Ο κ. Αλέξανδρος Δρίβας, Υποψήφιος Διδάκτορας «Ελληνοαμερικανικών Σχέσεων» · Γ.Γ., ΑΗΕΡΑ Solon HJ04 · ΤΘΣ, ΕΛΙΣΜΕ, στην Ομιλία «Η αμερικανική εξωτερική πολιτική και ο άξονας του κακού στις μέρες μας» την Πέμπτη 20/6/2019 19:00, στο Ελληνικό Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών.  Εκδήλωση Facebook: https://www.facebook.com/events/369364097262277/

1. «Η Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική και ο νέος
Άξονας του Κακού»

2. Στόχοι διάλεξης.
• Η απόδειξη ότι η πολιτική Trump δεν είναι «καινούρια» και ότι
εδράζεται σε μια μίξη τζακσονικής και ουιλσονικής πολιτικής.
• Παρά το ιδεολογικό-σταυροφορικό επικάλυμμα, ο «νέος Άξονας του
Κακού» αποτελεί τη γεωγραφική αποτύπωση των γεωστρατηγικών
επιταγών των ΗΠΑ (κυρίως εμπεριέχει τις απειλές από την οπτική της
συντηρητικής δύναμης του status quo).
• Σε αντιδιαστολή με τον «Άξονα του Κακού» όπως αυτός
περιγράφτηκε από τον Bush Jr. Το 2002, σήμερα στον «νέο Άξονα
του Κακού» είναι και η Κίνα και η Ρωσία. Τα άλλα κράτη, σχετίζονται
με τις δύο αυτές δυνάμεις με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο.

3. Ορισμός.
• Πρώτη φορά η έννοια «Άξονας του Κακού» αναφέρθηκε από τον
George Bush Jr στο Union Address στις 29 Ιανουαρίου 2002.
• Ο επικοινωνιολόγος του George Bush Jr, o David Frum είναι αυτός
που πρότεινε τη φράση στον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ.
• Στην ομιλία του ο Bush αναφέρθηκε τότε σε τρείς χώρες. Στην Βόρεια
Κορέα, στο Ιράν και στο Ιράκ.

4. Ιδεολογικές καταβολές του Άξονα του Κακού.
• Το 1992 αναφέρεται για πρώτη φορά ο όρος σε άρθρο του Yossef Bodansky, με τίτλο
«Tehran, Baghdad and Damascus: The New Axis Pact». Ήταν διευθυντής στην ομάδα
δράσης της Βουλής των Αντιπροσώπων για την τρομοκρατία και τις ασύμμετρες
απειλές.
• Την ίδια χρονιά (7 Μαρτίου 1992) διαρρέει το λεγόμενο Wolfowitz Doctrine το οποίο
πρότεινε μονομερή πολιτική στις ΗΠΑ και προληπτικούς πολέμους για την αποτροπή
εμφάνισης απειλών κατά των ΗΠΑ. Μετά από τις αιτιάσεις ομάδας Γερουσιαστών όπως
ο Edward Kennedy, το έγγραφο ουσιαστικά ανασκευάστηκε με τον Wolfowitz ξανά
συνδιαμορφωτή και το 1997 ολοκληρώθηκε ως PNAC (Project for New American
Century). Πρόκειται για αρχές μιας Νέο-Ρείγκανικής εξωτερικής πολιτικής.
• Ο ηθικός όρος (σ.σ «κακό») ανάγεται στην «τζακσονιανή» παράδοση (ή τζακσονική, από
τον πρόεδρο των ΗΠΑ Andrew Jackson 1829-1837) στην αμερικανική εξωτερική πολιτική
που έχει τις ρίζες της στη Σκωτία του 18ου αιώνα. Σύμφωνα με αυτήν, οι δεσμεύσεις των
ΗΠΑ στον κόσμο πρέπει να είναι περιορισμένες και αν οι ΗΠΑ δεχτούν πλήγμα
οφείλουν να διεξάγουν «ανηλεή» και «αδυσώπητο» πόλεμο.

5. Η ανάμειξη Τζακσονικής και Ουιλσονικής
παράδοσης.
• Η Ουιλσονική παράδοση έχει την καταγωγή της στην Αγγλία του 17ου
αιώνα και τους πουριτανούς (οι οποίοι μετά έφτιαξαν στις ΗΠΑ το
θεοκρατικό μοντέλο στη Μασαχουσέτη). Σύμφωνα με αυτήν, οι ΗΠΑ
έχουν μεσσιανικό χαρακτήρα και οι αξίες τους είναι ηθικές και ορθές
και χρειάζεται (στην κεντροδεξιά και συντηρητική εκδοχή της
ουιλσονικής παράδοσης) να γίνουν ο «φάρος» για όλον τον πλανήτη.
Ο εκδημοκρατισμός της Μέσης Ανατολής που έγινε η πολιτική του
Bush Jr στηρίχθηκε και στην ουιλσονική παράδοση της οποίας το
όνομα οφείλεται στον Woodrow Wilson Πρόεδρο των ΗΠΑ και
εμπνευστή της Κοινωνίας των Εθνών.

6. John Bolton : Beyond the Axis of Evil.
• Στις 6/5/2002 ο τότε υφυπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ John Bolton
σε λόγο που εκφώνησε ανέφερε τον όρο Beyond the Axis of Evil και
προσέθεσε στις χώρες που ανέφερε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, την
Κούβα, τη Λιβύη και τη Συρία. Το 2018 υπηρετώντας την κυβέρνηση
Trump ο Bolton αναφέρθηκε στις Νικαράγουα, Βενεζουέλα και
Κούβα ως «troika of tyranny in Latin America».
• Το 2012 ο William Martel, γεωστρατηγικός αναλυτής ανέφερε τον
όρο «Authoritarian Axis», εντάσσοντας μέσα το Ιράν, τη Ρωσία, τη
Βόρεια Κορέα, την Κίνα, τη Συρία και τη Βενεζουέλα.

7. «Σταυροφορία» ή Γεωστρατηγική;
• Ο σύγχρονος όρος του «Άξονα του Κακού» στηρίζεται περισσότερο στους
Bolton και William Martel.
• Μια στρατηγική χρειάζεται τη νομιμοποίησή της, στο εσωτερικό. Ειδικά
στις ΗΠΑ που έχει μια παράδοση επιφυλακτική προς τις διεθνείς σχέσεις
(ειδικά οι πολίτες). Για να κερδίσει τη μεγαλύτερη δυνατή στήριξη των
πολιτών, οι πτυχές που εξετάζονται είναι και τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι
θεμελιώδεις ελευθερίες, η δημοκρατική υπόσταση των κρατών, τα όπλα
μαζικής καταστροφής που μπορούν να αποκτήσουν ή έχουν κράτη-
ταραξίες (rogue states).
• Παρόλα αυτά, η στρατηγική καλείται να πετύχει στόχους και επομένως
στηρίζεται στον υπολογισμό κόστους-οφέλους. Υπάρχουν γεωστρατηγικές
επιταγές που υποχρεώνουν τις ΗΠΑ σε αυτήν την «Σταυροφορία».

8. Χάρτης 1: Οι ΗΠΑ στον κόσμο.

9. Χάρτης 2: Το Rimland (Περίμετρος) και ο νέος
Άξονας του Κακού.

10. Χάρτης 3: H Kίνα, η Ρωσία και το OBOR.

11. Χάρτης 4: Η θέση – κλειδί του Ιράν και ο
Brzezinski.

12. Xάρτης 5: Ο έλεγχος των θαλασσίων οδών
από τις ΗΠΑ.

13. Συμπεράσματα.
• Η Βόρεια Κορέα εξαρτάται από την Κίνα και τη Ρωσία. Πιθανή τριμερής συμμαχία στην
περιοχή μεταξύ αυτών των χωρών:
1. Περικυκλώνει τον σύμμαχο των ΗΠΑ τη Νότια Κορέα και καθιστά την Ιαπωνία
επισφαλή.
2. Η Κίνα θα μπορεί να ελέγχει τα ύδατα πέριξ της Κορεατικής έχοντας στρατηγικό
όμηρο την Ιαπωνία.
• Το Ιράν είναι η γέφυρα της Μέσης Ανατολής και της Κεντρικής Ασίας με την Ανατολική
Ασία. Ταυτόχρονα απειλεί τον μόνο αξιόπιστο σύμμαχο των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, το
Ισραήλ. Η απώλεια του Ιράν για τη Δύση σημαίνει πιθανό προσεταιρισμό του με την
Κίνα με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το αμερικανικό Pivot to Asia.
• Από την εποχή του Δόγματος Μονρό το οποίο έδωσε σάρκα και οστά στον
απομονωτισμό-διαχωρισμό των ΗΠΑ, η αμερικανική πολιτική επιδιώκει να εξαλείψει
κάθε απειλή στην αμερικανική ήπειρο (βλ. Γουατεμάλα, Παναμά, Κούβα, Βενεζουέλα).
Επομένως θα αποτρέψει την διείσδυση οποιασδήποτε μεγάλης δύναμης σε αυτήν (πχ
Ρωσία και Κίνα στη Νικαράγουα, Ρωσία και Κίνα στη Βενεζουέλα κτλ).

14. • Οι ΗΠΑ προσπαθούν να ενισχύσουν τα κράτη τα οποία είναι
περιφερειακοί τους σύμμαχοι κατά μήκος του «Άξονα του Κακού». Η
στρατηγική της μεταφοράς των βαρών (κράτη-εργολάβοι) για προώθηση
των αμερικανικών συμφερόντων επιτάσσει την ενίσχυση χωρών όπως το
Ισραήλ, η Σαουδική Αραβία, η Νότια Κορέα, η Ιαπωνία.
• Πέραν των στρατιωτικών κινητοποιήσεων των ΗΠΑ, της μεταφοράς βαρών
(χρήση κρατών-κλειδιών στις περιοχές έντασης) οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν ως
όπλο ενάντια στον νέο Άξονα του Κακού τον νόμο του Αμερικανικού
Υπουργείου Οικονομικών, τον λεγόμενο CAATSA ( Countering America's
Adversaries Through Sanctions Act )
Προτεινόμενο θέμα συζήτησης: Θα μπει η Τουρκία στον νέο Άξονα του
Κακού;

15. Μονομερισμός , Απομονωτισμός και η
Μοναδικότητα των ΗΠΑ και νέος Άξονας του
Κακού.

17. • Πρόκειται για αυτά που στη διεθνή βιβλιογραφία συναντώνται ως
«isolationism», «unilateralism», «American exceptionalism».
• Επιφανειακά, υπάρχουν αντιφάσεις ανάμεσα στα δύο πρώτα, όμως
είναι συμπληρωματικά ως προς το τρίτο.
• Έχουν καταβολές (ανάλογα με το πού βρίσκεται στον αμερικανικό
πολιτικό χάρτη κάποιος) σε ουιλσονισμό και τζακσονισμό.
• Ο Άξονας του κακού ουσιαστικά αποδεικνύει ότι τόσο τα
γεωστρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ, όσο και η ιδεολογία (σαν
παράγοντας διαμόρφωσης εξωτερικής πολιτικής) συγκλίνουν.