1. EXERCICIOS ANTIGO RÉXIME
Política-Ideoloxía
“Eu querería que un Príncipe non pensase senón en facer feliz ao seu pobo. Un pobo ditoso teme máis
perder ao seu príncipe, que ao mesmo tempo é o seu benfeitor, que o que o mesmo soberano pode temer
con respecto á diminución do seu poder (...). Non hai máis que un ben, que é o do Estado en xeral. O
soberano representa o estado; el e o seu pobo non forman senón un só corpo... O príncipe é para a
sociedade que goberna o que o cabeza é para o corpo: el debe ver, pensar, obrar para toda a comunidade,
co fin de procurarlle todos os beneficios que ela ten dereito a esperar conseguir...”
Pensamentos escollidos das máximas filosóficas de Federico II actual rei de Prusia, 1785
“Os reis son chamados xustamente deuses, pois exercen un poder similar ao divino. Pois se considerades
os atributos de Deus, veredes como encóntranse na persoa dun rei... Da mesma forma que é impío e
sacrílego facer un xuízo sobre os actos de Deus, igualmente é temerario e inconsciente para un súbdito
criticar as medidas tomadas polo rei.”
Jacobo I de Inglaterra (1603-25)
- Explica se notas diferenzas na concepción do papel do Rei para coa sociedade entre estes textos.
Xustifica, se é así, a que pode ser debido e se seguen existindo coincidiencias arredor do papel do
Rei por parte dos mesmos reis.
Nestas circunstancias, os chamados Lores espirituais e temporais e os Comúns, declaran:
1º. Que o pretendido poder da autoridade real de suspender as leis ou de executar as leis sen o
consentimento do Parlamento é ilegal
2º. Que o pretendido poder da autoridade real de dispensar das leis ou da execución das leis, como foi
usurpado e exercido no pasado, é ilegal.
3º. Que a Comisión e corte de comisarios erixidos para as causas eclesiásticas, e todas as demais
Comisións e cortes de igual natureza son ilegais e perniciosas
4º Que calquera petición de diñeiro para a Corona ou para o seu uso, baixo pretexto de prerrogativa, sen
o consentimento do Parlamento, por un tempo máis longo ou dunha maneira que non sería consentida
polo Parlamento é ilegal
8º. Que as eleccións dos membros do Parlamento deben ser libres
9º. Que nin a liberdade de palabra, nin a dos debates ou procesos no seo do Parlamento, pode ser
coartada ou posta en discusión en ningunha corte nin en ningún outro lugar, senón no mesmo Parlamento
13º. Que en fin, para remediar todo agravio, e para a emenda, afirmación e observación das leis, o
Parlamento deberá ser frecuentemente reunido”
Declaración de dereitos, 1689
- Este texto reflicte unha concepción do poder político moi diferente a que existía en Europa neses
anos. Que diferenzas existen entre esta concepción do poder e a existente no resto de Europa?
Explícao detalladamente e realiza un esquema coa diferenza.
“Os ilustrados avogaban porque o home se liberase das cadeas da tradición e comezase a pensar por si
mesmo. Fronte ao pesimismo relixioso que ata entón representara á humanidade como necesitada de
tutela, os ilustrados albergaron unha visión optimista do mundo baseada no progreso e no triunfo da
razón, superando os vellos prexuízos relixiosos coas súas supersticións. Fronte á tradicional visión
estática da sociedade, crían nunha innata tendencia da sociedade cara ao progreso. A busca da felicidade
terrestre fai que o pracer deixe de ser visto como algo humillante para converterse en algo glorioso fronte
aos rigores, privacións e sufrimentos predicados antes.”
- Elabora un cadro sinalando os cambios que se producen en relación á mentalidade do pasado.
Nunha columna colocarías o pasado e na outra o característico da Ilustración podendo engadir
outros elementos que coñezas. A continuación elabora un texto, imaxinando ser un ilustrado, no
que expoñas os cambios que se viñeron producindo no terreo das ideas.

2. “Son aqueles a que a vontade dos pobos conferiu o poder necesario para gobernar a sociedade (...)
Tal é a orixe dos soberanos. Contrástase que o seu poder e os seus dereitos non se fundamentan máis que
no consentimento dos pobos; os que se establecen pola violencia son só usurpadores; non se converten
en lexítimos máis que cando o consentimento dos pobos confirmou aos soberanos os dereitos que
usurparan.
Os homes entraron en sociedade para ser máis felices; a sociedade outorgouse soberanos para atender
máis eficazmente a súa felicidade e a súa conservación. O benestar dunha sociedade depende da súa
seguridade, da súa liberdade e do seu poder para procurarse estas vantaxes. Cumpriu que o soberano
tivese un poder suficiente para establecer a boa orde e a tranquilidade entre os cidadáns, para asegurar as
súas posesións, para protexer os febles dos ataques dos fortes, para reprimir as paixóns mediante as
penas (...).
Os pobos non concederon sempre a mesma cantidade de poder aos cidadáns que elixiron. A experiencia
de todos os tempos insignia que mentres maior é o poder dos homes, máis empúrranlles as súas paixóns
a abusar del: esta consideración impulsou a algunhas nacións a fixar límites ao poder daqueles a quen
encargan gobernarlles.
Entrada da palabra “soberanos” en A Enciclopedia
- A quen deben o poder os soberanos? Que diferenzas ves coas teorías que xustificaban o poder dos
reis no século XVII? Por que se lle concedeu poder ao rei? Relacionao cos obxectivos do
despotismo ilustrado. Estás de acordo co que afirma a frase en cursiva?, Que nación limitara na
súa época o poder ao rei?
“En cada Estado hai tres clases de poderes: o lexislativo, o executivo das cousas pertencentes ao dereito
de xentes, e o executivo das cousas que pertencen ao común.
Polo primeiro, o príncipe ou o maxistrado fai as leis para certo tempo ou para sempre, e corrixe ou
derroga as que están feitas. Polo segundo, fai a paz ou a guerra, envía ou recibe embaixadores, establece
a seguridade e prevén as invasións e polo terceiro, castiga os crimes ou decide as contendas dos
particulares. Este último chamarase poder xudicial, e o outro, simplemente, poder executivo do Estado.
A liberdade política nun cidadán é a tranquilidade de espírito que provén da opinión que cada un ten da
súa seguridade, e para que se goce dela é preciso que sexa tal o goberno que ningún cidadán teña motivo
de temer a outro (...).
No Estado en que un home só ou unha soa corporación de próceres ou de nobres ou do pobo,
administrase os tres poderes, e tivese a facultade de facer as leis, de executar as resolucións públicas e de
xulgar os crimes e contendas dos particulares perderíase todo enteiramente.”
Montesquieu, Espírito das leis, 1748
- Resume as ideas principais do texto. Pon un título ao texto Que cres que opina Montesquieu da
monarquía absoluta?, ¿en que te baseas para contestar? Explica como se organizan hoxe en día os
poderes no teu país.
“Encontrar unha forma de asociación que defenda e protexa con toda forza común á persoa e bens de
cada asociado, e pola que, uníndose cada un a todos, non obedeza porén máis que a si mesmo e
permaneza tan libre como antes. Tal é o problema fundamental cuxa solución é o contrato social (...)
Estas cláusulas, ben entendido, redúcense todas a unha soa: a enaxenación total de cada asociado con
todos os seus dereitos a toda a comunidade”
Rousseau, O contrato social, 1762
- Explica cal é o problema e como preténdese solucionar por Rousseau.
Que che parece este intento?