Aδαμάντιος Kοραής

1. Αδαμαντιος Κοραής
Ο ΑδαμάντιοςΚοραής(6Απριλίου1833), ήταν Έλληναςφιλόλογοςμεβαθιά γνώσητου ελληνικού
πολιτισμού.Ο Κοραήςείναιέναςαπότουςσημαντικότερουςεκπροσώπουςτουνεοελληνικού
διαφωτισμούκαιμνημονεύεται,ανάμεσασε άλλα,ωςπρωτοπόροςστην έκδοσηέργων αρχαίας
ελληνικήςγραμματείας,αλλά καιγια τιςγλωσσικέςτουαπόψειςστην υποστήριξητης
καθαρεύουσας,σεμια μετριοπαθήόμωςμορφήτης με σκοπότην εκκαθάρισητων πλείστων ξένων
λέξεωνπου υπήρχανστηγλώσσα του λαού.
Καταγωγή
Ο ΑδαμάντιοςΚοραήςγεννήθηκεστηΣμύρνηστις27 Απριλίου1748. Πατέραςτουήταν οΙωάννης
Κοραής,καταγόμενοςαπότηΧίο. Ορφάνεψεσεμικρήηλικία ο πατέραςτουΑδαμάντιουκαι
στράφηκενωρίςστοεμπόριο.Στηνελληνικήκοινότητα τηςΣμύρνηςεκλεγόταν συχνά δημογέροντας
ή επίτροποςτων ιδρυμάτωντηςκοινότηταςκαιτουΜετοχίου τουΠαναγίουΤάφουστηΣμύρνη.
Χρημάτισεπρόεδροςτουσυστήματοςτων Χιωτών τηςπόλης. Μητέρα του ήταν η Θωμαΐδα Ρυσίου.
Στις οικογένειεςκαιτωνδύογονέωντου υπήρχαν λόγιοι:Απότην πλευρά τουπατέρα του,μακρινός
πρόγονοςήτανοιατροφιλόσοφοςΑντώνιοςΚοραής,αδελφόςτουπατέρα του,υπήρχεεπίσηςο
ΣωφρόνιοςΒελιγραδίου,καιεξάδελφόςτουπατέρα του,αλλά καιοιερομόναχοςΚύριλλος,
δάσκαλοςστηΧίο.Απότην πλευρά τουπατέρα τουπροερχόταν κιογενναίοςναυτικόςΙππότης
ΚωνσταντίνοςΚοραής. Απότημεριά της μητέραςτουπροερχόταν οπαππούςτης Αδαμάντιος
Ρύσιος,σημαντικόςλόγιοςτηςεποχής του, ο οποίοςπεθαίνονταςμόλιςένα χρόνοπριν τη γέννηση
του Αδαμαντίου,τουκληροδότησετηβιβλιοθήκητου.ΟΑδαμάντιοςΚοραήςήταν τοπρώτοαπότα
οκτώ παιδιά τηςοικογένειάςτου:ωστόσοεπέζησεμόνοέναςαδελφόςονόματιΑνδρέας.Διδάχθηκε
απόκάποιονΕβραίοτηνεβραϊκήγλώσσα,κιαπότον Ολλανδόπάστορατουολλανδικούπροξενείου
της Σμύρνης,λατινικά.Τα πρώτα τουγράμματα τα διδάχθηκεστην ΕυαγγελικήΣχολήτηςΣμύρνης,
όπου δίδασκεοΙερόθεοςΔενδρινός.
Στο Άμστερνταμ
Επιθυμία της οικογένειάςτουόμωςήταν να ασχοληθείμε το εμπόριο,γι' αυτόκαιτο 1771
κατέληξαν στησυμβιβαστικήλύσηνα μεταβείστοΆμστερνταμ,όπου,παράλληλαμετις
οικογενειακέςεπιχειρήσεις,θα μπορούσενα διευρύνειτουςορίζοντέςτουκαινα αποκτήσειτην
καλλιέργεια πουεπιθυμούσε.Στηνπραγματικότητα,εγκαθίσταταιωςαντιπρόσωποςμιας
εταιρείας,μιαςσυντροφιάς,μεέδρα τηΣμύρνη.Εκείνοπου χαρακτηρίζειτην παραμονήτουεκεί
είναι«τοπολύπλευροτων δραστηριοτήτων του» καιτοραγδαίοτηςμεταστροφήςτουμέσα σε
λίγουςμήνες. Έτσι μαθαίνειγλώσσεςκαιμουσική, μα και θετικέςεπιστήμες.Παράλληλα
σταθεροποιείκαιδιευρύνειτηναρχαιομάθειάτου. Γνωρίζειμια Λουθηρανήκοπέλα καιδρομολογεί
γάμομαζί της,όμως ο θάνατόςτηςμετά απόσύντομηασθένεια ανατρέπειτην προοπτικήτου
γάμου. Οι εμπορικέςτουενασχολήσειςεπικεντρώνονταισεμεταπρατικέςδραστηριότητες.
Επιχειρώνταςόμως, στη συνέχεια,να ασκήσειμενέουςόρουςτο εμπόριοαποτυγχάνει.Ηαδυναμία
συντονισμούτηςεπιχειρηματικήςστρατηγικήςκαιτηςστρατηγικήςτων κεφαλαίων οδήγησεσε
αποσύνθεσητηςεπιχείρησης. Το 1777 εγκατέλειψετοΆμστερνταμκαιεπέστρεψεστηΣμύρνη.

2. Στη Σμύρνη
Στη Σμύρνηέφθασετηνάνοιξητου1779. Λίγοκαιρόπριν από την άφιξήτουη πατρικήτουοικία
είχε καταστραφείαπόπυρκαγιά,πουείχεκάψειμεγάλομέροςτηςπόλης.Έτσι, θα αναγκαστούν
οικογενειακώςνα μετοικήσουν σεάλλησυνοικία. Όταν επιστρέψειστηΣμύρνη,θα δουλέψειως
γραμματέαςτουεπιτρόπουπατέρα τουκαιτων άλλων επιτρόπων στο εκείΜετόχι του Παναγίου
Τάφου.
Στο Μονπελιέ
Φεύγειπάλι, το1782, για ιατρικέςσπουδέςστοΜονπελιέ της Γαλλίας. Χάρηστην οικονομική
ενίσχυσητου ΜακάριουΝοταρά ολοκληρώνειτιςσπουδέςτου. Το 1786 δημοσιεύειτην
διπλωματικήτουεργασία στηλατινικήγλώσσα μετίτλοPyretologiaeSynopsisαλλά καιτησύντομη
διδακτορικήδιατριβήτου,MedicusHippocraticus(1787).
Στο Παρίσι
Με τοπτυχίο της Ιατρικήςαπότο Μονπελιέείχε αποφασίσειοριστικά να μην εξασκήσειτο
επάγγελμα τουγιατρού,αλλάνα ζήσειστοΠαρίσι,ενασχολούμενοςμετιςφιλολογικέςεπιστήμες.
Η άφιξήτου στοΠαρίσισυνέπεσεμε τις παραμονέςτηςΓαλλικήςΕπανάστασης.Αρνήθηκεκάθε
βοήθεια απόφίλουςκαι επιδόθηκεσεμεταφράσειςιατρικών έργων εκλαϊκευμένουχαρακτήρα
καθώςκαι αντιγραφέςκειμένωναπόπαρισινούςκώδικες,κατάπαραγγελία τρίτων.
Πνευματική δραστηριότητα
Τα πρώτα έργα
Το 1783 πέθανεο πατέραςτουκαιτο 1784 η μητέρα του.Απότότεο Κοραήςάρχισενα
αντιμετωπίζειοικονομικέςδυσκολίες.Για βιοποριστικούςλόγουςέκανεμεταφράσειςστα γαλλικά
απόγερμανικά καιαγγλικάβιβλία,όπωςη ΚατήχησηςτουΡώσου μητροπολίτηΠλάτωνοςκαιη
ΚλινικήΙατρικήτουΓερμανούιατροφιλοσόφουSelle.Το1788, έχονταςολοκληρώσειτιςσπουδές
του,εγκαταστάθηκεστοΠαρίσιμεσκοπόνα ασχοληθείαποκλειστικά μετα γράμματακαιτην
εθνικήαφύπνιση.Ενώ δέχθηκετηνγαλλικήυπηκοότητα,ησυνείδησήτουπαρέμεινεκαθαρά
ελληνική.ΣτοΠαρίσισυνέχισενα κάνειμεταφράσειςιατρικών κυρίωςβιβλίων στα γαλλικά και
ταυτόχρονα άρχισενα συγγράφεικείμενα σχετικά μετην κατάστασητουελληνισμού:μετοκείμενό
του ΑδελφικήΔιδασκαλίααντιτάχθηκεστιςσυντηρητικέςθέσειςτηςΠατρικήςΔιδασκαλίας,ηοποία
αντιδρούσεστονΔιαφωτισμόκαιτηνπνευματικήπρόοδοκαιυποστήριζετην οθωμανική
κυριαρχία.Μετα ποιήματα Άσμα Πολεμιστήριων καιΣάλπισμα Πολεμιστήριων προσπάθησενα
τονώσειτις ελπίδεςτων Ελλήνων για απελευθέρωσηκαινα ενισχύσειτην αγωνιστικήδιάθεση,σε
μια περίοδοκατά τηνοποία η εκστρατείατουΝαπολέοντα στην Αίγυπτοδημιουργούσεπροσδοκίες
για ενδεχόμενηβοήθεια τωνΓάλλωνπρος τουςΈλληνες.Αποτέλεσμα αυτών των προσδοκιών ήταν
καιτο κείμενότου Υπόμνημα περίτης παρούσηςκαταστάσεωςτηςΕλλάδος.

3. Φιλολογικό έργο
Ο ΚοραήςυπήρξεομεγαλύτεροςφιλόλογοςτηςνεότερηςΕλλάδας.Εξέδωσε66τόμους βιβλίων.
Από αυτούςοι 17 αποτελούντην«ΕλληνικήΒιβλιοθήκη» καιοι9 τα «Πάρεργα τηςΕλληνικής
Βιβλιοθήκης».
Το έργο του
Η εκδοτικήτουδραστηριότηταξεκίνησετο1799, με τους ΧαρακτήρεςτουΘεόφραστου.Την
επόμενηχρονιά τύπωσε τοΠερί ανέμων,υδάτων καιτόπων του Ιπποκράτη,έκδοσηπου
βραβεύτηκετο1810,και το1804 τα Αιθιοπικά τουΗλιοδώρου,η εισαγωγήτουοποίου είναιη
πρώτη ελληνικήπραγματείαγια τολογοτεχνικόείδοςτουμυθιστορήματος. Μετά το1805 ενέταξε
τις εκδόσειςτουστη σειρά ΕλληνικήΒιβλιοθήκη,η οποία συνεχίστηκεέωςτο 1827, με τη χορηγία
των αδερφώνΖωσιμά.ΣτηνΕλληνικήΒιβλιοθήκηεξέδωσε,μεταξύάλλων,τουςΒίουςΠαραλλήλους
του Πλουτάρχου,ΛόγουςτουΙσοκράτη, τιςτέσσεριςπρώτεςραψωδίεςτηςΙλιάδας,Γαληνό,
Στράβωνα,ΜάρκοΑυρήλιο,τα Πολιτικά καιτα Ηθικά Νικομάχεια τουΑριστοτέλη, τα
Απομνημονεύματα τουΞενοφώντα.Επίσηςσχεδίαζε,αλλά ματαίωσε,την έκδοσητηςΙστορίαςτου
Θουκυδίδη,τωναρχαίωνμυθογράφωνκαιτουΗροδότου. Σημαντικήείναικαιησυμβολήτου στο
χώρο της επιγραφικήςμέσα απότηνέκδοσητηςΎλης Χιακήςαρχαιολογίας,αφούδιασώζει
επιγραφέςπουπια έχουνχαθεί,σχολιάζοντάς τεςφιλολογικά καιιστορικά. ΟιεκδόσειςτουΚοραή
καικυρίως οι πρόλογοίτουδίνουναφορμήγια συζητήσειςσχετικά με τη σύγχρονηΕλλάδα.
Συνεργάστηκεμεξένουςφιλολόγους,τον TomasBurgessκαιτον RobertHolmes.
Θεολογικό έργο
Ο ΑδαμάντιοςΚοραής,καθότιπολυσχιδήςπροσωπικότητα,ασχολήθηκεκαιμετοθεολογικό
κομμάτιτης επιμόρφωσηςτωνΕλλήνων. Ο ίδιοςήταν συνειδητά ορθόδοξοςχριστιανός, αλλά
πίστευεπως η ορθόδοξηεκκλησία είχεαλλοιωθείαρκετά σεσχέσημε την αρχικήπίστη των
αποστόλων,θεωρώνταςιδιαιτέρωςυπεύθυνογια αυτότον μοναχισμό, αλλά καιτην έλλειψη
παιδείαςπου παρατηρούσε.Οίδιοςεπεδίωκεουσιαστικά μια μεταρρύθμισηβασισμένηστην
επιμόρφωσητων υπόδουλωνΕλλήνων,εξούκαιο θερμόςχαιρετισμόςτου για τη λειτουργία της
Αθωνιάδαςσχολής. Η προσπάθεια τηςαναγέννησηςαυτήςθεωρείταιπωςείχε επηρεασθείαισθητά
απότο κίνημα του διαφωτισμούκαιτις βάσεις των προτεσταντικών θεμελίων,χωρίςαυτόνα
σημαίνειπως εξαιρούσεαπότηνκριτικήτουκαι τις προτεσταντικέςεκκλησίες. Τελικά επεδίωξεμια
μεταρρύθμισηγια τηνορθόδοξηεκκλησίαβασισμένηστομεταφυσικόοικοδόμημα του
προτεσταντισμού,θεμέλια πουσήμερα κάποιοιυποστηρίζουν πωςέχουν κατεδαφιστείαπότις
σύγχρονεςκοινωνικέςκαιθετικέςεπιστήμες.ΟΑδαμάντιοςΚοραήςστα θεολογικά θέματα συχνά
παρότρυνετουςιερείςνα αρχίσουννα κηρύττουν καινα εξηγούν την Αγία Γραφήμέσα στις
εκκλησίες,για τηνοποία έλεγεότι «ανκαιείναιέργον αυτούτουΘεού» έχει φθαρείαπότην
επίδρασητηςανθρώπινηςκακίαςώστε«ησημερινήθρησκεία δεν είναιπλέον η αυτήκαι
απαράλλακτοςθρησκεία,καθώςεξήλθεν απόταςχείραςτουΙησού».Ήταν θερμόςυποστηρικτής
της διάδοσηςτηςΑγίαςΓραφής.Χαρακτηριστικόείναιπωςσε γράμμα τουστον Μητροπολίτη
ΙγνάτιοτηςOυγγροβλαχίας,έγραφε«Μόνον τουΕυαγγελίουηδιδαχήεμπορείνα σώση την
αυτονομίαντουΓένους». Ηγενικήκατάπτωσηστην οποία βρίσκονταν οιΈλληνεςαναφορικά μετην
χριστιανικήπίστητους καιτο γεγονόςότιτα κηρύγματα των ιεροκηρύκων τηςεποχήςαναφέρονταν
μόνοσε ηθικά διδάγματα,παραλείπονταςτην Ορθόδοξηδογματικήδιδασκαλία,υποκίνησε

4. κληρικούςκαιάλλουςθρησκευόμενουςτηςεποχήςνα εκδώσουν θρησκευτικά βιβλία μεσκοπότην
κατήχησητωνπιστών περί του δόγματος, τηςλατρείαςκαιτουήθους. Σύμφωνα με τον
μητροπολίτηΝεκτάριοΠενταπόλεως,«εντόςτηςΕλληνικήςΟρθοδοξίαςηπρώτη σημαντική
προσπάθεια ειςτοντομέα αυτόν οφείλεταιειςτον μεγάλον διδάσκαλον τουΓένουςΑδαμάντιον
Κοραήν».ΟΚοραήςκαταπολέμησετηνκοινήτότεάποψηότιηκατήχησητων Χριστιανών είναι
περιττήκαιαναζήτησεδιαθέσιμα έργαΟρθόδοξηςκατήχησης.Εντόπισεκαιθεώρησεωςκαλύτερο
του είδουςτου τηνΟρθόδοξονδιδασκαλίαν τουμητροπολίτηΜόσχαςΠλάτωνα,οοποίοςτο είχε
συντάξειτο1765 κατόπιναιτήματοςτουΜεγάλουΔούκα καιμετέπειτα ΤσάρουτηςΡωσίας
Παύλου.Ο Κοραήςμετέφρασετοέργοαυτόαπότηγερμανικήέκδοσηστα ελληνικά και,αφούτο
εμπλούτισεμε αγιογραφικέςπαραπομπέςκαιάλλεςπρόσθετεςσημειώσεις,τοπαρέδωσεγια
χρήση στονλαότο 1772. Η κατήχησηαυτήδιαδόθηκεευρύτατα μεταξύτων Ελλήνων Ορθοδόξων
καιόταναπέκτησετηνανεξαρτησία τουτοελληνικόκράτοςτυπώθηκεεπανειλημμένα στην Αθήνα
«με έγκρισιντηςΙεράςΣυνόδουκαιτουεπί των Εκκλησιαστικών καιτηςΔημοσίαςΕκπαιδεύσεως
Υπουργείουπροςχρήσιν τωναπανταχούΓυμνασίων καιΣχολείων».Ηεμπλουτισμένηαπότον
ΚοραήΚατήχησηαποδείχτηκε«ωφελιμοτάτηδια τουςκατά πρώτον εξερχόμενουςαπότηςπλήρους
αγνοίαςΈλληνας».Στησυνέχεια ακολούθησαν πλήθοςάλλων Κατηχήσεων για χρήσηαπότα
εκπαιδευτικά ιδρύματα τόσοεντόςτουΒασιλείουτηςΕλλάδαςόσοκαιστις περιοχέςτης
Οθωμανικήαυτοκρατορίας. Ένα άλλοόμωςσύγγραμμα τουΚοραήδεν είχετην ίδια τύχη. Το
«Συνέκδημον Ιερατικόν»,μιλούσεγια τηδεισιδαιμονία,την τιτλομανίακαιτην ηθικήκατάπτωση
μέρουςτου κλήρου,γράφονταςχαρακτηριστικά:«Oφίλαρχοςιερωμένοςκαταντά ειςφονικόν
τύραννον,οφιλόπλουτοςειςαισχροκερδήγόητακαιοφιλήδονοςγίνεταιίπποςθηλυμανής».
Επίσης συνιστούσετη μετάφρασητηςΑγίαςΓραφήςκαιτην ανακαίνισητων εκκλησιών.Το1839 το
βιβλίοκαταδικάστηκε απότοΟικουμενικόΠατριαρχείο. ΟΚοραήςήταν θερμόςυποστηρικτήςτης
ανεξιθρησκείας.
Απόψεις για την εκπαίδευση
Στα «Προλεγόμενα» τωνεκδόσεωναρχαίων συγγραφέων κατέθετετιςπροτάσειςτουγια την
παιδεία,τοπεριεχόμενοτωνμαθημάτων,τα εγχειρίδια και τιςμεθόδουςτης διδασκαλίαςκαι
κυρίως τηνγλώσσα,που ήταντοβασικόμέλημα των λογίων κατά την περίοδοτουΔιαφωτισμού. Ο
προβληματισμός τουκάλυπτεδιάφορεςπτυχέςτηςεκπαίδευσης :οργάνωσηκαιλειτουργία των
σχολείων,μεθόδουςδιδασκαλίας,Βασικέςτουιδέεςήταν η ανάγκη«μετακένωσης» τηςδυτικής
παιδείαςστηνΕλλάδα καιο εκσυγχρονισμόςτηςδιδασκαλίας,διδακτέαύληκαισχολικά βιβλία,
κατάρτισηδιδασκάλωνκαιεκπαίδευσημαθητών.Τον όρομετακένωσιςτον έπλασεοΚοραήςγια να
αποδώσειτο αίτημα τηςαξιοποίησηςτωνδυτικών επιτευγμάτων,πουμπορούσαν να συμβάλλου
στηνανάπτυξητηςελληνικήςπροσπάθειας. Έτσιγια την οργάνωσηκαιλειτουργίατων σχολείων,
δεχόταντρειςβαθμίδες:τα κοινά:υποχρεωτικά για όλουςμεδιδασκαλία τηςανάγνωσης,γραφήςκι
αριθμητικήςαλλά καιτηςθρησκευτικήςκατηχήσεως,τα γυμνάσια τηςΕλληνικήςφιλολογίαςκαιτα
νεώτερα γυμνάσια τωνεπιστημών.Τηνφροντίδα για τησύστασητων σχολείων -προεπαναστατικά-
να έχουν οι κοινότητεςυπότηνεποπτεία του Κοινούτης Κωνσταντινουπόλεωςκαι την αιγίδα του
Πατριάρχη.ΜόλιςσυσταθείανεξάρτητοΕλληνικόκράτος,τον κεντρικόσυντονισμόνα έχει
ΛειτουργόςτηςΔημοσίουΠαιδείας.Δεναποκλείειτην καταβολήδιδάκτρων αλλά βασικά,
υποστηρίζειτη χρηματοδότησητηςεκπαίδευσηςαπόταμείοχρηματοδοτούμενοαπόεισφορές
λαϊκώνκαικληρικώνκαιτη φορολόγησητων μονών.Για τις μεθόδουςδιδασκαλίας,εισηγείτο,τη
χρήση σχολικώνβιβλίων γραμμένωνστην κοινή γλώσσα μετην αλληλοδιδακτικήμέθοδο.Ωςπρος

5. τη διδακτέα ύλη,να είναικοινήγια όλα τα σχολεία κάθεβαθμίδας,τα αναγνωσματάρια να είναιόχι
το Ψαλτήρικιη Οκταήχος,αλλά βιβλία ΙστορίαςκαιΓεωγραφίαςκαιτοΣύνταγμα τηςΕλληνικής
Πολιτείας.Για την εφαρμογήτωνιδεώντουσυμμετείχε στην ομάδα των λογίων που ίδρυσαν το
1811 το περιοδικόΕρμήςο Λόγιος, στοοποίο αρθρογραφούσεσυχνά.
Απόψεις για τη γλώσσα
Οι απόψειςτουΚοραήγια τη γλώσσα δεν είναισυστηματοποιημένεςαλλάδιατυπώνονται
διάσπαρτα στα κείμενά του:σεεπιστολές,στουςΑυτοσχέδιουςΣτοχασμούςτουκαιστα
Προλεγόμενα τωνΑρχαίωνσυγγραφέων του.Αναπτύσσονταιμέσα στα πλαίσια τηςΦιλοσοφίας,
της ΠαιδαγωγικήςκαιτηςμεθόδουδιδακτικήςτηςΑρχαίας. Ωςκύριοστόχοείχε την διαμόρφωση
ενόςγλωσσικούοργάνουκατάλληλουγια την πνευματικήανάπτυξη.Ανάμεσα στιςδύοαντίρροπες
τάσειςτης εποχής,την αποκλειστικήχρήσητηςομιλούμενης γλώσσαςκαιτην επαναφορά της
αρχαίας,οΚοραήςκράτησεμία ενδιάμεσηστάση:βάσητουήταν η ομιλούμενηγλώσσα,για την
οποία πρότεινετον«καθαρισμό»απόξένεςκαιιδιωματικέςλέξειςκαιτην γενικότερη«διόρθωση»
απότους λογίους.
Τελευταία χρόνια
Η θέσητου για τη ΓαλλικήΕπανάσταση
Ο Κοραήςδενφαινόταννα περίμενετηνπολιτικήεξέλιξηαυτή,αν καιδιέγνωσεπωςοισυνθήκες
μέσα στη γαλλικήκοινωνία κυοφορούσαν μια τέτοια μεταβολή.Αρχικάυποστήριζετιςενέργειές
της καιτα κηρύγματά τηςόπωςαυτά εκδηλώθηκαν απότουςαρχικούςηγέτεςτης.Η Διακήρυξητων
δικαιωμάτωντουανθρώπουκαιτουπολίτη χρησιμοποιούνταιεκτενώςστα Κοραϊκά κείμενα:στην
ΑδελφικήΔιδασκαλία,στηνεπιστολήτουπροςτους φιλοπάτριδαςπροεστώταςτηςΠελοποννήσου
καιτης λοιπής ελευθέραςΕλλάδος(1822) καιστις αδημοσίευτεςΣημειώσειςειςτο προσωρινόν
πολίτευμα της Ελλάδος,ενώμετέφρασετην Declerationστα ελληνικά,χωρίςνα τηδημοσιεύσει.
Αργότερα στηλίτευσετιςακρότητεςτωνΙακωβίνων,τον Ρωβεσπίερουπαινικτικά.Επέκρινεαυστηρά
ακόμα καιτονίδιο τονΝαπολέοντα,αποφεύγονταςνα τουπαράσχειυπηρεσίεςλογοκριτήβιβλίων
με υψηλήαμοιβή,επειδήερχότανσεαντίθεσημε τις πεποιθήσειςτου.
Η θέσητου για την ΕλληνικήΕπανάσταση
Ο Κοραήςέζησετη ΓαλλικήΕπανάστασηκαιτην απήχησήτηςστην Ελλάδα .Γύρω στον Απρίλιοτου
1821 ο Κοραήςπληροφορήθηκετηνείδησητην εκδήλωσηςτης ΕπανάστασηςστιςΠαραδουνάβιες
Ηγεμονίες.Σεεπιστολήτου προς τονΠαντολέοντα Βλαστό,έγραψε:«Χαίρωχαράν δεν μπορείςνα
φαντασθήςπόσην.Είκοσιέτηηλικίαςολιγότερα να είχα,ούτεθεοίούτεδαίμονεςήθελον
μ'εμποδίσει»,να κατέβειδηλαδήκιαυτός στην επαναστατημένη Ελλάδα. Ηπεποίθησήτουπως η
Επανάστασηήτανπρόωρηεπαναλαμβάνεταισυχνά,όπωςστην επίσημη επιστολήτουπρος τις
ΕλληνικέςαρχέςτονΑύγουστοτου1825 και στα 1831, οπότε σε επιστολήτουπρος τον Αλέξανδρο
Κοντόσταυλο,έγραψε:«ΗεπανάστασιςτηςΕλλάδος ήταν δικαιότατη,αλλά έγινεακαίρως.Οκαιρός
της ήτο το1850 έτος,ότε ηθέλαμενέχειπολλούςαπό τους έτισπουδάζονταςνέουςμας,
ηλικιωμένουςάλλουςμεταξύ30 και40 ετών,και άλλουςυπέρ τα 40, και διδαγμένουςαπότα
συμβάντα καισυμβαίνοντασήμερονειςτην Ευρώπην,ικανούςνα δράξωσιτα πράγματα καινα
διαλύσωσιταςφατρίας». Σύμφωνα μετον ΑλέξηΠολίτηδεν ήταν μόνοη σύνδεσημεταξύτης

6. ανόδουτουεκπαιδευτικούεπιπέδουκαιτων καλύτερων όρων για την επαναστατικήεκδήλωση,
που προϋπέθετεοΚοραής,αλλά καιοπροηγούμενοςπεριορισμόςτηςκοινωνικήςεπιρροήςτων
κοτσαμπάσηδων,ιερωμένων καιτωνΦαναριωτών,για να μην αντικατασταθούν οιΤούρκοιαπό
χριστιανούςτουρκίζοντας.
Η θέσητου για τον Καποδίστρια
Ο Κοραήςαντιπολιτεύθηκεμεοξύτητα τοκαθεστώςτου Καποδίστρια καιευχήθηκετην ανατροπή
του.Χρησιμοποίησετογνώριμότου διαλογικόείδοςεκδίδονταςδύοψευδώνυμουςδιαλόγουςμε
τίτλο,Τί συμφέρειεις τηνελευθερωμένην απότουςΤούρκουςΕλλάδα να πράξηειςτας παρούσας
περιστάσειςδια να μη δουλωθήεις ΧριστιανούςΤουρκίζοντας.Οπρώτοςδιάλογοςδημοσιεύθηκε
το 1830 καιδεύτεροςμετά τοθάνατοτουΚαποδίστρια,το1831 Το δεύτεροκείμενοκαταστράφηκε
απότους ΚαποδιστριακούςστηνΕθνοσυνέλευσητουΝαυπλίουτο1832. Τα αίτια της ξαφνικής
μεταστροφήςτουθα μπορούσαννα συνοψιστούν στα εξής,σύμφωνα μετον ΑπόστολοΔασκαλάκη,
α) η προσήλωσητου Κοραήστιςδημοκρατικέςκαιφιλελεύθερεςαρχές,σεαντίθεσημετον ολοένα
καιπιο συγκεντρωτικότρόποδιακυβέρνησηςτουΚαποδίστρια β) Γινόταναποκλειστικά δέκτηςτων
επικριτικώνκαιδυσφημιστικώνμηνυμάτων καιπληροφοριών πουέφταναν απότην Ελλάδα (διά
αλληλογραφίας,επισκέψεων καιεφημερίδων πουέφτανανσεαυτόν) γ) Ηυπόθεσητης Χίου και
των Χίων,συμπατριωτώντου,δενεπιλυόταν απότον Κυβερνήτηδ) οι πολιτικέςεξελίξειςστη
Γαλλία τηνίδια περίοδο :τονΙούλιοτου1830 ανατρέπεταιτο -μισητόγια τον Κοραή- καθεστώςτων
ΒουρβώνωνκαιανεβαίνειστοθρόνοοΛουδοβίκοςΦίλιπποςτης Ορλεάνης. Ηαπόφασήτουνα
στραφείκατά τουκαποδιστριακούκαθεστώτοςενίσχυσετοκύροςτουαντικυβερνητικούαγώνακαι
τονπλούτισεμε νέα επιχειρήματα.Παράλληλα,έφερε,μετοκύροςκαιτην επιρροήτου ,νέους
οπαδούςστηναντιπολίτευση,κυρίωςΈλληνεςτηςδιασποράς,ενώεξασφάλισεπρόσβασησε
πολιτικούςκύκλουςτου Παρισιού,για να στραφείη γαλλικήκοινήγνώμηκατά τουΚυβερνήτη.
«Οπωσδήποτε,ηπληροφόρησητουΚοραήγια τα ελληνικά πράγματα ήταν μονομερής.Ωστόσοκι
ανακόμηείχε τη δυνατότητα σφαιρικότερηςενημέρωσης,ησύγκρουσημετον Καποδίστρια
δύσκολα θα αποφευγόταν».
Ο θάνατος
Στηντελευταία περίοδοτηςζωής του επιθυμούσενα πεθάνειόσοτο δυνατόν πιογρήγορα,λόγω
της κακήςκατάστασηςτηςυγείαςτου. Ο Κοραήςυπέφερεπαιδιόθεν απόαιμοπτύσεις. Πέθανε
τελικά στοΠαρίσι,στις 6 Απριλίου1833, σε ηλικία 84 χρονών. Τις ακριβείςσυνθήκεςτουθανάτου
του μαςτις δίνει ο Χιώτης γιατρόςΦίλιπποςΦουρναράκης,οοποίοςστάθηκεαπότουςπιο στενούς
συντρόφουςτουΚοραή,σεμια επιστολήτου προςτον ΙάκωβοΡώτα:ο θάνατοςτουΚοραήδεν είχε
έλθειφυσιολογικά,αλλά επισπεύθηκεαπόένα ατύχημα:τομεσημέριτης18ης Μαρτίου1833 ο
Κοραήςμετά απόαπώλεια της ισορροπίαςτουυπέστηκάταγμα στομηριαίοοστούν καιμυϊκή
κάκωση.Αυτόσε συνδυασμόμετηνεπιδεινούμενηαρθρίτιδααπότην οποία έπασχε,επέσπευσετο
τέλος,το οποίοεπήλθε στις12:40 μεταμεσονύχτια ώρα.

7. Κατερίνα ΦωτίουΣτ’2