2. TEMA VIII A ENERXÍA CIENCIAS DA NATUREZA 5º EP
Ceip Rosalía de Castro (LUGO) Traducido de AulaPlaneta 2014/15
Natureza da enerxía
Movemento No caso dun barco,
prodúcese grazas á enerxía que lle
subministra un motor.
Os corpos caracterízanse
por ter unha serie de
propiedades que definen o seu
estado e a súa situación. Así, por
exemplo, o estado físico, a temperatura e o movemento son propiedades
dos corpos.
Estas propiedades pódense modificar. Así, un corpo sólido pode pasar
a líquido ou un corpo que está en repouso pódese empezar a mover. Os
corpos sofren estes cambios cando se lles comunica unha magnitude física
chamada enerxía. A enerxía é, polo tanto, a razón pola que os corpos
cambian as súas propiedades. Por exemplo, ao subministrar enerxía
eléctrica a unha lámpada apagada, produce luz; e ao subministrar enerxía
calirífica a un anaco de xeo, derrétese transformándose en auga.
Tipos de enerxía
Mina de carbón Hasta mediados do século
XX, o carbón era o combustible máis
empregado para producir enerxía.
Hai moitos tipos de enerxía,
que reciben diversos nomes segundo
o fenómeno no que interveñen.
Algúns dos máis importantes
son:
Enerxía calirífica, que intervén nos fenómenos caliríficos.
Enerxía luminosa, que intervén nos fenómenos ópticos.
Enerxía eléctrica, que intervén nos fenómenos eléctricos
Enerxía cinética, que intervén no movemento dos corpos.
Enerxía nuclear, que intervén nas reaccións nucleares.
3. TEMA VIII A ENERXÍA CIENCIAS DA NATUREZA 5º EP
Ceip Rosalía de Castro (LUGO) Traducido de AulaPlaneta 2014/15
Enerxía química, que intervén nas reaccións químicas.
As fontes de enerxía
Vista dun geyser Volcanes, geysers e
termas utilizáronse, ata certo límite, como
fontes de enerxía capaces de aproveitar a
calor interna da Terra.
O carbón, o petróleo e o gas
natural son exemplos de
combustibles fósiles, que son
substancias que nos dá a natureza
e que o ser humano utiliza para
conseguir diferentes tipos de enerxía.
Outra forma de obter enerxía é aproveitar algúns fenómenos
naturais, como o vento e a luz solar.
Todos os combustibles fósiles e os fenómenos naturais que se utilizan
para obter enerxía reciben o nome de fontes de enerxía ou recursos
enerxéticos.
Hai dous tipos de fontes de enerxía, as renovables e as non
renovables.
As fontes de enerxía renovables son as que non se esgotan por
moito que se utilicen. Por exemplo, a luz do sol (enerxía solar), o
vento (enerxía eólica), as mareas (enerxía mareomotora) ou a calor
interna da Terra (enerxía xeotérmica).
As fontes de enerxía non renovables son as que se encontran en
cantidades limitadas na natureza. Trátase dos combustibles fósiles,
como o carbón e o petróleo.
Fontes de enerxía renovables
Placas soares El aproveitamento da
enerxía solar non ten outro gasto que a
instalación de placas.
Ao ser humano preocúpalle
que se esgoten as fontes de
enerxía que xa estudamos. A
4. TEMA VIII A ENERXÍA CIENCIAS DA NATUREZA 5º EP
Ceip Rosalía de Castro (LUGO) Traducido de AulaPlaneta 2014/15
enerxía hidroeléctrica parece que non se rematará, pero, non obstante, hai
países que non poden construír máis presas.
Esta preocupación levou á experimentación con outras fontes de
enerxía máis baratas, menos contaminantes e inesgotables.
Son a enerxía solar, a eólica e a mareomotora:
A enerxía solar, como indica o seu nome, utiliza o a enerxía do sol.
Xa se usan pantallas solares para a produción de enerxía en vivendas
e pequenas explotacións (granxas).
A enerxía eólica aproveita a forza do vento. Usouse dende moi antigo
(muíños de vento).
A enerxía mareomotora consiste en aproveitar a forza das mareas.
Fontes de enerxía non renovables
As fontes de enerxía fan funcionar as máquinas que se concentran
nas fábricas.
O carbón foi a primeira gran fonte de enerxía que empregou a
Revolución Industrial.
Hai varios tipos de carbón; entre eles está a hulla.
Outra fonte de enerxía é a electricidade. Prodúcese nas centrais
hidroeléctricas (aproveitando a forza da
auga, mediante a construción de presas) e
nas centrais termoeléctricas, que producen
enerxía eléctrica por medio de calor.
O gas natural e o petróleo son
tamén fontes de enerxía que hoxe teñen
moita importancia.
Todas estas fontes de enerxía
preocupan ao ser humano porque son
esgotables, pódense rematar.
A enerxía nuclear é a máis moderna
e a máis poderosa das fontes de enerxía.
Enerxía eléctrica Mediante o
contador sabemos a
electricidade queconsumimos
nas nosas casas.
5. TEMA VIII A ENERXÍA CIENCIAS DA NATUREZA 5º EP
Ceip Rosalía de Castro (LUGO) Traducido de AulaPlaneta 2014/15
O PETRÓLEO
Arabia Saudí Entre os principais
produtores de petróleo encóntranse
moitos países árabes.
O petróleo é un líquido negro
que se encontra baixo a codia
terrestre. Procede da descomposición de plantas e animais realizada hai
millóns de anos.
Proporciona tal riqueza que se lle chamou ouro negro.
Unha vez que se encontra un pozo necesítase unha rede de
transporte do petróleo mediante barcos enormes, chamados petroleiros,
ou a través de canalizacións, chamadas oleodutos.
O maior problema é que só uns cantos países o teñen: os países da
antiga Unión Soviética, os Estados Unidos, Arabia Saudí, México, Venezuela
e China, son os principais produtores.
Existe unha organización que controla boa parte do comercio do
petróleo, é a OPEP (Organización dos Países Produtores de Petróleo). Está
integrada polos seguintes países: Arabia Saudí, Irán, Iraq, Kuwayt,
Emiratos Árabes Unidos, Qatar, Venezuela, Libia, Alxeria, Indonesia,
Nixeria, Gabón e Ecuador. Os seis primeiros están no Golfo Pérsico.
Teñen a capacidade de controlar o prezo do barril de petróleo, por
iso crearon unha crise económica no mundo en 1973, xa que subiron
moito os prezos. Actualmente a súa influencia debilitouse moito.
A calor e a temperatura
Torradora Leste aparato permítenos
aproveitar a calor para tostar o pan.
A calor é unha forma de
enerxía. Este tipo de enerxía
permítenos, por exemplo,
quentarnos e cociñar. E tamén
6. TEMA VIII A ENERXÍA CIENCIAS DA NATUREZA 5º EP
Ceip Rosalía de Castro (LUGO) Traducido de AulaPlaneta 2014/15
pode producir cambios nos materiais. Así, aplicando calor sobre un material,
este se pode fundir (como sucede cos metais a altas temperaturas), pode
queimarse (como acontece coa madeira ou o papel), pode aumentar de
tamaño (como sucede tamén con moitos metais) ou pode endurecerse
(como acontece con moitos tipos de plástico).
A temperatura é a cantidade de calor que ten un corpo. Cando hai
dous corpos en contacto tendes a igualar as súas temperaturas. Para
conseguilo, cada corpo absorbe ou desprende calor.
A temperatura mídese co termómetro.
O TERMÓMETRO
Termómetro meteorolóxico Sirve para
coñecer a temperatura ambiental.
O termómetro é o instrumen-
to que usamos para medir a tem-
peratura. A temperatura mídese en
graos. A temperatura normal do
corpo humano, por exemplo, é de
36 graos.
Actualmente existen que usamos cotiamente: o termómetro de
mercurio e o dixital.
O termómetro de mercurio está formado por unha escala graduada
xunto a un tubo moi fino con mercurio no seu interior. O mercurio é
un metal líquido que varía moito de tamaño coa calor. Así, cando o
material co que está en contacto o termómetro quenta o mercurio,
aumenta de tamaño e, polo tanto ocupa máis espazo dentro do tubo:
a temperatura sobe. Cando o termómetro se pon en contacto cun
material máis frío, o mercurio diminúe de tamaño e o termómetro
baixa.
O termómetro dixital sinala directamente a temperatura con
números.
Os termómetros adóitanse usar para medir a temperatura do corpo,
en cuxo caso falamos de termómetros clínicos, ou para coñecer a
temperatura ambiente, xa sexa no interior dun edificio ou no exterior;
entón falamos de termómetros meteorolóxicos.
