2. Gehienak lehortarrak dira, baina batzuk uretan
biziten biziteko gai dira; nenufarrak, adibidez.
Landara asko handiak dira etaurte asko bizi dira.
Beste batzuk ,oso txikiak, eta hilabete batzuk
besterik ez dira bizi.
Landaren ezaugarri komunak
·Berdeak dira
·Lurrari lotuta bizi dira
·Izaki autotrofoak dira.
·Sustraiak,zurtoina eta hostoak daukiez.
3. LANDAREEN Landarak talde bitan sailkatzen dira:loradunak eta
Lora bakoak.
· Landara loraduna edo fagerogamoak hazien
SAILKAPENA Bidez ugaltzen dira. Batzuk lora ikusgarriak
daukiez . Beste batzuk, ostera, lora txikiak
daukiez, ikusten gatxak. Edozelan ere, guztiek
daukiez ondo garatutako sustraiak, zurtoina, eta
hostoak, eta batzuk baita haziak babesten
dabezan fruituak ere.Landara fagerogamoak
gimnospermoak edo angiospermoak izan
daitekez.
· Gimnospermoak lora bakunak daukiez, eta ez
daukiez haziak babesteko fruiturik.
· Angiospermoak lora ikusgarriak daukiez eta haziak
Gimnospermoa babesteko fruituak sortzen dabez.
Angiospermoa · Lora bako landarak edo kriptogamoak esporen
bidez ugaltzen dira. Talde bitan sailkatzen dira :
iratzeak eta goroldioak.
· Iratzeek ondo beriztuta daukie sustraiak, zurtoina
eta hostoak. Iratzeek, esporak soro izeneko
zakutxoetan batuta dagoz.
· Goroldioek sustrai, zurtoin eta hosto oso txikiak
daukiez. Esporak kapsula izeneko zakutxoen
barruan
Iratzea Goroldioa batuta dagoz.
4. NUTRIZINO FUNTZIOAREN
FASEAK
Nutrizino funtzinoaren bidez, bizitzeko behar daben materia eta energia
lortzen dabe landarek.
Landarek nutrizio funtzinoa osatzen daben prozesuek hainbat aldi daukiez:
1. Xurgatzea: landareak sustraetako ule xurgatzaileen bidez, behar dauzan
ura
eta gatz mineralak hazrtzen dauz lurzorutik. Uraren eta gatz mineralen
nahasturak izerdi landubakoa da.
2. Zirkulazionoa: izerdi landubakoak zurtoinean gora igoten dau,
hostoetaraino.
3. Fotosintesia: izerdi landubakoa eta karbono dioxikoa hostoetan nahasten
dira, eguzki argaren energiari esker. Eguzki enrgia klorofila izeneko
substantziaren bidez bereganatzen dabe landarek eta energia horri esker
euren eligakaia sortzen dabe, izerdi landua deiturikoa.
4. Zirkulazionoa: izerdi landua hostoetatik landara osora barreiatzen da hodi
liberiarren bidez.
5. Arnasketa: estomen bitartez arnasea hartzen dabe; horreen bidez oxigenoa
hartu eta karbono dioxidoa botaten dabe atmosferara.
6. Transpirazionoa: landarek xurgatzen daben uraren zati bat atmosferara
askatzen dabe, lurrun legez, hostoetan daukiezan zuloen edo estomen
bidez. Giro hezoetan, estomak dilatatu eta zabaldu egiten dira. Giro
lehorretan, ostera, estomak uzkurtu eta txikiago bihurtzen dira.
5. LANDAREEN UGALKETA
SEXUALA
Loretan gertatzen da eta zelula sexual arrak eta zelula
sexual emeak bat egiten dabe, Halan hazia sortzen da eta, gero,
beste landara bat sortuko da.
Lorearen atal bakotxak eginkizun jakin bat dauka ugalketan:
• Lorazilak lorearen organo arrak dira. Harizpi batek eta
harizpiaren muturrean dagoan antera izeneko zakutxoak
osotzen dabe. Barruan, polen aleak dagoz; eta horreen
barruan, zelula sexual arrak.
• Pistiloa lorearen organo emera da. Botila formea dauka:
irekidurea, samea eta obulutegi izenako zabalgunea daukaz.
Obulutegiaren barruan obuluak edo zelula sexual emeak
dagoz.
• Petaloak lorak intsektuak erakarteko hosto koloredunak dira.
Petalo guztien multzoa korolea da.
• Sepaloak lorearen onaldeko hostoxo berdeak dira eta
koroleari eustea da beraren funtzinoa. Sepalo guztien
multzoa kaliza da.
6. Ugalketa sexualaren prozesua, zelan edo halan, honantxe gauzatzen da modu
nagusian:
• Polinizazioa: haizeak edo intsektuek lora baten polen aleak beste lora baten
pistilora eroaten dabez.
• Ernaltzea: polena pistiloan behera obulutegiraino jaisten da eta, han, obuluakaz bat
egiten dau. Poleneak eta obuluek alkarregaz hazia osotzen dabe. Haziak landarea
izango da eta honeek behar dauzan elikagai erreserbak daukaz.
• Fruitua: lorak ihartu egiten dira eta zati guztiak jausten jakez, obulutegia izan eziak.
Obulutegia puztu egiten da hazia babesteko erreserba substantziak gordeten
hasten dalako.
• Haziak lurzoru emonkorrean jausi ezkero, erne eta landara bat sortu daike.
7. UGALKETA ASEXUALA
aldaxka
Ugalketa asexualaren bidez, landarek beste landara bardin-bardinak sortzen dabez,
Landara loradunek beste landara batzuk sortu daikiez euren zati batetik abiatuta,
aldaxken, tuberkuluen, erraboilen edo estoloien bidez.
Estoloien bidez