine
Rilke
Hopkins
Türk Edebiyatında
Ahmet Haşim
A. Muhip Dranas
Cenap Şahabettin

13. İPUCUİZLENİMLER ÖZNELLİK

14. Şimdi Kübizme geçebiliriz!
14

15. KÜBİZM
AKIMIN İLKE VE ÖZELLİKLERİ
 Empresyonizme tepki olarak ortaya çıkmıştır.
 Nesnelerin yalnız görünen değil, görünmeyen taraflarını da anlatmaya çalışır.
 Sanatçılara göre yaşam çok boyutludur ve insan yaşam denilen olay içinde birçok
şeyi hep birden görmektedir.
 İyi bir sanatçı hem insanı hem de o an ne düşündüğünü esere geometrik
şekillerle yansıtır.
AKIMIN TEMSİLCİLERİ
Batı Edebiyatında
Picasso
Apollinare
Max Jacop
Türk Edebiyatında temsilcisi yok.

16. CUMHURİYET DÖNEMİ
HALK ŞİİRİ
16

17. • Cumhuriyet’le birlikte halk kültürüne büyük
önem verilmiş, halk müziği ve dili araştırmaları
bilimsel bir kimlik kazanmıştır.
• Cumhuriyet döneminde de halkın duygu ve
düşüncelerinin her zaman tercümanı olan halk
şiiri örnekleri verilmiştir.
17

18. Cumhuriyet Dönemi Halk Şiirinin Özellikleri:
• Halk şairleri usta-çırak ilişkisi içinde yetişmeye
devam etmişlerdir.
• Genel olarak saz eşliğinde şiir söyleme
geleneğinin takipçisidirler.
• Saz çalma geleneğine uymayıp sadece şiir
yazan şairler de vardır. (Abdurrahim Karakoç
gibi)
18

19. • Bu dönem halk şairleri, şiirlerinde geleneksel
konuların yanında güncel konuları da
işlemişlerdir.
• 19. yy. halk şiirine göre Cumhuriyet dönemi
halk şiirleri daha sade bir dille söylenmiştir.
• Divan şiiri etkisi ve Arapça, Farsça sözcüklerin
kullanımı bu dönemde oldukça azalmıştır. 19

20. Cumhuriyet Dönemi Halk Şiirinin
Önemli Temsilcileri
20

21. ÂŞIK VEYSEL ŞATIROĞLU
Veysel Şatıroğlu veya mahlası ile Âşık Veysel (d.
25 Ekim 1894, Şarkışla, Sivas - ö. 21 Mart 1973,
Sivrialan, Sivas), Türk halk ozanı. Avşar boyunun
Şatırlı obasına mensuptur.
21

22. • Annesi Gülizar, babası "Karaca" lakaplı Ahmet
adında bir çiftçiydi. Veysel'in iki kız kardeşi, yörede
yaygınlaşan çiçek hastalığına yakalanarak
yaşamlarını yitirdi. Ardından Veysel de yedi yaşında
aynı hastalıktan dolayı bir gözünü kaybetti.
• Kendi anlatımına göre: « Çiçeğe yatmadan evvel
anam güzel bir entari dikmişti. Onu giyerek beni
çok seven Muhsine kadına göstermeğe gitmiştim.
Beni sevdi. O gün çamurlu bir gündü, eve dönerken
ayağım kayarak düştüm. Bir daha kalkamadım.
Çiçeğe yakalanmıştım. Çiçek zorlu geldi. Sol
gözüme çiçek beyi çıktı. Sağ gözüme de, solun
zorundan olacak, perde indi. O gün bugündür
dünya başıma zindan. » 22

23. • Babasının, Âşık Veysel'e oyalanması için aldığı sazla önce
başka ozanların türkülerini çalmaya başladı. 1933 yılında
tanıştığı Ahmet Kutsi Tecer'in teşvikleriyle kendi
sözlerini yazıp söylemeye başladı.
• Âşık geleneğinin son büyük temsilcilerinden olan Âşık
Veysel bir dönem, yurdu dolaşarak Köy Enstitüleri'nde
saz hocalığı yaptı. 1965 yılında özel kanunla maaş
bağlandı. 1970'li yıllarda Hümeyra, Fikret Kızılok, Esin
Afşar gibi bazı müzisyenler Âşık Veysel'in deyişlerini
düzenleyerek yaygınlaşmasını sağladı. Şarkışla'da her yıl
adına şenlikler yapılır.
23

24. • Şiirlerinde insan, yurt, tabiat sevgisini dile
getirmiştir. Tasavvuf felsefesinin kazandırdığı
hoşgörü anlayışı, şiirinin temellerinden biridir.
• Şiirlerinde sade bir Türkçe görülür.
• Kimilerince “Halk şiirinin son büyük ustası”
olarak nitelenmiştir.

25. Eserleri:
• Şiirlerini “Deyişler”, “Sazımdan Sesler” adlı iki
kitapta toplamıştır.
• Son olarak tüm şiirleri, Ümit Yaşar Oğuzcan
tarafından “Dostlar Beni Hatırlasın” adıyla
yayımlanmıştır.
25

26. ÂŞIK MAHZUNİ ŞERİF (1940-2002)
• 1940'ta Maraş-Afşin’in Berçenek köyünde
doğdu.
• Çocukluktan İtibaren halk şiirine ilgi duydu.
• Alevi-Bektaşi şiir geleneğini sürdürmeye
çalışan Mahzuni, yalın bir Türkçeyle yaşadığı
dönemin sorunlarını işledi.
• Birçok siyasî kovuşturma geçirdi.
• Deyişleri birçok yabancı ülkede de okundu;
şiirleri plağa ve kasete alındı.
26

27. ÂŞIK ŞEREF TAŞLIOVA (1938 - ….)
• 1938'de Kars’a bağlı Çıldır ilçesinin Gülyüzü
köyünde dünyaya geldi.
• Yurt İçinde ve yurt dışında düzenlenen birçok
festival, program ve organizasyona katıldı.
• UNESCO’nun 1988'de hazırladığı Dünya Sanat
Dizisi’nde, Türkiye’deki âşıklık geleneğini temsil
etme görevi Şeref Taşlıova’ya verildi.
27

28. • Şiirleri ve çeşitli konularda kaleme aldığı yazıları,
edebiyat tarihimizde önemli yere sahip dergilerle, çeşitli
ansiklopedi ve antolojilerde neşredildi.
• Şiirlerinde «aşk, hasret, tabiat ve sosyal konular»ı
işlemiştir.
Eserleri:
• Kültür Bakanlığı tarafından “Gönül Bahçesi” isimli bir şiir
kitabı 1990 yılında yayımlandı.
Şiir: Ben Bir Şeyda Bülbül, Güzel Görünür, Gönül Bahçesi 28

29. ÂŞIK MURAT ÇOBANOĞLU (1940-
2005)
• Sanatçı, 1940'ta Kars’ın Arpaçay ilçesinin
Koçköyü beldesinde dünyaya geldi.
• 1966 yılından başlayarak sürekli olarak Konya
Âşıklar Bayramına katıldı.
• Artvin, Konya, Erzurum ve Mut’ta yapılan
yarışmalarda dereceler aldı.
• Özellikle atışma dalında başarı gösterdi.
29

30. • Saza egemenliği, ulusal duygularının güçlülüğü
ve kendine özgü sesiyle ilgi çekti.
• Âşıklık geleneğinin bir parçası olan türkülü
hikâyeler anlatma konusunda da başarılı
örnekler veren Çobanoğlu, kendi türkülerinin
yanı sıra usta malı türküleri de genç kuşaklara
aktardı.
30

31. • Eserleri:
Şiir:
Cumhuriyet Destanı,
Öğretmen,
Dertli Bülbül,
Neyine Güvenemem Yalan Dünyanın,
Yaradan
31

32. ÂŞIK FEYMANİ (1942 - …)
• Şiirlerinde tasavvufi deyişlere yer veren ozan,
atışma alanında büyük başarı göstermiştir.
• Çukurovalı âşıklar arasında büyük saygınlığı
vardır.
32

33. • Eserleri:
Şiir:
• Ahu Gözlüm,
• Barışmam,
• Anadolu’m,
• Mevlana,
• Elveda,
• Bugün Bayramdır
33

34. ABDURRAHİM KARAKOÇ (1932 - 2012)
• Saz çalmaz; ama şiirlerini halk şiiri gelenekleri
doğrultusunda yazmıştır.
• Politik taşlamalarıyla tanınmıştır.
• “Mihriban” adlı şiiriyle geniş kesimler
tarafından sevilmiştir.
34

35. • Eserleri:
Şiir:
• Hasan’a Mektuplar,
• Haber Bülteni,
• Kan Yazısı,
• Vur Emri,
• Beşinci Mevsim vs.
35

36. 36

37. 37

38. 38

39. Ebubekir Eroğlu (1950 - )
• Orta öğrenimini Malatya’da tamamladı. İstanbul Üniversitesi
Hukuk Fakültesini bitirdi. Yükseköğrenimini yaparken bir
süre çalıştığı Kamu kurumlarında, yıllarca müfettiş ve
müşavir olarak görev yaptı.
• İlk şiiri Yeni Adım dergisinde çıktı, Diriliş dergisinde
yayımladığı şiirlerle adını duyurdu. Şiir ve yazıları
Çoğunlukla Diriliş, Edebiyat, Yönelişler, Gergedan, Kitaplık
dergilerinde yayımlandı. İlk kitabı, Kuşluk Saatleri 1974
yılında çıktı. Yönelişler dergisinin kurucularından biri
olarak yönetimini üstlendi. Zaman gazetesindeki Açık
Sayfalar adlı sütununda düzenli olarak haftalık denemeler
yazdı. Ayrıca Yeni Devir ve Yeni Şafak gazetelerinde de her
hafta yazılar yayımladı.
• Kayıpların Şarkısı eserleri ile 1985 yılında şiir dalında,
Modern Türk Şiirinin Doğası adlı eseriyle de 1994 yılında
deneme dalında Türkiye Yazarlar Birliği ödülü kazandı.
• Hakkında Sonbahar ve Yedi İklim dergileri özel dosyalar
hazırladı.
39

40. • Eserleri:
• Şiir: Kuşluk Saatleri, Kayıpların Şarkısı,
Yirmidört Şiir, Şahitsiz Vakitler, Berzah, Sınır
Taşı, Sesli Harfler
• Deneme-İnceleme: Sezai Karakoç’un Şiiri,
Yenileme Bilinci, Sevap Defteri, Modern Türk
Şiirinin Doğası, Sabit ve Değişken, Muğlak
Ölçekli Harita, Kelimeler Çınladıkça, Hayat
Mükemmel Değil, Salınımlar, Çalkantı ve
Dalga, Geçmişin İçindeki Geçmiş
40

41. ESERLERİ
• Şiir :
• Karşılığını Bulamamış Sorular (1981)
• Sokak Prensesi (1990)
• Sırat Şiirleri (1991)
• Eskiden Terzi (1995)
• Kırk Şiir ve Bir (1997)
• Karton Valiz (1999)
• Hafıza ("Hafız" adı altında, 1999)
• Ölüm Bir Skandal (2000)
• Toplu Şiirleri: Nar (1.cilt, 2000)
• Toplu Şiirleri: Hafız ve Semender (2. cilt, 2002)
• Keder Gibi Ödünç (2005)
• Üzgün Kediler Gazeli (2007)
• Deneme :
• Haziran, Tekrar (2000)
• Üvey Sokak (2005)
41

42. HÜSEYİN ATLANSOY (1962- …)
• 1962 Mihalıççık, Eskişehir doğumlu. İlk, orta ve lise
öğrenimini Eskişehir’de tamamladı. İstanbul
Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü
mezunu. Kırıkkale Üniversitesi’nde Yüksek Lisans
yaptı. Şiirlerini “Diriliş, Yönelişler, Yedi İklim, Bürde,
Kayıtlar, İpek Dili, Dergâh, Kaşgar ve Hece”
dergilerinde yayımladı. Felsefe grubu öğretmenliği
yapıyor.
• Kitapları: İntihar İlacı (Bürde Yayınevi,1991); Balkon
Çıkmazında Efendilik Tarihi (Yediiklim Yayınevi,
1987) Şehir Konuşmaları (Yazı Yayınevi, 1990); İlk
Sözler, (Kaknüs Yayınları, 1998); Kaçak Yolcu (Kaknüs
Yayınları 1998); Karşılama Töreni (Hece Yayınları,
2005). 1990 Yazarlar Birliği Şiir Ödülü.
42

43. ASAF HALET ÇELEBİ (1907- 1958
• İstanbul'da doğdu. Galatasaray Lisesi’nde 8 yıl eğitim gördü.
Babasından Fransızca ve Farsça, Mevlevi Şeyhi Ahmet Remzi
Dede (Akyürek) ile Rauf Yekta Bey’den musiki ve nota dersleri
aldı. Kısa bir süre kaldığı Fransa'dan dönüşünde üç yıl Sanayi-i
Nefise Mektebi’nde öğrenim gördü. Adliye Meslek
Mektebi’nden mezun oldu.
• Gençlik yıllarında divan edebiyatından etkilendi. Gazeller ve
rubailer yazdı. 1937'den sonra serbest ölçü kullanmaya ve
Batı şiirinin tekniklerine yönelmeye başladı. Yeni şiir akımının
önde gelen dergilerinden Ses, Hamle, Sokak, Servet-i Fünun-
Uyanış'ta ve Gün gazetesinde 1938-1941 yılları arasında ilk
şiirleri yayınlandı. Bu şiirlerinde ergenlik çağına ait duygular,
çocukluk, masallar ve tekerlemelerin gerçeküstü dünyası gibi
temaları kullandı.
Şiir Kitapları:
He(1942)
Laleler(1943)
Lâmelif (1945)
Om Mani Padme
Hum (1953)
43

44. • “Benim Gözümle Şiir Davası” (1954) adlı altı
makalede poetikasını açıkladı. Ses, imge,
anlam ve düşünce olarak kültürler arası ve
metinler arası bir nitelik taşıyan şiirleriyle Asaf
Halet, Türk şiirinde “modern gelenekçi” tavrın
temsilcisi oldu.
• Şiirlerinin yanı sıra eski edebiyat ile ilgili
çalışmalarıyla da tanınan Çelebi, Hint ve Fars
Edebiyatları üzerine yaptığı çalışmaları
dergilerde ve kitaplarda yayınladı.
44

45. Sedat Umran ( 1926- 2013)
• İstanbulda doğdu. İ.Ü. Edebiyat Fakültesi
Alman Dili ve Edebiyatı bölümünü bitirdi.
• Çeşitli kuruluşlarda mütercimlik yaptı. 1974'de İzmit Sümerbank Boru
Fabrikası mütercimi iken emekli oldu.
• ESERLERİ: ilk şiir kitabı Meş'aleler kendi yayını olarak 1949'da çıktı. İkinci
kitabı Leke 1979 yılında Soyut dergisi yayınları arasında yayımlandı. Umran,
edebiyat dünyasında trajik ben'in ızdırabını ve eşyanın içdünyasını
yansıtan bu kitabı ile tanındı. Sevgi şiirlerinden oluşan “Gittin Taş Atarak
Denizlerime “isimli şiir kitabı ise 1990'da Akabe yayınevi tarafından basıldı.
Şair son yirmi yıldır değişik dergilerde yer alan şiirlerini Kara Işıldak adı
altında topladı.
• Umran'ın şiirindeki son merhaleyi yansıtan 100 mısralık 25 dörtlüğü ise Kış
Dörtlükleri üstbaşlığını taşımakta olup bu şiiri Türk Edebiyatı dergisinde
yayımlanmıştır. Umran'ın Almanca'dan yaptığı çok sayıda çevirisi de
bulunmaktadır.
45