1. KURSUS : PISMP PENDIDIKAN SENI VISUAL
SEMESTER : SEMESTER 2
INSTITUT : IPGM KAMPUS TENGKU AMPUAN AFZAN
SUBJEK : MURID DAN ALAM BELAJAR (EDU 3103)
TAJUK : TEORI BEHAVIORIS
John Broadus Watson Ivan Petrorich Pavlov
(1878 – 1958) (1849 – 1936)
TOKOH PELOPOR
Burrhus Frederic Skinner Edward Lee Thorndike
(1904 – 1990) (1874 – 1949)
Tingkah laku Pelaziman Klasik (Emosi)
Unsur Berkaitan
Pengukuhan
Pelaziman Operan (Tabiat)
Cuba – ralat

2. Teori Pembelajaran Behavioral
Pembelajaran sebagai satu perubahan dalam bentuk atau frekuensi tingkah laku
Dalam bentuk pendekatan behavioral, tingkah laku pelajar dinilai sebelum memulakan pengajaran
Pembelajaran memerlukan penyusunan (stimuli) rangsangan dalam persekitaran supaya pelajar
dapat respons dan diberi pengukuhan
Pelaziman Klasik Pavlov
Sebelum Pelaziman Proses Pelaziman Selepas Pelaziman
Rangsangan tak terlazim Eksperimen Rangsangan tak terlazim
(Makanan)
1. Bunyi loceng (makanan)
2. Tunggu sementara
Gerak balas tak terlazim
3. Diberikan makanan Gerak balas tak terlazim
(perembesan)
(perembesan)
4. Proses berulang-ulang
TETAPI
DAN
Rangsangan neutral
Rangsangan Terlazim
(bunyi loceng)
(bunyi loceng)
Tiada gerak balas
Gerak balas terlazim
(tiada perembesan)
(perembesan)

3. Beberapa konsep penting dalam proses pengajaran dan pembelajaran dihasilkan melalui prinsip
pelaziman klasik yang dikemukakan oleh Pavlov. Konsep tersebut ialah:
Generalisasi
Pembelajaran KONSEP LAIN Diskriminasi
Semula PAVLOV
Penghapusan
GENERALISASI
Generalisasi bermaksud rangsangan yang sama akan menghasilkan tindak balas yang sama.
Contohnya, Ali menjadi risau setiap kali ujian kimia akan diadakan. Ali juga menjadi risau setiap kali
ujian biologi akan diadakan, kerana kedua mata pelajaran tersebut mempunyai perkaitan antara
satu sama lain. Jadi kerisauan dalam satu mata pelajaran (kimia) telah digeneralisasikan
kepada satu mata pelajaran (biologi).

4. Diskriminasi
Dikriminasi berlaku apabila individu bertindak balas terhadap sesuatu rangsangan yang tertentu
sahaja dan tidak pada rangsangan yang lain. Dalam kajian terhadap anjing, didapati anjing tersebut
hanya bertindak balas apabila mendengar bunyi loceng sahaja, tetapi tidak pada bunyi selain
daripada loceng. Dalam kes Ali, Ali tidak akan menjadi risau jika mengambil ujian bahasa
Inggeris atau ujian sejarah, kerana kedua-dua mata pelajaran tersebut amat berbeza dari mata
pelajaran sains.
Penghapusan
Penghapusan berlaku apabila rangsangan terlazim yang tidak disertai dengan rangsangan
tidak terlazim. Dalam kajian Pavlov, bunyi loceng tidak disertakan rangsangan tak terlazim
(daging). Dalam hal ini, lama-kelamaan bunyi loceng tadi tidak akan merangsang anjing tersebut
untuk mengeluarkan air liur. Tindak balas akhir akan terhapus dan prinsip ini dikenali sebagai
penghapusan.
RUMUSAN DAPATAN KAJIAN PAVLOV

5. Thorndike
Teori Pelaziman Operan Thorndike
Kajian : haiwan – ayam, kucing, anjing, monyet
Eksperimen : kotak ajaib
Eksperimen Kotak Ajaib
Kucing diletakkan di dalam sangkar dan makanan diletakkan di luar sangkar
Kucing melakukan beberapa percubaan untuk keluar dari sangkar – Kaedah cuba jaya
Pelbagai reaksi : apabila terpijak selak pintu, sangkar itu terbuka
Kucing tersebut akan melakukan kaedah cuba jaya sekiranya ia dikurung semula ke dalam sangkar itu.

6. HUKUM PEMBELAJARAN THORNDIKE
Hukum Kesediaan
Menurut Thorndike (1913), apabila seseorang itu bersedia untuk melakukan sesuatu tindakan,
maka tindakan itu dapat memberi kepuasan kepadanya. Sekiranya dia tidak melakukannya, akan
menimbulkan perasaan dukacita dan kalau dia dipaksa melakukannya, akan menghasilkan
pembelajaran yang tidak sempurna. Rumusannya, hukum kesediaan merujuk kepada kesediaan
dan persiapan-persiapan yang perlu ada, sebelum individu itu bertindak, iaitu belajar. Kesediaan
dapat dilihat dari tiga aspek yang utama, iaitu kesediaan psikomotor, kesediaan afektif dan
kesediaan kognitif.
Hukum Latihan
Menurut Thorndike, perkaitan antara rangsangan dan gerak balas (R-G) akan bertambah kukuh melalui
latihan yang diulang-ulang. Seseorang individu akan menguasai kemahiran jika latihan diadakan.
Contohnya, jika pelajar selalu mengulangkaji rumus matematiknya, dia akan dapat mengingatinya
dengan lebih mudah. Hukum latihan menyatakan bahawa sesuatu tingkah laku akan diteguhkan
melalui aplikasi dan akan dilemahkan tanpa pengukuhan. Hukum latihan ini sangat sesuai
digunakan bagi latihan hafalan.
Hukum Kesan
Hukum kesan menyatakan bahawa jika sesuatu tindakan diikuti oleh sesuatu perubahan persekitaran
yang menyeronokkan, kebarangkalian tindakan itu berlaku akan meningkat dan sebaliknya. Selepas
gerak balas terhasil, pertalian antara rangsangan dan gerak balas akan bertambah kukuh, jika
terdapat kesan yang menyeronokkan. Kesan yang meyakitkan akan melemahkan pertalian antara
R-G. Contohnya, jika dalam eksperimen Thorndike, kucing tersebut mendapat kejutan elektrik
apabila keluar dari sangkar, kesannya tentulah menyakitkan dan ia tidak akan mempunyai
motivasi untuk keluar dari sangkar. Rumusannya, jika tingkah laku diikuti dengan kepuasan, ia
akan diulang, tetapi jika ia diikuti dengan kesakitan ia akan lenyap.

7. Berdasarkan kepada tiga hukum yang telah dikemukan oleh Thorndike, maka guru bolehlah
menggunakannya sebagai salah satu pendekatan yang berkesan untuk merangka strategi
pengajaran-pembelajaran dalam bilik darjah. Antara strategi yang boleh digunakan oleh guru
ialah:
Mengadakan pelbagai rangsangan untuk mewujudkan kesan pembelajaran yang
menyeronokkan.
Memberi ganjaran atau peneguhan untuk respons yang betul.
Menentukan persekitaran yang sesuai untuk pembelajaran.
Sentiasa menilai aspek kesediaan pelajar.
Guru memulakan pengajaran setelah beliau mendapati pelajar bersedia dari aspek kognitif,
fizikal dan afektif.
SKINNER
Perlakuan harus diperhatikan dalam
jangka masa yang panjang dan
membentuk perlakuan yang kompleks Kajian : Skinner Box
daripada perlakuan yang mudah.
SKINNER BOX
Tingkah laku binatang dalam kotak Kajian ini membawa beliau kepada
boleh dikawal dan gerak balasnya penggunaan teori pelaziman operan
boleh diperhatikan dan direkod. dalam aktiviti P&P dalam bilik darjah
Teori pelaziman operan boleh
diperkuat dan dihapuskan jika
diberikan peneguhan sebaik sahaja
gerakbalas itu ditunjukkan

8. Pengukuhan ialah perkara yang dilakukan untuk mengalakkan sesuatu perlakuan itu diulangi. Menurut Rachlin (1991),
pengukuhan diberikan, pertamanya untuk memuaskan kehendak individu; keduanya, untuk mengurangkan
tekanan dan merangsang otak. Skinner membahagikan pengukuhan kepada dua jenis, iaitu pengukuhan positif
dan pengukuhan negatif.
Terdapat lima jenis proses dalam teori pelaziman operan Skinner, iaitu: pengukuhan positif, pengukuhan negatif,
dendaan, prinsip Premack dan pelupusan.
Pengukuhan Positif
Peneguhan positif ialah memberikan sesuatu ganjaran setelah perlakuan itu ditunjukkan, yang menyebabkan
perlakuan itu diulangi atau diperkuatkan lagi. Dalam bilik darjah, peneguhan positif ini diberikan sebagai
salah satu bentuk motivasi dalam aktiviti pengajaran dan pembelajaran. Contoh-contoh peneguhan positif
yang boleh diberikan dalam bilik darjah ialah seperti memberikan kata-kata pujian selepas pelajar melakukan
sesuatu kerja atau menjawab soalan, memberikan senyuman, menepuk bahu pelajar, memberi hadiah dan
sebagainya. Jadual dibawah menunjukkan satu lagi contoh peneguhan positif.
Pengukuhan Positif
Tingkah Laku Kesan/Akibat Tingkah laku
Masa Hadapan
Pelajar kemukakan Guru memuji Pelajar kemukakan lebih banyak
soalan dengan baik pelajar soalan yang baik.
Peneguhan positif yang diberikan oleh guru dapat mendorong pelajar menghasilkan kerja yang bermutu tinggi.
Peneguhan yang diberi juga mestilah jelas dan bersistematik. Hanya tingkah laku yang spesifik sahaja yang perlu
diberi peneguhan. Guru juga mestilah ikhlas ketika memberi peneguhan.
Menurut Brophy (1981), ciri-ciri pujian (peneguhan positif) yang memberi kesan ialah
(a) memuji secara ikhlas,
(b) memuji dengan cepat,
(c) memuji tanpa pilih kasih,
(d) memuji usaha dan cuba jaya,
(e) memuji tingkah laku yang spesifik dan
(f) memuji jawapan atau respons yang spontan.

9. Pengukuhan Negatif
Pengukuhan negatif ialah rangsangan serta merta yang tidak selesa atau menyakitkan yang diberikan
selepas sesuatu tingkah laku ditunjukkan. Contohnya, seorang bapa memarahi anaknya kerana tidak
membuat kerja rumah yang diberikan oleh guru. Oleh kerana jemu dengan leteran bapanya, maka si anak
tadi pun menyiapkan kerja sekolahnya. Tindakan anak (membuat kerja rumah) dapat mengelak daripada
rangsangan yang tidak diingini (leteran bapa). Jadual dibawah menunjukkan satu lagi contoh peneguhan
negatif.
Pengukuhan Negatif
Tingkah Laku Kesan/Akibat Tingkah laku
Masa Hadapan
Pelajar tidak Guru menegur pelajar Pelajar akan menyiapkan
menyiapkan tugasan tugasan yang seterusnya tepat
pada waktunya
tepat pada waktunya
Pengukuhan boleh dilaksanakan secara berterusan atau berkala. Jadual menunjukkan jadual pengukuhan yang boleh
digunakan untuk membentuk tingkah laku yang diingini. Jadual pengukuhan ini meliputi pengukuhan berterusan,
pengukuhan berkala tetap, pengukuhan berkala berubah, pengukuhan berkala nisbah tetap dan pengukuhan
berkala nisbah berubah.
Jadual Pengukuhan
Pengukuhan Maksud Contoh Bentuk Gerak Tindakan apabila
Balas peneguhan
diberhentikan
Peneguhan diberi Menonton Cepat memberi Kurang ketekunan dan
Peneguhan
selepas setiap televisyen kesan. kehilangan tindak balas
berterusan.
gerak balas. dengan cepat.
Peneguhan Peneguhan diberi Kuiz
berkala tetap selepas satu mingguan Tahap gerak balas Menunjukkan sedikit
(fixed-interval) jangka masa meningkat apabila ketekunan dan penurunan
yang ditetapkan. diberi peneguhan pada kadar yang pantas
tetapi menurun dalam gerak balas apabila
selepas peneguhan masa peneguhan berlalu.
diberikan.

10. Peneguhan Peneguhan Pop kuiz Pelajar akan lambat Ketekunan masih tinggi
berkala selepas jangka memberi gerak balas; dan kadar penurunan
berubah masa berubah- berhenti seketika gerak balas yang
(variable - ubah. selepas peneguhan. perlahan.
interval)
Peneguhan Kerja yang Cepat memberi gerak
Peneguhan Tiada nilai peneguhan
berkala dibayar balas; berhenti
selepas bilangan dimana peneguhan hilang
nisbah tetap mengikut seketika selepas
set gerak balas nilainya bila kerap
(fixed-ratio) kadar. peneguhan.
yang telah diberikan peneguhan yang
ditetapkan. sama.
Kekal tinggi.
Peneguhan
selepas Gerak balas yang
beberapa sangat tinggi dan
Mesin yang
bilangan masih menunjukkan
Peneguhan mengeluarkan
gerak- balas gerak balas walau pun
berkala tiket dengan
yang peneguhan tidak
nisbah memasukkan
berubah- diberikan.
berubah wang ke
ubah.
(variableratio) dalamnya.
Dendaan
Dendaan adalah satu proses atau tatacara untuk melemahkan atau mengurangkan berulangnya
tingkah laku yang tidak diingini. Tegasnya, dendaan adalah kesan negatif yang membawa kepada
pengurangan dalam kekerapan berlakunya tingkah laku tersebut. Jadual 6.6 menunjukkan satu lagi
contoh dendaan.
Tingkah Laku Kesan/Akibat Tingkah laku
Masa Hadapan
Pelajar membuat bising Gurumemberi amaran Pelajar berhenti membuat
dalam kelas kepada pelajar bising dalam kelas

11. Dendaan boleh dibahagikan kepada dua bentuk, iaitu pertama dendaan persembahan (jenis I) dan
kedua dendaan penyingkiran (Jenis II).
Dendaan Persembahan Dendaan Penyingkiran
Dendaan penyingkiran (removal punishment)
Dendaan persembahan (presentation
berkaitan dengan penyingkiran rangsangan.
punishment) berlaku apabila sesuatu
Contohnya, ibu bapa atau guru-guru tidak
rangsangan menyebabkan berlakunya
memberi kemudahan apabila seseorang pelajar
perubahan dalam tingkah laku diri pelajar
tidak berkelakuan betul. Contoh mengenakan
tersebut. Dendaan bentuk ini tidak melibatkan
dendaan penyingkiran ialah seperti tidak
fizikal, tetapi dapat menakutkan pelajar.
membenarkan mereka menonton televisyen
Contohnya, larian padang, sistem demerit, guru
dalam tempoh seminggu, sebab mereka
memberi kerja tambahan.
tidak membuat kerja rumah Matematik.
Prinsip Premack
Konsep utama prinsip Premack ialah mengaitkan aktiviti yang kurang diminati dengan aktiviti
yang lebih diminati untuk mengukuhkan tingkah laku terhadap aktiviti yang kurang diminati. Prinsip
Premack juga dikenali sebagai “Grandma’s Rule” yang berasaskan kenyataan “kamu boleh
keluar bermain selepas kamu habis memakan sayur-sayuran ini”. Sebagai guru, kita boleh
menyelang selikan aktiviti yang menarik dengan aktiviti yang kurang menarik dalam bilik
darjah untuk meningkatkan kadar pembelajaran murid. Contohnya, selepas mengakhiri mata
pelajaran matematik, satu aktiviti bermain komputer akan diadakan.
Pelupusan
Pelupusan bermaksud perlakuan yang tidak diberi peneguhan akan lupus dengan sendirinya.
Keadaan ini dapat di atasi jika:
Peneguhan untuk sesuatu perlakuan itu dapat dikenal pasti.
Peneguhan itu tidak lagi digunakan.
Guru sanggup bersabar dalam menghadapi proses pelupusan, kerana hasilnya tidak datang
dengan serta merta.

12. JOHN BROADUS WATSON (1878-1958)
Ahli psikologi pertama menggunakan perkataan “behaviorisme”.
Sangat dipengaruhi model pelaziman klasik Pavlov.
Perbezaan antara manusia ialah pengalaman.
Pengalaman yang baik boleh diubah menjadi pengalaman yang buruk
Rangsangan yang didedahkan dan jenis gerak balas akan mempengaruhi
pengalaman pembelajaran murid.
Watson ‘Little Albert Experiment’
Menggambarkan kuasa pelaziman (conditioning)
Albert - 11 bulan – tidak menunjukkan sebarang rasa takut pada seekor tikus putih. Semasa pelaziman
Albert hendak mengambil tikus, bunyi pemukul diketuk pada besi. Kesannya Albert terkejut dan
terjatuh.keadaan itu diulang berkali-kali. (tikus putih dan berbunyi pemukul).
Akhirnya eksperimen menunjukkan Albert memberi reaksi emosional terhadap tikus contohnya takut
pada tikus, anjing, arnab. Selepas diuji lagi ia menunjukkan reaksi emosi yang sederhana.
Kesimpulannya,
Pelaziman boleh melahirkan reaksi emosional.

13. PROSES PELAZIMAN
Gerakbalas Semulajadi
Bunyi kuat (Ransangan Tidak Terlazim ) ketakutan
(Gerakbalas Tidak Terlazim)
Proses Berpasangan
Tikus (Ransangan Neutral ) + Bunyi kuat (Ransangan Tidak Terlazim
Ketakutan (Gerakbalas Tidak Terlazim)
Berlakunya Pembelajaran
Tikus (Ransangan Terlazim ) ketakutan (Gerakbalas Terlazim)

14. LATIHAN UJI MINDA
1. Senaraikan prinsip-prinsip pembelajaran seperti yang
dinyatakan oleh Pavlov dalam bentuk peta minda.
- Generalisasi
- Diskriminasi
- Penghapusan
- Pembelajaran semula
2. Senaraikan kajian/eksperimen yang digunakan oleh
keempat-empat tokoh behaviorisme beserta nama tokoh
terbabit.
- Pavlov : Ujikaji Anjing
- Thorndike : Kotak Ajaib
- Skinner : Skinner Box
- Watson : Little Albert
3. Melalui eksperimen Little Albert, Thorndike berpendapat
bahawa pembelajaran berlaku hasil daripada gabungan
antara S-R, iaitu stimulus (rangsangan) dan response
(gerak balas). Thorndike menyarankan bahawa
pembelajaran manusia dikawal oleh hukum tertentu, yang

15. disebut sebagai hukum pembelajaran. Nyatakan hukum-
hukum tersebut.
- Hukum Kesediaan
- Hukum Latihan
- Hukum Kesan
4. Menurut teori pelaziman operan Skinner, Skinner
membahagikan pengukuhan kepada dua jenis, iaitu
pengukuhan positif dan pengukuhan negatif. Jelaskan
kedua-dua pengukuhan yang telah dinyatakan dalam teori
beliau.
- Pengukuhan Positif : Merujuk kepada peningkatan
berlakunya sesuatu tingkah laku disebabkan pemberian
sesuatu rangsangan berikutan gerakbalas yang
ditunjukkan.
- Pengukuhan Negatif : Merujuk kepada peningkatan
berlakunya sesuatu tingkah laku disebabkan
penghapusan sesuatu rangsangan aversif berikutan
gerakbalas yang ditunjukkan.

16. DISEDIAKAN OLEH
FATIN BINTI ITHNIN
NUR AMELIA SYIREEN BINTI JAMINKHIRI
SITI ZULAIHA BINTI ABD RAHMAN
PISMP PENDIDIKAN SENI VISUAL
SEMESTER 2
IPGM KAMPUS TENGKU AMPUAN AFZAN