رياض الصالحين ދިވެހި ބަހުން http://www.islamic-invitation.com/book_details.php?bID=1462 ދިވެހި Divehi (Maldivian)

2. ‫رياض الصاحلني باللغة املالديفية‬
‫ن٠اع اٌظاٌؽ١ٓ‬
‫ދވހ ބހނ‬
‫ި ެ ި ަ ު ް‬
‫املصنف‬
‫األماـ حمي الدين كريا ٗمي بن شرؼ النوكم نؼّٗ هللا‬
‫أبوز‬
‫مرتجم‬
‫عبد اهلل فاركؽ إبراىيم‬

3. ‫بسم اهلل الرمحن الرحيم‬
‫ް‬
‫ް ާ ެ ް‬
‫އިލތިމސ އް‬
‫ު ު ު ް ަ ް‬ ‫ަ ު ް ާ‬
‫ލބވތިްއޚނނއިްއޚތނނށް‬ ‫ޮ ު ެ‬
‫ެ ު ް ަ ާ ަ ް ަ ު ަ ް ަ ަ ެ ެ‬
‫ވދނސލމށފހްދނނވމވ.ް‬
‫ަ ު ަ ާ ޮ ް ަ ާ ޮެ ެ ެ‬ ‫ަ‬ ‫ު ު ެ‬ ‫ޮ ް ު ަ ް ަ‬ ‫ެ ް ަ ް‬
‫ްްްްްްްްްްްމިއީްދިވހީނނށްحديث ްتبليغ ްކށ ްއގނނއިްދިނމގ ްمقصد ގއިްތރޖމކށ ްފއިވްފތކވ.ް‬
‫ެ ްް ެ‬ ‫ެ ެ ެ ް‬ ‫ު ެ ާ ެ ު ް ަ ް ޯ ާ ަ ެ ަ ު ަ ާ‬ ‫ަ ު ަ ާ ަ‬ ‫ަ ު ަ ާ ާ ް ު ު ު ެ ު ަ‬
‫މިތރޖމ ްޗޕކރމގ ްކރީގއިްމިްތރޖމގއިްހރދންކށތއ ްހދްދނގތމށއިްއހނިހނ ްعلم ވރިނގް‬
‫ެ ް ެ ަ‬ ‫ެ ް ަ ް ެ‬ ‫ޫ ު ެ ަ ެ ެ‬ ‫ެ ަ ް‬ ‫ަ‬ ‫ޮ ް‬
‫خياؿ ްހދމގ ްمقصد ގއި ްމިފތ ްމިވނީ ްނ ޓށ ްދކރވިފއިއވ. ްވބސ އިޓގ ްއޑރހކީް‬ ‫ަ‬ ‫ޯ ު ު ެ‬
‫ަ ް ަ ަ‬ ‫ް ެ ެ ް ެ ި‬ ‫ޮ ަ ެ ް‬ ‫ެ‬ ‫ެ ޮ ު ެ‬ ‫ަ‬ ‫ެ ެ‬
‫‪ް www.hadees.com.mv‬އވ. ްއދި ް ްއފތގ ްމިދލި ްކޕީއކީވސ ްއިސވ ްދނނވ ްمقصدއށޓކއިް‬
‫ެ ް ެ ަ ް‬ ‫ަ ް ަ ާ‬ ‫ި ަ‬ ‫ް ާ ު ަ ް‬ ‫ެ ަ ަ ަ ް ަ ާ‬ ‫ާ‬ ‫ެ ޮ ެކ ެ‬
‫ތއޔރކރވިފއިވ ްދލިކޕީއ ެްވ. ްވީމ ްފނިވޑއިގނނވ ްއިސލހތއ ްތރީގއި ްމިދނނވ ްއޑރހށް‬ ‫ަ ް ާ ު ު ެ ަ ާ‬
‫ު ަ ެ ު ު ެ ު ު ަ ު ު ު ާ ެ ަ ާ ާ ަ ަ ަ ް ަ ަ ެ ެ‬
‫ހށހޅމގްފރސތްހޅވލވިފއިވްވހކްދނނވމވ.‬
‫ް‬
‫ް ާ ު ު ަ ެ ު ު ެ ަ ު ު ަ ް‬
‫އިސލޙްހށހޅމގްޝރތތއް:ް‬
‫ު ެ ު ު ަ ަ ް ަ ަ ު ަ ް ަ ޮ ް ު ް‬ ‫ް ާ ް‬ ‫ު ެ ަ ާ ަ ު ަ ާ ް‬
‫1- ކރވިފއިވްތރޖމއިންްއިސލމްދީނގްހކމކށްބދލްއނންގތވން.‬
‫ް‬
‫ެ ަ ް ޫ ަ ަ ް ަ ަ ު ަ ް ަ ޮ ް ު ް‬ ‫ު ެ ަ ާ ަ ު ަ ާ ް‬
‫2- ކރވިފއިވްތރޖމއިންްؼك٠س ގްމފހމކށްބދލްއނންގތވން.ް‬
‫ް‬
‫ަ ު ަ ާ ެ ް ު ެ ަ ުނ‬
‫3- أً٘ إٌٍح ٚاٌعّاػح ގްػم١كج އއިްـالف ތރޖމއއްކރވިފއިވ ްް‬
‫ާ‬ ‫ެ‬
‫ް‬
‫ް ާ ު ް ައ‬
‫ް‬ ‫ަ ު ެ‬ ‫ެ‬
‫4- ދިވހިްބހގްއިމލްކށތ ް‬
‫ް ާ ް ަ ޫ ު ު ެ ް ު ް ެ ެ ެ ެ‬
‫ްްްއިހތިރމްޤ ބލކރއވންއދމވ.ް‬
‫އބ ުްﷲްފރ ްްއިބރހ ްް‬
‫ާ ޫ ޤ ް ާ ިމ‬
‫ް‬ ‫ް‬ ‫ަ ްދ‬
‫__________________________________________________________‬
‫ެ ް‬ ‫ެ ް ެ ް ެ ް‬ ‫ެ ް ް‬
‫7687886 ފކސ:ް2308886ްއސ.އމ.އސ:ް0336699ްއީމއިލ:ް‪muya85@hotmail.com‬‬ ‫ަ ދ ޯ ުް‬
‫ޫ‬ ‫ު ަ ާ ަ ް ް‬
‫ރފއިދމނޒިލް/ްސ.ހިތ ް ފނ :ް‬

4. ‫بسم اهلل الرمحن الرحيم‬
‫ަ ާ ަ ްް‬
‫ފށްބސް‬
‫احلمد هلل كحده كالصبلة كالسبلـ على من النيب بعده حممد كعلى آلو كصحبو ك بعد :-‬
‫رياض ްالصاحلني ް ް ްމި ްދިވހި ްތރޖމ ްއކީ ްމީގ ްގތ ްނޑ ކ ްް ްފހއތކށް‬
‫ެ ާ ް ްގ ް ަ ަ ށ ަ ެ ް ަ ަ ް‬
‫ަ‬ ‫ަ ު ަ ާ ަ‬ ‫ެ‬ ‫ގ‬‫ެ‬
‫ް ު ަ‬ ‫ަ ު ަ ު ެ ަ ަ ު‬ ‫ަ‬ ‫ޭއ‬
‫އހރ ްކރީގ ް)50 ްربيع اآلخر6241ىػ، 31 ްމ ް 5002މ.ްގއި) ްއޅގނޑ ްގ ްއވށ ްމިސކިތ ްގއިް‬
‫ި‬ ‫ަ ަ ު ު ައ‬
‫ި‬
‫ު ަ ށ ަ ްްތ ޮ ް ެ ް‬
‫(ސް.ހިތދ ް،ްމސޖިދއ ްޝރގއި) ްعصرނމދށ ްފހ ްحديث ކިޔއިްދިނމ ްް ްގސ ް ކށގންް‬
‫ު‬ ‫ަ‬ ‫ަ ާ ަ ް ަ ު‬ ‫ޫ ާ ަ‬ ‫ަ ް ު ް‬ ‫ަ ޫ‬
‫ޮ ް‬
‫އ ްމސ ްކތ ްއ ްމިސކިތގއި ްފށ ްހ ުް ްތރޖމ ްކ ަްނ ްފށނ ްމސއކތ ކް. މިފތް‬
‫ެ ި ިނދ ަ ު ަ ާ ު ރ ް ެ ު ު ަ ަ ް ަ ެ ެ ވ‬
‫ެ‬ ‫ް ު ަ‬ ‫ެ ަ ަ އަ ް ެ‬
‫ް‬
‫ަ ަ ަ ް‬ ‫ި ޮ ު ެ شر ެ ް ަ ު ަ ާ‬ ‫ަ ު ަ ު ްގ ް ު ު‬
‫ެ‬ ‫ަ ު ަ ާ ު ު ު ަ‬
‫ތރޖމ ްކރމގއި ްއޅގނޑ ްނގޅނީ ްމ ްފތގ ް ح ްއއ ްކމގއިވ ްدليل الفاحلني ްނމކށް‬
‫ެ‬ ‫ޮ ް ެ ު ަ ަް ަ ް ޭ ު ް ާ ެ ް‬
‫ު‬ ‫ަ‬ ‫ު ު ޮ ެ ެ ެ ު ަ ް ަ ު ްއ ު ަ ު‬
‫ަ‬
‫ކިޔނ ްފތވ.ްއ ްދވސވރ ްޅގނޑ ްދިޔއީްކނމ ްދވހކްކިޔނ ްބނނވ ްދތިނ ްحديثގް‬
‫ަ ް ަ ާ ަ ް ު ަ ު ް ެ ެ ަ‬ ‫ަ ަ ް ު ަ ު ްް ެ ޮ ު ަ ްއ ަ ު ދ ް ޮ ު‬
‫ތރޖމ ްދިވހި ްބހށ ްކރމނ ްއފތގއި ް ކރ ާ ސކޅ ްހީރސޖހ ްތތކރމނނވ. ްއދިް‬
‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ަ ު ަ ާ‬
‫އސ ުް ް ަްމދށފހ ްތދް ްمحد ްصلوات ްކިޔއި ްحديثގ ްޢރބިގ ނޑ ްކިޔމށފހ ްއގ ްމން‬
‫ު ަ ް ަ ު ޭ ެ ާ ަ‬ ‫ު‬ ‫ެ ަ ަ ަ‬ ‫ަ‬ ‫ަ ް ރ ނާ ަ ް ަ ު ެ ުވ‬
‫ެ‬
‫ު ަ ް ަ ު ަ ު‬ ‫ަ‬ ‫ަ ް ު ަ ާ ަ ް ަ ު‬ ‫ް ު ަ‬ ‫ެ ު ް ެ ެ ެ ޮ ަ ް‬
‫ކިޔއިްދމނނވ.ްއގތށ ްމިސކިތގއިްއސރ ްނމދށފހ ްحديث ކިޔއިްދިނމށ ްއޅގނޑް‬ ‫ަ‬
‫ަ ު ެ ް‬ ‫ަ ް ަ ުރ ު ޮ ް‬ ‫ު ް ަ ް‬
‫ގސތ ކރ ްސބބ ކ ްމިސކިތށ ްއނނ ްކދީނނށ ްحديث ތއ ްތ ކ ާްރކށ ްއޑއިވން‬
‫ަ ް ަ‬ ‫ް ަ ް‬ ‫ަ ަ ަ ީ‬ ‫ަ ް ު ު ި‬
‫ަ ެ‬ ‫ިސ ާ‬ ‫ަ ް ްދ ް ެ‬ ‫ަ‬ ‫ަ ށ ި ަ ަް ެ ު ް ޮ ު ާ ު ަ ަ ް‬
‫ފ ަްއފިނމ ްއކދީންބޑވއިރ ްވރށ ްގިންحديث ތއ ަ ސވ،ްއ ްްލމީްމތިވރިްއސލތއް‬
‫ު ޫ ު ަ ް‬
‫ަ ަ ު ަ ް ްދ ް ވ ާ ް ަ ް ަ ު ަ ަ ާ ެ ަ ަ ް ެ ެ ް ެ ެ‬
‫ެ‬
‫އނގިްއދިްއދީނގްރީތިްއދބތއ ަ ސްްއީމނ ކންވރގދވންކމށްދކިގނނވ.ްްއދިް‬
‫ަ‬ ‫ެ ު ެ‬ ‫ަ‬ ‫ެ‬
‫ަ ަ ަ ް ޓަ ެ ެ ޮ ް ެ ަ ަ ް‬
‫ަ‬ ‫ް ެ ެ ް ެ‬ ‫ެ ް‬ ‫ު‬ ‫ޮް‬
‫ް‬ ‫ޮް ަ ު ެ ެ ެ ް‬
‫حديث ފތތ ކގ ްތރއިންމިްފތ اختيارކރީްވސްއިސވދނނވި ްސބބށ ްކއވ.ްކނމއކސް‬
‫މި ްމސ ްކތ ްއ ްމިސކިތގއި ްފށއިގ ްް ްގތގނޑ ކށ ްތިނ ްއހރ ްނވތ ްހތރ ްއހރް‬
‫ް ަ ަ ު ު ަ ަ ަ ަ ު ަ ަ ު‬ ‫ަ ަ ެނ ާ ް ަ ަ ަ ް‬ ‫ް ު ަ‬ ‫ަ ަ އަ ް ެ‬
‫ް‬
‫ަ ަ ާ‬ ‫ަ ް ޫ ްޔ ް ަ ަ ް‬ ‫ު ާ‬ ‫ެ ް ެ ަ ް ަ ު ަ ު ަ ު ެ‬
‫ވނދނ ްކރީމވ. ްދނ ްއއށފހ ްއޅގނޑގ ްއިޖތިމއީ ްމސއލިއ ަްތތކށ ްއއި ްބދލއިް‬
‫ަ‬ ‫ަ ް ެ ް ު ެ ެ‬
‫ޮ ު ް ެ ު ެ ު ެ ެ‬ ‫ަ ް ާ ް ެ ު ު ެ ްސ ަ ު ް ަ ު‬
‫ގޅިގންރށނ ްބރށ ްގިންގިނއިންދންޖހމގ ަްބބންވގތީްގތނ ްމދްކނޑނީއވ.ް‬‫ަ‬ ‫ު ެ ްް ަ ު ް ޭ ަ ް‬
‫ަ ު ަ ާ ު ެ ަ ެ ެ ެ ެ ް ެ‬ ‫ް ަ ު ަ ެ ަ ަ ް ު ެ ޮ ު ަ‬ ‫ެ ޮ ު ެ ާ ް ަ ަ ަ ް‬
‫އއިރ ްއތީްއފތގ ްގތގނޑ ކށ ްތިނބ އިކޅދބޔއވރ ްބޑބ އިްތރޖމ ްކރވިފއވ.ްއހނވް‬ ‫ެ ު ޮ‬
‫ެ‬ ‫ަ ި ާ ީ ޮ ް ަ ެ ް ާ ް‬ ‫ު ު ެ‬ ‫ޮ ް ު ަ ް ަ‬ ‫ެ ް ަ ް‬
‫ދިވހީނނށ ްحديث تبليغ ކށ ްއގނނއި ްދިނމގ ްمقصد ގއ ްބ ކ ްއތބ އިވސ ްމތ ްاهلل ްގް‬
‫ް ެވ‬
‫ެ‬ ‫ާ ު ާ ަް ެ ް ަ ު ަ ާ ޮ ް‬
‫ވގިފޅލއިގންތރޖމކށްނިނމީމ ް.ް‬
‫ެ ާ ަ ް ަ ު ެ ަ ު ަ ާ ަ ާ ަ ަ ީ‬ ‫ޮ ު ަ ާ ީ‬ ‫ަ ް ަ ަ ެ ެ‬
‫އދި ްދނނވމވ. ްމިފތގއިވ ްކރިތި ްقرآفގ ްއޔތތކގ ްތރޖމ ްނގފއިވނ ްالقرآف‬ ‫ަ‬

5. ‫ު ު ާ ު ެ ެ ަ ު ަ ާ ެ ް‬ ‫ާ ު‬ ‫ާ ް ޭަ‬ ‫ެ‬ ‫ް ެ ެ‬ ‫ަ ު ަ ާ‬ ‫ެ‬
‫الكرٝت ް ް ދިވހި ްތރޖމ ްއިނނވ. ްދިވހި ްރއޖގއި ްމިހރ ްކރިތި ްޤރއނގ ްދތރޖމއއް‬
‫ީ‬ ‫ެ‬
‫ގ‬
‫ުރ ު ެ ަ ު ަ ާ ަ ް ު ެ‬ ‫ަ ު ަ ާ ަ ު ަ ު‬ ‫ގ ެ‬ ‫ެ‬ ‫ޮ ު ާ ެ ު ެ ް‬
‫އތމއިއކވސ ްالقرآف الكرٝت ް ްދިވހިްތރޖމ ްއޅގނޑ ްاختيار ްކ ް ްކރީގ ްތރޖމ ްއށވރ ްމިް‬
‫ީ‬
‫ަ ަ ް ަ ަ ެ ެ‬ ‫ަ ް ަ ު‬ ‫ަ ު ެ ަ ު ަމ ަ ާ ާ ަ ެ ު ަ ަ ަ ާ‬
‫ދނނވިްފހގްތރޖ ާްގއިވްމނއިގްފރިހމކމއިްބސމގްރީތިކމށޓކއވ.‬ ‫ެ ް ެ‬
‫ް ަ ް‬ ‫ޮ ަ ް ަ ު ަ ު‬ ‫ަ ު ަ ާ ަ ް ު ެ‬ ‫ަ ް‬ ‫ަ ު ަ ާ ު ު ު ަ‬
‫ްްްމި ްފތގއިވ ްحديثތރޖމ ްކރމގއި ްލފޒީ ްތރޖމއށވރ ްބޑށ ްއޅގނޑ ްއިސކން‬ ‫ޮ ު ަ ާ‬
‫ެ ު ެ ޭ‬ ‫ާ ަ ަ ު ްް‬ ‫ާ ެ ް ްފ ޭ ަ‬ ‫ޭ ެ ު ު ް ަ ް ަ ަ ު ު ާ ޭ ެ ް‬
‫ދީފއިްވނީްއގ ްހކމތއ ްބދލ ްނވނހނ ްްވީހވސ ަ ސހ ްއިބރތކނ حديث ގއިްއކލވް‬
‫ަ‬ ‫ާ‬ ‫ަ‬
‫ު ަ ް ު ް ާ‬ ‫ަ ު‬ ‫ު ު ަ ާ‬ ‫ެ ަ ަ‬ ‫ަ ަ ެ ް‬ ‫ު ެ ެ ޭ ޯ ެ ެ‬ ‫ާ ަ ެ ު ް ެ ް ަ ް‬
‫މނ ްއހނތރީނނށ ްބނދވތއވ. ްނމވސ ްއފދ ްއިތރތކއި ްތފސީލތއ ްހނނނީް‬
‫ެ ު ެ ު ަ‬ ‫ެއ ާ ަ ަ‬
‫ް‬ ‫ު ު‬ ‫ަ‬ ‫ޮ ް ަ ެ ެ‬ ‫ެ ޭ ޭ ެ ް‬
‫ކިޔމީހއށ ްއގނހނ ްقوس ްކށފއވ. ްއދި ްއިތރ ްشرح އ ްވނމ ްއލިޔގ ްކރީގއިް‬ ‫ާ ާ ަ ް‬
‫ު ަ ަ‬ ‫ެ ަ‬ ‫ެ ަ ު ު‬ ‫ު ު ަ ާ ް‬ ‫ް ަ ާ ަ ި ު ަ ަ‬ ‫ެ ު ު ަ‬ ‫ަ ް ަ ެ ެ‬
‫"ދނނ އވ" ްގ ްޖމލ ްއިނފށފއ ްނވތ ް" ްއިތރބޔނ ް" ްގ ްލފޒ ްލިޔވިފއި ްނވތް‬
‫ޮ ު ަ ެއ‬
‫ް‬ ‫ަ ު ަ ާ ެ‬ ‫ެ ް ެ ި ަ ަ ް‬ ‫ަ ި ު ަ ެ ް‬
‫ގއސ ްކށފއިވނއވ. ްއދ ްކރީގއިވސ ްދނނވ ްފދއިނ ްމި ްތރޖމގ ްބޑބ އ ް‬ ‫ޮ ް ަ ާ ެ ެ ެ‬ ‫ަ ު ު‬
‫ަ ަ ް ާ‬ ‫ޮ ް‬ ‫ާ ެ ުނ‬ ‫ް ެ ް ަ‬ ‫ެ ް ަ ީ ަ ް ު ްއ ޮ ު‬
‫ނިމިގނދިޔއ ްއއޑ ްތޅ ްމިސކިތއގއި ްކިޔދމ ްް ްގސ ްކމށވތީ ްއއ ްއދިް‬
‫ާ ި ަ‬ ‫ަ‬
‫ީ‬ ‫ަ ު ަ ަ‬ ‫ޮ ް ު ޭ‬ ‫ަ ަ ް ެ ަ ި ާ ް ު ޮށ ޭ ު ް‬
‫އޅގނޑ ކީވސ ްއއޑ ްމީހކށވފއ ްއއމކ ްް ްބނނ ްކށއޅ ްބހރވ ްއ ް ްއއޑް‬
‫ަކ ަ ް ޫ‬ ‫ަ ް ޫ‬ ‫ަ ު ަ ަ ެ ް‬
‫ު ު ަ‬ ‫ަ ަ ު‬ ‫ަ ް ޫ ަ ު ު ަ ެ‬ ‫ަ ު ަ‬ ‫ު ް ަ‬ ‫ަ‬
‫ބހރވކމށވތވ ްވރށ ްގިނ ްޖމލ ްތ ކގއި ްއއޑ ްބހރވއިގ ްއސރ ްހރމކީް‬ ‫ަ ަ ް‬ ‫ަ ު ު ަ ަ ަ ް ާ ީެ‬
‫ް ަ ް ާ‬ ‫ާ ީ ެ ަ ް ަ ަ ް‬ ‫ަ ަ ަ ް‬ ‫ެ ި ަ ް ެ ް‬
‫އކށީގނވކމކވ. ނމވސ ްދިވހ ްބސވސ ްބހކށ ްވނ ްއނސލކށ ްނިސ ބތވް‬ ‫ަ ަ ެ ް‬ ‫ެ ަ ެ ް ާ ަ ެ ެ ެ‬
‫ު ެ ެ ް ަ ަ ް ާ ް ެ ީ ަ ް ަ ު ޮ ް ަ ަ ް ެ ި ެ ްް‬
‫ެ‬ ‫ާ‬ ‫ު ް ެ ަ ު ަ ަވ ް‬
‫ެ‬
‫އނމ ް ް ްމީހނގ ްބހރވ ްސ ްޝމިލވގނ ްކމށވތީވ، އއ ްރނގޅ ްގތކމށ ްދކގންް‬ ‫ެ ް ެ ހއ‬
‫ަ ި‬
‫ެ ް ަ ް ަ ަ ް ެ ޭ ަ ަ ަ ީ ަ ު ެ ެ ެ ް ެ ް ެ ު ް ަ‬ ‫ު ެ ެ‬
‫އގތ ްإختيار ްކރީއވ. ްމިހނ ްދނނވނ ްޖހ ްސބބ ކ ްބހގ ްތރއިނ ްއނމ ްމއސނދިް‬ ‫ެ ޮ ް‬
‫ެ ު ް‬ ‫ު ް ެ ަހ ު ަ ާ‬
‫ު‬ ‫ަ ް ު ު ެ‬ ‫ެ ަ ު ެ ަ ަ ް ާ ު ަ ެ ް‬
‫ބހކީ ްعرب ްބހވ. ްއބހގ ްއދބީއޔތގއިވސ ްރށފށގ ްމީހނގ ްބ ްރވއއި ްއމީހން‬‫ަ ެ ެ‬ ‫ަ ަ‬
‫ަ ުގ ަ ަ ް ަ‬‫ެ‬ ‫ަ ް ަ ަ ް ަ ަ ެ ް‬ ‫ެ‬ ‫ެ ެ ެ ެ ަ‬ ‫ަ ް ު ަ ް‬
‫ބނނ ކރިްލފޒތއ ްހިމނ އވ. އދިްއއީްއސލކށ ްބލއިގނ ްعرب ްބހ ް ްވރށގިނ ްقواعد‬ ‫ޭ ު ް ު‬
‫ެ ަ ި ު ް‬ ‫ަ ު ަ ެ ް ްރށ ު ު ެ ަ ު ަ ަ ާ‬ ‫ެ‬ ‫ައ ެ ް ެ ަ ެ ެ ެ ެ ެ ް ަ ު ް‬
‫ތ ް ްވސ ްހދިފއިވއވ.ްއހނ ކމނ ްދިވހިްބހގއިވސ ަް ްްފށގ ްބހރވއއިްްއބއމީހން‬ ‫ް‬
‫ބނނ ކރި ްއވލ ްޒމނގ ްލފޒތއ ްނހިމނ ްް ްދިވހ ްބހގ ްއދބީއޔތ ްފރިހމ ްނވން‬
‫ެ ި ަ ު ެ ަ ަ ް ާ ު ު ަ ަ ު ާ ޭ‬ ‫ެ ޭ ާ ަ ާ ު ެ ަ ް ު ަ ް ު ެ ީސ‬ ‫ޭ ު ް ު‬
‫ަ ަ ް ެ ެ ެވ‬
‫ެ‬
‫ކމށްދކމ ް.ް‬
‫ަ ެ ެ‬ ‫ް ު ެ ޮ ެ ް ަ ީ ަ ަ ެ ަ ި‬ ‫ަ‬ ‫ު ަ ަ ަ ު ެ‬
‫ދނނވމވ. ްފރިހމކމގ ްސިފ ްމިލކވވޑިގނވނ ްހމއކނ ްاهلل سبحانو كتعا٘ت އށވ.‬ ‫ަ ް ަ ަ ެ ެ‬
‫ް ާ ު ް‬ ‫ެ ެ ް ަ ު ް‬ ‫ް ާ ު ް ަ ެ ެ‬
‫އނިކމގ ްސިފ ްނިސ ބތވނ ްއިނސނނނށވ. ްއހނ ކމނ ްއިނސނން‬ ‫ް ަ ް ަ ީ‬ ‫ަ‬ ‫ު ަ ު ެ‬
‫ަ ު ަ ާ ަ ެ ް‬ ‫ެ ޮ ު ް‬ ‫ަ ަ ަ ެ ެ‬ ‫ު ް ާ ެ ަ ް‬
‫ކރކނމކމއގއި ްއނިކނތއ ްހނނނކނ ްކށވރވ. ްއގތނ ްމިތރޖމގއިވސް‬ ‫ު ަ ް ަ ް‬ ‫ު ާ ޮ ް ެ ަ ެ ް ަ‬
‫ް ްު ު ު ަ ް‬
‫ާ‬ ‫ެ ު ު ަ ަ ު ް‬
‫ފނނވރކނ ްއިސލހކރމށް‬ ‫ަ ް ައ‬
‫ް‬ ‫ެ ަ ަ‬
‫އފދ ްކނތ ް‬ ‫ު ް ާ ެ ަ ް ަ ަ ަ ެ ެ‬
‫އނިކނތ ކއ ްހނނނކނކށވރވ.‬‫ު ަ ް ަ ެ ް‬

6. ‫ަ ު ަ‬ ‫ު ެ ަ ަ ް ަ ު ަ ު ު ު ެ ެ ޮ‬
‫މސއކތ ްކރމކ، ކރނ ޖހ ްކމކ ްް ވީހިނދ ްއކމށ ްމގފހިކރމގ ްހޔ ްނިޔތގއި ްމިް‬
‫ަ ަ ް ަ ް ު ު ަް ު ަ ް ެ ޭ ަ ަ ަށ‬
‫ީ‬
‫ަ ް ަ ަ‬ ‫ް ާ ު ު ު ަ ް ަ ަ‬ ‫ެ ަ ަ ަ ެ ް ެ ް ެ ަ ަް ެ ަ ް‬ ‫ޮ ް ު ު ަ ަ ަށ ޫ ޮ ް ަ‬
‫ފތ ްމޖތމއ ްް ްދކށލނީްއފދކމއ ްފނިއޖނމ ްއކނ ްއިސލހ ްކރމށޓކއިްއނގވއިް‬
‫ެ ް ާ ެ ަ ު ެ ު ް ު ަ ެވ‬
‫ެ‬
‫ދއވންކމގްއއމީދގއ ް.ް‬
‫ް‬
‫ަ ު ެ‬ ‫ެ ް ަ ް ަ ަ‬ ‫ަ ު ަ ާ ް‬ ‫ާ ް‬ ‫ަ‬ ‫ަ ު ަ ު ެ‬
‫ްްއޅގނޑގ ްدعاء ްއކީްމތ ްاهلل سبحانو كتعا٘ت ްމިްތރޖމއިނ ްދިވހީނނށ ްނ ބވީްإرشاد ްތ ކގް‬
‫ެ ް ު ެ ެ‬ ‫ު ު ު ެ ެ ޮ‬ ‫ެ ަ ް ަ ް‬ ‫ަ ް ާ ެ‬
‫ىداية އއިްމނފްއނގިްއްމއޗށްعمل ކރމގްހޔްتوفيقްދއވމވ.ްްآمني‬ ‫ާ‬
‫عبد اهلل فاركؽ إبراىيم‬

7. ‫مق ػػدمة المؤلف‬
‫الحمد هلل الواحد القهار، العزيز الغفار، مكور الليل على النهار، تذكرة ألولػ القلػوب واألارػار، وتةرػرة لػذوب األلةػاب‬
‫واالعتةار، الذب أيقظ من خلقو من اصطفاه فزىدىم ف ىذه الػدار، وغػغلهم امراتةتػو وإدامػو ارفكػار، ومازمػة االتعػاظ‬
‫واالدكػار، ووفقهػػم للػػدأب فػ واعتػػو، والتأىػػل لػػدار القػرار، والحػػذر ممػػا يبػػاطو ويواػػل دار الةػػوار، والمحاف ػػة علػػى‬
‫ذلك مع تغاير األحواؿ واألووار.‬
‫ٍ وأز‬
‫أحمده أالغ حمد كاه وأغملو وأنماه.‬
‫وأغػػهد أف ال إلػػو إال اهلل الةػػر الك ػريم، الػػرؤؼ الػػرحيم، وأغػػهد أف محمػػداب عةػػده ور،ػػولو، وحةيةػػة وخليلػػو، الهػػادب إلػػى‬
‫صراط مبتقيم، والداعى إلى دين تويم. صلوات اهلل و،امو عليو، وعلى ،ائر النةين، وآؿ كل، و،ائر الرالحين.‬
‫أمػػا اعػػد: فقػػد تػػاؿ اهلل تعػػالى: {ومػػا خلقػػج الاػػن وارنػػب إال ليعةػػدوف مػػا أريػػد مػػنهم مػػن رزؽ ومػػا أريػػد أف يطعمػػوف}‬
‫[الػػذاريات: 56،75] وىػػذا ترػرين اػػأنهم خلقػػوا للعةػػادة، فحػػم علػػيهم االعتنػػاا امػػا خلقػػوا لػػو وارعػػراض عػػن ح ػػوظ‬
‫ٍ ومر‬
‫الدنيا االزىادة، فإنها دار نفاد ال محل إخاد، كل عةور ال منزؿ حةػور، ومرػروع انفرػاـ ال مػوون دواـ. فلهػذا كػاف‬ ‫ٍ‬
‫ٍ‬
‫األيقػػاظ مػػن أىلهػػا ىػػم العةػػاد، وأعقػػل النػػار فيهػػا ىػػم الزىػػاد. تػػاؿ اهلل تعػػالى: {إنمػػا م ػػل الحيػػاة الػػدنيا كمػػاا أنزلنػػاه مػػن‬
‫البػػماا فػػاختل اػػو نةػػات األرض ممػػا يأكػػل النػػاس واألنعػػاـ حتػػى إذا أخػػذت األرض زخرفهػػا وازينػػج و ػػن أىلهػػا أنهػػم‬
‫تػػادروف عليهػػا أتاىػػا أمرنػػا لػػياب أو نهػػاراب فاعلناىػػا حرػػيداب كػػأف لػػم تغػػن اػػاألمب كػػذلك نفرػػل ا يػػات لقػػوـ يتفكػػروف} [‬
‫يونب: 24] ف ىذا المعنى ك يرة ولقد أحبن القائل:‬
‫إف هلل عةادا فُط ػػنا ** ولقوا الدنيا وخافوا الفتنػا‬
‫ب‬
‫ن روا فيها فلما علموا ** أنها ليبج لح وون ػػا‬
‫اعلوىا لُاة واتاػذوا ** صالن األعماؿ فيها ،فنػا‬
‫فإذا كاف حالها ما وصفتو، وحالنا وما خلقنا لو ما تدمتو، فحم على المكلف أف يذىل انفبػو مػذىل األخيػار، ويبػلك‬
‫مبػػلك أولػػى النهػػى واألارػػار، ويتأىػػل لمػػا أغػػرت إليػػو، ويهػػتم امػػا نةهػػج عليػػو. أصػػوب وريػػم لػػو ف ػ ذلػػك، وأغػػد مػػا‬
‫يبػػلكو مػػن المبػػالك: التػػأدب امػػا صػػن عػػن نةين ػاب ،ػػيد األولػػين وا خ ػرين، وتػػد تػػاؿ اهلل تعػػالى:{ وتعػػاونوا علػػى الةػػر‬

8. ‫والتقوب} [ المائدة:4] وتد صػن عػن ر،ػوؿ اهلل صػلى اهلل عليػو و،ػلم أنػو تػاؿ: "واهلل فػ عػوف العةػد مػا كػاف العةػد فػ‬
‫عوف أخيو" وأنو تاؿ:"من دؿ على خير فلو م ل أاور من تةعو ال ينقص ذلك من أاورىم غيئاب" وأنو تاؿ لعلػى ريػ اهلل‬
‫عنو: "فواهلل ألف يهدب اهلل اك رااب واحداب خير لك من حمر النعم".‬
‫فرأيج أف أامع ماترراب من األحاديث الرػحيحة، مرػتماب علػى مػا يكػوف وريقػاب لرػاحةو إلػى ا خػرة، ومحرػاب دااػو‬
‫الةاونػػة وال ػػاىرة، اامع ػاب للترهيػػل والترىيػػل و،ػػائر أنػػواع آداب البػػالكين: مػػن أحاديػػث الزىػػد، وريايػػات النفػػوس،‬
‫وتهذيل األخاؽ، ووهارات القلوب وعااها، وصيانة الاوارح وإزالة اعواااها، وهير ذلك من مقاصد العارفين.‬
‫وألتػزـ فيػو أف ال أذكػػر إال حػدي اب صػحيحاب مػػن الوايػحات، م ػافاب إلػػى الكتػل الرػحيحة المرػػهورات، وأصػدر األاػػواب‬
‫من القرآف العزيز اآيات كريمات، وأوغن ما يحتاج إلى ية أو غرح معنى خفى انفػائب مػن التنةيهػات. وإذا تلػج فػ‬
‫آخر حديث: متفم عليو، فمعناه: رواه الةااري ومبلم.‬
‫وأراو إف تم ىذا الكتاب أف يكوف ،ائقاب للمعتنى او إلى الايرات، حاازاب لو عن أنواع القةائن والمهلكات. وأنا ،ائل‬
‫أخاب انتفع ارئ منو أف يدعو ل ، ولوالدب، ومراياى، و،ائر أحةاانا، والمبلمين أامعين، وعلى اهلل الكريم اعتمادب،‬
‫وإليو تفوي ى وا،تنادب، وحبةى اهلل ونعم كيل، وال حوؿ وال توة إال ااهلل العزيز الحكيم.‬
‫الو‬
‫ެ‬ ‫ެ‬
‫مؤلف ގްمقدمةްގް ترمجة‬
‫ާ ެ ެ‬ ‫ިަ ް ަ‬ ‫ަ ެ ެ ެ ް ަ ު ަ ް ަ ަ ަ‬ ‫ަ‬ ‫ެ ް ެ ަ‬
‫ްްްްްްްްްްއނމހއިްحمد ްثناء ްވނީްاهلل ްއށވ.ްއއކއވނތ ްގދކީރިތވނތ ްއިލހވ.ް‬
‫ޮ ަ ަ ް ާ‬ ‫ާ ެ ެ ު ާ ު ެ ަ ް ަ ް ޭ ަ ު‬ ‫ަ ަ ް ާ ަ ަ ް ު ް ަ ާ‬
‫عزيزވނތ ް، ްގިނގިނއިންފފތއ ްފއސވ ްއިލހވ.ްދވލގ ްމއޗށ ްރގނޑ ްްއޅއިލއވް‬ ‫ަ ް ަ‬
‫ަ‬ ‫ަ ޭ ަ ެ ެ ެ‬ ‫ަ ު ު ެ ް ަ ް ަ ަ‬ ‫ް ު ު ެ‬ ‫ެ ޮ‬
‫އިލހވ. ްކމކ ްހިތތ ކއި ްހޔ ްވިސނމގ ްއހލވރީނނށޓކއި ްނސހތކވ. އދިް‬ ‫ް ަ ާ‬ ‫ާ ެ ެ ްއ ަ ަ ީ‬
‫ެ‬
‫ެ ާހެ‬
‫ު‬ ‫ެ ާ ަ‬ ‫ر ެ ެ ެ‬ ‫ު ް ެ ަ ު ު ެ ް ަ ް ަ ަ‬ ‫ު ްް ާ‬ ‫ر ި ަ ްނ‬
‫عب ةލބިގނ ަް ްމީހނނއި ްބ އދީގ ްއހލވރީނނށޓކއި ްعب ة ްއކވ. ްއއިލހކީ، ްއއިލްގް‬
‫ެ‬
‫ަހ‬ ‫ު ެ ްވ ާ ހ ެ ެ‬
‫ު‬ ‫ޭ ު ް ެ‬ ‫ر ަ ް ަ ަ‬ ‫ު‬
‫ަ ަކ‬ ‫ަ ު ް ު ެ ެ ާހ ޮ ް ެ‬
‫ު‬
‫خلق ްތ ކނ ކރ ްއއިލް ްހއވވިްބ ޔ ް ްްآخ ة ްއށޓކއިްހލނތރިްކރއ ް ްއިލ ްއވ ް.ްފް‬
‫ި‬
‫ު ޭ ެ‬ ‫ެ ޭ ަ ު ް‬ ‫ަ‬ ‫ެ ް ެ ެ ެ‬ ‫ބަ ު ް ެ ޮ ު ަ‬
‫، އބކލ ްް ްދނިޔމތީގއި ް اىد ް ް ކލނގ ްގތގއި ްލއވވިއވ. ްއދި ްއބކލނ ްދނިޔގް‬
‫ޭ‬ ‫ز‬ ‫ެ ޭ ަ ްނ ު ެ ަ ަ‬
‫ު‬
‫ަ‬ ‫ޮ ު ަ ި ަ ަ ްމ ެ ްވ އ ެ‬
‫ް ެ ެ‬ ‫ު ެ‬ ‫ު ެ ާ ަ ެ ް ެ‬ ‫ަ ް‬
‫ްއލނތރިކމއ ްމދ ްاهلل ްއށ ްބިރވތިވ ްބ އއގ ްގތގއ ްއބދް ްލއ ްވި ްވ. ްއދިް‬ ‫ހ ް ު ްް ެ ަ ާ ި ެ ު‬ ‫ެ‬
‫ެ ް ެ އެ‬
‫ެ‬ ‫ު ު ު ާ ަ ަ ު ަ ު ަ‬ ‫ު ަ ް ި ަ ެ‬ ‫ް ަް ި‬ ‫ަ ް ަ ާ ެ ު‬
‫އބކލނނކީ ްކނކމއިމދ ްވިސނ އ ްއިބރތ ްލބިގނ ްފިކރކރ ްބ ޔކ ކމގއި ްލއވވި ްވ.ް‬ ‫ެ ޭ ަ ު ް ަ‬
‫ާ ަ ް‬ ‫ެ ު ަ ާ‬ ‫ަ ަ ް ެ ަ ް ަ ާ ު ު ަް ެ ޭ ަ ު ް ެ ާ ަ ެ ް ަ ު ަ‬
‫އދިްއއިލހށ ްކިޔމނތރިކނ ްއދކރމކ ްއބކލނގ ްއދއއ ްކމގއިްހދމށއި ްދއިމށް‬
‫ީ‬ ‫ެ ާ ަ ް‬ ‫ަ‬

9. ‫ެ ްވ އ ެ‬
‫ް ި ެ‬ ‫ަ ް ާ ު ު ަ ް ަ ަ ަ ަ ަ ް ަ ަ ް ަ ް ު ު ު ެ‬
‫ދމިތިބނވ ްގވއޗށ ްތއޔރވމށ ްގދފދއށ ްމސއކތ ްކރމގ ްتوفيؽ ް ްދއ ް ް ްވ.ްް‬ ‫ެ ެ ި ޮ ަ ް ަ ް‬ ‫ެ‬
‫ެ‬ ‫ޮ ަ‬ ‫ެ ެ‬ ‫ެ ާ ު ޯ ާ ޮ ެ ް ާ ަ ް ަ ާ‬
‫އދިްއއިލހްކފވޑިގނވްކނތ ކއިްގއލމއިްހލކްލިބނވިްގވތިްްލިބނިވިްކނތއތ ކ ްްް‬
‫ަ ް ަ ް ަ ުނ‬ ‫ަ ާ ު‬ ‫ެ ް ު ާ‬ ‫ަ‬
‫ާ ަ ް ަ ް ްތ ާ ު‬
‫ަ‬ ‫ު ެ‬ ‫ާ ު ު ު ަ‬ ‫ެ ް ެ ެ ަދ ު ަ ް ަ ް‬ ‫ު ަ ް‬ ‫ަ ް ާ ެ ެ‬
‫ރއކތރިވ ްތިބމށ ްتوفيؽ ްދއވިއވ.ްއ ް ްހރސތއ ްގިރކރމގއިްދނިޔވީްހލތތއ ްފތް‬
‫ި‬
‫ާ ް ާ ޭ ެ ް‬ ‫ޭ ު ާ ަ ަ ު ަ ު ް ާ ިރ‬
‫ވގނދ ްއިރގއޔއ ްއދި ްރދވ ްބދލވމނދއ ުް ްعمؿތ ކށ ްއނިކމއ ްނނނނހން‬
‫ު ަ ެ ް‬ ‫ަ ަ ް‬ ‫ު ަ ް ާ ި ަ‬ ‫ެ ެ ް ާ‬
‫ެ ް ިއ ެ‬
‫ެ‬ ‫ު ްގ‬
‫ު ެ‬ ‫ަ ް ާ ެ ެ‬
‫ރއކތރިވްތިބމ ްްتوفيؽްްދއވ ްވ.ް‬
‫ެ ް ެ‬ ‫ަ‬ ‫ަ ު ް ެ ެ‬ ‫ު ަ ެ ެ ެ ް ެ‬ ‫ަ ް‬
‫ްްްްްްްްްްاهلل ްއށްحمدްކރމވ.ްއނމްبميغ ، حمد ްއކނނވް.ްއދިްއނމްطاىر، حمدް‬
‫ަ ު ް ެ ެ‬ ‫ެ ް ެ ު ަ ަ‬ ‫ަ ު ް ެ ެ ަ‬ ‫ެ ް ެ‬ ‫ަ ު ް ެ ެ ަ‬
‫އކނނވ. ްއދި ްއނމ ްشامؿ، حمد ްއކނނވ. ްއދި ްއނމ ްފރިހމ ްحمد ްއކނނވ. ްاهللް‬
‫ާ ަ ު ު ާ ަ ަ ް ަ ު ެ ަ ެ ެ ެ‬ ‫ޮ ު ަ ި ަ ު ަ ެ ް ެ ޭ ެ ެ ް‬ ‫ަ ަ‬
‫ފިޔވއިްحؽ ްގތގއ ްއޅކމއ ްވވ ްއހނ ްއިލހކ ްނވ ްކމށ ްއޅ ްހކިވމވ.ްއއީްاحسافް‬
‫ަ‬ ‫ާ ެ ެ‬ ‫ަ ްތ‬
‫ަ‬ ‫ު ަ ު ޯ ާ ަ ްތ‬
‫ަ‬ ‫ެ‬ ‫ާ ެ ެ‬ ‫ަ ި ަ ްތ‬
‫ަ‬ ‫ެ ަ ް ަ ަ‬
‫ތރިވނތ ްއދި ްދީލތ ްވނ ް ްއިލހވ. ްއއީ ްނހނ ްއގވނ ް ްرحيـ ްވނ ް ްއިލހވ. ްއދިް‬
‫ު ާ ަ ަ ް‬
‫ހމކށވރ ްް ްمحمدގ ްފނކީ ްއއިލހގ ްއޅ ްްއދިްރސލ ްއދިްحبيب ްއ ްއދިްމިތރ ްކމށް‬
‫ާ ަ‬ ‫ަ ޫ ާ ަ‬ ‫ަ‬ ‫ެ ާ ު ެ ަ ާ‬ ‫ެ ާ ަ‬ ‫ަ ަ ަ ަ ަ ުނ‬
‫ަ ް‬ ‫ާ ާ ެ ެ ަދ‬ ‫ެ ް ެ‬ ‫ާ ެ ެ ް ާ ަ ަ ް‬ ‫ަ ު ެ ަ ެ ެ ެ ަ ޭ ެ ާ ަ‬
‫އޅ ްހކިވމވ.ްއކލގފނކީ ްސީދވގނވ ްމގށ ްىداية ްދއކވިްސހިބ އވ.ްއ ް حؽ ްދީނށް‬
‫ި‬
‫ޭ ަ ު ް ަ ާ‬ ‫ެ ް ެ ާ‬ ‫ަ‬ ‫ެ ަ ޭ ެ ާ ަ ާ‬ ‫ާ ާ ެ ެ‬ ‫ަ ު ެ ް ެ‬
‫މގދއކވި ްސހިބ އވ.ްاهلل ްسبحانو ްوتعالى ްއކލގފނށއިްއދި ްއނމހ ްنبي ްބ ކލނނށއިްް‬
‫ާ ި‬ ‫ަ ު ަ ު ް ަ ް‬ ‫ެ ް ެ ާ‬ ‫ެ ޭ ަ ު ް ެ ާ ު ަ ު ް ަ ާ ި ަ‬
‫އދި ްއބކލނގ ްއލބ އިތނނށއ ްއދި ްއނމހ ްصالح ްއޅތ ކނނށ ްصموات ްއއ ްسالـް‬ ‫ަ‬
‫ަ ް ާ ޭ ެ‬
‫ލއވނދވް!‬
‫ު ެ ް ެ ެވ‬
‫ެ‬
‫اهلل سبحانو وتعالى وحي ކރއވވިއ ް.{وما‬ ‫ަ ް ަ ހ ަ ް ަ ްވ ަ ހ ަ ަ ަ ަ ަ ު ނ‬
‫މިއށފް ދނނ އ ް. ފް ހމކށވރ ްް‬
‫ެ‬ ‫ެ ެ‬ ‫ު‬
‫خلقج الان وارنب إال ليعةدوف ما أريد منهم من رزؽ وما أريد أف يطعموف} [الذاريات: 56،75]‬
‫ް‬ ‫ަ ް ަ ް ަ ާ ެ‬ ‫ަ ް ަ ް ަ ާ ެ އށ ަ ު ަ ް ު ު ަ ށ ެ ު‬
‫މނއީ: ތިމނރސކލނގ ް ްް އޅކނކރމ ްް ްމނވީ، ތިމނރސކލނގ ްޖިނނީނނ އ،‬
‫ް ާ ި‬ ‫ަ‬ ‫ާ ަ‬
‫ަ ަށ ެ ި ޮ ެއ‬
‫ް‬ ‫ް ެ ް ު ަ ް ަ ަ ެ ެ ެ ު ެ ް ގ ި ަ ަ ު ނ ަ ް ަ ް ަ ާ ނގ‬
‫އިނސީނނ އ ްނހއދވމވ. ްއއރން ކބއކ ްް ތިމނރސކލ ް رزؽ އކ ްް އދވޑިއ ް‬
‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ް‬
‫ު ަ ް ަ ަ ެ ެ‬ ‫ާ ް ު ަ ަ ް ެ ް ެ ެ ޮ ެ ް‬
‫ނގނނވމ ް.ްއދިްކނދިނމކށވސްއދވޑިއއްްނގނނވމވ.ް‬ ‫ު ަ ް ަ ަ ެވ ަ‬
‫ެ‬
‫ަ ު ަ ްް‬ ‫ު ެ ް ު‬
‫އފއދނީ އޅކނ‬ ‫ެ ަ ި ީހ ްް‬
‫ު‬ ‫ަ ަ ަ ަ ަ ު ް‬ ‫ަ ް ު ެ ެ ެ‬
‫ްްްްްްްްއއ ްސރީހ ްބސފޅކވ. ްހމކށވރނ ްއބއމ ްނ‬ ‫ަ ަ‬ ‫ެ ީ‬
‫ި‬ ‫ު ު ަ ް ަ ަ ަ ނ ެ ިނ ް ް ެ ެ ވ ެ ެ ް ަ ު ްް ެ ަ ި ު ްް ެ ަ ަ ް ަ ަ‬
‫ކރމށޓކއިކ ްް އއ ްް އނގއ ް. އހނ ކމނ އބއމީހނ އކމށޓ ކއި އފއދ ް مقصد‬
‫ު ެ ް ެވ‬ ‫ެ‬ ‫ެ‬
‫ަ ަށ‬ ‫ަ ާ ު ަ ނ ު ނ ު ް ޓވ ަ ދ ز ވ ު ެ ެ ނ ު ޭ ގ ަ ް ެ‬
‫ްޞ ުް ކރމށޓ ކއި ސމލކ ްް ދިނ ްް ހއ ް ް. އ ް اىد ްހރގ ްް ދނިޔ ް ޒީނތތރި ކމ ްް‬
‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ި‬ ‫ެ ެ‬ ‫ހ ިލ ު ު ަ ް ަ ަ‬
‫ާ‬
‫ަ ާ ްް ި ަ ެ ެ ވ ާ ަ ށ‬
‫ެ ަ‬ ‫ަ ު ު ްް ު ރ ެ ަ ު ް ު ް ޓވ ެ ެ ނ ަ ަ ަ ަ ަ ު ނ ެ‬
‫ހއލި ގތމނ ދ ުްވގތނ ްހއ ް ް. އހ ް ހމކށވރ ްް އއީ ފނވދނިވ ތނކ ް. ދއިމ ްް‬
‫ެ‬ ‫ީ‬ ‫ެ ެ‬ ‫ެ ް‬
‫ު ަސ ު ު ަށ ަ ާ ް ު ަ ެ ެވ ެ‬
‫ެ‬ ‫ޭ‬ ‫ްވ ެް ަ ެ ް ޫ ެ ް ެ‬
‫ދމި ތިބ ްނ ތނއނނވ. އއީ ހރ ްް ކރމ ްް އރތިބ އޅނދކ ް. އއީ އފލއ އރމ ް‬
‫ު ަ ާ ި ަ ާ ުގ‬
‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ޭ ޭ‬ ‫ެ‬
‫ާ ި ަ ަ ެ ް ޫ ެ ވ ެ ެ ް ަ ު ްް ޭ ގ‬
‫ެ‬ ‫ް‬ ‫ޫ ޮށ ާ ް ެ ޭ ނ ަ ެ ެ ވ ެ‬
‫ެ‬ ‫ަ ް ެއ ޫ ެވ ެ‬
‫މނޒިލ ް ނން. އއީ ދކ ްް ދނޖހ ެް ތނކ ް. އއީ ދއމީ ވޒނ އ ނން. އހނ ކމނ އ ް‬
‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ް‬

10. ‫ް ަ ު ްް‬
‫ެ‬ ‫ާ‬
‫ޭ ަ ިވ‬ ‫ަ ު ަ ުގ ަ ު ު ެ ް ެ ް ަ‬
‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ަ ަ‬ ‫ަ ު ު ެ ް ގ ެ ެ ްް ޭ ު ް ެ‬
‫ެ‬
‫އހލވރީން ތރއިނ ހލނތރި ބ ޔކީ އޅކމ ް އހލވރީނނވ. އދި އގއ ް މީސތ ކނގ‬
‫ަ ް ަ ާ ު ް ެ ެ .މތ‬
‫ް‬ ‫ަ ު ެ ޮ ު ަ ު ެ ަ ް ަ ް‬
‫ތރއިނ އނ ެް ބ އދިވރި ބ ޔކީްމދްއތިކޅ ްތ ކގ ްމއޗށ ްްފދިްގނނ ްޒހިދނނވ ާް ް اهلل‬
‫ު‬ ‫ަ ަ‬ ‫ެ ެ ްް ެ ް މ ު ް ެ‬
‫ٍ‬ ‫ަ ު ެ ް ެ ެވ‬
‫ެ‬
‫ވޙީކރއވވިއ ް.{إنما م ل الحياة الدنيا كماا أنزلناه من البماا فاختل او نةات األرض مما يأكل الناس واألنعاـ‬
‫حتى إذا أخذت األرض زخرفها وازينج و ن أىلها أنهم تادروف عليها أتاىا أمرنا لياب أو نهاراب فاعلناىا حريداب كأف لم‬
‫ާ ަނ‬
‫تغن ااألمب كذلك نفرل ا يات لقوـ يتفكروف} [ يونب: 24] މނއީ: ދނިޔ ް ދިރިއޅމ ް مثاؿ ވކ ްް‬
‫ު ު ުގ‬
‫ެ‬ ‫ު ޭގ‬
‫ެ‬ ‫ާ ަ‬
‫ް ާ ު ް ާ އ‬
‫ި‬ ‫ެ‬ ‫ަ ް ަ ް ަ ާ ނގ ު ު ނ ެ ް ެ ވ ެ ެ ް ގ‬
‫ކށވރީ، ތިމނރސކލ ް އޑ ްް ވއސ ް ފނއ ް مثاؿ ކމގއ ް. ފް، އިނސނނނ ް نعـ‬
‫ަ ު ަ ެވ ަހ‬
‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ި‬ ‫ެ‬ ‫ަ ަ ަ‬
‫ު ގ ަ ް ަ ާ ެ ހ ެ ާ ޭ ެ ާ ެ ު ވ ެ ް ެ ަ ު ްް ެ ަ ށ‬
‫ސފިކއިއ ް ބވތތކ ް ތރއިނ ބިމ ް ގސގހގ ް، އވރފނ އިއކ ް، އނމފހނ އބިމ ްް‬
‫ެ‬ ‫ި‬ ‫ެ‬ ‫ޫ ަ ު ޅ ާ ަ ް ަ ު ގ ެ ެ ްް‬
‫ެ‬ ‫ޭ‬
‫ަ ް ެ ިވ ެ ު ގ ަ ު ު ެ ްް ެ ަ ެ ީގ‬
‫ރީތިކމ ް، އރކނލބ (މމލމއޔ ް މވތ ކ ްް) ޒީނތތރ ް، އބިމ ް އހލވރީނ އތކތ ް‬
‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ަ ާއ ާ ޯ ަ ް ި ި ާ ެ ާ ެ ް ާ އ ޭ ާ ަ ުނ‬
‫ި‬ ‫ި‬
‫ަ ާ ު ެ ު ަށ‬ ‫ް ަް ެ ަ ެ‬
‫ި‬ ‫ޮ ް ެނ‬ ‫ަ ް ަށ ާ ު ް ު ަށ ު ަ ާ ަ ެ ެ ް ާ ަ ަށ‬
‫މއޗ ްް ބރހިނގމ ްް ކޅދނވގނވކމ ްް ހީކށގ ްް ތިއބ އ (އތކތި ހލކވދިއމ ްް)‬
‫ް‬‫ު‬ ‫ެ‬ ‫ަ ނ ަ ް ަ ާ ް ަ ު ު ުޅ ަ ެ ވ ެ ް ަހ‬
‫ރގނޑއގ ް، ނވ ް ދވލއގއި، ތިމ ްް ރސކލނގ އމރފް އއ ް. ދނފް ، އހިނދ‬
‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ު‬ ‫ެ‬ ‫ޭ ަ ެ ް ަ އ ު ަތ ު ާ ެ ް ަ‬
‫ަ‬ ‫ި‬
‫ް ޔ ު ެސ‬ ‫ެ‬ ‫ަ ް ަ ް ަ ާ ނގ ެ ަ ެ‬
‫ެ‬ ‫ޮ ާ ެ ަ ިވ ޮ ާ ް ަ ެ އ ަ ަ ްް‬
‫ކށލވިފއ ް ގވނތކ ް ފދއިނ، ތިމނރސކލ ް އތކތި ލއވީމ ް. އތކތި އިއ ެް ނވ ްް‬
‫ެ ް ެވ ެ ަ ެ‬ ‫ް‬ ‫ާ‬
‫ެ ް ަ ް‬
‫ދއވނ‬
‫ީ‬ ‫ު ޮށ‬
‫ތފސީލކ ްް‬
‫ަ ް‬ ‫ާ ަ ް ައ‬
‫ް‬
‫އޔތތ ް‬ ‫ަ ް ަ ް ަ ާ ނގ‬
‫ެ‬
‫ތިމނރސކލ ް‬ ‫ފިކރކރބޔކ ްް،‬
‫ު ު ު ާ ަ ަ ަށ‬ ‫ެ ް ަ ަ ަ ެވ‬
‫ެ‬
‫ނތކހލއ ް.‬
‫ެ ަ ަ ް ެވ‬
‫ެ‬
‫އފދއިނން.‬
‫ަ ާ ެް ެ ް ެ ަކ ަ ަށ‬
‫މިމނ އިގއ ް އޔތތ ް ވރ ްް ގިނއ ް. އދި މިކމއިމދ ޅނވރިޔ ް ވރ ްް‬
‫ު‬ ‫ު‬ ‫ާ ަ ަ ިވ ާ ަ ް ަ އ ަ ަ ށ ަ ެ ވ ަ‬
‫ެ‬ ‫ް‬ ‫ާ‬
‫ޮ ަށ ާ ު ެ ަ ެ ެވ‬
‫މޅ ްް ވިދޅވފއިވއ ް .‬
‫ެ‬
‫ަ ށ ު ް ދީގ ަ ު ު ެ ްް‬
‫ވ ޭް اهلل އ ްް ބ އ ް އހލވރީނ‬
‫ެ‬ ‫ެޔ‬
‫ެ ް ު ު ެ އ ު ޭ ަ ވ ު ަ ަ ު ްް‬
‫ް‬
‫ނތ ގޅމ ް މިދނިޔގއި ް ފިތނތކނ‬
‫ި‬ ‫ޭ‬
‫ެ ޭ ްް ު ެ ާ އ ެ ު ގ ު ު ޮ ް ަ ނ‬
‫ނޔވިސ ދނިޔއ ް މދް ފިކރކށލ ްް‬
‫ާ‬ ‫ި‬
‫ެ ޭ ް ު ްް ަ ަ ނ ާ ި ޫ ް ަ ްް‬
‫ވޔވިސނނ ވތ ްް މީދއމީ ނނކނ‬
‫ާ ު ަ ަ ށ ުނ ެ ެވ‬
‫އއީ ކނޑގ ވި ރޅކމ ްް ހިތ ްް ބލް‬
‫ޭ‬ ‫ެ ަ ު ާ‬
‫ު ަ ނ ު ު ނ ު ަ ސ ާ ިހ ު ަ ު ަ ަ ު ްް‬
‫ކރ ްް އޅ ޭް ހރ ްް ސލ ް އޅނދތ ކކނ‬
‫ު‬
‫ަ ު ަ‬ ‫ެ ާ ަ ަ ްް ެ‬ ‫ެ ް ަ ު ަ‬ ‫ާ ަ ާ‬ ‫ަ‬ ‫ް ެ‬ ‫ު ޭގ‬
‫ެ‬
‫އދިްދނިޔ ްްحقيقةްއިސވްދިޔްްއޔތއިްޅނބ އިތގއިްއވްފދއިންއއީްކމގއިް‬ ‫ަ‬
‫ު ަ‬ ‫ާ‬ ‫ަ ު ަ‬ ‫ެ‬ ‫ަ ް ާ ަ ާ ޭ ު ަ ީ‬ ‫ު ަ‬ ‫ަ ަ ެ ްް ަ ް ަ ަ‬
‫ވހިނދްްއދިްއޅމންހއދވއިްބިމގއިްްލއވފއިވ ްބނމކް ް ްއއީްކމގއިްވހިނދްއދިް‬ ‫ަ‬ ‫ު‬ ‫ާ‬

11. ‫ަ ެ ޮ ް ެ ު ަ ް ެްެ‬
‫ް‬ ‫ަ ަ ް ާ ު‬ ‫ަ ް ަ ަ‬ ‫ް ެ ަ‬ ‫ަ ަ ެ ް ު ެ ަ ަ ީ‬
‫އޅމނ ްއފދިފއިވނ ްއިސވދިޔ ްمقصد ްއށޓކއި ްކމށ ްވއިރ ް ްފހ ްކ ނމ ްމކއލިފއގް‬
‫ާ ެ ަ ް ު ެ ް ު ަ ާ‬ ‫ަ ު ް‬ ‫ް ެ‬ ‫ޭ ަ ު ް‬ ‫ަ ޫ ާ ެ‬ ‫ަ ް ަ ް ާ ު ެ ެ ް ަ‬
‫މއޗށ ްވޖިބ ްވގނވނީ ްނމނވރިްބ ކލންްހިނގވިްމގނ ްްތިމގ ްނފސ ްގނދިޔމށއިް‬
‫ު ރ ަ ެ ވ ަ ި ަ ު ެ ް ްއ ر ު‬
‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ު ް ެ ި ޭ ަ ު ް ެ ޮ ް ޮ ު‬
‫އދި ްޢިލމވރި ްބ އދިވރ ްބ ކލނގ ްގތކޅ ްإختيارކ ުްމށ ް. ްއދ ްއހރނ ްإشا ة ްކރި‬
‫ް ު ެ‬ ‫ަ‬
‫ަ ް ަ ް ަ ަ ށ ަ ް ާ ު ެ ެ ނ ު ަ ެ ވ ަ ދ ަ ު ެ ްް ަ ާ ު ު ު ވ ަ ް ަ ް ަ ަ ށ‬
‫ކނތއތ ކ ްް ތއޔރވގ ްް ތިބމށ ް. އ ް އހރނ ސމލކރ ް ކނތއތ ކ ްް أىمية ކނ‬
‫ަ ްް‬ ‫ި‬ ‫ި‬ ‫ެ‬
‫ެ ް މ ތ ަ ަކ‬
‫ި‬ ‫ަ‬ ‫ޮ ަ‬
‫ހސިލކރމށޓކއ ް އނ ް صح ގތކީ އދި އނ ެް ރީ ް މގ ްީ‬
‫ް ު ު ަ ް ަ ަ ިވ ެ ް މ‬
‫ެ‬ ‫ާ‬ ‫ާ‬ ‫ު ަ ެ ވ މ ަ ް ަ ް ައ‬
‫ް‬ ‫ެ‬
‫ދިނމށ ް. ް ކނތއތ ް‬
‫ި‬
‫ަ ެ ް ގ ާ ިބ ަ ދ‬
‫ާ‬ ‫ެ‬ ‫ަދ ފ ް ވ ަ ް ާ ެ ަ‬
‫ެ‬ ‫ް ެ ަ ައ ަ ަ ާ‬
‫އޅމން نبي ް އދި އިސވދިޔހ ް ބ ޔކއި އ ް ަ ސް އނނނހއި ބ ޔއ ް ސހ ް އ ް‬
‫ި‬ ‫ި‬ ‫ި‬ ‫އ ަ‬ ‫ާ‬ ‫ަ ަ ެ ްގ‬
‫ެ‬
‫ަ ަ ަ ަ ަށ‬ ‫ަ ު ގ ު ް ް ެ ެ ްް ެ ް މ ާ ް ެ ެ ް ް ާ ާ ގ ޮ ް ޮ ު ަ‬
‫ކރ ް މީހނނއި ފހ ް މީހނގ ތރއިނ އނ ް މތވގނވ ސހިބ ެް ގތކޅގއި ގދފދއ ްް‬
‫ާ‬ ‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ު ީގ ު ް ާ‬
‫ެ‬
‫ޭ ަ ު ްގ ަ ް ަށ‬ ‫ަ‬ ‫ަ‬ ‫ެ ަ ޭ ެ ާ ަ ާ‬ ‫ް‬
‫ހިފމ ް. މ ް اهلل سبحانو وتعالى އކލގފނށއި އދި އނމހއި ނ ބީ ބ ކލން މއޗ ްް صموات‬
‫ެ‬ ‫ެ ް ެ ަ‬ ‫ު ެވ ާތ‬
‫ެ‬
‫ު ެ ް ެވ‬
‫ެ‬ ‫ަ‬ ‫ް‬
‫ަ ް ާ ޭވ ާތ‬
‫ެ‬ ‫ާ‬
‫އއި سالـ ލއވނދް. މ ް اهلل سبحانو وتعالى ވޙީ ކރއވިއ ް. { وتعاونوا على الةر والتقوب} [‬
‫ެ ު ުގ ަ ް ަށ ަ ަ ި ުނ ެ ަ ކ‬
‫ެ‬ ‫ަދ ެ ޮ ަ ް ައ ު ަ ު ާ‬
‫المائدة:4] މނއީ: އ ް ހޔކނތ ް ކޅއމއި، تقوى ވރިވމ ް މއޗ ްް ތިޔބ އމީހ ްް އކ ް‬
‫ު‬ ‫ް‬ ‫ި‬ ‫ާ ަ‬
‫ަ ުނ‬
‫ކބއިނ صح މގ ްް‬
‫ި ަ ްް‬ ‫އނކ ކ ްް އހ ް، ވގިވރިވށ ް! އ ް رسوؿ اهلل صمى اهلل عميو وسمـ‬
‫ަ ެ ަ ަ ށ ެ ީވ ާ ެ ާ ެ ވ ަ ދ‬
‫ި‬ ‫ެ‬ ‫ެ‬
‫ު ެ ް ެވ‬
‫ެ‬ ‫ާ ެ ެ ް ެ ެ ވ ަ ަ ަ ަ ަ ު ނ ެ ަ ޭ ެ ާ ުް‬
‫ރިވވގނވއ ް . ހމކށވރ ްް އކލގފނ حديث ކރއވިއ ް "واهلل ف عوف العةد ما كاف العةد ف عوف‬
‫ެ‬
‫ެ ަ ަށ‬
‫އ ް އން أخ ް އ ްް އހީތރިވމގ ް ވހއި ހިނދއގ ް اهلل އމީހކ ްް‬
‫ެ ް ައ‬
‫ި‬ ‫އ ަށ ެ ެ ު ު ައ ާ ަ‬
‫ި‬ ‫ާ‬ ‫ަޅ ޭ ާ ގ‬
‫ެ‬ ‫ާ‬ ‫ާ ަ‬
‫أخيو". މނއީ:‬
‫ު ެ ް ެ ވ َ ْ َ َّ َ‬ ‫ަ ަ ަ ަ ަ ު ނ ެ ަ ޭ ެ ާ ުް‬
‫ދމިވޑިގނވއ ް". "އދި ހމކށވރ ްް އކލގފނ حديث ކރއވިއ ް. من دؿ علَى‬
‫ެ‬ ‫ަ‬ ‫ެ ޮ ެ ް ެ ެވ‬
‫ެ‬ ‫ެ ެ ު ު ައ‬
‫އހީތރިވމގ ް‬
‫ި‬
‫فَاعلو ްމނއީ: ހޔ ްކމކށ ްމގ ްދއކއފިްމީހކށ ްފހ ްއކނ ްކރިްމީހކށ ްލިބގނވް‬
‫ެ ެ ް ާ‬ ‫ަ ަ ް‬ ‫ަ ަ ް ަ ެ ެ ަ ް ު‬ ‫ެ ޮ ަ ަ ަ ް ަ ު ަ ް ަ ި‬ ‫ِِِ ާ ަ‬ ‫ِ ُ ِْ‬ ‫ٍَ‬
‫خ ْير فَػلَوُ م ْل أَار‬
‫ެ‬ ‫ަ ަ ަ ަ ަ ު ނ ެ ަ ޭ ެ ާ ުް‬
‫ދރމްްލބިގނވއވ.ް "އދި ހމކށވރ ްް އކލގފނ حديث ކރއވިއ ް. :"من دعا الى ىدب كاف لو‬
‫ު ެ ް ެވ‬ ‫ަ‬ ‫ި ެ ް ެ ެ ެ‬ ‫ަ ު ަ‬
‫ެ ު ަ ަ ށ ޮވ ާ ަ ށ‬
‫من األار م ل أاور من تةعو ال ينقص ذلك من أاورىم غيئاب" ( مسمـ) " ްމނއީ:" ތދމގ ްް ގ ް މީހއ ްް‬
‫ާ‬ ‫ާ ަ‬
‫ެ ަ ު ްް ެ ަ ި ު ް ގ ަ ު ު ްް‬
‫އކމ ްް ތބ ް މީހ ް ް އއވރކ ްް އޖ ުް ލބިގނ ވއ ް. އދި އކމނ އބއމީހން އޖރނ‬
‫ެ‬ ‫ެ ަ ަ ށ ަ ާ ވ ާ އއ ެ ް ަ ަ ަ ށ ަ ު ރ ި ެ ްް ެ ެ ވ ަ‬
‫ެ‬ ‫ާ ި‬ ‫ާ‬
‫ު ެ ް ެވ‬
‫ެ‬ ‫ެ ާ ަ ްް‬ ‫ެ ް ެ ްް ަ ެ އ ަ ެ އ ު ެ ެ ވ ަ ދ ަ ަ ަ ަ ަ ު ނ ެ ަ ޭ ެ ާ ުް‬
‫އއވސ ވރ ް މދް ނވއ ް". އ ް ހމކށވރ ްް އކލގފނ عمي ގފނށ حديث ކރއވިއ ް.‬
‫ި‬ ‫ެ‬ ‫ް‬ ‫ް‬
‫ަ ްދ‬ ‫ް‬
‫ަހ ާ ތ‬‫ެ‬ ‫ާ ަ‬
‫"فواهلل ألف يهدب اهلل اك رااب واحداب خير لك من حمر النعم"(متفؽ عميو). މނއީ:" ފް މ ް اهلل ގނ ް‬
‫ީ‬
‫ް‬
‫ާ ގ ު ު ނ ެ ް މ ަ ަ ށ ެ ު ަ ގ ި ެ ްް ު ނ ަ ތ ަ ަ ލ ަ ަ ަ ށ‬
‫ު‬ ‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ު ާ ޮށ ު ަ ެ ވ‬
‫ހވކ ްް ބނމ ް . ތިބ ް ފށ ްް އނ ް މީހކ ްް ތދމ ް ލބިގނ ދިޔ ްް ރ ް ޖމ ުް ތ ކކ ްް‬‫ެ‬
‫ާ ަށ ެ ޮ ެ ެ ް ެ ެވ‬
‫ވ ެް ތިބއ ްް ހޔވގނވއ ް ".‬
‫ެ‬ ‫ުރ‬
‫ަ އ ު ު ޮ ށ ެ ު ަ ާ ު ު ގ ޭ ު ް ެ ަ ނ ަ ު ެ ް ަ ްް‬
‫ްްްްްްްްްމިހ ްް ކމ ްް صح حديث ތ ް ކރކ ްް އކލވލމ ް ބނނތރިކ ްް އހރނނށ‬
‫ެ‬ ‫ް‬ ‫ެނ ަ ުނ‬
‫ެ ެރ ު ާ އ‬
‫ި‬ ‫ަ‬ ‫ޮ ް ަ ެވ‬ ‫ެ ު ެ ް ެ އ ިޔ ާ ަ ށ ر ަ ށ ަ ގ ަ ް ާ ޭ ެ ްް‬
‫ފނނވ. އ ް ކ ާް މީހއ ްް آخ ة އ ްް މ ް ދއކނހނ شامؿ ކށފއ ް . އދި އތ ެް ފށ ް‬
‫ެ‬ ‫ު‬ ‫ީ‬ ‫ެ‬
‫ަމ ޮ ް ަ ެ ވ ަ ދ‬
‫ެ‬ ‫ާ އ تر‬ ‫ް ާ ނ ޮ ު ގ ަ ް ެ ވ ަ ދ تر‬
‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ޭ ު ު ު ގ ަ ަ ު ައ ާ‬
‫ް‬ ‫ެ‬
‫ބރފށ ް އދބތ ް ހސިލވ ޭް ގތ ް މތީނން. އ ް غيب އ ް ىيب ޖ ާް ކށފއ ް. އ ް‬
‫ި‬ ‫ި‬ ‫ި‬

12. ‫ެ‬ ‫ަ ް ު ގ ު ޫ ާ‬
‫ެ‬
‫ނފސ ް ސލކއި أخالؽ ް‬
‫ގ‬ ‫ބނނތރި އނމހއި އދބތ ް ހިމނފއ ް. ޒހ ުް ވރިކމއި‬
‫ަ ަ ު ައ ަ ާ ަ ެވ ު ުދ ެ ަ ާ‬
‫ެ‬ ‫ް‬ ‫ެ ް ެ ަ‬ ‫ޭ ު ް ެ‬
‫ެ‬
‫ޭ ގ ަ ިލ‬ ‫ޭ ގ ަ ު ާ ާ އ ާ ަ ްް ު ަ ަ ް ަ ު ގ ަ ް ާ ެ ަ ާ‬
‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ަ ާ‬ ‫ަ ު ާއ ުގ‬
‫ެ‬
‫ތހޒީބ ް ހިތ ް طاىر ކމއި އ ް ފރވއ ް ފފއިނ ގނވނތ ކް ރއކތރިކމއި އ ް ދމ ަް‬
‫ި‬ ‫ި‬
‫ަ ު ެ ްް‬ ‫ައ ެ ނ ޮ ުގ ަ ް ެ ވ ަ‬
‫ެ‬ ‫ް‬ ‫ެ ޫ ަސ ަ ެ ަ ުނ ޭ ު ް ް‬
‫ނ އތލމއި އދި އނނ ްް ދނގތ ްް ބނނވ مقصدތ ް ހިމ ޭް ގތ ް މތީނން. އދި އހރނ‬
‫ެ‬ ‫ާ‬ ‫ަ‬ ‫ަ ް ާ ު ާ‬
‫ެހ ް ެ ް ެ ް ަ ާ ް ު ު ު ަ ެ ވ‬
‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ޫ ް‬ ‫ަ‬ ‫ަ‬ ‫ަ ަ ަ ާ ަ ަ ީ‬
‫ގދއޅފއިވނ މީގއިްްصح ްއދިްكاضح , ްحديث ްނންްއ ްނ ްއއޗއ ްބ ޔނ ްނ ކރމށ ް.ް‬
‫ޭ ޯ ެ ު ަ ެ ވ‬
‫ެ‬ ‫ެ ް ަ ު ަ‬ ‫ަ ާނ ެ ަ ާ‬ ‫ޮެ ް ަ‬
‫އދި ްއއީ ްمشهور ްصحيح ްحديث ްފތއގއި ްބ ޔ ްް ްވފއިވ ްحديث ްއއ ްކމގއި ްވތ ްހދމށ ް.ް‬
‫ެ‬ ‫ަ‬
‫ަ ާ ަ ާ ެ ެ ެ‬ ‫ެ ާ ަ ް ަ ް‬ ‫ެ ާ ަ ާ ު ު ް ު‬ ‫ޮ ް ެ ާ ެ ް ެ ު ޮ ު ަ‬
‫އދިްކނމ ްބބއގ ްކރީކޅގއިްއބބ ކްގޅނހރިްކީރިތިްقرآفގ ްއޔތތއ ްހިމނފއިވނ އވ.ް‬ ‫ަ‬
‫ާ ަ ަ‬ ‫ަ ި ަ ްޒ ް ެ‬
‫ެ‬ ‫ޭ ު ް ާ ަ ިމ ަ ު ަ ި ި ި ަ ާ ަ ާ ެ ެ ވ‬
‫ެ‬
‫އދި ްފލިޖހނ ްބނނވ ްކލ ަްތކގއ ްފލ ްޖހފއިވނއ ް. ްއދ ްލފްއގ ްމނއިގއިް‬ ‫ި ަ ަ ް‬ ‫ަ‬
‫ަ ު ެ ް‬ ‫ޮ ު ެ ް ާ ަ މ ު ަ ަ شر ު ަ ނ ެ ް ަ ަ ަ ެ ް ާ ަ ަ ަ ަ ު ޮ ް ު ަ ަ ަ ު ް ެ ް ަ‬
‫އޅމއވނ ަް ްނވތ ް ح ކރ ްްޖހފދ ްތނއވނމ ްރގޅގތ ްހށހޅމނނވ.ްއދިްއހރން‬
‫ެ‬ ‫ޭ‬
‫ާ ު ެ ް ެ ެ‬ ‫ާ‬ ‫ު ެ ަ ަ ޭ ެ ާ ަ ަ‬ ‫ެ ް ެ ަ ަ ު ަ‬
‫حديثްއއގްފހތގއިް"متفق عليو "ްބނފިނމްއގްމނއކީްخبارمްއއިްمسلم ްރިވްކރއވިއވ.ް‬
‫ު ު ް ެ ަނ ެ ެ ް‬ ‫ޮް ު ަ މ ެ ް ެ ަ މ މ ޮ ާ‬
‫ި‬ ‫ް‬ ‫ަ ު ެ ްގ ެ ު ަ ީ‬
‫އހރން އދމކ މި ފތ ފރިހ ަް ވއޖނ ަް ް ފތއި ގޅނތރިކ ްް ބހއޓި‬ ‫ެ‬
‫ަ ަ ށ ެ ޮ ަ ް ަ ަ ށ ަ ު ަހ ު ާ އ ަ ދ ެ ަ ަ ށ ެ ް ެ ަ އ ު ަ ަ ް ަ ް ަ ު ް ާ އ ަ ާ ކ‬
‫މީހކ ްް ހޔކނތ ކ ްް މގފް ވމ ް އ ް އމީހކ ްް އނމހ ް ނ ބއި ކނތއތ ކނނ ް ހލް‬
‫ު‬ ‫ި‬ ‫ި‬ ‫ި‬ ‫ި‬ ‫ި‬
‫ެ ިނ ަ ް ާ ެ އ ި ަ ތ ޮ ް މ އ ް ގ‬
‫ެ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ޮް ު ަ ަ ަ ށ ު ަ ެ ވ ަ‬
‫ލިބނިވ ކނތއތ ކ ްް މި ފތ ހރހކ ްް ވމށ ް. އދި އއ ްް މނފއ ް ލބިގ ް ކނ ް أخ ްއ ް‬
‫ެ ެ‬ ‫ެ‬ ‫ް‬ ‫ި ަ ް ަ ް ަ ުނ‬ ‫ެ‬
‫ަ ު ެ ްގ‬
‫ެ‬ ‫ަ ު ެ ްގ ަ ް ަ ަ ް ަ ާ‬
‫ެ‬ ‫ެ ަް ަ ު ެ ް ަ ާ‬
‫ު‬
‫ކއިރިނ އހރނ އދނީ އމީހކ އހރނނށއި އހރން މއިނ ބފއިނނށއި އހރން‬ ‫ްް ަ ު ެ ްް ެ ެ‬ ‫ަ‬
‫ު ް ަ ޮށ ު ް ު ް ަ ށ ެ ޔ‬
‫ޮ‬ ‫ަ ު ެ ް ގ ާތ ެ ު ެ ް ަ ާ‬ ‫ް ަ ާ‬
‫شيخ ނނށއި އހރން ގ ް އކވރީނނށއި އދި ޖމލކ ްް މސލިމނނ ްް ހ ް دعاء‬
‫ަ‬ ‫ް‬ ‫ެ‬
‫ު ަ ެވ ެ ާ ަށ ަ ުގ ެ ް ެ ަ ަ ް ަ ް ައ‬
‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ަށ‬ ‫ަ ްތ‬
‫ަ‬ ‫ޮ ް ު ަ ެ ވ ަ‬
‫ކށދިނމށ ް. އދި كريـ ވނ ް اهلل އ ްް إعتماد ކރމ ް. އއިލހ ްް އޅ ް އނމހއި ކނތއތ ް‬
‫ް‬ ‫ެ‬
‫ާ ެ ވ ަ ަ ު ެ ް ަ ްް ު ެ ެ ވ ަ ަ ު ު ެ ޭ ަ ާ ު ގ‬
‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ަ ުގ ާ ެ‬
‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ޫ ު ަ ެވ‬
‫ެ‬
‫ދކރމ ް. އއީ އޅ ް ވގިވރި އިލހ ް. އދިއހރނނށاهللފދއ ް. އދިވކީލކރވފރތ ް‬
‫ެ ޮ ަ ެ ްގ ަ ް ަށ ާ ު ެ ަކ ު ެ ެވ‬
‫ު‬ ‫ެ‬ ‫ަ ަ‬ ‫ަ ްތ‬
‫ަ‬ ‫ަ ްތ‬
‫ަ‬ ‫ޮ ު ަ ާ ެވ‬
‫މޅކމއ ް. عزيزވނ ް حكمة ވނ ް اهلل ފިޔވއި ހޔކމއ ް މއޗ ްް ބރވރިއ ް ނވއ ް.‬
‫ެ‬ ‫ެ‬
‫އދިނ ބއިކމކ ްް ދރކރމ ް އރވރިޔކވސ ނވއ ް.‬
‫ަ ު ަ ަ ަ ު ނ ު ު ު ު ު ގ ާ ު ެ ަ ު ެ ްް ު ެ ެ ވ‬
‫ެ‬ ‫ެ‬
‫*****************************‬

13. ‫ن٠اع اٌظاٌؽ١ٓ‬
‫ابم اهلل الرحمن الرحيم‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ااب ارخاص وإح ار النيَّة‬
‫ف اميع األعماؿ واألتواؿ واألحواؿ الةارزة والافيَّة‬
‫ަ ް ާ‬ ‫ަ‬ ‫ަ ު ަ ް ާ‬ ‫ެ ް ެ ަ‬ ‫ު ާ‬ ‫ަ‬
‫މތްاهللްއށްއޅކންخبلص ކރމށއިްއދިްކރްްއނމހއިްعملްތ ކގއޔއިްްއދިްދއކް‬ ‫ު ު ަ ާ‬ ‫ަ ް ަ ު ަ ް‬ ‫ާ ް‬
‫ަ ް ަ ާ‬ ‫ަ‬ ‫ަ ް ަ ް ަ ު ަ ް ާ‬ ‫ާ ު ެ ެ ް ާ ެ ް ެ ަ‬
‫އނމހއިްވހކްތ ކގއޔއިްފޅވގނވްއނމހއިްްކނތއތ ކގއޔއިްްއދިްވނހންް‬ ‫ާ ަ ަ ަ ު ަ ް ާ‬ ‫ެ ް ެ ަ‬
‫ަ ް ަ ް ަ ް ެ ޭ ެ ަ ް‬ ‫ު ު ަ ް ު ޮ ް‬
‫ވގނވްއނމހއިްކނތއތ ކގއިްاهللްގްكجو ފޅްގސތ ކށްނިޔތްގނނންޖހނ ކންް‬ ‫ެ‬ ‫ަ ް ަ ް ަ ު ަ‬ ‫ެ ެ ް ާ ެ ް ެ ަ‬
‫ަ ާ ް ެ ެ ް ާ‬
‫ބ ޔނވގނވްباب‬
‫قىاؿ اللَّو تعا٘ت : { كما أيمركا إًالَّ لًيىػعبيدكا اللَّو يٍلًصني لىوي ٍّين حنىػفاءى كييقيموا الصبلة كيػيؤتيوا كاة كذلًك دين الٍقيٍّمة }البينة 5‬
‫َّ ى ٍ الزى ى ى ى ً ى ً‬
‫ي ى‬ ‫َّ ى‬ ‫ى‬
‫ً‬
‫ٍ ي ى ُم ى الد ى ي ى ى ي‬
‫ً‬ ‫ً‬
‫ىى ي‬ ‫ى‬
‫تاطً މގނ ްއއކބވ ްތިބ، ް ްاهلل ްއށ ްއޅކނ ްـاٌض ކ ާް ؼاي ، اهلل އ ްް‬
‫ަށ‬ ‫ުރ‬ ‫ަ ު ަ ް‬ ‫ަ ް‬ ‫ެ‬ ‫ެ ް ި ާ ެ‬ ‫ަ ު ް‬
‫ެ ު ެ ް ަ ްް‬
‫މނވީ ް،އއރނނށްް‬ ‫ެ ު‬ ‫ަ ާ ް ު ަށ‬
‫ކރމށއި ، ޒކތދިނމ ްް‬ ‫ު ު ަ ާ‬ ‫ަ ާ ު‬ ‫ަ ު ަ ް ު ު ަ ާ‬
‫އޅކނކރމށއި ް، ނމދ ްلائُ‬
‫ެ ެވ‬
‫ެ‬ ‫ަ‬ ‫ާ ެ ެ ް ާ‬ ‫ަ ު ު ު ަ ް ާ ަ ު ެ ެ ެ ަ‬
‫އމރކރއވފއިނވއވ.ްއދިްސީދްވގނވްދީނކީްއއީއ ް.ްްް‬
‫ٍ ً‬ ‫ً‬ ‫ً‬
‫كقىاؿ تعا٘ت : { لىن يػىنىاؿ اللَّوى حليومها كال دماؤىا كلىكن يػىنىاليوي التَّػقول مٍنكم }احلج 73‬
‫يٍ‬ ‫ى‬ ‫ي يى ى ى يى ى ٍ‬ ‫ٍ ى‬ ‫ى‬
‫ް ެ ް ެ ެ‬ ‫ަ ަ ް ު ާ ެ ެ ެ ަ‬ ‫ެ‬ ‫ެ ެ ް ެ ް‬ ‫ެ ަ ެ ެ ަ ެ ް ެ ް ަ‬
‫އތކތީގ ްމހއވސ ްއދި ްލއއވސ ްهللا ްގ ްؼضهج ްއކށ ްނދނތވ. ްއދި ްކީއހއޔވ!ް‬
‫ެ ަ ެ ެ‬ ‫ަ ް ަ‬ ‫ަ ަ ި ު ް ެ ި ަ ް ެ ަ ާ ެ‬
‫ތިޔބ އމީހނގްކބއިންއކލނގްؼضهجްއށދނީ،ްذمٜٛްވރިކމވ.ް‬
‫كقىاؿ تعا٘ت : { قيل إًف ُتٍفوا ما ًٓت صدككم أىك تػيٍبدكهي يػىعلىموي اللَّوي } آؿ عمراف92‬
‫ي ي ري ٍ ٍ ي ٍ ٍ‬ ‫ً‬ ‫ٍ ٍ يي ى‬ ‫ى‬
‫ަ ަ ި ު ް‬
‫ްތިޔބ އމީހން‬ ‫ަ ެ ް‬
‫ްކމއ،‬ ‫ް ަ ު ަ ާ‬
‫ްހިތތ ކގއިވ‬ ‫ަ ަ ި ު ް ެ‬
‫ްތިޔބ އމީހނގ‬ ‫ާ ު ާ ެ ެ ެ ް‬
‫ްވިދޅވށވ!ދނ‬ ‫ަ ޭ ެ ާ ު‬
‫ްކލގފނ‬
‫ެ ަ ެއ‬
‫ް‬
‫އކމ ް ްް‬ ‫ު ަ ަ ް‬ ‫ާ ު‬ ‫ަ ަ ި ު ް‬ ‫ެ ަ ެ ް‬ ‫ު ަ ަ‬ ‫ަ ް ަ ާ ު ެ ަ ް‬
‫ވނހނކޅޔސ، ްނވތ ްއކމއ ްތިޔބ އމީހނ ްފޅ ްކޅޔސ، ްاهلل ް،‬
‫ެ ެ ޮ ެ ް ެ ެ ެ‬
‫ދނވޑިގނވތވ.‬

14. ‫ًٍ ً‬ ‫ً ً‬
‫1- كعػػن أىمػل الٍمػػؤمنًني أٍ حفػ و عيمػػر بػن ا ٍىَُّػاب بٍػػن نػيفٍيػػل بٍػن عٍبػػد الٍعيػػزل بػػن ريػػاح بٍػػن عبػػد اللَّػػو بٍػػن قيػػرط بٍػن رزاح بٍػن‬
‫ً ػ ً‬ ‫ً‬
‫ً‬ ‫َّ‬ ‫ى ً ى‬ ‫ى‬ ‫ٍ‬ ‫ى ٍ ً يٍ ى‬
‫ى ً ى ي ي‬ ‫ً‬
‫و ي ى ٍّ‬
‫عدم بٍن كعب بٍػن ليػؤم بػن بالػب القرشػي العػدكم . رضػي اهلل عنػو ، قػاؿ : ْعػر رسػوؿ اهلل صػلٌى اهللي علىٍيػو كسػلَّم يقػوؿ «‬
‫ى‬ ‫ٍ ي ي ى‬ ‫ٍّ‬ ‫ى ٍّ‬ ‫ى ً ٍّ ى ٍ ً‬
‫إٔمػػا األىعمػػاؿ بالنٍّػيَّػػات ، كإًٔمػىػا لًكػػل امػػرئ مػػا نىػػول ، فمػػن كانػىػر ىسرتػيػوي إً٘ت اهلل كرس ػولًو فهسرتػيػو إ٘ت اهلل كرس ػولًو ، كمػػن كاىنٍػػر‬
‫ٍ‬
‫ً‬
‫ي‬
‫ً‬
‫ىي‬ ‫ٍ ٍى ى‬ ‫ٍ‬ ‫ى ى‬
‫َّ ي ٍّ و‬ ‫ي‬ ‫َّ‬
‫ً‬
‫ىسرتػيػو لػػدنٍػيىا ييصػػيبيها ، أىك ام ػرأىةو يػىٍنكحهػػا فهسرتػيػوي إ٘ت مػػا ىػػاجر إليػػو » متَّػفػػق علػػى صػػحتًو. ركاهي إًمامػػا املحػػد ًني: أىبػيػو عٍبػػد اهلل‬
‫ى ٍّ‬ ‫َّ‬ ‫ً‬
‫ى‬ ‫ي‬ ‫ىه‬ ‫ى ى ٍ‬ ‫ي ٍ ٍى‬ ‫ى‬ ‫ٍى ي‬
‫ي و‬ ‫ى ً‬ ‫ً‬
‫حمىمػ ػػد بػ ػػن إًْىاعيػ ػػل بٍػ ػػن إًبٍ ػ ػراىيم بٍػ ػػن الٍمغػ ػػلة بٍػ ػػن بردزبىػ ػػو ا ٍيعفػ ػػي الٍبيخػ ػػارم، كأىبيػ ػػو احليسػ ػػيا مسػ ػػلم بٍػ ػػن احلىس ػ ػاج بػ ػػن مسػ ػػلم‬
‫ٍ َّ ً‬ ‫ى ًٍ ي ٍ ي‬ ‫ى‬ ‫ٍٍ ٍ ٍ‬ ‫ي‬ ‫ى‬ ‫ي َّ ي ي ٍ‬
‫ى ي ً ي ىى‬ ‫ً‬
‫القشلم النَّيسابيورم رضي اهلل عٍنػهما ٓت صحيحيهما اللَّذيٍن ٕما أىصح الٍكتيب الٍمصنَّػفة .‬
‫ى ً‬ ‫ى‬ ‫ى ى ى ى يى‬ ‫ػٍ ى‬ ‫ي ىٍ‬
‫ެ‬ ‫ެ ު ް‬ ‫ެ ު ް‬ ‫ެ ު ް‬ ‫ެ ު ް‬ ‫ެ ު ް‬ ‫ެ ު ް‬
‫غالبްގްފތް،ްلويގްފތ،ްكعبްްގްފތ،ްعدްيގްފތ،ްرواحްްގްފތ،ްقرطްގްފތ،ްعبدްاهللގް‬
‫ާ ް‬ ‫ެ ުް‬
‫ް‬ ‫ެ ުް‬
‫ް‬ ‫ެ ުް‬
‫ް‬ ‫ެ ުތ‬
‫ް‬ ‫ު ް‬
‫ފތ، ްرياح ް ްގފ ް ް ް ްعبد ް ي ް ް ްގ ްފތ ް ްنفيؿ ްގ ްފތ ް ް ް ްالخطاب ް ް ްގ ްފތ ް ްމތް‬
‫العز‬
‫ާ ެ ެ ް ެ ެ ެ‬ ‫ެ ާ ު ި ަ ް‬ ‫ު ް ު ް ެ ް‬
‫اهللރއސނލއވި ްامي المؤمنيف ްابو ްحفص ްعمر ްގ ްފނކބއިނ ްރިވވގނވއވ. ްرسوؿ ްاهللްް‬
‫ر‬
‫ު ެ ް ެ ެ‬ ‫ަ ް ަ ު ެ ެ ެ ެ ަ ޭ ެ ާ ުް‬ ‫ު ަ ް ަ ޮް‬
‫صمى ްاهلل ްعميو ްوسمـ ްحديث ްކރއވނިކށ ްތިމނ ްއޑއހީމވ. ްއކލގފންحديث ްކރއވިއވ.ް‬
‫ހމކށވރނ ް ްعمؿ ްތ ްބިނވގ ްްވނީ ްނިޔތގ ްމއޗށވ. ްއދި ްއ ްعمؿ ްތ ކގ ްج اءް‬
‫ز‬ ‫ަ ު ެ‬ ‫ެ‬ ‫ަ‬ ‫ަ ު ެ ަ ް ަ ެ ެ‬ ‫ައ ާ ެ ެނ ަ‬
‫ް‬ ‫ަ ަ ަ ަ ަ ު ް‬
‫ާ‬ ‫ާ‬ ‫ު ު ް‬ ‫ަ ެ ެ ެ ް ެ‬ ‫ަ ު ެ ަ ް ަ ެ ެ‬ ‫ެ ެ ް ެ‬ ‫ު ް ަ‬
‫ލިބނވނީްއމީހއގ ްނިޔތގ ްމއޗށވ.ްްފހ ްއމީހއގ ްىجر ްކރނ ްاهلل ްއއިް ްرسوؿ ް ްް‬
‫އ‬
‫ެ ެ ެ ަ‬ ‫އ ަ ް ަ ަ‬
‫ާ‬ ‫ާ‬ ‫ު ު ް ަ‬ ‫ާ ެ‬ ‫ަ ަ ި‬ ‫ަ ް ަ ަ ި‬
‫އށޓކއ ް ްހދއފި ްމީހގ ްىجر ްކރނވނީ ްاهلل ްއއި ް ްرسوؿ ް ް ްއށޓކއި ްއވ.އބހީް‬
‫ު ު ް ު ޭ ެ‬ ‫ެ ެ ް ެ ެ ަ ި ެ ެ ް ެ‬ ‫ަ‬ ‫ެ‬ ‫ެ ު ަ ު ު ް ް‬
‫ަ‬
‫އހިޖރކރނވނީ ްهللا ް ްحضرة ްގއި ްقبوؿ ްވގނނވ. ްއދ ްއމީހއގ ްىجر ްކރނ ްދނިޔގް‬
‫ގ‬
‫ު ަ ު ު ް ަ‬ ‫ޮ ް ި ްެ‬
‫ާ‬ ‫ަ‬ ‫ު ު ު ެ‬ ‫ަ ެ‬ ‫ަ ް ެ ަ ާ‬ ‫ެ ެ ް ޯ ު ަ ް ު ަ ަ‬
‫ހވއ ްހދމށ ްނވތ ްްއނހނކއިްކއިވނިްކރމގ ްمقصد ްގއިްކށފމީހގ ްހިޖރކރންވނީް‬
‫ަ‬ ‫ر ު ަ ު ްް ގ‬
‫ެ‬ ‫ެ ަ ަ ް‬ ‫ު ަ ު ަ ަ ަ ެ ެ ެ ަ‬ ‫ޭ ާ ެ ަ ަ ް ަ ަ‬
‫އންއކމށޓކއިްހިޖރްކރިކމކށވ.ްއބހީްއމީހކށްآخ ةްދވހނ هللا ްްحضرةްގއިްىجرް‬
‫ެއ ު ެ ެ ެ‬
‫ް‬ ‫ު ު ު ެ‬
‫ކރމގްްثوابްއ ްނވއވ.ް‬
‫ِْ‬
‫بف‬
‫ُ‬ ‫ެ ް ެ ެ ެ ް ވ ެ ާ ު ެ ޭ ަ ު ް ަ ު ަ ިވ ُ َ‬
‫ާ‬ ‫ާ‬
‫މި حديث އކީ حديث عمـ ވރީނގތރއިން ދއިމމވރިބ ކލނކމގއ ް أَبو عبد اهلل محمد‬
‫ُ َ َّ ُ‬ ‫ަ‬
‫بف‬ ‫ِسماعيؿ ْبف ِب اىيـ ْبف ا ْلمغي ة بف بردزبو ا ْلجعفي ا ْلبخ ِي އއި َبو الحس ْينِى مسمـ بف ا ْلحجاج‬
‫َ َّ ِ‬ ‫ُُْ ْ‬ ‫َُ‬
‫ِ‬
‫ُ ر ْ ْ ْ َ ْ ُ ْ ُّ ُ َ ار ُّ ާ أ ُ‬ ‫إْر َ‬ ‫إ َْ‬
‫ެ ޭ ަ ުނ ެ ެ ޭ ަ ު ްގ‬
‫مسمـ القُشي ي النيساب ي (رضي اهلل عنيُما) އއި ދބކލ ްް އދބ ކލން صحيح ގ ް‬
‫ައ‬ ‫ެ‬ ‫ާ‬ ‫َّ‬ ‫ٍ‬
‫ި‬ ‫َْ َ‬ ‫َ ْ ر ُّ ْ َ ُور ُّ َ َ َ‬ ‫ُ‬
‫ަ ް ޮް ެ ޮ ެ ް‬
‫ު‬ ‫ެ ެ ވ ެ ޮ ަ ީ ެ ަ އވ ޮ ް ަ ު ެ ެ ެ ިނ ެ ް މ‬
‫ރިވކރއވފއ ް حديث އކ ް. އފތ ކ ލިޔވިފ ް ފތތ ކގތރއ ްް އނ ް صح ކނބޑ ދފތވ.‬
‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ާ‬ ‫ެ‬ ‫ާ ު ަ ް ާ ަ ިވ‬
‫ާ‬
‫ىٍ ى‬ ‫ً‬ ‫ٍّ ٍ ً ٍّ ً ً‬
‫2- كعن أيـ الٍمؤمنًني أيـ عٍبد اللَّو عائشةى رضي اهلل عنها قالر: قاؿ رسػوؿ اهلل صػلٌى اهللي علىٍيػو كسػلَّم: «يػىغػزك جػي ه الٍكعبىػةى فىػًاذا‬
‫ٍي ى ٍ‬ ‫ى ى‬ ‫ى‬ ‫ى ى ى ى‬ ‫ىىٍ ي ى ى‬
‫كانيوا ببيداءى من األىرض ٘مٍسف بأىكًًم كآخػرىم ». قىالىػر : قيػ ٍلػر يىػا رسػوؿ اللَّػو ، كٍيػف ٘مٍسػف بػىأىكًًم كآخػرىم كفًػيهم أىسػواقيػهم‬
‫ً‬ ‫ً ً‬
‫ى ى ي ى ي َِّل ى ً ٍ ى ٍ ٍ ى ي ٍ‬
‫ى ً‬
‫ي ىي‬ ‫ٍ‬
‫ً ً‬
‫ى ٍ ً ي ى ي َِّل ى ً ٍ‬
‫ً‬
‫ى ٍ‬
‫كمن لىٍيس منهم ،؟ قىاؿ : «٘مٍسف بًأىكًًم كآخرىم ، ّتَّ يػيٍبػعثيوف علىى نًيَّ ًًم » متَّػفق علىٍيو : ىذا لىفظ الٍبيخارم .‬
‫ٍ ي ى ً ٍّ‬ ‫ً‬
‫ى ي ى ي َِّل ى ً ٍ ي ى ى اِت ٍ ي ى ه ى‬
‫ً ً‬ ‫ً‬
‫ىى ٍ ى ي ٍ‬

15. ‫ާ ެ ެ ް ެ ެ ެ‬ ‫ެ ާ ު ި ަ ް‬ ‫ު ް ު ް ެ ްވ‬ ‫ާ ް‬
‫މތ ްاهلل ްރއސނލއ ް اـ ްالمؤمنيف ްاـ ްعبداهلل ްعاعشةގ ްފނކބއިނ ްރިވވގނވއވ.ް‬
‫ި‬
‫ެ ްގ ަ ަ ކ‬
‫ު‬ ‫ެ‬ ‫ކެ ް ެ ެ‬
‫ު‬ ‫ާ ު ެ ެ‬ ‫ެ ަ ަ ާ‬
‫އކމންވިދޅވިއވ.ްرسوؿްاهللްصمىްاهللްعميوްوسمـްحديثް ްރއވިއވ.ްلشكرއއ ް ބޔ ްްكعبةް‬
‫ު ެ ު ް ެ‬ ‫ާ ެ ޭ‬ ‫ާ ަ ަ ަ ް‬ ‫ެ‬ ‫ަ ެ‬ ‫ެ ޮ ް ު ަށ ަ ު ާމ ު ާ ެ ެ ެ‬
‫ނތިކށލމ ްް ްހނގރ ަް ްކރނ އވ. ްފހ ްبيداء ްގ ްބިމ ްހމޔށ ްއދވހިނދ ްއމީހނގް‬
‫ަ ާ ެ ެ ެ‬ ‫ަ ަ ު ަ ާ ުނ ެ ް ެ ް‬
‫އނމކރީގއިވމީހނނއި ްފހތގއިވމީހ ްް ްއނމނ ްއކގއި ްނތިގނ ްހިނގއިދނއވ. ްފހް‬
‫ަ ެ‬ ‫ެ ެ ް‬ ‫ެ ު ަ‬ ‫ެ ް ެ ު ަ ާ ު ް ާ‬
‫ެ ަ ޫ ާ ެވ ެ ު ް ެ ް ެ ް ެ ު ަ‬
‫ެ‬ ‫ަ ް ެ ް ެ ެ ެ ޭ‬ ‫ާ ު ެ ެ‬
‫عائشةްގްފންވިދޅވިއވ.ްތިމނދނނވީމވ.ްއްاهللްގްރސލއ ް!ްއމީހންއނމންއކގއިް‬ ‫ެ ާ ު‬
‫ަ ް ަ ާ ު ަ‬ ‫ެ ޭ ަ ި ަ ު ާ ަ ު ު ު ެ‬ ‫ެ ު ް ެ‬ ‫ް ެ ެ ް ޯ ެ ެ‬
‫ނތިގނދނޖހނީ ްކީއވގނތއވ؟ ްއމީހނގ ްތރގއ ްހނގރމކރމގ ްގސތ ކނލއިް‬ ‫ެ ެ ް ާ ް ެ ެ‬
‫ުނ ެ ް ހ ެ ެ ެ ެ‬
‫ި‬ ‫ު ެ ަ ާ‬ ‫ާ ި ެ ް‬ ‫ަ ާ‬ ‫ު ް ާ ި ަ‬
‫ނިކމފއިވ ްމީހނނއ ްއދި ްވިޔފރި ްއއ ްގނނިކމފއިވ ްމީހ ްްވސ ް ްމނ އވ. ްحديثް‬
‫ު ެ ަ ާ‬
‫ެ ު ް‬ ‫ެ ަ ް ަ ު‬ ‫ެ ް‬ ‫ަ ާ ެ ެ ެ‬ ‫ެ ު ަ ި ެ ެ ް‬ ‫ު ެ ް ެ ެ ެ ު ްް ެ ް ެ ް‬
‫ކރއވިއވ.އމީހނ ްއނމނ ްއކގއ ްނތިގނހިނގއިދނއވ. ްދނ ްއއށފހ ް ްއމީހންް‬
‫ަ ު ެ ަ ް ަ ެ ެ‬ ‫ެ ެ ް ެ‬ ‫ަ ް ޮ ު ް ޭ‬
‫محشرްއށްފނއވނީްއމީހއގްނިޔތގްމއޗށވ.ްް‬
‫ً ٍ ىى ٍ ى ى ً ى ٍ ً ى ه ى ة ى ى‬
‫3- كعػػن عائًش ػػة رض ػػي اهلل عٍنػه ػػا قىالىػػر قػػاؿ النَّػػيب ص ػلٌى اهللي علىٍي ػػو كس ػلَّم : «ال ىسػػرة بػىع ػػد الٍف ػٍتح، كلك ػػن جه ػػاد كنًيَّ ػ ه ، كإًذا‬
‫ى‬
‫ً‬
‫ى‬ ‫ى ً ى‬ ‫ى‬
‫ً‬
‫ىٍ ى ى ى ى‬
‫ً‬ ‫ً‬
‫ٍ ًيٍ ي ي ى ه ى‬
‫استيػٍنفرُت فانٍفركا» متَّػفق علىٍيو .‬
‫ާ ު ެ ެ‬ ‫ެ ަ ަ ާ‬ ‫ާ ެ ެ ް ެ ެ ެ‬ ‫ެ ާ ު ި ަ ް‬ ‫ު ް ު ް ެ ް‬ ‫ާ ް‬
‫މތްاهللްރއސނލއވިްعاعش ػ ػػةްގްފނކބއިންރިވވގނވއވ.ްްއކމންވިދޅވިއވް.ްٔثيييييٟ‬
‫ްް‬ ‫ަ ް ަ ު‬ ‫ެ‬ ‫ު ެ ް ެވ‬
‫ެ‬
‫ްްطييييٍٝްهللاްػٍ١ييييٗްٌٚييييٍُ حػ ػػديث ކރއވިއ ް. ِىييييح ްްްްفييييرػްއށފހްِىييييح އިންްް٘عييييهްް‬
‫ގ‬ ‫އ‬‫ާ‬
‫ަ ު‬ ‫ަ‬ ‫ު ު ް ެ ެ ެ‬ ‫ޮ ަ ެ ް ެ ަ ަް‬ ‫ު ު ަ ް ަ ަ‬ ‫ު ު ެ އ ު ެ ެ ވ ަ ަ ެ ްް‬
‫ކރމ ްނވއ ް.ްނމވސ ظٙيييييييياقްކރމށޓކއިްގވލވިއޖނމްނިކތންވއވ.ްްއދިްނިޔތް‬ ‫ެ‬ ‫ް‬
‫ަ ަ ި ު ް ަ ް‬
‫ގްމއޗ ްްػّييييييييييييييًްތއބިނވގންވއ ް.ްއދިްތިޔބ އމީހނނށްްظٙيييييييييييييياقްްކރމށޓކއިް‬
‫ު ު ަ ް ަ ަ‬ ‫ަ ް ާ ެ ެ ް ެ ެވ ަ‬
‫ެ‬ ‫ެ ަ ް ަށ‬
‫ު ް ާ ެ ެ‬ ‫ު ު ަ ް ޮ ާ ެ ް ެ ަ ަ ަ ެ‬
‫ނިކތމށގވލވިއޖނމްފހްނިކނނށވ.‬
‫و‬ ‫ً ً‬
‫كمعنىاهي : ال ىسرةى من مكةى ألىنػَّها صارت دار إًسبلـ .‬
‫ٍ ى ٍ ى َّ ى ى ى ٍ ى ى ٍ‬ ‫ىى ٍ‬
‫ً‬ ‫ً ً‬ ‫ً ً ً ً ً ً‬
‫4- كعن أٍ عٍبد اللَّػو جػابًر بٍػن عٍبػد اللَّػو األىنٍصػارم رضػي اهلل عٍنػهمػا قىػاؿ :كنَّػا مػع النَّػيب صػلٌى اهللي علىٍيػو كسػلَّم ٓت بػزاة فىػقػاؿ :‬
‫ىى ى ى‬ ‫ى ى‬ ‫ي ى ى ي ى ً ٍّ ى‬ ‫ى ٍّ ى‬ ‫ى‬ ‫ىٍ ى‬
‫ً‬ ‫ً‬ ‫ً ي ً‬ ‫َّ ً ً‬
‫«إًف بًالٍمدينىػػة لىرجػػاالن مػػا سػػرُت مسػلان ، كالى قىُىعػػتيم كاديػان إًالَّ كػػانيوا معكػػم حبىسػػهم الٍمػػرض» كًٓت ركايػىػة : «إًالَّ شػك كم ٓت األىجػر»‬
‫ًٍ‬ ‫ى ػري وي ٍ‬ ‫ى ي ى ى ي ي ىى ي ى‬ ‫ى ٍ ٍى‬ ‫ًى ى ٍ ٍ ى‬ ‫ى‬
‫ركاهي مسلًم .‬
‫ى يٍ ه‬
‫ގ ި ަ ްް‬ ‫ެ‬ ‫ِْ‬ ‫ެ ެ ަ ަ ަ ު ް ަ ްް ު ް ު ް ެ ް‬
‫މ ް اهلل އދބފއިކލނނށ ރއސނލއވި ابو عبد هلل جابر بف عبد هلل ް ކބއިނ‬ ‫ާތ‬‫ް‬
‫ރިވވގނވއ ް.އ صحابً ްވިދޅވިއވ. ްތިމނމ ްް نبى ް صمى اهلل عميو وسمـ ް އރިހގއި‬
‫ގ ަ ު ަ‬ ‫ެ‬ ‫އ‬‫ާ‬ ‫ަ ް ެނ‬ ‫ާ ު ެ ެ‬ ‫ާ ެ ެ ް ެ ެވ ެ‬
‫ެ‬
‫ު ެ ވ ަ ހ ެ ަ ޭ ެ ާ ުް‬
‫ެ‬ ‫ެ‬ ‫ަ ެ‬ ‫ަ ު ާ ަ ަ‬
‫ހނގރމއިގއި ) ބ އިވރިވީމއ ް. ފް އކލގފނ حديث‬ ‫ެ ަ‬
‫(އބހީ: تبوؾ‬ ‫ަ ު ާ ަ ެ ް ަ‬
‫ހނގރމއއގއި‬