ΕΛΙΣΜΕ, Powerpolitics.eu: Εσπερίδα «Η Ανατολική Μεσόγειος ως Πεδίο Στρατηγικών Ανταγωνισμών» Τρίτη 4/12/2018, Πολεμικό Μουσείο Αθηνών  Εκδήλωση Facebook: https://www.facebook.com/events/2023230697722993/

1. « ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ
ΩΣ ΠΕΔΙΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΩΝ »
''Γεωπολιτικη Αγωγών στην''Γεωπολιτικη Αγωγών στην
Ανατολικη Μεσόγειο''Ανατολικη Μεσόγειο''
Τσόκα Περσεφόνη
Απόφοιτος Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής
Πάντειο Πανεπιστήμιο
04/12/2018

2. Η Νοτιοανατολική Μεσόγειος στο επίκεντροστο επίκεντρο
του ενεργειακού χάρτητου ενεργειακού χάρτη
 Η Ανατολική Μεσόγειος προσελκύει όλο και μεγαλύτερο
ενδιαφέρον μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών
 Έτσι βρισκόμαστε ενώπιον σημαντικών εξελίξεων όσον άφορα
στις ενεργειακές ροές
 Όμως, το γεωπολιτικό παιχνίδι υπαγορεύει τη “ συμφιλίωση”
μεταξύ των εμπλεκομένων χωρών, με μεγάλη ιστορία διενέξεων και
πολεμικών συγκρούσεων
 Προκειμένου να καταστεί εφικτή η εξόρυξη υδρογονανθράκων από
τις θαλάσσιες επικράτειες, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ύπαρξη
ομαλών διακρατικών σχέσεων ούτως ώστε τα δαπανηρά επενδυτικά
έργα να καταστούν αποδοτικά
 Τα κοιτάσματα και οι αναπτυξιακές τους προοπτικές ενέχουν ιδιαίτερη
σημασία για την Ανατολική Μεσόγειο, δίνοντας στη πολύπαθη αυτή
περιοχή του πλανήτη , μια σπουδαία γεωπολιτική και γεωοικονομική
θέση

3. Επιστημονική ΥπόθεσηΕπιστημονική Υπόθεση για Ύπαρξη
Ενεργειακών Κοιτασμάτων
 Σύμφωνα με την Αμερικανική Γεωλογική
Επιθεώρηση, στην Ανατολική Μεσόγειο,που είναι γνωστή
διεθνώς ως “Levant Basin Province” (περιλαμβάνοντας την
Λεκάνη του Αιγαίου & την Ανατολική Λεκάνη-Levant
Basin)
 Στα ανοικτά των ακτών Κύπρου, Λιβάνου, Συρίας,
Ισραήλ, Αιγύπτου (Λεκάνη Νείλου)
 Βρίσκονται 345 δισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού
αερίου και 3,4 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου
 Πολλοί θεωρούν υπερβολική αυτή την εκτίμηση !!
 Αν η εκτίμηση αυτή για την ποσότητα-όγκο των
κοιτασμάτων επιβεβαιωθεί,τότε το σύνολο των
αποθεμάτων φυσικού αερίου θα υπερβαίνει και αυτό των
US Geological Survey’s (USGS) Energy Resources Program

4. Πετρελαϊκές ΕταιρείεςΠετρελαϊκές Εταιρείες
 Υπάρχει μεγάλης κλίμακος ενδιαφέρον από τις Ευρωπαϊκές και
Αμερικανικές Εταιρείες για εξόρυξη φυσικού αερίου
 Οι Exxon Mobil, Eni, Total, Qatar-Petroleum δραστηριοποιούνται
ανατολικά της Κύπρου,στους τομείς Λιβάνου και Ισραήλ
 Η μεγάλη κινητικότητα, που παρατηρείται τη τελευταία 10ετία από
ενεργειακούς κολοσσούς στην Ανατολική Μεσόγειο, σχετίζεται σαφώς
με τις τεράστιες ποσότητες κοιτασμάτων που έχουν ανακαλυφθεί
 Το 2015 η κοινοπραξία που ηγείται η ENI ανακάλυψε το φυσικό
κοίτασμα Zohr, το οποίο εκτιμάται ότι περιέχει 850 δισ.m³ φυσ
αερίου
 Η ανακάλυψη Zohr άλλαξε τελείως το παιχνίδι στην Ανατολική
Μεσόγειο. Αναζωπυρώθηκε το ενδιαφέρον των μεγαλύτερων
Εταιρειών Πετρελαίου & Φυσικού αερίου
 Όχι μόνο συνεχίστηκε η εκδήλωση ενδιαφέροντος για άντληση στην
Αίγυπτο αλλά επωφελήθηκαν και η Κύπρος και το Ισραήλ, εφ'
όσον πολλοί όμιλοι εταιρειών έδειξαν ενδιαφέρον για περισσότερες
ερευνητικές δραστηριότητες στα υποθαλάσσια κοιτάσματα

6. Το ΜέλλονΜέλλον & τα Διεθνή ΣυμφέρονταΔιεθνή Συμφέροντα
Τα επιτελεία ισχυρών μονοπωλίων και ιμπεριαλιστικών
κέντρων συμπράττουν στα Μεσογειακά ύδατα, προκειμένου
να διασφαλίσουν οφέλη ικανά για να προωθήσουν τις
επιδιώξεις τους
Το θαλασσοτεμάχιο « 7 » της Κυπριακής ΑΟΖ, ερευνάται
από τους πετρελαϊκούς κολοσσούς TOTAL (Γαλλική) και ENI
(Ιταλική), ενώ:
Ταυτόχρονα στο οικόπεδο « 10 » συνεχίζουν τις γεωτρήσεις
η EXXON MOBIL (Αμερικανική) και η Αραβικών
συμφερόντων QATAR- PETROLEUM
Παράλληλα η NOBLE ENERGY ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος
του κοιτάσματος « Αφροδίτη »

7. Το Παρόν & η Ενεργειακή ΕξάρτησηΤο Παρόν & η Ενεργειακή Εξάρτηση τηςτης
ΕυρώπηςΕυρώπης
 Η Ευρώπη σε μεγάλο βαθμό εξακολουθεί να είναι
εξαρτημένη από την ενέργεια, που πηγάζει και
μεταφέρεται από την Ρωσία
 Σε περίπτωση που για οποιονδήποτε λόγο
διακοπεί αυτή η ενεργειακή τροφοδοσία, τότε θα
καταδειχθεί και η δυσμενής θέση της
 Σύμφωνα με εκτιμήσεις διεθνών φορέων, η
Ευρώπη θα χρειαστεί έως το 2030, ποσότητες
της τάξεως των 100 δισ. m³ φυσικού αερίου
 Έτσι, λόγω της άμεσης ενεργειακής εξάρτησης
από την Ρωσική ενεργειακή αγορά, επιδιώκει παντί

8. Η Θέση των ΗΠΑΗ Θέση των ΗΠΑ-1-1
 Οι ΗΠΑ χαιρετίζουν με θέρμη αυτή τη κίνηση της απεξάρτησης
της Ευρώπης , καθώς επιδιώκουν να περιορίσουν τη
γεωστρατηγική θέση της Μόσχας στο “ενεργειακό γίγνεσθαι”
 Εναλλακτικές πηγές φυσικού αερίου αναδεικνύονται: το
Αζερμπαϊτζαν, Τουρκμενιστάν, η περιοχή της Κασπίας και η
ευρύτερη περιοχή της Νοτιο-Ανατολικής Μεσογείου
 Οι προσπάθειες ανάσχεσης της Ρωσικής Ενεργειακής
Υπερδύναμης στον έλεγχο και διακίνηση των υδρογονανθράκων,
αυτόματα απαιτούν τη ανεύρεση διαφορετικού σημείου
διέλευσης των αγωγών,έτσι:
 Οι Βαλκανικές Χώρες αναδεικνύονται ως οι καταλληλότερες για
την μεταφορά του Αζέρικου φυσικού αερίου, στη Κεντρική και Νότια
Ευρώπη

9. Η Θέση των ΗΠΑΗ Θέση των ΗΠΑ- 2- 2
 Οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται για τη περιοχή όχι μόνο
για τους γεωστρατηγικούς λόγουςγεωστρατηγικούς λόγους, αλλά καικαι
για καθαρά οικονομικούς λόγουςγια καθαρά οικονομικούς λόγους
 Προωθούν τον Νότιο ΔιάδρομοΠροωθούν τον Νότιο Διάδρομο μεταφοράς
φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, μέσω
Τουρκίας ή μέσω Νοτιο-Ανατολικής
Μεσογείου από Κατάρ, Ιράν, Αζερμπαϊτζάν,
Κύπρο, Αίγυπτο, Ισραήλ η/και από τα πιθανά
κοιτάσματα της Ελλάδας
 Τα πιθανά κοιτάσματα θα ελέγχονται
περισσότερο από Εταιρείες Αμερικανικών
Συμφερόντων,ούτως ώστε να χρησιμοποιείται

10. Πολιτικό κόστοςΠολιτικό κόστος του ενεργειακού
ανοίγματος
 Στον αγώνα της ενεργειακής απεξάρτησης από
Ρωσία, πρέπει να συνεκτιμηθούν και πολιτικοί
παράγοντες όπως η ασταθής κατάσταση έως
εύθραυστη ισορροπία μεταξύ των κρατών της
Μέσης Ανατολής
 Η πιθανή αναζωπύρωση έντασης στην
Ανατολική Μεσόγειο
 Τα αντικρουόμενα συμφέροντα και οι
αντιπαλότητες ανάμεσα σε ενεργειακούς
κολοσσούς
 Η Ευρώπη καλείται λοιπόν να υποστηρίξει το

11. Αγωγοί Φυσικού Αερίου-1
Η Ελλάδα,Η Ελλάδα, στο γεωστρατηγικό σύμπλεγμα των χωρών της
Ανατολικής Μεσογείου, μέσω της ΔΕΠΑ,γίνεται το
ενεργειακό σταυροδρόμι αγωγών φυσικού αερίουενεργειακό σταυροδρόμι αγωγών φυσικού αερίου, ως
ενδιάμεσος σταθμός ενέργειας προς στην Κεντρική
Ευρώπη
EAST MEDEAST MED

12. Αγωγοί Φυσικού Αερίου-2
EAST MED:EAST MED:
Ξεκινάει από το Ισραήλ με ενδιάμεσους σταθμούς Κύπρο,
Κρήτη, Πελοπόννησο,Δυτική Ελλάδα και καταλήγει στην
Ιταλία, όπου διασυνδέεται με τον αγωγό φυσικού αερίου
“IGI-Poseidon”
Μεταφορική ικανότητα 10 δισ. κυβικά μέτρα (m³) ετησίως, με
δυνατότητα να ανέλθει στα 16 δισ. m³
Πληρεί τα δύο χαρακτηριστικά διαφοροποίησης τα οποία
επιδιώκει η ΕΕ σε όλα τα ενεργειακά έργα:
α) Νέα οδός διαμετακόμισης
β) Νέα πηγή προέλευσης φυσικού αερίου ( χώρα
προμηθευτής= Israel)

14. Αγωγοί Φυσικού Αερίου-3
TAPTAP
 Ο αγωγός TAP,είναι το μεγαλύτερο κατασκευαστικό
έργο στην Ελλάδα μέχρι σήμερα. Αποτελεί συνέχεια του
δικτύου αγωγών TANAPTANAP( Τουρκία) & SCPCSCPC(Γεωργία)
 Aγωγός συνολικού μήκους 4000 χλμ. Κοίτασμα Shah-
Deniz II του Αζερμπαϊτζάν. Εκτιμάται ότι θα δοθεί στη
παραγωγή το 2020
 Διέρχεται μέσω Ελλάδας (Κήποι Έβρου), στην Αλβανία
καταλήγοντας στην υποθαλάσσια Ιταλία
 Αποτελεί συνέχεια του ευρωπαϊκού σκέλους του Νότιου
Διαδρόμου φυσικού αερίου, θα μεταφέρει 10-20 δισ.
m³ετησίως
 Η επένδυση άγγιξε τα 45 δισ. $45 δισ. $
 Στήριξη ΗΠΑ.Στήριξη ΗΠΑ. Μέτοχοι: εταιρείες BP, SOCAR

15. Αγωγοί Φυσικού Αερίου-4
TANAPTANAP (Trans Anatolian Natural Gas Pipeline):(Trans Anatolian Natural Gas Pipeline):
Ξεκινάει από το ΑζερμπαϊτζάνΞεκινάει από το Αζερμπαϊτζάν, μέσω Γεωργίας(SCP)και
Τουρκίας καταλήγοντας στα Ελληνικά σύνορα με τονστα Ελληνικά σύνορα με τον
διασυνδετήριο αγωγό TAPδιασυνδετήριο αγωγό TAP
Κόστος 12 δισ. $ και περιλαμβάνεται στα πιο μεγαλόπνοα
σχέδια υποδομών
Μεταφορική ικανότητα 10 δισ. M ³ ετησίως
H Κοινοπραξία απαρτίζεται από την SOCAR, BOTAS,
TRAD, BP
Eγκαταστάθηκε τον Ιούνιο 2018

17. Αγωγοί Φυσικού Αερίου-5
SEECSEEC (South European – Νότιος Ευρωπαϊκός αγωγός) :(South European – Νότιος Ευρωπαϊκός αγωγός) :
Σχεδιάστηκε για τη μεταφορά Ρωσικού Φυσικού αερίου
Υλοποιείται από ΔΕΠΑ & Edisonαπό ΔΕΠΑ & Edison. Οι ΗΠΑ αντιτάσσονται στη
κατασκευή του
Ξεκινά από τον Έβρο και καταλήγει στην Ιταλία. Διανύει
980 χλμ. Αξιοποιώντας τον IGI. Διέρχεται από τη ευρύτερη
περιοχή των Βαλκανίων παρακάμπτοντας την Ουκρανία .
Αποτελεί συνέχεια του TURK STREAM II
Εφοδιάζει με Ρώσικο φυσικό αέριο την Κεντρική Ευρώπημε Ρώσικο φυσικό αέριο την Κεντρική Ευρώπη
Μεταφορική δυνατότητα 10 δισ. m³ ετησίως → 20 δισ m³
ετησίως
Τον Νότιο Ευρωπαϊκό Αγωγό προωθεί η GAZPROM

18. Αγωγοί Φυσικού Αερίου-6
2NG Ρεβυθούσας2NG Ρεβυθούσας
 Τερματικός σταθμός LNG του ΔΕΣΦΑ
 Αποθηκεύεται υγροποιημένο φυσικό αέριο στην ευρύτερη περιοχή
 Ενισχύεται η ενεργειακή ασφάλεια σε περιόδους κρίσης
ανεφοδιασμού
 Με τη προσθήκη και της 3ης δεξαμενής η χωρητικότητα της Ρεβυθούσας
αυξάνεται από130.000 σε 250.000 m³
 Η τρίτη δεξαμενή στοίχισε 143 εκατ. €
Η Ρεβυθούσα είναι μικρό νησί του Σαρωνικού
κόλπου, μη κατοικημένο με έκταση 1,8 τετραγωνικά
χιλιόμετρα. Βρίσκεται 500 μέτρα νότια της ακτής Αγίας
Τριάδας, του κόλπου της Πάχης Μεγάρων και 900
μέτρα δυτικά της Σαλαμίνας

19. Αγωγοί Φυσικού Αερίου-7
FSRU ΑλεξανδρούποληςFSRU Αλεξανδρούπολης
 Πλωτός σταθμός αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίουΠλωτός σταθμός αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου
στα ανοικτά της Αλεξανδρούπολης
 Υλοποιείται από τη GAS TradeGAS Trade(80% όμιλος Κοπελούζου - 20%
όμιλος Gas log)
 Κόστος 380 εκατ.380 εκατ. €€
 Δυναμικότητα αεριοποίησης ετησίως 3 δισ. m³

20. ΣυμπερασματικάΣυμπερασματικά
 Ο ανακαλυφθείς ενεργειακός πλούτος της Μεσογείου
αναδεικνύει τα αντικρουόμενα συμφέροντα καθώς και τις
πολιτικές πρακτικές που υπονομεύουν την διανομή
του σ' ολόκληρη την Ευρώπη
 Όσο υπάρχουν και ανακαλύπτονται νέα κοιτάσματα, τόσο
θα συρρέουν οι πετρελαϊκές εταιρείες με ερευνητικά
έργα και εξορύξεις
 Όμως, οι εύθραυστες πολιτικές ισορροπίες
αποτρέπουν τις χώρες της Μεσογείου από το να
συμφωνήσουν και να θεσπίσουν μια σωστή ενεργειακή
πολιτική και να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους

21. Σας ευχαριστώ
για τη προσοχή σας