3. Słońce…Słońce…
……to gwiazda centralnato gwiazda centralna
Układu Słonecznego,Układu Słonecznego,
wokół której krążywokół której krąży
Ziemia, inne planetyZiemia, inne planety
oraz mniejsze ciałaoraz mniejsze ciała
niebieskie. Słońce toniebieskie. Słońce to
najjaśniejszy obiekt nanajjaśniejszy obiekt na
niebie i główne źródłoniebie i główne źródło
energii docierającej doenergii docierającej do
Ziemi.Ziemi.
4. Plamy na powierzchni Słońca sfotografowane w świetle widzialnymPlamy na powierzchni Słońca sfotografowane w świetle widzialnym
5. A to ważne…A to ważne…
Średnia odległośćŚrednia odległość
od Ziemi ok. 150od Ziemi ok. 150×10×1066
kmkm
(109 średnic Ziemi)(109 średnic Ziemi)
(12 000 powierzchni Ziemi)(12 000 powierzchni Ziemi)
(334 000 mas Ziemi)(334 000 mas Ziemi)
Efektywna temperaturaEfektywna temperatura
powierzchnipowierzchni 5507 °C5507 °C
Okres obrotuOkres obrotu ok. 1 miesiącok. 1 miesiąc
6. Burze Słoneczne…Burze Słoneczne…
……potężne eksplozje wpotężne eksplozje w
atmosferze Słońca,atmosferze Słońca,
obserwowane zobserwowane z
Ziemi jako wyrzutyZiemi jako wyrzuty
materii zmaterii z
powierzchni Słońca,powierzchni Słońca,
burze takieburze takie
rozpoczynają sięrozpoczynają się
przeważnie odprzeważnie od
rozbłyskurozbłysku
słonecznegosłonecznego
7. Zdjęcie zrobione 30 października 2003 o godz. 14:56:35Zdjęcie zrobione 30 października 2003 o godz. 14:56:35
8. Układ słonecznyUkład słoneczny
Wszystkie planety krążą wokółWszystkie planety krążą wokół
Słońca po orbitach eliptycznych wSłońca po orbitach eliptycznych w
kierunku jego obrotu;kierunku jego obrotu;
Czas trwania pełnego obieguCzas trwania pełnego obiegu
planety zależy od jej oddalenia odplanety zależy od jej oddalenia od
Słońca;Słońca;
PlanetyPlanety ii planetoidyplanetoidy krążą pokrążą po
orbitach leżących w płaszczyznachorbitach leżących w płaszczyznach
lekko nachylonych do płaszczyznylekko nachylonych do płaszczyzny
ekliptykiekliptyki;;
Planety (z wyjątkiem Wenus i Uran)Planety (z wyjątkiem Wenus i Uran)
obracają się wokół własnych osi wobracają się wokół własnych osi w
kierunku ich ruchu obiegowego;kierunku ich ruchu obiegowego;
Orbity większościOrbity większości księżycówksiężyców
związane są z płaszczyznamizwiązane są z płaszczyznami
równików ich macierzystych planet.równików ich macierzystych planet.
12. Merkury – najmniejsza i najbliższa
Słońcu planeta Układu Słonecznego.
Jako planeta wewnętrzna znajduje się
dla ziemskiego obserwatora zawsze
bardzo blisko Słońca, dlatego jest
trudna do obserwacji. Mimo to należy
do planet widocznych gołym okiem i
była znana już w starożytności.
Merkurego dojrzeć można jedynie tuż
przed wschodem lub tuż po zachodzie
Słońca.
15. Powierzchnia Merkurego
Powierzchnia Merkurego niezwykle przypomina
powierzchnię ziemskiego Księżyca. Dominują na
nim równiny podobne do mórz księżycowych
oraz kratery uderzeniowe, oznaczające brak
aktywności geologicznej przez miliardy lat.
Ponieważ wiedza o geologii Merkurego
pochodziła do niedawna tylko z ziemskich
obserwacji i z danych przekazanych przez
sondę Mariner 10, jest to najmniej zbadana
planeta skalista
16.
17. Warunki i atmosfera
• Średnia temperatura powierzchni Merkurego
wynosi 442,5K i waha się od 100K do 700K ze
względu na brak atmosfery. Z racji bliskości
Słońca, temperatura nasłonecznionej półkuli
może przekraczać znacznie 400°C. Po stronie
nieoświetlonej, średnia temperatura wynosi
-163 °C. Na żadnej innej planecie Układu
Słonecznego nie ma tak dużych różnic
temperatur. Intensywność promieniowania
słonecznego na powierzchnię Merkurego wynosi
od 4,59 do 10,61 stałej słonecznej dla Ziemi
(1370Wm−2)
18. Obserwacja
• Jasność obserwowana Merkurego waha się od -2,0m do 5,5m Jego
obserwacja jest utrudniona ze względu na bliski dystans do Słońca,
ponieważ Merkury zwykle ginie w jego blasku. Można go więc
dostrzec jedynie tuż przed zmierzchem lub tuż po świcie.
Kosmiczny Teleskop Hubble'a nie może obserwować go nigdy - ze
względu na przedsięwzięte środki ostrożności, uniemożliwiające
zbytnie zwracanie się teleskopu w stronę Słońca
• Oglądany z Ziemi Merkury objawia się w fazach, podobnie jak
Księżyc. Kiedy planeta znajduje się po przeciwnej stronie Słońca niż
Ziemia (koniunkcja górna), jest ona w pełni; podczas koniunkcji
dolnej (między Słońcem a Ziemią) - jest w nowiu. W obu
przypadkach planeta wschodzi i zachodzi wówczas równorzędnie
ze Słońcem i jest dla ziemskiego obserwatora niewidoczna
19.
20.
21.
22.
23. Wenus – druga według oddalenia od Słońca planeta Układu
Słonecznego. Wenus jest trzecim pod względem jasności
ciałem niebieskim po Słońcu i Księżycu widocznym na niebie.
Ponieważ obserwacje tej planety są możliwe tylko wieczorem
i rano, nazywana jest także: Jutrzenką, Gwiazdą Poranną lub
Gwiazdą Wieczorną (starożytni Grecy nazywali ją
odpowiednio: Fosforos i Hesperos)[1]. Jest skalnym globem
osnutym gęstymi chmurami, które odbijają większość światła
słonecznego. Żółtawy kolor chmur atmosfery pochodzi od
kwasu siarkowego. Nie posiada naturalnego satelity (odkryto
jednak planetoidę 2002 VE68 o średnicy około pół kilometra,
pozostającą w rezonansie orbitalnym 1:1 z Wenus, z tej racji
mogącej być nazywaną quasi-księżycem Wenus). Znak
Wenus oznacza płeć kobiety. Jej nazwa wzięła się od
rzymskiej bogini miłości, Wenus.
24.
25. • Wenus posiada bardzo g st atmosfer ; ci nienie przyę ą ę ś
powierzchni jest 93 razy wi ksze ni na Ziemi. Jeję ż
odkrywc jest Michai omonosow, który obserwowaą ł Ł ł
przej cie Wenus przed tarcz S o ca 26 maja 1761 roku.ś ą ł ń
Atmosfera sk ada si g ównie z dwutlenku w gla (tlenkuł ę ł ę
w gla (IV)) (96,5%) oraz, w znacznie mniejszym stopniu, zę
azotu (ok. 3,5%). Inne pierwiastki i zwi zki chemiczneą
wyst puj ce w ladowych ilo ciach to tlenek siarki(IV),ę ą ś ś
tlenek w gla(II), argon, neon, chlorowodór, fluorowodór ię
para wodna.
26.
27. • Temperatura na powierzchni globu oscyluje w pobliżu 460 °C, a w
niektórych miejscach dochodzi nawet do 500 °C (jest więc wyższa
niż temperatura topnienia ołowiu). Różnice między stroną dzienną i
nocną nie przekraczają 25 °C. Pomimo to, iż Wenus znajduje się
prawie dwa razy dalej od Słońca niż Merkury, jest najgorętszą
planetą w Układzie Słonecznym. Tak wysoka temperatura jest
spowodowana przez efekt cieplarniany, który powstaje, ponieważ
związki chemiczne atmosfery Wenus blokują emisję promieniowania
na długości fal podczerwonych. Szacuje się, że maksymalna
możliwa temperatura przy powierzchni może wynosić 650 °C, gdyż
rozgrzewając się atmosfera wypromieniowuje więcej ciepła. Być
może taka sytuacja miała już miejsce w historii Wenus. Ciekawą
tego konsekwencją jest fakt, że chmury ulegają wtedy rozproszeniu,
odsłaniając powierzchnię. Po ochłodzeniu chmury pojawiają się
ponownie.
28.
29.
30. • Przypuszcza się, że wnętrze Wenus jest
podobne do ziemskiego. Jądro o promieniu ok.
3000 km jest zbudowane z żelaza i niklu. Otacza
je gruby, skalisty płaszcz, pokryty skorupą o
kilkudziesięciokilometrowej grubości.
Powierzchnia, jak wynika z map sporządzonych
przez sondę Magellan, została w 85%
ukształtowana w trakcie procesów o charakterze
wulkanicznym. Świadczą o tym różne struktury
koliste, kopuły, potoki zastygłej lawy oraz kratery
o asymetrycznych kształtach. Na zdjęciach
radarowych można znaleźć także gęstą sieć
rowów i szczelin, zmarszczki i fałdy, których
obecność wyraźnie świadczy o aktywności
tektonicznej.
31.
32.
33. • 8 czerwca 2004 miał miejsce tranzyt Wenus, czyli
obserwowane z Ziemi przejście planety przed tarczą
Słońca. Słońce, Wenus i Ziemia znalazły się na jednej
linii. Wenus była widoczna na tle Słońca jako niewielka,
czarna plamka. Tranzyty Wenus odbywają się parami.
Odstęp czasowy między jego pierwszym i drugim
pojawieniem się wynosi 8 lat[4]. Ostatnio taka para
zjawisk miała miejsce w latach 1874 i 1882. Kolejne
widoczne z Ziemi przejście Wenus przed tarczą Słońca
nastąpi 6 czerwca 2012. W dalszej przyszłości tranzytu
Wenus należy oczekiwać 11 grudnia 2117 r. oraz 8
grudnia 2125 r. Jednak dopiero w 2247 zjawisko będzie
ponownie w całości widoczne w Polsce.
37. Maksymalne oddalenie od Ziemi
(perygeum): 405500 km
Maksymalne zbli enie do Ziemi (apogeum):ż
363000 km
rednica na równiku: 3476 kmŚ
rednia temperatura powierzchni ( za dnia):Ś
120°C
rednia temperatura powierzchni (w nocy):Ś
-160°C
Czas obiegu dooko a Ziemi: 27,3 dniał
38. Faza Księżyca określa
oglądaną z Ziemi część
Księżyca oświetloną
przez Słońce. Ponieważ
Słońce oświetla zawsze
(poza zaćmieniami) tylko
połowę powierzchni
Księżyca, jego fazy są
rezultatem oglądania tej
połowy pod różnymi
kątami spowodowanymi
różnymi położeniami
Słońca, Ziemi i Księżyca
względem siebie.
39. Ciemne i względnie nieurozmaicone obszary, które widać
gołym okiem na oświetlonej części Księżyca, nazywane są
morzami księżycowymi. Termin ten nawiązuje do przekonań
starożytnych astronomów, którzy uznawali, że są one
wypełnione wodą. Obecnie wiemy, że są to obszary zestalonej
magmy. Bazalt, powstały z zastygniętej lawy, wypełnił kratery
meteorytowe utworzone przez spadające odłamki skalne. Morza
znajdują się niemal wyłącznie na widocznej stronie Księżyca,
gdzie zajmują 31% powierzchni, na stronie niewidocznej prawie
nie występują (jedynie 2% powierzchni).
40. Zaćmienia
występują, gdy Słońce,
Ziemia i Księżyc
znajdują się w jednej
linii. Zaćmienia Słońca
występują podczas
nowiu, kiedy Księżyc
znajduje się pomiędzy
Ziemią a Słońcem. Z
kolei zaćmienia
Księżyca zdarzają się
podczas pełni – gdy to
Ziemia jest pomiędzy
Księżycem a Słońcem.
41. Najbli sze za mienie Ksi yca by o widoczne w Polsceż ć ęż ł
21 grudnia 2010r.
42. Struktura wewnętrzna Księżyca
jest bardzo podobna do struktury
Ziemi.
Oba ciała niebieskie mają jądro
zawierające duże ilości żelaza,
grubą warstwę tzw. płaszcza, a
przy powierzchni stosunkowo
cienką skorupę zbudowaną z
luźnego materiału skalnego.
Podstawowa różnica polega na
tym, że jądro Księżyca nie
składa się, tak jak w przypadku
Ziemi, z dwóch warstw - stałej
wewnętrznej i płynnej
zewnętrznej -lecz jest
jednorodne i ma strukturę
zwartą. Właśnie ze względu na
brak ciekłej warstwy jądra
Księżyc jest pozbawiony pola
46. Mars – czwarta według oddalenia od Słońca planeta Układu Słonecznego.
Nazwa planety pochodzi od imienia rzymskiego boga wojny – Marsa.
Zawdzięcza ją swej barwie, która przy obserwacji wydaje się być rdzawo-
czerwona i kojarzyła się starożytnym z pożogą wojenną. Postrzegany odcień
wynika stąd, że powierzchnia planety jest pokryta tlenkami żelaza. Mars
posiada dwa niewielkie księżyce o nieregularnych kształtach – Fobosa i
Deimosa. Prawdopodobnie są to dwie planetoidy przechwycone przez pole
grawitacyjne planety. Przypuszcza się, że mogło na niej kiedyś powstać życie,
jednak obecnie nie ma na to solidnych dowodów.
47. Fobos i Deimos to niewielkie księżyce o nieregularnych kształtach, będące prawdopodobnie
przechwyconymi przez Marsa planetoidami. Oba zostały odkryte w 1877 r. przez
Asapha Halla. Ich nazwy pochodzą od imion synów greckiego boga wojny Aresa.
Większy księżyc, Fobos, ma średnicę 22,2 km i obiega planetę w odległości 9387
km, natomiast mniejszy – Deimos – ma średnicę jedynie 12,6 km, a promień jego
orbity jest równy 23,400 km. Księżyce te na skutek oddziaływań pływowych są
zwrócone zawsze tą samą stroną do planety wokół
której krążą (podobnie jak w przypadku Ziemi i Księżyca). Jednocześnie, ponieważ
Fobos obiega Marsa szybciej niż planeta obraca się wokół własnej osi (wschodzi na
zachodzie, a zachodzi na wschodzie), siły pływowe powodują stopniowe
zacieśnianie się orbity tego księżyca. Po pewnym czasie zbliży się on na tyle do
Marsa, że zostanie rozerwany przez jego pole grawitacyjne (patrz granica Roche'a).
Z kolei Deimos, który znajduje się dużo dalej, systematycznie oddala się od
powierzchni planety.
Fobos widziany z powierzchni Marsa ma średnicę kątową około 12', a Deimos
około 2'. Dla porównania – Słońce widziane z Marsa ma średnicę 21'.
48.
49. Mars jest najlepiej poznaną (poza Ziemią) planetą Układu
Słonecznego. Do 1 lipca 2006 w jego kierunku wysłano 37
bezzałogowych ekspedycji badawczych, z czego większość była
prowadzona przez Stany Zjednoczone i Związek Radziecki (później
przez Rosję), ale również przez Japonię i kraje Unii Europejskiej. W
skład misji wchodziły satelity okrążające czerwoną planetę,
lądowniki, a także łaziki. Jednakże około 2/3 tych misji było
nieudanych – część wystrzelonych statków kosmicznych nigdy nie
nawiązało łączności z Ziemią, inne rozbiły się podczas lądowania,
pozostałe z kolei przestały działać po krótkim czasie lub działały
nieprawidłowo. Winę za niektóre niepowodzenia przypisuje się
usterkom technicznym, jednak większość statków zawiodła bez
wyraźnych przyczyn. Z tego powodu niektórzy naukowcy drogę
między Marsem a Ziemią, jaką pokonują statki kosmiczne, nazywają
"Trójkątem bermudzkim".
50.
51.
52.
53. Ciekawostki
Mars jest planetą najbardziej podobną do Ziemi i dlatego od
dawna się podejrzewa, że na jego powierzchni mogą istnieć
(lub istniały) jakieś prymitywne formy życia. Dwie sondy
kosmiczne Viking, które w 1976 roku wylądowały na
powierzchni Czerwonej Planety, nie przyniosły rozwiązania
tego problemu. W 1996 roku ogłoszono, że w znalezionym na
Antarktydzie meteorycie ALH 8400, pochodzącym z Marsa,
stwierdzono obecność śladów prymitywnego życia sprzed 3,6
mld lat. Nie jest to, oczywiście, dowód, że na Marsie istniało
życie, lecz jedynie hipoteza zachęcająca do dalszych badań.
Jednym z priorytetowych celów przygotowywanych i
planowanych misji kosmicznych do Marsa jest więc
poszukiwanie na nim śladów życia.
57. Jowisz jest piątą według oddalenia od Słońca i największą
planetą Układu Słonecznego, a po Słońcu, Księżycu i Wenus-
czwartym pod względem jasności obiektem na ziemskim niebie.
Starożytni Rzymianie nadali mu imię swego boga światłości,
będącego panem zarówno wszystkich bogów, jak i wszelkich
zjawisk niebieskich. Jowisz okrąża Słońce po prawie kołowej
orbicie w odległości ponad pięciokrotnie większej niż odległość
Ziemi od Słońca, jego średnia prędkość orbitalna wynosi 13 km/s,
a okres obiegu wokół Słońca trwa prawie 12 lat. Chociaż masa
Jowisza stanowi zaledwie tysięczną część masy Słońca, jest 318
razy większa od masy Ziemi. Średnica Jowisza przewyższa
średnicę Ziemi mniej więcej 11 razy i wynosi prawie 143 tys. km.
Planeta szybko wiruje wokół osi niemal prostopadłej do
płaszczyzny swej orbity: pełny obrót wykonuje w ciągu niespełna
10 godzin i jest to najkrótszy okres obrotu wśród wszystkich
planet naszego systemu. Konsekwencją szybkiego obrotu jest
stosunkowo duże spłaszczenie globu Jowisza: jego promień
równikowy jest o 4200 km dłuższy od promienia biegunowego.
58. Jedną z najbardziej intrygujących zagadek Jowisza jest to:
że wypromieniowuje on dwukrotnie więcej energii, niż otrzymuje od
Słońca. Nie znamy źródła tej dodatkowej energii. Mimo że skład
chemiczny Jowisza jest zbliżony do słonecznego, nie mogą w nim
zachodzić reakcje jądrowe przemiany wodoru w hel ze względu na zbyt
małe ciśnienie i za niską temperaturę w jego wnętrzu. Sądzono więc, że
nadwyżka energii może być wynikiem kurczenia się planety
(wystarczyłoby zmniejszanie się promienia o mniej więcej 1 mm rocznie),
które powinno prowadzić do zamiany energii grawitacyjnej na energię
cieplną. Koncepcja ta nie wytrzymała jednak próby czasu. Precyzyjna
analiza zmian torów sond kosmicznych w polu grawitacyjnym Jowisza
pozwoliła znaleźć rozkład gęstości wewnątrz jego globu. Okazało się, że
wzrost gęstości ku środkowi jest tak wolny, iż wyklucza popularną dotąd
hipotezę, według której Jowisz jest kulą gazową. Najprawdopodobniej
więc wypełnia go ciekły wodór metaliczny, otoczony grubą warstwą
ciekłego wodoru molekularnego. Tylko w samym środku ma on
przypuszczalnie niewielkie, ale skupiające około 13% masy, stałe jądro
żelazowo-krzemianowe. Ściśliwość tych cieczy jest za mała, aby ich
ewentualnym kurczeniem się dało się wytłumaczyć obserwowaną
nadwyżkę wypromieniowywanej energii. Niewykluczone więc, że Jowisz
posiada jeszcze w swym wnętrzu zapas ciepła pochodzącego z okresu
kondensacji planety z pierwotnej mgławicy słonecznej.
63. Księżyce JowiszaKsiężyce Jowisza
Jowisz posiada najwięcejJowisz posiada najwięcej księżycówksiężyców spośród wszystkichspośród wszystkich
planet w Układzie Słonecznym. Z 63 dotychczasplanet w Układzie Słonecznym. Z 63 dotychczas
odkrytych, 49 ma już oficjalne nazwy. Jeden z księżycówodkrytych, 49 ma już oficjalne nazwy. Jeden z księżyców
Jowisza,Jowisza, GanimedesGanimedes, jest największym naturalnym, jest największym naturalnym
satelitą w Układzie Słonecznym. Zarówno fizyczne jak isatelitą w Układzie Słonecznym. Zarówno fizyczne jak i
orbitalne charakterystyki księżyców Jowisza znacznieorbitalne charakterystyki księżyców Jowisza znacznie
różnią się od siebieróżnią się od siebie
64. NawetNawet EuropaEuropa, najmniejszy z odkrytych przez Galileusza, najmniejszy z odkrytych przez Galileusza
naturalnych satelitów Jowisza posiada średnicę pięćnaturalnych satelitów Jowisza posiada średnicę pięć
tysięcy razy większą niż wszystkie pozostałe księżyce,tysięcy razy większą niż wszystkie pozostałe księżyce,
nie odkryte przez Galileusza razem wzięte. Wszystkienie odkryte przez Galileusza razem wzięte. Wszystkie
księżyce posiadają oprócz tego odmienne orbity,księżyce posiadają oprócz tego odmienne orbity,
niektóre kręcą się przeciwnie do ruchu Jowisza. Znaleźćniektóre kręcą się przeciwnie do ruchu Jowisza. Znaleźć
możemy księżyce, które na jeden obrót wokół własnejmożemy księżyce, które na jeden obrót wokół własnej
osi potrzebują znacznie mniej czasu niż Jowisz, ale iosi potrzebują znacznie mniej czasu niż Jowisz, ale i
takie, które potrzebują go o wiele więcej, nawet prawietakie, które potrzebują go o wiele więcej, nawet prawie
trzy lata ziemskie.trzy lata ziemskie.
65.
66. Co to jest Saturn ?Co to jest Saturn ?
Saturn – szóstaSaturn – szósta planetaplaneta Układu SłonecznegoUkładu Słonecznego podpod
względem oddalenia odwzględem oddalenia od SłońcaSłońca. Jest to. Jest to
gazowy olbrzymgazowy olbrzym, drugi pod względem masy i, drugi pod względem masy i
wielkości powielkości po JowiszuJowiszu, a przy tym paradoksalnie o, a przy tym paradoksalnie o
najmniejszej gęstości ze wszystkich planetnajmniejszej gęstości ze wszystkich planet
całego Układu Słonecznego. Saturn znany był jużcałego Układu Słonecznego. Saturn znany był już
w świeciew świecie starożytnymstarożytnym. Charakterystyczną jego. Charakterystyczną jego
cechą sącechą są pierścieniepierścienie składające się głównie zskładające się głównie z
lodu i (w mniejszej ilości) z odłamków skalnych.lodu i (w mniejszej ilości) z odłamków skalnych.
Obecnie znamy 61 naturalnych satelitówObecnie znamy 61 naturalnych satelitów
Saturna (3 niepotwierdzone ostatecznie).Saturna (3 niepotwierdzone ostatecznie).
Nazwa planety pochodzi od imienia rzymskiegoNazwa planety pochodzi od imienia rzymskiego
67.
68. Podczas gdy największe przerwy:Podczas gdy największe przerwy: CassiniegoCassiniego ii EnckeEncke można obserwować zmożna obserwować z
Ziemi, Voyager odkrył tysiące zawiłych przerw i "malutkich pierścieni".Ziemi, Voyager odkrył tysiące zawiłych przerw i "malutkich pierścieni".
Taka budowa może wynikać z grawitacyjnego oddziaływania Saturna naTaka budowa może wynikać z grawitacyjnego oddziaływania Saturna na
wiele mniejszych ciał różnego pochodzenia (wiele mniejszych ciał różnego pochodzenia (księżyceksiężyce,, kometykomety,,
asteroidy). Niektóre nieregularne przerwy mogą powstawać poprzezasteroidy). Niektóre nieregularne przerwy mogą powstawać poprzez
obieg mniejszych księżyców, takich jak Pan. Z drugiej strony wieleobieg mniejszych księżyców, takich jak Pan. Z drugiej strony wiele
innych, być może jeszcze nie odkrytych przerw (lub "malutkichinnych, być może jeszcze nie odkrytych przerw (lub "malutkich
pierścieni"), może istnieć dzięki grawitacyjnemu "podparciu" o takiepierścieni"), może istnieć dzięki grawitacyjnemu "podparciu" o takie
satelity jak: Prometeusz czy Pandora. Pozostałe bardziej regularnesatelity jak: Prometeusz czy Pandora. Pozostałe bardziej regularne
przerwy wynikają najprawdopodobniej z rezonansu orbitalnegoprzerwy wynikają najprawdopodobniej z rezonansu orbitalnego
zachodzącego pomiędzy bryłami pierścienia a masywniejszymizachodzącego pomiędzy bryłami pierścienia a masywniejszymi
księżycami, np. Mimas podtrzymuje zachowanie Przerwy Cassiniego.księżycami, np. Mimas podtrzymuje zachowanie Przerwy Cassiniego.
Dane przesłane przez sondę Cassini wskazują, że pierścienie posiadałyDane przesłane przez sondę Cassini wskazują, że pierścienie posiadały
własną, niezależną od Saturna szczątkową atmosferę. W jej składwłasną, niezależną od Saturna szczątkową atmosferę. W jej skład
miałyby wchodzić przede wszystkim tlen i wodór, pochodzące głównie zmiałyby wchodzić przede wszystkim tlen i wodór, pochodzące głównie z
rozkładu ciekłego lodu zawartego w lodowych bryłach pierścienia.rozkładu ciekłego lodu zawartego w lodowych bryłach pierścienia.
69. PIERŚCIENIEPIERŚCIENIE
Pierścienie te po raz pierwszy zaobserwował Galileo Galilei w 1610 przyPierścienie te po raz pierwszy zaobserwował Galileo Galilei w 1610 przy
pomocy zbudowanego przez siebie teleskopu, ale nie był w staniepomocy zbudowanego przez siebie teleskopu, ale nie był w stanie
wytłumaczyć ich istnienia. W liście do Wielkiego Księcia Toskanii pisał:wytłumaczyć ich istnienia. W liście do Wielkiego Księcia Toskanii pisał:
"Saturn nie jest samotnym ciałem, ale jest złożony z trzech elementów"Saturn nie jest samotnym ciałem, ale jest złożony z trzech elementów
które prawie się nie stykają i nigdy się nie przemieszczają względemktóre prawie się nie stykają i nigdy się nie przemieszczają względem
siebie. Układają się one w jednym równoleżniku na tle Zodiaku, asiebie. Układają się one w jednym równoleżniku na tle Zodiaku, a
centralna część jest trzykrotnie większa od zewnętrznych". On takżecentralna część jest trzykrotnie większa od zewnętrznych". On także
określił Saturna, jakoby miał posiadać "ucho". W 1612 pierścienie byłyokreślił Saturna, jakoby miał posiadać "ucho". W 1612 pierścienie były
zorientowane w stronę Ziemi, co umożliwiało obserwacje, alezorientowane w stronę Ziemi, co umożliwiało obserwacje, ale
następnie poczęły "znikać", by ponownie się pojawić w 1613 tymnastępnie poczęły "znikać", by ponownie się pojawić w 1613 tym
samym mieszając Galileusza. Nie doczekał on rozwiązania tej zagadki.samym mieszając Galileusza. Nie doczekał on rozwiązania tej zagadki.
Następnie pierścienie Saturna były obserwowane regularnie od 1655Następnie pierścienie Saturna były obserwowane regularnie od 1655
przez angielskiego uczonego Christiana Huygensa, korzystającego zprzez angielskiego uczonego Christiana Huygensa, korzystającego z
potężniejszych teleskopów od tych za czasów Galileusza. Jegopotężniejszych teleskopów od tych za czasów Galileusza. Jego
obserwacje nie wykazały jednak nic ponad odkrycia włoskiegoobserwacje nie wykazały jednak nic ponad odkrycia włoskiego
astronoma.astronoma.
70.
71. Saturn imponuje ilością (drugą po Jowiszu)Saturn imponuje ilością (drugą po Jowiszu)
księżyców - z 61 dotychczas odkrytych przy czymksiężyców - z 61 dotychczas odkrytych przy czym
istnienie 3 jest wciąż dyskusyjne, 48 ma jużistnienie 3 jest wciąż dyskusyjne, 48 ma już
oficjalne nazwy. Nigdy jednak nie będzie możliweoficjalne nazwy. Nigdy jednak nie będzie możliwe
ustalenie ostatecznej liczby satelitów - bryły lodu,ustalenie ostatecznej liczby satelitów - bryły lodu,
z których składa się pierścień, mogą być czasamiz których składa się pierścień, mogą być czasami
wytrącane przez grawitację planety, stając sięwytrącane przez grawitację planety, stając się
tymczasowo satelitą. Tym bardziej nie istniejetymczasowo satelitą. Tym bardziej nie istnieje
wyraźna granica pomiędzy dużą skałą pierścienia,wyraźna granica pomiędzy dużą skałą pierścienia,
a małym księżycem. Dzięki siłom pływowyma małym księżycem. Dzięki siłom pływowym
Saturna, księżyce się stopniowo przemieszczają wSaturna, księżyce się stopniowo przemieszczają w
stosunku do miejsc, w których się pierwotniestosunku do miejsc, w których się pierwotnie
ukształtowały.ukształtowały.
77. Uran – siódma w kolejności od Słońca planeta Układu
Słonecznego. Jest także trzecią największą i czwartą
najmasywniejszą planetą naszego systemu. Należy do grupy
gazowych olbrzymów. Nazwa planety pochodzi od Uranosa, który
był bogiem i uosobieniem nieba w mitologii greckiej. Stanowi to
wyjątek, gdyż wszystkie pozostałe planety noszą imiona bóstw z
mitologii rzymskiej. Symbolami Urana są (Unicode U+2645, w♅
astrologii) oraz (w astronomii). Posiada 27 odkrytych księżyców.
81. • Neptun to ósma, najdalsza[2] planeta od Słońca w Układzie Słonecznym.
Zajmuje czwarte miejsce – mierząc według średnicy i trzecie miejsce według
masy. Jej jasność nie przekracza 7,6m. Neptun jest 17 razy masywniejszy
od Ziemi i trochę masywniejszy od swojego bliźniaka Urana, który ma masę
15 razy większą od Ziemi i mniejszą gęstość. Planeta nosi nazwę po
rzymskim bogu morza. Jej symbol astronomiczny to , stylizowana wersja
trójzębu Neptuna.
• Odkryty 23 września 1846[3], Neptun jest jedyną planetą odnalezioną na
drodze przewidywań matematycznych, w miejsce obserwacji nieba.
Niespodziewane zmiany w orbicie Urana doprowadziły astronomów do
wniosku, że podlega ona perturbacjom nieznanej planety. Neptun został
odnaleziony w odległości jednego stopnia od przewidywanej pozycji.
Wkrótce potem został odnaleziony jego księżyc Tryton, a pozostałe 12
księżyców odkryto dopiero w XX wieku. Neptun był badany tylko przez jedną
sondę, Voyager 2, która przeleciała w pobliżu planety 25 sierpnia 1989.
• Skład chemiczny Neptuna jest podobny do Urana, natomiast obie planety
różnią się składem od większych od nich gazowych olbrzymów Jowisza i
Saturna. Z tego powodu astronomowie czasem umieszczają je w oddzielnej
kategorii „olbrzymów lodowych”. Atmosfera Neptuna, mimo że podobna do
atmosfery Jowisza i Saturna w tym, że składa się głównie z wodoru i helu,
zawiera jednak więcej składników takich jak woda, amoniak, metan i
śladowe ilości węglowodorów, a także przypuszczalnie azot. Wnętrze
Neptuna składa się z kolei z lodu i skał, podobnie do Urana[4]. Śladowe
ilości metanu w zewnętrznych warstwach atmosfery planety nadają jej
niebieski kolor[5].
