1. NOLI ME TANGERE
KASAYSAYAN
- Inspirasyon: Uncle Tom’sCabinby HarrietBeecherStowe
- 1884 niyaitongsimulangisulatsaMadrid
- 1886, ang pang-apatna bahagi ay sa Paris
- 1886, tinapossaBerlin
- Maximo Viola:Siyaang nagpahiramng peraupangmaipalimbagang Noli Me Tangere
PinakamayansaSan Miguel,Bulacan
- 2000 ka sipi ng nobelaangnaipalimbagsahalagang 300 php
- Marso 21, 1887 unang lumabasangnobela
- NobelangPanlipunan
- Laong-laan: Penname na ginamitni Rizal
- Kanser: Ditoniyainihambingangsakitnglipunan
- Sa Aking Mga Kabata: Unang tulana isinulatni Rizal saedadna walo
- ibinigayniyakayDr.Violaangorihinal na manuskritoat ang plumang ginamitniyasapagsulatng nobelangito.
DR. JOSE PROTACIO RIZAL MERCADO Y ALONZO REALONDA
Sagisag sa Panulat : Dimasalang ,Laong-Laan ,P.Jacinto , pepe
A. Pagsilang
- Isinilangsi Rizal NoongHunyo19,1861 sa Calamba,Laguna
- Bininyagan sasimbahanngCalambanoongHunyo 22, 1861.
- Padre RufinoCollantes - paringnagbinyagkayRizal
- Padre PedroCasanas - nagsilbingninongni Rizal
B. Magulang
AMA Francisco Mercado
- IpinanganaknoongMayo11, 1818
- NamataynoongEnero 5, 1898.
INA Teodora Alonzo
- IpinanganaknoongNobyembre 8,1826 sa Maynila
- NamataynoongAgosto16, 1911
C. Magkakapatid na Rizal
1. Saturnina
2. Paciano
3. Narcisa
4. Olympia
5. Lucia
6. Maria
7. Jose
8. Concepcion
9. Josefa
10. Trinidad
11. Soledad
D. Mga Ninuno
NINUNOSA AMA
1. DomingoLamco (Mercado) napangasawasi Inesde la Rosanaginganak si
2. FranciscaMercado at napangasawasi CerilaBernachanaginganaksi
3. JuanMercado at napangasawasi CerilaAlejandroatnaginganaksi
4. FranciscoMercado at napangasawasi TeodoraAlonzo atnaginganak si
5. Jose Rizal
NINUNOSA INA
1. EugenioUrsua napangasawasi Benignaatnaginganak nilasi
2. Reginana nagingasawani Manuel de Quintos at naginganaknilasi
3. Brigidana napangasawani LorezoAlbertoAlonzo atnaginganaknilasi
4. TeodoraAlonzo nanapangasiwani FranciscoMercado at naginganak nilasi
5. Jose Rizal
E. Pag-aaral
Unang Guro: Anginana si teodoraAlonzo
Elementarya : Biñan , Laguna
2. Sekondarya: Ateneo deManila
Kolehiyo : Ateneo Municipalde Manila
kurso : Bachiller en Artes/ Aghamng Pagsasaka
Pamantasanng Sto.Tomas
Universidad Centralde Madrid
kurso : Medisina
F. Mga sikat na inilathalani Rizal
A. Noli me Tangere
B. El Filibusterismo
G. Pag-ibig
1. Segunda Katigbak ( unangnagpatiboksapuso ng bayani)
2. Leonor Rivera ( nagingkasintahanni Rizal mula1880 – 1891 )
3. O-Sei San ( isangHaponesa,nagingmalapit sa pusong bayani )
4. Nelli Bousted ( Mula sa France , hindi silanagkatuluyandahilsarelihiyon atpagtutol nginang dalaga )
5. JosephineBracken ( MestisangInglesat Irish,nagingkataling-pusoni Rizal )
H. Kamatayan
Petsa : Disyembre30 , 1896
Lugar : Bagumbayan( Rizal Park) , Maynila
3. Kabanata 1 ANG PIGING
“In thischapter,Rizal illustratesthe typical Filipino
culture of invitingone'sself toaparty,regardlessof
one'spresence insaidpartybeingknownornot bythe
host.Because of this,the host alwayshasto prepare a
lotmore,causinghardshipsformostrich people.
KapitanTiago'shouse symbolizesthe Philippines - both
are knowntobe veryhospitable.Everyoneiswelcome
to come and visit,especiallyforeigners.
Thischapter alsoshowsthe conflictbetweenThe
Church andThe State.Padre DamasosymbolizesThe
Church,while TenyenteGuevarrasymbolizesThe
State.”
Kabanata 2 ANG BINATANG SI CRISOSTOMO
“Ibarra representsthe educatedyouth,whohave
broughtnewinsightsandknowledge fromother
countries.Thisknowledge thatIbarrahasis fearedby
those whoare inpower,because theydon'twantto be
overthrown.
One goodtrait that Rizal pointedoutisintroducing
one'sself whennoone will introduce you.”
Kabanata 3 ANG HAPUNAN
“Padre Damaso's insultstoIbarra onlyshowthe
Spaniards'disapproval ineducatingFilipinoyouths
outside of the country,justso thattheycan keepthe
Filipinos"naive,"andtheycanstay inpower.”
Kabanata 4 ANG EREHE AT PILIBUSTERO
Heretic- someone whodoesnotbelieve inGodorhas
betrayedHimandthe RomanCatholicChurch.Don
Rafael wasconvictedof thisbecause he wasaccusedof
readingthe controversial book"El Correode Ultramar."
Filibuster- enemyof the state/government;someone
whohas gone againstlawsor people of the
government.One of the reasonsDonRafael was
convictedof thisisbecause he frequentlywore a
Barong Tagalog,a formal Filipinosuit,whichapparently
was a signof rebellionforthe Spaniards.
Story of the tax collector and Don Rafael - A Filipino
childwasmakingfunof a tax collector.Inhisfury,the
tax collectorstartedtobeatthe childseverely.Don
Rafael,tosave the child,hitthe tax collectorwitha
rock, andthe tax collectordied.
Kabanata 5 ANG TALA SA KARIMLAN
“In thischapter,Rizal skilfullyportraysthe contrasting
emotionsthatIbarrafeels.While he isingrief thinking
abouthis father,Ibarraalsoseesthe happiness
emanatingfromKapitanTIago'shouse.”
Kabanata 6 KAPITANTIYAGO
“Tiago representsthe wealthyFilipinosbackinthe
Spanishtime whohadthe "colonial mentality" - they
acceptedthe Spanish'sconqueringof the country,and
evensaw themselvesasSpaniards.Theywere friends
withthe Spanishauthoritiesaswell.”
Kabanata 7 SUYUANSA ASOTEA
“Rizal illustratestrue love inthischapter.MariaClara
and Ibarra,thoughapart forso long,still remember
theirlove foreachother,and have evenkeptmementos
fromeach otherinthe past.”
Kabanata 8 MGAGUNITA
“Thischapter representsthe Philippines,whointhe
longperiodof Spanishcolonization,neverchanged,just
as San Diego,the fictional town,hadnotchangedsince
Ibarra had lastbeenthere.”
Kabanata 9 MGABAGAY-BAGAYTUNGKOLSA BAYAN
“Whyis Damaso angry? - he foundoutabout the
arrange marriage,andhe toldKapitanTiagoto cancel it
immediately.
Tiago'sblowingof the candles - it was a traditionback
thento lightcandleswheneverprayingforsomeone's
safe journey.However,since Damasohadorderedthe
cancellationof Ibarraand Maria Clara's marriage,
Tiago'sblowingoutthe candlesmaysymbolize his
obedience tothe Padre'scommand.
Analysis:
Rizal showsusin the chapterthat the Spaniardsback
thenonlythoughtof theirdesiresandself interests.
That's whyany Filipinowhogotinthe way,mustbe
verywary andcareful,or else somethingbadmight
happen.”
Kabanata 10 ANG BAYANNG SANDIEGO
mestiso- of mixedethnicity
indio- a derogatorytermfor Filipinosusedbythe
Spanishbefore
Analysis:
San Diegorepresentsmanyof the Philippinestowns
back duringthe Spanishcolonization:lushgreensand
vegetation,mountains,rivers,etc.Farmingwasalso
veryprominentbackthen.Howeverthe foreignerssuch
as the Spanishandthe Chinese are the oneswhohad
control overthe Filipinofarme
4. Kabanata 31
”Walang pakundangangtinuligsani Padre Damasosi
CrisostomoIbarrasa kanyangmga sermon.Lihimrin
namangbinalaan ni Eliassi Ibarra na huwaglalapitsa
batona ibabaondahil maari niyaitongikamatay.”
Kabanata 32
isinaadsakabanatangito ang nagaganap na
pagpapasinayasapaaralanat ang pagtatangkang
pagpataykay Ibarra.
Kabanata 33
“Ang pagkakatuklasni Eliastungkol sabalakna
pagpatayng taong dilawkayIbarra.Nagkakilalarinsina
Eliasat Ibarra sa kabanatangito.Matutunghayanang
katalinuhanni Eliassakabilangkawalannitong pormal
na edukasyon.”
Kabanata 34
“Ang patutsadani Padre Damaso kayIbarra; ang pag-
uungkatsa nangyari sa ama bagay na ‘di mapapayagan
ni Ibarra kung kaya’tdinaluhongnitoangpari at
tinangkaitongsaksakin.”
Kabanata 35
“ Kumalatsa buongbayan ang pagtangkangpagsaksak
ni Ibarra sa pari kungkaya’t tinawagnaPilibusterong
mga prayle si Ibarra.”
Kabanata 36
“Isinasaadsa kabanatangitong Noli me Tangere ang
desisyonngmgaprayle na paghiwalayinsinaIbarraat
Maria Clara pagkaraang ma-exkomunikadoangbinata.”
Kabanata 37
“Ipinapakitasakabanatangitong Noli Me Tangere ang
makataongpamumunongKapitanHeneral,nasiyang
may pinakamataasnapwestosalipunanngunithindi
naghahari-hariangkatuladngmgaprayle.Minarapat
niyangmagkaroonng pantayna katarunganpara sa
lahat.”
Kabanata 38
“Ang mga kaganapanay nakasentrosaidaraosna
prusisyonatmga nakatakdanggawainng Heneral ng
araw na iyon.”
Kabanata 39
“Ang kabanatangitong Noli me Tangere ay inilaansa
paglalarawankayDonyaConsolacion.Sinisimbulong
kanyangpersonalidadangmentalidadngmgaPilipinong
walangpagmamahal sa sarilingkulturakungkayat
binibihisanangkanilangmgasarili ngugalingdayuhan.”
Kabanata 40
“Paglalarawansanagtutunggaliangpwersasabayan
noongpanahonni Jose Rizal.Angmga karapatan ay
nababalewalasakapritsongmga maykapangyarihanna
walangibakundi sa pangungunangmga prayle,at
pumapangalawanamanangmga gwardyasibil.”
Kabanata 46
“Kungdati,ang mga katutubongPilipinoaygumigising
ng maaga at madilimnakungumuwi nangtahanan
mulasa bukid, ang dahilanayang pagtatatrabaho.
Ngunitnag-ibaangkanilangpamumuhayngsakupinsila
ng mga Kastila.Angkabanatangitoay paglalarawanng
pagkahiligngmgaPilipinosasugal nasabong,isang
impluwensyangmgaKastilanadala-dalanatin
hanggangsa kasalukuyan.Nagingbahagi narinito(at
ang sugal sa iba't-ibangpamamaraan) ngmga hindi
kaaya-ayangkulturangmga Pilipino,isasamga kanser
na sumisirasaatinglipunan.”
Kabanata 47
“Ang maiklingbuodngNoli Me Tangere Kabanata47 ay
tungkol satunggalianngdalawangsenyora.Bawatisa
ay may mataasna pagtinginsasarili atmas mataas sila
sa mga Pilipino.Angkanilangkapritsoayhindi
matatawaranlalona kung angpag-uusapanay kung
sinoang mas magalingsakanilangdalawa.
5. KABANATA 1 ANG PIGING
Kapitan Tiyago- mabait,mahinahonatmatulungin;
ayaw sa rebelledatmangangalakal
Tiya Isable- pinsangbabae ni KapitanTiyago
Padre Sibyla- isangDominikongpari napormal at
maingatsa pananalita
Padre Damaso- isangmatandangPransiskanongparana
masalitaat mabiliskumilos.
GinoongLaruja- pilipinongmaypulangbuhok
Indio- mangmango walangpinag-aralan
Erehe- taksil sasimbahan
KABANATA 2 ANG BINATANG SI CRISOSTOMO
CrisostomoIbarra- isangbinatana nag-aaral sa Europa
Tinyente Guevarra- tinyente ngguardiyasibil
Don Rafael Ibarra- marangal at napakabutingtao
Café la Campana- isangtanyagna restawransa
panulakanngkalye Escoltaat San Jacinto
Kapitan Tinong- kapitangnagimbitakayIbarrana
maghapunansa bahaynito;taga-tondonakaibiganni
Don Rafael
KABANATA 3 ANG HAPUNAN
7 taon- namalagi si Ibarra sa Europa
“Ang kaginhawaanatkahirapanngisang bayanay
kaugnay ng kanilangkalayaanatkagipitan.”
- CrisostomoIbarra
KABANATA 4 ANG EREHE AT PILIBUSTERO
Erehe- taksil sasimbahan
Pilibustero- taksil sapamahalaan
Tinyente Guevarra- nagsiwalatngimpormasyon
tungkol satotoongnangyari sa ama
Tulong na ibinigay
- lumapitsamga abogadongunittumagingtumulong
dahil sa takotna madamaysa demanda
KABANATA 5 ANG TALA SA KARIMLAN
Fonda de lala- tinutuluyanni Ibarra;pag-aari ni Lala Aie;
isangindionamay lahingIngles
Panaginipni Ibarra
- napanaginipanniyaangisangdiwatanawalangiba
kundi si Maria Clara
- nakitaniyaang isangsilidnanababalutanng
pader.mayisanggula-gulanitnabanignanakalatagat
nakahigaang isangmatandanglalaki nawalangiba
kundi si Don Rafael,angkanyangama; narinigniyaang
daingnitona,”Crisostomo,Crisostomo”
KABANATA 6 KAPITAN TIYAGO
Kapitan Tiyago
- biluganangmukha,kayumanggi angkulay,athindi
kataasan
- mahusaymakisamasalahat ng tao
- hindi nakapag-aral dahil sakakuriputangtaglayngama
- namasukansa isangparingDominiko
Donya PiaAlba- asawa ni KapitanTiyago
*umabotang anim na taonat hindi pasilanagkaka-anak
Birhenng Obando- Nanaligangmag-asawaupangsila’y
mabiyayaanngsupling
Lagnat- Ikinamatayngdonya
Tiya Isabel- nag-alagakay Maria Clara
Maria Clara- matangosang ilong,maybiloysapisngi,
maputi ang buhok,at manipisangbalat.
San Antonio-kungsaanipinaglihisi MariaClara
Beateryo ng Sta. Catalina – ipinasoksiyasakumbento
ng mag katorse anyosito
KABANATA 7 SUYUANSA ASOTEA
Asotea- dittosilanapadpadat magkasuyoat doonnag-
usap;dittorinbinasani Maria Clara ang liham
Noong kanilangkabataan..
-angmasuyongpaglalambingan,paglalaroat
paglalangoysabatis,dayaansa sungka,away-bating
suyuan
Liham pamamaalam- iniwanni Ibarrakay Maria Clara
Tuyong dahon ng sambong na inilagaysa sombrero-
iniwanni Maria Clarakay Ibarra
